Duurzaamheid is prima –als het maar geen geld kost

Onlineconsumenten vragen steeds vaker om duurzame bezorging. Ze letten op de busjes in de straat, op de verpakking van het product en op de hoeveelheid opvulmateriaal. Maar meer betalen voor duurzamere bezorging? Dat liever niet. Toch moeten er qua duurzaamheid stappen gezet worden. De Nederlandse e-commercesector wil 50 procent CO 2 -reductie behalen in 2025 ten opzichte van 2018. Betalen voor CO 2 -tooling om dit te kunnen berekenen is voor veel bedrijven echter nog een brug te ver.

E-commerceplatform Thuiswinkel.org vernieuwt momenteel haar eerdere Bewust Bezorgd-initiatief. Het platform onderzoekt met vervoerders of het mogelijk is om een goede monitor op te zetten, waaruit op te maken is wat de impact van een bezorging is. Dat is nodig zodat webshops en bezorgers de consument beter kunnen informeren over de duurzaamste afleveroptie. De resultaten hiervan worden komend voorjaar verwacht.

Het platform verwacht niet dat de uitkomst van het nieuwe onderzoek volledig anders zal zijn dan de uitkomst van eerder onderzoek, namelijk dat next day levering, de tegenwoordige standaard levering, in het algemeen de meest duurzame optie is. “We zien dat die processen zo efficiënt zijn ingericht, dat het eigenlijk niet duurzamer kan”, vertelt Ellen de Lange, programmamanager duurzaamheid bij Thuiswinkel.org. “Behalve als je kijkt naar het volume van de pakketten. Daar is nog wel winst te behalen.”

Herbruikbare verpakking

Ook is het volgens De Lange zinvol om in te zetten op herbruikbare verpakkingen. “Helaas is dit geen one-size-fitsall-oplossing, maar wel zeer interessant voor kleine en

Het kan met minder verpakkingsmateriaal

10Kaderkop_PRAK_wit

10Kaderbrood_PRAK_wit gemiddelde pakketten.” Recent had het platform een eerste bijeenkomst waarin met de sector werd ingezoomd op de transitie naar circulaire verpakkingen en hoe dit gezamenlijk zou kunnen worden gerealiseerd. Verder ziet De Lange dat er nog steeds te veel lucht wordt verzonden. “Als die doosjes kleiner worden omdat er geen overbodige lucht

Het volume aan verpakkingsmateriaal moet omlaag. Daarover lopen de meningen niet echt uiteen. Hier en daar zijn ook wel duurzamere oplossingen in de maak en praten ketenpartners over aanpassingen. Nieuwe EU-richtlijnen zullen daar wat meer tempo in moeten aanbrengen. Het streven van de EU is om in 2030 5 procent minder verpakkingsafval geproduceerd te hebben en in 2040 15 procent minder. Het reductievoorstel omvat grofweg drie aspecten: vermindering van het gebruik, verhoging van de recyclebaarheid en verhoging van het gebruik van gerecyclede plastics voor verpakkingen. De achtergrond van het voorstel is dat elke Europeaan nu al jaarlijks gemiddeld 180 kg aan verpakkingsafval produceert. 40 procent daarvan is plastic, de helft is papier. Als er niets gebeurt, verwacht de EU een verdere toename van het verpakkingsafval van 19 procent in 2030, waarvan maar liefst 46 procent uit plastic afval bestaat. Die ontwikkeling moet worden gestopt, aldus de EU.

Tool helpt om uitstoot te verminderen

E-commerceplatform Thuiswinkel.org heeft in 2020 het Bewust Bezorgd initiatief gelanceerd. De rekentool helpt de bezorging van pakketten naar de consument efficiënter en duurzamer in te richten. De tool is ontwikkeld door Thuiswinkel.org samen met Connekt en Topsector Logistiek, en in samenwerking met grote online winkels als Otto, Wehkamp, Coolblue en Bol.com, en de vervoerders PostNL, DHL en Dynalogic. De tool, mogelijk gemaakt door BigMile, berekent hoeveel CO2-uitstoot het versturen van een pakketje met zich meebrengt, waaronder het volume van de verzonden pakketten, het aantal kilometers dat ieder pakketje aflegt, het vervoermiddel dat gebruikt wordt, de vulgraad van de busjes en de afleveroptie. Hierdoor kun je als webwinkel zien aan welke knoppen je moet draaien om de uitstoot nog verder omlaag te brengen, en heb je de mogelijkheid om CO2 te compenseren. “Bewustwording van de footprint die we achterlaten en de impact van bezorgen op mens & milieu is essentieel. Bewust Bezorgd laat zien wat de CO2-impact van een bezorging is en vergroot hiermee de bewustwording bij de consument. Dit geeft hem de mogelijkheid en stimulans om steeds vaker te kiezen voor duurzame bezorgopties”, aldus John Ruijsch van Dynalogic.

meer in zit, kan er meer in een bestelbus, en gaat dus ook de uitstoot per pakket omlaag. Hypothetisch gezien: de helft minder lucht betekent de helft minder busjes.” De consument speelt hierbij eveneens een grote rol, meent De Lange. Deze kan bijvoorbeeld bij de check-out kiezen voor de aanbevolen levertijd, en waar mogelijk kiezen voor bezorging per fiets of elektrische bestelbus. Ook kunnen ze met de fiets pakketten ophalen bij afhaalpunten. Consumenten pakken nu nog te vaak de auto om hun pakketje op te halen. “Het belangrijkste advies luidt: laat vooral zelf die auto staan.”

Consumenten vinden duurzaamheid weliswaar belangrijk, maar minder dan eenderde van hen is bereid te betalen voor een duurzamere levering. Bovendien pakt meer dan de helft de auto om naar een pakketpunt te gaan. Dat is dus heel erg veel, meent De Lange. “Dan is een thuislevering een veel duurzamere optie. Want één pakketbus bespaart gemiddeld veertig autoritten uit. De consument wil op zich wel, maar weet nog niet altijd hoe. Daarom zul je hem moeten stimuleren. We hebben onderzoek gedaan waarin het afhaalpunt als de duurzaamste optie werd aangeboden, vooral omdat nu maar 8 procent van de consumenten daar voor kiest. Dat is te stimuleren naar 30 procent, en dat is een groot verschil.” De duurzaamheid van een pakketpunt zou overigens sterk toenemen als een groter aantal consumenten voor die optie zou kiezen. Dan wordt het mogelijk om daar specifieke ritten voor te maken.

Meningen verschillen

Over wat duurzame bezorging is, denkt niet iedereen hetzelfde in de sector, zegt De Lange, waardoor het niet helemaal duidelijk is wat écht de beste keuze is voor het milieu. De een zegt dat een afhaalpunt veel duurzamer is, een ander meent juist dat kiezen voor een avondlevering duurzamer is, want dan zijn consumenten eigenlijk altijd thuis. Van de twee grote vervoerders zet PostNL meer in op afhaalpunten en DHL meer op huisleveringen. De Lange: “Vaak zitten daar ook wel wat commerciële belangen achter, omdat een netwerk van een bezorger op een bepaalde manier is ingericht. Daarom gaan we het zorgvuldig meten, om daar echt goede uitspraken over te kunnen doen.”

Retour aan banden

Er wordt bij duurzaamheid in e-commerce nog vooral gekeken naar de bezorging van een pakket. Maar de retourenstroom mag ook niet uitgevlakt worden. Maar liefst 85 procent van de consumenten zegt regelmatig een aankoop te retourneren. Zo krijgt Wehkamp dagelijks naar eigen zeggen 50.000 items retour. De retailgigant gaat dan ook stoppen met kosteloos retourneren. Ook H&M en Zara kondigden in 2022 aan retourkosten voortaan aan de klant door te berekenen. De meeste retouren worden door de consument zelf naar het afhaalpunt gebracht. Hoe dat gebeurt, is niet bekend, vertelt De Lange. Een heel klein deel van de retouren wordt thuis opgehaald. Dat kan duurzaam; als de vervoerder toch al langskomt, of wanneer het bijvoorbeeld retouren van DHL betreft die door Picnic meegenomen worden. Er zijn ook services waarbij de vervoerder speciaal op afspraak het retour komt ophalen. Dit is geen duurzame optie, omdat er dan speciaal voor dat pakket gereden moet worden.

Carbon footprint

Sommige bezorgdiensten en webshops maken duurzaamheid zichtbaar door een carbon footprint toe te voe-

Omada biedt Ecobox als alternatief gen in de check-out of bij de track-and-trace. BigMile is een van de aanbieders die deze tool voor webshops mogelijk maken. Maar het is voor veel e-commercebedrijven lastig, zegt Jan Pronk, managing director van BigMile. “Ze merken dat er iets moet gebeuren, want consumenten hebben het er over en willen daar keuzes in kunnen maken. Maar we merken dat webshops (nog) niet per se willen betalen voor tooling. Dat gaat wel komen, want ze zullen uiteindelijk wel moeten in verband met regelgeving. Maar de awareness is er vaak nog niet.” Wat volgens Pronk wel merkbaar is, is dat verladers, de grote producenten en bedrijven zich aan het voorbereiden zijn op de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)-richtlijn, waarin is opgenomen dat vanaf 2024 steeds meer bedrijven verplicht worden te rapporteren over hun impact op de mens en op het klimaat. Dat gaat in Europa om 50.000 bedrijven en in Nederland om zo’n 7.500. Duidelijk is dat de richtlijn in 2025-2026 gaat ‘doorzakken’ naar het groot en klein mkb, aldus Pronk. “Het onderwerp begint te landen, maar het lijkt nog wat minder urgent, vooral voor B2C-bedrijven, omdat ze nu nog niet hoeven te rapporteren. Maar uiteindelijk zullen ook de webshops aan de beurt komen.”

Omoda biedt sinds 2021 op grote schaal een duurzamere verzendoptie aan, namelijk de Ecobox. Deze herbruikbare en opvouwbare verzenddoos van kunststof kan meer dan 50 keer hergebruikt worden, waarmee de impact van online bestelde schoenen of accessoires wat betreft verpakkingsmateriaal flink wordt verkleind. Als klant kun je deze optie zelf kiezen bij het afronden van je bestelling. Omoda vroeg zich af hoe ze de loze lucht uit hun pakketjes konden krijgen. Zo kwamen ze op het idee voor een speciale inpakmachine. Deze heeft niet alleen het verpakkingsproces efficiënter gemaakt, maar zorgt er ook voor dat er 46 procent minder lucht in de pakketjes zit, waardoor ze voor vrachtwagens 25 procent laadvolume besparen. Waar ze voorheen voor dezelfde lading vier vrachtwagens nodig hadden, zijn dat er nu nog maar drie. Na vier keer hergebruiken is een Ecobox al beter dan een kartonnen doos wat betreft waterverbruik, na tien keer wat betreft energieverbruik en na 26 keer wat betreft CO2-uitstoot. De Ecobox kan ook zonder retourproduct kosteloos teruggestuurd worden naar de fashionretailer, door de box op te vouwen en in de brievenbus te gooien.