Impuls RWM Nr. 5

Categorie

BUSINESS WITH PLEASURE IN DE WESTELIJKE MIJNSTREEK

TJEU BLOMMAERT GOOI EEN GOEDE CRISIS NOOIT WEG

HAMBURG

ANYTIME FITNESS

WERELDSTAD VAN FORMAAT

24/7 SPORTEN, OM DE HOEK

1

BUSINESSANGEL EN ONDERNEMER

PAUL HAMM

SPECIAL INTEREST MAGAZINE VAN RABOBANK WESTELIJKE MIJNSTREEK | NUMMER 5 | APRIL 2012

COLOFON > Hoofdredactie

Johan Derrez

> Redactie

Tom Brennand

Jos Cortenraad

Johan Derrez

Peter Eberson

Loek Kusiak

Marcel Limbourg

> Fotografie

Daniëlla Baars

Luc Daelemans

Nanni Habets

Ben Haeck

Mecanoo architecten

Henry Peters

> Vormgeving

Claudia Ritzen

> Bladmanagement

Cindy Deuss

Marie-Cécile Pieters

> Uitgeverij Amigo Creative Concepts Bassinkade 1-3, 6211 AL Maastricht in opdracht van Rabobank Westelijke Mijnstreek

> Oplage

9000 exemplaren

> Verspreiding Controlled Circulation naar zakelijke-, private ­banking relaties en prospects Rabobank Westelijke Mijnstreek

> Auteursrechten Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van Rabobank Westelijke Mijnstreek en Amigo Creative Concepts worden gepubliceerd, openbaar gemaakt of verveelvoudigd

Voorwoord Geachte relatie, beste lezer,

Voor u ligt de vijfde editie van Impuls RWM, hét business- en lifestyle magazine van Rabobank Westelijke Mijnstreek, gemaakt voor, door en over mensen uit onze regio. Naast aandacht voor trends en lifestyle geven wij in dit blad ook een podium aan de mens achter de ondernemer die zijn stimulerende visie op ondernemerschap geeft en u laat delen in zijn betrokkenheid, creativiteit en passie voor zijn vak.

Op de cover Tjeu Blommaert. Hij geeft zijn mening over financieren met private equity en over de crisis. In dit nummer onder meer aandacht voor BAS bouw, een bouwbedrijf dat, ­ondanks de slechte marktomstandigheden van de bouwsector, de crisis pareert. Ook treft u een boeiend interview aan over ‘groen denken’ met businessangel en ondernemer Paul Hamm. Architect Francine Houben, ­oprichter van Mecanoo architecten ontwierp gebouwen in onder andere Engeland, ­Spanje en Taiwan. Zij ontwerpt het nieuwe Adviescentrum van onze bank en deelt haar visie hierop met u. Hansestadt Hamburg, de op een na grootste stad van ­Duitsland, is zeker een bezoekje waard. In dit blad leest u over de hotspots van deze bruisende stad. Dat Limburgse wijnen al lang niet meer ‘zuur en duur’ zijn, vertellen u drie wijn­boeren in het artikel ‘van Mijnstreek tot Wijnstreek’.

Ook deze keer kunt u gratis onze app van Impuls RWM Magazine via de App Store downloaden. Zo kunt vanaf uw tablet alle artikelen lezen. Daarnaast kunt u de digitale versie bekijken op onze website, www.rabobankwestelijkemijnstreek/impuls.

Rabobank Westelijke Mijnstreek heeft zich tot doel gesteld als ‘vliegwiel’ voor de lokale economie te fungeren. Mensen en middelen met elkaar in contact ­brengen en op die manier nieuwe samenwerkingsverbanden realiseren. Daar gaan we voor. Met als resultaat dat daarmee de leefbaarheid in onze regio verbetert.

Samen impuls geven aan de lokale economie.

Dat is ons idee voor de Westelijke Mijnstreek.

Veel leesplezier!

Raymond Neilen | Directeur Particulieren Rabobank Westelijke Mijnstreek Harry Lempens | Directeur Bedrijven Rabobank Westelijke Mijnstreek

08 ANYTIME FITNESS 24/7 SPORTEN, OM DE HOEK

04

12 18

30

24

42

56

4x3 estafette

MARCEL POLLAERT

SPORTZONE LIMBURG

HET PLEZIER VAN SPORTVLIEGEN

50

68 LIMBURG VENTURES II RABOBANK WESTELIJKE MIJNSTREEK INVESTEERT IN GROEI VAN ECONOMIE

60 02

70

Inhoud

april 2012

04 | Bas bouw

medicidesk |

pareert de crisis

06 | up-to-date Nice to know

08 | anytime fitness 24/7 sporten, om de hoek

12 | Hamburg

terugblik |

36

40

4x3 estafette |

42

sportzone limburg

Francine houben |

50

trots dat ze de rabobank in haar geboortestad mag ontwerpen

Beatles, bruggen en promenades

18 | maartje paumen Hollandse nuchterheid, made in limburg

20 | Paul hamm meer investeren in mensen

23 | evenementenagenda 24 | financieren met private equity in gesprek met tjeu blommaert

het plezier van sportvliegen | marcel pollaert

van mijnstreek tot wijnstreek |

60

limburgse wijn is het imago van ‘zuur en duur’ inmiddels ver ontstegen

Lezersaanbieding |

66

Proef limburg!

Rabobank westelijk mijnstreek investeert in groei van economie |

68

limburg ventures ii

en jan van nieuwenhuizen

30 | ristorante pasta e vino

56

data4 |

70

de klant bepaalt wat wij leveren

geen pizza’s, maar op-en-top italiaanse gerechten

03

Maurice en Fons Schijns

04

BAS Bouw pareert de crisis

kwade dag de helft van je mensen moet ontslaan omdat je te weinig werk hebt? Wij hebben nu een mooie maat. BAS bouw opereert in marktsegmenten waar specialisme en ­kwaliteit ­leidend zijn. Wij investeren in kennis, we zorgen dat onze ­mensen goed opgeleid zijn en onze kwaliteitsvisie volgen. We werken met de nieuwste technieken op het gebied van duur-

Het is crisis in de bouw, maar er zijn altijd bedrijven die

zaamheid en ­weten ook hoe we die moeten toepassen. Dat

zich aan de malaise weten te onttrekken. BAS bouw op

stellen opdrachtgevers op prijs.”

­Maastricht Aachen Airport bijvoorbeeld. Net het koperen bestaansfeest gevierd en financieel kerngezond. Vader en

Familiebedrijf

zoon Schijns geven graag uitleg.

Net als de korte lijnen en de snelle beslissingen. Fons Schijns: “We zitten overal direct bovenop, betrokkenheid is ons

Tekst > Jos Cortenraad Beeld > Henry Peters

handels­merk. Dat is de charme van een zelfstandig familiebedrijf. We hoeven aan niemand toestemming te vragen.

In de ontvangsthal van BAS (Bouw- en Aannemersbedrijf

We werken nu aan een aantal miljoenenprojecten hier in de

Schijns) bouw aan de Amerikalaan staat hij te pronken: de

­regio waardoor we ons voorlopig geen zorgen over de omzet

­Graydon Award, die garant staat voor financiële gezondheid.

hoeven te ­maken. Onze mensen zijn aan het werk en onder

“Nee, die kom je niet overal tegen,” beaamt Maurice Schijns die

de streep houden we nog wat over.” Natuurlijk moet ook BAS

samen met zijn vader Fons de directie voert over het bouw­

bouw bij aanbe­stedingen scherp offreren. “Geld is nu eenmaal

bedrijf dat senior in 1999 oprichtte. “Het gaat slecht in de bouw,

schaars in deze tijd. We moeten er veel voor doen en veel

veel collega’s zijn over de kop gegaan. Ik zeg niet dat wij de

voor laten,” erkent Fons Schijns. “We zouden best graag wat

crisis niet voelen, maar we schrijven elk jaar zwarte cijfers. Dat

meer woningbouwprojecten doen. Maar ons bedrijfs­model

heeft alles te maken met de keuzes die we gemaakt hebben. Zo

is goed. We hebben enkele jaren geleden beslissingen ge-

werken we slechts in uitzonderingsgevallen voor particulieren.

nomen waarvan we nu profiteren. Een eigen pand gebouwd

We bouwen dus in zeer geringe mate afzonderlijke woningen

bijvoorbeeld, waarvoor we de bank niet nodig hadden. Niets

en doen amper verbouwingen. Onze focus ligt daarentegen op

ten nadele van de ­Rabobank trouwens, met die bank werken

de speciale projecten.”

we graag samen. Als we krediet nodig hebben, voor materieel bijvoorbeeld, wordt dat geregeld. We hebben de modernste

Specialiteit

hydraulische bouwkranen gekocht. Die worden bediend door

“Klopt,” beaamt Fons Schijns, “vanaf het begin hebben we ons

onze eigen machinisten die daarnaast ook nog kunnen met-

toegelegd op de bouw van scholen, zorgcentra, bedrijfsgebou-

selen of timmeren. Huur maar eens een dag een kraan met

wen en appartementencomplexen. De laatste jaren zie je de

machinist! We investeren voortdurend in onze mensen zodat

gewone woningbouw stilvallen terwijl wel wordt geïnvesteerd

ze met ons kunnen meedenken. We zorgen voor goede wer-

in zorgwoningen en complexen waar zorg en voorzieningen

komstandigheden. Gezond en met plezier naar het pensioen,

gecombineerd worden. Onze specialiteit dus.” BAS bouw is een

dat is ons motto. En ja, dat werkt voor de lange termijn op orga-

middelgroot bouwbedrijf met dertig mensen op de loonlijst,

nisatieniveau en ­individueel niveau het beste. We huren goede

met een jaaromzet boven de tien miljoen euro. Junior meldde

­onderaannemers in en proberen faalkosten uit te sluiten. Dat

zich in 2003 in het familiebedrijf en is inmiddels enig aandeel-

vind je allemaal ­terug in de kostprijs.”

houder. Met zijn vader is hij het eens dat groei niet heilig is.

“Wat heb je eraan als je groeit naar honderd man en op een

www.basbouw.com

05

Vermogen huisgezin brokkelt verder af In menig ontwikkelingsland is 29.000 euro een fortuin. Voor een Nederlands huishouden echter is dat het gemiddeld vermogen. En dit is stevig gedaald, niet in de laatste plaats door lagere huizenprijzen. Het vermogen van de Nederlandse

Meer ondernemers in de klas

huishoudens slonk opnieuw. Op 1 januari 2011 bevatte het

Op vrijdag 20 januari 2012 hebben zestien leerlingen van het

doorsnee ‘geldkistje’ van een woongemeenschap of huisge-

Graaf Huyn College hun businessplan gepresenteerd dat ze

zin 29.000 euro. Begin 2010 was dat nog 33.000. Dit komt neer

onder begeleiding van Adviseurs Bedrijven van de Rabobank

op een daling van 12%. Het vermogen is de waarde van bezit-

hebben ontwikkeld voor het Business Class project. De jury,

tingen zoals een eigen huis, overig onroerend goed, bank- en

bestaande uit Kor Bonnema van Bonnema Makelaars, Jan

spaartegoeden, aandelen en obligaties, ondernemingsvermo-

Ehlen van het Graaf Huyn College, Jos Eussen van RCE ­Rhine

gen en overige bezittingen waaronder contant geld, minus de

Meuse en Maarten Vonhögen van Rabobank Westelijke

hypotheekschuld vanwege een eigen huis en andere schul-

Mijnstreek, beoordeelde de plannen en heeft Silvan Falchi

den. Overigens telde een huishouden in 2010 gemiddeld 2,22

met bedrijf Pixo uitgeroepen tot winnaar.

personen. Begin 2011 waren er 151.000 huishoudens met een vermogen van 1 miljoen of meer. Dat waren er 12.000 minder

Doel van het Business Class project is vmbo’ers voorbereiden

dan een jaar eerder. Bron: www.rabobank.nl

op een duurzaam ondernemend bestaan. Drie Limburgse Rabobanken: Maashorst, Westelijke Mijnstreek en Centraal

Up-to-date nice to know

Zuid-Limburg hebben zich verbonden aan het pilotproject Business Class. De banken ondertekenden begin december 2011 de overeenkomst met het RCE Rhine Meuse, een expertisecentrum dat is gericht op de ontwikkeling en invoering van Leren voor Duurzame Ontwikkeling. De drie Limburgse banken ondersteunen de vmbo-jongeren met knowhow, gastlessen, faciliteiten en begeleiding.

Rabobank bijdrage Via concrete projecten brengen de banken vier maanden lang VMBO-leerlingen tot achttien jaar in contact met de praktijk. In die tijd begeleiden zij leerlingen bij het opstellen van een duurzaam businessplan, geven zij gastlessen en stellen zij hun zakennetwerk en werkruimte beschikbaar.

Ook helpen zakelijke accountmanagers van de bank bij de realisatie van de plannen en zorgen zij voor coaching. Uiteindelijk weegt een jury de businessplannen die de vmbo’ers ontwikkelen. Bron: www.rabobankwestelijkemijnstreek.nl

06

Omnikassa: één kassa voor online betalingen Steeds meer consumenten doen hun aanko-

thoden kan accepteren. Door de uniformiteit in

pen via internet en de mobiele telefoon. Met

uitbetaling wordt voor de ondernemer het pro-

het oplopende aantal betalingen neemt ook

bleem opgelost dat elke betaalmethode haar

het aantal betaalmethoden toe. De Rabobank

eigen proces, kenmerken en doorlooptijd kent.

verwacht de komende jaren een groeiende be-

Ook is nieuw dat betalingen vanuit de kassa

hoefte aan eenvoudige online betaaldiensten

kunnen worden teruggestort in geval van een

met bancaire zekerheid bij ondernemers. Daar-

retourzending. Daarnaast wordt de Rabo Om-

om introduceert de Rabobank een nieuwe kas-

niKassa de komende maanden uitgebreid met

saoplossing: de Rabo OmniKassa. Met de Rabo

extra betaalmethoden en met de mogelijkheid

OmniKassa ontwikkelt de Rabobank voor haar

tot acceptatie van betalingen met de mobiele

zakelijke klanten één kassa voor alle verkoopka-

telefoon. Bron: www.rabobank.nl

nalen, waarin de ondernemer diverse betaalme-

‘Mensen zijn belangrijker dan geld’ “De Occupy Wall Street-beweging laat

200.000 dollar beschikbaar voor een

zien dat menselijk kapitaal belang­rijker

campagne om de rol van ­coöperaties in

is dan geld. Het coöperatieve model

de sociale ontwikkeling te steunen.

zorgt voor het welzijn van mensen, ook voor de langere termijn,” zei Monique F.

Toegang

Leroux, één van de sprekers tijdens een

Volgens Moerland is het ­coöperatieve

rondetafelbijeenkomst bij de opening

model zeer goed bruikbaar om de vier

van het VN-Jaar van de Coöperatie in

miljard mensen in ontwikkelings- en

De Europese landen en banken zijn al ­enkele

New York. Leroux staat aan het roer

­opkomende landen toegang te geven

jaren bezig met de veranderingen die één

van één van de grootste coöperatieve

tot financiële producten. De historie van

betaalmarkt met zich meebrengt. Bij de

financiële groepen van Canada, de

de Rabobank laat dat volgens ­Moerland

­Rabobank kunt u nu al snel en goedkoop

­Desjardins Group met 5,8 miljoen leden.

zien: “Onze bank heeft haar wortels in de

SEPA: vanaf 01-02-2014

tweede helft van de negentiende eeuw,

betalingen in het ­eurogebied doen.

De Rabobank grijpt 2012, het VN-jaar,

toen ze boeren, plattelands­bewoners

Vanaf 1 februari 2014 mag er in de euro­

aan om het coöperatieve model extra

en het midden- en kleinbedrijf voor het

landen alleen nog ­gebruik worden ge-

onder de aandacht te brengen. Piet

eerst de ­mogelijkheid bood om toegang

maakt van de Europese betaalvormen. Voor

Moerland, ook aanwezig in New York,

te krijgen tot leningen tegen fatsoenlij-

­Nederland betekent dit dat de binnenland-

stelde namens de Rabobank Groep

ke voorwaarden.” Bron: www.rabobank.nl

betaling en de ­Nederlandse automatische incasso vanaf dan niet meer gebruikt kunnen worden. Bron: www.rabobank.nl

07

Anytime Fitness: 24/7 sporten, om de hoek Wereldmarktleider Anytime Fitness gestart in Limburg Hij werkte in het ziekenhuis als sportfysiotherapeut en manueel therapeut en kreeg de kriebels om een concept neer te zetten waarbij mensen hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun gezondheid. Met specifieke beweegprogramma’s en begeleiding van mensen met hart- en vaatziekten, COPD, diabetes en kanker. Vanuit die visie opende hij in 1995 zijn eerste health- en fitnesscentrum Life Style in Sittard.

Inmiddels heeft Petro Hameleers ook vestigingen in Weert, Elsloo en Heerlen. Maar zijn ambities reiken verder. Vorig jaar haalde hij een Amerikaanse ­fitnesscentrumformule naar de Benelux: Anytime Fitness, met maar liefst meer dan 1.850 centra wereldwijd is het bedrijf wereldmarktleider in franchise-fitness. Petro is dus een ambitieuze ondernemer. Maar bovenal pleit hij voor een gezonde levensstijl: “Als je nu geen tijd maakt om gezond te leven, zul je later tijd moeten maken om ziek te zijn.”

Tekst > Johan Derrez Beeld > Henry Peters

Waarom ben je gestart met Anytime Fitness? ­“Naast ons Life Style concept biedt Anytime Fitness geweldige mogelijkheden voor mensen om aan hun gezondheid en vitaliteit te werken.

Tevens blijft het ‘thema creëren en een goede boodschap aan nog meer mensen brengen’ me boeien. Een tijd geleden kwam ik op een congres in Amerika de mensen van Anytime Fitness tegen. Een formule waarbij de mensen kunnen gaan trainen wanneer het hen uitkomt. Dit concept biedt aan iedereen de mogelijk om te gaan sporten. Want sporten en een gezonde voeding maken een belangrijk deel uit van een gezonde ­levensstijl. De clubs zijn kleiner en kunnen daardoor ook nog eens dichter bij het woonadres gevestigd worden. Je kunt ­overigens met je abonnement wereldwijd terecht bij alle 1.850 Anytime-clubs. Dat alles sprak mij erg aan.”

En dat is nieuw voor de Benelux? “Klopt, hier hanteren alle ­fitnesscentra vaste openingstijden. Maar dat is niet het enige verschil. Bij Anytime Fitness draait namelijk alles om ­convenience. Zoals gezegd: dicht in de buurt, 24 uur per dag,

08

Petro Hameleers

09

nogal spraakmakende ­videoboodschap spreken ze ouders aan om hun kinderen te behoeden voor obesitas. Onze kinderen verdienen een goed rolmodel of voorbeeld­gedrag. In dat kader

“To improve the self esteem of the world”

heb ik een sponsorschap aan­genomen met Stop Child Abuse, stop kindermisbruik in ­Nederland. Want, je kunt je afvragen: is het volproppen van ­kinderen met verkeerde voeding ook geen kindermisbruik?”

Wat zijn je ambities met Anytime Fitness? “Mijn uitdaging is om in de komende tien jaar 150 clubs in Nederland te ­openen. maar ook nog eens tegen een betaalbare prijs, met een per-

Met zo’n dekking ligt voor veel mensen wel een Anytime

soonlijke benadering. En uiteraard speelt veiligheid daarbij de

­Fitnesscentrum om de hoek. Dat doe ik niet alleen, maar ­samen

grootste rol. Het gaat zelfs verder. De meeste cardioapparaten

met ons hele team. Dat ga ik ook met subfranchisenemers

hebben een tv ingebouwd en in elke club staat een zonnebank.

doen, zoals in Sevenum. Daarnaast heb ik het eerste lijntje in

Wel mogelijk, maar niet in het basisconcept, is de aanwezigheid

België al uitgezet. Inmiddels hebben we in Susteren, Gulpen,

van een fysiotherapeut en een diëtist. Ook virtuele spinning is

Maasbracht, Landgraaf en Sevenum Anytime-vestigingen ge-

additioneel. Zo kun je je eigen spinning-les via een scherm in-

opend. Ik vind het heel leuk dat ik dit allemaal samen met mijn

stellen en volgen. Leuk om bijvoorbeeld via het scherm de Alpe

dochter en zoon mag doen. Joyce neemt op dit moment de

d’Huez te beklimmen. Ik zeg wel eens dat de oude dorpskroeg

zaak in Susteren onder de hoede. Bjorn ondersteunt op andere

vervangen wordt door het gezondheidscentrum van nu, bij-

fronten. Hij studeert binnenkort af aan de heao en gaat daarna

voorbeeld Anytime Fitness als ontmoetingsplek. Al met al past

een half jaar werken op het hoofdkantoor van Anytime Fitness

de formule perfect in mijn visie als gezondheidsboodschapper.”

in Amerika.”

Je klinkt enthousiast. “Dat ben ik ook. Ik geloof ook dat het in deze tijd bijna onvermijdelijk is om je aan te sluiten bij een groter geheel. Achter Anytime Fitness zit een groot moederbedrijf.

We kunnen naast marketingondersteuning gebruikmaken van hun expertise en technische innovaties. Bijvoorbeeld met programma’s voor mensen met beperkingen of ­klachten. Ze hebben zelfs een digitale leeftijdscoach ontwikkeld die we eind van dit jaar in gaan zetten in de Benelux. Dat biedt ons straks de mogelijkheid om naast bedrijfsfitness ook bedrijfsgezondheid en -vitaliteit aan te bieden. Anytime Fitness pleit voor een betere gezondheid voor de mens en gaat daar heel ver in. Ook dat past helemaal in ons straatje. Hun missie is: to improve the self

Joyce en Bjorn Hameleers

esteem of the world. Het gaat dus om het gevoel van eigen-

10

waarde en zelfrespect. In Amerika, waar de meeste vestigingen

www.lifestyle-groep.com

liggen, pleiten ze tegen het dik ­worden van kinderen. Met een

www.anytimefitness.nl

Let’s talk business...

“Als het om uw bankzaken gaat, praat u graag met de juiste gesprekspartner. Zeker wanneer het om Corporate Banking gaat. Van uw bankier verwacht u immers korte lijnen, specifieke branchekennis en een frisse kijk op zaken. Als Rabobank hebben we een visie op de ontwikkelingen in uw branche, specifiek, actueel en op het hoogste niveau. Onze zienswijze deel ik graag met u. Kansen en bedreigingen in kaart brengen. Oplossingen bedenken voor uw financiële vraagstukken.

Binnen Rabobank Westelijke Mijnstreek beschikken we over een gespecialiseerd dienstenpakket. En dat zijn lang niet altijd de standaardoplossingen. Samen met mijn collega’s zorgen we voor een pakket dat aansluit bij uw bedrijf en ambities. Benieuwd naar onze visie? Een frisse blik op bankieren? Let’s talk business!”

Peter Frissen, Senior Accountmanager Corporate Banking

Kijk op: letstalkbusiness.nu

Corporate Banking Rabobank Westelijke Mijnstreek

Hamburg: Beatles, bruggen en promenades

Hamburg

Tekst > Marcel Limbourg

Hamburg, een reisbestemming waar je als Limburger in eerste instantie misschien niet direct aan zou denken. Toch heeft deze mondaine stad enorm veel te bieden op het vlak van cultuur, uitgaan, culinair genieten en exclusief winkelen. De stad is verder enorm rijk aan bezienswaardigheden. En één ding is zeker: je hoeft je hier niet te vervelen. De Vrije en Hanzestad Hamburg is de op een na grootste stad van Duitsland. Een wereldstad van formaat. Hamburg ligt op slechts viereneenhalf uur rijden van de Westelijke Mijnstreek. De reis gaat via Essen, ten westen van Düsseldorf, via Münster en Osnabrück verder naar het noordoosten. Exact vierhonderdvijfentachtig kilometer verder sta je midden in het centrum van deze cultuurstad. Het loont de moeite.

Een stukje geschiedenis Hamburg is in begin van de negende eeuw gesticht onder de naam ‘Hamma Burg’ wat versterkte stad betekent. In 845 verwoest door de Vikingen. In de Middeleeuwen maakte Hamburg deel uit van de Duitse Hanze. Werd achtereenvolgens bezet door Denemarken en Napoleon. Hamburg werd geteisterd door grote branden in 1284 en 1842. In de Tweede Wereldoorlog werd de stad in 1943 zwaar getroffen door bombardementen van de geallieerden. De bevolking heeft de stad zo goed als mogelijk in ere hersteld en heeft verschillende historische gebouwen van de ondergang weten te redden. Het traditionele bouwmateriaal in de stad bleef tot ver in de twintigste eeuw baksteen, waardoor Hamburg zowel de stad van de baksteengotiek als de stad van het baksteenexpressionisme is.

Waterstad Met zijn koopmanspaleizen, prachtige promenades, internationale musicals, winkelpassages en de wijk Sankt Pauli, straalt Hamburg wereldflair uit. Een gevoel van weidsheid stroomt tot in de Speicherstadt, de vaarten en kanalen. Met zijn groenvoorzieningen en zijn parken is Hamburg de groenste stad van Duitsland. Hamburg is een echte havenstad.

12

Mix van oude en nieuwe architectuur

Oude opslaggebouw in Speicherstadt 13

Een gevoel van weidsh eid stroomt tot in de Speich erstadt, de vaarten en kanalen.

De haven van Hamburg 14

Dat is op zich best vreemd omdat de stad zo’n vijftig kilometer landinwaarts gelegen is. Overal zie je echter water. Je kunt er urenlang rondlopen over prachtige bruggen en van daaruit de fantastische mix tussen oude en nieuwe architectuur bewonderen. De stad heeft meer dan 2.300 bruggen en bruggetjes.

Dat is meer dan Amsterdam en Venetië samen.

Winkelparadijs Met haar talrijke historische gebouwen, voetgangerszones en traditierijke handelshuizen is Hamburg een winkelparadijs met een heel eigen flair. In de passagewijk tussen Colonnaden en Neuer Wall met een rij van luxueuze winkelgalerijen en grote winkelstraten, blijft niets te wensen over. Ook in de twaalf winkelgalerijen op de Neuer Wall en in de Mönckebergstraße kan men uitstekend winkelen. Achter het raadhuis rechts, aan de Adolphsplatz, bevindt zich de Hamburger Börse. Wanneer je de Adolphsbrücke overloopt, kom je terecht op de Neuer Wall, de designerstraat van Hamburg, met internationale modewinkels.

Hier vind je tal van verfijnde merken: van Armani en Joop tot en met Jil Sander, sieraden van Bulgari, Cartier en nog veel meer.

Idyllisch Op een eiland in de Elbe bevindt zich de Speicherstadt, een groot complex van op palen gebouwde pakhuizen uit het eind van de negentiende eeuw. Hier wacht de bezoeker een idylle die men in een wereldhaven niet zou vermoeden. ­Wilhelminische baksteengotiek, bizarre gevels en torentjes en achter dikke muren opgeslagen hoogwaardige goederen: ­koffie, thee, ­cacao, specerijen, tabak en ’s werelds grootste ­magazijn voor ­Oosterse tapijten. Karakteristieke twintigste-eeuwse bakstenen ­gebouwen bevinden zich in het Kontorhausviertel, waaronder het Chilehaus van Fritz Höger (1924).

Uitgaan Ten westen van het stadscentrum ligt de uitgaanswijk Sankt Pauli, waar de Reeperbahn, bijgenaamd ‘die sündige Meile’, de bekendste straat is. Hier liggen ook de talloze uitgaansgelegenheden. Voor elk wat wils. Bezoek ook zeker de ‘Hanzeaat’ onder de winkelpassages van Hamburg. Boetieks en speciaalzaken met een enorm brede collectie, van interieurinrichting tot en met dessous.

15

Beatlemania The Beatles in Hamburg: 1960-1962

Begin jaren zestig wisselde de bekende Britse popgroep haar optredens af in hun geboortestad Liverpool en in Hamburg.

De haven

Ze traden op in clubs in en rondom het indertijd impopulaire

De haven is de op een na grootste

‘red-light district’: de Reeperbahn. Het verhaal gaat dat ze toen

containeroverslagplaats en de haven-

te arm waren om een treinticket voor het optreden te kunnen

city het grootste stedenbouwkundige

betalen, dus reden ze met een geleend busje naar Hamburg. De

project van Europa. Het is de poort

Beatles bestonden toen nog uit vijf personen. Stuart Sutcliffe,

naar de markten in Noord-, Midden-,

het vijfde lid, werd echter in de zomer van 1961 uit de band

en Oost-Europa, de brug tussen conti-

gebonjourd.

nent en overzee en belangrijkste zee-

Vismarkt

haven voor Scandinavië en Midden- en

Een legendarische markt.

De optredens van de Beatles vonden plaats in de Indra Club,

Oost-Europa. Vanaf de zevenhonderd

Gelegen aan de Grossen

de Kaiserkeller en de Top ten Club. Drummer George Harrison

meter lange drijvende steiger aan de

Elbstrasse, aan de rivier de

werd door de kinderbescherming echter Duitsland uitgezet

landingsbruggen starten de haven-

Elbe en vlakbij de Reeper-

omdat hij pas zeventien jaar en dus nog minderjarig was. Paul

rondvaarten.

bahn. Op de markt wordt

McCartney en Pete Best volgden al snel nadat ze valselijk be-

niet alleen vis verkocht, maar

schuldigd werden van brandstichting. De problemen rondom

allerhande waren. De markt

de populaire band ontstonden na een dispuut over een con-

vindt elke zondagochtend

tract met een nachtclubhouder. Nadat Lennon en Sutcliffe ook

plaats. Je kunt ontbijten in

terugkeerden naar Engeland gaven ze meer dan driehonderd

de ontbijtcafés. Verder spelen

optredens in hun thuisland. De meesten daarvan in ‘the Cavern

er hoempapa-bandjes. De

Club’ in Liverpool. Ze keerden echter weer snel terug naar

markt is zeer populair bij

Hamburg.

mensen die net een avondje zijn wezen stappen. Anderen

Van maart 1961 tot juli van dat jaar maakten de Beatles hun

gaan er speciaal vroeg hun

eerste professionele opnames met Polydor Recordings. Voor

bed voor uit.

slechts driehonderd mark togen zij de studio in om als back up band te fungeren voor de artiest Tony Sheridan. De origi-

Speicherstad

nele 45-toeren-single van Polydor geldt als een echt collector’s

Een negentiende eeuws pakhuizen-

item onder verzamelaars waar grof geld voor wordt betaald.

complex, waar kanalen tussendoor

In 2005 begon een ‘oldies’ radiostation in Hamburg een inza-

stromen. Gelegen in de rivier de Elbe, in

melingsactie om de wereld op de hoogte te stellen van het

het centrum. Speicherstadt is één van de

verblijf van de Beatles in de stad. Inmiddels is Hamburg een vijf

toeristentoppers van Hamburg. Vrijwel

verdiepingen hoog Beatles-museum rijker, staat er een glazen

elke rondvaart gaat door Speicherstadt.

standbeeld van de popgroep in de stad en is er een plein naar

De pakhuizen staan letterlijk in het water.

hen vernoemd.

Verder vind je op Speicherstadt veel musea, zoals het Hamburg Dungeon,

www.beatlemania-hamburg.com

Miniatur Wunderland en het Spicy’s Gewürzmuseum.

16

Der Hamburger Michael Het stadsbeeld van Hamburg wordt

Neuer Wall

bepaald door de torens van de hoofd-

Een straat waar je de winkels vindt van topdesigners als Armani,

kerken. De 132 meter hoge toren van

Dior en Gucci. Gelegen in het centrum, vlakbij de Binnenalster. Als

St. Michaelis, de ‘Michel’ is het herken-

je over de Neuer Wall loopt, begrijp je waarom Hamburg de op een

ningsteken van de Hanzestad. Het

na rijkste stad van Europa is. De Amsterdamse PC Hooftstraat is er

uitzichtplatform dat via 453 treden te

niets bij. Let vooral op de dure auto’s. Verschillende popsterren en

bereiken is, biedt een adembenemend

beroemdheden shoppen in de Neuer Wall.

uitzicht over Hamburg en de haven.

Reeperbahn De belangrijkste uitgaansstraat van Hamburg. Gelegen in de wijk Sankt Pauli. De Reeperbahn is in meerdere opzichten een uitgaanscentrum. De Reeperbahn heeft de twijfelachtige eer dat het kan wedijveren met de Amsterdamse Wallen. Maar er is meer.

Zo vind je aan en vlakbij de Reeperbahn ook diverse uitstekende theaters, zoals het Sankt Pauli Theater en het Schmidts Tivoli. En dan is er nog de Grosse Freiheit, een zijstraat van de Reeperbahn. Hier zit een groot aantal kroegen en dancings. Het recept: harde muziek, veel drank en meezingen. Overigens zijn er ook wat beschaafdere uitgaansgelegenheden. Ga

Marktstrasse

bijvoorbeeld naar Hamburger Berg, een andere zijstraat van de Reeperbahn. Maar goed,

Een straat vol maffe en hippe boetiekjes.

voor iedereen wat wils. Al moet je soms even zoeken.

Gelegen in het noordwesten van Hamburg,

Hamburgische Staatsoper Een beroemd operagebouw. Gelegen aan de Dammtorstrasse. De grootste,

Bezienswaardigheden in Hamburg

beste en beroemdste operagezel-

in het zogenoemde Carolinenviertel. Naast boetiekjes kom je er ook een tatoeageshop en horecagelegenheden tegen. Zeker de laatste jaren is de Marktstrasse helemaal hip. En dat was vroeger wel anders. Drugsdealers hadden

schappen staan er op de planken.

Lange Reihe

er vrij spel en vuilniszakken gingen van vier

Ook kun je er balletvoorstellingen

Een hippe winkelstraat en het hart van

hoog naar beneden. Maar nu is het een

bezoeken. De Hamburgische Staats-

de homobuurt. Gelegen in het oosten

vrolijke, alternatieve boel.

oper is de thuisbasis van de orkesten

van de stad. Aan de Lange Reihe vind je

Philharmoniker Hamburg en Philhar-

exclusieve boetiekjes, diverse cafés, eet-

Hamburger Kunsthalle

monisches Staatsorchester Hamburg.

tentjes en kunstgaleries. Verder zie je er

Het belangrijkste kunstmuseum van Hamburg. Gelegen naast het

De Staatsoper heeft een muziekge-

de regenboogvlag wapperen. De Lange

treinstation Glockengiesserwall. De collectie bestaat uit kunstwerken

schiedenis van driehonderd jaar.

Reihe is een van de leukste straten van

vanaf de Middeleeuwen tot nu. Er is onder meer werk te zien van

Hamburg. Je kunt er makkelijk een

Rembrandt, Jan Steen, Monet, Manet, Renoir en Rodin. De moderne

dagdeel doorbrengen.

kunst is ondergebracht in een nieuw (modern) pand dat eind jaren negentig aan de (historische) Kunsthalle werd toegevoegd.

Het Alstermeer Een meer middenin het centrum van de stad. De Binnenalster is omgeven door winkelstraten, parken en wandelpaden. Rondom de Binnenalster vind je diverse horecagelegenheden. Naast de Binnenalster is er ook nog de Buitenalster. Dit is een veel groter meer. De Buitenalster ligt in het verlengde van de Binnenalster. Op de Buitenalster kun je zeilen en anderzins recreëren.

17

Hollandse nuchterheid, made in Limburg Inmiddels beroemd in Nederland en ver daarbuiten. Ze heeft op haar 26ste een indrukwekkend palmares. Sportvrouw van het jaar, gouden medaillewinnares, in de selectie van de wereldsterrenploeg en ­begin ­februari benoemd tot beste speelster van de wereld in 2011. Het succes lacht haar toe. Maartje Paumen, ­geboren in Geleen op 19 september 1985, is ondanks haar succes nog steeds de nuchtere, krachtige en bescheiden ­persoonlijkheid die ze altijd geweest is.

Tekst > Marcel Limbourg Beeld > Ben Haeck - hockeyfotografie.nl

De hockeysport is haar met de paplepel ingegoten. Haar

En je bent topscoorder aller tijden van de Champions Trophy

­ouders namen haar al mee naar hockeyclub Scoop in Geleen

geworden. Wat doet dat succes met jou? “Tja, ik vind het ge-

toen ze pas net kon lopen. Haar vader werkte in de bouw en

woon heel mooi om met het team naar een doel toe te werken

haar moeder was kleuterleidster. In hun vrije tijd coachten zij

en om binnen de ploeg het beste uit ieder individu te halen. En

jong hockeytalent. Maartje heeft hen allebei als coach gehad

als je dan uiteindelijk die successen bereikt, dan geeft dat een

en ze stond zes van de zeven dagen op het hockeyveld.

gevoel dat eigenlijk niet te omschrijven is. Verder blijf ik hier, geloof ik, nogal nuchter onder. Ik vind het natuurlijk heel mooi

Maartje Paumen werd al op haar vijftiende ontdekt door

om al die successen te behalen en het allemaal terug te lezen

Oranje Zwart in Eindhoven, dat haar aanvankelijk inlijfde voor

in de krant. Dat mensen trots op me zijn. Dat ze me steunen.

de ­meisjes A1. Nog hetzelfde seizoen schoof ze door naar het

Dat doet wel iets met mij van binnen. Ik straal dat gewoon niet

eerste vrouwenelftal, dat in de hoofdklasse tegen degradatie

zo snel uit.”

vocht. Na drie jaar maakte ze de overstap naar Den Bosch, toen al zes jaar aan de nationale hockeytop. Sinds Paumen zich bij

Wat wil je nog bereiken? “Ik ben pas 26, dus ik heb nog wel

de club aansloot, groeide de unieke, ononderbroken reeks aan

een paar jaartjes te gaan en dit jaar staat London op de plan-

tot tien landstitels.

ning. Daar focus ik mij volledig op en ik verwacht maar één kleur, ik ga voor goud. Dat zou ik graag willen bereiken met het

Maartje heeft het heel druk. Het valt dan ook niet mee om haar

team waar ik nu mee bezig ben. We hebben een nieuwe coach,

te pakken te krijgen. Maar uiteindelijk is het dan toch gelukt. Ze

nieuwe begeleiding en een behoorlijk aantal nieuwe speelsters

is net terug uit Argentinië waar ze met haar teamgenoten heeft

en ik wil met dit team de Olympische top bereiken.”

deelgenomen aan de Champions Trophy Hockey. Met haar ­typische, ietwat hese, stemgeluid vertelt ze mij dat ze nog een

Denk je wel eens na over je toekomst na je actieve ­sportcarrière?

beetje last heeft van een jetlag. Maartje steekt van wal:

“Ik ben dit jaar vooral gefocust op London. Daarnaast volg ik een studie commerciële economie in Rotterdam op de ­Randstad

18

“We zijn derde geworden. Het was wel een beetje jammer van

Topsport Academie. Deze heb ik dit jaar, in overleg met mijn

die shoot outs maar we hebben als team veel geleerd en het

studiebegeleider tijdelijk stopgezet want ik richt mij, zoals ge-

tournooi was heel goed als voorbereiding voor London.”

zegd, volledig op de Olympische Spelen.”

Beste speelster van de wereld in 2011

Van topvoetballers is bekend dat ze erg goed verdienen en over voldoende middelen beschikken om te sparen voor ­later. Hoe zit dat in de hockeysport? Maartje lachend: “Ja, alles wordt wel gefinancierd. Je krijgt een inkomen van NOC*NSF ­(Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport ­Federatie, red.). Die houden je financieel wel een beetje bij, maar het is absoluut niet vergelijkbaar met het inkomen van een ­profvoetballer. Ik zal er strakjes gewoon voor moeten werken.

Ik kan er goed van leven en de een verdient ietsje meer dan de ander, maar het is zeker niet genoeg om er geld van opzij te zetten voor later. Je hebt ook nog een aantal sponsoren die een financiële bijdrage leveren. Zo word ik onder andere gesponsord door de Rabobank, Randstad en nog een aantal sponsoren. Ik ben er erg tevreden mee, maar ik ben absoluut niet vermogend of zo.”

Met welke bank doe jij zaken? “Met de Rabobank! Zij zijn een aantal jaren geleden begonnen met een topsport desk in ­Eindhoven. Bovendien is het een van mijn sponsors en ben ik ook ambassadeur van de Rabobank. Ze staan ook anders in de maatschappij. Dat spreekt mij wel aan. Ze doen iets terug. Dat maakt mijn keuze wel wat gemakkelijker.”

Kom je ooit nog eens terug naar Limburg? “Ik kom er nog wel eens hoor,” lacht Maartje. “Mijn ouders wonen er en mijn zusje en mijn broertje en nog meer familie. Ik weet niet of ik er nog ooit ga wonen. Maar dat weet je nooit natuurlijk.”

Maartje Paumen www.maartjepaumen.nl

19

Paul Hamm 20

Businessangel en ondernemer Paul Hamm

“Meer investeren in mensen” Paul Hamm woont met zijn vrouw en kinderen in een prachtige villa in Belgisch Limburg. Financieel onafhankelijk, gewaardeerd consultant, geacht bestuurslid en commissaris bij een groot aantal organisaties en ondernemingen. Kortom, een geslaagd zakenman. Maar geld en status is wel het laatste wat de geboren Geleendenaar (1949) boeit.

Tekst > Jos Cortenraad Beeld > Henry Peters

Er heerst een prettige chaos in het bureel van Paul Hamm. ­Stapels

alle zaadjes uit. Niet erg, iedereen mag fouten maken. Als je ze

boeken en papieren onttrekken de volledig ­gelambriseerde

maar vroeg maakt en dan snel corrigeert. Het mooiste is na-

wanden aan het zicht. Schappen en vensterbanken zijn volge-

tuurlijk als de geplante zaadjes wel uitgroeien. In deze wereld

stouwd met allerlei voorwerpen en attributen die ­herinneren

wordt te weinig geïnvesteerd in mensen, waar het uiteindelijk

aan een kleurrijke carrière. Op het bureau en werktafel actuele

in iedere belegging om draait. Niets mooier dan een zaadje tot

paperassen. En natuurlijk de notebook, printer, iPhone en huis-

bloei brengen. Dat geeft mij de energie om in dit tempo door

telefoon die om beurten voortdurend de aandacht ­vragen.

te werken.”

Zaadjes

Businessangel

We zijn te gast in het domein van een ondernemer die ondanks

Paul Hamm fungeert voor een aantal Limburgse bedrijven als

zijn leeftijd eerder opbouwt dan afbouwt. Alsof de duivel hem

een businessangel. Dat heeft alles te maken met zijn band met

op de hielen zit, stort Paul Hamm zich van het ene zakelijke

deze provincie. Hij groeide op in Geleen en keerde na zijn stu-

avontuur in het andere. Hij participeert in meer dan dertig be-

die Chemische Technologie in Delft terug naar het zuiden om

drijven, geeft zijn mening en visies in besturen van ondermeer

te werken voor ander andere KNP Papierfabrieken. En, na een

de VNCI (Vereniging Nederlandse Chemische Industrie) en is

eigen bedrijf te hebben opgebouwd, voor DSM. “Ik heb de hele

daarnaast volop bezig om eigen vindingen en ideeën tot bloei

wereld afgereisd en ben tig keren verhuisd. Met plezier, jawel.

te brengen. Zijn agenda is van de vroege ochtend tot de late

Ik heb Zuid-Europa leren kennen, de VS, ik heb een netwerk

avond gevuld. En toch maakt hij graag tijd voor een interview

in China. Allemaal goed. Nu kan ik me de weelde veroorloven

dat dubbel zo lang duurt dan het geplande uurtje. “Ik weet het,”

mijn werkplek zelf te kiezen. En ja, dan kruipt het bloed waar

klinkt het berustend, “als ik eenmaal op gang ben, dan ben ik

het niet gaan kan. Ik hou van het Zuiden.” Verder vindt Paul

moeilijk te stoppen. Ik maak tijd voor alles. Al die ondernemers

Hamm dat Limburg wel wat mensen kan gebruiken die durven

met wie ik werk, hebben goede ideeën en verdienen die tijd.

te investeren in goede ideeën. “Kapitaal is schaars, veel plannen

Deze mensen drijven mij voort. Niet het geld dat ik eventueel

sneuvelen bij gebrek aan geld. Vaak in de tweede financierings-

met mijn participaties kan verdienen. Bovendien komen niet

ronde als de eerste risico’s al zijn weggenomen. Natuurlijk, dat

21

gebeurt niet alleen in Limburg. Maar we beseffen onvoldoende

op de onwil of starheid van autoriteiten. “In Delfzijl hebben we

dat we in deze provincie op een ramp aansturen. De maak-

een fabriek, BMCN, die uit afvalstoffen enorme hoeveelheden

industrie is al zo goed als verdwenen. Sabic zal niet investeren

biomethanol maakt. Het gas dat hierbij vrijkomt, wilden we als

in nieuwe krakers. Zeker, de slag die DSM heeft gemaakt naar

groen gas doorleiden naar de buurman die er zijn fabriek op

de fijnchemie en life sciences is voor DSM als bedrijf prima. De

kon laten draaien. Mocht niet. De biomethanol zelf is geschikt

inbedding van de campussen op Chemelot en in Maastricht in

als biobrandstof, maar gek genoeg raken we die in Nederland

Brainport is een uitstekende zaak. Maar dat levert vooral banen

bijna niet kwijt. Wel in Duitsland en Engeland. Nog een voor-

op voor hooggeschoolde mensen die altijd wel goed terecht

beeld. Wie zonne-energie produceert, moet in dit land betálen

komen. Er is ook werk nodig op de midden en lagere niveaus.

om die aan het net te leveren. Ongelooflijk. We kunnen zoveel

En daarvoor heb je starters en groeiers nodig, ondernemers die

doen aan duurzaamheid, maar de gevestigde orde slaagt erin

snel innoveren en ideeën uitwerken. Gedreven, met inzet, pas-

de ontwikkelingen grotendeels te blokkeren.”

sie en geloof in eigen kunnen. Zonder hen geen economie, en juist daarom zet ik daar vaak mijn geld in.”

Supersterk Om moedeloos van te worden, maar die term komt niet voor in

Arrogantie

het woordenboek van Paul Hamm. Hij gaat onverdroten door

Het is overigens geen onvoorwaardelijke liefde voor Limburg

met uitvinden en ontwikkelen en het promoten van haalbare

die Paul Hamm drijft. “Nee, ik heb een bloedhekel aan de man-

alternatieve energie en duurzame grondstoffen. In de gestruc-

netjesmakerij en de vriendjescultuur die zich soms manifes-

tureerde chaos van zijn kantoor duikt hij dan een kunststoffen

teert. Projecten als de elektrische auto Duracar zijn afgeketst

plaat op. Zelf ontwikkeld, vederlicht, supersterk, sterker nog

op arrogantie of gebrek aan visie. Vorig jaar meldde zich de

dan het befaamde Dyneema die hij in zijn DSM-tijd op de kaart

Chinese multinational Youngman die in Born bussen wilde bou-

wist te zetten. “Geschikt als carrosserie van de elektrische auto

wen. Zij zijn de deur gewezen. Zo gênant.” Eenmaal op stoom

die de wereld gaat veroveren. We zijn in productie. Mooi, op

moet Paul Hamm nog wel wat van het hart. Zo stuit hij met zijn

naar de volgende klus.”

initiatieven op het gebied van duurzame energie nogal eens

22

EN

eVeNeMeNteNaGeNda

CULTUURAGENDA THEATER | STADSSCHOUWBURG SITTARD-GELEEN Vr 6 april 2012

Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Stars for Planet Earth

Vr 20 april 2012

Scapino Ballet Rotterdam, Kathleen+

Zo 29 april 2012

Limburgs Symfonie Orkest, Metamorphosen

Zo 6 mei 2012

Lagrime amare, Scherzi Musicali

Za 19 mei en zo 20 mei 2012

DANZONfestival

Za 26 mei 2012

Opera Zuid, Madama Butterfly / Giacomo Puccini

EVENEMENTEN Za 7 april 2012

Kennedy-Mars, Sittard

Za 9 april 2012

Paasmarkt, Born

Zo 6 mei 2012

Aspergefestival, Geleen

Vr 18 mei 2012

Mei-Jaarmarkt, Stein

Vr 18 mei 2012

Olympia’s Tour, Buchten

Zo 3 juni 2012

Zeepkistenrace, Sittard

Za 23 en zo 24 juni 2012

Triatlon Stein

RABOBANK WESTELIJKE MIJNSTREEK Di 17 april 2012

Ledenraadsvergadering

Wo 18 april 2012

Ondernemer in Privé event, De Hanenhof Geleen

Ma 18 juni 2012

Ledenraadsvergadering

Di 26 juni 2012

Netwerkborrel zakelijke klanten en relaties, Kasteel Limbricht

23

24

Financieren met private equity

Directeur Rabobank International Jan van Nieuwenhuizen en hoog足leraar Tjeu Blommaert over private equity, of足tewel risicodragend vermogen afkomstig van beleggers voor de financiering van ondernemingen.

25

Financieren met private equity

Tjeu Blommaert:

“Gooi een goede crisis nooit weg!”

Tekst > Peter Eberson Beeld > Henry Peters

Hij is geboren in Susteren, doceerde onder meer aan het

toch vooral goede dingen heeft gebracht. Wie had twaalf jaar

­Bisschoppelijk College en de heao in Sittard en promoveerde

geleden kunnen denken dat we voor vijftien euro naar Milaan

in 1994 aan de Maastrichtse Universiteit waar hij nog steeds

zouden vliegen? Nederland doet het helemaal niet slecht. We

hoogleraar bedrijfseconomie is. Verkocht honderdduizenden

hebben samen met Duitsland en Finland de Triple A-status. De

exemplaren van zijn boeken over bedrijfsadministratie en be-

schuldenlast van Griekenland is enorm, maar in dat land wordt

drijfseconomie. Daarnaast is hij ook nog partner bij Foederer

nauwelijks belasting geïnd. Wij hebben geen vorderingen. Wat

DFK registeraccountants. Tjeu Blommaert over de crisis, de

we wel hebben is de hypotheekrenteaftrek en die is niet fair.

­hypotheekrenteaftrek en ­financieren met private equity.

Die zou afgeschaft moeten worden. Wat is er op tegen om morgen al te zeggen dat hypotheken boven de vijf ton euro

“Ik ben helemaal niet zo negatief over de crisis op dit moment.

niet meer voor aftrek in aanmerking komen? Niets toch? De

Vergeet niet dat de crisis vooral een politieke crisis is. Ik moet

overheid voert geen duidelijk beleid, omdat het politiek ge-

zeggen dat ik iets positiever gestemd ben dan anderhalf jaar

voelig ligt. De renteaftrek leidt tot onzekerheid. Ik kom veel

geleden. Je ziet dat de markt meer is opgewassen tegen slecht

op de ­Antillen, waar ik een deel van het jaar werk. De banken

nieuws, maar dat wil niet zeggen dat we aan de eindstreep zijn.

daar kennen alleen maar de annuïteitenhypotheek. Je lost elke

De crisis is geen atletiekwedstrijd waar je de finish kunt zien.

maand een deel van je schuld af en aan het eind van de looptijd

De reële economie loopt nog achter en mensen zullen de crisis

is de hypotheek afbetaald. Een schuldenbubbel zoals wij die

nog wel voelen, bijvoorbeeld in hun pensioen. De economi-

kennen, bestaat daar simpelweg niet.

sche groei zal minder zijn, een half tot één procent, maar de

26

vraag is of dat zo erg is? Ik denk het niet. We realiseren ons nu

Van de hypotheekrenteaftrek gaat een verkeerde fiscale prik-

dat stilstand niet eens zo slecht is. De economie dwingt ons

kel uit. Mensen die nooit een huis kunnen betalen, hebben

om pas op de plaats te maken. In dat opzicht werkt een crisis

dit voordeel niet. Je kunt het de banken overigens niet kwalijk

ook heel louterend. Kijk bijvoorbeeld naar Italië, waar in één

nemen. Zeg niet dat ze de klant niet centraal stellen. In tegen-

keer de belastingmoraal enorm lijkt te verbeteren, mede on-

deel. Ze bedenken producten, hypotheekvormen die de klant

der druk van de moderne media. Gooi een goede crisis nooit

in staat stelt om zo gunstig mogelijk van de fiscale regels te

weg,” aldus Blommaert. De hoogleraar is duidelijk, ook over de

profiteren.” In zijn lange loopbaan werkte Blommaert bij uit-

euro. “Die is er en we kunnen ook niet meer terug. Natuurlijk

eenlopende bedrijven. Zo was hij CFO en CEO bij de Teleplan

zijn zaken duurder geworden, maar vergeet niet dat de euro

International, met ruim zesduizend mensen in dienst. Ook

was hij als ­consultant en trainer werkzaam bij Royal Philips ­Electronics, ABN AMRO Bank, Ahold, DNB, OCE, Jabil Inc., SABIC, ­Rabobank en KPN. In die periode had Blommaert ook te maken met private equity fondsen, die vaak een slechte naam hebben.

Blommeart nuanceert dat. “Vooral buitenlandse private equity partijen hebben een slechte naam. Ze saneren drastisch, vervangen het management en willen zo snel mogelijk met hoog rendement uitstappen. Toch heeft zeker in Nederland private equity financiering een zuiverende werking. Veel bedrijven als de HEMA, Van Gansewinkel of Lucas Bols zouden waarschijnlijk niet meer bestaan zonder private equity. Deze fondsen hebben toch een bepaalde visie. Ze kijken naar hun portfolio en zoeken dan bedrijven waar ze eerst tien procent van de aandelen ­kopen. Zo kopen ze een stem. Vervolgens worden de aandeelhouders lekker gemaakt met hoge rendementen. Veel beleggers gaan dan mee. De investeerders proberen bestaande bedrijven te combineren en zoeken de samenwerking. Neem bijvoorbeeld Philips. Dat bedrijf heeft drie divisies: lampen, huishoudelijke apparatuur en medische apparatuur. Waarschijnlijk wil de top van Philips dat zo houden, omdat het toch sjiek staat als je ­leiding geeft aan zo’n wereldconcern. Een private equity fonds zou heel anders naar Philips kijken. Dat komt wellicht tot de conclusie dat het beter is om alleen met verlichting verder te gaan en de rest te verkopen De afzonderlijke delen doen het dan waarschijnlijk beter dan bij elkaar in één concern,” aldus Blommaert.

Tjeu Blommaert Tjeu Blommaert adviseerde ook de Rabobank bij het Teckle fonds. Rabobank Westelijke Mijnstreek investeert met dit fonds in innovatieve bedrijven. “Je zou het een soort private equity kunnen noemen, een soort voorportaal van heus risicodragend vermogen. Het Teckle fonds van Rabobank kijkt naar waar de

Vooral buitenlandse private equity fondsen hebben vaak een slechte naam

kansen in deze regio liggen. Teckle komt om de hoek kijken als ondernemers innovatieve ideeën hebben of ambitieuze groeiplannen. Het risico is groter, maar de bank vindt het belangrijk om deze innovaties in de regio een kans te geven. Een prachtig initiatief van de Rabobank.”

www.tjeublommaert.nl

27

Financieren met private equity

Jan van nieuwenhuizen:

Lokaal profiteren van wereldwijde kennis Tekst > Peter Eberson Beeld > Henry Peters

De Rabobank is bekend als een coöperatieve bank die sterk

Jan van Nieuwenhuizen: “Wij ondersteunen Rabobank Weste-

­lokaal geworteld is. Toch is de Rabobank ook internationaal een

lijke Mijnstreek bij dit fonds. Het initiatief gaat uit van de lokale

sterke speler. Van de 60.000 Rabobankmedewerkers werken er

bank, maar de bank maakt gebruikt van onze specialistische

maar liefst 20.000 in het buitenland. Die ­internationale kennis

kennis. Dat is waar onze bank om bekend staat. Samenwerken

en ervaring wordt ook lokaal ingezet.

met de lokale banken. De regie is in handen van de lokale bank.

Op deze manier zijn we altijd dichtbij onze klanten.”

Jan van Nieuwenhuizen is directeur bij Rabobank International.

28

Zijn divisie is nationaal en internationaal actief. “In Nederland

De samenwerking bij Limburg Ventures II gebeurt vanuit Rabo

richten wij ons op de grootzakelijke klanten en bedrijven die

Private Equity, de investeringstak van de Rabobank. “Wij stellen

­internationaal werkzaam zijn. Internationaal richt Rabobank zich

ons op als een actieve, maar ook langetermijnaandeelhouder.

op de food- en agri-business, een belangrijke sector als je kijkt

Meestal gaat het om directe deelnemingen. We zijn er voor

naar de groei van de wereldbevolking, de ­voedselproblematiek

­bedrijven die de mogelijkheid missen om toegang tot ver­

en grondstoffenschaarste.”

mogen te krijgen.

De specialisten van Rabobank International zijn ook betrokken

Wij helpen onze klanten door hun financieringsvragen op te

bij het investeringsfonds Limburg Ventures II. De ­Rabobank

lossen. We participeren en worden aandeelhouder. In veel

steekt samen met vier andere partijen (Provincie ­Limburg, DSM,

gevallen zijn het klanten van de Rabobank. De reden waarom

LIOF en Particon) vijftig miljoen euro in dit investeringsfonds te

wij instappen kan zeer divers zijn. Een bedrijf wil groeien en

investeren. Het geld wordt gebruikt om innovatieve bedrijven

heeft daarvoor eigen vermogen nodig dat niet op de beurs kan

op de Chemelot Campus en Health Campus te ondersteunen

worden verkregen. Het kan ook zijn dat er sprake is van een

in hun opstart of groei van het bedrijf. Met het fonds wordt

overname die gefinancierd moet worden. Vaak participeren wij

de werkgelegenheid in de regio versterkt. ­Rabobank Westelijke

ook als de directeur-grootaandeelhouder geen opvolger heeft,

Mijnstreek vervult een pioniersrol door actief in het fonds te

maar wel het bedrijf wil laten voortzetten. Het kan ook zijn dat

participeren.

een van de kinderen binnen een familie het bedrijf ­overneemt

Jan van Nieuwenhuizen

en dat de anderen uitgekocht moeten worden. Daar is dan geld voor nodig. In die gevallen komt private equity om de hoek ­kijken,” zegt Van Nieuwenhuizen.

Jan van Nieuwenhuizen Jan van Nieuwenhuizen (50) is directeur bij

“Omdat het om bestaande klanten gaat, kennen wij de onder-

Rabobank International. In zijn functie richt

nemer en zijn bedrijf. Vaak is er al een jarenlange relatie en op

hij zich met name op Corporate Finance,

basis van die relatie en het vertrouwen dat wij hebben, stap-

­Trade & Commodity Finance en Private

pen wij in. De manier waarop de Rabobank dit doet is vrij uniek

­Equity. Van Nieuwenhuizen werkte eerder

te noemen in bankenland. De regie ligt ook hier steeds bij de

bij NIBC, Morgen Stanley en JP Morgan. Van

lokale Rabobanken. De bank praat met de klanten en weet wat

Nieuwenhuizen heeft veel bancaire kennis

de behoeften en wensen zijn.

­opgedaan in binnen- en buitenland.

In tegenstelling tot wat je wel eens hoort over private ­equity fondsen kijken wij niet meteen naar de uitgang. We willen ­natuurlijk wel rendement maken maar staan er toch iets anders in dan veel fondsen. Als de Rabobank participeert hebben we een langetermijnvisie. Voor een bedrijf heeft private equity wel gevolgen. Je hebt te maken met een andere situatie in je bedrijf. De ondernemer moet beseffen dat hij te maken krijgt met

De regie is in handen van de lokale bank

andere aandeelhouders in het bedrijf dat hij heeft opgebouwd.

De Rabobank blijft echter op de achtergrond. We gaan niet het bedrijf runnen, maar kijken wel actief mee. Hoe lang we participeren hangt van de situatie af, maar uiteindelijk stappen we weer uit. Als wij en het bedrijf denken dat de tijd daarvoor rijp is. Het belang van de ondernemer en zijn bedrijf staat voorop.”

29

Carmine Giudice

30

Ristorante Pasta e Vino Geen pizza’s, maar op-en-top Italiaanse gerechten

Begin jaren negentig kwam de Italiaanse kok Carmine Giudice naar Nederland op vakantie.

Hij ontmoette Annegien Janssen, toen nog rechtenstudent in Maastricht. Ze werden verliefd en Carmine ­besloot niet meer naar Italië terug te gaan. Negentien jaar geleden opende hij in Beek het restaurant Pasta e Vino. Annegien rondde eerst nog haar studie af en ging een aantal jaren later fulltime aan de slag als gastvrouw. Het ­restaurant is nog steeds een begrip in de regio als het gaat om de pure Italiaanse keuken, waar overigens geen pizza’s op de kaart staan. Carmine praat graag en gepassioneerd over koken en over zijn vaderland. Met, het kan ook bijna niet anders, die typische ­Italiaanse tongval.

Tekst > Johan Derrez Beeld > Henry Peters

Geen pizza, wel pasta Carmine: “Klopt, we hebben bij de start ingezet op de tradi­ tionele Italiaanse keuken, maar wel exclusiever dan de meeste Italiaanse restaurants waar pizza’s geserveerd worden. Gewoon maar eens kijken wat het wordt, dachten we. Met het groeien van de klandizie merkten we dat we steeds vaker de vraag kregen naar mooiere en duurdere producten, zoals kreeft en truffels. En langzaamaan groeiden we naar de keuken zoals die nu is. Ik kom zelf uit Campanië, in Zuid-Italië, in de buurt van Napels. De helft van de gerechten die ik bereid, komt uit deze streek. De rest is nationaal Italiaans, zeg maar. Ik heb ook in ­Calabrië gewerkt, helemaal in het zuiden van het land. Ook die invloeden vind je terug op de kaart. Daarnaast ook het typisch eten uit het noorden, waar overigens weer meer gewerkt wordt met room en boter. Ik heb namelijk zo’n zes jaar gewerkt in de streek tussen Milaan en Bergamo.”

31

Traditionele Italiaanse keuken, maar wel exclusiever dan de m eeste restaurants waar pizza geser veerd wordt.

32

33

Wat zijn je specialiteiten?

straat gehaald om ze te laten werken in de ­wijngaarden en de

“De pasta’s zijn erg gewild, maar daarnaast ook vis. Zeker

kaasfabriek. Op die manier hield hij ze weg uit het drugs­circuit.

­zeventig procent van alle gerechten die we serveren, is vis.

Zijn twee zonen staan nu aan het hoofd van de ­commune waar

­Bijvoorbeeld onze Zuppa di Pesce, geen soep, maar een bouil-

inmiddels zo’n driehonderd jongeren werken. De kazen zijn

lon van kreeften en vissen met verschillende stukjes vis erin.

verrukkelijk en van hele goede kwaliteit. En internationaal hoog

Een klassiek gerecht op een moderne manier gemaakt. Overi-

gewaardeerd.”

gens, in de beginjaren serveerden wij de vis op de graat, maar dat doen we niet meer. Want als gasten de anatomie van de vis

En de wijnen?

niet kennen, is het fileren niet gemakkelijk en is het een beetje

“Onze wijnleveranciers zijn uiteraard gespecialiseerd in Ita-

zonde van de vis. Daarom leggen we nu alleen nog maar mooie

liaanse wijnen. We hebben uit elke regio minimaal één wijn,

filets op het bord, perfect gegaard. Van de graten maken we

zelfs uit de kleine wijnstreken Abruzzi en Molise. Verder staan

wel nog de saus.

flessen op de kaart uit Piemonte, Lombardia, Trentino, Liguria, Toscana, Calabra, Sardegna, Sicilia, Le Marche en Veneto. Die

Tot slot ook de wildgerechten, met name wildzwijn, haas en

laatste streek staat overigens bekend om de prosecco. Ik spreek

gevogelte. Ik kom uit een familie van jagers, vandaar. Uiteraard

zoveel mogelijk met onze leveranciers af dat de wijnen op onze

alleen in het seizoen.”

kaart niet in de omtrek verkrijgbaar zijn. Zo kunnen we onze gasten echt een exclusieve wijn aanbieden.”

Haal je ook ingrediënten rechtstreeks uit Italië?

“Jazeker, de truffels en de kazen. Met name de rijpere kazen. Ik

Wanneer zijn jullie geopend?

heb een goed contact met een kaasproducent in San Patrigna-

“Wij zijn van woensdag tot en met zondag geopend vanaf 18.00

no. Dat is een communiteit aan de Adriatische kust, in de buurt

uur. Lunch serveren we niet, behalve voor gezelschappen vanaf

van Rimini. Ooit heeft daar een geestelijke jongens van de

tien personen. Op afspraak uiteraard. We hebben ­verschillende

Olav Gelissen 34

“Onze pasta’s zijn erg gewild”

menu’s op de kaart staan, zoals een viergangenmenu met ­uitleg aan tafel voor 44 euro en een vijfgangen-surprisemenu voor 54 euro. Voor zowel het voor-, tussen- als hoofdgerecht is er altijd keuze uit vijf en zes gerechten.”

Tot slot: heb je nog ambities?

“Ambities moet je altijd hebben, vind ik. Ik zou nog wel eens een groot restaurant willen openen. Eenvoudige gerechten, met goede ingrediënten, maar wel honderd procent Italiaans.

En dan geen kaart. Zoals ze in Italië de osteria kennen. Daar kun je kiezen uit twee of drie gerechten, en dat wisselt steeds weer.

Maar voorlopig hebben we het hier prima naar onze zin.”

www. pastaevino.nl

35

rabobank westelijke mijnstreek ricHt een medicidesk in

HOe Gaat Het eIGeNLIjk Met Ú, dOkteR?

De gezondheidszorg is volop in beweging. Toenemende marktwerking, schaalvergroting, bezuinigingen en veranderende wetgeving zijn aan de orde van de dag. Medici en paramedici bevinden zich op dit moment in een vreemd soort spagaat. Ze hebben hun handen vol aan Peter Frissen Senior Accountmanager Corporate Banking

de zorg voor hun patiënten terwijl op hetzelfde moment managementtaken hun aandacht bijna volledig opslokken. Vaak ontbreekt het medici gewoonweg aan tijd om even stil te staan bij hun eigen financiële planning. Vanaf nu staan maar liefst vijf financieel specialisten van Rabobank Westelijke Mijnstreek (para)medici met raad en daad bij.

Een vak apart Peter Frissen licht toe: “Als Senior Accountmanager Corporate Banking ben ik verantwoordelijk voor het adviseren van grootzakelijke relaties. Kenmerkend en uniek aan de Rabobankorganisatie is onze geheel eigen bedrijfscultuur en -structuur, waarbij maatschappelijke betrokkenheid en lokale aanwezigheid hand in hand gaan met een professionele dienstverlening (nationaal en internationaal) en financiële stabiliteit. Binnen de Rabobank is er uitgebreide kennis van en ervaring in de medische sector. Dat komt onder meer dankzij ons sterk groeiend marktaandeel in deze sector. Het is met recht een

36

vak apart! Daarom vind ik het een uitstekend initiatief om de dienstverlening naar de medische sector exclusief te organiseren in een Medicidesk. Dat is wat mij betreft een must om een échte partner in business te zijn. Ik ben trots dat ik deel uitmaak van het team van specialisten dat medici adviseert bij hun eigen financiële planning.”

Miriam Stevens Accountmanager MKB

De medicus als ondernemer “Het oplossen van financiële vraagstukken voor medici vergt specialistische kennis,” aldus Miriam Stevens. “Ik werk al zeventien jaar bij de Rabobankorganisatie. Ooit vanuit de schoolbanken als trainee begonnen. Ik dénk Rabobank als het ware.

Vanuit mijn huidige functie als Accountmanager MKB heb ik dagelijks met ondernemers te maken. En steeds vaker met medici. Naast het uitoefenen van zijn vak is een medicus over het algemeen ook ondernemer. De branche is volop in beweging.

Daarom vind ik het belangrijk om alle ontwikkelingen op de voet te volgen. Dat is wat mij betreft nodig om een goede gesprekspartner te zijn. Je moet wel dezelfde taal spreken. Financiële vraagstukken die speciaal voor medici gelden, kennen in principe geen geheimen voor mij. De toetreding tot een maatschap, bijvoorbeeld. Of je al dan niet vestigen in een gezondheidscentrum. Vragen die echt specifiek voor de medische branche gelden. Ons dienstenpakket sluit wat mij betreft prima aan op de behoefte in deze markt. Medici kunnen maximaal profiteren van de kennis en expertise die wij op dit vlak in huis hebben.”

Gemoedsrust Erwin Theunissen is de Specialist Verzekeren in het team van Medicidesk. Erwin: “Ik werk al meer dan twee decennia bij de Rabobankorganisatie. Ooit aan de balie begonnen en van daaruit heb ik mij steeds meer in het verzekeringsvak gespecialiseerd.

Dat is een bewuste keuze. Dit vak is boeiend en het is de kunst om mensen net dat stukje gemoedsrust te bezorgen dat ze no-

37

dig hebben. Slapen doen we ’s nachts,” grapt hij. “Het vergt wel

Ontzorgen

gespecialiseerde kennis om medici goed van dienst te kunnen

Bettina Hoeksema: “Als Accountmanager Private Banking van

zijn. Vanzelfsprekend biedt ons dienstenpakket mogelijkheden

Rabobank Westelijke Mijnstreek ben ik persoonlijk betrokken

om mensen in deze tak van sport te bedienen. Maar het ligt

bij het analyseren van de wensen van onze klanten en ben ik

allemaal net een beetje anders. Je hebt met andere risico’s te

behulpzaam bij het definiëren van het doel. Wat wil iemand

maken. Of met specifieke voordelen die speciaal voor medici

doen met zijn vermogen? Voor nu en voor later? Dat verschilt

gelden. Het is elke keer weer een uitdaging om met de klant

nogal per klant. Medici zijn vaak vermogend. Of worden dat.

een verzekeringenpakket samen te stellen. Op maat. Een pak-

In het begin van hun carrière is het overwegend hard werken.

ket dat de opdrachtgever en zijn eventuele gezin een gerust

Deze mensen leveren jarenlang een bovengemiddelde inspan-

gevoel geeft. Daar ga ik voor.”

ning waar ze later de vruchten van hopen te plukken. Als ze er dan eindelijk ‘zijn’ dan vind ik het prettig om deze mensen te ontzorgen. Ze hebben al genoeg aan hun hoofd.” Volgens Bettina is het belangrijk om het verhaal achter het vermogen van haar klanten te leren kennen. Medici krijgen het namelijk niet voor niets. “De Rabobank is een aantrekkelijke bank voor vermogende particulieren in het algemeen en voor medici in het bijzonder. Een bank die de kennis en ervaring in huis heeft om medici optimaal te kunnen servicen op het vlak van vermogensbeheer. Maar voor mij geldt met name: ik wil de klant ontzorgen! Het hebben van een vermogen is immers een lust, geen last.”

Persoonlijke vraagstukken Claudia Drissen is met haar 21 dienstjaren bij de Rabobank een ervaren ‘rot’ in het vak. Ze is pienter en weet waar ze over praat: “Vermogensbeheer is een kwestie van voortdurend analyseren.

Medici werken echt vreselijk hard. De balans tussen werk en privé is voor hen vaak moeilijk te vinden. Het is dan ook erg prettig om deze mensen bij te kunnen staan om hun eigen zaken tot in de puntjes te regelen. Het is zeker geen standaard werk. Elke situatie is weer anders en vraagstukken zijn vaak persoonlijk van aard. Als Intern Accountmanager Private Banking fungeer ik als aanspreekpunt en vorm ik een belangrijke schakel tussen het vinden en behouden van duurzame relaties. De klant mag

Erwin Theunissen Specialist Verzekeren

38

Medicidesk Rabobank Westelijke Mijnstreek is geen onbekende bij medici in het werkgebied.

Veel (para)medici zijn zakelijk of particulier al klant bij de bank. Medici werken hard om voor hun patiënt te zorgen en deze gezond te houden. Vaak stellen

Bettina Hoeksema Accountmanager Private Banking

ze zich minder snel de vraag of hun eigen financiële planning wel gezond is.

Met de Medicidesk gaat Rabobank Westelijke Mijnstreek pionieren. Een speciaal geselecteerd team van specialisten uit verschillende relevante disciplines werkt samen om medici optimaal te kunnen servicen met dienstverlening op diverse niveaus. Dit team heeft de specialistische kennis, kent de leefwereld van de medicus en komt met flexibele oplossingen om van dit initiatief een succes te maken.

Meer informatie: www.rabobankwestelijkemijnstreek.nl/medicidesk

van mij een proactieve houding verwachten. Dat vind ik vanzelfsprekend. Goed contact is dan ook onontbeerlijk. Samen met de accountmanager kijk ik of onze producten passend zijn bij de situatie en mogelijkheden van de klant. Verder blijf ik zelf, maar ook wij samen als team van de Medicidesk, uitstekend op de hoogte van alle ontwikkelingen die nodig zijn om snel te reageren op eventuele vragen en ontwikkelingen in de markt. Daag ons eens uit, zou ik zo zeggen! Een gesprek kan nooit kwaad. Zeker als het om zoiets belangrijks als uw vermogen gaat.”

Claudia Drissen Intern Accountmanager Private Banking

39

NetweRkBORReL 7 december 2011 Op 7 december 2011 vond de Rabobank netwerkborrel plaats in de Stadsschouwburg Sittard-Geleen. Als speciale gast werd Bert Bruggink verwelkomd. Hij is CFO van de raad van bestuur Rabobank Nederland. De heer Bruggink gaf op deskundige en

presentatie nam hij de gasten mee naar het verleden, het heden en de toekomst van de crisis. Hij schetste een duidelijk beeld van de financiĂŤle sector en de economie in Europa.

Ruim 400 klanten en relaties bezochten het evenement, waar contacten leggen en onderling zakendoen centraal stonden.

Onder het genot van een hapje en een drankje maakten collega-ondernemers uit de Westelijke Mijnstreek kennis met elkaar en met elkaars business.

teRUGBLIk

humoristische wijze zijn visie op financiĂŤle zaken. Tijdens zijn

41

“Kraamkamer voor atleten op weg naar de Spelen van 2016”

Ruud Guyt

Wethouder voor sportzaken, volkshuisvesting en duurzaamheid Tekst >Loek Kusiak Beeld > Henry Peters

42

4x3 estafette

sportzone

Limburg

en ­regionale ­trainingscentra voor onder meer wiel­rennen en handbal. Dit gaat zorgen voor een kruisbestuiving met sport­ gerelateerde ­onderwijsrichtingen van ­Leeuwenborgh Opleidingen en het DaCapo College, met leerbedrijven voor studenten, ook van buiten de regio, met een innovatie- en expertisecentrum voor topsport en met voorzieningen voor ­leisure. De ­totale investering voor de Sportzone, inclusief de afbouw van het Fortuna Stadion, is tot 2016 geraamd op ­honderdzestig ­miljoen euro.”

Welke innovaties of voordelen ziet u door onderdeel te zijn van de Sportzone? “Innovatief voor Nederland is de accommo-

Rond het Fortuna Stadion in Sittard-Geleen

datie Fitland Fitness, Sport & Onderwijs. Die wordt eind 2012

verrijst Sportzone Limburg. Hoogwaardige

voltooid en herbergt diverse functies onder een dak: indoor-

accommodaties voor topsport (‘Go for Gold’)

sport, onderwijs en leisure met wellness, zwemmen, horeca,

en talentontwikkeling worden gecombineerd met onderwijs, onderzoek, leisure. Een op­ steker van jewelste voor het sportklimaat en de aantrekkingskracht van stad en regio. Vier

winkels. Met het opleveren van Fitland wordt de Sportzone echt zichtbaar. De sporthal, goed voor 2.500 zitplaatsen, wordt de thuishaven van handbalclub OCI-Lions en is geschikt voor

betrok­kenen beantwoorden vanuit hun eigen

handbal op Europees niveau. DaCapo College en Trevianum

domein elk drie vragen. De estafettestok gaat

Scholengroep behoren allebei tot een selecte groep van scho-

van Ruud Guyt over naar Hans Gijsbers, naar

len in Nederland die aangesloten is bij de ­Landelijke Organi-

Ruud ­Verhagen en tot slot naar Eric van Breda.

satie Onderwijs en Topsport (LOOT) en die ­talenten steunt bij het combineren van topsport en hun schoolcarrière. Dat geeft deze scholen een extra uitstraling.”

Hoe is de gemeente Sittard-Geleen betrokken bij Sportzone Limburg? Ruud Guyt, wethouder voor sportzaken, volkshuis­

In hoeverre is van de Sportzone economische spin-off voor

vesting en duurzaamheid (PvdA): “Bij het Fortuna Stadion had

stad en regio te verwachten? “In de mantel van het ­Fortuna

oorspronkelijk een duurzaam bedrijvenpark moeten komen.

Stadion is een Fitland Hotel gepland. Ook is er plek voor een su-

Toen deze functie niet haalbaar bleek, is dankzij het enthou-

permarkt en een sportdetailhandel. Voor de bouw van ­Fitland,

siasme en investeringsbereidheid van veel partijen, ­waaronder

het hotel en de supermarkt is aan tijdelijke werkgelegenheid

de Provincie en projectontwikkelaar ­Jongen-Meulen, de keu-

400 manjaar nodig. In Fitland komen circa 100 werknemers

ze voor een Sportzone gemaakt. Daarbij koesteren we een

te werken. De winkels en de supermarkt zorgen voor circa

­Olympische ­ambitie: kraamkamer zijn voor atleten op weg

350 arbeidsplaatsen. Straks werken en studeren er in totaal

naar de Spelen van 2016. Sittard-Geleen is van oudsher een

1.500 mensen op en rond de Sportzone. Het sportcomplex De

bakermat van sportopleidingen, zoals het CIOS, en voor hand-

­Haamen in Beek wordt een centrum voor aangepaste spor-

bal, voetbal, atletiek. Daarbij is de Westelijke Mijnstreek in de

ten voor gehandicapten en chronisch zieken. Ook dat schept

­regionale beleidsagenda aangewezen als speerpunt voor sport

­banen. Denkbaar is bovendien dat sportbonden hun kantoor in

en hoogtechnolo­gische bedrijvigheid. De Sportzone wordt

deze regio huis­vesten. Het gaat hier bruisen.”

het epicentrum voor topsport en talentontwikkeling voor ­nationale ­trainingscentra die voldoen aan Olympische ­normen

www.sportzonelimburg.nl

43

“Onderwijs aanbieden dat topsportvriendelijk is”

Welke innovaties of voordelen ziet u door onderdeel te zijn van de Sportzone? “Sportzone Limburg is voor sportgerelateerd onderwijs één groot uitdagend leerbedrijf, waar onze studenten met stages praktijkervaring kunnen opdoen. De arbeidsmarkt ziet er voor hen ook gunstig uit. Veel sportaccommodaties, vaak beheerd door gemeenten die moeten bezuinigen, zijn verouderd. Te eenzijdig in aanbod, niet multifunctioneel genoeg voor de eisen van deze tijd. Er zijn innovatieve concepten en verdienmodellen voor sportaccommodaties nodig. Creativiteit in ontwerp en beleidsmanagement moet je bundelen.

Hoe is de Hogeschool Zuyd bij de Sportzone Limburg ­betrokken?

De Hogeschool Zuyd is gewend hierover te adviseren, zoals

Hans Gijsbers, Hoofd Externe Betrekkingen: “Wij willen on-

onlangs voor de upgrading van sportcomplex De Haamen in

derwijs aanbieden dat topsportvriendelijk is. Niet door in de

Beek. Een andere reden waarom de Sportzone voor ons be-

Sportzone schoolgebouwen neer te zetten, maar door mid-

langrijk is, is dat veel van onze studenten actief sportminded

del van twee gespecialiseerde opleidingen die expertise le-

zijn. Niet alleen in de breedtesport, maar ongeveer veertig stu-

veren aan de Sportzone. Onze studie Facility Management

denten doen ook aan competitiesport op topniveau. Zij zijn

gaat zich, dankzij subsidie van de Provincie en de gemeente

afhankelijk van een trainingscentrum of andere faciliteiten in

Sittard-Geleen, nu ook richten op het ontwikkelen en beheren

de Sportzone. Wij bieden deze studenten-sporters flexibiliteit

van uiteenlopende sportaccommodaties. Bovendien focust

in afstemming tussen onderwijs en training.”

deze tweejarige ­specialisatie op alles wat komt kijken bij het opzetten van ­sportevenementen en andere leisure-events. De

In hoeverre is van de Sportzone een economische spin-off voor

tweede nieuwe richting is een specialisatie in sportbiometrie.

stad en regio te verwachten? “De kracht van het sportbeleid van

Een biometrist werkt op het snijvlak van techniek en gezond-

Sittard-Geleen is dat de economische impact er al in verankerd

heidszorg. Hij meet het menselijk lichaam. Hij is betrokken bij

zit. Er is op voorhand gekeken naar relaties met marktpartijen

het ontwerp en gebruik van medisch-technische apparatuur.

die willen investeren. Om de hoek van de Sportzone ligt de

Daarmee krijgen topsporters meetgegevens om nog beter te

Campus Chemelot. Daar staat innovatie in voeding en materi-

presteren. Denk bijvoorbeeld aan de manier waarop je met een

alen, ook voor toepassingen in de sport, centraal. Verder levert

polsstok kracht overbrengt, of hoe je aerodynamischer kunt

de Universiteit Maastricht veel kennis op het gebied van bewe-

wielrennen. De sportiometrist levert data, maar is zelf geen at-

gen, sport en gezondheid waar bedrijven ook weer op insprin-

leet of diëtist. We pakken een werkveld op waarmee we zeer

gen. In een kansrijkere regio kun je als Sportzone niet zitten.”

onderscheidend zijn. De twee nieuwe studierichtingen kunnen elk op zo’n 25 tot 30 aanmeldingen rekenen.”

44

www.hszuyd.nl

Hans Gijsbers

Hoofd externe betrekkingen Tekst > Loek Kusiak Beeld > Henry Peters

45

Ruud Verhagen

Wielercoach en oud-amateurrenner Tekst > Loek Kusiak Beeld > Henry Peters

46

“Tom Dumoulin, als talent opgepikt door Rabobank en nu professional”

Hoe is het Regionaal Trainingscentrum (RTC) Wielrennen ­Limburg bij Sportzone Limburg betrokken? Wielercoach en oud-amateurrenner Ruud Verhagen: “Op wielergebied zijn wij in Nederland het eerste regionale trainingscentrum, met een jaarbudget van 150.000 euro en een fulltime coach. Onze kweek­ vijver bestaat uit de leden van de drie Limburgse wielerclubs,

van daaruit zowel op vlakke wegen trainen, maar ook snel in het

van jeugd, nieuwelingen, junioren tot en met de categorie be-

Heuvelland en in de Ardennen zijn. We zouden er nog een over-

loften in de leeftijd 19 tot 23 jaar. Samen met de clubtrainers

dekte wielerbaan bij moeten hebben, maar dat is nu nog een

­bieden wij de betere renners trainingsweekends aan en een

brug te ver. In het gebouw van atletiekvereniging Unitas deel

wedstrijdprogramma met uitdagende binnenlandse en buiten-

ik een werkruimte met de coaches van de nationale trainings-

landse koersen. De sterke junioren blijven nu voor Limburg be-

centra voor triatlon en het polsstokhoogspringen. Dat maakt het

houden, waardoor ook andere jongens zich aan hen kunnen op-

makkelijk om als coaches expertise uit te wisselen. De renners

trekken. Vroeger stapten de sterke junioren over naar Brabantse

kunnen in het Unitas-gebouw ook terecht voor krachttraining.

clubs om daar mooie koersen te kunnen fietsen. Dat bieden wij

Vrijwel al onze talenten studeren nog. De balans tussen topsport

nu. Onze junioren en beloften die tot de nationale top beho-

en de voorbereiding op een maatschappelijke carrière als het in

ren, krijgen van het RTC Wielrennen fulltime begeleiding, ook

de sport niet lukt, gedijt goed binnen de beschutting van het

op voedings- en medisch gebied. Deze talentgroep omvat nu

RTC en de Sportzone.’’

vijf junioren en zeven beloften. Ze zien elkaar drie tot vier keer per week. Met de beloften heb ik deze winter veel trainingski-

In hoeverre is van de Sportzone een economische spin-off

lometers gemaakt op het eiland Lanzarote. In de krokusvakantie

voor stad en regio te verwachten? “Het kan voor een poten-

trainen we met de junioren op Mallorca. De andere renners bij de

tiële sponsor lucratief zijn om bij de Sportzone aan te haken.

wielerclubs blijf ik samen met de clubtrainers in hun ontwikke-

Voorbeeld: wij hebben een eigen ploegleiderswagen, terwijl het

ling volgen. Daar kunnen laatbloeiers tussen zitten. Zo iemand is

trainingscentrum triatlon een busje heeft om zijn talenten mee

Tom Dumoulin. Die werd als talent opgepikt door Rabobank en

te vervoeren. Voor een bedrijf is het aantrekkelijk om met eigen

is nu ­professional.”

­wagens en een logo van de Sportzone al die sporters door de provincie naar wedstrijden te brengen. Dat kan ­naamsbekendheid

Welke innovaties of voordelen ziet u door onderdeel te zijn

en omzet genereren en de Sportzone nog zichtbaarder maken.”

van Sportzone Limburg? “Onze wegtrainingen starten vanaf het RTC bij het Fortuna Stadion. Geografisch is dat ideaal. Je kunt

www.rtclimburg.nl

47

Hoe is het Topsport Expertise & Innovatie Centrum (TEIC) bij Sportzone Limburg betrokken? ­Dr. Eric van Breda, sport­ wetenschappelijk directeur van het TEIC: “Er is een groeiende ­interesse om jonge atleten zo vroeg mogelijk als talent te her-

“Het gaat nog te vaak mis met ongetrainde sporters”

kennen, te selecteren en te begeleiden. Circa twaalf­honderd talenten en topsporters zijn ingeschreven bij de Topsport ­Academie ­Limburg, die deel uitmaakt van het NOC*NCF ­Olympisch ­Netwerk. Het TEIC gaat het echter niet direct om het aantal te winnen medailles. Onze taak is het aanbieden van hoogwaardige faciliteiten en expertise ter ondersteuning van topsporters en hun begeleidingsstaf. Daarnaast zal het TEIC de breedtesport, ofwel de atleten bij allerlei verenigingen in de provincie met adviezen en voorzieningen bijstaan. Het TEIC, dat met tien medewerkers aan de slag gaat, legt de dwars­ verbanden tussen verschillende expertises op medisch-, para-

marathon willen lopen of een lange toertocht over Alpencols

medisch- en trainingsvlak. Dat zijn gebieden die elkaar anders

willen fietsen kunnen, tegen betaling, vooraf zo’n test doen.

niet bereiken. Atleten krijgen namelijk van veel kanten infor­

Wel zo verstandig, want een bepaalde afstand of een zware in-

matie aangereikt. Neem bijvoorbeeld een sporter die al een tijd

spanning kan blessures opleveren, of erger: een hartstilstand.

een vermoeide indruk maakt. Waar die vermoeidheid vandaan

Nog te vaak gaat het mis met ongetrainde sporters.”

komt, kan hij van wel drie verschillende mensen te horen krijgen: de sportarts, de trainer en de inspanningsfysioloog. Maar

In hoeverre is van de Sportzone een economische spin-off voor

wie heeft de juiste analyse? Het TEIC wil dit type informatie slim

stad en regio te verwachten? “Het unieke van de Sportzone is de

bundelen, zodat de sporter weet wat de ware oorzaak van zijn

synergie waarmee sporters, onderwijs- en ­kennisinstellingen

mindere prestaties is.”

en bedrijven de sport op een hoger plan willen brengen en werken aan commerciële toepassingen. Er gebeurt ook al veel.

Welke innovaties of voordelen ziet u door onderdeel te zijn van

DSM heeft nu voor het kanovaren materialen ontwikkeld die

de Sportzone? “In het gebouw van atletiekvereniging Unitas

superlicht en zeer stijf zijn. De aanwezige combinatie in Sittard-

huisvesten we onder meer een laboratorium voor inspannings­

Geleen van breedtesport en topsport is, mede door de centrale

fysiologie. We bieden een gloednieuwe ­inspanningsdiagnostiek

ligging in de Euregio, voor bedrijven gunstig om hier een afzet-

aan. Daarmee meten we de zuurstofopname en CO2-afgifte

markt te creëren. En bedrijven trekken ook makkelijker hoog­

van duursporters. De apparatuur waarmee dat nu veelal ge-

opgeleide medewerkers aan als deze medewerkers weten dat

beurt is niet nauwkeurig. Het apparaat waarmee het TEIC gaat

hier een gevarieerde en uitmuntende sportinfrastructuur is.”

werken en dat wél een exacte meting vastlegt, is ontwikkeld is door de Universiteit Maastricht. Ook recreatiesporters die een

48

www.teic.nl

Eric van Breda

Sportwetenschappelijk directeur van het teic Tekst > Loek Kusiak Beeld > Henry Peters

49

Francine Houben 50

Francine houben

trots dat ze de Rabobank in haar geboortestad mag ontwerpen Ze is bijzonder trots en vereerd. Noemt het waanzinnig mooi dat ze in haar geboortestad Sittard de kans krijgt om een bijzonder gebouw neer te zetten. Francine Houben is architect en creatief directeur van Mecanoo architecten in Delft. Met een team van honderd mensen uit meer dan 25 verschillende landen werkt ze nationaal en internationaal aan grote projecten.

Tekst > Peter Eberson Beeld > Mecanoo architecten

Op dit moment wordt de in het oog springende nieuwe ­bibliotheek van Birmingham gebouwd. In Taiwan wordt gewerkt aan een theatercomplex met 5.900 stoelen. In eigen land is ­Francine bekend van de Montevideo woontoren in ­Rotterdam, met 152 meter de hoogste woontoren van het land en de TU Delft bibliotheek. Maar ontwerpen van haar bedrijf staan ook in landen als Zuid-Korea, Spanje en Rusland.

En aan die lange lijst internationale ontwerpen mag de ­Sittardse het nieuwe Adviescentrum van Rabobank ­Westelijke ­Mijnstreek

Francine Houben (1955)

toevoegen. Op de hoek van de Bergerweg en de Poststraat,

Zij is geboren in Sittard en is oprichter en creatief directeur

op loopafstand van het trein- en busstation in ­Sittard, heeft de

van Mecanoo architecten in Delft. In 1984 studeerde ze

Rabobank grond aangekocht voor de nieuwbouw. ­Uiteindelijk

cum laude af als architect aan de Technische Universiteit

gaan er driehonderd mensen aan de slag.

Delft. Francine Houben is één van de weinige vrouwelijke architecten die in haar vakgebied een prominente positie

Na een zorgvuldige selectie viel de keuze voor het ontwerp op

in de wereld heeft verworven. Haar projecten illustreren de

Francine Houben. “Er zijn meerdere bureaus uitgenodigd om

drie fundamentele elementen van haar architectuurvisie:

hun visie te geven op het toekomstige kantoor van de Rabo-

­Compositie, Contrast en Complexiteit.

bank. Uiteindelijk is de keuze op ons bureau Mecanoo uit Delft gevallen. Dat is iets waar ik bijzonder trots op ben. Je mag toch

Het oeuvre van Mecanoo is ongekend breed: huizen, scholen

iets van jezelf neerzetten in je geboorteplaats. Ik ben van plan

en complete woonwijken, bibliotheken en wolkenkrabbers

er een zeer bijzonder gebouw neer te zetten.” Hoe het gebouw

parken, pleinen en snelwegen, hotels, musea en theaters.

er precies komt uit te zien, laat de architect nog even in het

51

“Arch itectuur moet de zintuigen beroeren”

52

Stadskantoor en treinstation Delft

53

National Kaohsiung Performing Arts Center, Taiwan

midden. “Het wordt in ieder geval een inspirerend gebouw. Zeker in het oog springend, maar passend in de omgeving. Nee,

Bibliotheek van 35.000 m2 meter

geen hoogbouw, maar een lager, horizontaalzijdig gebouw dat we misschien wel op een heuvel gaan zetten, maar zover zijn we nog niet,” zegt Francine Houben. “We zitten nog in de eerste ontwerpfase.”

Bij het ontwerp staan de Rabobankmedewerkers en de bezoekers centraal. De Rabobank is een coöperatieve bank, zij is er voor en door haar klanten. Daarom geven wij het een centraal hart, een plein waar medewerkers en klanten, maar ook

In de vele publicaties die Francine Houben op haar naam heeft

­medewerkers elkaar onderling ontmoeten. Het gebouw heeft

staan, komen de woorden compositie, contrast en complexi-

een open karakter en geeft de bezoeker het gevoel te midden

teit telkens terug. “Architectuur moet de zintuigen beroeren.

te zijn van de medewerkers. Francine Houben: “Het gebouw

Waar ik bij mijn ontwerp op let, is dat het gebouw past in de

wordt zo ontworpen dat het helemaal klaar is voor Het Nieuwe

omgeving. Mijn stijl zou ik willen omschrijven als technisch

Werken. ­Rabobank Westelijke Mijnstreek vindt het belangrijk

innovatief, humaan en speels. Daarbij maak ik gebruik van

dat het gebouw daarin optimaal ondersteunt. Ruimte voor ont-

­verschillende materialen. Welke dat worden in Sittard-Geleen

moeting en samenwerking. Een inspirerende en sociale omge-

is nog niet bekend. Ik voel me vereerd om dit te mogen reali-

ving. En een variatie aan werkplekken waaruit, afhankelijk van

seren. De nieuwbouw op die plek wordt een echte landmark,”

het be­nodigde concentratieniveau, kan worden gekozen. Het

aldus de geboren Sittardse.

Adviescentrum moet een ontmoetingsplek worden, waar klanten en mede­werkers zich thuis voelen.”

54

www.mecanoo.nl

Library of Birmingham 55

Marcel Pollaert 56

Het plezier van sportvliegen Even naar Texel vliegen om koffie te drinken Sportvliegen biedt de gelegenheid om te kunnen genieten van een ongekende vrijheid en het bekijken van de natuur en het landschap die van bovenaf weer heel anders uitzien dan op de grond. Vliegscholen en verenigingen vliegen vaak met een gevarieerd aanbod van vliegtuigtypes, zoals de bekende Cessna en Piper. In gesprek met sportvlieger Marcel Pollaert (43) uit Rekem. Als hij ook maar even tijd heeft en de weersomstandigheden laten het toe, dan zoekt hij met zijn Cirrus SR 20 vanaf ­Maastricht Aachen Airport het luchtruim op.

Tekst > Johan Derrez Beeld > Henry Peters

Wat maakt sportvliegen zo leuk? “In een woord: vrijheid. Als je een bent met het vliegtuig en het volledig onder controle hebt, dan ervaar je het ultieme gevoel van vrijheid. Je bent trots dat je dat kunt. Dat jíj zorgt dat het vliegtuig veilig op de grond komt. Van nature kan een mens niet vliegen en dat maakt het ook zo speciaal. Het is fantastisch om iets te doen wat een mens niet kan, toch? Sportvliegen is een hele leuke vrijetijdsbesteding. Een combinatie van de gezonde spanning die je ­ervaart als je zelf als piloot het stuur hanteert en de ontspanning bij het genieten van een mooie vlucht. Afgelopen zomer ben ik naar Frankrijk gevlogen. In een paar uur ben je vlak boven de Pyreneeën, met heel veel vliegveldjes in de omgeving. Dat is fantastisch. Het voordeel van vliegen is dat je in een rechte lijn gaat. Als de wind een beetje meezit ben je binnen een uur in Texel. Zonder files, zonder veerpont. Dus daar vlieg ik wel eens naartoe om koffie te drinken. Het is trouwens maar een select groepje mensen dat vliegt. Ik heb me wel eens laten vertellen dat de groep piloten in Nederland nog geen drieëneenhalf ­duizend man groot is. Dat getal is inclusief de beroepspiloten.

Dus het is redelijk uniek om piloot te zijn.”

57

Maar dan moet je eerst een brevet halen “Uiteraard. Sport­

baan hebt en in het weekend vliegles neemt, dan zul je een

vliegen doe je niet zomaar, daar kom toch wel het een en ­ander

jaar tot anderhalf jaar doen over het behalen van je brevet.

bij kijken. Je begint met een PPL, dat staat voor Private Pilot

­Vliegen kost zo’n 200 tot 250 euro per uur, inclusief instructeur.

Licence, een internationaal erkend brevet. Hiermee mag je over

De ­kosten voor de opleiding zijn zo’n 15 tot 20 duizend euro.

de gehele wereld vliegen. Het is een brevet waarmee je trou-

Vergeet niet: bij vliegen is het net als bij autorijden. Je krijgt een

wens alleen privévluchten mag uitvoeren. Wil je met vliegen je

license to learn. Je leert pas echt goed vliegen als je het brevet

geld verdienen, dan moet je na het behalen van je PPL-­brevet

hebt en je vluchten maakt.”

doorgaan voor een Commercial Pilot License, het CPL. Als je start met het halen van je brevet volg je ook zeven theorievak-

Kan iedereen gaan vliegen? “Ja, in principe wel. Je moet wel

ken. Denk bijvoorbeeld aan een vak als meteorologie. Je moet

medisch worden goedgekeurd. Deze medische keuring is te

veel van het weer weten. Je leert wat gevaarlijke weersomstan-

vergelijken met een uitgebreide sportkeuring. Overigens, wist

digheden zijn voor het vliegen. Uiteraard is techniek een be-

je dat een bril of contactlenzen dragen, of zelfs een (beperkte)

langrijke vak. Heel simpel: waarom vlieg je en val je niet uit de

kleurenblindheid, geen obstakels hoeven te zijn om toch je

lucht? Dat moet je weten. Vliegen is namelijk een formule, de

sportvliegbrevet te kunnen behalen? Dus, als je medisch goed-

liftformule. En als je die formule goed hanteert, val je nooit uit

gekeurd bent, kun je je brevet halen en gaan rondfladderen

de lucht. Kijk, het moeilijkste van vliegen is een goede landing

in de lucht. Je kunt een vliegtuig huren of kopen. In deze tijd

maken. Want dan moet je net niet meer gelift worden zodat je

kun je voor een goede prijs een mooi tweedehands vliegtuig

op de grond komt. Dat soort dingen moet ­allemaal heel goed

­kopen. Om je brevet in stand te houden moet je minimaal

tussen je oren zitten.”

twaalf uur vliegen in 24 maanden. Bij vliegen staat veiligheid boven ­alles. Vandaar onder meer die periodieke medische keu-

58

En hoelang moet je uittrekken voor het halen van een brevet?

ring voor ­piloten en de verplichte technische controles ­iedere

“Voordat je op examen mag, moet je minimaal 45 lesuur ge-

vijftig uur dat een vliegtuig heeft gevlogen. Trouwens, de

vlogen hebben en de bijzondere verrichtingen onder de knie

meeste kans op een ongeluk loop je als je met de auto naar en

hebben, zoals een noodlanding. Normaal gesproken, als je een

van het vliegveld rijdt.”

“Als je een bent m et h et vliegtuig en h et volledig onder controle h ebt, dan h eb je h et ultiem e gevoel van vrijh eid�

59

60

Van Mijnstreek tot Wijnstreek Limburgse wijn is het imago van ‘zuur en duur’ inmiddels ver ontstegen De Limburgse wijn is aan een flinke opmars bezig. De wijnen die onze kalkrijke gronden opleveren, zijn kwalitatief inmiddels te vergelijken met de alom gerespecteerde wijnen uit de Bourgogne. Dat is op zich niet zo vreemd. Door de klimaatverandering hebben we hier in het zuiden van het land hetzelfde klimaat als de Bourgogne zo’n zeventig jaar geleden. Bekende druivenrassen voor de zogenaamde ‘cold climat’ wijnen als Pinot Noir, Pinot Gris, Chardonnay, Riesling en Auxerrois, zijn inmiddels alom vertegenwoordigd.

Tekst > Marcel Limbourg Beeld > Daniëlla Baars, Luc Daelemans, Nanni Habets en Henry Peters

In Limburg staat op dit moment ongeveer zestig tot zeventig hectare aan wijnstokken. Met een productie van plusminus 700.000 flessen per jaar. Wijnen uit Limburg hebben inmiddels al een beschermde benaming de BGA (Beschermde Geografische Aanduiding), vergelijkbaar met de AOC in Frankrijk. Op dit moment zijn de Limburgse wijnbouwers zelfs druk in de weer om een heuse Appellation Contrôlée voor het Limburgse wijngebied te verkrijgen. Hoe dan ook, Limburg ontwikkelt zich langzaam maar zeker tot echte wijnstreek.

“De wijnbouw in Limburg kent een rijke historie,” steekt Jules Nijst van wal. Jules is wijnbouwer op de Wijngaardsberg in Ulestraten. Hij maakt een aantal heerlijke wijnen van zorgvuldig voor onze streek geselecteerde druivenrassen. Fruitige en frisse witte wijnen van de Auxerrois en de Pinot Gris en een vollere mooie rode wijn van de Pinot Noir. “De bodem hier is qua samenstelling te vergelijken met de bodem in bijvoorbeeld de Chablis. Löss en mergel. Ik blijf graag bij Bourgognerassen. Ook vanwege de historie. Er is hier al heel lang sprake van wijnbouw.

61

In Limburg staat op dit mom ent ongeveer zestig tot zeventig h ectare aan wijnstokken

62

Er zijn stukken uit het jaar 968 waar wijngaarden in deze streek genoemd worden. In de tijd van Karel de Grote, zoals bekend uit Aken, was dit al het centrum van het Frankische rijk. Toen het rijk uiteen viel, werden de bezittingen van de toenmalige heersers geschonken aan de kerk. De monniken, in eerste instantie afkomstig uit Frankrijk, hebben de wijngaarden toen in bezit genomen. Er is een stuk in het archief van ­Maastricht waar deze schenking notarieel is vastgelegd. En de wijngaarden hier op de Wijngaardsberg worden hierin vermeld als onderdeel van die schenking. Het heet ook niet voor niets de Wijngaardsberg natuurlijk. In het bos achter de wijngaard zie je zelfs nog de oude terrassen voor de wijnbouw van ­vroeger.

De meeste wijngaarden in het zuiden zijn verdwenen in de tijd tussen 1500 en 1800. Vanwege het klimaat. Het werd hier kouder in die tijd. En de mensen gingen bier drinken. Op een paar plaatsen is de wijnbouw nog een periode bewaard gebleven.

Waaronder hier. Met de komst van de Fransen in 1800 is daar definitief een einde aan gekomen. De wijngaarden waren van de kloosters. De kerk verloor zijn eigendommen vanwege de Franse revolutie.

Toen was het een periode van zestig à zeventig jaar stil. De Apostelhoeve bij Maastricht is in de jaren zestig weer met wijnbouw begonnen. Dat is zo langzaam aan weer gegroeid.

Hoeve Nekum kwam erbij. Daarna kwam Wijngoed Fromberg in Voerendaal. Nu zijn er in Nederlands Limburg ongeveer acht professionele wijnbouwers.”

Onder wie Harry Vorselen uit Thorn. Harry begon in 2001 met de eerste aanplant van druivenstokken voor wat later Wijngoed Thorn werd. “De mensen verklaarden mij voor gek. Maar het microklimaat hier bleek erg geschikt voor de wijnbouw. We

63

Harry Vorselen

Jules Nijst

Gijs van Esschoten

­leven hier in het droogste gebied van Limburg. Dat komt onder

veel respect voor elkaars handelswijze en een ­gezamenlijk doel.

meer door de Kempische Heuvelrug in België. Die ligt vrij hoog

De Limburgse wijnen op de kaart zetten en te streven naar

­waardoor de buien, die overwegend uit het westen komen, uit-

­constante kwaliteitsverbetering.

geregend zijn voordat ze hier zijn. Ik ben toen met mijn collega van het Wijndomein Aldeneyk, hier net over de grens in België,

Gijs: “We hebben ons samengepakt als Limburgse wijnprodu­

naar school gegaan in Trier. Daar hebben we alles over wijn-

centen. Vroeger was iedereen afzonderlijk bezig om de ­kwaliteit

maken geleerd en zijn we pas echt enthousiast geraakt. Met

en het product te verbeteren. Met wisselend ­succes. Als je

de juiste raskeuze en de juiste stammenkeuze komen we echt

­samen je schouders eronder zet krijg je niet alleen een beter

vooruit hier. En de algemene klimaatverandering speelt ons

product maar ook een betere naam. We doen steeds meer

­gewoon in de kaart.

dingen in gezamenlijk overleg. Ook de marketing. ­Daardoor ­worden we intussen serieus genomen. Niet enkel in de regio,

We hebben hier met name de Pinot en de Auxerrois voor de

maar ook ver daarbuiten. Steeds meer kwalitatieve ­restaurateurs

witte wijnen. Maar ook inmiddels de Pinot Noir en de ­Dornfelder

en delicatessenzaken zijn onze wijnen gaan voeren. We staan

voor rood. Dit is vrij uniek voor dit gebied. In de nabije toekomst

letterlijk en figuurlijk op de kaart. Limburg is als ­wijnprovincie

komt daar ook nog de Riesling bij. Momenteel beslaat het wijn-

de Bourgogne van Nederland. Het is hier dus goed ­toeven.

domein ongeveer vijfeneenhalve hectare. De verkoop van de wijn loopt uitstekend. Momenteel ben ik alweer uitverkocht. Ik

Er zijn voor ons drie dingen belangrijk, en dat is: kwaliteit, kwa-

ben met smart aan het wachten op de volgende oogst.”

liteit en kwaliteit! Daarnaast heb je natuurlijk ook de kwantiteit.

We hebben nog een te beperkte productie om aan de overwel-

64

Gijs van Esschoten is de voorzitter van de Confrérie des Cheva-

digende vraag te voldoen. Aan het einde van de wijn hebben

liers du Vin Limbourgeois. Een hele mond vol. Het is een hechte

wij altijd nog een stukje jaar over. Dat is vanzelfsprekend ook

club van Limburgse wijnmakers. Mensen die een passie ­hebben

wel prettig. Maar vaak uitverkocht zijn, is minder goed voor de

voor wijnen van Limburgse oorsprong. Een vriendenclub met

continuïteit van de relatie met je klanten. En als je als wijnhuis,

bijvoorbeeld, groepen moet gaan rondleiden zonder dat ze iets kunnen proeven is dat gewoon jammer.”

Gijs produceert een schitterende rode wijn. De Sang de S­tokkem.

Deze wijn, gemaakt van de Pinot Noir-druif, wordt verbouwd op

“De wijnbouw in Limburg kent een rijke historie”

de zonovergoten zuidhellingen van de ­Keutenberg bij ­Stokkem in het Geuldal. Gijs, die zijn fortuin maakte in de automatisering en het detacheren van ICT-professionals, nam de wijngaard en de wijnmakerij inmiddels zo’n kleine tien jaar geleden over van zijn voorganger. “We hebben hier in principe alles om een mooie Pinot Noir te maken. Het klimaat, de bodem, de hellingen, echt alles is vergelijkbaar met de omstandigheden die in de noordelijke Franse wijngebieden gelden. Zelfs golden. Want

vierde jaar een heel klein beetje oogst. Het vijfde jaar heb je de

hier hebben we inmiddels het klimaat dat zo’n zeventig jaar

eerste echte oogst. Om in het zesde en zevende jaar je wijnen

geleden in de Bourgogne heerste. En daar komen al generaties

te koop aan te bieden. Zeven jaar lang ben je alleen maar bezig

lang ‘s werelds meest gewaardeerde wijnen vandaan. Het was

met investeren. Inkomsten zijn er niet. Van de aankoop van de

voor mij een uitdaging om die kwaliteit te proberen te evena-

grond tot een wijnbedrijf dat echt rendeert moet je minstens

ren. En dat is gelukt.”

op dertien jaar rekenen. Dat weerhoudt veel mensen ervan om er überhaupt mee te beginnen. Wijngaarden gaan in wijn­

Rijk word je er niet van. Volgens Van Esschoten kost het aan-

streken echt over van vader op zoon. Een wijngaard begin je

kopen en beplanten van een hectare wijngaard zo’n honderd-

dan ook niet voor jezelf, die begin je eigenlijk voor je kinderen.”

duizend euro. “Vervolgens heb je drie jaar alleen maar werk en op het moment dat je dat goed gedaan hebt, heb je in het

www.limburgsewijn.com

65

– AANBIEDING –

Proef Limburg!

Introductiepakket 6 Limburgse wijnen met kwaliteitszegel

In samenwerking met de Confrérie Des Chevaliers du Vin Limbourgeois introduceren wij 6 bekroonde wijnen uit ons eigen Limburg! Alle wijnen zijn 100% gemaakt van Limburgse druiven en gevinifieerd door jonge Limburgse wijnboeren die van de wijnbouw hun beroep hebben gemaakt!

Hoeve Nekum Rivaner 2010 (2 flessen) Op de beste hellingen van de Maastrichter Louwberg heeft de familie Bollen haar wijngaarden.

Dit is een frisse ongecompliceerde fruitige wijn met het typische “petillantje” op het puntje van je tong.

Domein de Wijngaardsberg Rosé 2010 (2 flessen) Jules Nijst is erin geslaagd van zijn Pinot Noir een top rosé te maken. Heel verfijnd met tonen van rood fruit, wilde bosframboosjes en een braam. Het wonder van Ulestraten.

Overst Voerendaal Dornfelder 2010 (2 flessen) Deze wijn heeft een neus van zwarte vruchten zoals kersen en bramen en een licht hout aroma. Zijn smaak is droog, fruitig met fijne zuren en weinig tannine. Hij is mond vullend met een goede body, veel smaak en lange afdronk.

Speciale lezersaanbieding:

€ 49,95 Voor bestellingen neem contact op met Gijs van Esschoten op het telefoonnummer: 06 53 45 82 00 of per e-mail: info@chateaugilbert.nl

66

Rabobank Westelijke Mijnstreek investeert in groei van economie De Rabobank steekt samen met Industriebank Liof, DSM, Particon en de Provincie Limburg vijftig miljoen euro in een nieuw investeringsfonds. Het geld is bedoeld voor investeringen in innovatieve bedrijven voor zowel de Chemelot Campus als de Maastricht Health Campus. Het is uniek te noemen dat de Rabobank participeert in een dergelijk fonds. “Er is geen enkele bank die dit doet,” zegt Harry Lempens, directeur Bedrijven van Rabobank Westelijke Mijnstreek. Hij verwacht dat de investeringen voor een groei van de werkgelegenheid in de regio gaan zorgen.

Tekst > Peter Eberson Beeld > Henry Peters

“Rabobank Westelijke Mijnstreek heeft zich na de fusie een paar

Dat gegeven deed de Provincie en DSM besluiten om een

belangrijke doelen gesteld,” legt de directeur uit. “Zo willen

nieuw Venture Capital Fonds in het leven te roepen: Limburg

we onze klanten (80.000 particulieren en 8.000 zakelijke red.)

Ventures II. Een vervolg op het succesvolle Limburg Venture I

zo goed mogelijk bedienen. Maar we willen meer betekenen.

fonds. De Rabobank besloot ook in te stappen.

We hebben als doel gesteld de lokale economie te versterken.

Er zijn in deze regio uitdagingen genoeg. Krimp, leegstand in

Harry Lempens erkent dat het zeker niet gebruikelijk is dat

winkelcentra, bedrijventerreinen die nog niet goed lopen, de

een bank in een Venture Fonds stapt, maar in dit geval past

vastgoedsector die het zwaar heeft. Tegelijkertijd zijn er veel

de ­investering perfect bij de doelstellingen van de bank. “Dit

kansen in de Westelijke Mijnsteek. Bij Chemelot, in de logistiek

fonds biedt de mogelijkheid om de economie in de regio te

rondom Holtum-Noord en de haven in Stein en bij Maastricht

versterken. De verwachting is dat zeventig procent van de in-

Aachen Airport om er een paar te noemen.”

vesteringen in deze regio terecht komt, met name bij bedrijven op Chemelot. Het overige deel komt bij Maastricht Health Cam-

Volgens Harry Lempens wil Rabobank Westelijke Mijnstreek een

pus terecht. In de praktijk is er overigens een wisselwerking tus-

actieve rol spelen bij het ondersteunen van innovaties. “Het be-

sen de campussen. Kenniswerkers van de universiteit in Maas-

gint met innovatie, maar aan alleen innovatie heb je niets. Er

tricht of Aken werken ook op Chemelot. De Rabobank is niet

moet ook bedrijvigheid komen. De innovaties moeten zorgen

over één nacht ijs gegaan. Limburg Ventures II gaat ­bestuurd

voor meer werkgelegenheid. Een goed idee is één, maar daar-

worden door een zelfstandige en professionele directie. Het is

na komt het aan op goed ondernemerschap, een overheid die

een privaat-publiek fonds. Het kapitaal van vijftig miljoen euro

meewerkt, kennis en geld. Voor bedrijven op Chemelot is de

wordt door de vijf deelnemers opgebracht. Wij geloven erin.

beschikbaarheid van durfkapitaal essentieel. Het is een feit dat

De ervaringen met het eerste fonds zijn dermate goed, dat wij

ondernemers moeilijker een financiering krijgen voor de altijd

verwachten ook met dit tweede fonds bedrijven te kunnen hel-

meer risicovolle innovatie-activiteiten. Dat remt de groei, ken-

pen. Naar verwachting worden veertig ­investeringen gedaan in

nis wordt niet gebruikt en innovaties worden niet omgezet in

bedrijven, variërend van 250.000 tot acht miljoen euro.”

business,” aldus Harry Lempens.

68

Limburg Ventures ll Limburg Ventures II is een zogenoemd revolverend fonds: het durfkapitaal wordt in principe terugbetaald. Het fonds heeft een verwacht rendement van zeven à acht procent per jaar uit rente, dividenden en opbrengsten uit de verkoop van participaties. Het fonds richt zich op ondernemingen die concrete producten ontwikkelen, produceren en vermarkten en op ondernemingen die diensten leveren; kortom het innoverende bedrijfsleven in de doelsegmenten van Chemelot. Limburg Ventures II zal investeren in bedrijven in de vroege fase, maar richt zich ook op groeiers en doorgroeiers. Dat zijn bedrijven die de startfase voorbij zijn en zich focussen op de vervolmaking van de technologie en op de commercialisering daarvan.

De twee inhoudelijke sectoren zijn Materialen en Life Sciences. Het fonds heeft een zelfstandige directie en een Raad van Commissarissen. Het fonds start met vijftig miljoen euro, maar de oprichters verwachten het startkapitaal te kunnen uitbreiden met een bedrag van tenminste dertig miljoen euro uit het Innovatiefonds MKB+ van de Rijksoverheid.

Rabobank Westelijke Mijnstreek laat met deel­ name in het investeringsfonds zien voortdurend te ­durven pionieren. “We willen aan de ene kant een goede bank zijn voor onze bestaande klanten, maar we zien ook de kansen in de markt. Zo hebben we ook het Teckle-platform opgezet. Naast de accountmanagers innovatie, de bundeling van kennis en een uitgebreid netwerk van partners op het gebied van innovatie, maakt het Teckle -fonds ook deel uit van dit initiatief. Dat zijn in feite reguliere financieringen, maar waarbij de Rabobank wel eerder financiert dan een bank normaal gesproken zou doen.

Dat soort initiatieven past echt bij de Rabobank.

Vanuit de coöperatieve gedachte de economie stimuleren. Vergeet niet dat elke baan van een kenniswerker zorgt voor werkgelegenheid voor minimaal tien andere mensen. Uiteindelijk zorgen de investeringen in veelbelovende bedrijven voor meer werkgelegenheid in de regio en daar profiteert ook het bestaande bedrijfsleven van,” zegt Harry Lempens.

Harry Lempens 69

Caspert van Delft, Gianni Serreli en Guus Cantelberg

70

Data4

De klant bepaalt wat wij leveren Data4 is in 1997 ontstaan door een hiaat in de ICT-markt. De oprichters, Gianni Serreli en Caspert van Delft, hebben elkaar ontmoet bij de politie waar ze beiden als externe medewerkers aan de slag waren.

De vraag naar ICT’ers was groot, de kwaliteit vaak discutabel en de afstemming tussen vraag en aanbod liet te wensen over. Genoeg verbeterpunten en een mooie uitdaging dus. Vijftien jaar later is Data4 uitgegroeid tot een toonaangevende dienstverlener op het gebied van ICT, finance en telecom.

Tekst > Tom Brennand Beeld > Henry Peters

Historie

­uitstekende sociale vaardigheden. Dat is een eerste vereiste om

“Het is fijn om terug te kijken op vijftien jaar succesvol onder­

goed mee te kunnen draaien in een ander bedrijf. ­Vaktechnische

nemen. En de toekomst ziet veelbelovend uit,” volgens Caspert.

vaardigheden brengen wij ze bij met gerichte trainingen.

“Gianni en ik zijn van huis uit ICT’ers. Met dezelfde visie op de

­Passie voor het vak is vanzelfsprekend. Alleen zo kunnen wij

uitvoering van ICT-projecten. Bovendien klikte het goed. Samen

professionals leveren die niet alleen overal inzetbaar zijn, maar

een bedrijf oprichten was daarom voor ons een logische stap.”

ook altijd over de meest recente vakkennis beschikken.” Gianni:

Gianni: “De start in 1997 was in Utrecht. Twee jaar later is Guus

“Vanuit de detachering zijn wij ons dienstenpakket gaan ver-

Cantelberg tot de directie toegetreden. Onze aanpak sloeg

breden tot een totaalpakket dat wij Managed Services noemen,

aan en al snel hadden we een tweede vestiging in ­Maastricht

gebundeld in het Data4 Service Delivery Center. Hieronder

en een derde in Amsterdam. We zijn begonnen met het de-

vallen eigenlijk alle mogelijke diensten op het gebied van ICT-

tacheren van ICT’ers en later ook finance-specialisten.” Guus:

beheer en telecommunicatie. Denk aan de servicedesk, werk-

“Vanaf het begin hebben we ons geconcentreerd op kwaliteit

plekbeheer, serverbeheer, packaging enzovoort. Dit doen wij

en maatwerk. Wij doen wat de klant vraagt en daadwerkelijk

zowel remote vanaf onze vestigingen als op locatie, afhankelijk

nodig heeft. Dus geen standaardoplossingen waar overbodige

van de wensen en behoeften van de klant. De vraag is enigszins

zaken in zitten die toch betaald moeten worden, maar exact

verschoven van detachering richting beheerdiensten. Een klein

op maat gesneden oplossingen die aansluiten bij de bestaande

voorbeeld: voorheen had een grote klant met een eigen ICT-

behoefte. En daar zetten wij alleen de allerbeste specialisten

helpdesk soms tijdelijk versterking nodig. Die leverden wij dan.

voor in. Dat is de reden waarom we zijn blijven groeien.”

Tegenwoordig zien we dat een klant zijn volledige ­helpdesk bij ons onderbrengt en wij die naar behoefte invullen. Dat ver-

Diensten

groot de flexibiliteit en verlaagt de kosten.” Caspert: “Nieuw in

Het detacheren van ICT- en finance-specialisten vormde de

ons dienstenpakket is telecom. Het is gebleken dat grote orga-

basis van Data4 en is nog steeds een belangrijk onderdeel

nisaties een kennishiaat hebben over interne datacommunica-

van de dienstverlening. Guus: “Onze mensen beschikken over

tie. Vaak gaat communicatie ­tussen meerdere ­gebouwen die

71

De neuzen dezelfde kant op krijgen en houden is belangrijk

“Teamwork is een van de basisgegevens voor succes”

voor succes, zowel sportief als zakelijk. Bij Data4 staat een sterk team. We zijn allemaal verschillend qua leeftijd en achtergrond en daardoor complementair. Met andere woorden: samen zijn we pas echt sterk. Dat geldt voor veel zaken. Teamwork is een van de basisgegevens voor succes.” Gianni: “Ik ben de jongste en de enige niet-Limburger hier. We vullen elkaar inderdaad aan qua kennis en vaardigheden. Ik ben trots op wat wij samen

verspreid over Nederland en/of buitenland liggen. Dan moeten

hebben bereikt. Toen ik werd opgeleid als piloot bij Martinair

je verbindingen optimaal zijn. Omdat Data4 hier wel veel ver-

kon ik niet vermoeden dat ik ooit op een luchthaven zou zitten

stand van heeft, zijn wij daar op ingesprongen door behalve

met een succesvol ICT-bedrijf. Wij groeien doordat we goed

ICT ook telecom en de bijbehorende verbindingen aan te bie-

­samenwerken en de juiste mensen aan ons weten te binden.

den. Zo integreren we ICT en telecom en is ons pakket nog

Een kwaliteit die wij gezamenlijk vormgeven.” Caspert: “Zakelijk

vollediger geworden. Ook in dit geval kijken we naar wat een

een bedrijf runnen is vaak net een huwelijk. Je moet snel kun-

klant nodig heeft en daar stemmen wij onze aanbieding op af.

nen schakelen en blind op elkaar vertrouwen. En, zoals Guus

Wij zorgen dan dat het werkt en dat er altijd voldoende band-

­altijd zegt: als je in de topsport hebt gezeten, is het soms moei-

breedte voor alle communicatie is.”

lijk te beseffen dat niet iedereen hetzelfde kan. Binnen een bedrijf is dat toch heel belangrijk. Samen slagen we erin de passie

Directie

en de drive over te brengen op onze mensen en dat te vertalen

Guus: “Zakendoen toont veel overeenkomsten met topsport.

in een dynamische visie en uitstraling.”

Ik heb jarenlang op hoog niveau handbal gespeeld en was later actief als verenigingstrainer en bondscoach van Nederland.

72

www.data4.nl

Categorie

3

Maatwerk door samenwerking “Grote vermogens en complexe financiële situaties vereisen een persoonlijke benadering, maar ook een specialistische aanpak. Dat noemen wij Vermogensmanagement. Als uw Vermogensmanager ken en begrijp ik uw leefwereld, wensen, ambities en doelen.

Graag koppel ik mijn jarenlange ervaring aan persoonlijke betrokkenheid en de kennis over alle facetten van het vermogen. Daarbij maak ik gebruik van de 100 jaar kennis en ervaring van Schretlen & Co. Of het nu gaat om vermogensbeheer, bedrijfsoverdracht, charity management of een nalatenschap: uw vermogen wordt niet alleen met zorg en aandacht omlijst, maar ook met kennis en ervaring. Samen met Jozette Hendriks, de intern accountmanager Vermogensmanagement, sta ik graag voor u klaar.”

Wil Hermans, Vermogensmanager Jozette Henriks, Intern Accountmanager Vermogensmanagement

Wil Hermans

Samen uw vermogen omlijsten met zorg en kennis.

Rabobank Westelijke Mijnstreek