Senioren met Pit 2023

Zorg met een menselijk gelaat

Senioren

JAARBLAD GERIATRIE, JAARLIJKSE UITGAVE AZ VESALIUS, JAARGANG 6

In dit nummer …

3 Welkomstwoord Vaginale droogheid behandelen met de MonaLisa Touch lasertherapie

6 Ondersteunende communicatiemiddelen bij spraak-en taalproblemen Kroningsfeesten 7 10 Actieve levensstijl na een heupprothese Dagzorgcentrum De Schakel 11 14 Handige hulpmiddelen voor mensen met parkinson om actief te blijven Tips en recepten om stoelgangproblemen te verlichten en te verbeteren

20 Patiënten kiezen maaltijd dankzij app Ouder worden – drie ervaringsdeskundigen aan het woord

28 Mangomoment: wafels en huisdierbezoek Bezinning 30 31 Ontspanning

2

JAARBLAD GERIATRIE 2023

24

4

17

Pierre Vermoesen

Gelukkig oud!

“Hoe oud je ook bent, er is altijd plaats voor een eigen leven, ook op leeftijd.”

Tot die zinsspreuk kwam ik toen ik een foto zag van een 90-jarige die mee deed aan een ‘loopwedstrijd’. Natuurlijk is dergelijke fitheid niet alledaags en vanzelfsprekend maar eerder een toevalligheid.

De kwieke dame nam tot nu toe geen medicatie, is sportief, eet nog steeds veel groenten en fruit en heeft een sociaal rijk leven.

Je moet ook maar het geluk en de mogelijkheden hebben om fit door het leven te kunnen gaan. Het creëren van een gezonde zorgcontext en gebruik maken van zorginnovatie kunnen bijdragen aan dat gelukkig ouder worden.

We denken hierbij aan een bredere buurtwerking, thuismonitoring, mobiliteit en gedigitaliseerde voorlichting. Laten we ook vooral oog hebben voor ondersteuning én ‘klein geluk’ bevorderen.

En jawel, zoals je in deze editie verneemt: muziek uit ‘die tijd’ helpt inderdaad.

We wensen je veel leesplezier en een gezonde toekomst!

Jean Paul Van Baelen, Directeur patiëntenzorg az Vesalius

Redactie

Belinda Goyen Carina Duijsters Cindy Capiot Ilse Salmon Karen Parthoens Karen Vandersteen Kristel Vanhelden Natasja Simon Sarah Stassen Sonja Stulens Team diëtisten malnutritie Valerie Landmeters

Eindredactie Natasja Simon Sonja Stulens

Vormgeving Typografics

Verantwoordelijke uitgever az Vesalius

AZ VESALIUS

3

Dokter Henskens behandelt vaginale droogheid tijdens de menopauze met de MonaLisa Touch lasertherapie De menopauze is een natuurlijke levensfase waarbij de eierstokken stoppen met het aanmaken van oestrogenen en progestagenen, wat verschillende klachten kan veroorzaken die de levenskwaliteit van vrouwen kunnen beïnvloeden. Wanneer een vrouw 12 maanden niet meer heeft gemenstrueerd, wordt de diagnose menopauze gesteld. Dit is een natuurlijk lichamelijk proces. Vrouwen zijn dan gemiddeld 52 jaar, maar ten gevolge van medicatie, chemo- of radiotherapie kan het vroeger in gang gezet worden. 80% van de vrouwen ondervindt klachten.

Deze symptomen kunnen variëren van opvliegers en slaapproblemen tot stemmingswisselingen, vaginale droogte en gewrichtspijnen. Voor de behandeling van symptomen van de menopauze zijn er verschillende opties beschikbaar, afhankelijk van de individuele klachten en medische voorgeschiedenis van de patiënt. Dit kan variëren van natuurlijke producten en hormoonbehandelingen tot een gezond dieet, lichaamsbeweging en stressmanagement.

Een belangrijk aspect dat vaak minder besproken wordt, maar wel veel voorkomt bij vrouwen in de menopauze, is de vulvo-vaginale atrofie, waarbij de vaginale wand dunner en fragieler wordt door het tekort aan oestrogenen.

Dit kan leiden tot vaginale droogheid, pijn bij seks en andere ongemakken.

4

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Het is positief dat er steeds meer aandacht wordt besteed aan behandelingsopties voor symptomen van de menopauze, waaronder atrofie. Het is echter altijd belangrijk om met een gekwalificeerde arts te overleggen om de meest geschikte behandeling voor elke individuele situatie te bepalen.

Daarnaast is het essentieel om open te zijn over deze problemen, aangezien sommige vrouwen mogelijk terughoudend zijn om hun symptomen te bespreken vanwege het taboe dat er soms rond dit onderwerp bestaat. Een open en eerlijke dialoog met zorgverleners kan vrouwen helpen de juiste behandeling te krijgen om hun levenskwaliteit te verbeteren tijdens de menopauze.

De MonaLisa Touch laserbehandeling is een niethormonale optie die sinds 2018 wordt aangeboden in az Vesalius. Deze behandeling maakt gebruik van laser om fijne gaatjes in het vaginale slijmvlies te creëren, wat de aanmaak van nieuw weefsel stimuleert en de symptomen van vulvo-vaginale atrofie verlicht. De behandeling duurt 10 minuten. Voor optimale resultaten zijn er 3 sessies om de 6 weken nodig. Nadien volgt er 1 keer per jaar een onderhoudssessie.

De behandelingen worden in az Vesalius uitgevoerd door dokter Miriam Henskens.

Een afspraak maken kan op tel. 012 39 34 03.

AZ VESALIUS

5

dr. Henskens en de MonaLisa Touch laser

Ondersteunende communicatiemiddelen bij spraak-en taalproblemen Bij ouderen kunnen zich spraak- en taaluitdagingen voordoen als gevolg van verschillende aandoeningen. Naast zaken zoals een CVA of hersenbloeding, kunnen ook de normale verouderingsprocessen veranderingen in de taal veroorzaken. Zowel spraak- als taalproblemen vallen onder de categorie communicatiestoornissen.

Bij een spraakstoornis is er een probleem in de productie van de gesproken taal. Voorbeelden daarvan zijn stotteren, dysartrie (spraakstoornis dat het gevolg is van een aandoening in het zenuwstelsel), verbale ontwikkelingsdyspraxie ((neurobiologische ontwikkelings-) stoornis van de motoriek), verbale apraxie (onvermogen om doelgerichte handelingen (bv. haar kammen, sokken aantrekken) uit te voeren), stemstoornissen, …

Bij een taalstoornis treedt er een probleem op in het begrijpen en/of produceren van taal. Voorbeelden van taalstoornissen zijn een taalontwikkelingsstoornis, afasie,

Taalapps

• Spraak Assistent AAC Dit is een tekst-naarspraak app voor ondersteunde communicatie (OC) voor mensen met spraakproblemen, bijvoorbeeld als gevolg van afasie, ALS, autisme of een beroerte.

Met deze app kun je categorieën, woorden en zinnen creëren, die op grote buttons geplaatst worden.

Met deze buttons kan je berichten maken, die kunnen worden getoond of gesproken. Het is ook mogelijk om zelf berichten te typen met het toetsenbord.

Gratis beschikbaar voor Android.

Beschikbaar voor iOs voor €22,99.

dysfasie … Afasie is een taalstoornis die het gevolg is van een niet aangeboren hersenletsel. Dysfasie is een neurologische spraaktaalstoornis. Het is een aangeboren en hardnekkige stoornis in het verwerven van de mondelinge taal.

Wanneer er problemen optreden bij het spreken of begrijpen, kan dit een invloed hebben op de zelfstandigheid en de levenskwaliteit van de oudere. Het optimaliseren van de communicatiemogelijkheden kan dit alles verbeteren.

Dit kan met behulp van logopedische therapie of er bestaan ook allerlei taalapps die een hulp kunnen zijn in het communiceren met senioren.

• Proloquo4Text Deze app is erg vergelijkbaar met andere apps, met enkele extra mogelijkheden die het communiceren met tekst nog efficiënter maken. Het is een van de weinige apps die een BelgischNederlandse mannenstem bevat.

Beschikbaar voor iOs voor €129,99.

• LetMeTalk Dit is een app die als ondersteunend communicatiemiddel kan worden ingezet. Het bevat meer dan 9000 afbeeldingen en de optie om deze in categorieën in te delen. De gekozen afbeeldingen verschijnen in een rij en worden als een zin uitgesproken. Voor de bediening van de app is fijne motoriek nodig.

Gratis beschikbaar voor iOs en Android.

6

JAARBLAD GERIATRIE 2023

• DigiPraat Dit is een hulpmiddel voor mensen die moeilijkheden hebben met praten. Met behulp van plaatjes en toetsenbord kunnen er teksten uitgesproken worden door de Android TTS (Text to speech) engine. Ook kunnen er teksten opgenomen en afgespeeld worden Het programma werkt in de volgende talen: Engels, Nederlands, Duits, Frans, Italiaans en Spaans.

Om DigiPraat in het Nederlands te gebruiken dient er een Nederlandse stem geïnstalleerd worden.

Gratis beschikbaar voor Android.

Kroningsfeesten in Tongeren

een diepgewortelde traditie die verbindt en inspireert In Tongeren is het elke zeven jaar groot feest. Dit jaar werden de Kroningsfeesten voor de negentiende keer georganiseerd. Het hoogtepunt vond plaats in de week van 2 tot en met 9 juli, met vier processies en evenveel avondspelen. De inwoners van Tongeren namen massaal deel aan de vieringen. In dit interview hebben we het genoegen om enkele vragen te stellen aan Peter Severijns, de voorzitter van de Kroningsfeesten.

Wat zijn de Kroningsfeesten?

Wat vieren we daar?

“Tongeren heeft als eerste Maria-oord aan de Noordzijde van de Alpen altijd een grote Mariaverering gekend. Bij gelegenheid van de kerkelijke erkenning van de Aartsbroederschap door het kapittel van de Onze Lieve Vrouwekerk in 1479 kreeg de Broederschap het voorrecht om een nieuw altaar te laten maken en om voor dit altaar een Onze-Lieve-Vrouwebeeld te laten snijden.

In 1890 gaf paus Leo XIII de toestemming om dit genadebeeld van Maria met als titel “Oorzaak Onzer Blijdschap” te kronen. Een op dat moment erg gebruikelijk gegeven. Er werden grootse feesten en een processie georganiseerd en zo ontstonden de Kroningsfeesten.

Bij de kroning van het beeld in 1890 besloot men terug aanknoping te zoeken met een veel oudere traditie van 7-jaarlijkse reliekentoningen en heiligdomsvaarten die al plaats vonden in de 14de eeuw. Die werden tijdens de Franse bezetting verboden. Het is een typisch Euregionaal gebeuren uit de Maas-Rijn streek dat startte in Aken, maar al snel navolging kreeg (in de tussenliggende jaren) in Tongeren, Maastricht, Hasselt, Hoei, Susteren, Sint-Truiden, …

Dit jaar vond de 19de editie van deze 7-jaarlijkse Kroningsfeesten plaats. Enkel tijdens het oorlogsjaar 1918 konden de feesten niet doorgaan. De “Oorzaak Onzer Blijdschap” is niet enkel patrones van

O.L.V.-Geboorte Basiliek en Tongeren, maar tevens ook patrones van het hele bisdom Limburg. De Kroningsfeesten zijn erkend als immaterieel cultureel erfgoed.”

Hoe zou je het belang van de Kroningsfeesten omschrijven? Waarom blijven deze feesten een succes?

“De Kroningsfeesten zijn erg diep geworteld bij de Tongerse bevolking. Ze zijn enerzijds religieus belangrijk omdat het leven van Maria doorverteld wordt aan opeenvolgende generaties, maar ze zijn ook van maatschappelijk belang omdat het samenwerking teweeg brengt tussen mensen uit alle lagen van de bevolking. Het verbindt mensen ongeacht hun overtuiging, leeftijd of achtergrond.

Het thema van deze feesten “#zoekverbinding” is dan ook geen loze slogan. Maria “Oorzaak Onzer Blijdschap” blijft voor heel veel mensen de moederfiguur die er steeds is: bij vreugde, zorgen of bij verdriet.

De processie telt meer dan 3000 deelnemers.

Het brengt het beste in mensen naar boven om er samen telkens weer iets moois van te maken.

De Tongenaren zijn dan ook terecht fier op hun Kroningsfeesten. Iedereen kan eraan meewerken of deel van uit uitmaken. Een grote betrokkenheid en onvermoeibare inzet van zoveel mensen houdt deze feesten levend, ook al moeten ze er telkens 7 jaar op wachten.”

AZ VESALIUS

7

Wat wordt er getoond in de processie en in het avondspel?

“Het concept van de processie is in de loop der tijden wel eens verschillend geweest. Maar vanaf 1960 ontstond er een stramien dat tot op vandaag weinig veranderd is. De processie en het avondspel vertellen over het leven van Maria zoals dit opgetekend staat in de Bijbel.

De verschillende processiegroepen beelden hiervan telkens een tafereel uit. De meest gekende taferelen zijn natuurlijk het kerstverhaal met de groep “geboorte” en het lijdensverhaal met de groep “kruiswegontmoeting”, maar ook groepen zoals de “opdracht”, “vinding in de tempel”, “bruiloft te Kana” zullen bij sommigen zeker nog wel ergens een belletje doen rinkelen.

Tijdens het avondspel wordt dit alles als één geheel getoond op een groot podium voor de Basiliektoren.

Het geheel wordt ondersteund door tekst, muziek, beeld en licht, waardoor de toeschouwer een totaalervaring krijgt in wat de verschillende groepen uitbeelden.”

Blijven mensen enthousiast in het deelnemen én in het komen kijken?

Zo ja, waarom denk je dat dat is?

“Als we zien dat er voor de 19de editie van de Kroningsfeesten meer deelnemers zich inschreven dan 7 jaar geleden, dan kunnen we dat op zijn minst opmerkelijk vinden. Het is fijn om te ervaren dat ook jonge mensen nog geïnspireerd worden door deze mooie traditie.

Zij vormen de basis voor onze toekomstige edities.

We werken hier ook bewust aan en daarom zijn er initiatieven zoals: kindertekenwedstrijd (met 866 inzendingen), project Mariahuisjes (workshops met graffiti kunst), jongerendag. Het gebruik van nieuwe mediavormen (apps, podcast, sociale media, …) zijn erg belangrijk geworden.

Toeschouwers bereiken blijft steeds een uitdaging. Maar ook hier is een 2-sporen benadering in communicatie belangrijk geworden. Enerzijds heb je de klassieke verspreiding van folders en infomateriaal, anderzijds wordt ook de digitale aanpak via internet steeds belangrijker. Deze editie is dat meer dan ooit tevoren noodzakelijk gebleken. Het voordeel hierbij is dat je in bereik veel ruimer kan gaan, maar het nadeel is dat het veel vluchtiger is en dreigt verloren te gaan in de veelheid aangeboden informatie.

We zijn dankbaar voor alle mooie berichten die we blijven krijgen van de toeschouwers. Daarin vertellen ze wat deze feesten bij hen hebben teweeggebracht.

Ze beschrijven de feesten als ingetogen, beklijvend, indrukwekkend mooi, deugddoend en genadevol.

Dat ontroert ons. Het is een representatie van wat de Kroningsfeesten beteken(d)en voor pelgrims en toeschouwers.”

8

JAARBLAD GERIATRIE 2023

AZ VESALIUS

9

Actief blijven na een heupprothese Een actieve levensstijl behouden na een THP (totale heupprothese) is de droom van vele mensen die te maken krijgen met artrose in de heupgewrichten.

De voornaamste reden voor een nieuwe heup is vaak pijn en beperkingen in het dagelijks leven bij het uitvoeren van hobby’s en dagdagelijkse handelingen.

We beschrijven in dit artikel het proces van Lisette.

Deze dame leidt een actieve levensstijl en geniet van vakanties en uitstapjes. Ook het beheer van haar huishouden is voor haar een belangrijke doelstelling. Ze is betrokken bij het leven van haar kleinkinderen en wil graag participeren.

Op de dag van de ingreep voelde ze zich ontspannen en had ze volledig vertrouwen in de chirurg. Ze keek uit naar het moment waarop ze van haar pijn verlost zou zijn met haar nieuwe heup. De aanwezigheid van haar partner en de zorgzame verpleging op die dag deed alle zorgen als sneeuw voor de zon verdwijnen.

Na de ingreep, keerde zij na een 4-tal uur terug naar de kamer waarbij ze dankzij een infuus volledig pijnvrij was voor de eerste 48 uur. Na 48 uur werd overgeschakeld op orale medicatie.

Op de eerste dag na de ingreep ontving ze na het ontbijt de noodzakelijke zorg van de verpleging in bed, zoals wassen en aankleden. Vervolgens kwamen de kinesitherapeut en ergotherapeut langs voor de eerste revalidatieoefeningen, waaronder het leren stappen met een looprek en het uitvoeren van circulatie bevorderende oefeningen.

en hoe ze een trap kan nemen, wat een grote uitdaging was na de ingreep. Zodra ze de juiste technieken onder de knie kreeg, verdwenen haar zorgen en keek ze uit naar het einde van haar revalidatie in het ziekenhuis.

Na ontslag wordt aangeraden een kinesitherapeut naar keuze te contacteren voor verdere revalidatie met als doel pijnvrij te bewegen en haar actieve leven verder te zetten of opnieuw uit te bouwen.

Zes weken na de ingreep onderging de patiënt een RXcontrole en kwam ze voor een consultatie bij de chirurg.

Op dat moment liet ze al goede vooruitgang zien in haar herstel.

Enkele maanden na de ingreep, zag we de dame terug. Ze is terug in staat om actief deel te nemen aan gewenste activiteiten en dit volledig zonder loophulpmiddel.

Ze kijkt met een positief gevoel terug naar haar verblijf in az Vesalius!

Op dag twee stond voor de dame het ochtendtoilet gepland samen met de ergotherapeut ter bevordering van hun zelfstandigheid. Tijdens dit ochtendtoilet werd geoefend op het zelfstandig wassen, aankleden en verplaatsen met behulp van een loophulpmiddel. Daarna werd er oefentherapie gegeven door de kinesitherapeut om de spierkracht te verbeteren.

In de dagen die volgden, werd de therapie verder uitgebreid. Ze leerde hoe ze kan stappen met krukken

10

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Lisette Vandenbosch

een warme plek voor ontmoeting en zinvolle dagbesteding

Dagzorgcentrum De Schakel

Ondanks alle inspanningen die geleverd worden voor de opvang van thuisverblijvende zorgbehoevende personen zijn er dagen en momenten waarop dit zwaar valt voor de naaste partners of de familie. Op dat ogenblik kan een dagzorgcentrum een oplossing bieden. Je kan er zijn leeftijdsgenoten ontmoeten en er wordt gezorgd voor een zinvolle dagbesteding.

De keuze voor een dagzorgcentrum is minder ingrijpend dan een definitieve opname omdat je enkel overdag in het centrum verblijft en ‘s avonds naar huis terugkeert.

De familie of de partner die instaan voor de dagelijkse zorg krijgen zo de kans om de zorg even los te laten.

In het dagverzorgingscentrum verblijven patiënten die geen intensieve medische behandeling en toezicht nodig hebben, maar wel behoefte hebben aan (re-)activering, verpleging, verzorging, toezicht en/of begeleiding in de activiteiten van het dagelijkse leven. Ook bewoners met (jong)dementie kunnen er terecht.

Dagcentrum De Schakel

Het dagzorgcentrum De Schakel, dat erkend is voor 13 plaatsen, is gelegen in de gebouwen van de assistentiewoningen in de Wijngaardstraat 16 te Tongeren. Het ligt op een mooie plek in het hart van de stad, vlakbij de basiliek. Het is gezellig ingericht en bestaat uit verschillende ruimten: een hobbyruimte voor allerhande activiteiten, een keuken, een rustruimte met relaxzetels, een doucheruimte, …

Je kan er elke weekdag terecht van 8:30 tot 17:00 uur (uitgezonderd op feestdagen). Je kiest zelf de bezoekfrequentie (min 6u/d). Tijdens de middag wordt een warme maaltijd aangeboden die ter plekke wordt klaargemaakt. De voeding is gevarieerd en aangepast aan de noden van de bezoeker.

De dagprijs bedraagt €25,97 inclusief een warme verse maaltijd. Er is een tussenkomst voorzien van €5,00/dag (bij verblijf van minimum 6u/dag) vanuit de mutualiteit, beperkt tot 100 dagen per jaar.

De Schakel beschikt ook over een rolstoeltoegankelijke bus. De deelnemers binnen ‘groot Tongeren’ kunnen opgehaald en teruggebracht worden. De patiënten betalen een bijdrage naargelang het aantal ritten per week (gemiddeld €8,00/dag). Degenen die buiten ‘groot Tongeren’ wonen kunnen beroep doen op de “Minder Mobielen Centrale” van hun gemeente. Eigen vervoer regelen mag ook.

In De Schakel worden aangepaste verpleegkundige en paramedische zorgen aangeboden. De verantwoordelijke van De Schakel geeft aan dat er tegenwoordig meer nood blijkt te zijn aan opvang van personen met jongdementie.

AZ VESALIUS

11

Een dag in De Schakel volgens de verantwoordelijke

Kristof Bollen vertelt hoe zo een gemiddelde dag in het dagcentrum eruit ziet.

“Bij aankomst worden de bezoekers onthaald met een kopje koffie of iets fris. Gedurende de voormiddag worden meerdere activiteiten aangeboden: koken (met verse producten van lokale handelaars), ontspanning, gymnastiek, geheugentraining, …

Andere dagzorgcentra in de buurt • Dagzorgcentrum De Kogge, Eikenlaan 20, 3740 Bilzen tel. 089 30 91 16 • De Annamoon-WZC Huize St-Anna vzw Gasthuisstraat 32, 3620 Lanaken tel. 089 46 08 25

Tussen 12:00 en 13:00 uur wordt een warme maaltijd aangeboden. Na het middageten is er gelegenheid tot middagrust waarna om 14:00 uur een gevarieerd ontspanningsprogramma (kienen, hoger-lager, quiz…) start. Om 16:00 uur worden de bezoekers klaargemaakt om terug naar huis te keren.”

• Orelia Puthof Puthofveld 4, 3840 Borgloon tel. 012 22 48 00

Een dag in De Schakel volgens een bezoeker

Met bijkomende vragen kan je steeds terecht op de dienst patiëntenbegeleiding van ons ziekenhuis via tel. 012 39 60 94 of bij Kristof Bollen via kristof.bollen@begralim.be of tel. 012 39 49 33.

Mathieu Jacobs (74), bezoeker aan het dagzorgcentrum, vertelt graag over zijn eigen ervaring.

Hoe lang kom je hier al en hoe vaak?

“Ik kom al 15 jaar dagelijks naar De Schakel. Sinds 2 jaar woon ik ook in een serviceflat van Sint-Franciscus, gelegen aan het dagzorgcentrum.”

Welke activiteiten doe je hier?

“Ik start een dag met een tasje koffie. Daarna turnen we wat, we lossen kruiswoordraadsels op en doen spelletjes in de tuin.” Volgens Kristof wint Mathieu ook regelmatig tijdens het kienen. “Tot 2 jaar geleden zorgde Mathieu ervoor dat de aardappelen netjes geschild werden voor het middagmaal, maar omdat dit nu voor hem niet meer lukt, eet hij ze vooral met smaak op.”

Waarom zou je De Schakel aanraden?

“In de Schakel is het goed vertoeven. Bovendien zorgen ze voor veel verschillende activiteiten. En ik heb er vele vrienden leren kennen en we lachen veel. Kortom, je verveelt je nooit.”

12

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Ter nagedachtenis van Mathieu

18/9/2023

AZ VESALIUS

13

Mathieu Jacobs en Kristof Bollen (links naar rechts)

Handige hulpmiddelen voor mensen met parkinson om actief te blijven Graag vertellen we over de ziekte van Parkinson, handige hulpmiddelen die te krijgen zijn als de klachten toenemen en het Parkinson Fit-programma. De middelen kunnen ondersteunen bij de dagelijkse activiteiten, comfort bieden en helpen om zo lang mogelijk activiteiten zelfstandig te kunnen blijven ondernemen.

Dit zijn enkele voorbeelden en tips uit het grote aanbod dat voorhanden is.

Na de ziekte van Alzheimer is parkinson de meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening. In België zijn er ongeveer 40 000 personen met deze ziekte.

De ziekte van Parkinson is een complexe en voor veel patiënten een sterk invaliderende aandoening.

Stijfheid, traagheid, tremor (beven), gangproblematiek en evenwichtsstoornissen zijn de meest gekende symptomen, maar de kenmerken van de ziekte zijn niet enkel motorisch van aard. Ook cognitieve achteruitgang, stemmings- en slaapstoornissen en angstklachten komen erg veel voor.

Het beloop van de ziekte is chronisch progressief. Het proces kan langzaam of snel gaan.

14

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Mobiliteit

Er zijn diverse hulpmiddelen beschikbaar om de mobiliteit te ondersteunen, zodat mensen zo lang mogelijk actief en mobiel kunnen blijven. Onder andere verschillende soorten looprekken zijn beschikbaar voor veilig lopen, voornamelijk binnenshuis. Daarnaast kan er ook gedacht worden aan een rollator, die zowel binnen als buiten gebruikt kan worden.

Tips tijdens het stappen: • Neem steeds grote passen • Denk bij het stappen aan een ritme of een bepaald commando of breng een visuele cue (bv. lijnen op de grond) aan.

• Neem je tijd

Parkinson Fit-programma

Recente onderzoeken tonen een grote evidentie dat het volgen van een multidisciplinair programma, gestart onmiddellijk na de diagnose, een grote meerwaarde blijkt te zijn en een duidelijk therapie-effect heeft. De behandeling bestaat uit kinesitherapie, ergotherapie en logopedie.

Meer bewegen of sporten op maat van elke individuele revalidant meteen na het stellen van de diagnose, werkt achteruitgang tegen en dringt de symptomen van parkinson terug. Binnen het Parkinson Fit-programma werken we, afhankelijk van het individuele niveau van de patiënt, aan het bevorderen van de mobiliteit, coördinatie, lenigheid, kracht, dynamisch evenwicht, fijn-motorische vaardigheden, stabiele march en valpreventie.

Binnen ons therapie-aanbod komen volgende behandelingen aan bod: • Bed mobiliteit: leren rollen naar linker- en rechterzij • Opkomen van ruglig via zijlig naar zit • Van zit naar stand: transfertraining uit verschillende stoelen • Romprotaties: vanuit lig, zit en stand • March gekruiste coördinatie, tempo opvoeren • Evenwichtstraining: statisch, dynamisch • Parcourstraining: op effe en oneffen ondergrond • Valpreventietraining • Conditietraining • Lenigheid • Spierkracht opbouw van zowel onderste als bovenste ledematen • Cueing: ritmisch, auditief en visueel • Freezing vermijden • Cognitieve bewegingsstrategieën en dubbeltaken • Leren omgaan met het evenwicht/ belasting/belastbaarheid • Feedback en info over ziektebeeld, betrekken van familie • Ontspanningstechnieken • Ademhalingsoefeningen • Bewegingsangst verminderen

• Logopedie: aandacht voor expressie, stemkracht, articulatie en initiatiefnemer • Psychologische begeleiding op vraag van de revalidant: verbeteren van coping • Indien nodig: aandacht voor cognitieve dysfuncties zoals het verbeteren van planning, structuur, organisatie, overzicht en synthese, vermogentraining, geheugentraining en brein stimuli via cognitieve opdrachten afhankelijk van het cognitief profiel van elke patiënt.

De frequentie voor deze therapie bedraagt minimum 1 tot maximum 3 keer per week. Een sessie duurt 1 à 2 uur.

De meerderheid van de revalidanten ervaart bij het volgen van dit programma een duidelijke functionele vooruitgang wat betreft conditie, fitheid, kracht, lenigheid, dynamisch evenwicht en fysieke stabiliteit.

Ze voelen zich mentaal sterker en ervaren een duidelijk positieve impact met betrekking tot vermoeidheid.

Interesse of meer info bij het secretariaat revalidatie: tel. 012 39 79 50

AZ VESALIUS

15

Eten en drinken

Mensen met parkinson ervaren vaak moeilijkheden bij het eten en drinken. Het is essentieel om een goede houding aan te nemen tijdens de maaltijden om slikproblemen te voorkomen. Het is belangrijk om voldoende tijd te nemen om te eten en je niet te laten afleiden door gesprekken of andere activiteiten.

breder en zwaarder bestek

Er bestaan hulpmiddelen zodat je zelfstandig en op je eigen tempo kan eten en drinken. Zo heb je servies met anti-slipmateriaal, zwaarder en dikker bestek en borden met een opstaande rand. Drinken kan zonder morsen dankzij een beker met neusuitsparing voor als je slikproblemen hebt en een tremorbeker voor als je beeft. Die laatste is een beker met uniek waaiervormig inzetstuk, waardoor de bewegingen van de vloeistof vertraagd worden, zoals bij een golfbreker. tremorbeker

Handige tips voor een veilige en comfortabele woning bij parkinson

• Doe alle tapijten weg of maak ze vast aan de grond zodat je niet struikelt.

• De keuze van een zitmeubel is belangrijk: het moet comfortabel zitten en mag niet te laag en/of te diep zijn. Eentje met verstelbare standen (elektrische relaxzetel) met afstandsbediening is ideaal.

• Zet een bijzettafeltje naast de zetel, zo zijn alle nodige items binnen handbereik (een boek, de afstandsbediening, een glas, telefoon, gsm …).

• Zorg dat de doorgangen vrij en breed genoeg zijn.

• Zorg voor goede verlichting.

• Als traplopen niet meer vanzelfsprekend is, kan een traplift een oplossing zijn. De gebruiker kan zich door middel van een elektrisch aangedreven stoeltje veilig naar boven en beneden begeven.

Wil je graag meer informatie over hulpmiddelen wat betreft parkinson?

Lees meer op www.advys.be.

16

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Tips en recepten om stoelgangproblemen te verlichten en te verbeteren Bij het ouder worden kunnen stoelgangproblemen de kop opsteken. Afhankelijk van je type “kakje” kan je enkele voedingsaanpassingen doorvoeren die verlichting kunnen bieden. Is je stoelgang type 1 of 2? Dan heb je last van constipatie. Is het type 6 of 7? Dan heb je last van diarree. Onderstaande tips en recepten helpen je al een eindje op weg.

Tips bij diarree

• Drink 1,5 tot 2 liter reinigend vocht (zonder alcohol of cafeïne) per dag.

• Vezels in fruit, groenten en peulvruchten binden het vocht in de darm zonder dat de hoeveelheid ontlasting veel groter wordt. Dit kan verbetering van diarree of dunne ontlasting geven.

• Gebruik kleine, frequente maaltijden om de maag en darmen niet te overbelasten.

• Bij langdurige diarree wordt aangeraden om ORS (Oral Rehydration Salts) te gebruiken in plaats van reinigend vocht. ORS is een mengsel van zouten en druivensuiker om op te lossen in water. Het wordt gebruikt tegen uitdroging bij diarree of braken. Het bevat alle nodige voedingsstoffen en voorkomt een vochttekort. Te verkrijgen in de apotheek.

AZ VESALIUS

17

Tortilla met aardappel en groenten Ingrediënten voor 4 porties ◦ ◦ ◦ ◦

500 gram aardappelen (vastkokend – geschild en in kleine blokjes gesneden) 1 rode paprika 1 groene paprika 1 gele paprika

◦ ◦ ◦ ◦

200 gram mais 1 ui 6 eieren olijfolie, peper, zout, paprikapoeder

Bereiding: Snij de ui fijn, de paprika's in blokjes en laat de maïs uitlekken.

Verhit een scheut olie in een koekenpan en bak de aardappelen 5-7 minuten op hoog vuur.

Kluts de eieren los in een ruime kom met peper, zout en paprikapoeder naar smaak.

Doe de aardappelen bij het eiermengsel.

Bak nu de uien en paprikablokjes even kort gaar in de pan en voeg in de laatste minuten de maïs toe.

Voeg dit toe aan de aardappelen en eieren. Meng alles goed door elkaar. Giet het eiermengsel weer terug in twee (!) koekenpannen. Het mengsel is teveel om in één koekenpan te bakken. Je kunt het of in twee pannen of in twee delen bakken. Hou dan de reeds gebakken tortilla warm in de oven.

Doe de deksel op de pan en bak de aardappeltortilla in ongeveer 8 minuten gaar op laag / middenlaag vuur.

Let op: niet te heet bakken. Zorg ervoor dat de onderkant niet aanbrandt.

Als het ei gestold is en je de pan goed heen en weer kunt bewegen, leg je een groot bord op de pan. Draai de pan om en laat de tortilla op het bord vallen. Leg de tortilla terug in de pan en bak de andere kant nu nog 5 minuten goud en lichtbruin. Serveer met een frisse salade. Eet smakelijk!

Ref: https://www.eefkooktzo.nl/spaanse-aardappeltortilla-recept/

18

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Tips bij obstipatie

• Drink 1,5 tot 2 liter reinigend vocht (zonder alcohol of cafeïne) per dag.

• Vezels in graanproducten nemen vocht in de darmen op waardoor de ontlasting zacht en soepel wordt. Obstipatie kan verergeren indien een vezelrijke voeding wordt gebruikt met onvoldoende vochtinname dus drink voldoende.

• Begin de dag met een stevig ontbijt. Een ontbijt met voldoende vetten en vezels is noodzakelijk voor een goede darmwerking. Dat zorgt voor een optimale gallediging in de ochtend. Bv. volkoren brood met smeerstof en kaas of volle yoghurt met fruit en ontbijtgranen.

• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Dit kan verstopping voorkomen of verhelpen. Probeer dagelijks een half uur te wandelen, fietsen of een andere vorm van lichaamsbeweging te beoefenen. Beweging bevordert de darmperistaltiek. Dat is de knijpende beweging van het spijsverteringskanaal.

• Neem de tijd om naar het toilet te gaan. Stel toiletbezoeken niet uit als je aandrang hebt. Wanneer je niet reageert op de aandrang bestaat de kans dat deze helemaal verdwijnt, waardoor obstipatie kan ontstaan. Zorg voor een juiste zithouding op toilet, namelijk een rechte rug.

• Probeer regelmatig te eten en sla geen maaltijden over. Bij sommige mensen hangen de klachten samen met een onregelmatig eetpatroon. Het lichaam is gesteld op een zekere regelmaat. Als daar te veel van afgeweken wordt, kunnen de darmen ontregeld raken.

• Neem voldoende tijd om rustig te eten en goed te kauwen.

Havermoutpannenkoeken met gebakken appeltjes Ingrediënten voor 4 porties ◦ ◦ ◦ ◦ ◦

80 gr havermout 50 gr vanille puddingpoeder (= 1 zakje van Imperial) 15 gr suiker 120 gr kwark of plattekaas 180 ml volle melk

◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦

6 eieren 1/2 tl vanille extract 4 appelen 1 snuifje kaneel 1 koffielepel citroensap speculaaspasta

Bereiding: Begin met het fijnmalen van de havermout in een blender. Doe de fijngemalen havermout in een mengkom.

Doe er de puddingpoeder en suiker bij. Roer even los.

Voeg de kwark of plattekaas toe samen met de melk, eieren, vanille extract en een snuifje zout.

Mix dit met een handmixer of een keukenmachine tot een glad beslag. Dit is vrij lopend maar dat is normaal.

Verhit een koekenpan met een scheutje olie/boter. Schep met een soeplepel wat van het beslag in de pan.

Gebruik vooral niet te veel beslag want je wilt dunne pannenkoekjes. Bak ze mooi goudbruin langs beide kanten. Terwijl je de pannenkoeken bakt, kan je speculaaspasta gaan smelten, best au bain-marie.

Voor de appeltjes, schil ze, verwijder het klokhuis en snij in kleine blokjes. Verhit een pan met wat boter of olie en voeg de appeltjes toe samen met wat kaneel. Bak ze op een rustig vuurtje zodat ze wat zachter worden maar ze mogen nog wat textuur hebben. Haal dan van het vuur en voeg wat citroensap toe. Serveer de flensjes met de gebakken appeltjes en overgiet met de gesmolten speculaaspasta.

Ref: https://elienscuisine.be/recepten/ontbijt/havermout-pannenkoeken-met-appel/

AZ VESALIUS

19

Meer keuzevrijheid en gemak voor onze patiënten dankzij menukeuze via app Vanaf 6 maart 2023 kunnen er binnen az Vesalius (campus Tongeren) maaltijden gekozen worden met de C-Meal app van Cegeka. Via deze webapplicatie kunnen onze patiënten zelf hun menu samenstellen. Dit kan voor het ontbijt, de warme maaltijd ’s middags en voor de broodmaaltijd ’s avonds.

Wanneer een patiënt niet zelf kan kiezen via de Patiënt app kan dit ook door een familielid of kennis gedaan worden. De webapplicatie is ook buiten het ziekenhuis beschikbaar, hierdoor kan er van thuis uit gekozen worden voor de patiënt. Allergieën of intoleranties dienen wel nog steeds bij de verpleegkundige te worden vermeld bij opname.

2. Log in met de geboortedatum en de patiëntcode die je terugvindt op het polsbandje.

1. Scan de QR-code op de affiche die terug te vinden is in de kamer of surf via een computer naar https://azvesalius. cmealmaaltijden.com/.

3.

Selecteer de maaltijd naar keuze

20

JAARBLAD GERIATRIE 2023

4. Eerst verschijnt het menu van de dag. Wanneer je iets wenst aan te passen klik dan op “stel je menu samen”. Hoeveelheden kunnen aangepast worden door op + of – te klikken, voor de warme maaltijd kunnen er ook halve porties gekozen worden. Pas aan naar wens.

5. Menu bestellen. Het maaltijdmoment wordt groen voor menu’s die besteld werden.

AZ VESALIUS

21

Klinische neuropsychologie

onderzoek en diagnose bij geheugenstoornissen en dementie Merk jij of je omgeving plotse of geleidelijke cognitieve of gedragsmatige veranderingen op bij je naaste? Kan je zelf bijvoorbeeld steeds moeilijker op woorden komen, vergist je moeder zich regelmatig van dag of merk je dat je broer het moeilijk heeft om zich langdurig te concentreren in een gesprek waardoor dit als belemmerend ervaren wordt? Lees dan even verder.

Klinische neuropsychologie

Neuropsychologie onderzoekt de relatie tussen de functies in de hersenen en hoe zich dit uit in het gedrag op vlak van verschillende domeinen. Deze domeinen zijn taal, aandacht, geheugen, emoties, waarneming, planning en organisatie, gedragscontrole, bewegingscontrole, sociaal inschattingsen inleefvermogen, intelligentie en persoonlijkheid.

Neuropsychologische beoordeling is grotendeels een kwantitatieve techniek, die zéér nauwkeurig en betrouwbaar is.

Geheugenonderzoek bij vermoeden van dementie

De aard en ernst van deze cognitieve en/of emotionele klachten kunnen dan bepaald worden, alsook de impact op het dagelijks en professioneel leven.

Dit onderzoek bestaat enerzijds uit pen-en-papiertesten, anderzijds een gesprek (met patiënt en familie) en observatie.

Een vroege differentiaaldiagnose is belangrijk, gezien elke neurodegeneratieve aandoening een eigen oorzaak en klinische presentatie heeft. Elk hebben ze andere afwijkingen in de hersenprocessen en de progressie en behandelmogelijkheden van elke aandoening verloopt telkens anders.

Binnen een ziekenhuis werkt de (neuro)psycholoog multidisciplinair waarbij meestal volwassenen worden gezien, maar soms ook kinderen. Verder kan er in een psycho-educatieve sessie voor patiënt en diens omgeving aanwijzingen gegeven worden hoe er kan worden omgegaan met de stoornis.

Binnen het ziekenhuis wordt op basis van een neuropsychologisch en cognitief onderzoek deze differentiaaldiagnose uitgeklaard. Dit wordt aangevuld met beeldvorming van de hersenen en eventueel een lumbaalpunctie. Een lumbaalpunctie is een onderzoek waarbij de arts een kleine hoeveelheid vocht uit het ruggenmergkanaal afneemt.

Praktisch

Er worden verklaringen gezocht voor het disfunctioneren in de hersenen en de eventueel daarbij gepaard gaande gedragsstoornissen. Tevens zullen mogelijke beïnvloedende psychologische factoren uitgeklaard worden.

Daarnaast wordt een neurologisch/geriatrisch lichamelijk onderzoek en anamnese uitgevoerd bij de patiënt. De

22

nadruk van het onderzoek is het onderscheiden van de verschillende vormen van dementie en het detecteren van oorzaken van de geheugenstoornissen met oog op oriëntatie en revalidatie.

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Indien je bij jezelf of bij iemand anders cognitieve klachten opmerkt, kan je voor een doorverwijzing terecht bij een geriater of neuroloog van het ziekenhuis waarna er een uitgebreider onderzoek kan plaatsvinden.

De kostprijs voor het onderzoek bedraagt 150 euro, waarbij patiënt recht heeft op een éénmalige terugbetaling van het RIZIV indien het onderzoek voorgeschreven wordt door een neuroloog, geriater of psychiater in het kader van een vermoeden van dementie.

Bij een hertestonderzoek zal de patiënt dit bedrag zelf moeten vergoeden. Het onderzoek duurt ongeveer 2 uur.

links Valerie Landmeters (klinisch neuropsycholoog) en rechts Maria Palmans (patiënte) Contact: Secretariaat geriatrie: tel. 012 39 70 27 Secretariaat neurologie: tel. 012 39 79 12 Valerie Landmeters, klinisch neuropsycholoog

AZ VESALIUS

23

INTERVIEW

Ervaringsdeskundige aan het woord Hoe gaat dat dan, ouder worden?

Je ervaart het misschien zelf al of je maakt je soms zorgen over hoe dat ouder worden je leven zal beïnvloeden.

In dit magazine laten we graag ervaringsdeskundigen vertellen hoe het leven als senioren verloopt.

Deze keer stellen we je voor aan een oersterk koppel Bernardus Caris (91) en Maggy Ghijsens (90).

Ook de sportieve Alfons Moors (78) vertelt over zijn ervaring.

"Onze slogan is: geluk maak je zelf"

Bernardus revalideert momenteel omdat hij recent door zijn wervelkolom zakte door de artrose in zijn rug.

Momenteel komt hij in ons ziekenhuis aansterken zodat ze nadien samen naar het woonzorgcentrum De Motten kunnen gaan.

Bernardus en Maggy hebben samen een mooi maar turbulent leven achter de rug. Bernardus werd geboren in Maastricht en leerde Maggy kennen via een Maastrichtse vriend in Tongeren. Samen gingen ze in Brussel wonen, tot het noodlot toesloeg. Maggy haar ouders en zus overlijden in een auto-ongeluk. Maggy haar ouders laten de winkel Bazaar Ambiorix met reistassen, handtassen, koperwerk, … na. Het koppel besluit deze winkel over te nemen en ze verhuizen terug naar Tongeren. Vandaag spreek ik hen in az Vesalius.

Wat is jullie woonsituatie op dit moment?

“Momenteel verblijven we al ongeveer 3 weken in het ziekenhuis. We zijn heel tevreden want ze helpen ons hier heel goed maar geven ons ook de nodige privacy.

We worden hier echt verwend.

Hiervoor woonden we met ons tweetjes in een appartement in Tongeren tegenover de watertoren.

Thuis kregen we hulp van vrijwilligers. zodra we klaargestoomd zijn, kunnen we samen naar het woonzorgcentrum De Motten. Daar kijken we erg naar uit omdat we dan altijd hulp zullen krijgen.

Dankzij Cindy, een medewerkster van de dienst patiëntenbegeleiding, kunnen we daar binnenkort terecht. We hebben ook veel hulp gehad van de stad Tongeren.”

24

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Hoe ziet een gemiddelde dag eruit voor jullie?

Maggy puzzelt graag en Bernardus leest graag de Knack en kijkt tv. Verder praten ze, zelfs na 63 jaar samen, veel met elkaar. Maggy kan nog veel zelf, maar Bernardus heeft hulp nodig. Daarom komen er dagelijks 2 mensen helpen.

Wat is jullie geheim voor een lang en gelukkig leven samen?

“We hebben lang samen gewerkt, maar toch apart. We lieten elkaar altijd ons eigen ding doen. De winkel eiste veel aandacht op en er was nauwelijks tijd voor ruzie.

En als er toch eens een haar in de boter zat, maakten we het ‘s avonds terug goed. We zijn gelukkig dat we samen zo oud mogen zijn en in goede gezondheid.”

Hebben jullie nog plannen?

“We maken nauwelijks plannen op voorhand. We plukken iedere dag. Ons grootste doel is om ons jubileum van 65 jaar huwelijk te halen. Dat zou mooi zijn.

Onze slogan is: geluk maak je zelf.”

Ter nagedachtenis van Maggy

6/9/2023

Bernardus en Maggy

AZ VESALIUS

25

INTERVIEW DEEL 2

Ervaringsdeskundige aan het woord De sportieve 78-jarige Alfons Moors, Fons voor de vrienden, nodigt ons uit op de revalidatieafdeling van az Vesalius.

Hier doet hij oefeningen om terug aan te sterken na een ongeval met de fiets.

"Ik was 2 jaar geleden nog van plan om mee te doen aan de zwaarste cyclo race van Europa"

Fons Moors

26

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Wil je de avonturen van Fons en Paco Rabanne volgen? Dat kan via de QR code of te zoeken op Facebook naar ‘Fons Moors’.

Hoe is dat voor jou: ouder worden?

“Twee jaar geleden voelde ik me nog jeugdig en energiek. Op dat moment was ik zelfs aan het trainen voor La Marmotte, de meest uitdagende cyclo race van Europa voor amateurfietsers. Tijdens een van mijn trainingen braken mijn remmen af, waardoor mijn wiel blokkeerde en ik een flinke val maakte. Ik wist meteen dat er iets ernstigs aan de hand was. De diagnose van een dwarslaesie (letsel van het ruggenmerg) kwam als een harde klap. Dat is nu twee jaar geleden. Sindsdien ben ik twee keer geopereerd en heb ik al een tijdje gerevalideerd in Pellenberg. Momenteel kom ik twee keer per week revalideren in az Vesalius.”

Hoe blijf je positief?

“Door het maken en delen van foto's en video's heb ik een grote vriendenkring opgebouwd, bestaande uit vrienden, kennissen en volgers, zowel in het echte leven als op Facebook. Helaas kon ik na een tijdje niet meer fietsen op een gewone fiets, maar mijn buurman besloot om een crowdfundingactie op te zetten om me te helpen. Tot mijn verbazing en ontroering bracht de inzamelactie maar liefst 8000 euro op.

Met dit bedrag kon ik een driewieler kopen, waardoor ik weer kon genieten van het fietsen. De liefdevolle steun van mensen om me heen heeft me diep geraakt en ik ben ontzettend dankbaar voor hun steun en genereuze gebaar.”

Hoe ziet je woonsituatie eruit?

“Ik woon samen met mijn vrouw en mijn roodharige Maine Coon, genaamd Paco Rabanne, in een huis in Tongeren.”

Vind je het leuk om naar het revalidatiecentrum te komen?

“Zeker! Ik ben ontzettend dankbaar voor de hulp die ik ontvang. Hier en daar maak ik een praatje met mensen die ik nog ken van vroeger, en met sommigen van hen heb ik zelfs nog gefietst. Het doet me goed om die connecties te behouden en herinneringen op te halen.”

Hoe kijk je terug op je leven?

“Ik heb het lange tijd betreurd dat ik door een aangeboren hartafwijking niet professioneel kon fietsen.

Deze hartafwijking veroorzaakte hartkloppingen tijdens het fietsen. In die periode was de medische wereld nog niet zo ver ontwikkeld, dus moest ik mijn droom tijdelijk opbergen. Gelukkig kreeg ik op mijn 34ste de mogelijkheid om geopereerd te worden, waardoor ik mijn droom opnieuw kon najagen. Gelukkig komt talent altijd weer bovendrijven.”

Zijn er nog dingen die je wilt doen?

“Net nadat ik had geïnvesteerd in een Levo Specialized, een elektrische mountainbike, raakte ik verlamd. Het was mijn grote droom om veel te rijden met die fiets en om nog eens mee te doen aan La Marmotte. Helaas zijn beide plannen niet meer haalbaar. Gelukkig kan ik met de driewieler wel nog steeds fietsen, omdat ik daar niet vanaf kan vallen.

Hoewel ik me heb neergelegd bij het feit dat er waarschijnlijk niet veel verbetering meer zal komen, denk ik er nog dagelijks aan. Nu fietst mijn dochter met de Levo en gaan we samen op pad, zij met de Levo en ik met de driewieler. Het is geweldig dat we dit samen kunnen doen. Bovendien zijn ook mijn schoonzonen fietsers, dus we delen allemaal dezelfde passie!”

AZ VESALIUS

27

Klein geluk: wafelbak

links Marie-José Gelade (patiënte) en rechts Inna Taran (verpleegkundige)

In de palliatieve zorg draait het niet alleen om medische zorg, maar ook om het vervullen van wensen en creëren van waardevolle momenten voor de patiënten. Een recente activiteit die plaatsvond op onze afdeling palliatieve zorgen, werd met enthousiasme en genegenheid ontvangen door alle betrokkenen.

Op een ochtend werd Inna Taran, een toegewijde verpleegkundige, vergezeld door haar collega Jennifer Stassen, geïnspireerd om een bijzondere activiteit te organiseren voor een mobiele patiënte. Deze mevrouw verblijft sinds 30 maart 2023 bij ons en vertoeft graag in de keuken.

Het voorstel was om samen wafels te bakken in de keuken, waarbij Jennifer alle benodigde ingrediënten en zelfs haar eigen wafelijzer van huis had meegenomen.

De patiënte was enthousiast en genoot van de gezelligheid en betrokkenheid van het zorgteam.

28

JAARBLAD GERIATRIE 2023

De wafels werden vervolgens in de eetkamer verdeeld, waar alle patiënten en hun bezoek ervan konden genieten. De heerlijke geur van versgebakken wafels vulde de ruimte en iedereen was verheugd door dit hartverwarmende gebaar.

Deze activiteit is slechts één van de vele die worden georganiseerd op onze palliatieve dienst. Het team is toegewijd om ervoor te zorgen dat de patiënten zich comfortabel en ondersteund voelen tijdens hun verblijf.

Naast het bakken van wafels zijn er talloze andere initiatieven die worden ondernomen om de patiënten gelukkig te maken. Tijdens de kerstperiode krijgen alle patiënten een speciaal kerstcadeau om hen te laten weten dat ze worden gewaardeerd.

Extra klein geluk:

huisdierbezoek Huisdieren dragen bij tot het psychosociale en fysische welzijn van de mens. Daarom laten we sinds kort bezoek van huisdieren, mits een aantal voorwaarden, toe op onze palliatieve dienst. Ringo mocht vorige maand als eerste zijn baasje komen bezoeken en dat was een groot succes.

Het is een bemoedigend voorbeeld van hoe goede zorg en menselijkheid hand in hand kunnen gaan om een positieve impact te creëren in de laatste fase van het leven.

Het team van de palliatieve dienst is vastbesloten om ervoor te zorgen dat de patiënten tijdens hun verblijf een gevoel van thuis en warmte ervaren. Het creëren van onvergetelijke momenten en het vervullen van persoonlijke wensen zijn essentiële aspecten van de palliatieve zorgervaring, waardoor elke dag kostbaar wordt voor degenen die zij verzorgen.

AZ VESALIUS

29

Een volk dat niet zorgt “Een volk dat niet zorgt voor de grootouders en hen niet goed behandelt, is een volk dat geen toekomst heeft!

En weet je waarom het geen toekomst heeft?

Omdat het zijn geheugen heeft verloren.

Als een samenleving haar geheugen verliest, is zij verloren. Zij heeft geen wortels.

De wijsheid hoort bij de ouderen van dagen.

Het is hun taak om hun levenservaring, de geschiedenis van een familie, een gemeenschap, een volk door te geven.

Grootmoeders en grootvaders zijn onze kracht en onze wijsheid.

Laten we onze ouderen niet vergeten, zodat zij, ondersteund door families en instellingen, hun wijsheid en ervaring kunnen inzetten bij de vorming van de nieuwe generaties.

De ouderen zijn een belofte en een garantie voor de toekomst.”

- Paus Franciscus

30

JAARBLAD GERIATRIE 2023

Woordzoeker

1.

2.

3.

Parkinson Heup Kroning

4.

5.

6.

Zinvol Preventie Wafels

7.

8.

9.

Dagcentrum Avondspel Huisdier

10.

Obstipatie

Scan deze Spotifycode* en luister naar hits van vroeger en nu.

Je mag je gerust aan een dansje wagen. * Download Spotify op je smartphone of tablet via de App Store of Google Play.

AZ VESALIUS

31

VALLEN VOORKOMEN?

Maak een afspraak in de valkliniek in ons dagziekenhuis geriatrie.

Tel. 012 39 70 27 www.azvesalius.be