Senioren met Pit 2022

Zorg met een menselijk gelaat

SeniorenSenioren

COLOFON

Voorwoord

N a 2 lastige COVID-jaren, hopen we ons dit jaar opnieuw volledig te kunnen focussen op onze geriatrische patiënten.

Er staan enkele mooie projecten in de steigers, die we de komende maanden hopen uit te rollen. Zo wordt er een samenwerking met de dienst orthopedie op poten gezet en zal het dagziekenhuis geriatrie vernieuwd en gemoderniseerd worden.

We willen dat consultaties, dagopnames en een bezoek aan de geheugenkliniek in een nog aangenamere en comfortabelere omgeving kunnen doorgaan.

We blijven nu en in de toekomst kiezen voor zorg van hoge kwaliteit met aandacht voor de patiënt als mens, en ook voor familie en naasten.

Ik wens je veel leesplezier met deze nieuwe uitgave van Senioren met Pit.

Dr. Lieselot Vranken, geriater

INTERVIEW

Hoe gaat dat dan, ouder worden? Je ervaart het misschien zelf al of maakt je soms zorgen over hoe ouder worden je leven zal beïnvloeden. In dit magazine laten we graag een ervaringsdeskundige vertellen hoe het leven als senior voor hem verloopt. Deze keer stellen we je voor aan Hans-Jorn Wunschman, 83 jaar.

“Als er geen muziek opstaat speelt er wel een melodie in mijn hoofd.”

ervaringsdeskundige aan het woord

Hans-Jorn Wunschman

Op het moment dat we Hans-Jorn spreken is het einde van zijn verblijf in ons ziekenhuis in zicht. Hij was hier twee maanden na een liesbreukoperatie en klachten aan zijn linkerbeen en rug. Zo'n langverblijf vond hij niet erg, want hij voelt zich zeker en veilig.

Hij hoopt dat gevoel te kunnen meenemen naar huis. Hans-Jorn is een vrolijke man, die ons meteen begroet met een grapje. Als we aankloppen en vragen of hij tijd voor ons heeft antwoordt hij kurk droog, “dat weet ik niet, eerst even in mijn agenda kijken.” Om ons meteen daarna breed glimlachend te ontvangen.

Het is middag, het zou kunnen dat je een dutje aan het doen was.

“Ik doe geen dutjes, nooit gedaan. Dat is verloren tijd. Slapen doe ik ’s nachts.”

Hoe breng je je dagen door in het ziekenhuis? Ik zie een laptop, ben je digitaal nog helemaal mee?

“Absoluut. Ik was altijd al geïnteresseerd in techniek. Ik was piloot en kolonel in het Duitse leger en ben later, toen ik naar België verhuisde, bij de NATO aan de slag gegaan als IT’er.

Die laptop is belangrijk voor mij. Ik kijk er YouTube en Netflix op, en houd contact met kinderen via Whatsapp.”

Heb je een groot gezin?

“Ik was drie keer getrouwd. Drie fijne vrouwen die veel te vroeg overleden zijn, alle drie aan kanker. Mijn derde vrouw Yvette werkte hier in az Vesalius op de dienst medische beeldvorming.

Uit elk huwelijk kwamen kinderen, en ik heb twee stiefzonen met wie ik nog een heel fijn contact heb. Ze zorgen goed voor mij. En ik ben opa van 6 klein kinderen, heerlijk.”

Is ouder worden leuk, of toch vooral vervelend volgens jou?

“Het minder leuke is de fysieke achteruitgang, dat is mijn enige zorg. Mijn moeder werd 100 maar de laat ste jaren had ze geen enkele levenskwaliteit meer, dat wil ik zelf niet. Ik hoop zo lang mogelijk helder en zelfstandig te blijven.

Behalve die zorgen geniet ik nog van een rijkgevuld leven.”

Met welke activiteiten is je leven zo goedgevuld?

“Tot de zomer van 2019 was ik lid van de Limburgse Vleugels in Zwartberg. In au gustus van dat jaar deed ik mijn laatste vlucht. Amateurradio is nu mijn grote hobby.

Ik heb verbinding met de hele wereld in het Engels, Duits en het Nederlands.

En ik ben aangesloten bij een service club waarin we veel doen voor het goede doel. Eén keer per maand gaan we samen uiteten. Die gesprekken en die vriendschappen zijn erg waardevol.

Ik houd ook erg van muziek.”

Dat viel op bij de verpleging. Je hoort op een afdeling geriatrie niet vaak Dua Lipa.

“Daar ben ik inderdaad grote fan van. En van Lorenna McKenneth. Muziek met oriëntaalse invloeden. Ik luister elke dag. En als er geen muziek opstaat speelt er wel een melodie in mijn hoofd.”

Van een tevreden persoon willen we natuurlijk graag weten; hoe doe je dat goed, ouder worden?

“Door niet te veel stil te staan bij het einde. De dood hoort bij het leven, vanaf het moment dat je geboren wordt weet je dat je gaat sterven, iedereen moet door die deur. Ik denk aan vandaag en morgen, verder niet.

Neem het leven zoals het komt en probeer er zoveel mogelijk uit te halen. Is het mooi weer, ga dan naar buiten. Regent het, doe dan iets wat je leuk vindt binnen, een film kijken of muziek luisteren. Geniet van de kleine dingen.

Je brein actief houden is ook belangrijk. Ik lees veel en heb een abonnement op Knack om op de hoogte te blijven.

Beweeg. Elke vorm van beweging doet deugd. Dat weegt dus wel wat op mij, dat ik niet meer zo mobiel ben. Maar ik stel mezelf doelen om vooruit te gaan. Ook dat is belangrijk, iets om naar uit te kijken.”

Waar kijk je nog naar uit?

“Ik wil nog eens van mijn thuis naar de markt kunnen wandelen. Dat is mijn huidige doel, die 15 minuut jes naar de markt stappen en dan daar nog wat rondkuieren. Dat gaat me lukken.”

MRI fusie biopsie Preciezer, veiliger en comfortabeler onderzoek

az Vesalius is het eerste ziekenhuis in Limburg dat met een MRI fusie biopsie prostaatkanker kan vaststellen. Dat is een onderzoek dat MRI-beelden met echobeelden van de prostaat combineert. Zo wordt een verdacht gebied nauwkeuriger bepaald en kan gerichter weefsel worden afgenomen. Deze complexe techniek is preciezer, veiliger en comfortabeler voor de patiënt.

vermeden. De prik gebeurt niet meer via de endeldarm maar gaat door de huid van het perineum, tussen de balzak en de anus. De vooraf ontsmette huid is steriel waardoor de kans op infecties haast nihil is. Door de echografie te combineren met een voorafgenomen MRI-beeld gebeurt de biopsie ook veel gerichter.

“We weten al enkele jaren dat we sommige tumoren beter kunnen vaststellen met een MRI-scan dan enkel met een echografie,” zegt radioloog dr. Sofie Laermans. “Maar de prostaat vervormt een beetje als je de echoprobe inbrengt voor een biopsie. Dat maakt het moeilijker om het letsel, dat zichtbaar is op de MRI maar niet op de echo, correct aan te prikken.”

Bij een vermoeden van prostaatkanker wordt traditioneel gezien een prostaatbiopsie uitgevoerd. Dat gebeurt met een echosonde die via de anus in de endeldarm wordt gebracht. Via de sonde prikt de arts met een biopsienaald meerdere stukjes prostaat aan voor weefselonderzoek.

“Die techniek heeft enkele nadelen,” zegt uroloog dr. Frank Verduyckt. “Kleine letsels zijn op een echografie moeilijk zichtbaar, waardoor sommige prostaatkankers in een vroeg stadium worden gemist. Ook moet de patiënt preventief antibiotica slikken, omdat de punctie door de endeldarm gaat is er immers gevaar op infectie.”

Met een MRI fusie biopsie worden die risico’s

“Met de software die we nu toepassen op de MRI-beelden kunnen we de tumor aanduiden en meerdere verdachte letsels markeren. Door het kunstmatig aanpassen van het MRI-beeld aan de concrete situatie op de echo op het moment van de biopsie is het makkelijker om op de juiste plaatsen in de prostaat te prikken.”

Onnodige prikken worden dus vermeden, kwaadaardige gezwellen worden sneller vastgesteld en accurater behandeld. “ Minder prikken, minder infectierisico en het vermijden van een antibioticakuur maken dit een heel patiëntvriendelijke aanpak,” besluit dr. Verduyckt.

az Vesalius maakt deel uit van het ziekenhuisnetwerk Zuid-West Limburg, samen met Jessa in Hasselt, SintFranciscus in Heusden-Zolder en Sint-Trudo in SintTruiden. De urologen van deze vier ziekenhuizen zijn verenigd in de kliniek voor urologie.

Dr. Frank Verduyckt

UITGELEGD

*MRI of MR-scan: medische beeldvorming die gebruik maakt van magnetische resonantie. Dat is een combinatie van een sterk magnetisch veld en radiogolven. Geen röntgenstralen. Het onderzoek heeft geen bijwerkingen, is onschadelijk en biedt de mogelijkheid om een specifiek gedeelte van het inwendige gedetailleerd in beeld te brengen.

*Echografie van de prostaat: Een echografie is een veilig en pijnloos beeldvormend onderzoek dat gebruik maakt van geluidsgolven die in het lichaam worden gestuurd vanuit een echosonde.

Klein geluk

Door de weerkaatsing van deze golven kunnen de organen, zoals de prostaat, in beeld gebracht worden. Op die manier kan de uroloog de grootte en structuur van de prostaat nagaan.

*Biopsie van de prostaat: Bij een biopsie wordt een stukje prostaatweefsel weggenomen met een dunne naald. Met behulp van de echografiesonde wordt de prostaat in beeld gebracht. De onderzoeker brengt dan een dunne naald via de endeldarm/perineum in de prostaat en neemt dan enkele stukjes weefsel weg.

Het zijn soms hele kleine dingen die een ziekenhuisopname verlichten. Die ervoor zorgen dat een patiënt zijn ziekte even vergeet, zich gewoon weer een mens voelt die van iets moois kan genieten.

Op de afdeling geriatrie zorgt de OER audiospeler regelmatig voor zo’n klein geluksmoment.

Muziek zorgt voor ontroering, verbinding, herinnering en soms zelfs voor positieve verandering.

Daarom willen we muziek toegankelijk maken voor iedereen. De OER richt zich in het bijzonder op audio voor ouderen. Zo wordt muziek weer bereikbaar, ook voor oudere mensen met dementie.

Voor Isidoor was dat een ijsje op een warme dag. Bekijk het filmpje door deze QR-code te scannen.

Samen dansen op muziek uit de OER audiospeler.

? ? ? ? ? ? ?

Ben ik vergeetachtig of word ik langzaam dement?

Iedereen is wel eens vergeetachtig, maar die vergeetachtigheid is van tijdelijke aard. Dementie daarentegen is blijvend. Hoe weet je nu of je te maken hebt met vergeetachtigheid of beginnende dementie?

Ondanks dat ouderdomsachteruitgang niet altijd wordt opgemerkt treedt er op oudere leeftijd onver mijdelijk enige slijtage van de hersenen op, net zoals bij de rest van ons lichaam.

Onze hersenen krimpen als we ouder worden met ongeveer 10 procent en hierdoor worden niet enkel onze reflexen wat trager maar ook het denken loopt wat vertraging op.

Een definitie

Dementie is de overkoepelende term voor stoornis sen waarbij de informatieverwerking en communi catie in de hersenen misloopt. Hierdoor wordt het normaal functioneren van de hersenen verstoord en kan er zowel op cognitief vlak als op het vlak van gedrag en emoties verandering optreden.

Er zijn heel wat verschillende vormen van dementie, de ziekte van Alzheimer is waarschijnlijk de bekend ste.

Vanaf wanneer is vergeten een probleem?

Dementie is meer dan gewoon vergeten, het is een ingewikkelde stoornis met ingrijpende gevolgen voor de patiënt en zijn naasten. Ondanks dat de mentie nog niet te genezen is heeft het vroegtijdig detecteren hiervan meerdere belangen.

Als jij je zorgen maakt over toenemende vergeetachtigheid bij jezelf of een naaste, bespreek dat dan ook met je huisarts of een andere hulpverlener.

Aan de hand van neuropsychologisch onderzoek kan immers nagegaan worden of er sprake is van dementie of een andere aandoening. Geheugenproblemen kunnen namelijk ook veroorzaakt worden door andere factoren zoals stress, burn-out of een depressieve stemming.

De klachten kunnen verdwijnen na behandeling van die onderliggende factoren. Indien er wel sprake is van een neurodegeneratieve aandoening zoals Alzheimer kan er medicatie worden opgestart die het degeneratieproces vertraagt.

Kenmerken die kunnen wijzen op beginnende dementie

• Vergeetachtigheid die toeneemt

• Moeilijk gesprekken kunnen volgen

• Moeite hebben met het nemen van rationele beslissingen

• De weg kwijtraken

• Slechte concentratie en een verminderde aandacht

• Namen of woorden vergeten

•

Foute veronderstellingen

“Dementie is hetzelfde als Alzheimer”

• “Alle oude mensen worden dement”

• “Mijn mama was dement dus ik waarschijnlijk ook”

• “Dementerende mensen worden agressief”

•

“Vergeetachtigheid is hetzelfde als Alzheimer”

Mantelzorger van een persoon met dementie? Breng structuur aan in leven en omgeving

Uit het leven gegrepen: Jean wordt opgenomen in ons ziekenhuis na een val op de stoep. Gelukkig houdt hij er geen ernstige verwondingen aan over.

Na onderzoek en een gesprek met zijn echtgenote Mariette, blijkt dat Jean doolgedrag vertoont. Ook dat zijn vergeetachtigheid in huis soms voor problemen zorgt. Zo liet hij de voordeur openstaan, wist hij niet meer hoe het koffiezetapparaat te gebruiken, liet hij het vlees aanbranden en wist hij soms even niet waar hij was of welke dag het was.

Er lijkt meer aan de hand met Jean, en hij krijgt een uitgebreide screening. Na deze onderzoeken wordt bij Jean dementie vastgesteld.

Mariette krijgt van de arts enkele tips en tricks om structuur en ondersteuning te bieden in de thuissituatie. Dit helpt Jean en zijn vrouw enorm in hun dagelijks leven.

We delen deze tips graag

•

Algemeen

◦ Neem zo weinig mogelijk uit handen maar stimuleer de persoon met dementie om zoveel mogelijk zelf te blijven doen. Zo behoudt die dat cruciale gevoel van eigenwaarde.

◦ Ondersteuning bij die dagelijkse activiteiten is nodig om zo lang mogelijk zelfredzaam te blijven.

• Eetkamer

◦

Zorg voor een eenvoudig gedekte tafel, met enkel een bord, bestek en glas

• Saapkamer

◦

Plaats een wc-stoel op de kamer.

◦ Kies veilige pantoffels die achteraan gesloten zijn.

◦

Breng structuur in jullie dag- en nachtritme door op dezelfde uren te gaan slapen en op te staan, eventueel met het gebruik van een wekker met licht.

•

Badkamer

Ook hier is eenvoud in het aanbod belangrijk. Leg enkel tandenborstel, washandje, handdoek en zeep klaar. ◦ Opgeruimde kasten en lades maken dat je dingen snel terugvindt. ◦ Voeg visuele stappenplannetjes toe.

•

Tuin

Lichamelijke beweging is een must voor perso nen met dementie. Helpen in het huishouden of in de tuin, of een wandeling in die tuin helpt mee aan een goed humeur. ◦

Een stappenteller kan motiverend werken om tot een vooraf bepaald aantal stappen te komen.

•

Inkomhal en trap

◦

Leg sleutels altijd op een vaste plaats

◦ Schakel je lichten aan met een bewegingssen sor. Zo verminder je het valrisico, maar ook desoriëntatie in de nacht. Zorg in elk geval voor goede verlichting.

◦

•

Antislip-strips op de trap.

Keuken

◦

Plaats geheugensteuntjes voor dagelijkse activiteiten. Zoals een visueel stappenplan om koffie te zetten.

◦ Een kalenderklok die het uur, de dag, de maand en de weekdag toont.

Stem en taal

Weetjes van onze logopedisten

Logopedie, dat gaat over stem, spraak en taal. Maar ook over ademen, eten en drinken, mondgedrag en gehoor.

Over eten en drinken. Wist je dat ...

• Er meer dan 30 spieren betrokken zijn bij het slikproces?

• 25% van de 65-plussers te maken krijgt met een slikprobleem?

• Hoesten een signaal van verslikken kan zijn?

• Het bij de omgang met slechthorenden belangrijker is om duidelijk te praten dan om hard te praten?

• Een prop oorsmeer kan leiden tot een verminderd gehoor?

• Je bij een logopediste ook hoortraining kan volgen? Met aandacht voor uitspraak en liplezen.

Zinvolle vrijetijdsbesteding en sociale contacten

Sociale contacten hebben een grote invloed op je mentale en fysieke gezondheid. Bij regelmati ge sociale interactie nemen stress, depressie en angst af. Dit werkt zelfs in op je immuunsysteem.

Internationaal onderzoek toont aan dat mensen die geen of een klein sociaal netwerk hebben meer risico lopen op het ontwikkelen van geheugenproblemen wanneer ze ouder worden. Het is dus goed voor je gezondheid om “onder de mensen” te blijven komen.

Maar dat is niet voor iedereen even eenvoudig. Daar om geven we hier een overzicht van organisaties die je kunnen helpen bij het leggen van sociale contacten en het vinden van een zinvolle vrijetijdsbesteding.

Het dienstencentrum De meeste gemeenten beschikken over een dien stencentrum.

Lokale dienstencentra organiseren activiteiten om de zelfredzaamheid van de deelnemers te bevorderen en om eenzaamheid tegen te gaan. Zij richten zich in het bijzonder tot personen met een beginnende zorgbehoefte.

Het volledige overzicht van alle dienstencentra in Vlaanderen vind je op deze website: www.vlaanderen.be/gezondheid-en-welzijn/gezond heid/thuiszorg/lokale-dienstencentra

Het aanbod van jouw lokaal dienstencentrum kan je opvragen bij je lokale contactpunt: Bilzen: De Wijzer, Eikenlaan 24 3740 Bilzen, 089/399620, www.bilzen.be/ldc-de-wijzer Hoeselt: OCMW Hoeselt 089/309260 info@ ocmwhoeselt.be of mira.breban@ocmwhoeselt.be Riemst: De Linde, Paenhuisstraat 11 3770 Riemst 012 214698, dienstencentrum@riemst.be Tongeren: De Piepel, Dijkstraat 118, 3700 Tongeren, 012 242430, www.tongeren.be zoekopdracht “De Piepel”

Cursussen of hobby’s Ook bij het uitoefenen van een hobby of het volgen van een cursus kan je heel wat nieuwe contacten leggen. Je lokale dienstencentrum kan je wegwijs maken in het lokale aanbod.

www.centrumvooravondonderwijs.be www.onderwijs.vlaanderen.be/academies www.syntra.be www.ligo.be

Sport en beweging Regelmatig bewegen is goed voor je humeur en vertraagt het verouderingsproces. Elke gemeente kent tal van sportverenigingen en activiteiten. Het volledige aanbod kan je terugvinden op deze website: www.sport.vlaanderen/waar-sporten/vindeen-sportorganisatie

Of doe navraag bij je gemeentelijk contactpunt:

• Bilzen: sportdienst, Eikenlaan 29, 3740 Bilzen, tel. 089 51 95 17, sport@bilzen.be

• Hoeselt: sportdienst, Europalaan 2, 3730 Hoeselt, vrijetijd@hoeselt.be, tel. 089 30 92 10,

• Riemst: Tongersesteenweg 8, 3770 Riemst, sportdienst@riemst.be, tel. 012 44 03 46

• Tongeren: Maastrichterstraat 10, 3700 Tongeren, www.tongeren.be/sport-voor-senioren, tel. 012 80 02 36

Cultuur

Op de website www.uitinvlaanderen.be vind je de meest volledige vrijetijdsagenda voor alle leeftijden. De site brengt een geïnteresseerd publiek rechtstreeks in contact met het brede cultuur aanbod.

Elke stad en gemeente heeft ook een contactpunt waarbij je terecht kan voor informatie over socioculturele verenigingen en het culturele aanbod in jouw gemeente:

• Bilzen: www.dekimpel.be 089 51 95 30

• Hoeselt: vrijetijd@hoeselt.be, 089 30 92 10, www.terkommen.be

• Riemst: cultuurdienst@riemst.be, 012 44 03 73, bib@riemst.be

• Tongeren: www.develinx.be, 012 80 00 40, www.moment.tongeren.be, 012 80 00 47, www.tongeren.bibliotheek.be, 012 80 00 60

Vrijwilligerswerk

Vrijwilligerswerk geeft zingeving én heel wat nieuwe sociale contacten. Het Vlaams steunpunt vrijwilligerswerk vzw beheert een database van vacatures met vrijwilligerswerk over heel Vlaanderen. Meer informatie op: www.vrijwilligerswerk.be of tel. 03 21 85 901

Seniorenverenigingen

Zin om nieuwe mensen te ontmoeten? Om in groep leuke uitstappen te maken, te debatteren, te spor ten? Of wil je een kunstvorm leren? Ook seniorenver enigingen hebben een divers aanbod. Bij je lokale dienstencentrum of mutualiteit kan je ook terecht voor de lokale contactgegevens.

Diabetes bij 75+ Voedingsadvies

Als je ouder bent dan 75 én diabetes hebt moet je letten op wat je eet. Maar die regels worden minder streng als je ouder wordt. Het doel is vooral het beperken van complicaties op korte termijn, zoals het vermijden van een te hoge bloedsuiker (dat noemen we hyperglycemie) of een te lage bloedsuiker (dat noemen we hypoglycemie). Comfort en levenskwaliteit staan voorop.

Strenge diabetesdiëten, zoals die vaak voor jonge mensen worden gehanteerd, vermijd je best als 75+’er. Het risico op ondervoeding is dan te groot.

Ook de streefdoelen voor de bloedsuiker zijn minder streng om hypoglycemie of een te lage bloedsuiker spiegel te vermijden. Een lage bloedsuiker kan het lichaam en het hart te erg belasten, en er is een groter valrisico.

Om te hoge bloedsuikers te voorkomen is het nodig om vooral de snelle suikers te beperken. In onderstaan de tabel vind je een overzicht van bronnen van snelle suikers en hun alternatieven.

SNELLE SUIKERS

• Suiker (witte, bruine, rietsuiker,…)

• Gewone confituur, gelei, siroop,…

• Honing, kandijsiroop

• Koekjes, snoepjes, chocolade, gebak,…

ALTERNATIEF

• Kunstmatige zoetstoffen zoals Canderel, Zusto, Tagatesse, Stevia,…

• Light confituur of siroop

• Suikervrije koekjes, snoepjes, gebak,…

• Frisdranken • Light of Zero frisdranken

• Fruitsappen • Stuk fruit

Indien er sprake is van een meervoudige insulinetherapie kan het zinvol zijn om de hoeveelheid koolhy draten die gegeten wordt, constant te houden. Ga met vragen altijd naar de diëtiste die je behandelt. Als diabetespatiënt heb je recht op een vorm van terugbetaling voor consultaties bij de diëtist. De huisdokter kan je hierover informeren.

Volgende recepten zijn klassiekers met een twist voor mensen met diabetes. Ze zijn beperkt in snelle sui kers maar zorgen wel voor een goede aanbreng van verschillende nuttige voedingsstoffen.

Aperitief: Pomton

Ingrediënten voor 1 persoon:

Sap van een halve pompelmoes

Tonic zero

Ijsblokjes

Bereiding:

Pers de halve pompelmoes

Giet het sap in een glas en vul aan met Tonic zero

Voeg nog enkele ijsblokjes toe

Voedingswaarde:

• Energie (kcal): 23 • Koolhydraten (g): 5 • Suikers (g): 5 • Eiwitten (g): 0 • Vetten (g): 0

Hoofdgerecht: Balletjes in Luikse saus

Ingrediënten voor 1 persoon:

◦ 150 gr. Gemengd gehakt, in balletjes gerold

◦ 25 gr. vetstof

◦ 1/4 ui, in halve ringen

◦ 25 gr. gerookt spek, in reepjes

◦ 75 ml tafelbier

◦ 1/4 blokje rundsbouillon

◦ 1/4 eetlepel bindmiddel voor bruine sauzen

Bereiding:

◦ Bak de balletjes goudbruin. Schep ze uit de pan en zet opzij.

◦ Smelt in dezelfde pan een klontje boter. Voeg de uienringen en de reepjes gerookt spek toe. Laat enkele minuten bakken.

◦ Bevochtig vervolgens met het tafelbier en doe er het blokje rundsbouillon en het bindmiddel voor bruine sauzen bij.

◦ Schep de balletjes in de saus en laat het geheel een 5-tal minuten sudderen op een middelhoog vuur.

◦ Breng op smaak met peper en zout.

◦ Wens je een zoetere saus voeg dan naar smaak wat zoetmiddel toe.

Voedingswaarde:

• Energie (kcal): 305

• Koolhydraten (g): 54

• Suikers (g): 2,5

• Eiwitten (g): 4,6

• Vetten (g): 27,5

Nagerecht: Volkoren wafels zonder suiker

Ingrediënten voor 6 wafels:

◦ 2 eieren

◦ 100 gram Griekse yoghurt

◦ 1 theelepel vanille-extract

◦ 50 ml melk

◦ 100 gr. zelfrijzende volkorenbloem

Bereiding:

◦ Breek de eieren en doe ze samen met de Griekse yoghurt en het vanilleextract in een kom, meng met een garde tot een glad geheel.

◦ Voeg de zelfrijzende bloem toe en meng tot de bloem opgenomen is.

◦ Voeg langzaam de melk toe tot een dik lopend mengsel. Laat het deeg zo'n tien

minuten rusten.

◦ Verwarm je wafelijzer voor en bak de wafels in het wafelijzer zo'n 3 à 5 minuten tot ze goudbruin zijn.

◦

Serveer ze meteen met vers fruit en wat extra yoghurt.

Voedingswaarde:

• Energie (kcal): 560

• Koolhydraten (g): 67,1

• Suikers (g): 9,6

• Eiwitten (g): 37,2

• Vetten (g): 13,7

Bijgerecht: Rode kool

Ingrediënten voor 1 persoon:

◦ 1/4 rode kool

◦ 12,5 gr vetstof ◦ 1/4 fijngesnipperde ui ◦ 1/2 koffielepel azijn ◦ 1,5 koffielepel water ◦ 250 gr appel ◦ zoetmiddel naar smaak ◦ zout ◦ aardappelbloem

Bereiding:

◦

Verwijder de buitenste bladeren van de rode kool. Snijd de kool in fijne reepjes, spoel ze en laat uitlekken.

◦ Stoof de ui in vetstof.

◦ Voeg azijn, water en zout bij de kool en stoof gedurende 30 minuten.

◦ Voeg er de geschilde appel in stukjes bij en laat 1 à 2 uur ga ren in een afgedekte kookpot. ◦ Voeg dan het zoetmiddel toe. Laat stoven zonder deksel om het overtollige sap te verdampen.

◦ Bind de saus met de aardappelbloem.

Extra:

◦

De rode kool kan verrijkt worden met wat rode bessen, rabarber of pruimen.

◦ Om de kool opnieuw rood te krijgen kunnen 2 eetlepels suikervrije grenadine toegevoegd worden.

◦ Rode kool kan ook licht gemixt worden. In dat geval is binden overbodig.

◦

Voor personen die moeilijk kolen verteren, mogen de kolen eerst 15 minuten gekookt worden en daarna bereid als hierboven.

◦

Voedingswaarde:

• Energie (kcal): 251 • Koolhydraten (g): 36,9

• Suikers (g): 36

• Eiwitten (g): 4,3

• Vetten (g): 9,96

Actief blijven met een knieprothese

Kan je actief blijven na een totale knieprothese? Vier patiënten getuigen. Het gaat om vrouwen en mannen met een leeftijd tussen 62 en 75 jaar.

Bij drie van hen gebeurde de plaatsing een half jaar geleden en bij één van hen een aantal jaar geleden. De aanleiding was voornamelijk pijn en het feit dat deze patiënten moeilijkheden ondervonden die hen beperkten in hun dagelijks leven.

Vooraf

Zij hopen pijnvrij te kunnen terugkeren naar een actievere levensstijl. Zoals opnieuw wandelen en fietsen, tuinieren, spelen met de kleinkinderen en het uitvoeren van huishoudelijke taken.

De dag van de ingreep Ze worden telkens opgenomen om 7 uur ‘s ochtends en de ingreep gaat door om 08.00 uur. Er is een gezonde nervositeit. Vooral omdat de patiënten be nieuwd zijn naar hun nieuwe leven mét de knieprothese.

Vier uur na de ingreep komen de patiënten terug op hun kamer. Op dat mo ment nog niet helemaal helder door de narcose maar wel al pijnvrij dankzij de pijnstilling die door de verpleging op voorgeschreven tijdstippen via infuus wordt toegediend. Dit tot 48 uur na de ingreep.

De dag na de ingreep De eerste dag postoperatief start de revalidatie heel rustig op. De kinesist en de ergotherapeut komen langs om uitleg te geven over het verdere verloop. Er worden oefeningen gedaan om de bloedcirculatie te bevorderen.

De eerste dag krijg je vooral bedrust, maar de patiënten mogen wel al even rechtop zitten in de zetel. Dit met een gestrekt been, onder het toeziend oog van een verpleegkundige.

Dag twee na de ingreep

Op dag twee begint het echte werk. Het infuus wordt verwijderd en de patiën ten mogen de eerste stappen zetten met een looprek. Een ergotherapeut levert begeleiding en advies tijdens het ochtendtoilet.

Een kinesist helpt je twee keer per dag op een CPM-toestel. Dat zorgt voor een passieve mobilisatie of buiging van de knie, waarbij het aantal graden progres sief wordt opgedreven. Net als de specifieke oefentherapie gaande van een eerste uitvoering in lig, nadien in zit en uiteindelijk staand.

De volgende dagen

De daaropvolgende dagen neemt de oefentherapie toe, wordt er aangeleerd om met krukken te wandelen en trappen te lopen. De patiënten krijgen advies over nuttige hulpmiddelen en hoe ze veilig kunnen handelen in de thuis situatie.

Zodra de chirurgische wonde en de mobiliteit in orde zijn, mogen de patiënten na goedkeuring door de arts het zieken huis verlaten.

Naar huis

Na ontslag is het belangrijk om de revalidatie verder te zetten, bij je gekende kinesist of in de ambulante revalidatie van ons ziekenhuis. Het doel van deze revalidatie is om de mobiliteit te verbeteren en de spierkracht te verhogen.

Zes weken na de ingreep komen de patiënten op controle bij hun behandelende arts.

Terug actief

Enkele maanden later zien we dat de revalidatie in de vier gevallen heel vlot verloopt.

Deze patiënten kunnen wandelen zonder kruk, doen hun huishouden, tuinieren, en fietsen zelfs al. Het actieve leven met een totale knieprothese verloopt zonder problemen.

De patiënt die enkele jaren geleden een knieprothese kreeg is erg sportief en kan zijn wielersport terug opnemen.

Hij rijdt zelfs terug mee met zijn wielerclub en dit voor ritten van gemiddeld een 85-tal kilometer. Een hoogtepunt voor hem was een meerdaagse naar de Italiaanse Alpen.

De knieprothese zorgt er bij alle vier voor dat zij opnieuw actief kunnen zijn en niet meer gehinderd worden door pijn en ongemakken.

VALPREVENTIE

Ook dit jaar deed ons ziekenhuis mee aan de week van de valpreventie, die doorging van 25 april tot en met 1 mei. De slogan luidde: ‘Eén tegen allen, allen tegen vallen’.

Tijdens deze week werden er vanuit het expertisecentrum val- en fractuurpreventie Vlaanderen een aantal opdrachten aangeboden om aan de slag te gaan met dit thema:

Opdracht 1: laat een actieve start je welgevallen Opdracht 2: in de smaak vallen Opdracht 3: bevallige woning Opdracht 4: haal je beste zicht boven

Bewegen is de beste manier om vallen te voorkomen

Het Valpreventieteam van ons ziekenhuis organiseerde enkele activiteiten voor de patiënten.

Afname van evenwicht, mobiliteit of spierkracht verhoogt het valri sico omdat de houdingscontrole

wordt verstoord. Lichaamsbewe ging verhindert deze afname en beschermt je dus tegen vallen. De patiënten werden uitgedaagd om samen met Saartje Van dendriessche via een filmpje te bewegen.

De verschillende afdelingen geriatrie namen het tegen elkaar op om het meeste meters te wandelen. Op de vloer stond een groene lijn van 50 meter die hielp om de afgelegde meters te tellen. De patiënten van de afdeling C0 wonnen met 3342 gewandelde meters.

Er werd ook een nieuwe FitO-meter geïntroduceerd met oefeningen om zittend en staand uit te voeren.

Heb je op dit moment geen moeilijkheden met je evenwicht, mobiliteit of spierkracht? Blijf dan zeker bewegen om die algemene fitheid op punt te houden.

Artikel gaat verder op de volgende pagina.

Foto: bewegingsdriehoek met bewegingsaanbevelingen voor 65+’ers.

Voeding voor stevige botten en sterke spieren

Omdat ook voeding een rol speelt en een bijdrage levert in functie van een goede werking van spieren en stevige botten kregen onze geriatrische patiënten extra calcium-, vitamine D- en eiwitrijke tussen doortjes.

Veilig wonen

Een ander aspect om vallen te voorkomen, te vertalen in functie van de derde opdracht, is veilig handelen en een veilige, aangepaste woning om levenslang wonen te bevorderen.

Onze ergotherapeuten gaven advies over de juiste hulpmiddelen en mogelijke aanpassingen in en rond de woning. Ze deden dit aan de hand van een checklist.

Kan je alles goed zien?

Als laatste werd het zicht van de patiënten geëvalueerd op de afdelingen geriatrie en revalidatie, met de bekende E-test.

Want een goed zicht is van groot belang om obstakels te kunnen ontwijken en vallen te voorkomen. Laat daarom je zicht regelmatig controleren.

Foto: E-test

Foto: Patiënt doet een oefening uit de Fit-O-meter

Als een tweeling

‘Ik ben er,’ lachte het leven en het schreide zijn eerste schreeuw in het land van de mensen. ‘Ik ben er ook,’ zei de dood heel zachtjes. ‘Ik ben met je meegekomen. Om zo te zeggen op dezelfde tijd.’

‘Dan zijn we een unieke tweeling?’ vroeg het leven. ‘Ja,’ zei de dood. Een Siamese, zou ik zo zeggen. Onafscheidelijk verbonden. Wie de een ziet zal ook de ander bekijken.’

‘We verlaten elkaar nooit meer,’ mijmerde het leven. ‘Nooit meer. Tenzij we sterven.’

‘Nee,’ antwoordde de dood. ‘Ook dan niet. Al is de schijn tegen, jij blijft met mij. Misschien loop ik dan wel meer in de kijker, maar jij blijft ook, al zul je dan wel een hele verandering hebben ondergaan.’

‘Je bent te diepzinnig,’ zei het leven. ‘Ik kan je niet volgen.’

‘Nu nog niet’ zei de dood, ‘nu nog niet… Daarvoor heb je nog een heel leven.’ ‘Maar het eindigt niet, als ik het goed versta?’ waagde het leven.

De dood koesterde het leven, heel dicht tegen zich aan. Hij verloor zich in het leven. De moeder van het pasgeboren leven nam het in haar armen en drukte het tegen zich aan. ‘Leven van mijn leven,’ fluisterde ze. ‘Ik hoop dat je nooit zult sterven,’ dacht ze in haar hart. ‘Daar zal ik voor zorgen,’ zei de dood.

Maar de moeder hoorde het niet. En de vader spoedde zich naar het gemeentehuis om zijn geluk te laten ‘inschrijven’ en dan naar zijn vrienden om te drinken op het geluk van het leven.

Het leven gaat verder. De dood gaat mee. Onzichtbaar. Maar hij is er. Tot daar vroeg of laat verandering in komt.

‘Ik ben zo moe,’ zei het leven. ‘Neen,’ zei de dood, ‘je verandert.’

Het leven legde zich neer om heel diep te slapen. Morgen word ik wakker, dacht het nog. Ook de dood legde zich neer. Op dezelfde plaats. Hij dacht: ‘Altijd zijn we samen geweest. Onafscheidelijk. We hebben samen geleefd. We zijn ook samen gestorven. Niemand heeft het ooit gezien. Ook nu zal men het niet zien. De meesten zien dat niet.

Ze zullen denken dat het leven dood is, zoals ze altijd gedacht hebben dat ik er niet was. Maar we waren altijd samen. Onafscheidelijk. We zullen altijd samen blijven. Blijven leven …

Vergeetster

Vergeetster die ik ben gaat er wat tijd voorbij tot ik besef hoe kwijtterwijl kwijter me toen onleefbaar leek.

Nog steeds geneigd tegen veel beter weten in. Nog iets verzin: een gril voor op je graf.

Wat denk je van een speelgoed autootje, zo’n deux cheveautje. De onze in het klein.

Als je tenminste ondergronds de weg te wurmen weet door mijn poreuze brein.

Woordzoeker

Zoek de vetgedrukte woorden uit het lijstje hieronder. Veel

√ Beweeg: probeer enkele keren per dag te bewegen. Een wandelingetje naar de brievenbus kan al voldoende zijn.

√ Buitenlucht: Een frisse neus halen doet altijd deugd, ook als het koud is.

√ Contact: Sociale contacten zijn belangrijk, een glimlach en een goeiemorgen kunnen iemands dag goed maken.

√ Geheugen: Probeer elke dag even aan geheugentraining te doen. Door te lezen, een dagboek bij te houden of een woordzoeker op te lossen.

√ Structuur: Ook als je weinig afspraken hebt is het fijn om structuur in je dagen aan te

brengen. Probeer op te staan en te gaan slapen op vaste tijdstippen en ga drie keer per dag rustig zitten voor je ontbijt, lunch en avondmaal.

√ Voeding: Eet gezond en divers. Kies voor seizoensgroenten en -fruit.

√ Geniet: Wat maakt jou blij? Muziek, een wandeling, een stukje taart? Probeer er ruimte voor te maken in je leven. Heb je daar hulp bij nodig? Bespreek dat met een naaste of hulpverlener.

√ Nachtrust: Een goede nachtrust en een middagdutje helpen om je goed te voelen en het beste van je dag te maken.

√ Gezondheid: Wie ziet er naast jijzelf toe op je gezondheid? Vertel het tegen een naaste als je je niet goed voelt of maak een afspraak bij de huisarts.

√ Positief: Niet alles gaat elke dag goed. Maar wat was er leuk vandaag? Wat heb je goed gedaan? Sta daar eens bij stil.

Muziek

Scan deze Spotifycode* en luister naar hits van vroeger en nu.

Je mag je gerust aan een dansje wagen.

* Download Spotify op je smartphone of tablet via de App Store of Google Play.

T B K W G E E W E B P U P U X A S M R T K F X S C I T Y T F T G H T D G K T S C R E T E K F Z E T E U O U I T L I L Y H F N R N C T B K M N Y E B L T T T I A E U H E U D U H A U S J D D Z U G P C C C U O W H T F T E B H A T R P V A M Y N N G T N Q G N I D E O V C R G E Z O N D H E I D Y

Agenda ouderenweek 2022

activiteiten in ons ziekenhuis

Maandag 21 november

10.00 uur: Zingevingsgesprekken B0-C0

Dinsdag 22 november

10.30 uur: Zingevingsgesprekken B4

14.00 uur: Zingevingsgesprekken E1

Woensdag 23 november

10.00 uur: Film uit de tijd van toen, ergolokaal C0

12.00 uur: Feestmenu voor alle opgenomen patiënten

Donderdag 24 november

10.30 uur: Zingevingsgesprekken B1

Avond: Gemeenschappelijke ziekenzalving

Vrijdag 25 november

10.00 uur: Film uit de tijd van toen, ergolokaal B0