Stef Stauffer: ‹Bluescht›

www.stefstauffer.ch

Bei Zytglogge erschienen: 2017 ‹Marthas Gäste› 2018 ‹Hingerhang›

BLUESCHT Stef Stauffer

Foto: Lukas Maeder

Stef Stauffer Geb. 1965 in Bern, lebt heute im Onsernonetal und in Zürich, arbeitet bei der ‹Tessiner Zeitung›, als freie Journalistin und als Schriftstellerin. ‹Bluescht› ist Stauffers sechster Roman und ihre dritte Veröffentlichung bei Zytglogge.

Mit ihrem ureigenen Sound reiht Stef Stauffer sich auf Anhieb unter die ganz Grossen der Mundartliteratur ein, ihr Erzählen ist hinreissend musikalisch, tief berührend und zum Kaputtlachen komisch.

Bänz Friedli, Autor und Kabarettist

Stef Stauffer

BLUESCHT Roman

Wozu wird man erwachsen? Ganz sicher nicht, um sich in der ersten eigenen Wohnung von einem Mann sagen zu lassen, wo Aromat und Nutella zu stehen haben. Die namenlose Protagonistin pfeift auf gute Ratschläge anderer. Ausser vielleicht, sie kommen vom klugen Fräulein Mettler im Altersheim.

Die wirklich guten Männer sind immer schon vergeben, findet ihre Kollegin Kää. Vielleicht zieht es ihre Freundin Büse deshalb in die Dorfbeiz zum verheirateten Wirt? Die Protagonistin selbst wendet sich lieber dem sauren Weisswein zu, der mit jedem Schluck etwas süsser schmeckt. Ob das bei Männern auch so ist?

1912393_IH_KB_Stadlin_Haschtaag_zunderobsi.indd 4

22.01.20 08:47

STEF STAUFFER BLUESCHT

Die Autorin und der Verlag danken herzlich für die Unterstützung:

Der Zytglogge Verlag wird vom Bundesamt für Kultur mit einem Strukturbeitrag für die Jahre 2016–2020 unterstützt.

®

MIX Papier aus verantwortungsvollen Quellen

www.fsc.org

FSC® C083411

© 2020 Zytglogge Verlag AG, Basel Alle Rechte vorbehalten Lektorat: Angelia Schwaller Korrektorat: Jakob Salzmann Covergestaltung/Layout/Satz: Zytglogge Verlag Druck: CPI books GmbH, Leck ISBN: 978-3-7296-5036-7 www.zytglogge.ch

Stef Stauffer

BLUESCHT Roman

Zfrideheit syg d Würklechkeit minus d Erwartige.

U we me de das Ergäbnis no dür zwöi hätti teeut, de wär men am Glück vermuetlech zimlech naach cho.

Koni

Karpe diem, het si gmacht, d Büse, wo si iigstigen isch. Di heiges äbe scho no irgendwodüren im Griff gha, di aute Römer, un es hätt itz äuä nid viu bbracht, we me re gseit hätt, grad aues heige die äuä o nid im Griff gha, schliesslech heige die – oder emu ihri Sprach – nid überläbt, u zwöitens würdi das i däm Fau dahie öppen ender Karpe noktem heisse. Immerhin isch es scho fiischter gsi. U wo me de auso i dere Nacht, wo me schlusäntlech du gliich nid so zgrächtem usgschöpft het gha, es paar Stung speter grad eso gäbig im Schritttämpo heizue gäge ds Chübeli uche gfahren isch u d Büsen ungereinisch chli uruig worden isch u gliichzytig gmeint het, mi söui itz eifach nüt dergliiche tue, bis si churz drufabe mit ere Spur vo Hüschterii i der Stimm gmacht het, d Tschuggerei syg de nämlech im Fau hinger eim, het me ganz iisi der Blinker gsetzt u isch zimlech locker uf e Parkplatz abboge, so locker, wis grad no so het möge gah ab auem Konzentriere, für dass men emu dä Rank de o richtig verwütschi. Mi isch auso um di Kurfe u het de chlei wyter voore ghaute, dert, wo me d Büsen einewäg hätti la usstige, nume dass die itz no nid grad usgstigen isch, wüu si nämlech nümm het chönne stah, was de vilech d Schmier hinger eim derzue bewoge hätt, stiu z ha u z luege, gobs däm, wo am Stüür hocki, im Gägesatz zur Biifahrere e chlei besser göng. Was me nid grad hätti chönne bhoupte. U we du di Schmierläpple hätte gseh, dass me säuber o chuum meh hätt chönne graduus luege, verschwyge de loufe, hätte die im Gägesatz zu eim säuber äuä nid gfunge, es sygi scho viu gschyder gsi, höckligen u im Fahre hei z cho weder stängligen u z Fuess. U de hätti das

7

es bösers Nachspiu chönne gä, wo doch dä Aabe no gar nid emau so schlächt aagfange het. Nämlech mit der Idee vo der Büse, mi chönni wider einisch es Blueschtfährtli mache. O wes ersch Februar sygi. Irgendwo wärdi scho irgendöppis blüeie, het si gmeint, u nach dere länge Winterpouse, wo men Aabe für Aabe fasch nüt angers gmacht heig aus eis Buech am angere z läse oder sech hirnlosi Fiume yche z zie u sech müesse la z zeige, wie ufregend ds Läbe chönni sii – emu das vo den angere –, sygs de scho öppe wider a der Zyt, säuber öppis z ungernäh. Öppis müess sech nämlech ändere, das heig übrigens o der Dädi gmeint, wo si voletscht bin ihm heigi Znacht ggässe. Mi het du nume ddänkt, vilech bezieii sech das vom Änderen ender uf di duurendi Zämenässerei, wo em Dädi müglecherwiis so langsam chlei uf e Sack göng, das het men aber für sich bhaute u d Büse la wyterrede, wo gmeint het, mi müess sech langsam, aber sicher wider chlei uf d Suechi mache. Schliesslech wöui me nid ds Läbe lang blybe stah.

U mi het a Brüetsch müesse dänke u gfunge, es giengi eim äuä scho chlei ringer, we me so win är äntlech würdi fingen u nid ging numen am Sueche wär. Aber immerhin het me sech ab u zue Müe ggä u gsuecht. Angeri hei sech nüt getrout u ging nume gwartet. Wobii die vermuetlech o nid viu weniger wyt si cho weder me säuber. Aber ds Glück, söfu het me fange scho begriffe gha, würd sicher nid eifach so vo sich uus zu eim cho. So chlei öppis het me scho derfür müesse tue. U wes nume grad eso nes Fährtli mit der Büsen isch gsi. Das syg doch immerhin en Aafang, het me gfunge, u dass d Büse nie isch zfride gsi mit däm, wo si het gha, sondern jede Tag irgendöppis het wöuen änderen oder nöi aafa, isch eim für einisch gliich gsi. So isch men auso du gfahre, säuber haut ender nume so mittumässig moti-

8

wiert. U promt isch me nid viu wyter cho, nämlech nume grad di paar hundert Meter ds Dorf zdürab diräkt i ds Nöihuus. Dert chönn me ja mau der Erscht ga näh, het d Büse vorgschlage, u mi het genau gwüsst, dass es weniger um nes Apero isch ggangen aus ender meh um e Koni, wo im Nöihuus gwirtet het. Dä hets er Büse no so chlei aata gha, wüu si gfunge het, so chlei z peizere chönnti si sech itzen o no vorsteue. Guet, schlächt het er nid grad usgseh, dä Koni, gnau gno eigetlech sogar zimlech guet. Numen isch er nid eim si Tüp gsi, was eim sis Glück isch gsi, wüu wär er s gsi, de wär men er Büsen i ds Gheeg cho, u das wär de so zimlech di blödschti Usgangslaag für ne Blueschtfahrt gsi. Im Nöihuus isch de der Koni när meh oder weniger vo auem Aafang aa um eim ume gscharwänzlet u het eis Glesli um ds angeren iigschänkt, das göng uf sini Chappe, het er no gmacht. So isch me de fange mau chli blybe bhange, u der suur Wiiss isch mit jedem Schluck chlei süesser worde so wi der Koni, wo je lenger je meh bir Büse gscharet het, gobschon me gwüsst het, dass er das lieber bi eim hätti gmacht, sech aber nid het derfür gha. Was o guet isch gsi, süsch wär de ar Büse vilech glii einisch der Laden abe, was dä Aabe de schnäu einisch hätti chönne la i d Hose gah.

D Kää hätt ab au däm Tryben äuä nume gmeint, das syg en Art en Übersprungshandlig, wo der Koni da praktizieri, u so settigs söui me sech nid zum eigete Problem mache, das heig mit eim säuber nämlech rein gar nüt z tüe.

U eso gseh het mes de haut eifach la passiere, u der Koni het ab au däm Schare bir Büsen emu chönnen i eim sire Neechi blybe, u so isch er de am Schluss o bi eim am Tisch ghocket, bis er säuber bau nümm het mögen ufstah. Oder chönne. Der Koni het eim nid viu gseit, o wenn er der ganz Aabe gredt het. U gschwärmt vo sire Reis uf Südfrankriich

9

u derzue gmeint het, das wär doch o mau öppis für eim u derbii eim het aagluegt mit emene Blick, wo gseit het, mi söu umgehend sis Göferli ga packe. Plötzlech het me sech gseh stah a so mene Strand, wo d Sunne grad bluetrot im Meer versunken isch, a der starche Schoutere vom Koni, wo nach wiudem Lawändu gschmöckt u eim ganz zärtlech vo oben aben uf e Haarasatz küsst hätt. U mi hätt ihm ds eigete Gsicht zueträäit, ihm töif i d Ouge gluegt u gfunge, ds Läbe syg schön, sogar mit emene Tüp, wo eigetlech so gar nid eim si Tüp syg u abgseh dervo ersch no ghürate. Das syg es Detai, het d Büse zu däm Thema numen einisch gmeint gha. Settig Sache liese sech la löse. U drum hätt mes la passiere u wär nach zwone Wuche mit meh aus nume grad emene bruune Gring wider heizue u vilech, wär weis, zämen Eutere vo zwöi schöne Ching worden u Bsitzer vom enen Eifamiliehüsli oder so. Bi däm Gedanken isch me de aber blitzartig wider uf d Wäut cho u isch schlusäntlech z zwöit hei, auso mit der Büse, wüu mit em Koni hätts es nümm würklech bbracht zu däm Zytpunkt, gobschon er gmeint het, mi chönnti ja no chlei z Tanz, är wüssti da no so ne gueten Ort, wo me chlei für sich wär. U da derbii het er eim aagluegt, mit so Ouge, wo eim gseit hei, es göng ihm de nid würklech um ds Tanze, sondern meh so chli um ds Fürsichsii. Mi het bi sech säuber ddänkt, mi wöug mit em Koni weder tanze no süsch öppis, het aber nid das gseit, sondern mi wöugi lieber ga lige, morn syg o no e Tag. U mi het ir gliiche Sekunde gwüsst, dass d Ussichte uf dä nid bsungerbar guet sy gsi bi däm Wii, wo me gha het. Dä isch nämlech nid haub eso guet gsi, win er hätti gchoschtet, hätt me ne müesse zale, dä südfranzösisch Wiiss, wo nach Sunne, Meer u Nüttue schmöcki u abe göng wi Sirup, wi der Koni gschwärmt het. Vo däm het men i däm Momänt

10

nümm grad viu wöue wüssen u isch ufgstange. Oder hets emu probiert. Der Koni hets du emu no zstang bbracht, eim d Tür ufzha, u jedi het gluegt, dass si müglechscht uf diräktem Wäg zum Chare chunnt, u beide hets so liecht uf d Syte zoge, zum Glück nid gägenang, sondern schön sünchroon uf di gliichi. Im Charen inne het me de fang mau eini groukt, das het me nämlech ab auem Suuffe schier vergässe. Wüu der Koni säuber nid het groukt, het me bi ihm ir Beiz nach em Füraben o nie öppen eini dörfen aazünte, so wi bi angerne, wo das nid eso äng hei gseh.

Dertdüre syg är suber, het er gmeint, är heig schliesslech o ne Frässbeiz u nid irgend so ne Spunte, wos nüt miech, wes am nächschte Morgen ir Gaschtstube nach Rouch schmöcki. Är chönn sech settigs nid leischte. Drum het me das mit em Rouke bi ihm haut la sii oder isch hurti voruse, das aber je speter, deschto weniger, wüu mes ja scho chlei gspürt het i de Scheiche, dass die nümm so rächt grediuus hei wöue. So het me siner Prioritäte gsetzt. U de äben ersch im Outo eini achegschrissen u när no grad eini. De isch das mit em Schlüssu cho, so wi ging, mit em Schlüssu, wo ab emene gwüsse Punkt nümm dert isch gsi, wo me ne het häre ta gha. Dä Punkt het irgendöppis mit em Wii müesse z tüe ha, wüu der Tag dür isch der Schlüssu ging dert gsi, won er het söue. Mi het auso i aune Seck afa grüblen un es het eim wöue dünke, mi heig znacht ging e chlei meh Seck aus süsch u ds Täschli syg irgendwie o grad töiffer worde.

Am Schluss het me de dä Schlüssu emu gfunge gha, genau dert, won er hätti söue sii. Derwylen isch d Büse no einisch usgstige, sie heig öppis im Schue, so het mes emu verstange, aber vo der Büse scho söfeli begriffe gha, dass me gwüsst het, dass si nume het wöue ga luege, gob der Koni vilech no vor der Tür usse stöi. Aber dä isch lengschtens wider iche

11

verschwunde gsi u vilech scho im Näscht glägen oder süsch am enen Ort oder het sech no der Räschte ggä vo deren aagfangnige Fläsche. Irgendeinisch isch me de aber uf jede Fau so wyt gsi, dass me hätt chönne fahre, we d Büse nid plötzlech wäri uf d Idee cho, mi chönnti em Koni eigentlech no eine peize, un es het fei e chli viu Überzügigsarbeit bbrucht, für er Büse z vermittle, das syg itz vilech gar chlei plump u nümme ds Gliiche wi denn mit füfzäni, wo men em Tüp, wo eim het gfaue, ds Töffli glüftelet heig, für si Ufmerksamkeit uf sech z zie. Bim ene Merz wär das abgseh dervo o gar nid eso eifach gsi, u öppis Schlöiers aus irgendwo chlei Luft usezla isch eim i däm Momänt o gar nid i Sinn cho. Zum Glück er Büsen o nid. So het me de äntlech chönne fahre, ganz süüferli ds Dorf uuf, bis d Büsen äbe de chlei het afa hüpere. Si het emu de no nes Zytli bbrucht, für wider obenabe z cho, u wo d Rückliechter vom Polizeichare scho lengschtens hinger der Kurfe sy verschwunde gsi, het si gmeint, Februar syg vilech gliich no grad es Spürli z früech für ne Blueschtfahrt, oder mi nähmi es nächschts Mau äuä ender wider der Böss.

12

Häppu

Mi söui höre, wes am schönschte syg, het men öppe müesse ghöre. Das isch äuä o der Grund gsi, warum au di Fiume, wo men a dene länge Winteräbete über sech het la ergah in Ermangelig a angerem, wo eim gwermt hätt, au zämen es Häppiänd hei gha. Eifach drum, für dass me nid het müesse mit aaluege, wis när nume no nidsi wär ggange mit au dene Päärli, wo uf ds Loch nünzg Minute bbrucht hei, für zunenang z finge, wo me säuber scho vo auem Aafang a gwüsst hätt, weli zwöi dass zämeghöre. Aber äbe, wi hätt men o chönne höre, nid emau umbedingt denn, wes am schönschte wäri gsi, sondern genereu, wo me ja no nid emau gwüsst het, wie aafa – u vor auem wo? So ne subere Schnitt wär scho mau öppis gsi, hets eim ddünkt, u gliich het me nie nüt angers gmacht aus ging nume wytergfahre mit däm, wo me scho di lengschti Zyt dranume gchätschet het. Eifach wüu me nüt angers kennt het, aus sech am Morgen us em Näscht z quälen u ga z bügle, ganz egau, wi spät dass es am Aabe vorhär worden isch. Mi hätt einisch eifach dermit chönnen ufhören un im Näscht blybe, aber das het me nid emau a däm Morge dürezoge, wos eim so himutruurig ggangen isch mit däm sturme Gring. Dä Tag het scho vo auem Aafang aa si Schangse verspiut gha, der bescht vo eim sim Läbe chönne z wärde. Mi isch du gliich nach zwöine Gaffee uf ds Velo – der Chare het me für einisch lieber la stah, mi het nid gwüsst, gob sech dä Auk im Bluet scho vouständig het verflüchtiget gha – ussertdäm hets eim ddünkt, es schadi nüt, wes eim der Gring e chli lüfti. Mi isch auso o a däm Morgen i ds Autersheim ache, dert grediuus dür e Gang u d Stägen uuf zum Frölein

13

Mettler, was me vilech a däm einte Morge gschyder nid hätti gmacht, wo me doch mit dere Weckerei eigetlech gar nüt hätt z tüe gha. Das het me nume gmacht, wüus zum Morgerituau ghört het u wüu ds Frölein Mettler ging am erschte wach isch gsi vo aune u sech gfröit het über nes Bsüechli, u we me de no nes früsches Weggli vom Beck het bi sech gha, de het me no einisch meh punktet. Mi isch auso schnuerstracks zum Frölein Mettler, so wi jede Tag, u wo me se gfragt het, gob si guet gschlafe heig, het si nume troche gmeint, vilech nid ganz eso guet, aber zimlech sicher viu lenger weder me säuber. D Kää het sech einisch güsseret gha, ds Frölein Mettler schaffi nach em Konfrontazionsverfahre, wenn o vilech numen unbewusst, aber ds Muschter syg totau wi us em Büechli. Das Froueli hets trotz em höchen Auter würklech no so vou druff gha, emu im Gring, sie isch ja schliesslech o die gsi, wo eim vor em Schlimmschte bewahrt het gha, indäm si denn am Aafang nume grad eso näbebii gmacht het gha, der Dokter Fink heig de im Fau no mit jedere Schwöschter öppis aagfange, wo nid grad über achzg Kilo schwär syg gsi oder öppen e Hutusschlag heigi gha. Wo me doch grad so schön druff u dran wär gsi, sech gschmiichlet z füele u z dänke, glii heig me de öppis mit emene Herr Dokter. Das hätti ds eigete Kurikulum de so zimlech ufgwärtet, het me gmeint, aber äbe. Ds Frölein Mettler isch eim de da derzwüsche cho, u nüt isch drus worde mit ere Zuekunft aus Frou Dokter, was vilech gar nid ds Tümmschten isch gsi. Mi hets eren emu nid übu gno. Sie het eim das dörfe säge. Aber nume sie.

Süsch het me sech vo niemerem meh la dryrede. Für öppis isch me ja schliesslech erwachse worde, u we das vilech aafänglech o grad nume wäge der eigete Looschen isch gsi.

Nume dass men ungerdesse scho sider meh aus füf Jahr i

14

1912393_IH_KB_Stadlin_Haschtaag_zunderobsi.indd 4

22.01.20 08:47

Inhaut

Koni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Häppu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wydi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tschonn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hans u Heiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Anchel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jüre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Anschelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dädi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Glood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ärnscht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Michi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tömu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Schneebärger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tscheisen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Stifu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Küse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Fischli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kurt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bützu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 13 20 26 33 39 45 52 59 66 73 79 87 93 100 107 115 122 129 136 143 150 156

175

www.stefstauffer.ch

Bei Zytglogge erschienen: 2017 ‹Marthas Gäste› 2018 ‹Hingerhang›

BLUESCHT Stef Stauffer

Foto: Lukas Maeder

Stef Stauffer Geb. 1965 in Bern, lebt heute im Onsernonetal und in Zürich, arbeitet bei der ‹Tessiner Zeitung›, als freie Journalistin und als Schriftstellerin. ‹Bluescht› ist Stauffers sechster Roman und ihre dritte Veröffentlichung bei Zytglogge.

Mit ihrem ureigenen Sound reiht Stef Stauffer sich auf Anhieb unter die ganz Grossen der Mundartliteratur ein, ihr Erzählen ist hinreissend musikalisch, tief berührend und zum Kaputtlachen komisch.

Bänz Friedli, Autor und Kabarettist

Stef Stauffer

BLUESCHT Roman

Wozu wird man erwachsen? Ganz sicher nicht, um sich in der ersten eigenen Wohnung von einem Mann sagen zu lassen, wo Aromat und Nutella zu stehen haben. Die namenlose Protagonistin pfeift auf gute Ratschläge anderer. Ausser vielleicht, sie kommen vom klugen Fräulein Mettler im Altersheim.

Die wirklich guten Männer sind immer schon vergeben, findet ihre Kollegin Kää. Vielleicht zieht es ihre Freundin Büse deshalb in die Dorfbeiz zum verheirateten Wirt? Die Protagonistin selbst wendet sich lieber dem sauren Weisswein zu, der mit jedem Schluck etwas süsser schmeckt. Ob das bei Männern auch so ist?