ZuivelZicht, nummer 6, juni 2012

JAARGANG 104 - NUMMER 6 - 20 JUNI 2012

Weidegang Nieuwe initiatieven om de koe in de wei te houden

Arla Foods Door fusie met Milk Link snel naar koppositie Nieuw-Zeeland Termijnmarkt melkpoeder groeit snel

418986.indd 1

19-6-2012 13:21:58

420013.indd 2

18-6-2012 16:13:52

zijlijn

R e n é va n b u i t e n e n , h o o f d r e d a c t e u r

Een niet mis te verstaan signaal Niet eerder spraken zo veel belangenorganisaties zich uit voor het behoud van de koe in de wei als afgelopen maandag. Op een melkveebedrijf in Weesp ondertekenden vertegenwoordigers van tientallen organisaties het convenant Weidegang. Daarmee zegden zij toe al het mogelijke te doen om tenminste het huidige niveau van weidegang te behouden.

Het ‘pact van Weesp’ is een krachtig signaal van alle partijen die zich op de een of andere manier verantwoordelijk voelen voor de positie van de melkveehouderij. De 54 (!) deelnemende partijen realiseren zich hoe de koe het landschap kenmerkt en hoe zeer zij het beeld bepaalt van de Nederlandse melkveehouderij.

Hoeveel koeien er vandaag de dag nog buiten lopen weet niemand. Algemeen wordt aangenomen dat ongeveer driekwart van de koeien buiten komt. Zeker is dat niet, want aan de methode die het Centraal Bureau voor de Statistiek hanteert om het niveau van weidegang te bepalen wordt getwijfeld. Daarom gaan de Nederlandse Zuivel Organisatie en LTO Nederland - die samen als partners in de Duurzame Zuivelketen het initiatief namen tot het convenant dat binnenkort zelf meten. Hoe dan ook, de trend onder veehouders om het vee het hele jaar door binnen te houden, is duidelijk aanwezig. Die moet gekeerd.

Daarom is het initiatief van LTO en NZO te prijzen. De kracht van het convenant is gelegen in de breedte van de groep ondertekenaars. Van voerproducent tot consument: allen beseffen dat weidegang niet alleen de verantwoordelijkheid is van veehouder en melkverwerker, maar dat de hele voedselketen daar een rol in heeft.

Hoe groot de deelname aan het convenant ook is, er ontbreekt een opvallende partij: het NAJK. De organisatie van jonge agrariërs vindt het convenant niet concreet genoeg. Dat is een gemiste kans. Want deelname aan het convenant betekent niet alleen invloed uitoefenen.

Het geeft ook het recht om bij de jaarlijkse evaluatie andere ondertekenaars ter verantwoording te roepen. Want alle mooie woorden uit het convenant ten spijt, het komt natuurlijk aan op de daden.

colofon ZuivelZicht Magazine is een uitgave van

Ontwerp: Giesbers, Velp

Abonnementenadministratie:

Koninklijke BDU Uitgevers BV in Barneveld

Druk: Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf BV Barneveld

Abonnementenadministratie: BDU Vak- en

ISSN: 0165-8573.

Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld.

Postbus 67, 3770 AB Barneveld

Abonnementen: Abonnementsprijzen in 2012

www.bduuitgevers.nl

(12 nummers): € 106,15 (studenten € 60); buitenland: € 140,35. Proefabonnement (3 edities): € 7,50.

Tel 0342-494889, e-mail: abonnementen@bdu.nl Advertenties: BDU Tijdschriften, Robijnlaan 2, 2132 WX Hoofddorp. Contactpersoon: Hielke van

Redactie ZuivelZicht

Hoofdredactie: René van Buitenen, email:

der Werf, Tel 020-5736056 Fax 020-6242519

Adres: Louis Braillelaan 80 | Postbus 165,

r.v.buitenen@bdu.nl

E-mail: h.v.d.werf@bdu.nl

2700 AD Zoetermeer

Eindredactie: Yvonne Mors, e-mail: y.mors@bdu.nl

Tel: 079-3430307

Medewerkers aan dit nummer: Ria Besseling, Tiny

Internet: www.zuivelzicht.nl

Brouwers, Yves De Groote, Richard Rennie, Frits van

email: redactie.zuivelzicht@bdu.nl

Wolveren.

zuivelzicht / 20 juni 2012

418947.indd 3

3

19-6-2012 13:19:59

420014.indd 4

18-6-2012 16:14:04

inhoud

Annual report and accounts

“ Milk Link has continued to make good progress over the past 12 months.”

Arla versneld naar de kop

Ronnie Bell, Chairman, gives his assessment of the continuing growth and development of the business

Enkele weken geleden kondigde Arla Foods een dubbele fusie aan. Het Scandinavische concern wil samengaan met zowel het Duitse Milchunion Hocheifel als met het Britse Milk Link.

Beide stappen hebben grote gevolgen voor de verhoudingen in de zuivelmarkt.

In dit magazine worden de consequenties van de fusie die Arla Foods versneld aan een koppositie helpen voor de Britse bedrijven uiteengezet.

Check voor het laatste nieuws over de ledenvergaderingen regelmatig onze website www.zuivelzicht.nl

“ Most importantly we were able to deliver improved returns to our dairy farmer Members.”

Neil Kennedy, Chief Executive, reviews the past 12 months

“The business delivered higher turnover, higher ������������������� strong operating ���������� improving balance sheet strength and higher returns to Members.”

14

Tim Smiddy, Group Finance Director, details the key elements of Milk Link’s financial performance

10

22

26

En verder...

7 Rouveen startte campagne voor

12 Walhorn vreest daling melkprijs.

het tonen van duurzaam.

25 Nieuw-Zeelandse termijnmarkt groeit snel.

16 Biologische kaasmakerij Het 8 Een brede coalitie van belangengroeperingen spreekt zich uit voor behoud van de koe in de wei.

10 Fi Conferences organiseert zuivel-

Hinkelspel bestaat dertig jaar.

ouders bij voorziening schoolmelk.

18 Valio boekte uitstekende resultaten, maar op de binnenlandse rukt de concurrentie op.

COVER

congres in Amsterdam.

20 Omzet Nederlandse supermarkten 11 Keurmerk ‘Echte Boerderijzuivel’ is

redelijk conjunctuurongevoelig.

garantie voor duurzaam.

22 Industriële Week wordt beleving. zuivelzicht / 20 juni 2012

418951.indd 5

26 Duitse deelstaat NRW betrekt

250 koeien die de melk voor Rouveen Kaasspecialiteiten leveren dragen een hesje met QR-code. foto rouveen kaasspecialiteiten 5

19-6-2012 13:58:39

420914.indd 6

19-6-2012 14:42:06

visie

R e n é va n B U i t e n e n

code informeert consument over duurzame kaas

Rouveen komt met QR-code Als je niet rechtstreeks met de consument communiceert via een eigen merk, moet je andere middelen inzetten. Rouveen Kaasspecialiteiten bedacht een QR-code op kaas.

Zuivelcoöperatie Rouveen Kaasspecialiteiten is deze maand gestart met een bijzondere campagne om te laten zien dat de kaas van het bedrijf op een duurzame wijze wordt geproduceerd. Daarvoor laat het bedrijf zo’n 250 koeien buiten lopen die allen een hesje om hebben met daarop een QR-code. De campagne werd gelanceerd op het nieuwe melkveebedrijf van de familie Kroes in Mastenbroek, nabij Zwolle. Theo Rietkerk, gedeputeerde van de provincie Overijssel, verrichtte de opening van het bedrijf en gaf het startsein voor de campagne. Dat deed hij door een van de koeien op het melkveebedrijf te ontdoen van een deken, waarna een geschilderde QR-code zichtbaar werd.

De QR-code is niet alleen op de hesjes van de grazende koeien in het werkgebied van de coöperatie te vinden, maar ook op de kazen. Bij scanning van de code via een smartphone wordt een filmpje gestart dat laat zien in welke mate de keten van bedrijven die de bewuste kaas in die verpakking produceert, aan verduurzaming doet.

Communiceren “Het is voor ons een manier om te communiceren”, vertelt directeur Ben Wevers. “Wij produceren geen eigen merkproducten, maar zetten onze kazen via de handel af.

We willen de kopers van onze kaas toch laten zien wat wij allemaal doen op het gebied van duurzaamheid. Zo’n QR-code is daarvoor een goede mogelijkheid. Daarmee brengen zuivelzicht / 20 juni 2012

420047.indd 7

Overijssels gedeputeerde Theo Rietkerk geeft het startsein voor de nieuwe campagne van Rouveen Kaasspecialiteiten.

we niet alleen over wat we in de fabriek doen, maar laten we ook zien wat onze veehouders allemaal doen om de productie te verduurzamen.”

“Verduurzaming dringt overal in ons bedrijf door” Wevers maakt duidelijk dat verduurzaming vooral tussen de oren zit. “Het begint nu overal in ons bedrijf door te dringen. Dat vind ik mooi.”

Hij vertelt dat hij onlangs tot zijn aanvankelijke ontzetting zag dat werknemers vloerverwarming aanlegden in de nieuwe werkplaats van de fabriek. “Dat leek mij nogal overdreven, vloerverwarming in de werkplaats. Maar op die manier hoeven we het overtollige warme water van het aircosysteem niet te lozen, maar kunnen we dat alsnog benutten.

Zo’n initiatief zegt iets over hoe sterk verduurzaming in ons bedrijf is gaan leven.”

De QR-code is inmiddels te zien op de kazen die Rouveens handelspartner VanderSterre Groep op de markt brengt. Vanaf 1 september zal de code ook voor andere afnemers van de kazen van Rouveen beschikbaar zijn.

“Dit is een uitstekende stap die Rouveen Kaasspecialiteiten zet”, reageert Jan Kos, directeur bij VanderSterre. “Dergelijke initiatieven helpen ons in de markt. We merken dat er vraag is naar producten die aantoonbaar op duurzame wijze zijn geprodueerd.”

Rouveen Gewoon Duurzaam De verduurzaming van de kaasproductie bij Rouveen Kaasspecialiteiten sluit nauw aan bij Rouveen Gewoon Duurzaam. Dat is het programma dat de zuivelonderneming voor haar veehouders heeft opgezet. Daarin gaan zij in groepsverband aan de slag met de thema’s Koe, Kringloop en Boer en omgeving.

Inmiddels doet 45 procent van de veehouders mee.

Het streven is om komend seizoen 65 procent van de veehouders te interesseren voor de workshops die het programma biedt. In het derde jaar van Rouveen Gewoon Duurzaam moet 80 procent van de veehouders aan het programma deelnemen.

7

19-6-2012 12:20:34

visie

R e n é va n B U i t e n e n

Tientallen organisaties sluiten weidegangpact

Groot verbond voor behoud van ko Een brede coalitie van belangengroeperingen spreekt zich uit voor behoud van de koe in de wei. Niet alleen spelers uit de zuivelketen, maar ook maatschappelijke organisaties, de retail en een groot aantal erfbetreders sluiten zich aan bij de doelstelling om minimaal het huidige niveau van weidegang te behouden.

Enkele tientallen partijen uit de voedselketen hebben de handen ineen geslagen om de koe in de wei te houden. Dat onderstreepten zij afgelopen maandag 18 juni op het melkveebedrijf van de familie Galesloot in in Weesp. Daar zetten vertegenwoordigers van deze organisaties hun handtekening onder het convenant Weidegang.

De ondertekenaars zeggen koeien zo veel als mogelijk weidegang te willen bieden. Zij beschouwen het als hun gezamenlijke verantwoordelijkheid om tenminste het huidige niveau van melkveebedrijven met weidegang te behouden. “De koe is kenmerkend voor het Nederlandse landschap en de burgers hechten veel waarde aan koeien in de wei.

Weidegang levert een bijdrage aan het natuurlijk gedrag van koeien. Aan dierenwelzijn van koeien mag zowel in de wei als in de stal niets mankeren”, stellen de ondertekenaars van het convenant.

Onder de ondertekenaars bevinden zich organisaties van melkveehouders, zuivelondernemingen, erfbetreders, retail, kaashandelaren, maatschappelijke organisaties, terreinbeherende organisaties, overheid, onderwijs en wetenschap. De groep erfbetreders bestaat onder andere uit voerleveranciers, banken, accountants, dierenartsen en fokkerijen.

Al deze partijen kunnen een rol spelen bij het behoud van tenminste het huidige niveau van weidegang, zoals: het aanbieden en promoten van weidezuivel, het financieel 8

413388.indd 8

ondersteunen van melkveehouders die weidegang op hun bedrijf toepassen of het geven van advies over weidegang. Hoewel de individuele melkveehouder de keuze maakt om wel, geen of beperkte weidegang toe te passen, hebben veel partijen invloed op de mogelijkheden voor weidegang. Zij bepalen dus mede de keuze van de melkveehouder.

Initiatiefnemers Het initiatief voor het convenant is genomen door de Duurzame Zuivelketen, een samenwerkingsverband van de Nederlandse Zuivel Organisatie en LTO Nederland. Kees Romijn, voorzitter van de vakgroep melkveehouderij van LTO Nederland: “Het belang van dit convenant moet niet worden onderschat.

Melkveebedrijven in Nederland ontwikkelen zich snel. Ook in moderne bedrijfssystemen in de melkveehouderij moet weidegang van melkkoeien een onderdeel zijn”.

Piet Boer, voorzitter van de commissie Duurzame Melkproductie van de Nederlandse Zuivel Organisatie vulde daarop aan: “Weidegang heeft invloed op bijna alle aspecten van de bedrijfsvoering van melkveehouders. Juist daarom is het zo belangrijk dat we nu met alle partijen in en om de melkveehouderij de handen ineen geslagen hebben om de koeien in de wei te houden”.

De initiatiefnemers gaven aan dat het convenant open staat voor andere partijen die zich willen aansluiten bij de doelen van de ondertekenaars.

In een weiland in Weesp tekenden de vertegenwoordigers van de

54 ondertekenaars De lijst met ondertekenaars van het convenant bevat 54 partijen. Voor elke categorie ondertekenaars is een taak weggelegd om het niveau van weidegang minimaal te behouden.

De organisaties van melkveehouders LTO Nederland en de Nederlandse Melkveehouders Vakbond zeggen onder meer toe het belang van weidegang actief onder de aandacht te brengen bij de melkveehouders.

Hetzelfde geldt voor een grote groep deelnemende erfbetreders: ABN AMRO Bank NV, Accon AVM, Agrifirm Feed, Alfa Accountants en Adviseurs, A.V.C. De Eendracht Rouveen, Booijink veevoeders BV, CAVV Zuid-Oost Salland u.a., C.L.V. De Samenwerking u.a., CRV

zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 14:12:58

n koe in de wei

Melk Makkelijker Mans Maken!

Het potentieel dat in melk aanwezig is, is u wel bekend. Wij helpen u de processen beter ‘mans’ te maken.

ProLeiT – uw partner voor innovatieve industriële automatisering in de zuivel industrie.

oordigers van de 54 deelnemende organisaties afgelopen maandag het convenant Weidegang.

Holding BV, De Heus Voeders BV, Flynth, ForFarmers BV, Fransen Gerrits BV, Gunnewick Mengvoeders BV, Hendrix UTD, ING, Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, P. Bos veevoeders, Rabobank NV, Reudink Biologische Voeders B.V. De deelnemende zuivelondernemingen Arla Foods BV, Bel Leerdammer bv, CONO Kaasmakers, De Graafstroom, DOC Kaas B.A., FrieslandCampina, Hochwald Nederland bv, Rouveen Kaasspecialiteiten, Vecozuivel, Vreugdenhil Groep B.V. en Zuivelhoeve zeggen onder meer toe veehouders die weidegang toepassen financieel te ondersteunen en/of weideproducten op de markt te brengen.

Ook de kaashandelaren A-ware Food Group, Kaashandel G. van der Heiden, Th. Vergeer en Zonen B.V., Uniekaas

Nederland BV, Visser Kaas, en Zijerveld komen met weideproducten. De supermarkten Albert Heijn, C1000 en Jumbo hebben toegezegd weideproducten te willen afnemen.

Maatschappelijke organisaties zoals de Dierenbescherming, Stichting Natuur & Milieu en Milieudefensie zullen de consument stimuleren om voor weideproducten te kiezen.

Tot slot hebben de terreinbeherende organisaties De 12 Landschappen, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, het ministerie van EL&I en het onderwijsveld hun medewerking toegezegd. Tot de laatste groep behoren CAH, Helicon MBO Den Bosch, HAS Den Bosch, Centrum Landbouw en Milieu, Wageningen UR Animal Sciences Group en Van Hall Larenstein.

• Proces visualisering met video playback functie • Receptuur management • Materiaal management • Rapportage en analyse • Packaging- en energie management Bovenstaande functionaliteiten worden gerealiseerd met het door proces technologen ontwikkelde software pakket Plant iT. Plant iT is het –op de specifieke eisen van de zuivel industrie afgestemde– procesbesturing systeem met geïntegreerde MES functionaliteiten.

Meer informatie over “Melk Makkelijker Mans Maken”?

Ga naar: www.mmmm.nu

ProLeiT BV Enschede Tel: 053 4836 500 info-nl@proleit.nl www.proleit.nl

zuivelzicht / 20 juni 2012

413388.indd 9

19-6-2012 14:13:05

visie

yvonne mors

FI organiseert grote zuivelconferentie in amsterdam

Congres over zuivelinnovaties Food Ingredients Conferences organiseert van 10 tot en met 12 juli een nieuw internationaal event genaamd ‘Innovations in Dairy 2012’ in de binnenstad van Amsterdam.

Bezoekers komen uit heel Euopa, maar ook MiddenOosten en Zuid-Amerika.

Op het meerdaagse programma staan centraal de opkomende zuivelconsumptietrends in West-Europa en Azië, de toegevoegde waarde van functionele zuivelingrediënten, herformuleringstechnieken voor gezondere natuurlijke producten en succesvolle marketing. Het programma bestaat uit twee congresdagen boordevol internationale sprekers van binnen en buiten de zuivel en een halve dag workshop met interactieve uitwisseling. Thema van de workshop is de toepassing van functionele ingrediënten voor de toevoeging van waarde aan een range van zuivelproducten.

toegevoegde waardezuivel in de nieuwe markten in Azië.

Ook wordt gesproken over de groeiende dominantie van private labels en de implicaties daarvan voor de zuivel, en kostenefficiency via betere logistiek en efficiëntere verwerking van grondstoffen. Tot slot debatteren Joop Kleibeuker, voorzitter van de Europese zuivelindustrieorganisatie EDA en Kirsten Holm Svendsen, directeur Beleidszaken bij de Deense zuivelbond, over de wereldzuiveltrends in de komende anderhalf jaar. Dat doen zij samen met congresvoorzitter Jim Begg, algemeen directeur van de Britse zuivelindustrieorganisatie Dairy UK.

Keur aan sprekers Het congres biedt daarmee een keur aan internationale sprekers uit zowel zuivelindustrie, ingrediëntenleveranciers als experts rond de zuivel. Onder de sprekers zijn Unn Grønvold Nikolaisen, directeur bij het Noorse Tine, Richard Walton, R&D manager bij het Japanse Meiji, Tania Porsgaard Bayer, juridisch adviseur van Arla Foods, Atul Mehra, algemeen directeur van de Indiase zuivelonderneming Tasty Dairy en Fred van de Velde, groepsleider Ingrediëntentechnologie bij NIZO Food Research. Ook zijn er o.a. sprekers van het Britse onderzoeksbureau RSSL, Euromonitor en Leatherhead Food Research, CLAL en Kantar Worldpanel.

Conferentievoorzitter Jim Begg, algemeen directeur van Dairy UK.

Organisatie Organisator is Fi Conferences, een uitbreiding van het evenementenbureau Fi Europe dat vorig jaar voor de 25ste keer de succesvolle beurs Food Ingredients organiseerde (20.000 bezoekers). Het volledige programma van ‘Innovations in Dairy 2012’, meer informatie over de lokatie en inschrijvingsmogelijkheden, alsook achtergrondinformatie over de sprekers vindt u op onze homepage www.zuivelzicht.nl.

Advertentie

Workhop conferenties Op dinsdag 10 juli (dag 1) is er een programma van sprekers over vraag en aanbod op de wereldzuivelmarkt, zuivel en gezondheid vanuit technisch oogpunt, de ontwikkeling van zuivelproducten met laag vetgehalte, wetgeving rond natuurlijke zuivelproducten, consumentengedrag, gezondheidsclaims, en een debat rond probiotica.

Op woensdag 11 juli (dag 2) wordt verder gesproken over het toevoegen van waarde aan zuivel via functionele ingrediënten, formulering van zuivel met wei-eiwitten, en is er een case study van een succesvolle ontwikkeling van 10

420452.indd 10

Woensdag 12 juli leidt Sinéad Doherty van AnaBio Technologies een workshop rond functionele ingrediënten. In een mengvorm van case studies en interactieve oefeningen zullen de voordelen van eiwit-encapsulering worden bediscussieerd, als kosteneffectieve methode om zuivelproducten te innoveren. zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 12:20:47

visie

f r i t s v a n w o lv e r e n

expertmeeting boerderijzuivel

‘Duurzaamheid biedt meerwaarde’ Spelers in de keten van

Boerderijzuivel is de hele keten, van koe, geit of schaap tot het eindproduct, in één hand”.

Huub Baaij (foodretailadviseur) vraagt zich toch af of de consument wel op een keurmerk Boerderijzuivel zit te wachten.

Ook Erik Koning van bureau Trendbox heeft zijn bedenkingen. “Authentieke zuivel leeft met name bij specifieke groepen. Bij grote gezinnen leeft het niet. De doorsnee consument staat niet stil bij een keurmerk.”

boerderijzuivel discussieerden onlangs over verduurzaming.

Zij concludeerden dat het keurmerk ‘Echte

Beleving sleutelwoord

Boerderijzuivel’ een garantie is voor de duurzame productie van boederijzuivel.

Het bijzondere verhaal van boerderijzuivel moet helder verteld worden aan de consument, zo stelden vertegenwoordigers van de Bond van Boerderij-Zuivelbereiders, leveranciers en foodretailexperts onlangs tijdens een bijeenkomst over verduurzaming in deze bedrijfstak.

Want ook een keurmerk dient periodiek geladen te worden, zodat glashelder is waarom juist deze zuivel het keurmerk Echte Boerderijzuivel draagt. Verder kwamen de experts tot de conclusie dat Boerderijzuivel vooralsnog een nîcheproduct is. Het zal niet massaal aangeboden en gekocht worden.

Niet onbelangrijke conclusie was ook dat de speciaalzaak veel beter dan de supermarkt de meerwaarde van duurzame zuivel kan overbrengen.

“In de kaasspeciaalzaak vindt de consument de productkennis en de passie voor een product. Hier krijgt de klant nog het verhaal achter het product te horen”.

Herkenbaarheid Atie van Olst is ruim twaalf jaar betrokken bij het Voorlichtingsbureau Boerderijzuivel.

“Voordat het keurmerk geïntroduceerd werd, lag het accent in de communicatie met name op boerenkaas. De focus is nu zuivelzicht / 20 juni 2012

419973.indd 11

Experts uit de boerderijzuivelketen bespreken de meerwaarde van een keurmerk.

veel ruimer, er is ook aandacht voor andere kaas van de boerderij, melk, karnemelk, yoghurt en boter”. Ze legt uit dat drie jaar geleden de behoefte ontstond te laten zien waar de groep boerderijzuivelbereiders voor staat.

“Vanuit de Europese Unie is er sinds 2007 een GTS-bescherming voor Boerenkaas. De bescherming als Gegarandeerde Traditionele Specialiteit is voor de consument de garantie dat de kaas – type (half)hard – bereid moet zijn op de boerderij, met de melk van de eigen veestapel”. De reden voor de introductie van het keurmerk voor Echte Boerderijzuivel (sinds 2009) was vooral de herkenbaarheid en echtheidsgarantie van de overige zuivelproducten van de boerderij, zowel voor de producent als de consument.

Volgens Wolter Prins (interimadviseur Weerribben) is er de laatste tijd een groeiende tendens waarneembaar dat de consument wil weten wat de herkomst van een product is. Van Olst: “Door het kwaliteitszegel bieden we zekerheid over de herkomst en is er traceerbaarheid. Alleen met Echte

Van Olst verklaart dat tot de promotiecampagne van Boerderijzuivel ook proeverijen in supermarkten behoorden. Consumenten bleken bijzonder geïnteresseerd en wilden de herkomst weten, zelfs tot op boerderijniveau.

“Sleutelwoord is de beleving van zuivel, niet zo zeer bij het grote publiek als wel bij een groep bewuste consumenten die het verhaal achter het product willen weten”.

Bij de proeverijen bleek hoe onderscheidend de smaak was. Ze hebben niet alleen tijdens de proeverijen zelf maar structureel tot meer verkoop geleid, desondanks blijft boerderijzuivel een nîchemarkt.

Rob Kusters heeft er wel een verklaring voor dat supermarkten (groot retail) boerderijzuivel niet massaal wil opnemen.

“Groot retail is gefocust op de kostprijs en een hoge omloopsnelheid. Men is minder gericht op smaakonderscheid en eerlijke productie. Daarbij komt dat de categorie behoort tot de alledaagse aankopen”.

Volgens hem zijn servicegerichte supermarkten bereid tot opname. Wanneer het in grotere supermarkten staat, valt het door het beperkt aantal facings niet op.

Anne van Haaften van ontwerpbureau Reggs: ”Een keurmerk draagt bij aan waardecreatie. Het gaat niet alleen om de uitstoot van CO2. Gecommuniceerd moet worden dat het ècht lekker is. Van melk gaan consumenten er al vanuit dat het echt is.

Fundamentele vraag voor het keurmerk Boerderijzuivel is daarom: Hoe zet je de volgende stap?”

11

19-6-2012 12:20:18

bedrijf

tiny brouwers

“markt voor melkvet heel anders dan vorig jaar”

Locht (Walhorn) vreest verdere daling melkprijs Duidelijke taal tijdens de presentatie van de jaarcijfers van de Belgische zuivelonderneming Walhorn op 1 juni. De uitbetaalde melkprijs over 2011 was ruim 3 cent hoger dan in 2010, maar deze stijging wordt volgens directeur Joseph Locht in 2012 volledig teniet gedaan.

Directeur Joseph Locht van het Belgische Walhorn toonde zich bezorgd tijdens de presentatie van de jaarcijfers: “Ik heb onze leden-veehouders tijdens de rayonvergaderingen enkele weken geleden voorgehouden dat hun melkprijs dit jaar tussen de 1 en 2 cent daalt ten opzichte van 2011. Maar ik vermoed dat het meer wordt, dat de melkprijs terugvalt naar niveau van 2010.”

Goed 2011 De Eupener zuivelcoöperatie Walhorn (EGM) haalde in 2011 523 kg melk op bij zijn 865 leden/melkveehouders in Duitsland, België en Nederland en leverde die door aan Walhorn SA. Deze fabriek is de joint venture met het Franse particuliere concern Lactalis. Over de aangevoerde melk (dit jaar is 554 miljoen kg begroot) krijgt de aanvoercoöperatie EGM een melkprijs die het gemiddelde is van zes naburige zuivelondernemingen.

EGM-directeur Locht sprak van een goed 2011, dat vergelijkbaar is met 2007 en 2008.

Betaalde EGM in 2010 inclusief jaarpremie 32,38 cent per kg melk met 4,267% vet en 3,529% eiwit, exclusief jaarpremie komt de melkprijs over 2011 uit op 34,68 cent per kg melk met 4,233% vet en 3,502% eiwit. Dat is nog zonder jaarpremie, die wordt gebaseerd op de nabetalingen van de zes vergelijkings-zuivelbedrijven. Hoewel rond de jaarvergadering van Walhorn de nabetalingen van slechts drie ondernemingen bekend waren, hield Walhorn zijn leden voor dat de eigen jaarpremie uitkomt op ongeveer 0,76 12

418957.indd 12

Directeur Joseph Locht en voorzitter Matthieu Dobbelstein van zuivelcoöperatie Walhorn.

cent per kg, zodat de melkprijs 2011 35,44 cent per kg bedraagt.

Forse teruggang Maar vanwege de ontwikkelingen dit jaar houdt Locht zijn hart vast. Hij constateert dat de EU geheel afhankelijk is van de gebeurtenissen op de wereldmarkt. “Het gaat niet meer om België of Europa. Onze markt is heel duidelijk de wereldmarkt geworden. Je ziet dat ook duidelijk: praktisch overal ter wereld zitten de uitbetaalde melkprijzen op een vergelijkbaar niveau. Vraag en aanbod zijn voor 100% op de wereldmarkt georiën-

teerd”, aldus Locht.

Daar ziet hij voor 2012 grote verschillen ten opzichte van vorig jaar. Allereerst wordt er in de wereld beduidend meer melk geproduceerd. Als de groei niet afvlakt dit jaar zelfs een plus van 3,6 procent, terwijl de jaarlijkse vraaggroei tussen de 1,5 en 2 procent bedraagt. Locht: “We zien wereldwijd de afzet van melkeiwitten goed doorlopen. China en andere Aziatische groeilanden nemen veel poeders op. Daarom ben ik optimistisch over de groep zuivelproducten die uit melkeiwitten bestaan. Daarentegen vrees ik dat we in de EU dit jaar weer aanlopen van het prozuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 14:24:26

bedrijf

bleem van melkvet. En eerlijk gezegd hebben we - zeker in de EU - hiervoor nog altijd geen oplossing gevonden. De markt voor melkvet is in 2012 heel anders dan vorig jaar.

Toen konden we veel melkvet verkopen in de vorm van vol melkpoeder. Inmiddels stagneert de productie van dit poeder vanwege exportmoeilijkheden naar een aantal belangrijke derde landen. En veel melkvet werd in 2011 afgezet in de vorm van kaas. We zien dat de groei van de kaasconsumptie wat vertraagt, eerder bij 1 procent ligt dan bij de geprognotiseerde 2 procent. De bakens staan hier niet gunstig. Daar komt nog eens bij dat in Duitsland onder druk van de discount- supermarkten de prijzen voor consumptiemelk en -producten voor de lopende contracten met gemiddeld 4,5 tot 6 cent per liter zijn gedaald. Het hele veld overziende: wanneer de productiegroei van boerderijmelk wereldwijd niet afzwakt, vrees ik dat de gemiddelde melkprijzen dit jaar terugvallen tot het niveau van 2010.”

Locht wees er tenslotte op dat de 865 ledenmelkveehouders van de coöperatie Walhorn zich voorbereiden op het quotum loze tijdperk. “In feite doen ze dat al sinds 2007. In dat jaar hadden onze leden een gemiddeld quotum van 453.000 kg melk. Dat is gegroeid tot 605.000 kg vorig jaar. Onze leden in de omgeving van het Duitse Kleef zitten zelfs op een gemiddelde van één miljoen kg.

Al onze Duitse veehouders hebben een gemiddeld quotum van 825.000 kg, onze Nederlandse leden 675.000 kg en de Belgische leden zitten op gemiddeld 407.000

Michel Dedericks is directeur van de joint venture van het Franse Lactalis en Waalse Walhorn.

kg melk. Zo zien we dat het EU-zuivelbeleid in de diverse lidstaten verschillend heeft uitgewerkt.”

Groei bij Walhorn SA Volgens bedrijfsdirecteur Michel Dedericks van de joint venture Walhorn SA blijft de melkverwerking in deze fabriek stijgen. Werd er in 2008 nog 479 miljoen kg melk verwerkt, in 2010 was dat 555 miljoen kg en vorig jaar 560 miljoen kg. Dit jaar houdt hij rekening met een melkverwerking van 608 miljoen kg.

Dedericks: ‘Daartoe wordt momenteel geïnvesteerd in diverse kleine aanpassingen, die

Strategisch plan Walhorn in de maak Het Franse zuivelconcern Lactalis heeft Olivier Klein, zijn directeur van de divisie Ingrediënten, benoemd tot eindverantwoordelijke van Walhorn SA, de joint venture van het Franse Lactalis en Waalse Walhorn. Hij volgt Yvonn Guérin op, die inmiddels zijn handen vol heeft aan het inpassen van het gekochte concern Parmalat in de operationele activiteiten van Lactalis.

Het was Guérin die zes jaar geleden naar de samenwerkingspartner Eupener zuivelcoöperatie Walhorn (EGM) kwam met de mededeling dat Lactalis er zou investeren in nieuwe producten. Maar sindsdien hebben investeringen en afschrijvingen bij de joint venture elkaar met jaarlijks gemiddeld anderhalf miljoen euro in evenwicht gehouden.

Directeur Joseph Locht en voorzitter Matthieu Dobbelstein van EGM: “We begrijpen dat Lactalis de afgelopen jaren ineens andere investeringsprioriteiten had. Kijk bij voorbeeld naar de overname van de Italiaanse bedrijven Galbani en Parmalat. Tegelijk kunnen we vaststellen dat onze veehouders qua melkprijs niet tekort zijn gekomen.

Maar de hoofddirectie heeft ons nu verzekerd dat het de eerste opgave van Klein is om een strategisch plan te ontwikkelen voor Walhorn SA voor de komende vijf jaar.”

zuivelzicht / 20 juni 2012

418957.indd 13

gezamenlijk de efficiency verhogen. De capaciteit van de melkontvangst wordt vergroot.

We kunnen bij voorbeeld straks acht tot tien plastic flessen langhoudbare melk in een omverpakking aanbieden. Nu zijn dat maximaal zes flessen. Er komt een nieuwe ontromingsmachine, meer koelcapaciteit, een warmtewisselaar om energie te sparen, etc.”

Walhorn SA produceerde vorig jaar 61 miljoen liter lang houdbare melk, 34.000 ton melkpoeder, 25.000 ton langhoudbare room in consumentenverpakking en 21.000 ton room in grootverpakkingen. De resterende melk c.q. melkbestanddelen worden geleverd aan andere fabrieken binnen het concern Lactalis.

In 2010 produceerde Walhorn overigens nog 69 miljoen liter langhoudbare melk. Omdat een grote klant verloren ging voor Lactalis, daalde deze productie naar 61 miljoen liter vorig jaar. Inmiddels is deze klant weer gedeeltelijk teruggewonnen, en wordt bij Walhorn dit jaar een productie van 65 miljoen liter voorzien. Alle door Walhorn SA gemaakte zuivelproducten vinden via verkoopkantoren van Lactalis hun weg naar de klant.

Walhorn SA zette in 2011 244,9 miljoen euro om en dat is 7,36 procent meer dan het jaar daarvoor. Het nettoresultaat kwam vorig jaar uit op bijna 394.000 euro.

De joint-venture Walhorn is een van de 15 fabrieken binnen Lactalis Ingrediënten. Dat verwerkt alle boerderijmelk die niet voor consumentenproducten wordt ingezet.

13

19-6-2012 14:24:28

bedrijf

EM

Britse coÖperatie vertrouwde partner voor Denen

Fusie met Milk Link helpt Arla Foods versneld aan koppositie Enkele weken geleden kondigde Arla Foods een dubbele fusie aan. Het Scandinavische concern wil samengaan met zowel de Duitse coöperatie Milchunion Hocheifel als met de Britse coöperatieve onderneming Milk Link. Beide stappen hebben grote gevolgen voor de verhoudingen in de zuivelmarkt. In dit artikel worden de consequenties voor de Britse bedrijven uiteengezet.

De aangekondigde fusie tussen Arla en Milk Link heeft grote gevolgen voor de verhoudingen op de Britse zuivelmarkt. De nieuwe combinatie wordt de grootste melkverwerker van het Verenigd Koninkrijk.

De voorgenomen samensmelting kan worden gezien als een reactie op de overname van Robert Wiseman Dairies door de Duitse onderneming Theo Müller. Die heeft de concurrentie op de Britse consumptiemelkmarkt verder verscherpt. Straks wordt Arla Foods UK in één klap de grootste Britse producent van zowel kaas, boter, dagverse melk als langhoudbare consumptiemelkproducten.

Zo ver is het nog niet. Niet alleen de leden

van de Scandinavische coöperatie en Milk Link moeten akkoord gaan, ook de nationale kartelautoriteiten en de Europese Commissie moeten het groene licht voor de fusie geven.

Indien alle partijen inderdaad hun zegen geven aan de fusie wordt Groot-Brittannië voor Arla Foods naar omzet gemeten verreweg de voornaamste markt. Het nieuwe Britse Arlabedrijf heeft 4.000 medewerkers en beschikt over 15 fabrieken. De gecombineerde omzet komt uit op meer dan 2,1 miljard pond (ofwel ongeveer 2,6 miljard euro.) De te verwerken melkplas bedraagt ongeveer 3,2 miljard liter.

Vandaag de dag werken Arla Foods UK en

Milk Link al nauw samen op een aantal terreinen. Beide bedrijven beschikken al langere tijd over een gezamenlijke fabriek in het Schotse Lockerbie. Verder zijn beiden bedrijven mede-aandeelhouder van de grootste boter- en melkpoederfabriek van GrootBrittannië: Westbury Dairies in Wiltshire. Arla Foods UK en Milk Link delen een minderheidsbelang; 60 procent van de aandelen in deze fabriek zijn in handen van zuivelcoöperatie First Milk. Daarnaast verwerkt Arla Foods UK sinds vele jaren melk van de leden van Milk Link. Vreemd is het samengaan van Arla Foods UK en Milk Link dus niet.

Kostenbesparingen

Omzet ARLA FOODS UK 5 procent hoger Arla Foods UK behaalde in het afgelopen boekjaar een omzet van 1,75 miljard euro (+5%) en werd daarmee op één belangrijkste zuivelproducent van Groot Brittannië; alleen Dairy Crest is groter. Arla Foods heeft haar ambitie om Dairy Crest naar de kroon te steken nooit onder stoelen of banken gestoken. Uiterlijk in 2015 moet dat doel gerealiseerd zijn. Met de fusie met Milk Link wordt dit al verwezenlijkt. Het is de vraag of daarvoor een fusie met Milk Link noodzakelijk was geweest, gelet op de huidige marktaandelen. In de consumptiemelkmarkt, ca. 60% van de Arla-omzet in de UK, bezit Arla nu al 25% van de markt. In de botermarkt is het evenzeer een voorname speler, met Lurpak en Anchor. Ook de merken Cravendale, Lactofree en Cottage Cheese zijn marktleider. De komende jaren zal het accent in de merkbenadering geleidelijk verschuiven. Het hoofdmerk Arla doet namelijk net als in Nederland en Duitsland ook in het Verenigd Koninkrijk zijn intrede. Arla Foods streeft ernaar dat in 2015 60 procent van de Britten het moedermerk kent.

14

419961.indd 14

Het in Bristol gevestigde Milk Link maakte het afgelopen jaar een flinke groei door. Het bedrijf realiseerde in het per eind maart beëindigde boekjaar een recordomzet van 628 miljoen pond (785 miljoen euro). Dat was 7 procent meer dan in het voorgaande boekjaar. De nettowinst steeg met 43 procent tot 14,3 miljoen pond ( 17,9 miljoen euro). Die winstsprong is te verklaren met de kostenbesparingen die Milk Link doorvoerde en de maatregelen die het bedrijf nam om de efficiëntie van de productie te verbeteren. De omzet groeide doordat de opbrengstprijzen konden worden verhoogd. Milk Link verwerkte het afgelopen boekjaar ongeveer 1,6 miljard liter.

Milk Link heeft zijn verkoopapparaat sinds zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 12:19:58

bedrijf

die gericht is op de wereldwijde verkoop van een breed productenpakket. Bovendien beschikt Arla Foods over een omvangrijke internationale kring van afnemers.” De veehouders van Milk Link ontvangen met ingang van 2016 dezelfde melkprijs als de leden van Arla Foods. In de tussentijd geldt een overgangsregime, waarbij de Milk Link-prijs geleidelijk zal groeien naar het niveau van de Arla-melkprijs. Overigens lag de melkprijs van Milk Link de laatste jaren aanzienlijk onder het niveau van de prijs die Arla Foods UK haar veehouders uitkeerde.

Meer melk nodig

Productie van yoghurt in een van de fabrieken van Arla Foods.

vorig jaar opgedeeld in twee eenheden: Milk Link Cheese en Milk Link Milk. De kaasdivisie is verantwoordelijk voor alle kaasactiviteiten, de melkdivisie omvat zowel de melkaanvoer en de melkhandel als de verkoop van consumptiemelkproducten en van ingrediënten voor de levensmiddelenindustrie. Juist deze splitsing van activiteiten heeft er volgens de top van Milk Link toe bijgedragen dat de onderneming zich beter kan focussen op activiteiten die meer omzet en meer marge genereren.

De strategie van het bedrijf is er in eerste instantie op gericht zo veel mogelijk waarde te zuivelzicht / 20 juni 2012

419961.indd 15

creëren voor de leden-veehouders. De afgelopen jaren zijn in dat verband enkele overnames gepleegd in de kaassector.

profiteren De fusie met Arla Foods sluit volgens Milk Link naadloos aan bij de op ledenwaardecreatie gerichte strategie. De krachtenbundeling brengt de 1600 leden-veehouders onder bij een van de grootste en succesvolste zuivelcoöperaties van Europa, legde topman Neil Kennedy uit tijdens een toelichting op de fusieplannen. “Onze veehouders kunnen profiteren van de strategie van Arla Foods

De fusie verschaft Arla Foods niet alleen de toppositie van de Britse zuivelmarkt. Dank zij de fusie krijgt Arla ook de beschikking over meer melk. Dat heeft het bedrijf nodig om haar groeiplannen te verwezenlijken. De leveranciersvereniging Arla Foods Milk Producers is al enige tijd geleden gevraagd om meer melk aan te leveren. Erg succesvol was dat verzoek overigens niet.

Arla Foods heeft meer melk nodig om aan de toenemende vraag naar haar producten te kunnen voldoen. Zo is er voor de boterfabriek in Westbury, waar Arla sinds vorig najaar boter in kleinverpakking laat maken meer melk nodig. Bovendien heeft het concern een aantal nieuwe leveringscontracten met retailers verworven. Daarnaast krijgt Arla Foods door de fusie met Milk Link de mogelijkheid om een breder portfolio aan te bieden. Naast cheddar is Arla Foods straks ook in staat om andere typisch Britse kaassoorten als Stilton, Double Gloucester en Red Leicester te verkopen. Milk Link is namelijk sinds eind 2006 na overname van een aantal kaasfabrieken van Glanbia de voornaamste Britse kaasproducent. Het bedrijf produceert een grote reeks specialiteiten.

Verder heeft Milk Link een joint-venture met Volac voor de weiverwerking. Dit gezamenlijke bedrijf, MV Ingredients genaamd, investeerde onlangs 15 miljoen euro en richt zich op de productie en verkoop van hoogwaardige wei-eiwitconcentraten. Deze activiteit sluit goed aan bij de strategie van Arla Foods, dat hoge verwachtingen heeft van de markt voor dergelijke ingrediënten voor de voedingsmiddelenmarkt. Volac heeft vergelijkbare joint-ventures: met DOC Kaas in Hoogeveen, maar ook met de PGEO Group in Maleisië en met het Amerikaanse bedrijf Church & Dwight.

15

19-6-2012 12:20:05

markt

yves de groote

Biologische kaascoöperatie bestaat 30 jaar

Het Hinkelspel onderscheiden met Bio Award voor de smaak De biologische kaasmakerij Het Hinkelspel bestaat dit jaar dertig jaar. Op 2 juni werd het bedrijf door Bioforum Vlaanderen onderscheiden met de Bio Award voor de Smaak.

Ambachtelijke productie gebeurt onder de hoogste kwaliteit- en hygiëne-eisen. “Als de smaak goed zit, weet een kaasbedrijf hoe ze kaas moet maken”, stelt Alexander Claeys, één van de drie oprichters van de coöperatie.

Bijna een jaar geleden verhuisde Het Hinkelspel de productie vanuit het centrum van Gent naar het dorpje Sleidinge, 13 kilometer noordelijker. “Daar kochten we het voormalige melkveebedrijf, de Sanderushoeve. Dat was tot twee jaar geleden de leverancier voor consumptiemelk in onze winkels. Het hoofdgebouw leende zich uitstekend voor het vestigen van een kaasmakerij”, zegt Alexander Claeys. Hij is een van de drie oprichters van de coöperatie, die nu in beide plaatsen een winkel heeft.

Naast de eigen biologische rauwe melkkaassoorten, zoals blauwschimmelkaas Pas de Bleu, zeewierkaas Dulses of kruidenkaas Herbie, goed voor circa 60 % van de omzet,

Parijs. “Het boek sprak ons allemaal bijzonder aan omdat het gaat om verbondenheid tussen mensen. We leefden als maatschappijkritische studenten, afkomstig uit landbouwmiddens, aan de Universiteit Gent samen in gemeenschapshuizen. De naam staat verder ook symbool voor hinkelend spelenderwijs verder te geraken”, blikt Alexander Claeys dertig jaar terug.

De keuze voor een kaasfabriek is eigenlijk puur toeval en het gevolg van zijn afstudeervak aan de Universiteit Gent. “Mijn thesis ging over alternatieve bedrijfjes in Nederland en ik kwam terecht bij Jan Bastiaansen (nu Biokaas BV, red.) Het klikte goed tussen ons, en ik vond kaasmaken ook een heel mooi

“Rauwe melk is de sleutel voor authentieke smaak. Pasteuriseren is doodzonde” verkoopt de coöperatie ook kazen van andere biologische producenten. In 2011 bedroeg de omzet meer dan 1 miljoen euro, en was de productie 100 ton kaas.

Het Hinkelspel De naam Het Hinkelspel is de Nederlandse vertaling van de titel van het boek Rayuela van de Argentijnse schrijver Julio Cortázar.

Hij leefde als banneling in een commune in 16

420534.indd 16

ambacht. Hij heeft ons dan ook gestimuleerd met Het Hinkelspel te beginnen. Dit bleek mogelijk in het Klein Begijnhof midden in Gent, waar we een heel grote ommuurde moestuin huurden. Daar was ook het vroegere melkhuis, waar we onze eerste kaasapparatuur neer konden zetten en op zaterdag kaas maakten van de melk van koeien van een bevriende boer.”

Naast zeven meewerkende vennoten heeft

het bedrijf vijf medewerkers die de nodige opleiding en begeleiding krijgen. De bedoeling is dat enkelen op den duur werkend vennoot worden. Belangrijk in de opleiding zijn - naast vakmanschap - de sociale vaardigheden, zoals in groep kunnen werken en maatschappelijke betrokkenheid bij een duurzame, biologische productie. “Omdat er geen geschikte opleiding tot ambachtelijk kaasmaker is, leiden we onze medewerkers volledig zelf op”, benadrukt Claeys. Dit geldt ook voor de kaasrijpers die in de geconditioneerde magazijnen werken.

Duidelijke keuze Het succes van Het Hinkelspel is te danken aan een duidelijke visie op hoe kaas dient te worden geproduceerd. “Bij ambachtelijke verwerking is rauwe biologische melk de sleutel voor heerlijke authentieke smaakvolle kazen. Omdat onze twee leveranciers tevens vennoten zijn en goed weten waar hun melk voor wordt gebruikt, besteden zij hier bovendien extra aandacht aan. Ze krijgen daarvoor dan ook een vaste prijs per jaar die gemiddeld drie tot vier cent boven de marktprijs ligt”, aldus Claeys.

De recepturen voor de verschillende kaassoorten zijn vooral binnen de coöperatie verder ontwikkeld of verfijnd. “Uiteindelijk zijn dit allemaal heel traditionele producten”, glimlacht hij, verwijzend naar het assortiment. “Het zijn kazen die altijd al gemaakt zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 12:20:59

markt

maal wordt verpompt, omdat hierdoor de vet- en eiwitstructuren voor een deel worden beschadigd.

Kwaliteitsbeheersing

De eigen winkels in Gent en Sleidinge zijn belangrijk voor direct contact met de consument.

“De pekelruimte is de schatkamer van de smaak”, stelt Alexander Claeys.

zijn door boeren en zo maken we ze nu ook van verse melk, stremsel, zuursel, waaraan eventueel kruiden worden toegevoegd.

Afhankelijk van het type kaas volgen we de klassieke kaasbereiding, waarbij we onze eigen accenten leggen.”

Een belangrijk onderdeel van het proces is in zijn ogen het pekelen. De pekelruimte is de schatkamer van de smaak, omdat de volledige (melkzuur)bacterieflora, aanwezig in de rauwe melk, via het pekelbad worden doorgegeven. “Pasteuriseren is dus doodzonde.” zuivelzicht / 20 juni 2012

420534.indd 17

Speciaal voor de blauwschimmelkaas Pas de Bleu of de Pas de Rouge -een abdijkaas met gewassen korst- is ook de omgevingsflora in de rijpingsruimte van belang. Daar begint het aromatiseren van de kaas op een traditionele manier. Het verschil met vroeger is echter wel dat de temperatuur, luchtvochtigheid en -snelheid door het kaasrijper geregeld worden, waardoor er ogenblikkelijk en met resultaat kan worden ingegrepen indien er problemen ontstaan.

Ook is van belang dat de rauwe melk mini-

Hoewel de kwaliteit van de kaas natuurlijk wordt gecontroleerd door een extern kwaliteitslaboratorium en de rauwe melk door Melkcontrolecentrum Vlaanderen, is vooral het nauwgezet volgen en tijdig bijsturen van het productie- en rijpingsproces van het grootste belang voor de smaak en uiterlijk van de kaas. “Natuurlijk vereist dit vakmanschap en veel ervaring”, benadrukt Claeys.

“Naast de onontbeerlijke analyses moeten de zintuigen continu op scherp staan.”

Over de markt zegt hij dat de eigen winkels ook belangrijk zijn en blijven voor direct contact met de consument. “Zo krijgen we uit eerste bron voor ons levensbelangrijke informatie.”

De verkoop langs dit kanaal neemt toe en is goed voor ongeveer 15% van de verkoop van de eigen kazen. Daarnaast levertHet Hinkelspel rechtstreeks kaas aan de detailhandel in heel België en groothandelaren in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland (resp. 30% en 55% van de verkoop).

Delhaize en Bio-Planet -een Colruyt-formulezijn twee grote Belgische retailklanten. In België levert Het Hinkelspel voor de retailmarkt ook aan kaashandel Dupont (onderdeel van Belgomilk) en aan de groothandel ISPC voor de horeca, naast Kaasmeester Van Tricht voor de culinaire (sterren) restaurants.

“We hebben nooit de ambitie gehad om rechtstreeks aan gastronomische restaurants te gaan leveren.”

In Frankrijk gaat het om een keten van driehonderd biowinkels, waarvan zo’n honderd Het Hinkelspel kaas verkoopt. In Duitsland liggen de kazen in gespecialiseerde biologische winkels. De verkoop aan Nederland verloopt onder andere via Biofresh en Dupont, alsook rechtstreeks aan diverse Nederlandse kaasspeciaalzaken, onder andere Fromagerie Kef in Amsterdam of de Zevende Hemel in Zierikzee, die de kaas zelf komen ophalen.

De grote kaasfabrikanten - in Vlaanderen de fabriek van Belgomilk in Moorslede - ziet Alexander Claeys vooral als partners. “De naam van de Belgische kazen is in tien jaar tijd vooral in België enorm in waarde toegenomen. De VLAM, waar wij ook in de werkgroep kaas zitten, heeft op dat vlak baanbrekend werk verricht de laatste jaren.”

17

19-6-2012 12:21:04

BEDRIJF

em

marktaandeel in eigen land onder druk

Valio boekt vooral groei op buitenlandse markten Valio heeft het afgelopen jaar uitstekende resultaten geboekt. Met name de buitenlandse bedrijven deden het goed, ondanks de economsiche tegenwind. Op de binnenlandse markt verloopt het echter minder voorspoedig voor de Finse onderneming. Daar rukt de concurrentie uit het buitenland op.

Voor de Finse zuivelonderneming Valio was 2011 een topjaar. Het concern boekte een recordhoge winst, brak een omzetrecord en kon de veehouders een hogere melkprijs uitkeren. Pekka Laaksonen, de CEO van Valio noemde bij de presentatie van de jaarresultaten drie factoren die tot dat succes hebben geleid: de introductie van nieuwe innovatieproducten, de gunstige valuta-ontwikkeling en de uitstekende gang van zaken bij de export.

Valio realiseerde het afgelopen jaar een omzet van 1,9 miljard euro. Dat is bijna 6 procent meer dan in het voorgaande jaar.

Indrukwekkend is de groei die het bedrijf in het buitenland doormaakte. Hoewel buitenland, Valio beschouwt Rusland, Zweden en de drie Baltische staten samen met Finland als haar thuismarkt. In de buurlanden heeft het bedrijf enkele vestigingen, waaronder een verkoopkantoor in Moskou. Deze dienen als bruggenhoofd voor verdere expansie.

Onder haar merk Valio verkoopt het concern in deze landen kaas, boter, consumptiemelkproducten en lactosevrije producten.

In Rusland werd opnieuw een recordomzet geboekt. Dochterbedrijf Valio Venäjä zette 310,4 miljoen euro om. Dat is een stijging van 10 procent ten opzichte van het voorgaande boekjaar. De sterke groei is vooral het gevolg van betere verkopen van kaas en boter. Bovendien slaagde het bedrijf er in om de distributie te verbeteren. Naast Moskou zijn de producten van Valio nu ook in enkele andere regio’s te verkrijgen. Het heeft er 18

419028.indd 18

De kaasfabriek van Valio in Haapavesi is de afgelopen tijd flink uitgebreid. De productiecapaciteit is vergroot tot 30.000 ton.

mede toe geleid dat Valio in de Russische markt voor smeltkaas inmiddels een aandeel heeft van ongeveer 20 procent. In de regio Moskou is Valio al sinds enkele jaren marktleider met haar boterproducten.

Baltische staten Niet alleen in Rusland verliepen de zaken gunstig voor Valio. Het concern doorstond ook de economische malaise in de Baltische staten. Dochterbedrijf Valio Baltia slaagde er in de omzet in Estland, Letland en Litouwen met in totaal een zesde te laten groeien tot 93,8 miljoen euro. In Zweden boekte Valio

Ruotsi 14 procent meer omzet op 77 miljoen euro. Daarmee is de omzet in Zweden in vier jaar tijd verdubbeld.

Ook in België blijkt Valio zijn positie het afgelopen jaar te hebben versterkt.

Dochteronderneming Vache Bleue , gespecialiseerd in de verkoop van voorverpakte kaas, zette 60 miljoen euro om. Dat is 7 procent meer dan in het voorgaande jaar. Naar belang gemeten komt België nu voor Valio op de vierde plaats. In 2010 was de Amerikaanse markt belangrijker voor Valio.

Maar daar ging het in 2011 minder voorspoedig voor de Finnen. De resultaten van zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 12:19:31

BEDRIJF

Valio USA (aanbieder van kaas en lactosevrije zuivelproducten) vielen enigszins uit de toon.

De omzet daalde met 3 procent tot 59 miljoen euro.

Meer tevreden kon topman Laaksonen zijn over de groei die het verkoopkantoor in Shanghai liet zien. De zeven medewerkers die zich daar richten op de afzet van melkpoeder voor de levensmiddelenindustrie slaagden erin 5 procent meer te verkopen.

Valio Kiina, die uitsluitend melkpoeder rechtstreeks uit Finland ontvangt en vermarkt , zette vorig jaar ruim 25 miljoen euro om.

buitenlandse Concurrentie Ook in eigen land verliep 2011 gunstig. Valio zette op de binnenlandse markt 5,7 procent meer om tot 1,2 miljard euro. Weliswaar constateerden analisten dat het concern marktaandeel inleverde bij onder meer kaas, yoghurt en consumptiemelk. Ondanks de toenemende concurrentie van grote buitenlandse partijen, slaagde Valio er wel in de opbrengstprijzen te verhogen, waardoor de omzet pluste. Een sterke daling van het verkochte volume zette de operationele resultaat niettemin onder druk.

Het effect van de concurrentiestrijd, die vooral in het consumptiemelksegment lijkt te worden uitgevochten, komt duidelijk tot uiting in de moeizamere verkoop van nieuwe producten. Met de producten die de afgelopen vijf jaar op de markt verschenen, zette Valio in 2011 220 miljoen euro om. Dat is een vijfde minder dan de omzet die de nieuwe producten in 2010 nog realiseerden. Het

Valio haalt bij 8.500 Finse veehouders de melk op; dat is 85 procent van de Finse productie.

marktaandeel van de innovaties is vorig jaar geslonken. Dat lag in 2011 op 17,7 procent.

In het 2010 hadden de producten uit de categorie ‘nieuw’ nog een aandeel van bijna een kwart. Hoge verwachtingen heeft Valio van het vorig jaar gelanceerde Olo, een volle yoghurt zonder lactose maar met extra vitamine D en verschillende probiotische cultures.

Uitbreiding in kaas en wei Ondertussen schroeft het bedrijf de investeringen op. In 2011 werd 85 miljoen euro gestoken in de modernisering en uitbreiding van de productiebedrijven. Dat was een

Karteldienst pakt dominantie Valio aan De sterke positie van de Valio op de Finse markt roept weerstand op bij de concurrentie.

Arla Ingman - dochteronderneming van Arla Foods - deponeerde onlangs een klacht bij de Finse kartelautoriteiten wegens schending van het mededingingsrecht. Valio misbruikt zijn positie volgens Arla Ingman met name bij de afzet van consumptiemelk, door een verkoopprijs te hanteren die onder het niveau van de productiekosten zou liggen. Valio kan de consumptiemelk tegen dumpprijs op de markt gooien omdat deze productcategorie een zeer beperkt aandeel heeft op de totale concernomzet, meent Arla Ingman. Dat is niet meer dan 8 procent. Terwijl de consumptiemelkdivisie van Arla Ingman een derde van de omzet uitmaakt. Eventuele verliezen van Arla Ingman in consumptiemelk, tikken daardoor zwaar door in de uiteindelijke resultaten.

Valio wijst het verwijt van de hand. Volgens het concern is de consumptiemelkdivisie ondanks de lagere verkoopprijzen nog steeds winstgevend.

In eerste instantie stelde de Finse karteldienst Arla Ingman in het gelijk. Valio werd gedwongen zijn groothandelsprijzen met 14 procent te verhogen. Het concern is tegen de uitspraak in beroep gegaan. De kartelautoriteiten buigen zich nu opnieuw over de zaak.

zuivelzicht / 20 juni 2012

419028.indd 19

kwart meer dan in 2010. Het leeuwendeel van de investeringen bleef in Finland. De meeste middelen werden benut om de weifabriek in Lapinlahti uit te bouwen en de kaasfabriek in Haapavesi te vergroten. In Haapavesi kan Valio inmiddels 5.000 ton kaas meer maken, en heeft het daardoor een capaciteit van 30.000 ton. De uitbreiding is volgens Valio rechtstreeks een gevolg van de groei van de kaasafzet in Rusland.

In Lapinmlahti wordt dit jaar en in de volgende twee jaar in totaal 100 miljoen euro geïnvesteerd in de productie van wei-eiwitten voor zuigelingenvoeding. Daarnaast is Valio begin dit jaar begonnen om de productie uit te breiden in haar noordelijkste fabriek, in Oulu. Daar worden consumptiemelkproducten gemaakt.

De omvang van de investeringen in de buitenlandse productiebedrijven staken daar vorig jaar schril bij af. Niet meer dan 10 procent van het totale investeringsbudget ging naar de buitenlandse vestigingen. Het meeste geld werd gestoken in vergroting van de Letse bedrijven die vooral voor de Russische markt produceren.

Overigens verwerkte het concern in Finland vorig jaar 1,87 miljard liter melk, afkomstig van 8.500 melkveehouders. De melkaanvoer lag 1,5 procent boven het niveau van 2010.

Dat is ongeveer 85 procent van de Finse melkplas. Het leeuwendeel daarvan wordt verwerkt in de 14 Valio-bedrijven. De rest van de rauwe melk wordt aan andere Finse zuivelbedrijven verkocht.

19

19-6-2012 12:19:35

markt

ria besseling

CBL Consumententrends 2012

Supermarkten tot nu toe redelijk conjunctuurongevoelig De omzet van de Nederlandse supermarkten is vorig jaar met 2,7 procent toegenomen tot 33 miljard euro, zo maakte het CBL bekend. Voor dit jaar wordt een groei verwacht van 2 tot 3 procent. Hoewel de consument een daling van het budget verwacht, zijn supermarkten tot nu toe redelijk conjunctuurongevoelig, aldus CBL-voorzitter Bert Roetert.

Zo’n 20 procent van de consumentenbestedingen (276,6 miljard) werd in 2011 aan eten en drinken besteed (56,5 miljard).

Bijna 50 procent daarvan werd in de supermarkt besteed (27,7 miljard), 32 procent in Foodservice (18,1 miljard) en 19 procent in speciaalzaken (10,7 miljard). Foodservice en speciaalzaken leverden daarmee respectievelijk 0,4 en 0,2 procentpunt in.

In de eerste 20 weken van dit jaar is de supermarktomzet volgens SymphonyIRI met 1,5% gestegen. EFMI Business School verwacht momenteel een omzetgroei van 2 tot 3 procent voor 2012.

verwachting daling budget Hoewel de koopkracht volgens het Centraal Planbureau in 2011 is afgenomen (-1,0%) ervaart slechts 37 procent van de shoppers een krappere bestedingsruimte dan een jaar geleden. Vorig jaar zei 32 procent minder te besteden te hebben dan een jaar eerder.

Ook het aantal shoppers dat de komende maanden een daling in het besteedbare budget verwacht is toegenomen, en wel van 24 naar 31 procent.

Ruim tweederde van de shoppers is echter nog altijd optimistisch en verwacht de komende tijd even veel te kunnen besteden.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft een gemiddeld Nederlands huishouden anno 2011 een spaartegoed van zo’n 40.000 euro.

Voor bijna de helft (47%) is het (zeer) eenvoudig om onverwachte noodzakelijke uitga20

420022.indd 20

ven op te vangen, voor 29 procent is dat moeilijk. Eén op de tien shoppers in de EFMI Shopper Monitor schat de kans (zeer) groot in dat hij de komende maanden te maken krijgt met een groot inkomensverlies.

Zo’n 60 tot 80 procent bezuinigt op uitgaan, donaties en woninginrichting, de helft op uit eten en het afhalen van maaltijden. 4 van de 10 consumenten bezuinigt sterk op speciaalzaken.

De supermarktsector blijkt relatief crisisbestendig: slechts 1 op de 10 boodschappers bezuinigt sterk op boodschappen doen in de supermarkt. Dit percentage steeg in de afgelopen jaren wel licht. 60 tot 65 procent let scherper op prijzen en aanbiedingen en 48 procent kiest vaker voor het huismerk.

Een derde bezoekt meer verschillende supermarkten, 11 procent is overgestapt naar een andere vaste supermarkt. 21 procent van de shoppers geeft aan vaker luxere producten in de supermarkt te kopen om zo thuis uit eten te gaan.

Vrouwen, consumenten met een lager opleidingsniveau en/of inkomen en mensen met een huurwoning bezuinigen momenteel sterker dan andere shoppers.

Een op de vijf consumenten is trouw aan één winkelformule. Bijna de helft bezoekt echter drie of meer formules per maand.

Het gemiddeld aantal maandelijks bezochte supermarkten komt uit op 2,6. Vorig jaar was dit nog 2,9. Dit komt doordat shoppers door het verdwijnen van Super de Boer, Sanders en Golff uit het straatbeeld minder

CBL-voorzitter Bert Roetert tijdens de presentatie van de Consumententrends 2012.

supermarktformules in hun marktgebied hebben.

Fullservice en hard discount Fullservice (AH, Plus, Super de Boer) en hard discount (Aldi, Lidl) hebben het grootste bereik met resp. 86 en 76 procent. De buurtsuper (Coop, Spar) en merkendiscounters (Bas zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 12:19:18

markt

van der Heijden, Boni, Dirk van de Broek, Nettorama) zijn voor veel minder shoppers binnen handbereik (resp. 13 en 30%). Mede door de overname van Super de Boer (fullservice) door Jumbo (servicediscount) is de reikwijdte van de servicediscounters (Hoogvliet, Supercoop, Deen), sinds 2010 toegenomen van 41 tot 49 procent.

Het percentage primaire shoppers met een fullservice supermarkt in het marktgebied is daarentegen afgenomen van 90 tot 86 procent. Jumbo zal met de ombouw van de aangekochte C1000-supermarkten het bereik van servicediscount verder doen toenemen.

Mede door de ombouw van veel Super de Boer supermarkten daalde het percentage shoppers dat maandelijks een fullservice formule bezoekt. Behoorde in 2011 nog 77 procent van de primaire shoppers tot het klantenbestand van een fullservice supermarkt, in 2012 is dit afgenomen tot 72.

Desondanks is fullservice nog altijd het grootste formulesegment. Hard discount (55%) en value-for-money (46%) komen daar het dichtst in de buurt.

Primaire klant fullservice Maar liefst 40 procent van de shoppers kiest voor een primaire supermarkt van het fullservice formuletype. Hier doen zij qua uitgaven het grootste deel van hun boodschappen.

Hoewel hard discounters maar voor 16 procnet van de shoppers de rol van primaire supermarkt vervullen, kiest 31 procent voor dit formuletype als secundaire supermarkt - die qua uitgaven op de tweede plaats komt.

Bijna de helft van het klantenbestand van fullservice supermarkten bestaat uit primaire klanten.

Hard discounters trekken relatief meer secundaire shoppers naar hun winkels.

Versaankopen worden veelal bij fullservice (42%) en value-for-money formules gedaan zoals C1000, Dekamarkt, Jan Linders, Vomar en Poiesz (21%).

Bij hard discounters worden relatief vaak (29%) langhoudbare producten gekocht.

Bij de keuze van de supermarkt spelen achtereenvolgens kwaliteit en keuze, voordeel en nabijheid een rol.

Shoppers beoordelen fullservice en service discountformules met een 7,8 het hoogst.

Over de buurtsupers (6,9) en hard discounters (7,1) zijn de shoppers gemiddeld genomen het minst tevreden. zuivelzicht / 20 juni 2012

420022.indd 21

Online shoppen Nederland heeft in Europa de hoogste internetpenetratie. Volgens het CBS heeft 94% van de huishoudens toegang tot internet. Bijna twee van de drie shoppers vertoeft wekelijks gemiddeld 18 uur op internet en 95% heeft wel eens via internet gekocht. Ongeveer de helft doet elke maand minimaal één online aankoop. In Nederland zijn de online consumentenbestedingen aan producten (elektronica, kleding) en diensten (reizen, tickets) van 2005 tot 2011 jaarlijks gegroeid met resp. 24,8% en 18,4%. De totale online consumentenbestedingen kwamen in 2011 uit op 9 miljard euro (+9%).

Het kopen van levensmiddelen via internet is vooralsnog een nîchemarkt. Slechts een op de tien shoppers heeft al eens online boodschappen gedaan. 83% doet dit bij Albert.nl.

Wanneer shoppers zonder bijkomende kosten via internet kunnen bestellen en thuis of bij een afhaalpunt geleverd krijgen, geeft bijna de helft (46%) aan daar waarschijnlijk of zeker gebruik van te maken. Anno 2012 beschikt 55% van de shoppers over een smart phone of tablet pc. Hiervan heeft 71% één of meerdere apps geïnstalleerd, gemiddeld 18 stuks. Daarvan worden er maar zes regelmatig gebruikt. Supermarktapps die aanbiedingen tonen en vergelijken worden als het meest bruikbaar beschouwd.

Doorberekenen acceptabel Het overgrote deel (79%) vindt het acceptabel dat bepaalde producten in de supermarkt duurder worden als gevolg van gestegen grondstofprijzen. Dit is meer dan vorig jaar (73%).

Het gros van de shoppers vindt dat de grondstofprijzen maar gedeeltelijk mogen worden doorberekend. 13 procent zou begrip hebben voor volledig doorberekenen.

Meer shoppers dan in 2011 vinden het supermarktprijspeil aan de hoge kant (vorig jaar 48%, nu 52%). Ongeveer de helft (48%) vindt het prijsniveau in supermarkten nog altijd acceptabel.

16% van de shoppers denkt dat de prijzen in de supermarkt gelijk zijn gebleven (8%) of verlaagd (8%). De rest ervaart een hoger prijsniveau in de supermarkt. Ongeveer de helft heeft het gevoel nu minimaal tien euro meer te betalen voor dezelfde boodschappen dan een jaar geleden. De gemiddelde perceptie van de shoppers is dat de prijzen met 13 procent zijn gestegen. In werkelijkheid zijn de supermarkten 2,7 procent duurder geworden.

Gezondheid Zo’n 64 procent van de consumenten vindt dat ze voordelig een gezonde maaltijd kunnen samenstellen in de supermarkt.

43 procent verwacht van de supermarkten dat zij consumenten stimuleren tot het kopen van gezonde producten. 37 procent is bereid meer te betalen voor deze producten.

Een derde zegt er bij het boodschappen

doen meer op te letten of producten gezond zijn.

Biologisch In 2011 lagen er in de gemiddelde supermarkt 166 biologische producten in het schap. In 2010 waren dat er nog 90.

Driekwart van de shoppers ziet het toegenomen aanbod; 36 procent ervaart een ruime keuze aan biologische alternatieven.

Het bioaandeel in de supermarkt bedraagt één procent. Desondanks geeft de shopper aan bij aankoop van een product waarvan ook een biologische variant beschikbaar is, gemiddeld in 17 van de 100 gevallen te kiezen voor het biologische alternatief. Meer dan een kwart van de shoppers koopt echter nooit biologische producten. Van de shoppers die dit wel doen zegt een derde tegenwoordig meer biologische producten te kopen dan enkele jaren geleden.

Er zijn grote verschillen tussen shoppers die wel eens biologische producten kopen en shoppers die dat niet doen. Zo is 60% van de shoppers die ze wel eens kopen van mening dat biologische producten beter zijn voor het milieu. En 40-52% van deze groep vindt biologische voeding resp. lekkerder en gezonder. Onder shoppers die geen biologische producten kopen (27%) heerst een minder positief beeld. Driekwart (74%) vindt biologische producten te duur, ondanks het feit dat 27% best bereid is om er meer voor te betalen. De gemiddelde shopper schat het prijsverschil tussen biologische en niet-biologische producten op circa 35%.

21

19-6-2012 12:19:19

markt

yves de groote

Van 2 tot en met 5 oktober in Jaarbeurs Utrecht

Industriële Week wordt een belevenis Het uitwisselen van kennis en kunde, belevenis en het ontmoeten van aanbieders van oplossingen voor de industriële uitdagingen. Dat zijn de pijlers van de Industriële Week, van 2 tot en met 5 oktober in de Jaarbeurs in Utrecht. De Industriële Week is de bundeling van de drie vakbeurzen Industrial Processing, Macropak en Industrial Automation & Drives.

Als het aan de projectmanagers van deze beurzen ligt wordt het bezoek meer dan ooit een grote beleving. Het wow-effect moeten de bezoekers tijdens het hele bezoek gaan ervaren. Op de beursvloer vinden zij 700 exposanten, waarvan 300 op de Macropak en 200 op beide andere beurzen. De bezoeker van hal 10 en 11 ervaart op Industrial Processing meteen wat de procesindustrie inhoudt zodra hij tussen de leidingen, pompen,destilleerkolommen en afsluiters doorloopt.

“Bezoekers moeten tijdens het hele bezoek een wow-effect gaan ervaren” Wie Macropak bezoekt loopt tussen bijzondere verpakkingen hal 7, 8 en 9 binnen.

“En wie Automation & Drives in hal 2, 3 en 4 bezoekt, ziet niet alleen aandrijftechnologie en automatisering, maar hoort en ruikt het ook”, zegt Martijn Beckers, projectmanager van deze beurs.

Industrial Processing “Industrial Processing heeft het evenwicht 22

420732.indd 22

gevonden tussen het aanbod gericht op verwerking van droge stof (solids) en vloeistof en gas (fluids)”, vertelt projectmanager Marc Klumper, verantwoordelijk voor deze beurs en de Macropak.

Duurzaam, veilig en efficiënt Drie thema’s krijgen bijzondere aandacht op de beursvloer en diverse evenementen tijdens de beurs: duurzaamheid, veiligheid en efficency.

In samenwerking met NIZO Food Research is een veelzijdig lezingenprogramma uitgewerkt over onder meer natscheiden en drogen en de keuze van de juiste processen en apparatuur vanuit de gewenste producteigenschappen. Hier is volgens de organisatie duidelijk behoefte aan in de markt. Op Burggraaf & Partners is een beroep gedaan voor een lezingenprogramma op het vlak van reinigingstechnieken en hygiënisch ontwerpen van procesinstallaties.

Bij veiligheid gaat het zowel om veiligheid op de werkvloer, als explosieveiligheid en machineveiligheid. Klumper laat nog weten dat in samenwerkingmet de NVDO, de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud, een programma wordt uitgewerkt rond het thema doelmatig onderhoud aan machines.

In het Machevo en Bulk paviljoen presenteren tien leden van de vereniging zich. Direct ernaast ligt het innovatieplein, waar de hele week de 25 nominaties voor de Proces InnovatiePrijs (PIP) te zien zijn. De PIP prijs

zelf wordt aan het eind van de eerste beursdag uitgereikt.

Verder is er ook nog een Pomp NL plein, waar twaalf exposanten de laatse innovaties presenteren. Een vijfde van de energie die in Europa wordt gebruikt, wordt benut om pompen te laten draaien. De ambitie van Europa is het energieverbruik van alle pompen met 5% te verminderen.

Macropak De Macropak bundelt de hele verpakkingsketen in drie hallen. Te zien zijn machines, verpakkingen en randapparatuur voor het etiketteren en coderen. Nieuw in 2012 is het Bio Packaging Paviljoen, waar de laatste ontwikkelingen in biogebaseerde duurzame verpakkingen getoond worden. Steeds meer verpakkingen zijn biodegradeerbaar of grotendeels of geheel gemaakt van hernieuwbare grondstoffen. NRK Biobased organiseert een lezingenprogramma rond dit actuele thema in de maatschappij.

Duurzaam innoveren in verpakken staat centraal tijdens de eerste Nationale Verpakkingsconferentie op 3 oktober, georganiseerd door NVC en ManagementMedia.

Onder leiding van Charles Groenhuisen belichten (inter)nationale sprekers de verpakkingstrends en in welke richting de ontwikkelingen de komende tijd zullen gaan.

NVC houdt verder nog een reeks seminars over intelligente verpakkingen, e-commerce en opleiden van verpakkingskundigen. zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 13:24:19

markt

Ook reikt NVC dit jaar weer de Gouden Noten uit voor de innovatiefste verpakkingen. Debatteren en napraten kan ook in NVC Grand CafĂŠ De Gouden Noot.

Automation & Drives Tijdens Industrial Automation & Drives over aandrijven en besturen in de fabriek ligt de nadruk op veiligheid, energiebesparing en onderhoud. Deze beurs sluit kortom goed aan op Industrial Processing, maar richt zich op de machinecomponenten.

Er zullen diverse masterclasses en workshops op de beursvloer worden gehouden, in samenwerkingmet FEDA, de Federatie Aandrijftechniek. Bijzonder is de uitreiking van de Engineering Moves Innovation Award.

Deze zet een engineer in de industrie in de bloemetjes, niet een exposant, die kan kandidaten alleen maar voordragen.

Advertentie’s

zuivelzicht / 20 juni 2012

420732.indd 23

23

19-6-2012 13:24:22

MARKTCIJFERS

PRODUCTSCHAP ZUIVEL

Melkaanvoer belangrijke zuivellanden jan. - mrt.’12; % wijziging t.o.v. 2011; x mrd kg

Melkprijsontwikkeling internationaal apr.’11 - mrt.’12; €/100 kg 39

VS

+ 5,2%

(euro per 100 kg)

Duitsland

37

+ 4,4%

Frankrijk

35

+ 2,5%

Nieuw-Zeeland

+ 9,9%

Nederland

33

FR

31

NL NZ

29

+ 2,7%

Australië

DE

VS

27

+ 5,3%

25

0

5

10

15

20

25

30

Marktprijsontwikkeling jun.’11 – mei ’12; €/1.000 kg Mager melkpoeder ADPI

Vol melkpoeder 26%

Boter 82%

Note ing per 100 kg 4.000 af fab iek, excl. BTW

4.000 3.000

5.00016/02

EURO

09/02 EURO

398,00

390,00

▲

338,00 2.000

333,00

▲

280,00

270,00

▲

268,00

260,00

▲

105,00

97,00

4.000

3.000

Verse boter, in EEG-doos

2.000

▲

2.000

Vol verstuivingsmelkpoeder, 26% vet,1.000 in 6-wandige exportzakken 1) 1.000 Mager verstuivingsmelkpoeder van gebruikelijke handelskwaliteit food grade 1) Mager verstuivingsmelkpoeder van EG-origine, voor veevoederdoeleinden, in bulk, franco geleverd Weipoeder, verstuivingspoeder, in bulk Exportwaarde belangrijke zuivellanden jan. - feb.’12; % wijziging t.o.v. 2011; x € mln 1) op eiwit gestandaardiseerd ▲ ▼ = stijging/daling NZ 58 (+158%)

3.000

1.339 (+18%)

DE

985 (-7%)

FR

684 (-5%)

NL

490 (-1%)

VS

5 (-60%)

AU

2 (+11%) 265 (-1%)

232 (+12%) 241 (+6%) EU

0

24

418989.indd 24

291 (+1%)

Derde landen

444 (-8%)

400

800

1.200

1.600

2.000

ZUIVELZICHT / 20 JUNI 2012

19-6-2012 12:18:48

markt

richard rennie

nieuw-zeelandse termijnmarkt groeit snel

Termijnhandel NZX succesvol De handel in financiële producten voor de zuivel-

Volume zuiveltermijncontracten NZX 5000

4500

markt komt mondjesmaat op gang. In Nieuw-Zeeland wint de termijnmarkt voor melkpoeder snel aan populariteit.

4000

3500

3000

2500

2000

1500

1000

Schommelende zuivelprijzen trekken steeds vaker de aandacht van de financiële markten. Her en der verschijnen instrumenten waarmee spelers op de zuivelmarkt de risico’s van prijsfluctuaties kunnen afdekken.

Erg populair zijn ze nog niet. In NieuwZeeland scoort de nationale effectenbeurs New Zealand Exchange (NZX) wel in de zuivelsector.

In het najaar van 2010 opende NZX de handel in termijncontracten voor vol melkpoeder. Dat leverde in het eerste half jaar gemiddeld zestig contracten per maand op. Toen enkele maanden later ook in termijncontracten voor mager poeder en watervrij melkvet kon worden gehandeld, vertienvoudigde het handelsvolume. Inmiddels zet NZX ongeveer 2.500 zuivelcontracten per maand om.

agro-financiële HUB “Dat is best iets om trots op te zijn”, zegt Kathryn Jaggard van de afdeling derivaten bij NZX, die jarenlang werkte in de financiële wereld in Londen. Zij verwacht dat het succes van de termijnhandel in Nieuw-Zeeland het begin zal zijn voor meerdere financiële producten waarmee de agroketen prijsrisico’s kan afdekken, zeker nu de prijzen van allerlei grondstoffen wereldwijd aan hevige schommelingen bloot staan. “De zuiveltermijnhandel zou hier in Nieuw-Zeeland wel eens kunnen leiden tot een grote agro-financiële hub.

Die zal veehouders en melkverwerkers echt niet kunnen vrijwaren van prijsschommelinzuivelzicht / 20 juni 2012

420210.indd 25

500

0 okt-10 nov-10 dec-10 jan-11 feb-11 mrt-11 apr-11 mei-11 jun-11 jul-11 aug-11 sep-11 okt-11 nov-11 dec-11 jan-12 feb-12 mrt-12 apr-12 mei-12

Aantal afgesloten contracten per maand op de NZX-zuiveltermijnmarkt in Nieuw-Zeeland voor melkpoeder en melkvet.

gen, maar omdat zij hun producten op papier kunnen verkopen tegen een ruim van te voren vastgestelde prijs, kunnen zij wel de risico’s van extreme volatiliteit beheersen.”

De termijnmarkt functioneert alleen als er twee partijen zijn. Aan de ene kant de zuivelverwerkers die het maximale voor hun product willen en aan de andere kant staan bij voorbeeld de voedingsmiddelenfabrikanten die hun zuivelingrediënten tegen de laagst mogelijke prijs willen hebben.

‘De termijnmarkt zal de volatiliteit van de markt nooit wegnemen’ “Beiden partijen hebben baat bij termijnhandel, mits zij duidelijke signalen hebben van de prijsontwikkeling van de fysieke producten op de markt. Dat is namelijk de sleutel tot het succes van een termijnhandel; er moet tijdig voldoende informatie beschikbaar zijn”, meent Jaggard.

Volgens haar is Fonterra’s internetveiling GlobalDairyTrade momenteel het kompas waar de deelnemers aan de zuiveltermijnhandel van NZX op varen. “Dat is een belangrijke indicator voor marktbewegingen en voor het sentiment in de komende maanden.

Het tweewekelijkse veilingsysteem zorgt wereldwijd voor transparante prijzen op de zuivelmarkt.”

Extra informatie Jaggard benadrukt dat de termijnmarkt nooit de volatiliteit van de markt kan wegnemen.

“Het is slechts een instrument dat partijen goed kan helpen bij de volatiliteit.”

Ook veehouders en andere spelers uit de keten die niet actief zijn in de termijnhandel, moeten de termijnmarkt in de gaten houden, vindt Jaggard.

“Boeren zeggen vaak dat ze geen invloed hebben op de melkprijs, maar ze moeten leren omgaan met de grillen van de internationale markt. Dat betekent dat ze oog moeten hebben voor wat er in de nabije toekomst gebeurt. De ontwikkelingen van de prijzen op de zuiveltermijnmarkt geven veehouders extra informatie die nuttig is bij het nemen van beslissingen.”

25

19-6-2012 12:19:45

markt

tiny brouwers

Duitse deelstaat noordrijn-westfalen:

Ouders meer bij EU-schoolmelk betrekken De Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen verandert zijn strategie bij de verstrekking van schoolmelk vanuit de EU-programma’s. Voortaan worden ouders meer betrokken bij de voorziening van deze melk aan hun kinderen, zo is de boodschap van het ministerie van Landbouw van de deelstaat.

Joachim Hartung van het ministerie voor Milieu, Natuurbescherming, Landbouw en Consumentenbelangen van NoordrijnWestfalen in Düsseldorf bezocht onlangs een opleidingsbijeenkomst van plattelandsvrouwen. Deze vrouwen, zo’n 50 in getal, geven voedingsvoorlichting op basisscholen en in het voortgezet onderwijs in de deelstaat.

Kinderen leren bijvoorbeeld een ontbijt samenstellen met daarin veel aandacht voor zuivelproducten, of ze leren in de klas om zelf boter te maken. De opleidingsdagen zijn bedoeld om de voorlichters voor te bereiden op het schooljaar 2012/13 en om praktische ervaringen uit te wisselen. Jaarlijks bezoeken zij zo’n 500 scholen.

Schoolmelk belangrijk Voor NRW is de verstrekking van schoolmerk belangrijk. In heel Duitsland wordt jaarlijks 34.000 ton gesubsidieerde melk- en producten geleverd aan scholen vanwege het EUschoolmelkprogramma. Volgens Hartung neemt NRW daarvan met 16.000 ton zo’n 47 procent voor zijn rekening. Op de tweede plaats komt Nedersaksen met 3.000 ton.

Hartung wees naar de uitkomsten van het grote onderzoek ‘Schoolmelk in Focus’, dat vorig jaar is uitgevoerd en dat bijna 10 miljoen euro heeft gekost. “Eindelijk zijn de resultaten bekend. We moeten vaststellen dat in heel Duitsland de schoolmelkconsumptie terugloopt ondanks dat de reclame-inspanningen ervoor zijn geïntensiveerd. In NRW daalt deze afzet gemiddeld 10 procent per 26

418962.indd 26

Joachim Hartung van het ministerie van Landbouw in de deelstaat Noordrijn-Westfalen.

jaar. Dat komt enerzijds door het feit dat scholen steeds minder deskundig personeel voorhanden hebben. Steeds minder mensen staan voor een steeds breder pakket taken en daardoor komt de schoolmelkvoorziening vaak in het gedrang. En natuurlijk neemt door de demografische ontwikkeling het leerlingenaantal verder af”, benadrukte hij.

Ouders betrekken De beide NRW-ministers Johannes Remmel (Groenen en Landbouw) en Sylvia Löhrmann (Groenen en Onderwijs) hebben hun consequenties getrokken uit ‘Schoolmelk in Focus’.

Het resultaat is een reeks maatregelen en aanbevelingen die zijn gebundeld in een handzame brochure over het EUschoolmelkprogramma in NRW. Hartung: “De allerbelangrijkste maatregel is dat vanaf het schooljaar 2012/13 ook de ouders van schoolgaande kinderen bij het EUprogramma worden betrokken. Ze krijgen deze brochure met de nodige informatie over de achtergronden van dit EUprogramma en over de diverse inhoudsstoffen van melk die belangrijk zijn in de gezonde voeding van hun kind. Zo willen we de ouders interesseren voor schoolmelk”. zuivelzicht / 20 juni 2012

19-6-2012 12:19:02

markt

Het is een stap die bij de plattelandsvrouwen in goede aarde valt. Uit hun ervaringen blijkt dat vooral in de grote steden in het Ruhrgebied veel kinderen (en nog meer kinderen met een buitenlandse achtergrond) zonder ontbijt naar school komen. In de voedingslessen van de ‘melkambassadrices’ leren ze op school een verantwoord ontbijt op basis van melk en zuivel klaar te maken.

“We horen vaak dat deze kinderen de opgedane kennis in de vorm van leuke werkbladen mee naar huis nemen. Vervolgens maken ze ’s morgens thuis het ontbijt voor het hele gezin. Maar het zou ook goed zijn wanneer ouders met hun kinderen samen onze voedingslessen op school bezoeken. Als de ouders niet kunnen, dan zouden wellicht de grootouders moeten worden uitgenodigd.

Hierbij zou de school het initiatief moeten nemen. Die kan onze voedingslessen bijvoorbeeld aankondigen op de ouderavonden. En als het zover is, dan moet de leraar een uitnodigingsbrief meegeven naar huis. Wellicht is het ook goed onze pijlen meer te richten op ouderverenigingen, die op praktisch alle scholen actief zijn. Wanneer we als plattelandsvrouwen daar een lans kunnen breken voor gezonde voeding, dan slaan we twee vliegen in één klap. Door de informatieoverdracht over gezonde voeding op basis van melk gaat misschien het hele gezin ‘s morgens weer aan tafel voor een goed ontbijt, maar zien ouders in ieder geval het belang van schoolmelkverstrekking beter in”, waren slechts enkele van de aanbevelingen van de plattelandsvrouwen.

Gabriele Johag werkt in de buitendienst van de schoolmelkafdeling van Campina Deutschland.

Hartung beloofde deze voorstellen nader te bekijken in samenwerking met zuivelorganisatie LV Milch NRW. Het EUschoolmelkprogramma wordt namelijk uitgevoerd in nauwe samenwerking met deze organisatie, en met de in de deelstaat gevestigde zuivelondernemingen - waarvan FrieslandCampina en DMK de belangrijkste zijn.

In de overheidsbrochure wordt volgens Hartung ook een duidelijk antwoord gegeven op de vaak gestelde vraag of gemengde melkdranken (zoals chocolade- en aardbeienmelk) door hun suikergehalte overgewicht en verkeerde voeding in de hand werken.

Moeizame afzet schoolmelk in NRW Dat het moeilijk is om in NoordRijn-Westfalen schoolmelk af te zetten weet Gabriele Johag als geen ander. Sinds april 2011 werkt ze in de buitendienst van de schoolmelkafdeling van Campina Deutschland in Keulen. In een gebied van Aken tot Kleef/Emmerich is ze het aanspreekpunt van 1300 scholen rond de levering van verse en houdbare schoolmelkproducten van deze dochter van FrieslandCampina.

“Op basisscholen is de schoolleiding ons aanspreekpunt. Die delegeren dat meestal aan de huismeester. Daar waar directie en huismeester overtuigd zijn van het belang van schoolmelk in het voedingspatroon van kinderen, loopt het vaak goed. Waar dat niet het geval is ontberen kinderen hun schoolmelk. Er zijn dan tal van argumenten om niet meer te doen aan dit EU-melkprogramma”, aldus Johag.

Helemaal moeilijk is het in het voortgezet onderwijs. Hier wordt de bereidheid om mee te doen steeds minder. Dat heeft twee redenen. In het voortgezet onderwijs wordt heel veel georganiseerd en daaraan heeft men de handen vol. Daarnaast zijn op grotere scholen cateraars binnengehaald, die geheel op winst zijn gericht. Volgens Johag is het moeilijk daar met schoolmelk aan de bak te komen.

zuivelzicht / 20 juni 2012

418962.indd 27

Allereerst gaat het volgens de brochure om slechts een kwart liter gemengde melkdranken per dag, waaraan zo’n 90% van de kinderen in NRW de voorkeur geeft boven melk.

In de Europese schoolmelkrichtlijn is opgenomen dat tot maximaal 7 procent suiker mag worden toegevoegd aan gemengde melkdranken. In de deelstaat NRW wordt met gemiddeld 4 procent bij alle schoolmelkproducten duidelijk minder suiker toegevoegd. De beide ministers wijzen in de brochure op de alternatieven. Volgens hen hebben kinderen een voorkeur voor gezoete en voor een deel cafeïnehoudende limonades, vruchtensappen en –nectars. Die bevatten veel suiker en maar weinig andere waardevolle voedingsstoffen. Bovendien worden ze vaak in grotere eenheden aangeboden, variërend van 0,3 tot 0,5 liter.

De boer op Hartung: “Met de nieuwe brochure gaan we ook de boer op. Daarbij willen we specifieke groepen in hun eigen taal aanspreken. Een onder ons ministerie vallend instituut biedt op de website www.schulmilch.nrw.de veel informatie over de aanbieders van schoolmelk en de prijzen daarvan. Tenslotte ondersteunt NRW een reeks lesprojecten die informeren over de gezondheidskundige betekenis van schoolmelk. Want melk en melkproducten behoren tot een verantwoorde voeding, zo vinden wij in NoordRijnWestfalen.”

27

19-6-2012 12:19:05

Van ’t Riet.

Een begrip in zuiveltechnologie.

LIVE

DAIRY

ST14 - 5EH

D

vanaf 1 Platinum

Zuivel v

3 COM Doorstroompasteurs, kaasmachines, kaaspersen en karns, maar ook koel- en verwarmingsinstallaties.

Van ’t Riet levert een totaalpakket op het gebied van zuivelbereiding.

3x “BWI DA pint - 2 pint - 6 pints - 3

2 ROOM

“Duckworth uur (6 beker “Dawson�, c

2 ROOM

seermachine uit 2 pasteu falia�; 3 HOM

GEĂ?SOL

“Alfa Laval�

C.van van't‘tRiet RietZuiveltechnologie ZuiveltechnologieB.V. B.V. C.

BEZICHT op de da

Nieuwkoop Aarlanderveen Telefoon:0172 0172571304 571304 Telefoon:

FOT

www.rietdairy.nl www.rietdairy.nl info@rietdairy.nl info@rietdairy.nl

ww

is een van de snelst groeiende biologische zuivelfabrieken v andere drinks en sappen worden in onze fabriek ontwikkeld, geproduce Door deze groei zijn wij volop bezig met de bouw van een nieuwe fabrie apparatuur. De verhuizing van Leusden naar Zeewolde is al over enkele wij per direct op zoek naar een:

Inkoper

)/ &+(,-". 0"". '" 4,3") ,- /0. 0"$&/ % )/ ,- ,-". 0&,+"") 2) ( "+ ,+0. 0"."+ 2 + )"2". + &"./ 2 + ,+4" $.,+!/0,5"+ " "+0 !

"5" 0&"# &+.& %0"+ 2 + !" &+(,,-#1+ 0&" " 2,".0 ,,( "+(")" ,-". 0& " %" 0 ,2".4& %0 &+ !" -.&'/,+03&((")&+$"+ &+ !" * .(0 "+ % +!")0 (,/0-.&'/2".) $&+$ " ,+!".%,1!0 ""+ $,"!" ,**1+& 0&" *"0 !"

" %" 0 ""+ .")"2 +0" ,-)"&!&+$ ,- +&2" 1 " %" 0 "+&$" ' ."+ ".2 .&+$ &+ ""+ 2".$")&'( ." #1+ 0&" &' 2,,.("1 " "+0 -., 0&"# ! !(. %0&$ "+ /" 11.

.4") ! + +&"0 "+ /011. 2,,. *"& '" /,))& &0 0&" + . &+#, 2" ,41&2 Vecozuivel 0 2 !" .,,0 "1/ .,"(".3"$

Naamloos-1 1 420019.indd 28

19-6-2012 11:10:59

420020.indd 29

19-6-2012 14:44:40

420016.indd 30

18-6-2012 16:13:13

BELRUBRIEK IN- EN vERKoop tANKS

KWALItEItSCoNtRoLE

KAASBEWERKINGSMACHINES

Snel

Praktisch

Specialist in kaasbehandeling en rijpen!

Betrouwbaar • Automatische kaasbehandelingslijnen • Robot kaasbehandelingslijnen • Kistenbelading voor foliekaas • Plastificeren • Planken wassen • Etiketteren • Banderolleren • Verpakkingsinstallaties voor foliekaas

Uniek assortiment voor de zuivelindustrie in Nederland en België Kant-en-klare voedingsbodems 3M™ Petrifilm™ Count Plates Testen van oppervlaktehygiëne en water 3M™ Clean-Trace™ ATP meting

KAASpRoMotIE

Verrijking en verdunning van monsters 3M™ Sampling Eindcontrole UHT-zuivelproducten 3M™ MLS

T: 0348 435435 F: 0348 439399 E: info@bma-nl.com I : www.bma-worldwide.com

Pathogenen testen 3M™ Tecra™

Surf naar www.3M.nl/voedselveiligheid Of bel (071) 5 450 342 8130_adv_zuivelzicht_125x180_10.indd 1

14-06-10 10:14

ADvIES

onderdeel van

IA GROEP

Feenstra Adviseurs, al ruim 90 jaar sterk als ontwerpen adviesbureau in de zuivel- en voedingsmiddelenindustrie info@doeschotbv.nl sales@ferdar.nl

www.doeschot.nl www.ferdar.nl

KALIBRAtIE www.feenstra.nl

info@feenstra.nl - tel: +31 (26) 38 444 00

Kalibratie

in de zuivelindustrie Meer dan alleen het controleren van het meetinstrument

Naast de voorwaarde om te voldoen aan de wettelijke eisen ook uw toegang tot het beste product, geproduceerd met een optimaal en storingsvrij productieproces met maximale energiebesparing Stork Technical Services Nederland E&I Noordoost vestiging Leeuwarden Poolsterweg 3, 8938 AN Leeuwarden.

Telefoon: 058 – 2844600 E-mail: leeuwarden@stork.com

inlichtingen: tel: 020-5736056 • fax 020-6242519

420017.indd 31

18-6-2012 16:13:27

420018.indd 32

18-6-2012 16:13:41