AMSM Klub Mobiliti Maj 2020 elektronsko br.45

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

1

2

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

КАКО ДА ГО НАМАЛИТЕ РИЗИКОТ ОД ВИРУСИ ВО АВТОМОБИЛОТ

АМСМ КЛУБ МОБИЛИТИ Членско списание ИЗДАВАЧ: АВТО-МОТО СОЈУЗ НА МАКЕДОНИЈА ул. „Митрополит Т. Гологанов“ бр. 51 1000 Скопје Република Македонија Тел: 02/ 3181-181 Факс: 02/ 3181-119 amsm@amsm.com.mk www.amsm.mk ГЛАВЕН И ОДГОВОРЕН УРЕДНИК: Маргита Поповска ГРАФИЧКИ ДИЗАЈН: Бојан Димитријевиќ РЕДАКЦИЈА: ул. „Митрополит Т. Гологанов“ бр. 51 1000 Скопје Република Македонија Тел: 02/ 3181-351 Факс: 02/ 3181-349 redakcija@amsm.com.mk www.amsmklubmobiliti.mk

ИЗДАВАЧКИ СОВЕТ: проф. д-р Спасе Јовковски (претседател) проф. д-р Иво Дукоски (член) Калинка Танеска (член) Јован Теговски (член) Миле Атанасов (член) Димитар Пендов Митко Смилков

НАДВОРЕШНИ СОРАБОТНИЦИ: Жарко Атанасоски Љубомир Анастасовски Данчо Здравковски Андријан Трипунов Александар Табаковски Игор Ландсберг

ТИРАЖ: 10.000 примероци ПЕЧАТИ: Печатница „Серафимовски“ - Скопје

Иако во изминатиот период, но и деновиве генерална препорака е да останеме дома, многумина од нас се принудени секој ден да го користат автомобилот, без оглед дали се оди на работа или да се купува. Пандемијата на коронавирусот го стави цело човештво пред, можеби, најтешкиот предизвик до денес. Покрај физичкото дистанцирање, една од најважните мерки за спречување на ширењето на инфекцијата, е правилното одржување на хигиената на рацете, но и дезинфекцијата на површините што честопати ги допираме, а кои може да бидат загадени со овој вирус. Меѓу потенцијално опасни површини со кои секојдневно сме во контакт се одредени делови од надворешноста и од внатрешноста на нашите автомобили. Патничкиот простор на нашето возило, за жал, може да биде загаден со коронавирус на неколку начини. Една од нив е да се пренесе со допирање на една од површините што постојано ги допираме (воланот, рачката на менувачот, разните прекинувачи ...) откако, на пример, претходно сме користеле загадена количка во продавницата или сме ја допреле рачката додека сме ја отворале вратата на аптеката и сл. Друг начин е да го внесе заразено лице што се возело во автомобилот - без оглед дали се пренесува со капки на една од површините на возилото или со издишување во воздухот во патничката кабина. Затоа искористете го пакетот услуги, во сервисот на АМСМ, што е наменет само за АМСМ членовите и во кој ви се нудат проверка, чистење и дезинфекција на клима-уредот и на возилото (стр.18) и безбедно и сигурно патувајте до вашата дестинација. Мајскиот број на Клуб Мобилити изобилува со новости и текстови доволно интересни за да го привлечат вашето внимание. И ова не е сè. Посетет ја веб страницата на Клуб Мобилити www.amsmklubmobiliti.mk и не заборавајте да ја разгледате и брошурата АМСМ Партнер, а со попустите на нашите АМСМ ПАРТНЕРИ, специјално направени за вас, ќе заштедите многу, а уште повеќе ќе добиете. Следното издание на „АМСМ Клуб Мобилити“ очекувајте го во јуни 2020 година, во електронска верзија на вашата емаил адреса и на веб страницата на www.amsmklubmobiliti.mk

БАНКА: Комерцијална Банка А.Д. Скопје ЖИРО-СМЕТКА: 300000000915716 ЕДИНСТВЕН ДАНОЧЕН БРОЈ: 4030991238264

Маргита ПОПОВСКА главен и одговорен уредник

ISSN 1857-6133

© Сите права се заштитени. Овој труд не смее да биде преведен или копиран во целина или негов дел без дозвола на издавачот. Забрането е било какво складирање и архивирање, електронско прилагодување, компјутерско програмирање или користење со некоја слична или различна технологија позната до денес или која ќе се развие во иднина.

Почитувани членови на АМСМ, Ве повикуваме на нашата е-маил адреса redakcija@amsm.com.mk да ни ги испратите своите е-маил адреси за да можеме да ви го доставиме интернет-изданието на списанието „АМСМ Клуб Мобилити“.

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

3

Софтвер за онлајн нарачки Едноставно и брзо извршување на нарачки Безбеден систем за наплата

Софтвер за онлајн работење Лесна комуникација помеѓу вработени Креирање и поврзување на проектни комуникациски канали

Софтвер за онлајн следење на проекти и рекламации Онлајн пријавување на дефекти и рекламации Следење на проекти и работни задачи

4

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

НОВОСТИ 8

10

МЕРЦЕДЕСОВА КЛАСИКА ВО „ПЛУС“ ПАКУВАЊЕ

10

СУПЕР АВТОМОБИЛ ФОКУСИРАН НА ТРКАЧКАТА ПАТЕКА АВТО-МОТО

12

ЗАСЕГА НИКОЈ НЕМА ЈАСНА СЛИКА ЗА НЕЈЗИНАТА РАЗРЕШНИЦА

22

Компанијата „Brabham Automotive“ го конструира и дизајнира моделот BT62 да бара повеќе од својот возач...

УБАВОТО ВРЕМЕ И МОТОЦИКЛИСТИТЕ СТИЛ

24

КОГА ГОТВИ НЕСУДЕНИОТ ФУДБАЛЕР...

34

ПАТУВАЊЕ 26

OСТВАРЕТЕ ГО ВАШИОТ СОН HI-TECH

34

На почетокот на годинава во продавниците пристигна долгонајавуваниот...

НАТПРЕВАРУВАЧКА КЛАСИКА ВО СОВРЕМЕНО ИЗДАНИЕ ИСТОРИЈА

36

СОВРШЕНСТВО КОЕ ТРАЕ ЕДЕН ВЕК

Италијанецот е веќе 20 сезони во „кралската класа“, откако претходно освои титули во двете...

СПОРТ 40

КРАЈ НА ЕРАТА НА ФЕТЕЛ

44

РОСИ НЕ ЗАСЛУЖУВА ДА ЗАМИНЕ ВО ПЕНЗИЈА НА ВАКОВ НАЧИН

46

ПОЧНУВА НОВА ЕРА ВО СВЕТСКОТО РЕЛИ

44

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

5

СЛОВЕНИЈА УПОТРЕБА НА МОБИЛЕН ТЕЛЕФОН Забранета е употреба на мобилен телефон за време на возење. Дозволена е употреба на HANDS FREE, казна 120 евра. ПОВАЖНИ ТЕЛЕФОНИ Полиција, 113 / 112 Амбуланта, 112 Пожарна, 112 АМЗС (инфоцентар) +386 1 530 53 00 АМЗС (аларм-центар) +386 1 530 53 53 ДОЗВОЛЕНО КОЛИЧЕСТВО АЛКОХОЛ Дозволено количество алкохол во крвта е 0,05% (казна 600-1.200 евра); за професионални возачи, нови возачи (до две години искуство) и лица до 21 година - 0%. НАЈВИСОКА ДОЗВОЛЕНА БРЗИНА Во населени места - сите возила 50 км на час Надвор од населени места -автомобили, мотоцикли, возила до 3,5 тони - автопат 130 км на час; - други патишта од 90 до 110 км на час; - автомобили со приколка до 7,5 тони - автопат 80 км на час; - други патишта 80 км на час; минимум дозволена брзина на автопат и на брзи патишта е 60 км на час. ХРВАТСКА ДОЗВОЛЕНО КОЛИЧЕСТВО АЛКОХОЛ Дозволено количество алкохол во крвта е 0,05%, освен за возачи што управуваат со возила со носивост над 3,5 тони, професионални возачи и млади возачи до 24 години кај кои толеранцијата е 0,00%. УПОТРЕБА НА МОБИЛЕН ТЕЛЕФОН Забранета е употреба на мобилен телефон за време на возење. Дозволена е употреба на HANDS FREE. Казна 500 куни. ПОВАЖНИ ТЕЛЕФОНИ Полиција, 92 или 112 Амбуланта, 94 или 112 Пожарна, 93 или 112 ХАК (инфоцентар) +385 1 464 0800 (потоа избирате 0) од Хрватска 062 777 777 ХАК (помош на пат) 1987 или (од мобилен +385 1 1987). НАЈВИСОКА ДОЗВОЛЕНА БРЗИНА Во населените места има ограничување на брзината за автомобил и за мотоцикл на 50 км на час. На автопат ограничувањето за автомобил и мотоцикл е 130 км на час. На други патишта ограниченоста е од 90 до 110 км на час. СРБИЈА ДОЗВОЛЕНО КОЛИЧЕСТВО АЛКОХОЛ Дозволено количество алкохол во крвта е 0,03%, а за професионални возачи е 0%, но доколку медицинското испитување укаже на нарушени нормални функции, возачот може да се казни без оглед на нивото на алкохол во крвта. УПОТРЕБА НА МОБИЛЕН ТЕЛЕФОН Забранета е употреба на мобилен телефон: забрането, free-hand дозволено, казна 50 евра. ПОВАЖНИ ТЕЛЕФОНИ Полиција 192, Амбуланта 194, Пожарна 193, АМСС (помош-информации) 00 381 11 1987 / 00 381 11 333 1200 (во Србија само 1987). НАЈВИСОКА ДОЗВОЛЕНА БРЗИНА Во населени места - сите возила 50 км на час; надвор од населени места - автомобили, мотоцикли - автопат 120 км на час; - други патишта 100-80 км на час; - автомобили со приколка - на сите патишта 80 км на час. ГРЦИЈА УПОТРЕБА НА МОБИЛЕН ТЕЛЕФОН За време на возење во Грција е забранета употребата на мобилен телефон. Дозволена е употребата на HANDS FREE. Казна до 100 ЕУР. Забранета е употреба на мобилен телефон за време на возење. Дозволена е употребата на HANDS FREE. Казна до 100 евра. ДОЗВОЛЕНО КОЛИЧЕСТВО АЛКОХОЛ Дозволено количество алкохол во крвта е 0,05% за нови возачи (дозвола до две години) и мотоциклисти 0,02%. ПОВАЖНИ ТЕЛЕФОНИ Полиција, 100/112, Амбуланта, 166 во Атина/ 112, Пожарна, 199/112 Специјален број на туристичка полиција 171 ЕЛПА (инфоцентар) 901 124 1600 ЕЛПА (аларм-центар) 10400. НАЈВИСОКА ДОЗВОЛЕНА БРЗИНА Во населените места има ограничување на брзината за автомобил (со или без приколка) на 50 км на час. На автопат ограничувањето за автомобил е 130 км на час. На други патишта ограничувањето е од 90 до 110 км на час. За мотоцикл ограничувањата се: 40 км на час во населени места, 90 км на час на автопат и 70 км на час на други патишта.

6

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

HYUNDAI SANTA CRUZ

„ХЈУНДАИ“ И НЕГОВИОТ НОВ ПИКАП

M

ожеби состојбата со корнавирусот во светот малку му ги наруши плановите на „Хјундаи“ со претставувањето на пикапот од средна големина, именуван како „санта круз“. Засега тоа е името, односно тоа што го носеше концептот претставен во 2015 година на Салонот за автомобили во Детроит. И покрај сè, работите одат според планираното, така што светска премиера на серискиот модел можеме да очекуваме по точно една година. Според намената и дизајнот, новиот пикап нема да биде строго за работа во рурални срeдини, туку ќе се користи и како градско возило за забава. Тоа е поткрепено со невоо-

бичаено изменетиот облик, односно отскокнува од класичната линија пикап. Клинестиот облик ги изненади сите и затоа „Хјундаи“ можеме да го прогласиме за творец на новиот подвид од возилата пикап. Како што наведовме, производството ќе започне од наредната година во Алабама, САД, каде што се прават моделите „соната“, „елантра“ и „санта фе“, а продажбата е планирана за првите месеци од 2022 година. Во овој потфат „Хјундаи“ вложил околу половина милијарда долари за да ги зголеми производните капацитети на фабриката и наедно тоа ќе донесе нови директни 200 вработувања и уште 1.000 индиректни, се мисли на набавувачите. •

PORSCHE

КЛАСИКАТА НЕ СМЕЕ ДА БИДЕ ИЗОСТАВЕНА

И

официјално е потврдено враќањето и вградувањето на обичен менувач во новата „деветстотини и единаесет“, односно во моделот за 2020 година. „Порше“ не прецизира зошто се одлучи на ваков чекор, но може да се насети. Како што технологијата напредуваше, така и производителите на автомобилите повеќе ги вградуваат најсовремените автоматски менувачи. Северноамериканскиот пазар со децении е поклоник на автоматските менувачи, но за сите пазари на континентов важеше правилото обичен менувач – ретко некој посакуваше автоматски менувач. Го помниме времето кога „Порше“ преку својата служба за односи со јавноста најави целосно повлекување на обичниот менувач, давајќи им предност на автоматските, „типтроник“ и најновиот „пдк“. Тежината на „порше 911 с“ со обичен менувач изне-

сува 1.496 кг, односно полесен е за 45 кг од истиот модел со менувач „пдк“. Вообичаено менувачите со двојна спојка се многу потешки од обичните менувачи, но затоа брзините се менуваат многу побрзо. На пример, „порше 911 с“ со обичен менувач постигнува брзина од 100 км/ч за 4,2 секунди, а со менувачот „пдк“ времето е намалено за 0,5 секунди. Сепак, почетоците на „Порше“, заедно со неговите најголеми успеси, се направени врз основа на обичниот менувач, а големите љубители на класиката умеат да го почитуваат тоа и затоа ни на сон не помислуваат да возат спортски автомобил со автоматски менувач. Продажбата на најновата „911“ ќе продолжи и со менувачот „пдк“ што е создаден на тркачките патеки пред повеќе од три децении, односно купувачите повторно ќе имаат право на избор.•

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

7

MERCEDES – AMG E 53 4MATIC

МЕРЦЕДЕСОВА КЛАСИКА ВО „ПЛУС“ ПАКУВАЊЕ

K

ласика од лимузина во сопственост на „Мерцедес“ „е класа“, но не од тие обичните, секојдневните, туку во изведба „амг“ со погон на сите тркала, мотор со шест цилиндри во линија, со 3,0 литри зафатнина и двоен турбокомпресор. Сето ова е „врзано“ со 435 КС и максимален вртежен момент од 520 Нм. И кога на ова ќе додадете 4,4 секунди од 0 до 100 км/ч, ви станува јасно со каков автомобил имате работа. „Амг спидшифт тцт 9“, чудо од менувачка кутија, е одговорна за преносот на силината до сите четири тркала, односно не само на задната оска туку и на предната

– автоматски менувач со речиси тркачки особини и девет брзини. Електрониката дава безброј комбинации и можности, така што ако наидете на лизгава подлога, песок, вода, мраз, снег и слично, имате можност да го изберете најбезбедниот начин на возење наречен „лизгав пат“ и тука менувачката кутија, заедно со сите други електроники, најдобро што можат го приспособуваат возењето на условите на патот. Потоа можете да ја изберете опцијата „комфорт“ или „спорт“ ако сакате малку остро возење, а за повеќе адреналин и „нервозни“ потези на автомобилот задолжена е опцијата „спорт +“.•

LOTUS

„ЛОТУС“ ПРОДАВА ТРКАЧКА ИСТОРИЈА

Ч

етири „болиди“, сите со исти технички способности и особини, но различни по бои. Секој од нив носи белег од минатото во Формула 1, дел од богатата тркачка историја на „Лотус“ на чело со Колин Чепмен. Ова е пример како треба да се негува историјата, а со тоа да се зачува и традицијата што играла и сè уште игра суштинска улога во опстанокот на марката „Лотус“. Тоа е главна причина зошто „Лотус“ го најави производството на овие четири своевидни болиди – да се овековечи, да не се заборават славните времиња и возачи. Како основа за ова е искористен моделот „елис спорт 220“. Синиот „болид“ со бела лента на задниот дел ги носи спомените на вистинскиот болид „лотус тип 18“ што го возеше Стирлинг Мос во 1060 година, а со кој ја има освоено првата пол позиција и првата победа за тимот на „Лотус“ на едно гран при, во случајов победа за ГН на Монако.

8

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

Црвениот „болид“ со бело-златна лента му е посветен на болидот од 1968 година што го возеше Грем Хил, додека синиот со црвена и сребрена лента го претставува оној вистинскиот од 1981 година што го возеа легендите: Елио де Анџелис, Марио Андрети и Најџел Мансел. Четвртиот „болид“, црно обоениот со златна лента, можеби е најпознатиот за поширокиот дел од читателите. Во овие бои беше обоен и легендарниот болид на Колин Чепмен, моделот „72 д“, со кој Големиот Емо (Емерсон Фитипалди) победи на пет трки во сезоната во 1972 година. Само 100 примероци од овие „болиди“ ќе излезат од работилницата на „Лотус“ и веќе е распоредено кој пазар колку ќе добие, а потенцијалните купувачи на нивно барање ќе избираат која изведба ја сакаат од споменатите четири, односно нема да бидат произведени по 25 примероци од секоја, туку како што ќе посака купувачот, таков „болид“ ќе испорача производителот. •

PORSHE TARGA

ПОРШЕ И НЕГОВАТА „911 ТАРГА“

П

орше преку интернет ја претстави четвртата генерација од моделот „911 тарга“. Како и секогаш, уште од првата генерација, 1965 година, моделов предизвикувал голем интерес кај публиката. Неговата изведба со отворениот дел во комбинација со предното и задното ветробранско стакло, претставува воодушевувачка специфика која го заведува секој вистински љубител на автомобили. „911 тарга (серија 992)“ ќе се испорачува и со обичен и со автоматски „пдк“ менувач, но сето тоа ќе се одвива во зависност од пазарите, каде каква побарувачка има. Релативно малата тежина е резултат на алуминиумските панели кои доминираат и во претходните две изведби од најновата осма генерација од популарниот модел. Кога ќе почне со испорака, најнапред моделите ќе се испорачуваат со автоматскиот менувач одговорен за пренос на силината на сите тркала. Обичната изведба „4“ поседува 385, односно 450 коњски сили во „4 с“, извлечени од боксер мотор со шест цилиндри чија работна зафатнина изнесува 3,0 литри. И сега сигурно веќе погодувате, тука во „игра“ е турбо компресорот кој ги овозможува тие силини. Кога сме веќе кај турбо компресорите и Порше, да го нагласи-

ме следново. Порше со децении наназад има искуство со турбо моторите и сето тоа е докажано дури и во трките од шампионатот во формула 1 кога освојуваше титули со болидот на Мекларен. Така што тој дел за и околу турбо компресорите не е непознат за Порше, туку напротив ги има на „мал прст“. На „четворката“ потребни ѝ се 4,2 секунди од 0 до 100 км/ч, а на таа со „с“ 3,6 секунди, односно постигнуваат крајни 289 и 304 км/ч. Најинтересниот дел од автомобилот е целосно „стаклениот“ покрив кој се отвора и затвора за време од 19 секунди, така што препознатливиот тарга изглед е нагласен кога покривот го нема, а страничниот алуминиумски столб на кој пишува „тарга“ го надополнува впечатокот. Токму тој најпрепознатлив детал е присутен и во првата генерација. И сега си го поставувате прашањето зошто Порше е таму каде што е сега? Затоа што тие гледаат традиција дури и во деталите, а да не зборуваме за дизајнот и за останатите елементи. Цена е од 147.000 до 165.000, но со резерва во однос на желбите на купувачот и дополнителната опрема, како на пример керамичките сопирачки кои се добиваат со доплата. •

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

9

Претставуваме Brabham BT62

СУПЕР АВТОМОБИЛ ФОКУСИРАН НА ТРКАЧКАТА ПАТЕКА

СОСЕМА РАЗЛИЧЕН ОД МОДЕРНИОТ ТУРБО И ЕЛЕКТРИФИЦИРАН СВЕТ НА СУПЕР АВТОМОБИЛИТЕ, BRABHAM СО МОДЕЛОТ BT62 ГО СОПИРА ВРЕМЕТО ВО ПРОСТОРОТ КОГА НА ТРКАЧКИТЕ ПАТЕКИ ВЛАДЕЕА ГОЛЕМИТЕ V8 АТМОСФЕРСКИ АГРЕГАТИ ПОЛНИ СО СИРОВА МОЌ.

10 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

МОДЕРНА ТЕХНОЛОГИЈА И МНОГУ НОСТАЛГИЈА Компанијата „Brabham Automotive“ го конструира и дизајнира моделот BT62 да бара повеќе од својот возач. Тоа е автомобил за оние кои сакаат да се соочат со предизвик и да се наметнат, да го доживеат возењето во најчиста возачка форма, kористејќи ги современите материјали, процеси и технологии. Моделот Brabham BT62 е автомобил со централно поставен агрегат кој својата моќ ја испраќа до задните тркала преку пренос и секвенцијален 6 степен менувач со тркачки спецификации. Со сува тежина од само 972 килограми, возилото е неверојатно лесно и може да се пофали со сооднос помеѓу моќ и тежина од 730 КС/тон. Моќта доаѓа од агрегат кој е развиен самостојно од компанијата Brabham. Истиот располага со зафатнина од 5,4 литари и е во V8 конфигурација. Моторот произведува 700 КС што се испорачуваат при 7.400 врт/мин и 667 Нм влечна сила достапна во целост на 6.200 врт/мин. Со своите максимално оптимизирани перформанси, каросерија со агресивно аеродинамично пакување, Brabham BT62 испорачува над 1.200 кг. потисна сила (downforce) при брзина од 200 км/ч, која е од особено значење на натпреварувачките патеки. За дополнителна заштеда на тежина и врвни перформанси додадени се сопирачки направени од јаглеродни влакна со 6 клипови поставени на сите четири страни од автомобилот чиј дијаметар изнесува 380 мм напред и 355 мм назад, на сопирачките им е потребна почетна работна температура од 450 степени, речиси исто како системот кој се користи во формула 1 болидите. ВРЕДНОСТИ ЗА ПАМЕТЕЊЕ Brabham Automotive го разви BT62 како ексклузивен тркач во лимитиран број на примероци, ограничен на 70 автомобили и поделен во две посебни едиции. Серијалот „Celebration“ е ексклузивно издание од само 35 уникатни автомобили. Секој оддава почит на една од 35-те победи на гран-при трките што ги оствари екипата на Brabham во периодот кога за тимот настапуваа најпознатите светски автомобилски асови на модерната Формула 1. Секој автомобил ќе биде дистрибуиран и претставен за да ја испочитува специфичната трка, украсен во боите и со бројот на победничкиот автомобил. Следна е серијата „Signature“ која е, исто така, ограничена на само 35 автомобили. Во овој случај компанијата им овозможува на новите сопствениците на BT62 да доживеат неповторливо искуство и во соработка со тимот за дизајн на Brabham Automotive да конфигурираат уникатен и индивидуален автомобил што прикажува кој било друг момент од извонредната историја на тркачкиот тим на Brabham или да создадат автомобил што го носи нивниот личен белег. Со овој потег се гарантира дека секој произведен модел BT62 ќе биде единствен од својот вид, прикажувајќи ја визијата на сопственикот. Системите што се користат во овој ексклузивен тркач се развиени користејќи технологија за подобрување на искуството на возачот, наспроти автоматското контролирање со што е огранична вклученоста на возачот на минимум. На овој начин лицето за управувачот игра далеку поголема улога во контролата на возилото и има подобро чувство за тоа како се однесува истото. Поврзаноста помеѓу автомобилот и возачот е на далеку повисоко ниво отколку кога тие функции би ги управувала електрониката наместо возачот, со што се додава уште еден чист и уникатен елемент на искуството. СПАРТАНСКО ИСКУСТВОТО Кабината, на работното место го дочекува возачот без непотребни, луксузни елементи. Внатрешноста е должна да го обезбеди минималниот комфор и максималната безбедност за возачот. Како најважни елементи се појавуваат заштитниот кафез и останатите компоненти кои се сертифицирани од страна на FIA со што се исполнуваат условите за учество во натпреварите. Инструмент панелот е составен од единствен 12 инчен дисплеј кој може да се конфигурира според потребите на возачот и на него се добиваат сите информации за состојбата на автомобилот, поставките и постигнувањата на патеката. Возачот седи во специјално подговено седиште кое одговара на мотоспорт правилниците. На управувачот се сместени мултифункционални прекинувачи со кои се командуваат сите поставки окoлу автомобилот, со што возачот би имал целосна контрола на ситуацијата за време на трката. Спартанскиот, натпреварувачки ентериер не значи дека материјалите кои се користени се со понизок квалитет, за изработка на ентериерот се користени висококвалитетни материјали како карбон, алкантара и алуминиум. Рачната изработка и индивидуалните желби бараат многу време, затоа по две години од своето деби првиот примерок пристигна до сопственикот на почетокот од месец мај оваа година по цена од 1 милион фунти на кои треба да се додаде и данокот. Доколку може да си го дозволите ВТ62 и наместо на тркачка патека сакате да го користите во секојдневниот сообраќај, компанијата нуди модификација која дополнително чини 150.000 фунти. •Данчо Здравковски

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

11

Коронавирусот и автоиндустријата

ЗАСЕГА НИКОЈ НЕМА ЈАСНА СЛИКА ЗА НЕЈЗИНАТА РАЗРЕШНИЦА НАЈТЕШКАТА ГОДИНА ВО ПОНОВАТА ИСТОРИЈА НА АВТОИНДУСТРИЈАТА ЗА САМО НЕКОЛКУ МЕСЕЦИ ОСТАВИ БЕЛЕГ ШТО ЌЕ ТРЕБА ДА СЕ САНИРА ПОДОЛГО ОТКОЛКУ ШТО ПРВИЧНО СЕ МИСЛЕШЕ. ЗАСЕГА НИКОЈ НЕ ГО ЗНАЕ КОНЕЧНИОТ ИСХОД И ДАЛИ НЕКОИ ОД ИМИЊАТА ШТО БЕА НА СЦЕНАТА ЌЕ МОЖЕ ДА СЕ ИЗБОРАТ ЗА ПОНАТАМОШНО ПОСТОЕЊЕ.

12 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

В

о многу аспекти автомобилската индустрија е од суштинско значење за глобалната економија и токму таа е еден од најпогодените сектори од пандемијата на Ковид-19. Автомобилската индустрија е клучна компонента во економскиот раст и тесно е поврзана со другите индустриски гранки. Во светски рамки таа вклучува околу 30 милиони лица и со значителен дел придонесува во домашниот бруто-производ на земјите каде што тие функционираат. Во време кога индустријата се соочува со глобални промени во самото опстанување и напливот на нови трендови и технологии во секојдневниот транспорт, појавата на Ковид-19

предизвика и дополнителен стрес во автомобилскиот сектор. ПРЕКИН НА СИНЏИРОТ На почетокот од март, почнувајќи од Кина, набавувачите од целиот свет ги ставија производствените линии во карантин или целосно ги затворија. Исто така, законските и трговските ограничувања, како што се затворените граници, го зголемија недостигот од потребните делови и ограничената распределба на испораките. Во тој период европските, американските и јапонските производствени капацитети беа во вонредна состојба, но сѐ уште работеа со темпо како во нормални услови. Наброзо, коронавирусот ја премина кинеската

граница и почна да се шири низ цел свет. Прва жртва беше женевскиот Автосалон, каде што секоја година на штандовите блескаа најновите автомобилски креации, но организаторот го откажа настанот само два дена пред почетокот, потоа на ред дојдоа и Салонот во Пекинг и во Њујорк, а изложбата во Детроит, иако закажана за летните месеци веќе на крајот на март го откажа годинашниот собир. Знаејќи ја опасноста, повеќето производствени капацитети прекинаа со работа, а малиот број фабрики што продолжија да работат во тој период, пред крајот на месецот, поради безбедносни причини, одлучија целосно да го запрат производството. Мерките за борба со

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

13

коронавирусот, како што се спроведување полициски час, затворање на фабрики, канцеларии... во некои земји резултираа со отпуштање на работници, па дури предизвикаа и страв од рецесија поради намалувањето на бројот на продажбата. МИЛИОНСКИ ПАЗАР БЕЗ НИЕДЕН ПРОДАДЕН АВТОМОБИЛ Веќе во април беа видливи првите ефекти, односно светскиот автомобилски пазар практично потона. Во зависност од државата и од регионот, падот на продажбата се движи од 30% до максимални 98% во споредба со истиот период минатата година. Како интересен податок ќе го наведеме индискиот пазар, кој е еден од најбрзорастечките пазари во светот и има годишен пораст од еден милион возила, а поради новонастанатата ситуација на почетокот на мај индиското здружение

14 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

на импортери излезе со соопштение дека во текот на целиот претходен месец не е забележана ниедна продажба на ново возило. Во критичниот период автомобилските компании се вклучија во борбата против коронавирусот и наместо од погоните да излегуваат автомобили тие почнаа да изработуваат маски, заштитни визири и респираторни машини што им ги донираа на болниците ширум светот. На почетокот на мај, со намалувањето на бројот на заболени, почнаа да пристигнуваат и првите најави за рестартирање на производствените погони. Некои европски марки ги отворија своите врати веќе на почетокот на месецот, други производители одлучија да го вратат производството од средината на мај, додека во некои земји тоа е пролонгирано за почетокот на јуни.

БОРБА ЗА ПОНАТАМОШНО ПОСТОЕЊЕ Во целата ситуација се провлекува една заедничка нишка, без оглед од каде се автомобилските компании, нивните загуби се бројат во стотици милиони евра, ако не и повеќе. Затоа повеќето од нив веќе побараа помош од националните банки или директно од државите каде што се наоѓа седиштето на компанијата. Прашањето, дали и како ќе се врати во нормала автомобилската индустрија продолжува да се развива и во моментов. Засега никој нема јасна слика за нејзината разрешница. Во период од само неколку месеци коронавирусот остави значаен белег и за да се санира ќе треба да помине подолг период отколку што првично се мислеше. Борбата за опстанок во автомобилскиот свет за некои компании станува многу интензивна, а каков ќе биде крајниот исходот ќе покаже времето. • Данчо Здравковски

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

15

Претставуваме Bentley Bacalar

НАЈРЕТКИОТ BENTLEY ОД МОДЕРНАТА ЕРА

СО ЕКСТРЕМНО ЛИМИТИРАНА СЕРИЈА ОД САМО ДВАНАЕСЕТ РАЧНО ПРОИЗВЕДЕНИ ПРИМЕРОЦИ КАКО ШТО ДОЛИКУВА НА ЕДНА ЕКСКЛУЗИВА ОД РЕДОТ НА BENTLEY, ДВОСЕДОТ BACALAR ВАЖИ ЗА НАЈРЕТКИОТ МОДЕЛ ОД МОДЕРНАТА ЕРА НА МАРКАТА.

B

entley Bacalar, е отворен двосед со GT гени кој нуди ретка ексклузивност, врвни перформанси и неповторлив луксуз. Именуван е според езерото „Bacalar” кое се наоѓа на полуостровот Јукатан во Мексико и е познато по својата природна убавина која го одзема здивот. А, создаден е во Mulliner, одделот за ексклузивни проекти на Bentley, кој се смета за најстариот производител на каросерии на светот. Овој исклучително редок родстер е создаден да плени. Отсуството на кров во стил на „Barchetta” и понудата на опции и материјали во соработката со клиентот го претвораат секој поединечен Bacalar во уникатно парче автомобилска техника. Идејата за Bacalar e инспирирана од концептот на Bentley, EXP 100 GT. Но, не е само инспирацијата таа која влече корени од овој концепт. Тука се и изработката и материјалите. Всушност Bacalar делува како директна изведеница од концептот по прашање на употребените материјали, начинот на изработка, користените технологии и неприкосновениот стил. А токму стилот е првото нешто кое запнува за око кога ќе фрли поглед врз оваа подвижна скулптура. Не е ниту чудно кога ќе се земе предвид дека концептот EXP 100 GT е носител на две престижни награди: „Најубавиот концепт на годината” доделена на престижниот Француски фестивал за интернационални автомобили, и „Концепт на годината” доделена од магазинот GQ. УМЕТНИЧКА КРЕАЦИЈА НА ЧЕТИРИ ТРКАЛА Како што споменавме, според концепцијата Bentley Bacalar е „Barchetta”. Спортски двосед без кров, или, отворен високоперформансен автомобил, рачно изработен според личниот 16 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

вкус на купувачот. Овoj ултимативен израз на отворен Грантурер може да се пофали со фактот дека не споделува ниту едно парче од каросеријата со некој друг модел од понудата на Bentley. Секој квадратен центиметар од телото на Bacalar носи сопствен дизајнерски печат рачно изработен според дадената спецификација. Во Bentley дури и се шегуваат на оваа тема велејќи дека иако е поставен на основата на Continental GT, единственото нешто на каросеријата што е исто и за двата модели се рачките за отворање на вратите. И тоа, само затоа што го носат единствениот систем за отворање без клуч. Школката која го покрива задниот дел, заедно со капакот на багажникот и двете испапчувања се направени од лесен алуминиум, a од истиот материјал е и хаубата, додека вратите и предните крила се од карбон-фибер. Извајаната каросерија делува впечатливо и изобилува со детали како отвори и превиткувања кои се добиени благодарение на 3D печатење. Низ овој процес се создава тридимензионален објект, панел, или било каков друг дел од претходно компјутерски конструиран модел со додавање на материјал слој, по слој сè до конечно оформување на делот. Оваа нова технологија им овозможува и на дизајнерите, но и на инженерите на лесен начин да го добијат она што го замислиле. Затоа Bacalаr повеќе наликува на движечка скулптура отколку на автомобил. Воедно процесот на 3D принтање ќе им овозможи на оне 12 среќни клиенти да додадат свои идеи при конечното оформување на својот примерок што само по себе ветува дополнителна уникатност на секој изработен примерок. Со одлуката клиентот потполно да биде инволвиран во изработката на моделот Bentley им се враќа на корените, односно на раните години од постоењето на марката кога на клиентите им било дозволено комплетно да бидат инволвирани во создавањето на својот при-

мерок. На тој начин клиентот кој учествувал во обликување на својот автомобил знаел деке ќе го добие својот автомобил од соништата. КОКПИТ КОЈ ИЗОБИЛУВА СО УНИКАТНОСТ И кога може каросеријата да биде вајана како скулптура, зошто не би можела и внатрешноста. Дизајнерите со помош на вредните уметници-занаетчии на Bentley Mulliner кај Bacalar го искажуваат врвот на своето умеење при креирање на единствената луксузна кабина. Едноставно ниту едните, ниту другите не ја пропуштиле дадената прилика да им бидат одврзани рацете при креирање на оваа луксузна лулка. Кокпитот на Bacalar наликува на совршено скроен рачно изработен костум, а згора клиентот го има последниот збор при креирање на своето совршено место за престој во автомобилот. Кокпитот кој се обвива околу возачот и совозачот започнува од стрмно накосениот централен гребен кој симетрично преоѓа во лак на едната и на другата страна на кабината. Лакот продолжува кон арматурата и преку неа се префрла кон панелите на вратите кои потоа продолжуваат зад седиштата и го оформуваат уникатно стилизираниот полузатворен простор за багаж со задолжителните рачно изработени луксузни патни торби кои се дел од автомобилот. Така и возачот и совозачот уживаат во чувството како да се едно со Bacalar. Како што споменавме на клиентот му стои на располагање тимот од дизајнери и врвни занаетчии за да ги оствари своите желби кои сепак, како што велат во Bentley морат да се граничат со добар вкус. Секој детаљ е уникатно скроен да одговара со примерокот на фурнирот кој ги покрива панелите на централниот гребен и арматурата, а детали од него можат да се сретнат и на панелите на вратите, па дури и на деловите каде стојат контролните копчиња на воланот. Контролите и копчињата изработени во финиш на темен титаниум и на темна бронза дополнително ја нагласуваат благородната нота на Bacalar. Податокот кој плени е дека фурнирот е добиен со внимателно одбирање на шарите на напречно пресечени дрвени трупци стари и по 5000 години пронајдени во мочуриштата, езерата и реките во природно мочурливите пространства на Источна Англија. Ова дрво е намерно избрано заради својата природна црна естетика која настанала како резултат на лежењето на дрвото потопено во вода низ илјадници години. Дрвото потоа е сушено во контролирани услови за да се избегне оштетување и за да се задржи неговата природна карактеристика. За поставување на седиштата и внатрешните панели е користена комбинација од кожа и природна волна со инсерти од алкантара. Кожата Белуга е двојно штавена и ја краси исклучителна мекост како и отпорност на вода. Сето тоа личи впечатливо најмногу и заради жолтите инсерти и конец користен за проширување на елементите. Како кулминација на врвно изработената внатрешност доаѓаат дигиталните инструменти комфорната електроника. Срцето на централната конзола е прочуениот ротирачки дисплеј на Bentley со преку 40 подвижни делови кој во себе содржи или три аналогни тркалезни инструменти, или екран на допир како дел од информацискиот систем, или чисто дрвено парче кое делува како слеано со арматурата и го сокрива скапоцениот инфо-систем. ЕДИНСТВЕНО ВОЗАЧКО ДОЖИВУВАЊЕ НА ОТВОРЕНО Секако Bentley не би бил Bentley додека покрај врвниот дизајн, изработка и квалитет не понуди врвно возачко доживување. Напоменавме дека Bacalar е поставен на техничката основа на Continental GT. Но, има поширока трага на тркалата за 20 mm која не само што обезбедува да личи помускулесто поставен на уникатните бандажи од 22 инчи, туку и допринесува за поголема стабилност. За неа се грижи адаптивната интелигентна шасија поткрепена со 48 волтниот систем на Bentley наречен Dynamic Ride System. Системот со помош на воздушното потпирање го контролира комфорот при возење и страничното навалувањето со што обезбедува врвна возна динамика во свијок комбинирана со високи дози на комфор. Затоа Bacalar делува како да вози по шини без оглед на димензиите, нуди изразена прецизност при водење и воедно дозволува комфорно пеглање на километрите кога се вози на долги рути. Врвните перформанси доаѓаат од бруталниот W12 со зафатнина од 6.0 литри и потпомогнат од два турбо полначи. Моторот е навиен да ослободува моќност од 659 КС, или 24 КС повеќе од Continental GT и има вртежен момент од 900 Nm. Силината преку осумстепениот автоматски менувач на ZF со две спојки се испраќа до сите четири тркала. Активниот систем дозволува погонот примарно да го префрла вртежниот момент кон задната оска, а во услови на пролизгување до 38% се префрлаат кон предната оска. На овој начин се постигнува поголемо задоволство при возење, посебно низ свијоци, а притоа не е нарушена безбедноста. Од Bentley Mulliner наведуваат дека сите 12 примероци на Bacalar кои се планирани се веќе продадени на купувачи ширум светот. Се чека на нивно дотерување согласно желбите на секој поединечен клиент и пуштање во производство доколку така воопшто може да се нарече рачната изработка во работилниците на Mulliner.

• Љубомир Анастасовски 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

17

Повеќе информации на АМСМ инфо линија

02/ 3181-181

ПАТУВАЛЕ ВРЕМЕ Е ЗА ПОДГОТ ПРОЧИСТЕТЕ ГО КЛИМА УРЕДОТ ОД БАКТЕРИИ И ВИРУСИ Редовното одржување, прочистување и дезинфекција на клима уредот се секогаш важни, но уште поважни се сега, во услови на Covid 19 пандемија. Процесот на дезинфекција кој го користи АМСМ сервисот за автомобили се заснова на процес на небулизација, со кој гарантираме дезинфекција на сите компоненти на клима уредот, вклучувајќи го и филтерот и вентилаторот. На овој начин третманот има прочистувачки ефект на целиот систем и физички ги отстранува микроорганизмите. Дезинфицираните системи се заштитени од појава на бактерии и до 6 месеци од извршената дезинфекција, согласно NEN 6265 тестот. Пакетот услуги за проверка, чистење и дезинфекција на клима уредот и возилото вклучува: •Бактериолошко прочистување на кабинскиот простор на возилото – цена 2.000ден •Отстранување на мириси и озонирање на кабинскиот простор на возилото – цена 1.000ден •Проверка и полнење на клима уредот на возилото – цена 1.200ден Цената за користење на пакет услуги е 3.000ден. Услугите можат да се користат и поединечно. Како АМСМ членови добивате 20% попуст на услугата. Закажување на 02/3181-181 секој работен ден од 08:00-16:00ч.

18 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

Повеќе информации на АМСМ инфо линија

02/ 3181-181

Е ИЛИ НЕ, ТОВКА НА ВОЗИЛОТО РЕЗЕРВИРАЈТЕ ГО СВОЕТО МЕСТО ЗА ОБУКА ЗА А, Б ИЛИ Ц КАТЕГОРИЈА По подолго време, Авто Школа Мобилити повторно започна со работа. Пролетната гужва на кандидати за обука не нé одминува ниту оваа година, независно од околностите. Затоа, фатете ред и пријавете се навреме за: •обука за А и А1 категорија на Kawasaki •обука за Б и БЕ категорија на современо и климатизирано возило по ваш избор •обука за Ц категорија со камион „Мерцедес 1224“ При обука, Авто Школа Мобилити ги применува сите мерки за заштита на здравјето на кандидатите и инструкторите. Повеќе информации на 02/3181-240 секој работен ден од 08:00-16:00ч.

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

19

20 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

21

Безбедност во сообраќајот

УБАВОТО ВРЕМЕ И МОТОЦИКЛИСТИТЕ МОТОЦИКЛ, ВРЕМЕ ПРЕУБАВО ЗА ВОЗЕЊЕ И АКО Е ОД ОНИЕ ШТО МОЖЕ ДА СЕ ВОЗИ ПО СЕКАКОВ ТЕРЕН, УШТЕ ПОУБАВО. ДА СЕ ВОЗИ МОТОЦИКЛ Е ПОВЕЌЕ ОД УЖИВАЊЕ, НО И ОБВРСКА ДА СЕ ПОЧИТУВААТ ПРАВИЛАТА ЗАРАДИ ПОГОЛЕМА БЕЗБЕДНОСТ.

T

оплиот период од годината е знак мотоциклистите да ги подготват за уживање своите чуда на две тркала. Штом температурите се пријатни за прошетки и се искачуваат над 20 степени може да се забележи присуството на мотоциклистите. Мотоциклите, како и сите други моторни возила, се дел од секојдневниот сообраќај и сите тие пристигнуваат таму каде што наумиле благодарејќи на сообраќајните прописи. Сите учесници во сообраќајот мора да ги почитуваат сообраќајните прописи зашто во спротивно би настанал хаос на улиците и на патиштата. Тоа би требало да се направи на следниов начин. Пред да излезат мотоциклистите на улица, прво треба да го подготват мотоциклот, да направат темелна проверка на системот за управување, на системот за запирање, да проверат дали тркалата го имаат идеалниот облик на круг, да ги проверат пневматиците и ако не се како што треба да бидат заменети со нови.

22 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

Потоа следува проверката на светлосната групација и накрај на подготовката потребно е детално миење и на најситните детали, а потоа и нивно полирање со посебна крпа. Кога наведеново ќе се заврши како „под конец“, следува ставање на заштитниот шлем, проверка и чистење на визирот. Сè што е претходно кажано мотоциклистите треба да го сфатат како ритуал, без исклучок. Поголем дел од вас возат мотоцикли произведени во Јапонија и сите се согласувате за нивниот висок квалитет и велите дека јапонските мотоцикли се едни од најдобрите. Ако веќе возите најдобри мотоцикли, тогаш бидете и вие најдобри. Бидете и вие составен дел од мотоциклот, односно бидете една целина. Работниците и конструкторите ја оставиле својата душа во тие мотоцикли при нивното конструирање, тестирање и производство и сега вам не ви останува ништо друго, туку да бидете толку совршени како што се мотоциклите. Ако работниците ги почитувале строгите правила за квали-

тет при изработката на мотоциклот, тогаш и вие почитувајте ги сообраќајните правила и строго придржувајте се кон нив. Многу е примитивно и недолично да не се носи заштитна опрема, односно да не се носи шлем. Тие што не носат шлем, а возат мотоцикли во општествово оставаат слика на лица што немаат основни познавања од мотоциклите. Носењето шлем, вклучувањето соодветен мигач при менувањето правец, почитувањето на ограничувањата на брзината, почитувањето на знаците, сите овие нешта се најосновните работи што треба и во сон да се почитуваат, а не, пак, на јаве. Прво и основно однесување на луѓето во зима е да носат топла облека. Сте виделе некој среде зима да шета надвор во еспадрили или во влечки за плажа? Никој не носи влечки среде зима затоа што ќе се разболи. Тоа ќе им се случи и на мотоциклистите што не носат шлем. Прво, шлемот зашти-

тува од ветар, второ, неговиот визир ги заштитува очите и лицето од разни инсекти и секаков друг материјал што може да се најде во воздухот додека се вози. Дури и ако возите велосипед и во окото ви влезе мушичка или честичка прав, веќе знаете какво е чувството, сте го искусиле тоа. И често правите „драма“ од случката, а што да кажат мотоциклисите кога ќе се најдат во таква ситуација? Мотоциклистите многу добро знаат што се

случува и какво е чувството кога возат без шлем и во еден миг удираат некој инсект, прав и слично, при брзина од 100 км/ч. И зошто? Затоа што не носат заштитен шлем? Број 1. шлем, бр. 2. соодветна облека, бр. 3. технички исправен мотоцикл, бр. 4 почитување на сообраќајните правила. Толку. Тие четири основни правила треба да се почитуваат и тоа е сè. Четири, не повеќе. Со почитувањето на основниве правила ќе се придонесе за беспрекорно одвивање на сообраќајот, а безбедноста ќе биде на највисоко ниво. Четирите основни правила се воведени за поголема безбедност во сообраќајот. Едно е јасно, мотоциклот се вози од уживање, а не за прекршување на сообраќајните правила. Всушност, убавото време е тоа што ги прави сите „будалштини“, тоа е виновно за сè, дури и за нашите будалштини и неспособноста да ги почитуваме наведените четири основни правила.

•Жарко Атанасовски

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

23

Гордон Џејмс Ремзи Јуниор

Кога готви несудениот фудбалер...

Гордон Џејмс Ремзи Јуниор се здоби со толкава популарност благодарение на реалните шоуа кои се емитираат преку телевизија, а гледачите сакаат да ги испробаат сите негови рецепти бидејќи едноставно му веруваат. Здравата исхрана му е главен приоритет, јадењата ги приготвува брзо, избегнува да користи масло и има сè повеќе приврзаници меѓу жените и мажите.

Ш

котланџанецот, кој моментално живее на релација Лондон - Лос Анџелес со четирите деца и сопругата, инаку авторка на неговите книги, има педесет и три години. Патува често, низ целиот свет, бидејќи е (со)сопственик на триесетина ресторани. Ја обожава комбинацијата на британската, италијанската и француската кујна. Такви се и јадењата што ги приготвува секојдневно. Ужива кога експериментира. Откако ќе се увери во нивниот вкус и квалитет, им го презентира на телевизиските гледачи, а потоа ги внесува во ресторанските менија. Гордон Џејмс Ремзи Јуниор стекна огромна популарност во јавноста преку реалните шоуа, како на пример „Кујнски ноќни мори“ и „Пеколна кујна“. Досега има добиено над десет мишелин-ѕвезди, што е преседан во кулинарството. Неговиот интерес кон готвењето храна потекнува уште од детството, како петнаесетгодишник. Играл фудбал, дури и членувал во подмладокот на Ренџерс, но се здобил со повреда на ногата, која била доста сериозна, поради што лекарите му советувале да се откаже. Ги послушал и се ориентирал на школувањето, вклучувајќи го и кулинарството. Вели дека никогаш не се поколебал во донесувањето на одлуката. Првиот ресторан го отворил во 1998 година, во лондонското предградие Челзи. Денес се вбројува меѓу десетте најдобри готвачи на светот, чии јадења се толку вкусни, 24 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

едноставни за правење, здрави, што секој човек посакува да ги испроба неговите рецепти. Доколку има време, се разбира. Голем дел од менијата е кулинарска тајна. Затоа и се чека ред за специјалитетите што се служат во рестораните, без оглед на резервацијата. Имајќи предвид дека темпото на животот денес е забрзано, како на филмска лента, дека жените и мажите се посветени на работата повеќе од кога било, несудениот фудбалер постојано смислува нешто ново, да им олесни. Трите јадења, кои ги препорачува, можете да ги приготвите и вие, сами. Можете да го изненадите момчето, сопругот, девојката, сопругата, целото семејство. Следете ги неговите инструкции и, бидете сигурни, нема да згрешите. Напротив, ќе уживате во сè, и во готвењето храна, откривајќи ги кулинарските вештини, кои можеби не сте знаеле дека ги поседувате, и во нивните вкусови. Покрај тоа, се и здрави. Користете свежи продукти и мало количество масло кога печете или пржите, препорачува тој.

•Игор Ландсберг

СУПА ОД БРОКУЛА

Потребни состојки: 1 голема или 2 средни (по големина) брокули; 3 лажичиња сол; црн пипер (4-5 вртки на мелницата); вода; маслиново масло; козјо сирење (две мали парчиња за една порција); и ореви (5 јатки од сад, чинија). Начин на приготвување: тенџерето наполнете го со вода, ставете 1-1½ лажиче сол и оставете ја да зоврие. Додајте ја брокулата. Нека се вари додека не омекне. Готова е кога ќе можете лесно да ја прободете со виљушка. Таа ќе се лизга, без да ги напрегате силите. Ставете ја во блендер, додајте половина од водата каде што се варела и остатокот од солта. Измиксирајте ја да стане кашеста. Доколку има потреба, ставете уште малку вода. Супата послужете ја во длабок сад или чинија, по ваш избор. Одозгора попрскајте ја со маслиново масло, запиперете ја, изрендајте го сирењето и додајте ги оревите.

РИЗОТО СО ВРГАЊ-ПЕЧУРКИ

Потребни состојки: 2 лажици путер; ¼ чаша (шолја) крупно исечкани вргањ-печурки; 2 пиперки, ситно исечкани; 1 кромид, исто така, ситно исечкан; 3 шолји зеленчуков булјон (може да се користи и супена коцка, растворена); маслиново масло; 3 шолји ориз; гранче рузмарин; и ¼ шолја пармезан. Начин на приготвување: вклучете ја ринглата на средна температура. Тавчето попрскајте го со маслиново масло, да се загрее, и ставете ги печурките, пиперките и кромидот. Посолете и додајте малку црн пипер. Додека се пржи, мешајте повремено. Во мало тенџере ставете го оризот и постепено додавајте го зеленчуковиот булјон, за убаво да го впие за време на варењето. Пред крајот ставете ја пржената мешавина од печурките, пиперките и кромидот и оставете го да се вари уште малку, додека оризот не биде готов („алденте“). Додајте ги путерот и пармезанот, измешајте ги убаво и тргнете го тавчето од ринглата. Ризотото ставете го во длабока чинија и послужете го.

ДОМАШЕН ХАМБУРГЕР

Здравата храна му е приоритетна. Дури и домашниот хамбургер на Гордон Џејмс Ремзи Јуниор се приготвува со продукти што не влијаат штетно на човечкиот организам. Вреди да се проба. Потребни состојки: половина килограм мелено говедско месо (без мрснотии); 1 лажиче сол; 1 лажиче црн пипер; 1 лажица црвен пипер (димен); прстофат црвен пипер (чили); 2 лажичиња лут табаско-сос; 1 лажица вустершир-сос; кечап; 5 домати; 1 марула; и 4 лепињи. За додатокот од цвекло се потребни: 1 корен, исечен на ситни парчиња; 2 лажици оцет балсамико; ¼ лажиче сол, ¼ лажиче црн пипер; 3 лажици маслиново масло; 3 лажици капарис; и половина шолја магдонос. Начин на приготвување: се мешаат говедското месо, солта, црниот пипер, двата вида црвен пипер, табаско и вустершир-сосот и кечапот додека не се изедначи смесата, и се става во фрижидер, да отстои. За тоа време се приготвува додатокот од цвекло, така што се мешаат ситните парчиња, оцетот балсамико, солта, црниот пипер, маслиновото масло, капарисот и магдоносот. Потоа се обликуваат плескавиците и се печат на скара или се пржат на тавче, со малку масло, околу пет минути. Лепињите се сечат на половина и се полнат, ред марула, домати, додаток од цвекло, се става плескавицата и пак се редат доматите, марулата, додатокот од цвекло, додека има. По желба можете да ставите и друг сос што самите ќе го приготвите и ќе биде исто така здрав.

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

25

Светско богатство на УНЕСКО, Јужна Америка 2 дел (Перу, Бразил...)

ОСТВАРЕТЕ ГО ВАШИОТ СОН МОЖЕБИ ОВАА ГОДИНА НЕМА ДА ПAТУВАТЕ И ДА ГИ ОСТВАРИТЕ СВОИТЕ СОНИШТА, НО СИГУРНО Е ДЕКА МОЖЕТЕ ПРЕКУ НАШИОТ ТЕКСТ ДА ГИ ЗАМИСЛИТЕ И ДОЖИВЕЕТE СИТЕ УБАВИНИ НА ЈУЖНА АМЕРИКА...МИСТЕРИОЗНИТЕ ТРАГИ ОД ЦИВИЛИЗАЦИЈАТА НА ИНКИТЕ, НЕСКРОТЕНИТЕ ТАЈНИ ЏУНГЛИ И ПЛАНИНСКИ МАСИВИ ШТО ПРКОСАТ НА СОНЦЕТО, ВЕЛИЧЕНСТВЕНИОТ ГРАД ВО ЦЕЛАТА НЕГОВА УБАВИНА И ПРИРОДЕН ШАРМ... МАГИЈАТА ИЗВИРА ОД КОНТРАСТОТ НА ОВИЕ МАГИЧНИ ПЕЈСАЖИ И МЕСТА. НИКАДЕ НЕ МОЖЕ ДА СЕ ПОЧУВСТВУВА ПРИРОДАТА ТОЛКУ ИНТЕНЗИВНО КАКО НА ОВОЈ КОНТИНЕНТ КАДЕ ДУХОТ НА ИЗГУБЕНИОТ СВЕТ СÈ УШТЕ МОЖЕ ДА СЕ ДОЖИВЕЕ.

ЕКВАДОР

КИТО Сан Франциско де Кито, главниот град на Еквадор е еден од градовите што навистина треба да го посетите, а за Стариот град велат е можеби најубавото нешто што ќе го посетите во тој дел на континентот. Дури и УНЕСКО потврдува дека дека стариот град Кита е најдобро зачуваниот стар град во цела Северна и Јужна Америка. Додека одите, на моменти се чувствувате како да сте се зачекориле 500 години наназад, во периодот кога градот се формирал врз урнатините на цивилизацијата на Инките кои што ја населувале оваа област, барем според кажувањата на оние кои имале можност да го посетат овој град. Фасцинира и фактот дека многу работи се сочувани до ден-денес во таква состојба да изгледа како вчера да се градени. Совршено сочувани примери на стара колонијална архитектура каде и да се свртите. Така некако би можело да се опише овој град. Тука се Големиот плоштад, Претседателската палата, Црквата на Исусовата Дружба која е прекриена целосно со злато, а Базиликата на Националниот завет со своите многубројни стаклени прозори потсетува на старите француски цркви.

26 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

БРАЗИЛ

Убавините на Кариока помеѓу планините и морето Рио де Женеиро е име на град во државата Рио де Женеиро во југоисточен Бразил и поранешниот главен град на Бразил (од 1763 до 1960 година). Спектакуларно природно опкружување, карневали, самба и плажи како Копакабана, Ипанема и Леблон се она по што се препознава Рио. Сепак, најпознатата атракција и заштитен знак на градот е секако статуата на Исус, позната како Кристо Редентор на планината Корковадо. Тука е и Шеќерната глава со жичарница која оди на врвот, потоа Самбодром за време на карневалот, како и стадионот Маракани, еден од најголемите во светот. Рио, исто така, ги поседува двете најголеми шуми во урбаната област, Флореста да Педра Бранка и Флореста да Тијука. Луѓето од Рио се нарекуваат Кариоки, а неофицијална химна на градот е Сидаде Маравилхоса - Прекрасен град. На 1 јули 2012 година областа во Рио де Женеиро што се протега од највисоките врвови на Националниот парк Тиџука до морето, вклучително и ботаничките градини од 1808 година, планината Корковадо со познатата скулптура на Христос Спасителот

и ридовите над заливот Гуанабара, вклучително и обемниот урбан пејзаж покрај заливот Копакабана е на Списокот на УНЕСКО за светско наследство во Америка. Имено, УНЕСКО ја препозна оваа област заради уникатната положба во природа што го обликуваше развојот на градот и како место што силно ги инспирираше уметниците, музичарите, урбанистите, па сè до планерите и дизајнерите на пејзажи. Во текот на 2017 година е запишано и пристаништето Валонго од 1811 година, археолошки локалитет во срцето на градот, вклучително и плоштадот Жорнал до Комерцио (Jornal do Comércio), кој претставува „најважна физичка трага од пристигнувањето на африканските робови на американска територија. Стариот дел на градот Олинда Олинда е град во бразилската држава Пернамбуко, на североисточниот брег на Атлантскиот Океан. Градот најдобро го зачувал духот на колонијалното време благодарејќи на многу знаменитости, како што е историскиот центар каде што се одржува познатиот фестивал Олинда кој, исто како и другите бразилски фестивали, претставува улична забава со стотици музички

Рио де Женеиро

групи и многу танци со африкански корени. Како убав пример за зачуваното наследство на колонијалната барокна архитектура, Олинда е запишана во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1982 година како „град на уникатен шарм во кој се хармоничен баланс на зградите, градините, 20 барокни цркви, манастири и бројни мали црквички од 18 век. Историски центар на Салвадор да Баија Ел Салвадор е огромен град, трет по големина во Бразил. Тоа е место каде што првите освојувачите од Португалија во 1500 година се обиделе да ги сменат природата, културата, историјата и животот на овој далечен регион. Од 1549 година е населен со повеќето африкански црнци – робови што биле донесени во Јужна Америка за работа. Оние што успеале да преживеат, им овозможиле на своите потомци денес да живеат во убав град, град што е најафрикански и најцрн од сите други бразилски градови. Салвадор е седиште и место на потекло на капоеира, танцово-боречка вештина, која од некогаш опасна боречка вештина се претвори во уметност во танц, во игра и денес е пример како да се по-

беди противникот со единство, ритам и движење. Градот е полн со училишта и клубови за капеира, па затоа не изненадува што целиот град, особено во недела, одекнува со звуците на овој ритам. Но овој танц не е единствена атракција на градот. Тука се и безброј цркви, со најразлична старост, убавина, величина, храмови што им припаѓаат на десетици различни религии, групи, секти... Сите се изградени во колонијален стил, со значајно присуство на барокот. Најстарата базилика е Носо Сенхор до Бонфим (Nosso Senhor do Bonfim од средината на XIV век), најпозната по своите чудесни исцелувања. Пред црквата е ѕид, создаден спонтано, со безброј мали шарени панделки што посетителите ги купуваат од уличните продавачи и ги закачуваат на ѕидот со желба за заздравување, среќа, благосостојба... А внатре без престан свири тивка мелодична музика во која тивко, смирено, збиени едни до други, уживаат распеаните Бразилци што уживаат на улица во ритамот на капуера. Живописните, добро зачувани згради, улици, плоштади со ресторани, продавници за сувенири и звуците на музиката - го ставија овој град под заштита на УНЕСКО како дел од светското културно наследство и тоа е еден од најпосетуваните градови во Бразил. Бразилија Бразилија или Бразил е главен град на Бразил. Сместен е во сојузната област Дистрито на височина од 1.000 метри, во рамките на сојузната држава Гојас. Оддалечен е 207 км од Гојанија, 1.531 км од Ел Салвадор и 930 км од Рио де Женеиро. Поширокото градско подрачје имаше 3.716.996 жители, што го прави само четврти град по големина и шесто по големина градско подрачје во Бразил.

Бразилија е запишана на Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1987 година како „единствен пример за град создаден екс Нихило (EX NIHILO - од ништо) во 1956 година и тој е обележје што силно влијаеше врз историјата на урбанизмот. Урбанистот Лусио Коста и архитектот Оскар Нимејер го осмислиле секој елемент на градот, од планот на станбени и административни области до симетријата на иновативни и имагинативни градби што требало да придонесат за хармонична целина на градот. Градот бил изграден до 1960 година, а таа година на 21 април бил инаугуриран како нов главен град. Таа година градот имаше околу 140.000 жители, број што се зголеми на 537.000 до 1970 година. Меѓу знаменитостите што треба да се посетат, главно, проектите на Најмиер, се издвојуваат Палатата на националниот Конгрес, претседателската палата „Паласио Алворада“, зградата на Владата, Врховниот суд, Авенијата на министерствата, Народниот театар... На околу 350 км од градот Бело Хоризонте и 710 км од градот Бразилија на 1200 метри надморска височина се наоѓа историскиот центар Дијамантин и како што сегашното име сугерира тоа бил центар на рудниците со дијаманти. Убав пример за зачувано наследство на колонијалната барокна архитектура, Дијамантина е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1999 година како „скапоцен камен во ѓерданот на негостољубивата карпа што нè потсетува на потрагата по дијаманти во 18 век и сведочи за триумфот на човечки културни и уметнички аспирации над природата“. Современ комплекс Пампухла Пампулха е област на Бело Хоризонте на осум километри од центарот на градот; единствен пример за градина

Куско, Перу

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

27

Мачу Пикчу Перу

град создаден од 1942 до 1944 година со прекрасно истоимено вештачко езеро и модерни вили, каде што се наоѓа и големата црква Св. Фрењо Асишки, која е резултат на соработката меѓу архитектот Оскар Најмејер, урбанистот Роберт Бурл Маркс и другите иновативни бразилски уметници. Тука се наоѓа и еколошкиот зоолошки парк, а стадионот Атлетико Минеира, познат како Минеирао, е најголем стадион во државата Минас Гераис, во чиј комплекс е салата Минеирињо, најголем во Бразил. Памбула е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 2016 година како „модерен комплекс постигнат со смело користење на бетон спојувајќи го со архитектурата, хортикултурата и скулптурата во хармонична целина. Исто така, го одразува и влијанието на локалните традиции, бразилската клима и природното опкружување врз модерната архитектура. Памбулха е обележје што силно влијаело и врз историјата на урбанизмот, вклучително и бразилскиот главен град Бразилија, што е дело на овие автори. Од богатството на Бразил во Списокот на светско наследство на УНЕСКО е ставен и Националниот парк Сера да Капивара што се наоѓа во североисточниот дел на Бразил на планината Сера до Конго, со цел да се заштитат пештерите и карпите чии ѕидови се насликани со праисториски пештерски слики стари најмалку 25.000 години. Тој претставува извонредно сведоштво за една од најстарите човечки заедници во Јужна Америка. Поради тоа, Националниот парк Сера да Капивара, со вкупна површина од 1.291,4 км², е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО на Америка во 1991 година како „извонредно сведоштво за една од најстарите човечки заедници во Јужна Америка“.

ПЕРУ

Куско - Историската престолнина на Перу Перу е светски позната земја, како татковината на Инките - народ што го 28 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

населувал овој простор пред доаѓањето на Шпанците. Тој е национална гордост на Перу, каде што сѐ уште живее домородно население. Овој прекрасен град познат како Папокот на светот, е град чија мистика произлегува од комбинација на домородни стилови и модерниот западен начин на живот. Токму овие контрасти му даваат на градот ретка убавина. Првото нешто што на прв поглед ги збунува посетителите се ѕидовите изградени од Инките. Овие ѕидови, ѕидани со посебна инженерска техника, перфектни во поглед на статиката и сеизмиката, ги надживеале и шпанските колонијални градби, неколкупати погодени од земјотрес. Градот е сместен на 3.360 метри надморска височина и има долга и интересна историја што датира уште од 1200 година и се поврзува со првиот владетел на Инките. Во 1534 година во Куско влегол злогласниот Фрациско Писаро, го погубил последниот домороден крал и градот и освоената територија го прогласил за шпански. Куско е и најстар постојано населен град на континентот. Градот, кој долго време бил главен град на империјата Инка, е почетна точка за посета на Мачу Пикчу. Историскиот центар на Куско е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1983 година како „пример за урбанизацијата на Инките со јасно разделени религиозни, административни, земјоделски, занаетчиски и индустриски области, на чии урнатини Шпанците изградиле барокни цркви и палати“. На североисточниот дел на плоштадот се наоѓа Катедралата, чија стогодишна изградба во форма на латински крст биле завршена во 1650 година. Во неа се сместени 400 колонијални слики, вклучително и онаа на Маркос Запата, која ги претставува Исус и апостолите на тајната вечера како се подготвуваат да вечераат морско прасе. Капелата на „Господарот на земјотресите“ е една од најубавите и највредните за посета. Вистинската магија на

катедралата лежи во преплетувањето на историјата со легендите. Се смета дека еден принц Инка бил заѕидан во ѕидовите на катедралата, па кога таа ќе се урне, принцот повторно ќе се појави за да го спаси неговиот народ од шпанските окупатори и да си ја врати изгубената територија. Барем неколку дена треба да се одделат за посета на древните остатоци од Инките во Садајухаман. Главните ѕидови се состојат од три масивни паралелни блокови, а најголемиот од нив е висок 8,5 метри и тежок 300 тони. Овие импресивни линии, создадени за да ги одвраќаат евентуалните напаѓачи, биле изградени само со јажиња од природни влакна, камени чекани и бронзени длета. Изгубениот град на Инките Мачу Пикчу Посетата на Перу не би била целосна доколку не се одвои време и физичка сила за митскиот Мачу Пикчу (познат и како Мачу Пичу). Мачу Пикчу (Стари врвови) е свет на Инките (Сигурен град на Инките), кој се наоѓа на највисокиот дел на Источни Анди во Перу или, поточно, на источните падини на планинскиот венец над долината на реката Урубамба и директно над населбата Агуас Калиентес, на 2.350 метри надморска височина. Мачу Пикчу веројатно бил изграден околу 1300 година, но останал скриен до 1911 година кога го открил Американецот Хирам Бингам. Патот до ова место води преку Куско. Мачу Пикчу е еден од најмистериозните антички градови, чие основање не е разрешено до ден-денес ниту, пак, е одгатната неговата точна намена. Градот бил изграден во 15 век на 2.430 метри надморска висина. Повеќето археолози сметаат дека Мачу Пикчу бил изграден за елитната класа на Инките, односно за императорот и благородниците, како свет град посветен на боговите и нивните храмови. Во 1976 година започнале реставраторските потфати во локалитетот и оттогаш овој град е една од најголемите туристички дестинации во Јужна Аме-

рика. Ова претставува уште поголем предизвик за друштвата за конзервација бидејќи големиот број туристи претставуваат сѐ посериозна закана за археолошките остатоци. Во 1983 година УНЕСКО реши да го заштити ова место како дел од светското културно наследство, а во 2007 година беше прогласен за едно од светски чуда на новиот свет. Мачу Пикчу е изграден во класичен инка стил, чии ѕидови се толку добро направени што до денес ниедна тревка не успеала да изникне меѓу нив. Најпознати структури во градот се светите места, како што се опсерваторијата за набљудување на сонцето, Храмот на сонцето и Собата со трите прозорци, која е најмистериозна. Овие структури се лоцирани во таканаречениот „свет дел’“. Градот, опколен со високи планински врвови, навистина остава впечаток дека боговите се шетаат веднаш до вас. Прекрасните глетки, неверојатната положба на планинскиот срт, мистеријата што го обвива Мачу Пикчу, придонесуваат за неговата популарност и желба да се посети. Вредно за посета и Светилиштето на Чавин де Хунтар (околу 250 км северно од градот Лима и на надморска височина од 3.180 метри), претколумбиски град во Перу, со остатоци од неколку култури од Јужна Америка, од 1500 година пр.н.е. до околу 500300 година кога во него просперирала културата Чавин.Главниот град на цивилизацијата Чавин е изграден на пресек на природна раскрсница, чии патишта водат кон планината Кордилера Бланка. Локацијата на градот била погодна за трговија со продукти, како што се чили и сол, кои присуствувале до градот по планински патишта. Жителите на Чавин изградиле камен храм во центарот на нивниот град, познат како Кастило. Тоа била комплексна камена структура со премини лавиринти што, според некои верувања биле наменети за одвод на вода од храмот. Веројатно страничните простории биле за жртвите и за верската опрема. Оттогаш, Чавон де Хунтар служел како прв јужноамерикански храм, место на верски обреди и аџилак за многу народи од околните области, што го прави место за интеракција за многу култури. Поради уникатните украси и урбанизација, Чавон де Хунтар е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1985 година. Главниот град на модерен Перу е Лима. Тој личи на западните модерни метрополи и со соседниот пристаништен град Калао, формира единствен градски субјект (Лима Метрополитана) со околу 9.200.000 жители. Основан е од конквистадорот Франциско Пизаро во 1535 година како Сиудад де лос Рејес (Град на кралеви) и станал

главен и најважен град на шпанското поткралство на Перу. Иако повеќепати бил оштетен од земјотреси, сепак, зачувани се многу значајни колонијални градби, како што е Манастирот на свети Фрањо (најголем манастир во Новиот Свет), дело на соработка на локалните и европските занаетчии. Манастирот поседува вредна колекција на слики и илјадници книги. Поради тоа, комплексот на Манастирот на свети Френсис е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1988 година, а проширен е на целиот историски центар на Лима во 1991 година. Линии и цртежи на теренот во Наска и стариот град Карал Можеби се сеќавате на мистериите на Артур Кларк, кога зборуваше за огромните цртежи во пустината Наска во Јужен Перу што многу збунуваат? На површина од околу 450 км² на платото Наска се наоѓаат целосно рамни, долги 20 км, линии, триаголници и трапезоидни површини, како и ликови со големина од десет до неколку стотици метри. Линиите што ги прикажуваат ликовите и фигурите се длабоки само неколку сантиметри, формирани со тркалање на црвеникави камења со што се открива белата земја под неа. Некои претставуваат фигури на растенија, цвеќиња, луѓе, пајаци, мајмуни, птици, риби, гуштери и китови. Геоглифите биле направени со расчистување на карпите и отстранување на површинските, црвеникави слоеви на почвата сè до посветлите долни слоеви. Најстарите геоглифи датираат од периодот паракас (биле именувани според народите Наска што живееле во оваа област), околу 800 година пр.н.е до околу 200 година пр.н.е. Овие линии и геоглифи во Наска и во Пампас се запишани во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1994 година како „една од најголемите мистерии на археологијата заради нивниот број, одлики, големина и континуитет, за кои се верува дека имаат ритуална астрономска улога“.

Фактот дека нивното потекло и значење не се јасни го отвори патот за создавање на многу шпекулативни теории. Теориите опфаќаат повеќе гледишта, од гигантски астрономски календари до слики направени од вонземјани. Тие станаа светски познати по 1949 година со делото на Германката Марија Рајх, која се залагала за нивна заштита и толкување до нејзината смрт во 1998 година. Многу цртежи биле уништени со одењето по нив или со гумите од возилата. Забрането е движење на тој дел од пустината, со цел да се зачуваат цртежите. Но посетата на ова место е организирана и лесно достапна и се состои од 30-минутно летање над нив, наутро или попладне. Карал е најстара претколумбиска населба на јужноамериканските култури. Сместена е во долината на реката Супа, ѝ припаѓала на културата Норте Чико (9210 година пр.н.е. - 1800 година пр.н.е.) која, исто така, ја развила најстарата американска цивилизација околу 3000 година пр.н.е. до 1800 година пр.н.е. Затоа населбата е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 2009 година како „најстар центар на американските цивилизации“. Пронајдени се 17 повеќе слични населби на културата Норте Чико, но Карал е убедливо најголема, околу 607 км². Карал има извонредно зачуван комплексен план со монументални камени згради, како што се шест гигантски пирамиди, вештачки земјени тераси и вдлабени кружни дворови. Големата пирамида (Пиримида на градоначалник) од пред 2000 година пр.н.е, со површина од четири фудбалски игралишта, висока е 18 метри и тоа е најголема градба на андските култури. Планот, монументалните згради и елитните палати сведочат дека Карал бил ритуален центар на силна религиозна идеологија. Исто така, системот на јазли што го користеле андските цивилизации за забележување податоци, кои се откриени во Карал, сведочи дека во него имало комплексно и развиено општество.

Наска, Перу

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

29

УРУГВАЈ

Баиа

ВЕНЕЦУЕЛА

Универзитскиот град во Каракас Универзитетскиот град во Каракас е главен кампус на Централниот универзитет на Венецуела во Каракас, дизајниран од архитектот Карлос Раул Вилануева. Како голем проект, во урбанистички и во архитектонски поглед, „градот“ се смета за ремек-дело на Вилануева и еден е од најдобрите примери на примена на модерната архитектура во Латинска Америка. Во 2000 година УНЕСКО го запиша кампусот во Списокот на светско наследство. Изграден е на местото на некогашната хациенда на семејството Симон Боливар. Денес кампусот има 40 згради и глобално е познат по тоа што на него се наоѓа цела низа на уметнички дела од реномирани домашни и меѓународни уметници, сите во согласност со идејата на Вилануева за синтеза на уметноста што се темели на интеграција на ликовната уметност и на скулптурата заедно со архитектурата.

Скриениот бисер на Јужна Америка Колонија дел Сакараменто Повеќето од атракциите се директно поврзани со главниот град на Уругвај, Монтевидео што изненадува со својата историја и беспрекорна античка архитектура. Туристите што сакаат да го посетат Уругвај може да уживаат во зградите од колонијалната ера и живописната природа на градот. Тоа што задолжително треба да посетите е Колонија дел Сакараменто, најстариот град во Уругвај што го основале Португалците во 1680 година. Градот со години им поминувал од рака во рака на разни колонизатори што се одразило и на неговата архитектура. Нејзината стара историска област е запишана на Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1995 година бидејќи неговиот многу добро зачуван урбан пејзаж сведочи за успешната комбинација на португалскиот, шпанскиот и постколонијалниот стил на градба.

БОЛИВИЈА

Остатоци од претколумбиската култура на Тиахуанако На 72 километри западно од Ла Паз, во близина на југоисточниот брег на езерото Титикака, се наоѓаат урнатините на еден од најстарите и највисоките градови што некогаш биле изградени – Тиахунако, кој речиси 500 години бил религиозен и политички главен град на културата Тиахуанако (500-1.200), која се смета за најважна култура што им претходела на Инките. Интересно е дека до денес никој не знае како точно е изграден Тиахуанако, првенствено размислувајќи на блоковите со тежина од 25 тони, за кои ниту една позната претколум-

биска култура ниту имало технологија за транспорт. Со својата архитектура на камени блокови и софистицирани принципи, Тиахуанако јасно влијаел врз развојот на подоцнежната архитектура на Инките. Најважни работи што може да се видат тука се: Портата на Сонцето (длабен од уникатен монолит со детален баррелјеф на главното божество), Порта на Месечината, како и местата Пумапунку и Акапана. Во светското наследство на Унеско на Боливија е и градот Потош во кој се наоѓаат и рудници за сребро. Запишан е како „најголем индустриски комплекс од 16 век во кој се зачувани неколку рударски воденици, до кои водата се носела преку сложен систем на канали и вештачки езера, но и огромен колонијален град со многу важни јавни, аристократски и станбени згради, комплекс на систем на канали и вештачки езера. Исто така, неодминилив за посета е и Фуерте де Самаипата едноставно познат како Ел Фуерте, е претколумбиска археолошка локација во боливиските Анди, на надморска височина од 1.920 м. Тврдината Самаипата не е тврдина, туку храм на 200 х 600 м, изграден од народот Чане (племе Аравака) како верски центар на стариот град (14 и 16 век), сместен јужно од ридот, кој се состои од станбени градби и административен центар. Фуерте де Самаипата е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО во Америка во 1998 година бидејќи „големата издлабена карпа што доминира во градот е единствено сведоштво за претколумбиските верувања и обичаи што не постоеле во ниедна друга американска култура“.

• Маргита Поповска

Прашања и одговори

• Слушнав дека АМСМ располага со гифт-картички и би сакала да ја дадам како подарок. Која е постапката за добивање на оваа картичка. Благодарам, Дијана АМСМ: Гифт-картичка е еден вид ваучер за подарок на АМСМ класик членство. Лицето на кое ќе му ја подарите оваа картичка треба да дојде во АМСМ со ваучерот за да му се

активира членството и да од Македонија. По придобие оригинал класик фаќањето на новото прекартичка. зиме имате обврска да ги смените сите лични документи, вклучително • Дали во нашата држава и националната возачка постои официјална етике- дозвола за да немате прата што се става на возило вен проблем. што е управувано од некој што неодамна станал возач?

• Дали за да регистрирам Поздрав, Ангел патничко возило во Прилеп мора технички преглед да направам во стаАМСМ: Во Македонија не ница за технички преглед постои етикета (службе- во Прилеп или може во на, официјална) за возачи која било овластена стапочетници. ница за технички преглед во државата? Поздрав,Васко • Поради брак ги сменив личните документи и тие ми се со новото презиме, АМСМ: Технички преглед но националната возачка на Вашето возило може дозвола ми е со моминско- да направите во која било то презиме. Ме интересира овластена станица за техдали ќе мора да извадам нички преглед на теринова меѓународна возачка торијата на државава, но дозвола? давачките за државните Благодарам, Роза институции мора да се уплатат во Прилеп и регистрацијата т.е. печатот АМСМ: Доколку Ваша- на сообраќајната дозвола та национална возачка мора да биде во Прилеп, дозвола е со моминско што значи дека сепак ќе презиме, а личните до- биде таму најдобро да ја кументи Ви се со новото завршите целата процепрезиме, би имале про- дура. блем кога ќе излезете

ВАШИТЕ ПРАШАЊА ИСПРАЌАЈТЕ ГИ НА ЕЛЕКТРОНСКАТА ПОШТА: contact@amsm.com.mk

*СИТЕ НАВЕДЕНИ ТЕЛЕФОНСКИ БРОЕВИ ВАЖАТ ЗА ПОВИК ОД ФИКСЕН И ОД МОБИЛЕН ТЕЛЕФОН

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

31

32 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

„ДРУГИОТ АЈНШТАЈН“ МАРИ БЕНЕДИКТ

„CHROMATICA“ LADY GAGA

„EXTRACTION“ (ЕКСТРАКЦИЈА)

оманот е извонредна биографска фикција за бурната љубов меѓу Милева и Алберт. Книгата открива многу историски детали за нивната врска, но и за времето во кое живееле. Мица Мариќ секогаш се разликувала од другите девојки. Повеќето од нив веќе во дваесеттите години биле сопруги и мајки. Не учеле физика на елитен универзитет во Цирих ниту, пак, другите мажи се натпреварувале со нив во решавање равенки. Но Мица била доволно паметна и знаела дека за неа математиката е поедноставна од бракот. И тогаш Алберт Ајнштајн, еден колега од нејзиниот факултет, покажал интерес за неа. Како последица на тоа, нејзиниот свет се свртил наопаку. Нивната врска не е само емотивна туку и интелектуална. Но, се чини, во една врска има место за само еден гениј. Авторка на книгата Мари Бенедикт е адвокатка од САД која, покрај плодната кариера во врвни адвокатски фирми, чувствува незадржлив порив да пишува за непознатите приказни на познатите жени.

фицијално, шестиот студиски албум на американската пејачка Stefani Joanne Angelina Germanotta, позната како Lady Gaga, ќе излезе на 29 мај. Првично требаше да биде промовиран на 10 април, но беше одложен за седум недели поради моментната ситуација во светот. Екстравагантното однесување на пејачката, која се занимава и со актерство, е преточено и на cover, кој никого нема да го остави рамнодушен. На 28 февруари излезе синглот Stupid Love, како претходник на цедето. Освен гореспоменатата, на албумот се наоѓаат и песните Chromatica I, Alice, Rain on Me (со Ariana Grande), Free Woman, Fun Tonight, Chromatica II, 911, Plastic Doll, Sour Candy (со Blackpink), Enigma, Replay, Chromatica III, Sine from Above (со Elton John), 1000 Doves и Babylon. Интернационалното де лукс издание има уште три нумери без титл - Love Me Right ,1000 Doves (пијано демо) и Stupid Love (Vitaclub Warehouse Mix), а во јапонската едиција се наоѓа и нетитлуваната TBA. •

вој американски филм, всушност, е режисерско деби на Sam Hargrave, а како сценарист се потпишува Joe Russo, чиј текст се заснова врз графичката новела Ciudad на Ande Parks и соработниците. Неговата премиерна изведба се одржа на 24 април, а како дистрибутер се јавува Netflix. Филмот е приказна за платеникот во т.н. блекмаркет, кој нема што да загуби, па поради тоа е ангажиран да го спаси киднапираниот син на затворениот меѓународен криминалец. Но во мрачното подземје на трговците со оружје и со дрога, смртоносната мисија се претвора во невозможна. Критиките се поделени, од една страна, се фалат перформансите и акционите секвенции, а, од друга страна, се критикуваат заговорот и претераното насилство. Жанр: акција, трилер Актери: Chris Hemsworth, Rudhraksh Jaiswal, Randeep Hooda, Golshifteh Farahani, Pankaj Tripathi и David Harbour Режија: Sam Hargrave

Р О О

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

33

HI-TECH

De Rosa Merak

Натпреварувачка класика во современо издание ДЕ РОСА НА ИТАЛИЈАНСКИ И НА ШПАНСКИ ВО ПРЕВОД ЗНАЧИ НЕШТО КАКО РОЗА, ЦВЕТ. НЕКОМУ ОВОЈ ЗБОР МУ Е ПРЕЗИМЕ, НО И ИМЕ НА ВЕЛОСИПЕДИ ВО СОПСТВЕНОСТ НА СЕМЕЈСТВОТО ДЕ РОСА, КОЕ СЕ ГРИЖИ ЗА ПРОИЗВОДСТВОТО НА ВЕЛОСИПЕДИ ШТО СПАЃААТ МЕЃУ НАЈДОБРИТЕ НА ПЛАНЕТАВА.

Н

а почетокот на годинава во продавниците пристигна долгонајавуваниот велосипед од највисок ранг, моделот „мерак“. Пред точно 20 години велосипед од оваа марка и со исто име на моделот возеше Литванецот Романс Ваинштеинс, освојувачот на тогашното светското првенство. Пред 20 години шампионскиот модел на некој начин замре, а потоа повторно се појави по две децении. Не е до појавувањето, туку до употребата на новите технологии при изработката на новиот поаеродинамичен дизајн. Очигледно е негувањето на класиката и на класичниот изглед од производителот, така велат добрите познавачи. Покрај оваа „старо нова“ новост, производителот вели дека рамот во новиот „де роса

34 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

мерак“ е најлесниот што некогаш го направила фабриката. Необоениот карбонски рам со величина 54 тежи фасцинантни 800 грама. Рамот е направен со помош на технологијата ЕПС (експандбл полистирн систем) каде што карбонот се нанесува на полистирн, а потоа се соединуваат под висок притисок. Овој дел од постапката во производството сигурно им е добро познат на хемичарите што ги познаваат полимерните соединенија. Затоа рамот има голема цврстина и притоа се добива ултралесен материјал. Аеродинамиката е испеглана до крајни граници и секако сите сајли, со помош на сетот „вижн а ц р“, буквално се скриени во внатрешните празни делови на рамот, така што на велосипедот ништо не му „штрчи“ отстрана, сè е на свое место и целиот негов профил како да

е скулптура извајана од мирни езерски бранови. Кога некој е мајстор на својот занает, кој има вложено приближно 70 години од животот во направата на две тркала наречена велосипед, реално е да очекуваме врвна изработка од него. Наследникот е замена за шампионскиот велосипед, носител на титула, така што мора да биде подобар во секој милиметар. Најновиот „де роса“ со име „мерак“, кое се има закитено со светска титула пред две децении, е строго наменски велосипед, натпреварувачки. Сè што е вградено во него не е прва класа, туку е надвор од класа и категорија и неколкупати ја надминува првата класа. Затоа, кога ќе прашате некој познавач на состојбите во врвниот велосипедизам, да не ве чуди ако добиете одговор дека „тоа што ‘ферари’ е меѓу автомобилите, ‘де

HI-TECH

роса’ е меѓу велосипедите“. Денешната споредба може да се поистовети со сегашните модели на „Ферари“, помогнати со еден куп електронски помагала и со софистицирани детали преку кои се демонстрира моќта на производот. Всушност, тоа е „де роса мерак“, но иако е толку совршен, никогаш нема да биде како лутиот „288 гто“ и секогаш ќе ја нема исклучителната силина што ја поседува „ф 40 лм“ што може да ја скроти само искусен возач и да ја канализира до максимум на асфалтот. За денешниве поклоници на натпреварувачкиот велосипедизам „де роса мерак“ е врв од направа за натпреварување, но оние што сакаат нешто поспецифично тоа ќе мора да го побараат на друго место во истата фабрика, а што ќе бараат само тие знаат. Колку што ни е познато, велосипедот е достапен да се купи насекаде во светот. Ќе го нарачате и мајсторите од Де Роса ќе го направат за неколку недели, а кај вас ќе пристигне за шест до осум недели. И сето тоа за 5.500 евра за основниот модел, така што секој сопственик на овој велосипед ќе може да се натпреварува, но не од типот како тие на Џиро де Италија или Вуелта, туку со некој свој и да ужива во улогата на тркач.

• Жарко Атанасовски

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

35

Mazda

СОВРШЕНСТВО КОЕ ТРАЕ ЕДЕН ВЕК УПОРНОСТ, ПОЖРТВУВАНОСТ И НАД СÈ ТРАДИЦИЈА. ОВИЕ ТРИ ЧИНИТЕЛИ ЈА ИЗГРАДИЛЕ МАЗДА И НА ТИЕ ЗДРАВИ ТЕМЕЛИ СÈ УШТЕ ОПСТОЈУВА И Е ПОЗНАТА НАСЕКАДЕ ВО СВЕТОТ. ТОЕ Е ПРОИЗВОДИТЕЛ КОЈ ПРАВИ ЧУДА ВО СВЕТОТ НА АВТОМОБИЛСКАТА ИНДУСТРИЈА БЛАГОДАРЕНИЕ НА ВРЕДНИТЕ РАБОТНИЦИ И СЕКАКО ВЕКОВНАТА ТРАДИЦИЈА.

Р

етко некој од јапонските производители на автомобили ја започнале својата „приказна“ со моторно возило. Како ви „звучи“ следниов податок, првично во 1920 година фабриката „Тојо Корк Когјо“ се занимавала со производство на плута. Една година подоцна производството го пренамениле и од халите излегувале машински алати. Говорејќи за „Мазда“ ќе забележите неколку најбитни моменти од нејзината богата едновековна историја. Тоа е производител што во пепелта од атомската бомба го обнови производството на моторни возила, производител што во своите редови го има најпродаваниот роустер на сите времиња, производител што успеа да победи на легендарната трка 24 часа Леман и не со каков било, туку со мотор „ванкел“ и згора на тоа не бил меѓу фаворитите. Првото моторно возило што излегло од погоните на „Мазда“ бил трициклот или триколката наречена „мазда гоу“, во 1931 година. Името „Мазда“, како што велат официјалните извори, можно е да потекнува од презимето на основачот Јуџиро Матсуда, каде што првите и последните две букви се исти, а „тсу“ се заменети со „з“ затоа што при изговорот на презимето има голема сличност со „Мазда“. Тоа е едното објаснување, а другото е Ахура Мазда, персиското божество на хармонијата, интелигенцијата, мудроста и светлината. Сите овие нешта се

36 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

преплетуваат во име што е многу блиску до презимето на основачот, со што му е оддадена почит за неговото животно дело. Во тоа време трициклот „мазда гоу“, пред сè, служел за пренесување материјални добра низ населените места, особено во трговските делови. Со ова возило „Мазда“ постигнувала добри продажни резултати и од година во година кај него конструкторите вршеле отстранување на слабите точки. Едно од поголемите подобрувања било вградувањето на четиристепениот менувач со кој возилото заштедувало повеќе од 20 отсто гориво отколку со претходниот пренос. Потоа настапил периодот на Втората светска војна во кој производството на моторни возила сосема замрело, односно „Мазда“ била претворена во еден од многуте производители на оружје. Јапонците не би биле тоа што се ако не верувале во својата истрајност, пожртвуваност, упорност, но најмногу во својата традиција. Кога градот Хирошима бил до темел разурнат од атомската бомба фрлена на 6 август, по само неколку месеци работниците на „Мазда“ го обновиле производството, продолжиле да го работат тоа што го знаеле најдобро, да произведуваат комерцијални возила – моторна триколка. Сега треба да го запомниме овој период, 60тите години од минатиот век, од постоењето на „Мазда“. Тогаш, поточно во 1960 година „Мазда“ го конструирала своето прво мотор-

но возило на четири тркала наречено „р 360“ – мал градски купе двосед. Две години подоцна бил претставен моделот „керол 360“, мала лимузина на основа од автомобилот купе. По него следува моделот „800 или фамилија“ во 1964 година, а како најзабележителен и најпознат од тоа време, односно кога „Мазда“ направила позначаен пробив во светот на автомобилската индустрија и кога воопшто јавноста дознала нешто повеќе за „Мазда“, е моделот „космо спорт 110 с“, претставен во 1967 година. Споменатиот модел е првиот сериски автомобил придвижуван од мотор „ванкел“. Оваа погонска единица е направена врз основа на договорот меѓу компанијата сопственик на патентот „НСУ“ и „Мазда“. Практично „Мазда“ добила дозвола да го произведува специфичниот мотор и, што е најважно, таа го произведува и ден-денес и постигнува евидентни резултати. Иако тој мотор покажува врвни резултати, конструкторите секогаш одат чекор понапред со тоа што постојано го усовршуваат, а резултатот од нивната работа се тркачките патеки каде што експлоатацијата на моторот ги надминува крајните граници на издржливост. Успесите на моторот „ванкел“ и сета слава за неговиот развој е дело на Кеничи Јамамото. Овој човек, заедно со тим од конструктори, го прифатил предизвикот, а со тоа презел и одговорност за успехот на моторот „ванкел“, изум на конструкторот Феликс Ванкел.

Кога бил направен прототип моделот „космо спорт 110“, го чекала светска премиера на домашен терен во Токио, во 1963 година. Тогаш К. Јамамото го претставил протитипот и веднаш потоа го повикал претседателот на компанијата да седне во автомобилот. Потоа го стартувал автомобилот, излегол од саемската хала и две недели со неговиот претпоставен крстосувал низ цела Јапонија. Со тоа сакал да му докаже на главниот колку совршено е направен автомобилот. Некаде на крајот на минатиот век, во 1978 година, се појавил моделот „р икс 7“, мошне сериозно направено купе што било и сè уште е почитувано од поклониците на спортските автомобили. Веднаш по ова во 1989 година била крената завесата за прекрасниот роудстер „мазда м икс 5“, дома нарекуван „еунос“, а „миата“ на северноамериканскиот пазар. Во тој период повеќето производители што имале двоседи кабриолети се жалеле на слабата продажба и на тоа дека нема никаква заинтересираност кај купувачите. „Триумф“ е еден од тие производители, надалеку познат по малите двосед кабриолети, но го снема од картата на автомобилската индустрија, едноставно исчезна, пропадна. „Алфа Ромео“ го имаше моделот „спајдер“ на кој воопшто не му „цветаа рози“ во однос на продажните резултати. Тука некаде беше и МГ и, секако, Лотус со моделот „елан“, а и штотуку претставениот „бмв з 1“ кој, исто така, имал слаб продажен почеток. Генерално, на светско ниво владеело мислење дека малите отворени двоседи носат само проблеми во продажбата и затоа треба итно да се отстранат од сериското производство. Меѓутоа, „Мазда“ воопшто не ги зела предвид мислењата на светските експерти за автомобилска индустрија и тргнала да им се спротивстави. Кога светската јавност била информирана со идејата на „Мазда“ за лансирање двосед кабриолет, сите ја гледале компанијата како нешто што ќе пропадне. Медиумите, заедно со специјализираните списанија за автомобили, биле едногласни во изјавите за пропаѓање на „Мазда“. Да се развива, а потоа да се подго-

твува сериски роудстер што наскоро треба да доживее светска премиера речиси било лудост и нема да погрешиме ако напишеме дека „Мазда“ им служела за потсмев. Во 1989 година се ближел денот на светската премиера на Салонот за автомобили во Чикаго, а таму куп „сеирџии“ фатиле ложа со цел да ѝ подарат реквием на „Мазда“. Автомобилот именуван како „м икс 5 миата“ (име за северноамериканскиот пазар, а „еунос“ за јапонскиот) веќе бил пред насобраните. Јавноста била таа што позитивно реагирала на светската премиера, била воодушевена од автомобилот. Неколку недели подоцна „заразата“ се проширила и на континентот и низ цел свет. Љубителите на овој тип автомобили лудувале по малиот симпатичен кабриолет. „Мазда“ не можела да постигне да произведе примероци колку што имала нарачки. Купувачите од континентов го нарачувале возилото од САД затоа што таму купувањето се одвивало побрзо и полесно, а овде се чекало околу три месеци. Во Германија возилото чинело 28.500 марки. Но што, всушност, се случувало таму. Некои сопственици сакале да заработат и веднаш ги продавале „миатите“. Во тоа време цената во препродажба се движела од 32.000 до 37.000 марки. МЕСТО САМО ВО ВРВОТ Финансиската состојба на „Мазда“ се подобрила со споменатиот роудстер така што и другите модели биле повлечени во продажба, па тркалото се завртило и „Мазда“ почнала да плови во мирни води, а „м икс 5“ станал најпродаваниот роудстер во историјата на четири тркала, поставувајќи невидени продажни резултати и рекорди. А насобраните „сеирџии“ и ден-денес се завидливи и љубоморни на огромниот успех на „Мазда“ со роудстерот и сè уште не го признаваат, не го „варат“, не го поднесуваат светски најпродаваниот кабриолет на сите времиња. Некои од љубоморните не сакаат ни да се возат во „мазда м икс 5 миата“, а уште помалку да бидат сопственици на таков примерок, сега веќе како старовремско возило. Вто-

риот „земјотрес“ предизвикан од „Мазда“ се поврзува со моделот „323“. Веднаш по појавувањето комби лимузината од сегментот „ц“ станал најпродаван увозен автомобил во Германија, една од водечките земји во светот по купување нови автомобили. И уште нешто за овој модел. Германскиот автомото сојуз наречен АДАК (ADAC) и списанието „Ауто Мотор унд Шпорт“ воделе статистика на автомобили според покажаните дефекти. На крајот од секое периодично складирање на информациите за сите автомобили што

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

37

се присутни во земјата, споменатото списание заедно со АДАК објавувале список на автомобили рангирани според тоа кој од нив најмалку покажал дефекти по три, по пет и по седум години експлоатација. Според таа статистика, некаде на крајот од 80-тите и на почетокот на 90-тите години, „мазда 323“ неколку години едноподруго била рангирана во врвот од ранг- листата, а во еден статистички период споменатиот модел бил на второ место, веднаш зад „порше 944“, а пред „порше 924“. Народски кажано, автомобилите од „Мазда“ се конфенциски, а не некој што се произведува рачно или полурачно. Да бидете на врвот на скалата каде што царува квалитетот не е мала работа, туку е преголема затоа што автомобилите на „Мазда“ се произведуваат на фабричка лента, а не во работилница, рачно или полурачно, како претходно споменатите во „топ три“. МАЗДА И ВО СВЕТОТ НА ТРКИТЕ Во 1991 година „Мазда“ забрзано се подготовувала за претстојната сезона во трките на издржливост - „Светски шампионат за спортски автомобили“. Претходните сезони можеби им служеле како испитување на силите и приспособување, а на 22 јуни 1991 година три болиди на „Мазда“ се наоѓале на стартната позиција. Во едниот „787 б“ со

број на шасија 002 и стартен број 55 наизменично седеле Волкер Ведлер, Џони Херберт, Бертранд Гашо. Пол позициите, 19, 23 и 30 место на трите болиди на „Мазда“ не гарантирале пласман меѓу првите три, односно првите 10 места. И онака „Мазда“ не била ни на поширокиот список на можни победници, сите ја сметале за аутсајдер и ништо повеќе од тоа. Поради одличните резултати постигнати за време на подготовките на патеката Пол Рикар, особено на полето на издржливост, главниот на тимот Такахаши Охаши, пред стартот на трката решил да ја смени тактиката. Тоа многу ги изненадило возачите бидејќи шефот на тимот отсекогаш применувал конзервативни и класични тактики. Советот бил да се вози остро и брзо уште од првиот круг како да е кратка трка, со малку километри, а не 24-часовна. Пилотите Ведлер, Херберт и Гашо ја извршувале наредбата на шефот и им ги поматиле сметките на фаворитите бидејќи во шестиот час од трката „787 б“ бил на четврто место, „се врткал“ околу 1-2-3 мерцедесите на Саубер. По тешката битка и „дишењето во врат“ со претходно споменатите, „Мазда“ успеала да застане на чело на трката следниот ден на 23 јуни, на почетокот од 21 час, односно во првите минути од 1 часот попладне. При последниот влез во боксот Џони Херберт

побарал од тимскиот шеф да го остави да ја извози трката докрај бидејќи е влезен во ритам. Така се случило. „Мазда 787 б“ со стартен број 55 и Херберт зад воланот грабал кон целта. Последните три часа тимот седел како на игли и не верувал што им се случува, каква шанса има едниот од трите болиди. Првото учество на „Мазда“ со нејзиниот мотор „ванкел“ на легендарната патека Сарт се случило во 1970 година со шасијата на „шеврон б 16“, а сезоната во 1991 година била последна што се однесува до употребата и возењето со мотор „ванкел“. „Мазда“ успеала прва да помине под бело-црното шаховско знаме и со тоа да си го запише името во историјата на трките и воопшто во автомобилската историја. Кога болидот „мазда 787 б“ ја минал целта, пилотот Херберт бил толку папсан и дехидриран што не можел да излезе. Веднаш бил пренесен во болница. Штета што ги пропуштил миговите на највисокото место на подиумот, но затоа неговите колеги Ведлер и Гашо ја прославиле победата и за Херберт. Болидот со стартен број 18 се пласирал на шесто, а „педесет и шестката“ на осмо место или сите три болиди на тимот Маздаспид меѓу првите 10 секако вклучително и освоеното прво место. Тоа се нарекува врвен успех. „Мазда“ е прв јапонски и азиски носител на титулата победник на трката 24 часа Леман. Денес „Мазда“ е еден од десетте најголеми светски производители на автомобили со годишно производство од околу 1,5 милиони возила. Според тоа како денешниот современ свет ја разбира автомобилската индустрија, во моментов производителите најмногу им посветуваат внимание на возилата за забава, односно на „сув“ (спорт јутилити викл) возилата. Тоа го прави и „Мазда“, повеќе се занимава со тие возила и засега добро ѝ оди со нив, но никогаш не треба да бидеме сигурни со овој јапонски производител на автомобили. Понекогаш умее многу добро да игра шах и од изгубена партија да претвори во успех од невидени размери. Кога сите одат на една страна, „Мазда“ знае да го направи сосема спротивното и сето тоа да го круниса со светска титула. Првиот пат тоа го има направено со моторот „ванкел“, кога го продолжува неговиот развој преземајќи го од НСУ, вториот пат е потегот со супер роудстерот „м икс 5“, најпродаваниот автомобил од таа класа во светот и третиот пат е нешто како потврда на првите два потега, победата на трката 24 часа Леман. Седиштето на „Мазда“ е таму каде што отсекогаш било, во Хирошима, опстанува самостојно, ниту е под некоја компанија ниту е сопственик на некој друг автомобилски производител, може да се каже дека работи сама за себе и засега успешно опстанува во овие превртливи времиња во светот. Вкупниот број на вработени во светски размери се движи околу бројката 47.000, а нејзиниот сегашен прв човек Акира Марумото доаѓа на чело на компанијата во 2018 година. Сѐ уште не можеме да насетиме кога ќе се случи и што ќе биде четвртиот земјотрес, односно цунами од „Мазда“.

• Жарко Атанасовски

38 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

39

Светско првенство во Формула 1

КРАЈ НА ЕРАТА НА ФЕТЕЛ МЕЃУСЕБНИОТ ДОГОВОР НА ФЕРАРИ СЕБАСТИЈАН ФЕТЕЛ ДА НЕ ЈА ПРОДОЛЖАТ СОРАБОТКАТА ШТО ЗАПОЧНА ОТКАКО ОД МАРАНЕЛО СИ ЗАМИНА ФЕРНАНДО АЛОНСО ВО 2015 ГОДИНА, ПРЕДИЗВИКА „ДОМИНО ЕФЕКТ“ СО ШТО ПОВЕЌЕ ТИМОВИ СЕ ОПРЕДЕЛИЈА ДА АНГАЖИРААТ НОВ ВОЗАЧ.

40 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

С

ебастијан Фетел отиде во Ферари како четирикратен светски првак со Ред Бул, тим кој го промовираше на големата сцена од голобрадо момче во најмлад првак во историјата на спортот. Беше добро познато дека славните денови на тимот од Маранело се длабоко минато, но како што своевремено објасни Кристијан Хорнер, Фетел бил привлечен од магнетизмот на црвените болиди за кои навивал во младоста кога го бодрел Шумахер. Новиот проект беше осмислен за да му годи на Фетел, со Кими Раиконен како негов тимски колега, Маурицио Аривабене како тимски шеф и Џејмс Алисон како технички директор. Првичните резултати дојдоа со неколку изненадувачки победи, три во 2015 година, но тогаш уследи првиот шок. Џејмс Алисон си замина од тимот среде сезона, а Ферари немаше капацитет да направи ниту една победа. Од тој момент започна реинкарнацијата на Ферари, бидејќи како технички директор водството го презема Матија Биното. Следеа пет победи во 2017 и пет победи во 2018 година, но иако Ферари се етаблираше и како лидер во одредени моменти, на крајот ја губеше битката. Попатно, беа демонстрирани слабости во стратегијата и

егзекуција на замислите, па „матната вода“ го однесе и Маурицио Аривабене и од почетокот на 2019 година, Биното ја презема и улогата на тимски шеф. Истовремено, Раиконен беше заменет со Шарл Леклер, па во 2019 година Фетел стигна до само една победа, додека пилотот од Монако со седум пол позиции и две победи го сврте вниманието на јавноста. Оваа 2020 година требаше да биде вистински тест за Фетел и Ферари, но кризата со појавата на коронавирусот го оневозможи тоа. Преговорите вообичаено се случуваат преку лето и Ферари ги соопштува своите возачи на трката во Монца, но очигледно двете страни мошне рано заклучија дека не ја делат заедничката визија за соработката.

– Ова е одлука која ја донесовме заедно со Себастијан. И двете страни мислевме дека вака е најдобро. Ова не беше лесна одлука за носење со оглед на вредноста на Себастијан како возач и како личност. Нема конкретна причина која доведе до оваа одлука, освен заедничкото верување дека дојде време да се разделиме за да ги постигнеме своите зацртани цели,- изјави Биното. Дел од медиумите шпекулираа дека станува збор за финансиски несогласувања, односно дека Фетел одбил пониска плата и кус договор, а Ферари не сакал да даде втора понуда. Германецот во своето простување посочи дека ваквиот чекор бил логичен по целиот развој на настаните.

– Мојата врска со Ферари ќе заврши по крајот на 2020 година. Со цел да се добијат најдобрите резултати во овој спорт, најважно за сите е да се работи во перфектна хармонија. Со тимот заедно одлучивме дека веќе нема заедничка желба да останеме заедно по крајот на оваа сезона. Финансиските примања не играа улога во оваа одлука. Тоа не е начинот на кој јас размислувам кога носам важни одлуки. Ферари зазема специјално место во Формула 1 и јас се надевам дека ќе го добијат сиот успех кој го заслужуваат. За крај, сакам да се заблагодарам на цело семејство Ферари, а најмногу на тифосите насекаде низ светот за поддршката која ми ја дадоа изминативе години,- рече 32-годишниот Фетел. Една од најпрвите реакции беше токму онаа на младиот Леклер, кој на свои 22 години ќе треба да се етаблира како лидер на Скудерија Ферари. Искажувајќи почит кон колегата преку социјалните мрежи, тој го посочи и како свој учител.

– Беше огромна чест за мене да бидам твој тимски колега. Имавме тензични моменти на патеките, но и многу добри и некои кои не завршија како што сакавме. Сепак, секогаш постоеше почит, иако не се добиваше таква перцепција од страна. Никогаш не научив толку многу, како што научив како твој тимски колега. Ти благодарам за сè Себ,- напиша Леклер. Ако за првиот дел на приказната може да се каже дека беше предвидена како можност, тогаш дефинитивно вториот дел од приказната беше вистинско изненадување, бидејќи со „домино-ефектот“ кој се случи стана јасно дека одлуките биле донесени претходно и во меѓувреме се случи оркестрираната претстава. Така, 25-годишниот Карлос Саинц веќе го информирал раководството на Мекларен дека планира да замине во Ферари, каде ќе го пополни испразнетото место по разделбата на италијанскиот тим со Себастијан Фетел, објави „Би-Би-Си“. Оваа вест беше за само еден ден потврдена од Мекларен, а тие, пак, истиот ден објавија дека веднаш го потпишале наследникот на Саинц, Даниел Рикиардо.

– Многу сум среќен што ќе возам за Ферари во 2021 година и сум премногу возбуден за мојата иднина во овој тим. Сè уште имам важна година пред мене заедно со Мекларен и со нетрпение очекувам да почнам повторно

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

41

да се тркам за нив оваа сезона, -изјави Саинц кој со ваквиот премин направи огромен чекор во својата кариера. Сезоната 2021 ќе биде маркантна по уште една работа за Ферари, тоа ќе е прва сезона по 2007 година кога тимот ќе го претставуваат двајца пилоти кои претходно не се закитиле со шампионска титула. Сепак, постои можност ваквата работа да биде анулирана доколку Шарл Леклер ја освои титулата оваа сезона која се очекува да започне кон средината на летото. Инаку, оваа натпреварувачка двојка е најмладиот тркачки пар во седумдецениската историја на клубот од Маранело! Испразнетото место на Саинц во Мекларено чудесно беше пополнето во истиот ден, при што британската екипа најави дека го ангажирала Даниел Рикиардо. Австралиецот по двегодишната авантура во Рено ќе се пресели во Мекларен каде ќе му биде тимски колега на младиот Ландо Норис кој ќе остане во тимот трета година со ред.

– Потпишувањето на Даниел е уште еден чекор напред во

нашето долгорочно планирање. Тој ќе донесе нова димензија во нашиот тим. Сакам да му изразам благодарност на Карлос за одличната работа што ја вршеше во Мекларен. Тој е вистински тимски играч и му посакуваме среќа во иднина,- рече извршниот менаџер на Мекларен, Зак Браун. Со оваа објава паѓаат во вода шпекулациите кои го поврзуваа Фернандо Алонсо со камбек во Мекларен, но сега останува отворена можноста тој да се приклучи на Рено каде едното место е испразнето по заминувањето на Рикиардо. Имајќи предвид дека и Фетел, и Рикиардо, и Саинц, заедно со Макс Ферстапен, потекнуваат од младинската програма на Ред Бул, аналитички е доследно да се констатира дека во 2021 година барем 50% од кандидатите за титулата потекнуваат од оваа „лоза“!

• Александар Табаковски

ИМА ЛИ „ПЛАН Б“ ЗА ФЕТЕЛ? Себастијан Фетел кога преговараше со Ферари можеби веруваше дека на пазарот има место за возач со негово педигре, но брзиот расплет на останатите тимови го лимитираше неговиот избор за 2021 година. Мекларен со брзата реакција ги доби услугите на Рикиардо, наспроти желбата на Французите да сочекаат до крајот на оваа сезона за да одлучат. Тоа остава едно испразнето место во Рено, а Фетел сите четири титули во кариерата ги освои со нивен мотор во болидот на Ред Бул. Но, во тој тим очигледен е недостатокот на кадри што можат да направат конкурентен болид, бидејќи Рикиардо кој неколку сезони беше тимски колега на Фетел (во 2014 година дури и го засени), сепак не успеа да го подигне тимот повисоко од златната средина. Наспроти тоа, се кокетира со можно враќање на Алонсо, кој токму најголемите успеси во кариерата го направи со нивниот фабрички тим. Во Ред Бул засега нема место за Фетел, бидејќи не се крие дека сите нешта се подредени на Макс Ферстапен како прв возач.

– Нема да ги видите Макс и Себ во Ред Бул. Не можеме финансиски да си ги дозволиме. Ферари му понуди повеќе пари од тоа што ние бевме подготвени кога си замина. Постојано сме во контакт, но веќе му кажавме дека ситуацијата со Ферстапен е фиксна и дека тој е број еден возач. Цела таа приказна за негово враќање не е тема на која сакаме да дебатираме, – изјави Хелмут Марко. Поранешниот прв човек на Формула 1, Берни Еклстоун упати совет до Себастијан Фетел за тоа каков тим да избере за продолжување на својата кариера. Можеби изненадувачки, но 89-годишниот бизнисмен изјави дека кога би бил на местото на Фетел, не би одел во врвен тим, туку во тим кој во моментов е во изградба.

42 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

СИГУРЕН СУМ ДЕКА РАЗОЧАРАНИ ЌЕ ИМА ВО ДВЕТЕ СЦЕНАРИЈА, НО НЕ СУМ СИГУРЕН ДАЛИ НА КРАЈОТ ЌЕ ИМА ДОВОЛНО РАДОСНИ ЛИЦА И ШАМПИОН НА КОЈ „НИКОЈ НЕМА ДА СМЕЕ ДА МУ ПИСНЕ“!

С

ите спортски првенства беа погодени од глобалната криза со појавата на коронавирусот, а застојот од март до јуни направи во повеќе спортови да биде невозможно да се доиграат започнатите сезони. Тоа најмногу ги погоди спортовите кои се играат во сала, па така, ракометните и кошаркарските првенства останаа без официјални завршници, без прогласени шампиони. Не им е лесно ниту на спортовите кои се на отворено. Распоредот на активности налага едната сезона да заврши до одреден рок, за да може да почне нова. Фудбалските првенства низ Европа добија препораки од својата матична федерација до крајот на јули да завршат со сите активности поврзани со проблематичната сезона 2019/2020, како би можело сезоната 2020/2021 да започне со ред во август оваа година.

43 04.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

Но, кога станува збор за авто мото спортовите кои се возат во една календарска година, вообичаено во периодот март – ноември, настанува голема мешаница со губењето на периодот март-јуни, бидејќи тие четири месеци се всушност – пола сезона! Импликации има на сите полиња, па така, додека за едни проблем е валидноста и легалитетот на така организираната сезона (споредена со претходните), за други е проблем како да се справат со буџетот бидејќи спонзорите требало да добијат кампања што трае 10 месеци, а сега сè треба да заврши – за 5 месеци! Изјавата на извршниот директор на Формула 1, Чејс Кери, посветена на тоа како би изгледала оваа проблематична сезона, не случајно на крајот содржеше и забелешка „доколку ја има“. Во отсуство на официјални информации, се дознава дека се заговараат 15 до 18 трки, при што можно е три од нив да бидат „двојни“. Отсуството на публиката е исто така елемент кој не може да се прескокне. Секоја земја што плаќа концесија од апроксимативни 30 милиони долари за да биде домаќин на една Ф1

трка, се надева дека со таквиот трошок ќе го стимулира туризмот и економијата во дадениот регион. Дополнително, нема гаранции дека дури и да се дозволи публика, луѓето ќе поитаат на трибините. Она што е најстрашно, според мене е неизвесноста дека дури и да започне една сезона со сите усилби, повторно е можно да нема достоинствен крај, доколку со заладувањето на времето по октомври се влоши ситуацијата со пандемијата за која се чека вакцината. Неофицијално, во календарот од 5 јули до 27 септември се предвидени трки низ Европа кои би требало да започат во Австрија и Англија, а да завршат во Азербејџан и Русија. Во октомври се планирани три трки во Кина, Јапонија и САД, додека во ноември би имало уште три во Мексико, Бразил и Виетнам. Доколку ситуацијата дозволи, последни ќе бидат трките на Блискиот Исток, во Бахреин и Абу Даби, кои би требало да бидат во првите два викенда од декември! • 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

43

MOTO GP

РОСИ НЕ ЗАСЛУЖУВА ДА ЗАМИНЕ ВО ПЕНЗИЈА НА ВАКОВ НАЧИН СТАРТОТ НА ТРКИТЕ ВО СВЕТСКОТО ПРВЕНСТВО ВО МОТОЦИКЛИЗАМ БЕШЕ ОДЛОЖЕН ОТКАКО ИЗБИ КРИЗАТА СО КОРОНАВИРУСОТ, НО ИАКО ПЛАНОВИТЕ ЗА РЕСТАРТ НЕ СЕ ДЕФИНИТИВНИ, ВО ПОЛН ЕК Е КАМПАЊАТА ДА СЕ НАЈДЕ РЕШЕНИЕ ЗА ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА КАРИЕРАТА НА ВАЛЕНТИНО РОСИ.

И

талијанецот е веќе 20 сезони во „кралската класа“, откако претходно освои титули во двете пониски категории (тогаш за мотори со зафатнина до 125 и 250 сантиметри кубни). Во елитното друштво тој освои уште седум наслови светски шампион, со што ја задолжи оваа гран при серија, носејќи и невидена популарност, која и од самиот него направи мега-ѕвезда. Денеска „докторот“ се подготвува за пензионирање, бидејќи истекува и втората година од неговиот последен договор со фабричкиот тим на Јамаха, но гласините за негово задржување во Мото ГП стануваат сè посилни, а доаѓаат и од високи места, каде што релевантни водечки луѓе на серијата му нудат добро да размисли пред да повлече следен потег. Јамаха веќе обја-

44 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

ви дека во фабричкиот тим ќе го донесе младиот Фабио Куартараро, кој возеше за сателитскиот тим Петронас Јамаха и стигна до петтото место во генералниот пласман за 2019 година (Роси беше седми со 18 бода помалку). Првиот, но и најизграден предлог доаѓа токму од сателитскиот тим на Јамаха, кој е спонзориран од малезиската нафтена компанија „Петронас“ Оваа компанија има веќе долг стаж во светот на трките, почнувајќи своевремено со Заубер во Формула 1, за денес да е официјално дел од фабричкиот тим на Мерцедес, и тоа со стаж од цела деценија. Во видео интервју за официјалниот сајт на светското првенство, тимскиот шеф на Петронас Јамаха, Разлан Разали, го обелодени планот за кој многу се говори, со што демистифицираше некои детали, односно ја понуди на навивачите

комплетната визија за 2021 година.

- Идејата за доаѓање на Валентино кај нас станува сè поинтересна, од ден во ден, колку што повеќе ја разгледуваме. За нас како тим е важно да имаме стабилност во смисла на перформансите, а покрај тоа мислиме да го задржиме Френки, за кого мислиме дека е во можност да ни го даде тоа што го бараме. Кога Валентино би бил со нас, тој би бил водич, како за тимот, така и за Френки, па освен што ќе придонесе за стабилноста, ќе ни даде и мошне интересна приказна. Под број еден, ние следната година треба да се вратиме во игра после една многу лоша сезона (тоа е ова што ни се случува годинава) и како второ, за една легенда како Валентино, којшто е деветкратен светски првак, ова не е вистински начин, да се пензионира во вакво сценарио. Ние сакаме тој да

продолжи и сакаме да ја овозможиме платформата за тоа да се случи,- вели Разали. Тој открива дека за идејата веќе дискутирале со Јамаха, ставајќи акцент за моторот што ќе го добие Валентино, како и трошоците околу него, со што меѓу редови наговести дека неговиот тим може да побара од фабриката да подготви трет фабрички модел, кој можеби би бил на повисоко ниво од моделот што го имаат како сателитска екипа.

- Имавме неколку дискусии со Јамаха на оваа тема, чисто за да разговараме за техничките аспекти на тема „што ако Валентино дојде во нашиот тим“, а притоа под тоа ги подразбирам деталите за мотоциклот, трошоците за него итн. Исто така, разговаравме и со врвните преставници на компанијата „Петронас“ за можноста Валентино да му се придружи на нашиот тим. Но, сè уште немаме направено состанок лично со Роси! Валентино не е било кој друг возач, Валентино е легенда! Тој е легенда што живее, тој е деветкратен светски првак и едноставно тој многу знае. Но, во исто време, за нас никој не е поважен од тимот, тимот е најважниот во приказната. Она што го имавме минатата година како структура, како луѓе, сакаме да го задржиме. Ние сме во нашата втора година и секако дека не сакаме да се промениме од корен заради една личност,- додаде Разали со што можеби и го откри најболниот дел од оваа идеја, а тоа се инженерите и механичарите кои ќе треба да го опслужат Роси. Оваа идеја има иднина, тврди менаџерот на тимот Петронас Јамаха, но за тоа да се случи, тие секако ќе бараат од „докторот“ да блеска како што публика-

та е научена да го гледа тоа од него.

- Ние не сакаме Валентино само да ја заврши кариерата во нашиот тим, не сакаме да бидеме само негова последна екипа! Наша цел е тој да биде конкурентен, да се натпреварува, да му оди добро и да се бори за подиумот, тоа е она што е важно . Не сакаме само да дојде тука со мислата дека ова му е последна сезона и да ја помине лабаво. Ако тој покаже дека е конкурентен, понатаму сè е можно! Ќе се договориме, ако посака да остане, ќе го дискутираме тоа, но се додека не седнеме со него и да го прашаме што тој сака, како и да му дадеме шанса тој да не праша нас што сакаме ние од таквиот тим, ќе имаме да зборуваме на долго и на широко. За нас најголем приоритет за идната година е да го имаме Франки Морбидели, мора да направиме и да му овозможиме сè што тој има потреба, доколку Вале ни се приклучува следната година, тоа е дискусија што ќе треба да ја направиме повторно, но Френки е нашиот клучен возач за 2021 година! Големите апетити на Петронас Јамаха не се потпираат само на оваа идеја. Разлан Разали откри и дека разговарал со Хорхе Лоренцо за време на зимските тестирања, кој лани стави крај на тркачката кариера како возач на Хонда, но потоа стана тест возач на Јамаха.

- Имав можност да разговарам со Хорхе Лоренцо за време на тестирањата коишто се одржаа на патеката Сепанг. Тој изгледа мошне освежен, особено во смисла на тоа да им се врати на трките, добив прашање од него на таа тема но тоа беше премногу рано во сезоната за да се разгледува таа тема, едноставно кажано, ако имавме нормална сезона и

ако тој добиеше „вајлд карта“ и се претставеше добро, едноставно сите можност ќе беа отворени. Како да ви објаснам, сите сакаат да возат за Јамаха, и поранешните и сегашните возачи, дури и дебитантите, па ние имаме „слатки маки“ да избереме кого го сакаме, но сето тоа важи во нормална натпреварувачка сезона, а ние немаме таква. Затоа во овој момент, нам ни е тешко да размислуваме, било за Хорхе Лоренцо, било за кој друг возач од мото ГП. За ваквиот план поставен е и краен рок, кој што веројатно ќе се случи откако сезоната ќе се рестартира. Искрено верувам дека август е последниот краен рок во којшто треба да го објавиме името на вториот возач покрај Френки Морбидели, сето тоа мораме да го испланираме заедно со Јамаха, а исто така, е важно и заради менталитетот на возачите, сакаме да им овозможиме стабилност, за да може да се фокусираат на својата работа и затоа мораме да решиме сè до август. Оваа идеја на Разали досега не беше коментирана и отфрлена од Роси, кој напротив беше во фокусот на јавноста како еден од најдобрите тркачи во видео трките кои се спроведуваат за време на принудната пауза. Италијанецот беше меѓу водечките, за на крајот да ја искористи грешката на Фабиа Куартараро и да освои место на подиумот зад дуото на Хонда, браќата Алекс и Марк Маркез. Претходно, Роси се поврзуваше со улога на тимски шеф во сопствен сателитски тим на Јамаха, спонзориран од медиумската компанија „Скај“.

• Александар Табаковски

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

45

WRC – Нови технички правила за 2022 година

ПОЧНУВА НОВА ЕРА ВО СВЕТСКОТО РЕЛИ

СВЕТСКИОТ ШАМПИОНАТ ВО РЕЛИ СТАНУВА ЗЕЛЕН. СЕ ВОВЕДУВА ХИБРИДЕН ПОГОН, СЕ ВОВЕДУВА ГРУПАТА „RALLY1” НАМЕСТО АКТУЕЛНАТА „WORLD RALLY CARS” И СЕ СКУСУВААТ ТРОШОЦИТЕ ЗА ДА СЕ ПРИВЛЕЧАТ ПОВЕЌЕ ПРОИЗВОДИТЕЛИ.

46 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

В

о услови кога светот сè уште стрепи под закана на пандемијата од вирусот Ковид-19, и кога, како и сите натпреварувања, и Светскиот шампионат во рели – WRC е ставен во фаза на мирување пристигнува најава за нови технички правила кои ќе стапат на сила од 2022 година. Се чини дека FIA одбра вистински момент да ја разбранува светската рели сцена и секако да ги слушне критиките како од директните учесници во Светското рели, така и од верните фанови. Најважно: „WRC станува Зелен”. Токму, така. Почнува нова ера во светското рели. Ера во која им кажуваме збогум на автомобилите од групата „World Rally Cars” и им посакуваме добредојде на новата генерација автомобили од новооформената група „Rally1 cars”. Она што е важно е дека без оглед на измените во правилата натпреварувањето воопшто нема да загуби од возбудата и од спекатакуларноста со која во моментот изобилува. Воедно големи напори се направени за да се намалат трошоците и да се направи спортот подостапен, што само по себе би требало да привлече поголем број на производители кои би се приклучиле кон Свет-

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

47

скиот шампионат во рели. Да видиме што ќе биде ново кога ќе стартува сезоната 2022. Новите автомобили од групата Rally1 ќе бидат првите рели автомобили кои ќе имаат хибриден погон. Сепак, ќе продолжат да наликуваат на сериските автомобили од кои се изведени. Без оглед на зелената нота од FIA нагласуваат дека не треба да се плашиме за ликот на автомобилите од Rally1. Тие ќе го задржат актуелниот агресивен стил кој беше воведен со правилата за 2017 година и стана толку популарен. И што е, исто така, важно ќе продолжат да звучат како вистински рели болид кој наежува кога пролетува пред верните фанови наредени крај пат. Иако агресивниот стил во дизајнот ќе биде задржан, инженерите ќе мораат да се збогуваат од менувањето на аеродинамичките ефекти што се постигнува со менување на параметрите на скриените аеродинамички отвори во задниот дел на автомобилот. Тие ќе останат само за лик. Погонот на четири тркала останува, што е за очекување. Но, системот за пренос ќе биде многу поедноставен. Имено, менувачот ќе има само пет степени на пренос, а од игра излегува активниот централен диференцијал. Воедно FIA го ограничува и бројот преносни системи. Ќе бидат дозволени само шест

48 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

преносни системи по автомобил, по сезона. Тоа значи дека и тимовите, и екипажите ќе мора да бидат внимателни и да ги штедат своите автомобили во текот на сезоната. И потпирањето, исто така, ќе ја загуби комплекноста. Ќе биде поедноставно, а следствено и поевтино. Одот на тркалото ќе биде помал, амортизерите нема да бидат толку сложени, а истото се однесува и на главчините на тркалата, носачите на главчините и стабилизаторите. Нема да биде дозволено водено ладење на сопирачките кое е исклучително комплексно и скапо кај сегашните автомобили за рели. Воедно и формата на резервоарот за гориво ќе биде многу поедноставна, односно поекономична. Моторите остануваат исти, без оглед што во игра влегува хибриден погон. Сепак, ќе се воведе контрола за да се задржат трошоците за развој и употреба во предвидените рамки. Затоа ќе се користи турбо полнач со поедноставна конструкција,

ќе се намали бројот на дозволени мотори по автомобил по сезона, и спецификациите за многу делови ќе бидат замрзнати според актуелните технички правила. Што значи дека за нив нема да биде дозволен понатамошен развој. Новината, хибридниот погон кој сè уште е во фаза на развој ќе го доставува на тендер избраната германска компанија „Compact Dynamics“. Истата компанија во моментот снабдува хибридни системи за Formula 1, Formula E и Светскиот шампионат во трки на издржливост. Договорот со FIА е Compact Dynamics да ги снабдува автомобилите од групата Rally1 со хибридни китови во текот на три сезони, од 2022 до 2024. Хибридните китови кои ќе се вградуваат во автомобилите од новата ера на релито ќе бидат развивани во директна соработка со тимовите од Светското рели. Првите тестирања се очекуваат на почетокот на следната година кога и придобивката од хибридниот погон ќе биде поопиплива.

• Љубомир Атанасовски

04.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

49

БЕСПЛАТНА ЛЕТНА ПРОВЕРКА НА ВОЗИЛОTO ЗА АМСМ ЧЛЕНОВИTE Со оглед на околностите, се чини дека летото е уште далеку ако се има предвид дека и движењето и патувањата ни се сѐ уште прилично ограничени. Но возилото, дури и за кратки градски релации, мора да биде подготвено соодветно за новата летна сезона. Така, независно од тоа дали и колку го користите возилото во овој период, не пропуштајте и оваа година, како и секоја друга, да ја искористите привилегијата што сте наши членови и направете бесплатна летна проверка на возилото. Бесплатната летна проверка што можете да ја искористите во периодот од 1.6 до 30.6.2020 година, вклучува:

Пакет

ДВИЖЕЊЕ

БЕЗБЕДНОСТ

Проверка

Поволности за членови

- Ниво на масло во моторот - Контрола на антифризот - Сопирачка течност - Течност за серво управувачот - Состојба на акумулаторот - Визуелна проверка на состојбата на моторот

- Бесплатна проверка - Бесплатна работна рака за редовен сервис - 20% попуст на резервни делови

- Потрошеност на предните и на задните сопирачки облоги - Состојба на предните и на задните врзувачки елементи на потпирањето - Состојба на елементите од системот за управување

КОМОДИТЕТ

- Проверка на системот за климатизација - Полнење на клима-уредот

СИГНАЛИЗАЦИЈА

- Проверка на осветлување

- Бесплатна проверка - 20% попуст на работна рака - 20% попуст на резервни делови

- Бесплатна проверка - Бесплатна работна рака - 20% попуст на полнење на клима-уредот - 20% попуст на бактериолошко прочистување и отстранување на мириси и озонирање на кабински простор - Бесплатна проверка - Бесплатна работна рака

Во овој период, АМСМ сервисот работи со специјални мерки за заштита на здравјето на клиентите и вработените, кои подразбираат: - задолжителна употреба на заштитна маска и ракавици, - опслужување на најмногу двајца клиенти истовремено на приемниот оддел, почитувајќи го пропишаното растојание, - превземање на возилото од страна на вработен и - задолжителна дезинфекција на возилото и заштита на воланот и седиштето со заштитна фолија. Бесплатната летна проверка можете да ја искористите во АМСМ сервисот за автомобили во Скопје (Центар) и во Велес, само со претходно закажување на АМСМ инфо линија 02/3181-181.

50 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

51

52 05.2020 | www.amsmklubmobiliti.mk

02.2020

FRESH EXPRES” FRAN” ” ” OTTICA ITALIANA”

“

2

05.2020

LATERRAZZA

LATERRAZZA

ТЕХНИЧКИ ПРЕГЛЕД

АМСМ Услуги Станица за технички преглед 10% попуст на технички преглед www.amsmstp.mk

ПОМОШ НА ПАТ

АМСМ Услуги Служба за помош и информации на пат 20% попуст на сервисни услуги и 5%-10% попуст на резервни делови www.amsmspi.mk

ПРОДАВНИЦА ЗА ГАЛАНТЕРИЈА

20% попуст во АМСМ продавница за галантерија само за АМСМ членови www.amsmspi.mk

05.2020

3

Watches and jewelry „MY TIME“

4

05.2020

МОМЕНТ МАЛ

05.2020

5

6

05.2020

02.2020

7

“

8

05.2020

05.2020

9

05.2020

05.2020

%

05.2020

10

2008

05.2020

15%

02.2020

02.2020

02.2020