Aldaize 40 by aldaize illati

2009ko abuztua [ 40.alea ]

// KIROLAK

LAU GURPILEN GAINEAN OREKA MANTENDUZ Maiatzean sortu da patinetan elkarrekin ibiltzeko taldea

// HIZKETAN

ANE ASEGINOLAZA ETA MARIASUN ELORZA: "Asko mimatzen gaituzte Eguneko Zentrora datozenek"

// ZAHARRAK BERRI

TXOMENARENEKO PARKEA: 11.624 PEZETA KOSTATAKO KAPRITXOA

HERRI DEBEKATUA GUZTIENTZAKO MODUKO IDIAZABAL

illatiren txokoa

#40

ION ALDAIZEN NAHI DUGU

ALDAIZE: Idiazabalgo herri aldizkaria Argitaratzailea: lllati euskara elkartea [Pilar Enea etxea_20213 Idiazabal Tfnoa: 943 18 72 08 E-maila: aldaize.illati@gmail.com ] Erredakzio taldea: Eider Alustiza, Iñaki Arriaran, Eunate Elio, Nerea Garcia, Itziar Mujika, Ion Telleria, Xabier Urteaga eta Izaskun Vazquez. Ale honetako laguntzaileak: Aita Iparragirre Herri Eskola, Idiazabalgo Agenda 21, Ana Mari Ansalas, Antonio Berasategi, Mikel Gelbenzu, Migel Mari Imaz, Maialen Mendizabal, Oier Otamendi. Diseinua eta maketazioa: ZUM Edizioak. Inpimaketa: Gráficas Ona. Tirada: 1.000 ale. Lege gordailua: SS-0151/04 ISSN: 1697-512X Aldaizek ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.

Idiazabalgo Udalak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak diruz lagundutako aldizkaria.

Idiazabalgo Udala

Gipuzkoako Foru Aldundia Kultura, Euskara, Gazteria eta Kirol Departamentoa

Espainiako epaile Fernando Grande Marlaskak hala aginduta,frantziar poliziak Ion atxilotu zuen joan den ekainean Senperen, Ipar Euskal Herrian. Urruñara joana zen bizitzera, Idiazabal gerorako utzita. Aspaldian Info7 irratian zebilen lanean, arratsaldeko albistegian lan egiten zuen eguneko berri emateko. Sei urteko espetxe zigorra eskatu du Marlaskak berarentzat eta Espainiara eramateko eskaera egin du. Lerrook idazten ari ginela jakin dugu Paueko epaileak Marlaskaren eskaera onartu egin duela, beraz, Espainian izango da honezkero edo datozen egunetan eramango dute. Ionek herri-lan ugari egin ditu, herriko ekintza ugaritan parte hartu izan du, ilusioz, gogotsu eta beti ere Idiazabalen alde. Aldaizeren sorreran ere parte hartu zuen eta erredakzioko kide izan dugu urteetan, Iparraldera bizitzera joan zen arte.

Aldaizen lan egiten dugunok kezkatuta gaude Ionen egoerarekin eta hori erakutsi nahi dugu lerro hauen bitartez. Hauxe da testu hau sinatzen dugunok adierazi nahi duguna: 1. Politikan lanean aritzeagatik atxilotu dute, ideia batzuen alde lan egiteagatik. Horregatik, ez gaude ados eta salatu egiten dugu Ionen atxiloketa. 2. Berari eta familiari elkartasuna adierazten diegu, euren giza-eskubideak urratu egin dituztelako. 3.Hainbat komunikabidek ez dute zuzen jokatu ez Ionekin eta ez eta bere familiarekin ere. 4. Ion Aldaizeko erredakzio taldean nahi dugu.

Izaskun Vazquez, Nerea Garcia, Eunate Elio, Iñaki Arriaran, Itziar Mujika eta Eider Alustiza

ILLATI ETA ALDAIZEREKIN HARREMANETAN JARTZEKO: 943 187478 ALDAIZE.ILLATI@GMAIL.COM

EUSKARA ELKARTEKO BAZKIDE egiteko edota ALDAIZE herritik kanpo jasotzeko Izen Abizenak: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Helbidea: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Helbide elektronikoa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Telefono zk.: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kontu korronte zenbakia: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bazkidetza:

Langileak: 30€

Ikasle, langabetu eta jubilatuak: 5€

Harpidetza (Idiazabaldik kanpo): 10€

BIDALI ZURE DATUAK: aldaize.illati@gmail.com, Pilar Enea etxea 20213 Idiazabal edo utzi udaletxean

aldaize 40 > 3

iritzie [ HANDIK ]

Logroño

mikelgelbenzu

[ HEMENDIK ]

Idiazabal

maialenmendizabal

LOGROÑOTIK

IKASLEON OPORRAK

Nire bizitza momentu askoren segida izan da, onak eta txarrak, hobeak eta okerragoak, ahazteko eta iraganean uzteko, zeinetatik onenak Logroñon bizi izan dituDAN, heltzen eta pertsona hobea izaten ikusi nauen hirian. 2003an, mundua ikusi eta gauza berriak egiteko gogoak, Izaldik ateratzea pentsarazi zidaten, nire gurasoak Errioxan zeudela ere ikusteak asko animatu zidan eta hala, Logroñora etortzea erabaki nuen.

Iritsi dira behingoz ditxosozko opor hauek, eta eskerrak! Izan ere, nori ez zaio gustatzen egunero jaiki eta eguneko buruhausterik handiena zer izatea; igerilekura joateko zein bainujantzi aukeratu. Hori bai pagotxa! Tamalez, ez da Idiazabalen, ezta munduko beste edozein lekutan ere, pertsona orok bizitzen duen egoera, ez horixe! Bestela galdetu etxeko nagusiei, lana egiten duen edonori, ea beraien udako eguneroko bizitza horren erraza den…

Hasieran gauzak nahiko errazak izan ziren, nire gurasoen laguntza medio, zeren bere etxetik kanpora joaten den mundu guztiak , ez du horrelako laguntzarik izaten.

Baina ni eta nire inguruko gehientsuenak ikasleak garen legez, arazoei agur esan eta udari ongietorri paregabea egiten diogu, ondorengo hilabete luzeetako planei hasiera emanez.

Laguntza hau eduki arren, nire pertsonalitate independenteak aurrera nire kabuz ateratzera bultzatu ninduen lan bat aurkitzeko, pisua edukitzeko, lagun berriak egiteko eta bizitza berri batek eskatzen dituen gauza guztiak egiteko Idiazbaldik urruti. Erraza ez izan arren, Logroñoko jendeak ondo hartu ninduen, zeren hemen euskal turismora nahiko ohituta daude eta horregatik ondo hartzen dute euskal jendea.

Igerilekua izaten da gehien bisitatzen dugun gunea. Ederra da eguzkiak gogor jotzen duenean bainutxo bat hartu eta arratsalde osoa lagunekin solasean jardutea. Zer esanik ez, gauetan, oraindik ere egun osoko berotasuna desagertu ez denean, lasai-lasai Txomenane parkean edo taberna bateko terrazan lasai eseri eta azkenaldiko gertaerei buruz txutxu-mutxuka aritzea. Hau bai zer egiteko bikaina, baietz?

Gastronomikoki nahiz kulturalki, Errioxa eta Euskal Herria nahiko antzekoak dira, nahiz eta betik dauden diferentzia gutxi batzuk: Gure San Blas jai maiteak, hemengo San Mateo jaiekin konpara daitezke. Sanmateoak Iraileko hirugarren astean ospatzen dira, hilaren 21a jaietako egun handia izanda, San Mateo eguna baita; beraz, badakizue, gonbidatua zaudete. Euskal Herrian tradizio handia dute bertsoek, hemen berriz tradizioa jota Errioxarrek, bertako dantzek eta abarrek… San Mateo jaietan ere tradizio handia du jana dastatzeak. Hemen denetarik dago, txorizoa, onddoak, eta lurrak ematen dituen hainbat jaki, beti ere Errioxako ardo on baten lagundurik. Ikusten duzuen bezala nire eguneroko bizia ez dago bat ere gaizki hemen , Logroño Errioxako kapitala izan arren hau oso lasaia da, jendea lasai-lasai ezagutzeko aukera ezin hobea. Pasa diren urteetan Idiazabal bisitatzen jarraitu dut, batzuetan aldi gehiagotan bestetan gutxiagotan. Egia esan, urteak pasa ahala, herria eta jendea nahiko aldatu dira, hobera esango nuke, horregatik askotan pentsatzen dut herrira bueltatzea, ze, mundu guztiak dakien bezala lurrak asko deitzen du….

Familiarekin bizi garen ikasleok, eta etxearen jaun eta jabe ez garen arren, (hori esaten dute behintzat nire gurasoek…) bertako lantxoak gauzatzen ere laguntzen dugu… Finean, gurasoei egunero egiten dituzten lanetako batzuekin laguntzea dugu helburu, izan ere, ezta horrenbeste kostatzen ezta? Hala eta guztiz ere, ikasleoi gehiena gustatzen zaiguna eta ondoen sentiarazten gaituena, gauetan parranda egitea dela esango nuke. Zer dago lagunekin elkartu eta tabernaz taberna edota plazan aldakak alde batera eta bestera mugitzen ibiltzea baino gauza hoberik? Nik esango nuke benetan ongi pasatzen duzun une bat dela eta arazoek zeure burutik alde egiten duten momentuetako bat. Gazteak gara, eta buruhausterik gabeko oporrak pasatzeko aukera daukagu dugun adina dela medio, eta guk hori egiten dugu, uda ondo aprobetxatu, ondo pasa, barre egin, lagunekin egon, bikotekideei ere tartetxo bat eskaini, gurasoei lagundu, parranda onak bota… Baina ez pentsa geuk bakarrik egin ditzakegunik gauza guzti hauek, ez,ez, heldu, zahar, ume… denek aprobetxatu behar dute bai uda eta baita egunak dituen hogeita lau orduak ere, zergatik? Bada, BIZIA BAT DELAKO ETA DISFRUTATZEKO JAIO GARELAKO!

[ BERTSOA ]: EGILEA: Migel Mari Imaz DOINUA: Iparragirrerena

4 < aldaize 40

Batasun nahiak eraman gaitu Idiazabaldik Larraitza, han sendatu ahal izango data ezin ikusien gaitza; hainbat ta hainbat lagun ezagun da_ez ezagun izan da lehen emaitza, orain artean non egon garen egiten zait ulergaitza.

Erabakitze eskubidea ekimenaren aldarri ezberdintasun denak lagata berdintasuna oinarri; gaur Goierrin barrena ta kanpora hurrena esku emanda elkarri, nazio orok izan behar degu munduaren osagarri.

kolaborazioak [herri eskola]

2009 – 2010 IKASTURTEARI AGUR

MILA ESKER guztioi zuen ekarpen eta ahaleginengatik. ALDAIZEk eskolako informazioa eta albisteak plazaratzeko eman digun aukera aprobetxatuz eta ikasturtearen amaierara helduak garenez, hona hemen ikasturte honetan esku artean izan ditugun eginkizun nagusien errepasoa. Hurrengo ikasturtearen hasiera nolakoa izango den ere komentatu nahi dugu.

• Ebaluazio Diagnostikoa: Ikasturte honetan lehen aldiz jaso ditugu emaitzak eta horiekin ikastetxeko txostena osatu genuen, ondorioz Hobekuntza plana egin eta martxan jarri dugu. Etenik gabeko lanari hasiera eman diogu eta datorren ikasturtean ere gauza bera egingo dugu.

Esandakoari jarraituz, hona hemen burututako zenbait jarduera:

• Eskola 2.0: Irailean etorri zitzaigun proiektu berria dugu hau. LH5eko gelak informatizatu dituzte, irakasleak ere formatu behar izan dira eta, ea hurrengo ikasturtean erabiltzeari heldu ahal izaten diogun.

• Eskolako Organo Gorenarekin erabateko lotura duten zenbait Batzordetan (Iraunkorra, Jangela, Zaintza...) elkarlanean aritu gara gurasoak eta irakasleak. • Agenda 21: Oinezkoen trenarekin aurrera jarraitzen dugu eta ikasturte honetan Trukerako azoka txikia antolatu da. Bakoitzak aspalditxoan erabili ez duen hura, gustuko duen beste zerbaiten ordez aldatzeko aukera izan du. • Behatokiak (guraso + ikasle + irakasle) osatu eta lanean jardun du. Ikasleen eskubide eta betebeharren legea ezagutu eta arauen lanketa egin da.

• Kalitatea Hezkuntzan: Hiru urtetako proiektuari bukaera eman diogu aurten, hainbat prozesu diseinatuz. Hala ere, hurrengo erronka guzti hau sistematizatu eta “geure” egitea izango da. • Hezkuntza Zientifikoa: Gure irakaskuntza-ikaste prozesua berreraikitzen ari da proiektu honen bidez. • Ikastetxeko Curriculum-arekin erabat lotuta dauden zenbait ekintza osagarri burutu ditugu: museo ezberdinetara bisitak, egoitzetako ego-

naldiak, antzerkiak, herri mailako jardueretan parte hartze zuzena,... Datorren ikasturteari dagokionez berriz, ohiko aldaketak emango dira. Batetik LH 6ko ikasleak badoaz eta HH 2 urtekoak datozkigu. Gure agurrik beroena eta ZORTE ON! opa diegu 6. mailakoei eta ONGI ETORRI! 2 urteko ikasle eta familiei. Eta bestetik, irakasle batzuk ere joan eta besteak etorriko zaizkigu. Komentatu nahi dugu baita ere, gurekin izan ditugun Haur Eskolako lagunak eraikin berrira joango direla, eta, Eskola Txikian HHko 2 eta 3 urtetako ikasleak izango ditugula. Amaitzeko, gure nahia eskola komunitatea osatzen dugun guztion artean, aurrera ere elkarrekin jarraitzea da elkarrizketarako giro atseginean. Gure desioetan baitago, gaurko haurrak biharko etorkizuna bermatzeko gai izan daitezen lan egitea. MILA ESKER guztioi zuen ekarpen eta ahaleginengatik.

Zuzendaritza Taldea

aldaize 40 > 5

agenda 21eko txokoa

BANATOR IDIAZABALERA!!! MATERIA ORGANIKOAREN BILKETA BERRIA HASTERA DOA IDIAZABALEN Gipuzkoako Foru Aldundiaren helburua, sistema honen bidez 2016an sortzen dugun zaborraren %60 birziklatzea lortzea da.

Lazkaon edukiontzi “inteligenteak” Lazkaon ere uztailean zehar jarriko da edukiontzi marroiak, baina hauetako batek berezitasun bat izango du: “inteligentea” izango da. Edukiontziak sarraila elektroniko moduan funtzionatzen duen sistema bat izango du: edukiontzia herritarrak izango duen txartel pertsonal baten bidez ireki ahalko da. Honela, herritar bakoitzak edukiontzia noiz erabiliko duen jakin ahalko da. Txartel pertsonal hau eskatzea borondatezkoa izango da: hau da, nahi duten herritarrek parte hartu ahalko dute esperientzia pilotu honetan.

Sasieta Mankomunitatea uda honetan hasi da Goierriko herrietan etxeko hondakinaren zati organikoak biltzeko bosgarren edukiontzia jartzen. Bosgarren edukiontzi hau marroia da. Sasietak lehen fase honetan Mankomunitateko zortzi udalerritan jarriko ditu edukiontzi marroiak: Beasain, Lazkao, Itsasondo, Arama, Olaberria, Idiazabal, Zaldibia eta Ormaiztegi. Edukiontzi marroiaren erabilera bultzatzeko asmoz “banator” esanez ikusi eta entzun dugu edukiontzi marroia, herritarrak sentsibilizatu eta horrela bere borondatez, zati organikoen bilketan parte hartu nahi duten herritarrak animatu nahian. Izan ere, edukiontzi marroiak sarraila berezi bat izango du, giltzaz irekiko dena. Giltza hau eskuratu, eta beraz, materia organikoaren bereizketan parte hartu nahi duten herritarrek izena eman beharko dute. Sarraila jartzearen arrazoia kalitate handieneko konposta lortzearena da eta gutxi batzuen utzikeriak besteen ahalegina hankaz gora ez jartzearena. Edukiontzi marroiak zabaltzearekin batera Sasieta Mankomunitateak ahalegin berezia egin nahi du banakako konposta ere ahal den gehien zabaltzeko. Horretarako konpost-gailu

6 < aldaize 40

txikien erabilera bultzatuko du, halakoak herritarren artean banatuz norberak bere konposta egin dezan. Konpost-gailuak lorategi, baratze eta lursail txikiak dituzten dentsitate txikiko guneetan banatuko dituzte. Bosgarren edukiontzia dagoeneko Azpeitian, Azkoitian, Zumaian, Zarautzen, Aretxabaletan eta Donostiako Amara auzoan martxan dago.

Edukiontzia zeinek noiz erabiltzen duen jakinda, birziklatzen duena saritu nahi da eta horretarako zabor-tasan hobariak izan ditu. Sistema honen bidez, herritarren poltsikoak ukituz, materia organikoa birziklatzea bultzatu nahi da herritarren artean. Edukiontzi inteligente hauen hedadura ere fase ezberdinetan burutuko da. Lehenik eta behin, Lazkaon sei bat hilabetez proba egingo da eta ongi funtzionatzen badu 2011n zehar sistema hau edukiontzi marroietan jartzen joango dira.

Atez ateko sistemaren azterketa Goierriko hainbat udalerritako ordezkarik egindako eskariari erantzunez, Sasieta Mankomunitateko Batzorde Exekutiboak Akordio bat onartu zuen pasa den ekainean. Bertan, besteak beste, Mankomunitateko Zerbitzu Teknikoek gaikako bilketa egiteko beste modalitate batzuk aztertzeari ekitea onartu zuten, bereziki atez ateko bilketa sistema Sasieta Mankomunitateko eremuan ezartzeko bideragarritasuna zehazteko. Aipatutako azterketa hau egungo hondakinen bilketa zerbitzuko kontzesioaren epemuga baino lehenago amaitzeko konpromisoa ere jasotzen da akordio honetan. Horrela, Mankomunitateak hala erabakiz gero, lehiaketa berriaren baldintza pleguak zehazteko oinarri moduan erabili ahalko da azterketa.

kirolak

LAU GURPILEN GAINEAN OREKA MANTENDUZ Maiatzean sortu da patinetan elkarrekin ibiltzeko taldea. Gogoa sortu, euren kasa antolatu eta martxan jarri berri da. Talde irekia dela azpimarratu dute eta harremanetarako bi bide jarri dituzte: izalpatinetan@gmail.com helbide elektronikoa eta Facebook-en taldea sortu dute.

Zein izan zen taldea sortzeko abiapuntua? Guraso Elkartearen bueltan elkartu ohi diren guraso taldetik sortu zen ideia. Gure haurrak patinetan gustura ibiltzen zirela eta guri ere harra sortu zitzaigun. Gutariko batzuk betidanik izan dugu gustuko patinetan ibiltzea, beste batzuk kuriositatea tarteko hasi dira ibiltzen. Taldea sortu bai, baina nola ikasi duzue ibiltzen? Laguntzarik izan duzue? Taldea sortu eta berehala ikastaroa egin genuen. Ataungo Sandrak eman zigun ikastaroa. Bi talde sortu ziren. Talde batek lau astelehenetan ordu eta erdiz egin zuen eta besteak hiru zapatutan bi orduz. Eta orain, ikastaroa egin ondoren, ibili eta ibili? Jakina. Ikastaroa egin eta gehiago ez ibiltzea… horixe nahi genuen guk! Patinetan ibili. Beraz, ikastaroa amaitutakoan, eguna eta ordua jarri genituen denok elkartu eta patinetan elkarrekin ibiltzeko. Asteazkenero elkartzen gara 21:30etan, Herri Eskolako patioan. Astero elkartzen zarete beraz; nora joaten zarete edo zer egiten duzue? Lehenengo eta behin, eskolako patioan bertan pixka bat ibiltzen gara berotzeko eta batez ere talde kide guztiak elkartu arte denbora egiteko. Ondoren, herrian zehar ibiltzen gara. Badago nora joan: erreka bazterretik doan bidegorrian behera, Poyam-eko aldapa ere igo izan dugu eta Intzaibar baserritik gora Segura aldera ere joan izan gara. Zigorreko kaleetan ere ibiltzen gara. Herritik kanpora joan al zarete? Edo bertatik bertara ibili ohi zarete? Urbasan izan ginen egun pasa duela asteburu batzuk. Familia giroan joan ginen, haur eta guzti. Urbasan bide lauak daude, oso egokiak

Aurrera begirako asmorik baduzue?

“NORBAITEK IKASTARO BERRIAN PARTE HARTU NAHIKO BALU, GURI ESATEA (EMAILEZ EDO FACEBOOK-EN) BESTERIK EZ DU, GOGOTSU HARTUKO DITUGU KIDE BERRIAK”

patinetan ibiltzeko. Egun pasa polita izan zen. Beti ez du ateri egiten… Nola moldatzen zarete euria ari duenean? Egia esan, ondo ez. Euria ari badu, kalean ezin dugu ibili. Leku itxia behar dugu eta oraingoz herrian frontoia eta kiroldegia dira leku itxi bakarrak. Patinek dituzten frenoek markak uzten ditu zoruan eta ezin izaten dugu bi horietan ibili. Ea arazo honi irtenbidea ematerik lortzen dugun!

Oraingoz asteazkenetan elkartzen jarraituko dugu, baita udan ere. Urri aldera beste ikastaro bat antolatu nahi dugu. Maiatzeko ikastaroa geuk geure kasa antolatu genuen. Taldea osatua genuen, irakaslea ere ezagutzen genuen… erraza izan zen antolatzea. Baina oraingoan Udalak antolatzea nahiago dugu. Hamar lagun gutxienez bagaude eta oraindik zerrenda osatzen ari gara. Norbaitek ikastaroan parte hartu nahiko balu, guri esatea (emailez edo facebooken) besterik ez du, gogotsu hartuko ditugu kide berriak. Besterik esan nahi duzue? Herritarrak animatu nahi ditugu taldera batu daitezen. Oso gustura gabiltza kirol honetan, giro onean eta gustura gabiltza. Denontzako dago lekua. Idatzi mezu bat hemen: izalpatinetan@gmail.com eta facebook-en.

aldaize 40 > 7

ze berri ?

AMPOK EUSKARAZ LAN EGITEKO APUSTUARI EUTSI NAHI DIO EUSKARA EGUN ARRAKASTATSUA IZAN ZEN

Euskara Eguna dotore joan zen ekainaren 11n. Antolatzaileak oso gustura daude bai kooperatibako langileek eta baita herritarrek ere harrera ona egin ziotelako festari eta bertan parte hartu zutelako jai giroan. Aurreikusitako ekintzak ongi atera ziren, aurreikusi bezala. Gutxi gora-behera 150-200 lagun elkartu ziren. Tartean bazen apustua eta Ampoko taldeak irabazi egin zion

IRAILEAN MIKEL URDANGARINEK KONTZERTUA EMANGO DU IDIAZABALEN Kultur Komisioak ahalegin ugari egin ondoren, Mikel Urdangarin musikari ezaguna herrian izango dugu uda ondoren. Bere azken lanak “zubia” izena du eta dagoeneko zornotzar honen hamargarren lana da. Aukera paregabea izango da Euskal Herriko musikari ezagun honen musika entzuteko.

herriko herri kirol taldeari. Lehian justu antzean ibili ziren azken unea arte eta herritarrek ezin izan zien Ampokoei irabazi. Haurrentzat ikasturte amaierako festa oso garrantzitsua izan ohi da eta antolakuntzak adierazi dutenez, eurentzako ere halaxe bihurtu da Ampoko Euskararen Eguna. Datorren urtean ere antolatu nahi dute, bosgarrena izango da. Antolatzaileek hitz haue-

kin eman nahi die eskerrak festan parte hartu zuten dutenei: “horrelako ekitaldi batek berebiziko garrantzia du. Sozialki, gure hizkuntzarekiko dugun konpromisoa azaldu eta euskarari merezi duen babesa eskaintzeko aukera ematen digulako. Txarrean bezala onean ere, euskararekin gaudela erakutsi nahi dugu, behar dugulako eta berak ere behar gaituelako!”

ERABAKITZEKO ESKUBIDEAREN ALDEKO ALDARRIKAPENA EGIN DA HERRIAN NAZIOEN MUNDUAK DEITUTA

ESPAINIA MAILAN IDIAZABAL IZANGO DA LEHEN HERRIA TURISMOKO DOKUMENTU ETA PAPER-GAUZAK ITSUENTZAKO EGOKITUKO DITUENA Goitur turismo bulegoak bultzatu du ekimen berria. Idiazabal izango da lehen herria, baina pixkanaka gainerakoetara ere hedatuko dute. Goitur irisgarritasuna ari da zabaldu nahian eta asmo horien harira dator Idiazabala hau guztia. Uztailaren 23an egin dute aurkezpen ofiziala eta Eusko Jaurlaritzako Isabel Muela Turismo zuzendaria etorri da. 8 < aldaize 40

Igartzako manifestuari baietz esan diote herritar ugarik. Ehun lagun inguru elkartu ziren uztailaren 8an herriko plazan. Nazioen Munduak, erabakitzeko eskubidearen aldeko herri ekimenak, Idiazabalen hasi zuen bere

ibilbidea, baina aspaldian Goierri osoan dabil Ekimena zabaltzen. Urrirako ari da ekitaldirik garrantzitsuena antolatzen, Euskal Herri osoari begirako ekarpena izango dela adierazi dute.

ze berri ? SAN JOAN SUKO FESTA EDERRA ANTOLATU ZUEN IGAK AURTEN ERE. Berrogeita hamar bat neska-mutilek parte hartu zuten San Joan bezperako su-festako dantzaldian. Arretxe elkartean afaldu ondoren, Nazario eta bere taldeak jarri zuen musika, gazteek dantza egiteko. Urtero legez, San Joan dantza, Balkarlos eta sorgin dantza arintasunez dantzatu zituzten. Sorginen biraoak entzun ondoren, Axari dantza taldekoek hartu zuten lekukoa eta Kepa Junkeraren abesti batean oinarritutako koreografia berria eta berritzailea eskaini zuen.Harrera oso ona izan zuen erakustaldiak eta ikusleek berriro dantzatu zezaten eskatu zieten saioa amaitzear zegoenean.

ITZULPEN ZERBITZUA Askotan bezeroari ahozko zerbitzua euskaraz emateko ohituta daude hainbat denda, komertzio eta enpresetan ere. Ohitura hori daukate eta ondo moldatzen dira. Idatzizko testuetan, aldiz, arazoak sortzen dira: nola idazten da hau?, hau horrela esan bai, baina idatziz?

ION TELLERIA HERRITARRA ATXILOTU ZUEN POLIZIA FRANTSESAK, ESPAINIAKO EPAILE GRANDE MARLASKAK HALA ESKATUTA Segi gazte erakundeko kide izatea egotzi dio Espainiako epaileak eta horregatik eskatu zion frantses jendarmeari bera atxilotu zezaten. Senperen atxilotu zuten ekainean, bizikletan zebilela. Aspaldian Idiazabaldik UrruĂąara joana zen bizitzera, Info7 irratian egiten baitzuen lan. Egun bat pasa zuen Baionako polizia-etxean eta hurrengo egunean libre utzi zuten, harik eta Paueko epaile frantsesak Grande Marlaskaren euro-agindua onartu edo ez erabaki arte. Epaileak onartu egin zuen euro-agindua eta segidan, Ion Telleriak erre-

kurtsoa jarri zuen. Ale hau ixterakoan errekurtsoaren erantzuna jasotzeko zain zegoen. Idiazabalgo Udalean ez-ohiko batzarra egin zuten ezker abertzaleak jarritako mozioaren harira. Bi taldeak ados jarri ez, eta Udalak Ionen egoera salagarria iruditu bai, baina publikoki adierazpenik ez egitea erabaki zuen. Herriko hainbat talde, eragile eta norbanakok gertaera salatu, atxikimendua adierazi eta Ioni elkartasuna adierazteko argazkia atera zuten.

Arazo hau gainditzeko asmoz, urtarrilean establezimendu, elkarte eta enpresentzako itzulpen zerbitzua eskaini genuen eta orain arte harrera ona izan duela esan behar dugu. Dagoeneko hiru enpresek eta elkarte batek eskatu dute itzulpenen bat eta geuk egin edo enpresa itzulpen zerbitzu batera bideratu ditugu. Kontuan hartu behar dugu itzulpen hauetako bi enpresen web orriak itzultzeko izan dela. Zerbitzu hau herriko denda eta tabernentzako ere eskaini dugu baina orain arte ez dugu euren aldetik eskaerarik jaso. Hil honetan zehar establezimendu guztietara joango gara eta ohar, kartel eta abarrak euskaraz jartzeko arazorik duten ala ez galdetu eta beharrezkoa badute zerbitzua emango diegu.

IRAILEAN

MIKEL GARMENDIA ZENARI OMENALDIA EGIN DIOTE IDIAZABALDARREK ETA ORENDAINDARREK Txindoki magalean dago Mikelen oroigarria. Aurten ere antolatu dute egun berezia bere oroimenean. Urtarrilean bi urte bete ziren ezbeharra gertatu zenetik. Orendain eta Idiazabalgo herritarrez osatutako bi taldek antolatu zuten omenaldi gogoangarria. Mikel zenaren kirolzaletasuna izan zen omenaldiaren funtsa. Kirol-proba ezberdinak egin zituzten bi taldeen artean, elkarri lekukoa emanez. Proba guztietan bi herrietako taldekide banak parte hartu zuen, biek batera eginez. Larraizko langatik eman zioten hasiera, Txindokira igoz. Han, lekukoa pasa eta behera egin zuten, Mikelen harrizko oroigarria dagoen lekura. Bertan, herri bakoitzetik bina lagun trontzan aritu ziren. Bien bitartean, bertsoa bota eta abesti bat kantatu zio-

[ Herriko Euskara Plana. Illati-Udala ]

Irailean bertan gurasoei begirako sentsibilizazio lana egingo dugu. Guraso elkarteekin, eskola eta haur eskolarekin harremanetan ari gara iraileko ekintzak zehazten. Ekintza hauekin guraso guztiengana iritsi nahi dugu hizkuntza ohituren gainean hausnarketa egiteko. Azken finean umeek helduek egiten dutena egiteko joera izaten dute, eta hizkuntzari dagokionez berdin gertatzen da. Umeekin euskaraz eta gure artean gaztelaniaz hitz egiten badugu, umeek euskara umeen hizkuntza dela jaso dezakete. Bestalde, hil horretan matrikulazio kanpaina egingo dugu, euskara ikasi edo hobetu nahi dutenentzako herrian bertan eskolak eskainiko dira.

ten; azkenik, hitz batzuk ere esan zituzten oroigarrian zirenean. Oroigarritik Orendaina joan ziren guztiak, bakoitzak aukeratutako eran: patinetan, bizikletan, korrikanâ&#x20AC;Ś nahi bezala. Orendaingo plazan aizkolariak eta soka-tira saioa egin zuten. Amaitzeko, bertako elkartean bazkaria egin zuten. aldaize 40 > 9

ertzea [izal ezautuz] anttonioberasategi

URBIZU BERRIA Uste dut inoiz azaldu dudala hemen, nola etxe baten izenari begiratzean, garrantzitsuena beraren ardatza den. Gaur, ordea, atzekoz aurrera eginez, lehenbizi, adjektiboari helduko diogu. Oso adierazgarria baita “Berri” horren esanahia.

URBIZU BERRIA ARGAZKI ZAHAR BATEAN

1992KO NEGUAN ERRE ZEN ETXEA

XVII. mendetik aurrera, gure inguruotako baserrietako ekonomiak iraun bide ezin hobea aurkitu zuen Ameriketatik ekarria zen artoan. Ederki egokitu zitzaion landare hura hemengo giroari eta –nahiz eta ekonomi arazo orokorrak handi samarrak izan- poliki-poliki baserrietako biztanleriak gora egin zuen jangai berriari esker. Jende hazkundeak, ordea, beharrizan gehiago ere ekarri zituen eta irtenbideren bat aurkitu behar: baserria utzi eta emigratu, baserriak erdibitu eta bi familia sartu etxe berean... edota baserri berriak egin, lur berriak kolonizatuz. Lur emankorrenak lehenagoko baserriek hartuta zeudenez, baserri berriok ahal izan ziren lekuetan egin behar. Ondorioa goi aldeetara jotzea izan zen. Horrela sortua dugu Urbizu Berria. Aspaldiko Urbizuak baino mendi alderaxeago, Goikogainaren magalean, etxe berria egin zen 1770. urte aldera. Garai hartan eraikiak ditugu Idiazabalgo beste “Berri” batzuk ere: Otazabal Berria (Artagose), Lardizabal Berria (Gaztelu); Lusagasti Berria ere bai, hau erreka kontran egina, horratik. Urbizu Berriari helduz atzera ere, jakin

BASERRIA ZEGOEN TOKIAN GERORA EGIN ZEN ETXEA

10 < aldaize 40

beharrekoa da “Urbizugaina” (1848) eta “Urbizu Etxe Berria” (1856) izenak ere ageri direla dokumentatuta. Dena dela, izen “ofizial” hura jarriagatik- gure garaira arte iritsi den beste bat ere erabili zen hasiera-hasieratik: “Auzokalte”. Nonbait, batzuek ez zuten begi onez ikusi etxe berria egitea. Zenbaitek oraindik ere kontatzen du, etxea herri lurretan egin omen zelako sortu zela izena. Gure garaian, ordea, deitura horrek ez du inolako iseka kutsu edo asmo iraingarririk. Gehiago oraindik, esango nuke jende askok ezagunagoa duela “Auzokalte”, “Urbizu Berria” baino. Baserri honek, beste batzuk baino berriagoa izan arren, haietako askoren patu berbera ezagutu zuen. Lehenagoko baserri haien barrualde gehiena egurrezkoa izan ohi zen eta sukaldean ez zen gure etxeetako aurrerapenik izango; sua egin beharko zuten egunero-egunero, uda eta negu. Konbinazio ederra! Horregatik, ez da harritzekoa dokumentuek makina bat baserri erreren berri ematea. Askok izango dute gogoan, nola hau ere 1992ko neguan suak kiskali zuen. Ondorengoa dugu, beraz, gaurko eguneko Urbizu Berria; berri berria, alegia. “Berria”ren inguruan ibili gara eta oraindik izenaren “Urbizu” ardatz zaharra aztertu gabe. Beste batean izan beharko du, gaurkoagatik “Berria”rena ez da gutxi izan eta.

KARKAMO ESTRADA BIDEA: Gauez, askorentzat, eremu ‘beldurgarria’ izan liteke pasabide hau: iluna eta isila geratzen da gauetan. Korrika txikian pasatzeko modukoa askorentzat, argitasun eza dela eta.. TXOMENANE PARKEA: Herritar guztiek gustuko duten txokoa da. Baina gauez, sarrera argiztatzen duten argiak bakarrik daude bertan. Parkearen eremu asko ilun geratzen dira gauez, eta herritar ugari izaten dira bertan egunero, eguraldi onarekin batera, gehienetan.

HIRI ETA HERRI ASKOK EUREN LEHENTASUNEN ARTEAN KOKATZEN DUTE HERRITARREN SEGURTASUNA. HORRETARAKO PRESTATZEN DITUZTE KALEAK, HERRITARREN SEGURTASUNERAKO, EROSOTASUNERAKO ETA EUREN BEHARREI ERANTZUTEKO. IDIAZABALEK ERE LAN HANDIA EGIN DU GUZTIENTZAKO MODUKO HERRIA LORTZE ALDERA. HALA ERE, BETI GERATZEN DIRA KOORDENATU HORIETATIK KANPO HAINBAT ZONALDE EDO HIRIGUNE. HIRI EDO HERRI DEBEKATUTZAT DEFINITZEN DIRA HORIEK: GATAZKATSUAK IZAN LITEZKEENAK, IRISGARRITASUNEAN ZAILTASUNAK DITUZTEN LEKUAK…

Herri segurua da Idiazabal beste askoren aldean. Lasaia eta erakargarria, bere ezaugarri guztiekin. Erosoa da bere kaleetan barrena ibiltzea, lagun artean, bikotearekin edo bakarrik. Baina zenbaitetan, erosotasun horrek ihes egin dezake, beste hainbat tokitan gertatzen den moduan. Askok oztopoak aurki ditzakete egunerokotasunean, edota, beste zenbaitek, zailtasunak topatu ditzakete.

Oztopo horiek era askotarikoak izan daitezke: irisgarritasunari dagozkionak, segurtasunari dagozkionak, erosotasunari dagozkionak … Idiazabalen bertan ere, modu batera edo bestera, identifika daitezke, askorentzat arriskutsu izatera iritsi litezkeen hainbat gune.

12 < aldaize 40

KATEAKO BIDEA: Jende askoren ibilbide bihurtzen da euren paseo garaian. Askok goizean goiz egiten dute, eta beste askok, iluntzean edo gauean. Argitasun eza edota eserleku gehiagoren beharra oztopo bihurtu daitezke askorentzat. MATEO MUJIKA PARKEA: Frontoi atzean eta igerilekuen ondoan kokatzen den parkea haur, familia eta gaztetxo askoren jomuga bihurtzen da euren denbora librean. Askotan, iluntzetan, gaztetxo asko ere izaten dira bertan. Irisgarritasuna sustatze aldera pauso ugari eman dira herrian azken urteotan: zebra bideak kolore biziz margotu eta koxketan kokatzea, kale nagusian, plaza parean, oinezkoei lehentasuna ematea, bidegorriak irekitzea, eserlekuak jartzea …

BIDEGORRIAK: Segurara bitartean eraikitako bidegorria, Plazatik Zelaara bitartean eraikitakoa … Herritar askoren pasealeku bihurtu dira, eroso eta seguru ibiltzeko eremuak baitira. ESERLEKUAK: Herritar guztiek agian ez, baina urteetan aurrera egin dutenek, gustura hartzen dituzte eserlekuak kalera ateratzen direnean. Halakoak geroz eta gehiago daude herri gunean.

INKESTA ALDAIZEK HAINBAT HERRITARRI GALDETU DIE GAI HONEN INGURUAN, EUREN IRITZIAK JAKITE ALDERA. 1.- Idiazabalen ba al dago txoko arriskutsurik? 2.- Zure iritziz, orokorrean Idiazabal hiri segurua al da? 3.- Zer egingo zenuke, herriaren segurtasuna hobetzeko? 1. Nire iritziz, Txomenane parkeko goiko zelai, eta Kateako bidea izan daitezke. Bestela, ez dut ikusten txoko ilun edo arriskutsu asko dagoenik.

OINEZKOEI LEHENTASUNA: Herri gunean eginiko lanek, eta plaza eta Txomenane arteko eremua oinezkoentzat bihurtzeak oinezkoei lehentasuna eman die eremu horretan, eta . Herritar guztientzako moduko hiria lortu nahi dute ‘herri debekatua’ kontzeptuarekin amaitu nahi dutenek. Herritar guztientzako moduko Idiazabal lortzea litzateke, kasu honetan, helburua. IrISgArrITASuNA

AITZIBER URKIA

3. Lehen aipatutako txoko horiek argiztatuko nituzke, horrela paseoan ibiltzen den jendeak hobeto ikus dezake eta Txomenaneko parkean dagoen jendeak argitasun gehiago izan dezake.

1.Bi-Kabitik Pilar Enera doan bide gorria, iluntzetan nahiko iluna geratzen dela iruditzen zait. Bestalde, Txomenane parkeko goi alde hori ere nahiko iluna da. Batez ere, uda partean jende gaztea mahaietan egoten da afaltzen eta ia ez du argitasunik.

BELEN GOYA

2.Niretzako, orain kanpoko jende asko etorri denez, arriskutsuagoa iruditzen zait. Orain ez naiz horren gustura joaten paseatzera iluntzetan, jende ezezaguna ikusten dudalako. 3. Egia esan ez dakit, txoko horietan argi gehiago jarriko nuke. Segurtasunarena ez da gauza erraza.

SuSTATzE AldErA pAuSo ugArI EmAN dIrA hErrIAN AzKEN urTEoTAN

2. Segurua iruditzen zait, momentuz ez zait iruditzen aparteko arriskurik dagoenik.

1. Nire etxe aurrea, Kale nagusia 40a, nahiko arriskutsua da. Bertan garajea dut. Kotxeak hiru lekutatik etor daitezke eta ez dut ondo ikusten, aurretik datozenak bakarrik. Gainera, orain, uda partean, trafiko handia dago, igerilekua dela eta. Herri honetan, zebra bideak ere falta dira, Katetik Segurara arte, adibidez. 2. Oso segurua da, nire inguruko alderdiak kenduta. MANUEL MUGIKA

3.Katetik Seguraraino, zebra bide gehiago jarriko nituzke, izan ere, zerbait pasaz gero, oinezkoak ordaindu beharko lituzke kalteak legal ez dabilelako. 1. Katea bideko eta Txomenaneko goiko aldeko argiztapena nahiko pobrea iruditzen zait. 2. Orain, ez dago herri segururik. Hala ere, egia da, Idiazabalen ez dela ezusteko handirik gertatu. 3. Arestian aipatutako txoko horiek argiztatuko nituzke, eta Ertzaintza maiztasun gehiagorekin herritik pasatzea ere bai.

ARANTXA ARRIBAS

aldaize 40 > 13

Ane AseginolAzA etA MAriAsun elorzA, eguneko zentroko lAngileAk.

"Asko mimatzen gaituzte Eguneko Zentrora datozenek"

Pilarreneko Eguneko Zentroak bertaratzen diren pertsonen lekualdatze zerbitzua eskaintzen du, honen inguruan, gehiago jakin nahian, Ane Aseginolaza(furgonetako gidarietako bat) eta Mariasun Elorzarekin (bertako langileetako bat) egon gara solasean.

Zertan datza zuen lana? Zentrora etortzen diren adineko pertsonen lekualdatzea egiten dugu. Goizero, Goierriko herri ezberdinetatik pasatzen gara. Bertan, adineko pertsona horiek jaso eta Eguneko Zentrora ekartzen ditugu furgonetan. Arratsaldean, bostak aldera, berriro ere hasten gara lanean, bakoitza bere etxean utziz.

Ane Aseginolaza:

“Guk ematen duguna baino gehiago ematen digute beraiek” Mariasun Elorza:

“Oso goxoa iruditzen zait adineko pertsonekin lan egitea”

14 < aldaize 40

Eguneroko lana dugu, aste-bukaerak eta guzti. Zentroa urtean 3 egunetan egoten da soilik itxita, San Blas egunean, Eguberri egunean eta Urte Berri egunean

direnak hartu ohi ditugu lehendabizi, eta herritarrak bigarren edota hirugarren bidaian. Arratsaldean, bostak eta hamar aldera hasten gara etxerako buelta egiten, asteburuetan berriz, bostak eta hogeietan. Normalean, egiten dugun ibilbidearen arabera aldatu egiten bada ere, gutxi gorabehera, egunean, bost ordu egiten ditugu egunean. Zer da zuen lanetik gehien gustatzen zaizuena? Eta bada zerbait gustukoa ez duzuenik?

Konta iezaguzue asteko ohiko egun bat, zer da egiten duzuena?

Ane Aseginolaza: Guk ematen duguna baino gehiago ematen digute beraiek. Gidaria izanik, nik tratu zuzena badut ere, beste langileek gertutasun gehiagorekin egiten dute lan. Gehien gustatzen zaidana da, beti badutela zer esana, zer kontatua, pasadizoak direla, bitxikeriak direla… Oso giro ona dago gure artean.Gutxiena gustatzen zaidana agian, errepidean egoten diren koskak dira, izan ere, beti enbragatu eta frenatu ibiltze hori ez zait gustatzen, gurpil-aulkietan doazenak ere badaramazkigu, eta, kontuz ibili behar da. Niregatik izango balitz koska guztiak kenduko nituzke. Furgonetari egin dizkiodan arrastoak ere ez ditut gustuko, hala ere, ez pentsa ez diot arrasto handirik egin eta.

Ordutegia aldatu egiten da asteko egun batetik asteburura. Goizean, furgoneta hartzen dugu Zentroaren ondoan egon ohi da. Lehenengo bidaia, goizeko zortziak eta hogeiak aldera egiten dugu, asteburuetan berriz, bederatziak aldera. Herrikoak ez

Mariasun Elorza: Oso goxoa iruditzen zait adineko pertsonekin lan egitea, oso gustura aritzen naiz nire lanean, egia esan ez dut gustukoa ez dudan ezer. Ordutegia ere oso ona du, zazpi egunez lan egin, eta hurrengo 7 egunak jai izaten ditugu eta.

Noiz eta nolatan hasi zen eguneko zentroa zerbitzu hau eskaintzen? 2004 baino lehenagotik jada bazegoen zerbitzu hau. Hasiera batean Gurutze Gorriarekin egiten genuen lan, gerora aldiz, Zentroak bere furgoneta propioa erosi zuen; urrian egingo ditu hiru urte, furgoneta erosi zenetik. Hasiera batetik hona, zerbitzua ez da aldatu, aldatu dena soilik, furgoneta Zentroarena dela da. Orain Pilarreneko Eguneko Zentroko Laugara enpresak kudeatzen du zerbitzua.

hizketan “Irteteak on egiten die. Izan ere, etxean geldituta kosta egiten zaie kalera irtetea, eta erraz gelditzen dira ohean ezer egin gabe” Beharrezkoak dira horrelako zentroak, izan ere, pertsona etxean egotea baino askoz aberasgarriagoa da horrelako zentro batera etortzea. Bertara etorri bezain pronto, notiziak irakurtzen dituzte, ondoren, gimnasia egiten dute, aktibitate ezberdinak egiten dituzte, eskulanak, bazkaria ematen zaie, beraien beharrak egiten ere laguntzen zaie… zerbitzu hori eskaintzen da. Azkenik, askaria eman ondoren, etxera eramaten ditugu.

Zuen lanean, izango duzue bitxikeriaren bat kontatzeko ezta? Egia esan, hainbat kontu eta bitxikeri daude kontatzeko. Gaur bertan, emakume baten bila joan garenean, bere gizonari galdetu diot: zer, dagoeneko izango duzu bazkaria prestatua ezta? Eta adarra, azkenean berak jo dit, izan ere, hor etorri da arraina platerean frijitzeko prest zuela. Eta ni berriz, prestaketa lanetan hasi gabe. Gutxiena espero duzun lekuan beti izaten da komentario edo txisteren bat. Asko mimatzen gaituzte Eguneko Zentrora datozenak, beraien urtebetetze egunetan, opariak ere ekartzen dizkigute.Gaur esate baterako, partaideetako batek gozokiak ekarri dizkigu. Batzuetan, isilik etortzen gara furgonetan, baina bestetan umorea eta poztasuna ez da falta, kantari etortzen gara.

“Zentro honetatik adin askotakoak pasa dira, 70 urteetatik hasi eta 102 urte-artekoak” Idiazabalgoak bakarrik daude zentroan edota inguruko herrietakoak ere bai? Idiazabalgo Zentrora kanpoko jendea etortzen da, beraien herrietakoetan lekurik ez dagoelako. Zentroak egon badaude, Zegaman, Beasainen, Lazkaon, Ordizian... Hala ere, egia da Idiazabalgo Eguneko Zentroaz oso ondo hitz egiten dela, horregatik, badira Zentroa ikustera etortzen direnak, aukeraketa bat egin ahal izateko. Egunkarian irakurri izan genuenez, ezustekoren bat ere izan zenuten ezta, furgonetaren gurpilak zulatuta agertu zirenean.

Bai, bi aldiz gertatu da. Bigarren aldia, asteburuan pasa zen. Furgoneta Zentroaren ondoan egoten da aparkatuta. Zerbitzua hasi aurretik, ordubete lehenago abisatu ziguten, eta gurpila ez zegoen zulatuta, nahita zegoen egina, trakeskeriaren bat izango zela pentsatu genuen. Denok izan gara gazteak, eta pentsatu nahi dugu horrelako zerbait izango zela. Baina noski, honek gure lan erritmoa erabat moteldu zuen. Haizea kendu zuten gurpiletatik, baina egia esan, bigarren aldiak usain txarra eman zigun, izan ere, balbularen barruan harri txikiak sartuta zeuden. Lanera, etorri ginenerako bi gurpilak hustuta zeuden. Lehenengo bidaia kotxe partikularretan egin beharra izan genuen eta bigarrengoa egiteko, beste pertsona batzuen laguntza ere behar izan genuen. Sinetsi nahi dugu, egunkarian agertu zen komunikatuarekin konturatuko zirela hori egin zutenak, eta badagoela denbora zertan pasa, horrelako zerbait egin ordez. Hori egin zuenak oso ondo daki gure lana zein den, eta horretarako, furgoneta ezinbestekoa dela. Badirudi gizartea geroz eta zaharragoa dela eta honelako eguneko zentroak geroz eta gehiago beharko direla. Bai halaxe iruditzen zaigu. Zentro honetatik adin askotakoak pasa dira, 70 urteetatik hasi eta 102 urte-artekoak.

Batzuei kosta egiten omen zaie honelako zentro batera etortzea, etxean geratu eta zaintzailea kontratatu nahiago dute. Zer iruditzen? Zein abantaila ditu Eguneko Zentroak? Irteteak on egiten die. Izan ere, etxean geldituta kosta egiten zaie kalera irtetea, eta erraz gelditzen dira ohean ezer egin gabe. Eguneko Zentroak, egia esan, bere abantailak ditu: beraien arteko harremana sustatzea; senideak lanean badaude eta berarekin ezin badira egon, bertan egon daitezke; eta bestalde, aktibotasuna, izan ere, etxean gelditzean aktibotasun hori gal dezakete. Hemen esaterako, oinez ibiltzeko leku handia dute, lasai egoteko ere badute toki ezin hobea, uda aldera makina bat paseo ematen dituzte Pilarreneko zelaietan. Zentroan eskulanak ere egiten dituzte, eta oso gustukoak dituzte, gainera, askotan etxera eramateko interes handia jartzen dute, etxekoek beraiek egindako ikus dezaten. Gainera, askotan bakoitza etxean bakarrik dagoenean uste du bera bakarrik dagoela zaharra, orduan, Zentroan elkarrekin egotean, konturatzen dira hori ez dela horrela, egoera oso antzekoan daudela denak. Horregatik, zentro hauek prestatuta daude beraien beharrak asetzeko. Gainera, etxera azken bidaian joaten denak ere, etxera iristean badu denbora oraindik etxekoekin egoteko, afaldu ere, bere senideekin egin dezake.

aldaize 40 > 15

iparrorratza oierotamendi

BOSTON

Hizkuntza bat ikasi nahi duen edozein gazterentzat, denboraldi baterako hizkuntza hori hitz egiten den lurralde batetara joatea ideia ona izan liteke. Horixe bera buruan hartuta joan nintzen Bostonera orain bi urte. Hiri erraldoi bat da Boston, AEBetako Massachusetts estatuaren hiriburua eta herrialde osoko hiririk garrantzitsuenetako bat. Erraldoia bezain polita, ederra, lagungarria eta atsegina da; edonori gustatzeko modukoa. Horren guztiaren atzean baina, AEBetako hiririk zaharrenetariko bat ezkutatzen da: XVII. mendetik herrialdeko historiaren egitaterik garrantzitsuenetariko asko bertan eman dira: AEBetako iraultza, Tearen iraultza, Bostoneko masakrea eta setioa… Gertakizun horien guztien testigu dira XVIII. mendeko eraikin andana edota hiri osoa lur

[ webgunea ]:

Facebook – Soy de Idiazábal

Argentinako Idiazabal herriak 100 urte bete ditu aurten. Eta urteurren berezi hau ospatzeko ekintza ugari antolatzen ari dira. Ekintzetan parte hartu ezin badugu ere, teknologia berriek eta sare sozialek asko hurbiltzen gaituzte Izalekin senidetuta dagoen Argentinako herrira. Facebook sarean topatuko dituzu ehungarren urtebetetzeko albiste guztiak, izan ere, “Soy de Idiazábal” taldea sortu dute bertan. Facebooken zintzilikatu dituzte Idiazabalgo historia kontatzen duten argazki zaharrak eta urtebetetzea ospatzeko antolatu dituzten jarduerak.

[ diska ]:

THE SPARTEENS Grandes éxitos del ayer (2010).

Sparteens taldeak “Grandes éxitos del ayer” diskoa argitaratu berri du. Yeye musika estiloaz jantzi dituzte euskal kanta mitiko ugari: Jotake, Ikusi eta ikasi, Zu atrapatu arte… Baita nazioarteko musika eszenatokiko hainbat abesti famatu ere. Gaur egungo abestiek twist mugimenduari zor diena bueltatu nahi izan die Sparteens taldeak. Beraien hitzetan, garai bateko letra biribilak melodia berri eta aberatsekin bildu dituzte. Bere musika interneten entzun daiteke. Webgune propioa dute (www.thesparteens.com) eta Facebook eta Twitterren ere badute beraien txokoa.

16 < aldaize 40

azpitik zeharkatzen duen metroa, AEBetako zaharrena. Hiri honetako liburutegiak herrialde osoko garrantzitsuenetakoak dira, bertako museoekin batera. Gehienetan, turistek, batzuk besteengatik aldatzen dituzte: museoak ikustera joan ordez, liburutegiak ikustera joaten dira. Guztiz gomendagarria, behin Bostonera iritsiz gero. Bertara joanez gero ez da aspertzeko denborarik: hiria gustuko dutenek kilometroak eta kilometroak dituzte horretaz gozatzeko: eraikinak, trafikoa, metroa, parkeak, antzerkia, kontzertuak, aire libreko kafetegiak, museoak, pub-ak, jatetxeak… Mendia gustuko dutenek hiriaren erdigunean dauden hamaika parkeetatik paseatzea edo hiritik atera eta inguruko mendietara joatea besterik ez dute. Itsaso zaleek bertan dute itsasoa ere, hondartza ugarirekin. Hori bakarrik ez: behin Bostonera joanez gero, lau ordu eskasera dagoen New York City handia bisitatu beharreko hiria da. Baita New Hampshire, Hamptons edota Rhode Island ere.

zaharrak berri

TXOMENARENEKO PARKEA: 11.624 PEZETA KOSTATAKO KAPRITXOA

Errege-erreginen familiaren banatzaile zen Donostiako enpresa batek egin zuen Altolagirre familiaren lorategia 1925. urtean. Mundu osoko zuhaitz eta landareak landatu ziren, horietako askok gaur egun bizirik jarraitzen dute. Aurreko mendearen hasieran, Idiazabalen Ameriketatik ekarritako diruarekin hainbat etxe egin ziren. Etxeez gain, garai hartan, oso modan zegoen indianoek kanpoko landare eta zuhaitzak etxe ondoan landatzea. Txomenarenen bizi ziren Altolagirretarrek ere espezie exotikoz osatutako lorategia egin zuten, gaur Txomenareneako parkea dugun hori. Txomenareneako lorategia 1925. urtean egin zuten. Ategorrietako “Establecimiento de Horticultura: Villa Maria Luisa”- enpresak egin zuen Altolagirretarren jardina. “Villa Maria Luisa” delako hau, ez zuen nolanahiko enpresa izan behar, logotipoaren azpian aditzera ematen zuenez “Proveedor de la Real Casa” zen Donostiako enpresa. Altolagirre familiak, mota guztietako zuhaitz eta landarez osatu nahi izan zuen etxe ondoko lora-

ETXEEZ GAIN, GARAI HARTAN, OSO MODAN ZEGOEN INDIANOEK KANPOKO LANDARE ETA ZUHAITZAK ETXE ONDOAN LANDATZEA

“VILLA MARIA LUISA” DELAKO HAU, EZ ZUEN NOLANAHIKO ENPRESA IZAN BEHAR, LOGOTIPOAREN AZPIAN ADITZERA EMATEN ZUENEZ “PROVEEDOR DE LA REAL CASA” ZEN DONOSTIAKO ENPRESA.

Aurrez aipatu ditugun arbolez gain, Kaliforniako, Japoniako eta beste hainbat lekutako zortzi zuhaixka mota ezberdin, lau arrosa mota, bost landare-igotzaile mota eta beste zazpi lore mota ere aldatu ziren parkean. Zuhaitz, lore eta landareak ez-ezik, lorategia txukuntzeko bidexka batzuk eta pergola bat ere eraiki ziren. Txomenareneako lorategi honek guztira, 11.624 pezeta eta 25 xentimotako aurrekontua zuen. Zenbat aldatu diren garaiak, eta zer esanik ez prezioak. Gaur egun halako lorategia egitea 70euro kostako balitz…

tegia. Hala, pinu mota ezberdinak jartzeko eskaera egin zion “Villa Maria Luisa”-ri: tuyopsis-ak, insignis-ak, juniperus-ak, tuya erraldoiak… Palmerak ere bi motatakoak eskatu zituzten phoenix-ak eta chamoerops-ak. Horiez gain, magnoliak, pawloniak, prunusak eta beste mila izen exotikotako arbolak ere bai.

[ ESAERA ]

[Haserretzen denean egiten da] Azkena esan behar doona, aurrena esan aldaize 40 > 17

saski-naski [ RZ ]

[ LILI-MALLU ]

zuri単ematxain

anamariansalas

ITSAS-ZAPO, BAKAILAO, LANGOSTINO ETA IDIAZABAL GAZTAZ BETETAKO KREPE BELTZAK ILAR KREMA OHEAN

LETXUGA FRESKOA, UDA GARAIAN PRIMERAKOA

OSAGAIAK - Krepeak egiteko: litro laurden esne, 150 g. irin, hiru arrautza, kalamar tinta sobre bat, olioa, gatza, perexila. - Betegarrirako: 300 g. itsas-zapo, 300 g. bakailao, 12 langostino, Idiazabal gazta laurdena, tipulinak, tomate bat, porru bat, azenario bat eta whisky baso erdi bat. - Ilar kremarako: 200 g. ilar, 2 patata, 50 g. gurin, tipulin bat, hegazti salda litro bat, 100 g. esnegain eta gatza.

> PRESTAKETA Krepeak egiteko jarri edalontzi baten irina, arrautzak, kalamar tinta, esnea, olio goilarakada bat, gatza eta perexil txikitua. Xehetu dena irabiagailu elektrikoarekin. Jarri olio tanta bat zartagi batean, bota krepe masa pixka bat eta zabaldu ongi zartagi osoan. Sukaldatu denbora gutxian eta eman buelta kolorea hartzen hasten denean. Berdina errepikatu masa guztia amaitu arte. Betegarria egiteko, marisko krema bat egin lehendabizi. Horretarako, potxatu tipulina, porrua eta azenarioa. Ondoren bota bertara langostino buruak eta tomatea laukitxotan moztuta. Ondoren gehitu whiskya eta flanbeatu. Amaitutakoan xehetu guztia eta txinotik pasa. Gorde egingo dugu nahasketa hau. Bestalde, potxatu tipulin bat eta gehitu itsas-zapoa, bakailaoa eta langostinoak, guztia laukitxo txikitan moztuta. Gehitu gazta (moztuta) eta marisko krema. Mantendu hiru minutuz sutan eta ondoren utzi hozten. Gero, bete krepeak eta jarri labean sartzeko moduko ontzi batean. Bota gainetik Idiazabal gazta hautsa eta gratinatu. Bitartean, ilar krema egin. Horretarako, sueztitu lapiko batean tipulina xehetuta gurinetan. Guztiz sueztituta dagoenean gehitu patata zatituak, hegazti salda eta esnegaina. Utzi egosten patatak biguntzen direnera arte. Orduan, kendu lapikoa sutik eta gehitu ilarrak eta gatza. Xehetu nahasketa krema bihurtu arte eta iragazi. Eraman berriz ere sutara eta utzi pixka batean irakiten. Platera aurkezteko, ilar krema plateraren azpi aldean jarriko dugu, eta gainean montatuko ditugu krepeak.

18 < aldaize 40

Gaur egun urte guztian jan ohi da letxuga, baina berez, uda garaiko barazkia dugu. Orain da garaia beraz. Anamarik esan digu oso ona dela letxuga jatea, baina baditu kontuan hartu beharrekoak ere. Letxugak gorputzeko likidoa atxiki egiten du edo behintzat horretan laguntzen du. Horregatik, joera hori dutenek hobe dute gauean letxugarik ez jatea. Dena den, letxugak bitamina ugari ditu (A eta B gutxienez) eta hezurretarako, defentsetarako edo ilea indartzeko oso ona da. Letxuga garbitzerakoan erdi aldeko zati zuria kendu egin ohi diogu hosto berdeak baino gogorragoa izan ohi delako, baina hor omen daude bitamina gehienak eta ez zaio kendu behar. Letxugak ez du kaloriarik eta azalarentzako eta gibelarentzako oso ona da. Tori hemen letxuga jateko hainbat modu: -Egin entsalada modukoa: letxuga egosia (10 minutuz), patata egosi txiki bat eta azenario egosia. -Egin tortilla bat: letxuga, tipula, baratxuriarekin eta perrexilarekin. -Letxuga kroketak: egosi letxuga 10 minutuz. Ondoren, txiki-txiki egin eta bota duen ura kendu. Ogi xigortu pixka bat bota eta kroketa forma eman. Azkenik, irinetan edo ogi xigortuan pasatu eta oliba oliotan frijitu. -Letxuga bexamelarekin: egosi letxuga 10 minutuz eta bexamelari erantsi. Ontzi zapalean bota eta gainean gazta pixka bat bota. Sartu labean gain-erretzeko.

saski naski

ATXURBIKO TONTORREAN Egunerokotasunetik eta berotik ihes egin nahian, opor garaia dugun honetan mendi eta hondartzetara jo ohi dugu freskotasun apur baten bila. Atxurbira igo eta Idiazabalen beste ikuspegi bat izatea, plan ederra izan daiteke uda sasoi honetarako. Atxurbiko tontorrean 1957an ateratako erretratua ekarri dugu oraingoan tarte honetara. Argazkian ageri dena, Indalecio Ojanguren Arrillaga (Eibar, 1887ko azaroaren 15a - Eibar, 1972ko otsailaren 18a), el Fotógrafo Águila bezala ezaguna, euskal argazkilari eta mendizale ezaguna da.

Ze asma? ZAHARREN EGOITZAN ELKARREN EZAGUTZA EGIN DUTE GURE HIRU LAGUNEK. KONTU-KONTARI PASA DUTE ARRATSALDEA ETA ONDOKO EGUNEAN BERRIZ ELKARTZEKOTAN GELDITU DIRA. ONDOKO DATUAK BEHEKO TAULAN EGOKIRO ERABILIZ GERO, AISE ASMATUKO DUZU NOR ZER IZAN DEN ETA ZER ADINA DUEN BAKOITZAK. JARRI “B” (BAI) DATUAK EGOKIRO GURUTZATZEN DIREN LAUKITXOAN ETA “E” (EZ) LETRAZ ADIERAZI EZINTASUNAK. 1. Anitua zurgina zen, baina ez du Patrizio izena eta ez ditu 74 urte. 2. Patrizio argiketaria zen; bestalde, Xebero ez zen iturgina. 3. Galarreta deitura duena Goldaraz baino bi urte gazteagoa da. 4. Luzio Xebero baino bi urte zaharragoa da.

ERANTZUNAK: Luzio Galarreta, iturgina eta 74 urte Patrizio Goldaraz, argiketaria eta 76 urte Xebero Anitua, zurgina eta 72 urte

Iturria: www.ikasbil.net aldaize 40 > 19

uztAilAk 30 ostirAlA

18:00

AizkorA erAkustAldiA

ondoren

sAgArdo dAstAketA

24:00

BAsurde txiki hArrApAketA

01:30

MusikA tAldeA

uztAilAk 31

lArunBAtA, sAn inAzio egunA