«Երևանի համալսարան» ամսաթերթ

ԵՊՀ երի­տա­սարդ դա­սա­խոս­նե­րը նախ­նա­կան զին­պատ­րաս­տու­թյուն են ան­ցել

Գի­տա­ժո­ղո­վի առանց­քում հայոց պատ­մու­թյան պար­բե­րաց­ման խն­դիր­ներն էին

­ ՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­ Ե թյու­նը ԵՊՀ դա­սա­խոս­նե­րի և գի­տաշ­ խա­տող­նե­րի հա­մար ՀՀ ՊՆ­-ի աջակ­ցու­ թյամբ ապ­րիլ ամ­սին ան­ցկաց­րել է նախ­ նա­կան զին­վո­րա­կան պատ­րաս­տու­թյան դա­սըն­թաց:

Ապ­րի­լի 13-14­-ը ԵՊՀ գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րի դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցավ «Հայոց պատ­մու­թյան նոր պար­բե­ րաց­ման խնդիր­նե­րը» խո­րագ­րով գի­ տա­ժո­ղո­վը:

î»°ëª ¿ç 7 ¦

î»°ëª ¿ç 8 ¦

2017 թվա­կան, ապ­րիլ...

ԵՊՀ-ն մաս­նակ­ցեց «Կր­թու­թյուն և կա­րիերա EXPO-2017»­-ի­ն

î»°ë ¿ç 6 ¦

Ուսանողական խորհուրդը 23 տա­րե­կան է

Եր­թը նվիր­ված էր քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մի հե­րոս­նե­րի հի­շա­տա­կին

...ԵՊՀ ՈՒԽ նա­խա­գահ Ար­մեն Խա­չի­կյա­նը նույն­պես շնոր­հա­վո­րեց բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րի ուս­խորհր­դա­կան­նե­րին և փաս­տեց, որ 23 տա­ րի­նե­րի ըն­թաց­քում ՈՒԽ-ն ձեռք է բե­րել պատ­ կա­ռե­լի հար­գանք և հե­ղի­նա­կու­թյուն. «Մենք կփոր­ձենք հա­վուր պատ­շա­ճի շա­րու­նա­կել նա­ խորդ սե­րունդ­նե­րի գոր­ծը և ու­նե­նալ այն­պի­սի ու­սա­նո­ղա­կան կա­ռույց, որը բո­լոր ու­սա­նող­նե­ րի հա­մար կդառ­նա հար­թակ՝ ինք­նադրս­ևոր­ վե­լու, ինք­նաար­տա­հայտ­վե­լու և հա­ջո­ղու­թյան հաս­նե­լու հա­մար»: î»°ë ¿ç 24 ¦

­ եր հա­սա­րա­կա­կան Մ կյան­քում ապ­րիլ ամիսն առանձ­նա­հա­տուկ էր հատ­կա­պես երեք դր­վա­ գով. կա­յա­ցան Ազ­գային ժո­ղո­վի հեր­թա­կան ընտ­ րու­թյուն­նե­րը, լրա­ցան 2016 թ. ապ­րի­լյան պա­ տե­րազ­մի զո­հե­րի 1-ին և Հայոց եղեռ­նի 102-րդ տա­րե­լից­նե­րը: Բնա­կա­ նա­բար, այդ առիթ­նե­րով կա­յա­ցած մի­ջո­ցա­ռում­ նե­րից ան­մասն չեն մնա­ ցել նաև հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րը:­ Ինչ վե­րա­բե­րում է ներ­հ ա­մ ալ­ս ա­ր ա­ն ա­կ ան կյան­քին, ապա պետք է ար­ձա­նագ­րել, որ այն հա­գե­ցած էր գար­նան թարմ շն­չով ու գու­նա­ գե­ղու­թյամբ, բազ­մա­զա­ նու­թյամբ ու բո­վան­դա­ կու­թյամբ: Այս­պես՝ ու­ սում­նա­կան բնա­կա­նոն գոր­ծըն­թա­ցը դի­տարկ­ ման տե­սա­դաշ­տից դուրս թող­նե­լով՝ փաս­տենք, որ բա­վա­կա­նին ակ­տիվ էին թե՛ ԵՊՀ գի­տա­կան հան­րույ­թը, թե՛ ու­սա­նո­ ղա­կան կա­ռույց­նե­րը (ի դեպ, այս ամիս լրա­ցավ ՈՒԽ­-ի կազ­մա­վոր­ման 23-րդ տա­րե­դար­ձը), թե՛ ԵՊՀ արհ­կո­մի­տեն, որը հան­դես եկավ յու­րօ­րի­ նակ նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ, թե՛ Մշա­կույ­թի կենտ­րո­նը և թե՛ այն ստո­րա­բա­ժա­ նում­նե­րը, որոնց գոր­ծու­ նեու­թյան ար­դյուն­քում ու­սա­նող­նե­րը լրա­ցու­ցիչ գի­տե­լիք­ներ են ստա­նում:­ Ապ­րի­լյան խճանկա­ րում, ան­շուշտ, կարևոր տեղ են զբա­ղեց­նում նաև «Կր­թու­թյուն և կա­ րիերա EXPO-2017»­-ը և «Ազգ-բա­նակ-2017» խո­ րագրով հա­մա­ժո­ղո­վը, որոնց պատ­շաճ մաս­ նակ­ցու­թյուն են ցու­ցա­բե­ րել նաև հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րը: ­Գե­ղամ Մե­լիք­բե­կյան

î»°ë ¿ç 21 ¦

2

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Կար­լի հա­մալ­սա­րա­նի փի­լի­սոփայության ֆա­կուլ­տե­տի գրա­դա­րա­նում վերաբացվել է հայ­կա­կան բա­ժինը Ապ­րի­լի 26-27­-ը ԵՊՀ և Չե­խիայի Հան­րա­պե­տու­թյան (ՉՀ) Կար­լի հա­մալ­սա­րա­նի միջև հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հու­շագ­րի շր­ջա­նա­կում Կար­լի հա­մալ­սա­րա­նի ռեկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Տո­մաշ Զի­մայի հրա­վե­րով եր­կօ­րյա աշ­խա­տան­քային այ­ցով Պրա­հա­յում էին ԵՊՀ ռեկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Արամ Սի­մո­նյա­նը և ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ծակ­ ցու­թյան վար­չու­թյան պետ, պրո­ֆե­սոր Ալեք­սանդր Մար­գա­րո­վը:

­Հայ­կա­կան կող­մից հան­ դի­պում­նե­րին մաս­նակ­ցե­ցին նաև ՉՀ­-ո­ւմ ՀՀ դես­պան Տիգ­ րան Սեյ­րա­նյա­նը և դես­պա­ նու­թյան խորհր­դա­կան Նու­նե Զաս­տու­խո­վան:­ ԵՊՀ ռեկ­տո­րի գլ­խա­վո­ րած պատ­վի­րա­կու­թյու­նը հան­դի­պում ու­նե­ցավ Կար­ լի հա­մալ­սա­րա­նի ռեկ­տո­րի հետ: Ող­ջու­նե­լով հյու­րե­րին՝ ռեկ­տոր Զի­ման նախ հա­կիրճ ներ­կա­յաց­րեց իր ղե­կա­վա­ րած հա­մալ­սա­րա­նի պատ­ մու­թյու­նը, որը Եվ­րո­պա­յում ամե­նա­հին և հե­ղի­նա­կա­վոր հա­մալ­սա­րան­նե­րից մեկն է: Այն հիմ­նադր­վել է 1348 թ.ի­ն, ու­նի 17 ֆա­կուլ­տետ և մի շարք ինս­տի­տուտ­ներ, հե­ տա­զո­տա­կան, մաս­նա­գի­տա­ կան, կր­թա­կան կենտ­րոն­ներ: Հա­մալ­սա­րա­նում սո­վո­րում են ավե­լի քան 53.000 ու­սա­ նող­ներ, որոն­ցից 7.000­-ը՝ ար­տերկ­րից: Կար­լի հա­մալ­

սա­րա­նը հա­մա­գոր­ծակ­ցում է և բազ­մա­թիվ ծրագ­րեր ու­նի աշ­խար­հի բազ­մա­թիվ հա­ մալ­սա­րան­նե­րի հետ: Ռեկ­ տոր Զի­ման չա­փա­զանց կար­ևո­րեց ԵՊՀ­-ի հետ առ­կա հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հու­ շա­գի­րը, ինչ­պես նաև Կար­լի հա­մալ­սա­րա­նում հա­յա­գի­ տա­կան առար­կա­նե­րի դա­ սա­վան­դու­մը: Պ­րո­ֆե­սոր­ներ Ա. Սիմոնյանն ու Ա. Մար­գա­րովն իրենց հեր­թին ներ­կա­յաց­րին ԵՊՀ նոր ծրագ­րե­րը, ինս­տի­տուտ­ ներն ու դպ­րոց­նե­րը, կարևո­ րե­ցին չե­խա­կան բու­հե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան

հու­շագ­րի առ­կա­յու­թյու­նը և այն կոնկ­րետ բո­վան­դա­կու­ թյամբ ապա­հո­վե­լու ան­հրա­ ժեշ­տու­թյու­նը: Հայ­կա­կան կողմն առանձ­նա­հա­տուկ ու­ շադ­րու­թյուն հրա­վի­րեց ԵՊՀ նո­րաս­տեղծ դե­ղա­գոր­ծա­կան՝ Ֆար­մա­ցիայի ինս­տի­տու­տի վրա, որը դար­ձել է մի յու­րօ­ րի­նակ ինո­վա­ցիոն կենտ­րոն ոչ միայն ՀՀ­-ու­մ, այլև ողջ տա­րա­ծաշր­ջա­նում: Առա­ ջար­կու­թյուն ար­վեց մշա­կել մի քա­նի կոնկ­րետ աշ­խա­ տան­քային ծրագ­րեր՝ տար­ բեր բնա­գա­վառ­նե­րում հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը խթա­ նե­լու նպա­տա­կով: ՉՀ­-ո­ւմ

ՀՀ դես­պան Տ. Սեյ­րա­նյանն առա­ջար­կեց որ­պես չե­խա­ կան հա­մալ­սա­րա­նում հա­յա­ գի­տա­կան առար­կա­նե­րի դա­ սա­վանդ­մա­նը փո­խա­դարձ քայլ՝ Հա­յաս­տա­նում մշա­կել չե­խե­րե­նի մաս­նա­գետ­նե­րի պատ­րաստ­ման ծրա­գիր:­ Այ­նու­հետև ԵՊՀ պատ­վի­ րա­կու­թյու­նը հան­դի­պում­ներ ու­նե­ցավ Կար­լի հա­մալ­սա­ րա­նի ար­վեստ­նե­րի ֆա­կուլ­ տե­տի ար­տա­քին հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի գծով դե­կա­նի տե­ղա­կալ Եվա Վոլդ­րի­խո­ վա-Բե­րան­կո­վայի և ար­ևե­ լաեվ­րո­պա­կան լե­զու­նե­րի ամ­բիոնի վա­րիչ, դոկ­տոր

Մա­րեկ Պրի­հո­դայի հետ: Հան­դի­պում­նե­րի ըն­թաց­քում քն­նարկ­վե­ցին ու­սա­նող­նե­րի փո­խա­նակ­ման, ամա­ռային դպ­րոց­նե­րի, ամ­բիոն­նե­րի և ինս­տի­տուտ­նե­րի միջև հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյան (մաս­ նա­վո­րա­պես առանձ­նաց­վեց հնէաբա­նու­թյան և լե­զու­նե­րի ոլոր­տը), Կար­լի հա­մալ­սա­ րա­նում վե­րա­բաց­ված հա­յա­ գի­տա­կան առար­կա­նե­րի դա­ սա­վանդ­ման, հե­ռան­կա­րում Կով­կա­սյան հե­տա­զո­տու­ թյուն­նե­րի կենտ­րո­նի ստեղծ­ ման և հե­տա­գա­յում եր­կու հա­մալ­սա­րան­նե­րի միջև հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հետ կապ­ված հար­ցե­րը:­ Այցն ավարտ­վեց Փի­լի­ սո­փա­յու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի գրա­դա­րա­նի՝ հայ­կա­կան բաժ­նի հան­դի­սա­վոր բաց­ ման արա­րո­ղու­թյամբ: Գրա­ դա­րա­նի՝ Հա­յաս­տա­նին և հայե­րին վե­րա­բե­րող, տար­ բեր լե­զու­նե­րով հրա­տա­ րակ­ված շուրջ եր­կու հա­զար գր­քե­րը Պրա­հա­յում ՀՀ դես­ պա­նու­թյան աջակ­ցու­թյամբ երեք տար­վա ըն­թաց­քում հա­ մա­կարգ­վել են և գրանց­վել էլեկտ­րո­նային եղա­նա­կով: Հան­դի­սա­վոր բաց­մա­նը մաս­ նակ­ցե­ցին նաև Ար­վեստ­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Մի­րիամ Ֆրի­դո­վան, գրա­դա­րա­նի տնօ­րենն ու աշ­խա­տա­կից­ նե­րը, հա­յա­գի­տա­կան առար­ կա­նե­րը դա­սա­վան­դող դա­ սա­խոս­ներն ու ու­սա­նող­նե­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

3

| www.ysu.am

Հնդ­կաս­տա­նի փոխ­նա­խա­գա­հին շնորհ­վեց ԵՊՀ պատ­վա­վոր դոկ­տո­րի կո­չում Ապ­րի­լի 26­-ին պաշ­տո­նա­կան այ­ցով ՀՀ­-ու­մ գտն­վող Հնդ­կաս­տա­նի փոխ­նա­խա­գահ Մո­համ­մադ Հա­միդ Ան­սա­րին այ­ցե­լեց Մայր բուհ և հան­դի­պում ու­նե­ցավ ԵՊՀ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի, ու­սա­նող­նե­րի հետ: Նրան ու­ղեկ­ցում էին ՀՀ ԿԳ նա­ խա­րար Լևոն Մկրտ­չյա­նը, նրա կի­նը՝ Սալ­մա Ան­սա­րին, մի­ջին և փոքր ձեռ­նար­կու­թյուն­նե­րի նա­խա­րար Հի­րի­ռաջ Սինգ­հը, պատ­գա­մա­վոր­ներ, բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տո­նյա­ներ, հնդ­կա­կան ԶԼՄ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան Հնդ­կաս­տա­նի փոխ­նա­խա­ գա­հին դի­մա­վո­րեց ԵՊՀ գի­ տա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան և մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ծակ­ ցու­թյան գծով պրո­ռեկ­տոր Գե­ ղամ Գևոր­գյա­նը՝ ընդ­գծե­լով, որ հայ-հնդ­կա­կան բա­րե­կա­ մու­թյունն ու տար­բեր ոլորտ­նե­ րում ծա­վալ­վող հա­մա­գոր­ծակ­ ցու­թյու­նը հա­զա­րա­մյակ­նե­րի պատ­մու­թյուն ու­նեն: «­Ձեր այ­ցը Հա­յաս­տան և մաս­նա­վո­րա­պես Մայր բուհ հայ-հնդ­կա­կան դա­րա­վոր բա­րե­կա­մա­կան ոգու մի ու­ րույն ար­տա­հայ­տու­թյուն է: Հնդ­կաս­տանն այն եր­կիրն է, որ­տեղ դեռևս 18-րդ դա­րում կոփ­վել ու կրթ­վել է հայ քա­ղա­ քա­կան միտ­քը»,- ասաց պրո­ ռեկ­տո­րը և հա­վե­լեց, որ ԵՊՀո­ւմ գոր­ծող Հայ-հնդ­կա­կան գե­րա­զան­ցու­թյան կենտ­րո­նը լուրջ հա­ջո­ղու­թյուն է գրան­ցել նո­րա­րա­րա­կան հե­տա­զո­տու­ թյուն­նե­րի ոլոր­տում: ­Մո­համ­մադ Հա­միդ Ան­ սա­րին էլ, ող­ջու­նե­լով ԵՊՀ պրո­ֆ ե­ս ո­ր ա­դ ա­ս ա­խ ո­ս ա­կ ան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին, ու­սա­նող­նե­րին, ընդ­գծեց, որ այս տա­րի նշ­վում է Հա­յաս­ տա­նի հետ դի­վա­նա­գի­տա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի հաս­ տատ­ման 25­-ա­մյա­կը, և նմա­ նաբնույթ բարձ­րաս­տի­ճան այ­ցե­րը կն­պաս­տեն երկր­նե­րի հե­տա­գա հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­ րի զար­գաց­մա­նը: «Ես այ­ցե­լել եմ հիաս­քանչ այս եր­կիր, որը թեև տա­րա­ծու­ թյամբ հե­ռու է Հնդ­կաս­տա­նից, սա­կայն հե­ռու չէ հն­դիկ­նե­րի ան­հա­տա­կան և հա­վա­քա­կան հի­շո­ղու­թյու­նից: Ինքս ծն­վել եմ Կալ­կա­թա­յում և եր­կար տա­րի­ներ եմ ան­ցկաց­րել այդ քա­ղա­քում, որի պատ­մա­կան վայ­րե­րից են հայ­կա­կան եկե­ ղե­ցի­ներն ու հայ­կա­կան մյուս կա­ռույց­նե­րը»,- պատ­մում է Մո­համ­մադ Հա­միդ Ան­սա­րին և հա­վե­լում, որ լսա­րա­նում այն­ պի­սի մի սե­րունդ է հա­վաք­վել, որն ու­զում է և կա­րող է ինչ­-որ

բան փո­խել: Հնդ­կաս­տա­նի փոխ­նա­խա­ գահն ան­դրա­դար­ձավ նաև ներ­քին ու ար­տա­քին պայթյուն­նե­րով լի ան­ցյալ դա­րաշրջա­նին և խո­սե­լով 20-րդ դա­ րի վեր­ջին տաս­նա­մյակ­նե­րում կա­տար­ված փո­փո­խու­թյուն­ նե­րի մա­սին՝ հույս հայտ­նեց, որ դրանք կս­տեղ­ծեն ավե­լի ներ­դաշ­նակ աշ­խարհ, որում

ազ­գային ու գլո­բալ մա­կար­դա­ կով կիշ­խեն հան­դուր­ժո­ղա­կա­ նու­թյու­նը, ժո­ղովր­դա­վա­րա­ կան սկզ­բունք­ներն ու մար­դու իրա­վունք­նե­րի գե­րա­կա­յու­ թյու­նը: «Կ­լի­մա­յա­կան աղետ­ներն ու հա­մա­ճա­րակ­նե­րը ցույց տվե­ցին, որ չնա­յած ան­սահ­ ման գի­տա­կան նվա­ճում­նե­ րին՝ մարդ­կային գո­յու­թյունն

իր վե­րահս­կո­ղու­թյու­նից դուրս գտն­վող ու­ժե­րի հան­դեպ շատ խո­ցե­լի է»,- նշեց հյու­րը՝ շեշ­տե­ լով, որ գլո­բա­լի­զա­ցիայի այս ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում ռազ­ մա­վա­րա­կան և ֆի­նան­սա­կան ճգ­նա­ժա­մերն ու դժ­վա­րու­թյուն­ նե­րը շատ են, և դրանք, այ­ նուա­մե­նայ­նիվ, այ­սօր կար­գա­ վո­րում է մար­դը, քան­զի մարդն է ամե­նա­կար­ևոր ար­ժե­քը:

­Մո­համ­մադ Հա­միդ Ան­սա­ րին ընդ­գծեց նաև, որ կշա­հեն այն երկր­նե­րը, որոնք ներդ­րում ու­նեն իրենց բնակ­չու­թյան կրթու­թյան ոլոր­տում, կա­ռու­ ցել են ամուր տն­տե­սու­թյուն, ու­նեն ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան ինս­տի­տուտ­ներ, որոնք կա­րող են հաղ­թա­հա­րել սո­ցիալա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րը: Միև­նույն ժա­մա­նակ ներ­քին բա­րե­փո­ խում­ներն առա­վել ար­դյու­ նա­վետ կլի­նեն, եթե դրանք ու­ղեկց­վեն գլո­բալ, կա­ռուց­ ված­քային և իրա­վա­բա­նա­կան առու­մով իրա­պես բա­րե­փոխ­ ված աշ­խար­հով: Այդ գոր­ծըն­ թաց­նե­րը պետք է լի­նեն կոնկ­ րետ տա­րա­ծաշր­ջա­նի կամ ժո­ ղովր­դի պա­հանջ­նե­րից ան­դին, և միայն դրա­նից հե­տո պե­տու­ թյուն­նե­րի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը ներ­դաշ­նակ կլի­նեն: «­Դա հե­ռա­վոր մի հո­րի­զոն է, որի ուղ­ղու­թյամբ մենք դեռ պետք է շա­րու­նա­կենք քայ­լել: Որ­պես երի­տա­սարդ­ներ՝ դուք ու­նեք ան­հրա­ժեշտ կամք և ուժ՝ ստեղ­ծե­լու ձեր ապա­գայի և ընդ­հա­նուր առ­մամբ ամ­բողջ մարդ­կու­թյան հա­մար կար­ևոր ու մնա­յուն ար­ժեք­ներ»,- իր միտքն ամ­փո­փեց բա­նա­խո­սը: ­Հա­վե­լենք, որ եռօ­րյա այ­ ցի շր­ջա­նա­կում Հնդ­կաս­տա­նի փոխ­նա­խա­գա­հը հան­դի­պել է մեր երկ­րի ղե­կա­վար­նե­րի հետ, այ­ցե­լել է նաև Ծի­ծեռ­նա­կա­ բեր­դի հու­շա­հա­մա­լիր: «­Մարդ­կանց կող­մից այլ մարդ­կանց սպա­նու­թյու­նը կա­ րող է ու­նե­նալ միայն մեկ ար­ ձա­գանք, ին­չի մա­սին ես ար­ դեն գրել եմ հու­շա­հա­մա­լի­րի պատ­վա­վոր հյու­րե­րի գր­քում: Սա պատ­մու­թյան մի հատ­ված է, որով ոչ ոք եր­բեք չի կա­րող հպար­տա­նալ: Աշ­խար­հի ցան­ կա­ցած վայ­րում ան­մեղ մարդ­ կանց սպա­նու­թյան մա­սին եր­ կու կար­ծիք լի­նել չի կա­րող: Դա ամե­նա­սար­սա­փե­լին է, ինչ կա­րող է անել մար­դը մար­դուն: Այն, ինչ տե­սա, ան­հնար է բա­ ռե­րով փո­խան­ցել»,- ասաց Հա­միդ Ան­սա­րին:

4

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Հար­գան­քի տուրք ան­մեղ զո­հե­րի հի­շա­տա­կին Ապ­րի­լի 24­-ի­ն՝ Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան զո­ հե­րի հի­շա­տա­կի օրը, ԵՊՀ ղե­կա­վա­րու­թյու­ նը, պրո­ֆե­սո­րա­դա­ սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը և ու­սա­նող­նե­րը ծա­ղիկ­ ներ դրե­ցին Ծի­ծեռ­նա­ կա­բեր­դի հու­շա­հա­մա­ լի­րում: ­Հով­հան­նես Վար­դա­նյան­ Ապ­րի­լի 24­-ին լրա­ցավ Օս­մա­նյան կայս­րու­թյու­նում հայե­րի նկատ­մամբ իրա­կա­ նաց­ված ոճ­րա­գոր­ծու­թյան 102-րդ տա­րե­լի­ցը: Բազ­մա­հա­ զար մար­դիկ այդ օրն այ­ցե­լում են Ծի­ծեռ­նա­կա­բեր­դի հու­շա­ հա­մա­լիր` հար­գան­քի տուրք մա­տու­ցե­լու 20-րդ դա­րասկըզ­ բին Ցե­ղաս­պա­նու­թյան զոհ դար­ձած ավե­լի քան 1.5 մի­լիոն հայե­րի հի­շա­տա­կին: Ծի­ծեռ­ նա­կա­բեր­դի հու­շա­հա­մա­լի­րը խորհր­դան­շում է թե՛ ան­մեղ նա­հա­տակ­նե­րի վիշ­տը, թե՛ ազ­ գի վե­րած­նուն­դը:­ Այդ հրե­շա­վոր հան­ցա­գոր­ ծու­թյան զո­հե­րի հի­շա­տա­կին նվիր­ված բազ­մաբ­նույթ ակ­ ցիաներ են ան­ցկաց­վում աշ­ խար­հի բո­լոր այն քա­ղաք­նե­ րում, որ­տեղ հայեր են բնակ­ վում։ Ակ­տիվ են նաև մշա­կու­ թային և կր­թա­կան հաս­տա­տու­ թյուն­նե­րը: Մի­ջո­ցա­ռում­նե­րից ան­մասն չի մնում նաև Մայր

բու­հը, որ­տեղ պար­բե­րա­բար կազ­մա­կերպ­վում են թե­մային առնչ­վող գի­տա­ժո­ղով­ներ, սե­ մի­նար-քն­նար­կում­ներ և այլն: Դա­տա­պար­տե­լով այդ ոճ­րա­ գոր­ծու­թյու­նը՝ և՛ դա­սա­խոս­նե­ րը, և՛ ու­սա­նող­նե­րը մշ­տա­պես հան­դես են գա­լիս տար­բեր նա­ խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րով, ան­դրա­ դառ­նում Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­ թյան ճա­նաչ­մա­նը: «1960­-ա­կան­նե­րին, երբ մեր հան­րու­թյու­նը ոտ­քի կանգ­նեց, հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ներն էին, որ բարձ­րա­ձայ­նե­ցին պա­հան­ ջա­տի­րու­թյան հար­ցը և առաջ­ նոր­դե­ցին մեր ժո­ղովր­դի պայ­ քա­րը՝ Եղեռ­նը ճա­նա­չե­լու և դա­տա­պար­տե­լու ուղ­ղու­թյամբ: Այդ թվա­կան­նե­րից առ այ­սօր ավան­դույթ է, որ հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­ներն այ­ցե­լում են Ծի­ ծեռ­նա­կա­բեր­դի հու­շա­հա­մա­ լիր և իրենց հար­գան­քի տուր­

քը մա­տու­ցում ան­մեղ զո­հե­րի հի­շա­տա­կին»,- ասաց ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­նա­վարտ­ նե­րի և հա­սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ռեկ­ տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը: ­Տե­ղե­կաց­նենք, որ ապ­րի­լի 23­-ին Մայր բու­հի ու­սա­նո­ղա­ կան կա­ռույց­նե­րի ներ­կա­յա­ ցու­ցիչ­նե­րը մաս­նակ­ցել են նաև ամե­նա­մյա ջա­հե­րով եր­թին. նրանք ԵՊՀ կենտ­րո­նա­կան մաս­նա­շեն­քի բա­կից Թուր­ քիայի մեր­ժո­ղա­կան քա­ղա­քա­ կա­նու­թյու­նը դա­տա­պար­տող տար­բեր վան­կար­կում­նե­րով շարժ­վել են դե­պի Ազա­տու­ թյան հրա­պա­րակ, այ­նու­հետև Ծի­ծեռ­նա­կա­բեր­դի հու­շա­հա­ մա­լիր:­ ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կան Էդիկ Մի­նասյա­նը, ան­դրա­դառ­նա­լով Ցե­ ղաս­պա­նու­թյան իրո­ղու­թյա­նը,

նշեց. «Ա­ռա­ջին հա­մաշ­խար­ հային պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­ քում Թուր­քիայի իշ­խա­նու­ թյուն­նե­րը հայե­րին մե­ղադ­րել են Ռու­սաս­տա­նի նկատ­մամբ հա­մակ­րան­քի մեջ ու դա օգ­ տա­գոր­ծել որ­պես պատր­վակ՝ ամ­բողջ հայ բնակ­չու­թյա­նը երկ­րի ներ­քին թշ­նա­մի հայ­ տա­րա­րե­լու հա­մար։ Լի­նե­լով պատ­մա­բան՝ 1915-1923 թթ. իրա­դար­ձու­թյուն­նե­րը գնա­հա­ տում եմ որ­պես պե­տու­թյան կող­մից աջակց­ված զանգ­վա­ ծային կո­տո­րած՝ ցե­ղաս­պա­ նու­թյուն։ Թե՛ Հա­յաս­տա­նը, թե՛ ամ­բողջ առա­ջա­դեմ մարդ­կու­ թյու­նը տե­ղի ու­նե­ցա­ծը հա­մա­ րում է ցե­ղաս­պա­նու­թյուն, որը խլել է ավե­լի քան 1.5 մլն մար­ դու կյանք։ Դա ան­ցած դա­ րասկզ­բի դրու­թյամբ ամ­բողջ հայե­րի կեսն էր»։­ Է­դիկ Մի­նա­սյա­նը թե­ման

վեր­լու­ծե­լիս կար­ևո­րում է նաև մի­ջազ­գային ար­ձա­գան­քը, որը ոչ միայն դա­տա­պար­տում է կա­տար­վա­ծը, այլև այն հա­ մա­րում 20-րդ դա­րասկզ­բի ամե­նա­ցա­վա­լի իրա­դար­ձու­ թյուն­նե­րից մե­կը. «Ան­ցած 102 տա­րի­նե­րը հայ ժո­ղովրդին ցույց են տվել, որ Թուր­քիան պատ­րաստ չէ ըն­դու­նել Ցե­ ղաս­պա­նու­թյու­նը, քա­նի որ կան հար­ցեր, որոնք կապ­ված են տա­րածք­նե­րի և կար­ևոր նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող խըն­ դիր­նե­րի հետ: Հա­մոզ­ված եմ՝ դա Թուր­քիայի իշ­խա­նու­թյուն­ նե­րի ան­հետ­ևո­ղա­կան քա­ղա­ քա­կա­նու­թյան ար­դյունքն է: Այդ գոր­ծե­լաո­ճը կշա­րու­նակ­վի այն­քան ժա­մա­նակ, քա­նի դեռ չի փոխ­վել թուրք հա­սա­րա­կու­ թյան մտա­ծե­լա­կեր­պը»: ­Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան փաս­տը ճա­նաչ­վել է բազ­մա­ թիվ պե­տու­թյուն­նե­րի կող­մից։ Առա­ջի­նը 1965 թվա­կա­նին դա ըն­դու­նել է Ու­րուգ­վայը, որի օրի­նա­կին հետ­ևել են Ռու­սաս­ տա­նը, Ֆրան­սիան, Իտա­լիան, Գեր­մա­նիան, Հո­լան­դիան, Բել­ գիան, Լե­հաս­տա­նը, Լիտ­վան, Սլո­վա­կիան, Շվե­դիան, Շվեյ­ ցա­րիան, Հու­նաս­տա­նը, Կիպ­ րո­սը, Լի­բա­նա­նը, Կա­նա­դան, Վե­նե­սո­ւե­լան, Ար­գեն­տի­նան, նաև ԱՄՆ 45 նա­հանգ­նե­րը։ Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թյու­նը ճա­նա­չել են նաև Վա­տի­կա­նը, Եվ­րո­պա­կան խորհր­դա­րա­նը, Եկե­ղե­ցի­նե­րի հա­մաշ­խար­ հային խոր­հուր­դը։

YSU.AM-ն առա­ջինն է Հա­յաս­տա­նի բու­հե­րի կայ­քե­րի շար­քում Հ­րա­պա­րակ­վել են Հա­ յաս­տա­նի բու­հե­րի վեբ կայ­քե­րի վիր­տու­ալ ին­ տե­լեկ­տո­ալ կա­պի­տա­ լի ին­դեք­սի (QI, Arcaler Scorecard) 2017 թ.-ի ապ­ րիլ ամս­վա հա­մե­մա­տա­ կան ցու­ցա­նիշ­նե­րը: Ք­նար Մի­սա­կյան ­ ա­յաս­տա­նի բու­հե­րի 33 Հ վեբ կայ­քե­րից վար­կա­նի­շա­ վոր­ման աղյու­սա­կի առա­ջին եռյա­կում հայտն­վել են Եր­ևա­ նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­ նը (QI=1.16), Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րա­

նը (QI=1.01) և Հա­յաս­տա­նի ազ­գային ագ­րա­րային հա­մալ­ սա­րա­նը (QI=0.44): ­Վար­կա­նի­շային աղյու­սա­կի առա­ջին տաս­նյա­կում են նաև Եր­ևա­նի պե­տա­կան բժշ­կա­կան, Հա­յաս­տա­նի պե­տա­կան տըն­ տե­սա­գի­տա­կան, Ճար­տա­րա­ պե­տու­թյան և շի­նա­րա­րու­թյան Հա­յաս­տա­նի ազ­գային, Երևա­ նի պե­տա­կան լեզ­վա­հա­սա­ րա­կա­գի­տա­կան, Հա­յաս­տա­ նի ամե­րի­կյան, Հա­յաս­տա­նի ազ­գային պո­լի­տեխ­նի­կա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րի և Երևա­նի գե­ղար­վես­տի պե­տա­կան ակա­ դե­միայի վեբ կայ­քե­րը: 2016 թ.-ի հոկ­տեմ­բե­րի 15­ին հրա­պա­րակ­ված ար­դյունք­

նե­րի հա­մե­մատ՝ այս տա­րի վիր­տո­ւալ ին­տե­լեկ­տո­ւալ կա­ պի­տա­լի ին­դեք­սի մի­ջին ար­ ժեքն աճել է 0.10­-ից մինչև 0.11:­ Ըստ վար­կա­նի­շային աղյու­սա­կի՝ 33 բու­հե­րի վեբ կայ­քե­րից միայն 7-ն ու­նեն մի­ ջին ար­ժե­քից բարձր ար­դյունք (0.11): ­Բու­հե­րի 4 մաս­նա­ճյու­ղե­ րից աղյու­սա­կը գլ­խա­վո­րում է Մոսկ­վայի Մ. Լո­մո­նո­սո­վի ան­վան պե­տա­կան հա­մալ­սա­ րա­նի եր­ևա­նյան մաս­նա­ճյու­ղը (11-րդ տեղ): Մաս­նա­վոր բու­ հե­րի շար­քում էլ աղյու­սա­կը գլ­խա­վո­րում է Եր­ևա­նի Մեհ­ րաբյա­նի ան­վան բժշ­կա­կան ինս­տի­տու­տը (15-րդ տեղ):

QI* рейтинг электронных представительств высших учебных заведений Армении (15.04.2017-21.11.2008) №

Высшие учебные заведения

Тип**

Rank

QI

Rank

15.04.2017

1.

Ереванский государственный университет

г

1

1.16

1

2.

Российско-Армянский (Славянский) университет

г

2

1.01

2

3.

Государственный аграрный университет Армении

г

3

0.44

5

4.

Ереванский государственный медицинский университет

г

4

0.30

3

5.

Армянский государственный экономический университет

г

5

0.20

3

6.

Ереванский государственный университет архитектуры и строительства

г

6

0.14

10

7.

Ереванский государственный лингвистический университет им. Брюсова

г

7

0.11

6

8.

Американский университет Армении

г

8

0.06

7

9.

Ереванская государственная академия художеств

г

9

0.04

9

10.

Государственный инженерный университет (Политехник)

г

10

0.04

8

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

5

| www.ysu.am

«PICASA». բու­հե­րի ճա­նա­պար­հը դե­պի մի­ջազ­գային կր­թա­կան ըն­տա­նիք­ Ար­ևե­լյան գոր­ծըն­կե­րու­թյան երկր­նե­րի բու­հե­րին դե­պի մի­ ջազ­գայ­նա­ցում տա­նող «PICASA» նա­խա­գիծն ամ­փո­փեց արդյունք­նե­րը, որոնք ար­դեն իսկ տե­սա­նե­լի ու հաշ­վե­լի են:

Ալեքսանդր Մարգարովը

­Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան «TEMPUS» ծրագ­րի «Մ­շա­ կու­թային և կա­ռուց­ված­քային վե­րա­փո­խում­նե­րի մի­ջո­ցով նպաս­տել Ար­ևե­լյան գոր­ծըն­կե­ րու­թյան երկր­նե­րի բու­հե­րի մի­ ջազ­գայ­նաց­մա­նը» (PICASA) նա­խա­գիծն ապ­րի­լի 19-20­-ը կա­յա­ցած գի­տա­ժո­ղո­վով ամ­ փո­փել է կա­տար­ված աշ­խա­ տանք­ներն ու ներ­կա­յաց­րել ար­դյունք­նե­րը: ­Նա­խագ­ծի հա­մա­կար­գո­ ղը Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­ մալ­սա­րանն է, որ­տեղ էլ անցկաց­վում էր «Հա­մալ­սա­րա­նի մի­ջազ­գայ­նա­ցում. ռազ­մա­ վա­րու­թյուն և որա­կի ապա­հո­ վում» խո­րագրով մի­ջազ­գային գի­տա­ժո­ղո­վը: Դրա շր­ջա­նա­ կում Հա­յաս­տա­նի, Վրաս­տա­ նի, Բե­լա­ռու­սի և Ուկ­րաի­նայի գործըն­կեր հաս­տա­տու­թյուն­

նե­րը ներ­կա­յաց­նում էին նա­ խագ­ծի ըն­թաց­քում իրենց ար­ ձա­նագ­րած ար­դյունք­նե­րը: ­Գի­տա­ժո­ղո­վի սկզ­բում ՀՀ կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րար Լևոն Մկրտ­չյա­ նի ու­ղեր­ձը փո­խան­ցեց ԿԳՆ ար­տա­քին կա­պե­րի և Սփյուռ­ քի վար­չու­թյան պետ Ար­թուր Ղա­զա­րյա­նը: Նա­խա­րարն իր ու­ղեր­ձում առանձ­նաց­րել էր ծրագ­րի ըն­ձե­ռած ար­դյունք­ ներն ու ար­ձա­նագ­րել, որ ծրագ­րի օգ­նու­թյամբ վեր­ջին տա­րի­նե­րին զգա­լի առա­ջըն­ թաց է գրանց­վել հայ­կա­կան բու­հե­րի մի­ջազ­գայ­նաց­ման գոր­ծում: «PICASA» նա­խա­գի­ծը մեկ­նար­կել է դեռևս 2013 թ.-ի­ն, այն իրա­կա­նաց­վում էր աշ­խա­ տան­քային մի քա­նի փա­թեթ­ նե­րով: Առա­ջին փա­թե­թը նե­ րա­ռել է այն ստո­րա­բա­ժա­նում­

նե­րի վե­րա­նա­յումն ու ան­ձնա­ կազ­մի վե­րա­պատ­րաս­տու­մը, որոնք պա­տաս­խա­նա­տու են մի­ջազ­գայ­նաց­ման հա­մար: Հա­ջորդ փա­թեթն ընդ­գր­կել է յու­րա­քան­չյուր բու­հում մի­ջազ­ գայ­նաց­ման քա­ղա­քա­կա­նու­ թյան մշա­կու­մը: Նա­խագ­ծի եր­րորդ փա­թե­թում շեշ­տադըր­ վել էր կր­թա­կան ծրագ­րե­րի մի­ ջազ­գայ­նա­ցու­մը: «­Մենք, բնա­կա­նա­բար, կա­ րող ենք առանձ­նաց­նել միջ­բու­ հա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն, հա­մա­տեղ հե­տա­զո­տու­թյուն­ ներ, դա­սա­խո­սա­կան և ու­սա­ նո­ղա­կան շար­ժու­նու­թյուն, գի­ տա­կան և կր­թա­կան ծրագրե­ րի մի­ջազ­գայ­նա­ցում և այլն: Մեզ հա­մար առա­վել կար­ևոր է եղել այն հան­գա­ման­քը, որ մենք կա­րո­ղա­ցել ենք մաս­նա­ կից բո­լոր երկր­նե­րի բու­հե­րում մշա­կել ռազ­մա­վա­րու­թյուն­ներ և քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն­ներ, ինչ­պես նաև կոնկ­րետ գոր­ծո­ ղու­թյուն­ներ, որոնք ուղղ­ված են մի­ջազ­գայ­նաց­ման խո­րաց­ մա­նը»,- ասում է ԵՊՀ մի­ջազ­ գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան վար­չու­թյան պետ Ալեք­սանդր Մար­գա­րո­վը: «PICASA» նա­խագ­ծի ամե­ նա­կար­ևոր ձեռք­բե­րում­նե­րից մեկն էլ մի­ջազ­գայ­նաց­ման ձեռ­նար­կի հրա­տա­րա­կումն է, որի շնոր­հան­դե­սը կա­յա­ցավ գի­տա­ժո­ղո­վի ըն­թաց­քում: Թե ինչ թե­մա­ներ են նե­րառ­ված գր­քում, ինչ խն­դիր­ներ են ար­ ծարծ­ված, և բու­հի մի­ջազ­գայ­ նաց­մանն ուղղ­ված ինչ­պի­սի քայ­լեր են ան­հրա­ժեշտ, գի­ տա­ժո­ղո­վի մաս­նա­կից­նե­րին

ներ­կա­յաց­րեց հենց հե­ղի­նա­կը՝ Բել­գիայի Լյու­վեն-Լիմ­բուրգ հա­մալ­սա­րա­նի ներ­կա­յա­ցու­ ցիչ Մի­խաել Յո­րի­սը: «Գր­քում պա­տաս­խա­ նել ենք այն բո­լոր հար­ցե­րին, որոնք վե­րա­բե­րում են բու­հե­ րի մի­ջազ­գայ­նաց­ման խն­դիր­ նե­րին, նպա­տակ­նե­րին, գոր­ ծիք­նե­րին, որոն­ցով պետք է կազ­մա­կեր­պել գոր­ծըն­թա­ցը»,նշում է պա­րոն Յո­րի­սը: Գի­տա­ժո­ղո­վի եր­կու օրե­ րի ըն­թաց­քում մաս­նա­կից­նե­րը ոչ միայն հան­դես եկան զե­ կու­ցում­նե­րով, որոն­ցից յու­րա­ քան­չյու­րը ներ­կա­յաց­նում էր մաս­նա­կից երկր­նե­րում կա­ տար­ված աշ­խա­տան­քը, այլև ան­ցկաց­վեց կլոր սե­ղան, որին մաս­նակ­ցում էին Հա­յաս­տա­նի, Բե­լա­ռու­սի, Վրաս­տա­նի, Ուկ­ րաի­նայի կր­թու­թյան և գի­տու­ թյան նա­խա­րա­րու­թյուն­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն ու որա­կի

ապա­հով­ման պա­տաս­խա­նա­ տու­նե­րը: ­«Այժմ մենք ու­նենք «Tempus»­-ի և «Erasmus+»­-ի ըն­թա­ցիկ 20­-ից ավե­լի նա­խագ­ծեր, որոնք ուղղ­ված են կա­ րո­ղու­թյուն­նե­րի զար­գաց­մա­նը, դրան­ցից մե­կը «PICASA»-ն է: Այն Ար­ևե­լյան գոր­ծըն­կե­րու­ թյան երկր­նե­րին Եվ­րո­պա­կան միու­թյան հետ հա­մա­գոր­ծակ­ ցե­լու շատ լավ հնա­րա­վո­րու­ թյուն է տա­լիս: Կա­րո­ղու­թյուն­ նե­րի զար­գաց­մանն ու շար­ժու­ նու­թյանն ուղղ­ված ծրագ­րե­րը տա­րեց­տա­րի աճում են, և բու­ հե­րը լավ հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­ նեն զար­գաց­նե­լու իրենց կր­թա­ կան ծրագ­րե­րը, ապա­հո­վե­լու աշ­խա­տա­կազ­մի որա­կա­վոր­ ման բարձ­րա­ցումն ու ու­սա­ նող­նե­րի շար­ժու­նու­թյու­նը»,փաս­տում է «Erasmus+»­-ի հա­ յաս­տա­նյան գրա­սե­նյա­կի ղե­ կա­վար Լա­նա Կար­լո­վան:

6

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ-ն մաս­նակ­ցեց

«Կր­թու­թյուն և կա­րիերա EXPO-2017»­-ի­ն Ապ­րի­լի 26­-28­-ը «Yerevan expo» ցու­ցա­հան­դե­սային հա­մա­լի­րում ան­ցկաց­վեց 17-րդ մի­ջազ­գային մաս­նա­գի­տաց­ված «Կր­թու­թյուն և կա­րիերա EXPO-2017» ցու­ցա­հան­դե­սը, որին մաս­նակ­ցում էր նաև Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նը: ­Հով­հան­նես Վար­դա­նյան «Կր­թու­թյուն և կա­րիերա EXPO-2017» խո­րագ­րով 17-րդ մի­ջազ­գային մաս­նա­գի­տաց­ ված ցու­ցա­հան­դե­սին մաս­նա­ կից ավե­լի քան 70 կր­թա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի շար­քում իր ակ­տիվ մաս­նակ­ցու­թյունն ու­նե­ցավ նաև Մայր բու­հը, որը ներ­կա­յաց­րեց ոչ միայն կըր­ թա­կան ծրագ­րե­րը, այլև ԵՊՀ հրա­տա­րակ­չու­թյան կող­մից վեր­ջին տա­րի­նե­րին հրա­տա­ րակ­ված գր­քե­րը: Մաս­նա­ գի­տաց­ված ցու­ցա­հան­դե­սը կազ­մա­կերպ­վում է ամեն տա­ րի, որի ըն­թաց­քում Հա­յաս­տա­ նում և ար­տերկ­րում գոր­ծող կրթօջախ­նե­րը ներ­կա­յա­նում են իրենց տա­ղա­վար­նե­րով` ներ­կա­յաց­նե­լով իրենց կր­թա­ կան ծրագ­րե­րը: «­Ներ­կա­յումս ցու­ցա­հան­ դես­նե­րը ոլորտ­նե­րի կա­ռա­ վար­ման յու­րա­տե­սակ մե­ խա­նիզմ են դար­ձել: Դրանք նպաս­տում են, որ­պես­զի հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյան եզ­րեր գտն­վեն մի­ջազ­գային կազ­մա­ կեր­պու­թյուն­նե­րի հետ՝ ցույց տա­լով մեր մաս­նա­գետ­նե­րի նվա­ճում­նե­րը, ծա­նո­թաց­նում են ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան աշ­ խա­տանք­նե­րի հետ: Ես նկա­ տել եմ, որ շատ հա­ճախ ցու­ ցա­հան­դես­նե­րից հե­տո նոր նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­ներ և գա­ ղա­փար­ներ են ծն­վում, որոնք հե­տա­գա­յում հա­մա­պա­տաս­ խան մար­դիկ զար­գաց­նում են: Ստաց­վում է, որ ցու­ցա­հան­ դես­նե­րը ոլոր­տի զար­գաց­մանն են նպաս­տում հատ­կա­պես կա­ ռա­վար­ման գոր­ծում»,- ասաց ՀՀ ԿԳ փոխ­նա­խա­րար Մա­ նուկ Մկրտ­չյա­նը: Փոխ­նա­խա­րա­րը մո­տե­ցավ ինչ­պես Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի, այն­պես էլ այլ կր­թա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­ րի և կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի տա­ղա­վար­նե­րին: Եռօ­րյա ցու­ ցա­հան­դե­սին մաս­նակ­ցե­ցին նաև կր­թու­թյան ոլոր­տի ներ­

կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, հան­րա­պե­ տու­թյան մի շարք դպ­րոց­նե­րի ավար­տա­կան դա­սա­րան­նե­րի աշա­կերտ­ներ և ու­սու­ցիչ­ներ: Հարկ է ընդ­գծել, որ ԵՊՀ-ն այս տա­րի ցու­ցա­հան­դե­սում ներ­ կա­յաց­ված էր նր­բա­ճա­շակ դի­զայ­նե­րա­կան ձևա­վո­րում ու­նե­ցող ու­րույն ու բազ­մա­բո­ վան­դակ տա­ղա­վա­րով: Մայր բուհի տա­ղա­վա­րում փոխ­նա­ խա­րա­րին ման­րա­մասն ներ­ կա­յաց­վե­ցին կր­թա­կան նո­րա­ մու­ծու­թյուն­նե­րը, առա­ջի­կա ծրագ­րե­րը, դրանց ար­դյու­նա­ վե­տու­թյու­նը և այլն: ­«ԵՊՀ-ն այս տա­րի ներ­կա­ յա­ցավ կր­թա­կան, գի­տա­հե­ տա­զո­տա­կան և մի­ջազ­գային առանձ­նա­հա­տուկ ծրագ­րե­րով. մենք փոր­ձել էինք ձևա­չա­փի մեջ փո­փո­խու­թյուն մտց­նել և մաս­նա­գի­տա­կան ծրագ­րե­րով հե­տաքրքր­վող­նե­րի հա­մար ներ­կա­յաց­րել էինք Ֆար­մա­ ցիայի, Հա­յա­գի­տա­կան հե­տա­ զո­տու­թյուն­նե­րի ինս­տի­տուտ­

նե­րի, Կի­րա­ռա­կան կեն­սա­ բա­նու­թյան գե­րա­զան­ցու­թյան կենտ­րո­նի, Քի­միայի ֆա­կուլ­ տե­տի գոր­ծու­նեու­թյու­նը, ինչ­ պես նաև Տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տե­տի նոր մա­գիստ­րո­սա­կան ծրագրե­րը: Գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան կենտ­րոն­նե­րը ցու­ցա­հան­դե­սի ըն­թաց­քում ներ­կա­յաց­նում էին նաև լա­բո­րա­տոր սար­քա­վո­ րում­նե­րով փոր­ձեր»,- ասաց ԵՊՀ հա­սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի և լրատ­վու­թյան վար­չու­թյան պետ Կա­րեն Գրի­ գո­րյա­նը:­ Ե­ռօ­րյա ցու­ցա­հան­դե­սի առա­ջին օրը ԵՊՀ տա­ղա­վա­րը մար­դա­շատ էր: Ապա­գա (և ոչ միայն) հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­ րը ծա­նո­թա­նում էին 2017-2018 ուս­տար­վա կր­թա­կան նո­րու­ թյուն­նե­րին, ծրագ­րե­րին և այլն: Հարկ է ընդ­գծել, որ տա­ղա­վար այ­ցե­լող­նե­րը հիմ­նա­կա­նում հե­տաքրքր­վում էին մաս­նա­ գի­տու­թյուն­նե­րի առանձ­նա­

հատ­կու­թյուն­նե­րով, ինչ­պես նաև կր­թու­թյունն ար­տերկ­րում շա­րու­նա­կե­լու հնա­րա­վո­րու­ թյուն­նե­րով: Հա­մալ­սա­րա­նի մա­սին ամ­բող­ջա­կան տե­ղե­ կատ­վու­թյունն ավար­տա­կան դա­սա­րան­նե­րի աշա­կերտ­նե­րի հա­մար հիանա­լի հնա­րա­վո­ րու­թյուն էր մաս­նա­գի­տու­թյան ընտ­րու­թյան առու­մով կողմ­նո­ րոշ­վե­լու, ինչ­պես նաև կր­թու­ թյան նկատ­մամբ նրանց հե­ տաքրք­րու­թյու­նը բարձ­րաց­նե­ լու հա­մար:­ Ինչ խոսք, նմա­նօ­րի­նակ ցու­ցա­հան­դես­ներն օգ­տա­կար են նաև բու­հե­րի ու­սա­նող­նե­ րի հա­մար. չէ՞ որ այ­սօր կա­ րիերան և կր­թու­թյու­նը հա­ մա­քայլ են ըն­թա­նում: Առանց կր­թու­թյան, կա­յուն, լիար­ժեք գի­տե­լիք­նե­րի չի կա­րող լի­նել կա­րիերա, մաս­նա­վո­րա­պես մի­ջազ­գային բազ­մաբ­նույթ ծրագ­րե­րի իրա­կա­նաց­ման պա­րա­գա­յում:­ Ու­րա­խա­լի փաստ էր, որ ու­

սա­նող­նե­րը ներգ­րավ­ված էին իրենց բու­հը ներ­կա­յաց­նե­լու գոր­ծում: Նշենք, որ այ­ցե­լու­նե­ րը Մայր բու­հի տա­ղա­վա­րում հան­դի­պե­ցին նաև Ծրագ­րա­ վոր­ման մի­ջազ­գային օլիմ­ պիադային մաս­նակ­ցած ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի հետ: ­Հա­վե­լենք, որ «Կր­թու­թյուն և կա­րիերա EXPO-2017» ցու­ ցա­հա­նդե­սը, նպա­տակ ու­նե­ նա­լով հան­րու­թյա­նը ներ­կա­ յաց­նել ու­սում­նա­կան հաս­ տա­տու­թյուն­նե­րի, կր­թա­կան ծրագ­րեր իրա­կա­նաց­նող մի­ ջազ­գային և տե­ղա­կան կազ­ մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի գոր­ծու­ նեու­թյու­նը, ցան­կա­ցող­նե­րին նաև կրթու­թյա­նը, մաս­նա­գի­ տա­կան կողմ­նո­րոշ­մա­նը, աշ­ խա­տան­քի տե­ղա­վոր­մա­նը, կա­րիերային առնչ­վող բո­լոր հար­ցե­րի պա­տաս­խան­նե­րը ստա­նա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն էր ըն­ձե­ռել:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

7

| www.ysu.am

ԵՊՀ երի­տա­սարդ դա­սա­խոս­նե­րը նախ­նա­կան զին­պատ­րաս­տու­թյուն են ան­ցել ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­ կան կազ­մա­կեր­պու­թյու­ նը ԵՊՀ դա­սա­խոս­նե­րի և գի­տաշ­խա­տող­նե­րի հա­մար ՀՀ ՊՆ­-ի աջակ­ ցու­թյամբ ապ­րիլ ամ­սին անցկաց­րել է նախ­նա­ կան զին­վո­րա­կան պատ­ րաս­տու­թյան դա­սըն­թաց: Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան ­ ով­հան­նես Վար­դա­նյան Հ ­ ա­սըն­թացն այն հա­մալ­սա­ Դ րա­նա­կան­նե­րի հա­մար էր, ով­ քեր օրեն­քով սահ­ման­ված կար­ գով պար­տա­դիր զին­վո­րա­կան ծա­ռա­յու­թյու­նից ազատ­ված են: ԵՊՀ դա­սա­խոս­նե­րի նախ­ նա­կան զին­պատ­րաս­տու­թյան ծրագ­րի նա­խա­գի­ծը մշակ­վել է ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­ մա­կեր­պու­թյան կող­մից, ար­ժա­ նա­ցել ԵՊՀ ռեկ­տոր Արամ Սի­ մո­նյա­նի հա­վա­նու­թյա­նը, ապա ներ­կա­յաց­վել ՀՀ պաշտ­պա­նու­ թյան նա­խա­րա­րու­թյա­նը: Դրա­ նից հե­տո ՀՀ ԶՈՒ մար­տա­կան պատ­րաս­տու­թյան վար­չու­թյան հետ մշակ­վել և հաս­տատ­վել է դա­սըն­թա­ցի ծրա­գի­րը: «Այս ծրա­գի­րը կար­ևոր նշա­ նա­կու­թյուն ու­նի հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­նե­րի հա­մար: Կար­ծում եմ՝ ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նը մեծ կլի­նի, քա­նի որ տե­սա­կան և գործ­նա­կան պա­րապ­մունք­նե­ րը լի են ռազ­մա­կան ոլոր­տին առնչ­վող տար­բեր թե­մա­նե­րի վե­րա­բե­րյալ դա­սա­խո­սու­թյուն­ նե­րով»,- ծրագ­րի մեկ­նար­կի սկզ­բում հույս էր հայտ­նել ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­ պու­թյան նա­խա­գահ Ար­մեն Ավե­տի­սյա­նը: Մեկ ամիս ան­ց ար­դյունք­ ներն ար­դեն շո­շա­փե­լի էին: Քա­ռօ­րյա դա­սըն­թա­ցը մեկ­նար­ կել է ապ­րի­լի 8-ին և անցկաց­ վել ՊՆ Անդ­րա­նիկ Օզա­նյա­նի ան­վան զո­րա­մա­սում ամ­բողջ ամս­վա ըն­թաց­քում՝ յու­րա­քան­ չյուր շա­բաթ օր, որ­պես­զի դա­ սա­խոս­նե­րը կա­րո­ղա­նային այն հա­մա­տե­ղել աշ­խա­տան­քի հետ: Նշենք, որ մինչ դա­սըն­թա­ ցի մեկ­նար­կը երի­տա­սարդ դա­ սա­խոս­նե­րի և գի­տաշ­խա­տող­ նե­րի հետ ապ­րի­լի 7-ին հան­դի­ պել էին Ար­մեն Ավե­տի­սյա­նը և ՀՀ ՊՆ մար­տա­կան պատ­րաս­ տու­թյան վար­չու­թյան պլա­նա­ վոր­ման և վեր­լու­ծու­թյան բաժ­ նի պետ, գն­դա­պետ Ար­մե­նակ Վար­դա­նյա­նը: Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում նշ­վել է, որ նո­րան­ կախ Հա­յաս­տա­նի պատ­մու­ թյան մեջ առա­ջին ան­գամ է

այդ ձևա­չա­փով և բո­վան­դա­կու­ թյամբ դա­սըն­թաց ան­ցկաց­վե­ լու, որը մաս­նա­կից­նե­րին ռազ­ մա­կան ոլոր­տին վե­րա­բե­րող տար­րա­կան գի­տե­լիք­ներ ձեռք բե­րե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն կըն­ ձե­ռի: ­Նախ­նա­կան զին­վո­րա­կան պատ­րաս­տու­թյան դա­սըն­թա­ ցին մաս­նակ­ցել են ԵՊՀ մինչև 40 տա­րե­կան 40 դա­սա­խոս և գի­տաշ­խա­տող: Վերջ­նա­գի­ծը հա­տել և վկա­յագ­րեր են ստա­ ցել նրան­ցից 29­-ը: Վկա­յագ­րեր չեն ստա­ցել նրանք, ով­քեր 2 և ավե­լի ան­գամ բա­ցա­կայել են դա­սե­րից: ­Քա­ռօ­րյա դա­սըն­թա­ցի շըր­ ջա­նա­կում հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րը մաս­նակ­ցել են ինչ­պես տե­սա­կան, այն­պես էլ պրակ­ տիկ դաշ­տային պա­րապ­մունք­ նե­րին: Նախ ծա­նո­թա­ցել են հա­վա­նա­կան հա­կա­ռա­կոր­դի բա­նա­կի կա­ռուց­ված­քին, սպա­ ռա­զի­նու­թյանն ու մար­տա­վա­ րու­թյա­նը, ապա ու­սում­նա­սի­րել հրաձգային զեն­քե­րը, դրանց տե­սակ­նե­րը, հատ­կու­թյուն­ներն ու առա­վե­լու­թյուն­նե­րը, սո­վո­ րել հրաձգու­թյան հի­մունք­նե­րը (գն­դա­կի թռիչք, արա­գու­թյուն, դի­պու­կու­թյուն, դիպ­ման կե­տի որո­շում, նշա­նա­կե­տի խո­ցում և այլն), ինչ­պես նաև հրաձ­գու­ թյան կա­նոն­նե­րը: «Ազգ-բա­նակ գա­ղա­փա­րին միտ­ված այս ծրա­գիր-դա­սըն­ թացն ու­նե­ցավ ան­մի­ջա­կան բնույթ, նպաս­տեց դա­սա­խոս­ նե­րի կրա­կային պատ­րաս­տու­ թյան վի­ճա­կի բա­րե­լավ­մա­նը, ռազ­մա­կան գի­տե­լիք­նե­րի ավե­ լաց­մա­նը, ինչ­պես նաև բա­ նակ-հա­սա­րա­կու­թյուն կա­պի ամ­րապնդ­մանն ու զար­գաց­մա­ նը»,- նշեց Ար­մեն Ավե­տիսյա­նը: ­Պա­րապ­մունք­նե­րի մի մա­ սը և՛ գործ­նա­կան էին, և՛ տե­սա­ կան: Ծրագ­րի մաս­նա­կից­նե­րը նաև հե­տա­խու­զա­կան պատ­ րաս­տու­թյուն են ան­ցել: Բա­ցի

Արմեն Ավետիսյանը և Արմենակ Վարդանյանը

դրա­նից՝ ար­դեն գի­տեն նաև՝ ինչ բու­ժօգ­նու­թյուն է պետք ցու­ցա­ բե­րել մար­տի դաշ­տում: Ե­րեք դա­սըն­թաց­նե­րի ըն­ թաց­քում մաս­նա­կից­ներն աշ­ խա­տում էին վար­ժա­սար­քե­ րով, իսկ ար­դեն ապ­րի­լի 29­-ին նրանք, այս­պես կոչ­ված, «քըն­ նու­թյու­նը» հանձ­նե­ցին դաշ­ տային պայ­ման­նե­րում, որ­տեղ թի­րախ­նե­րը խո­ցում էին իրա­ կան զեն­քե­րով և մար­տա­կան փամ­փուշտ­նե­րով: «­Հու­րա­խու­թյուն մեզ՝ պետք է ասեմ, որ մեր դա­սա­խոս­նե­րի մեծ մա­սը կա­րո­ղա­ցավ խո­ցել թի­րա­խը և բարձր ցու­ցա­նիշ­ներ գրան­ցել: Կային դա­սա­խոս­ներ, ով­քեր առա­ջին ան­գամ էին ձեռ­ քը զենք վերց­նում, և դա իրենց հա­մար լավ փորձ էր: Աստ­ված մի՛ արաս­ցե, եթե կա­րիք լի­նի, նրանք պատ­րաստ են գրի­ չը փո­խա­րի­նել զեն­քով և մեկ­ նել պե­տու­թյան սահ­ման­նե­րը պաշտ­պա­նե­լու»,- փաս­տում է Ար­մեն Ավե­տի­սյա­նը: ­Հ ա­մ ալ­ս ա­ր ա­ն ա­կ ան­ն ե­ր ի ար­ձա­նագ­րած ար­դյունք­նե­րը գո­հա­ցու­ցիչ են եղել նաև զին­վո­ րա­կան­նե­րի հա­մար: «Ինչ­պես նո­րա­կո­չիկ­նե­րը, այն­պես էլ երի­տա­սարդ դա­սա­ խոս­նե­րը և գի­տաշ­խա­տող­նե­ րը ման­րա­մասն ծա­նո­թա­ցան զեն­քե­րին, ու­սում­նա­սի­րե­ցին

դրանց առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­ նե­րը: Անդ­րա­դարձ կա­տար­վեց նաև ճիշտ նշա­նա­կե­տին բե­րե­ լու հմ­տու­թյուն­նե­րին, որից հե­ տո վար­ժա­սար­քի վրա կա­տար­ վեց առա­ջին կրա­կային փոր­ ձը»,- ասաց գըն­դա­պետ Վար­ դա­նյանն ու հա­վե­լեց, որ եթե յու­րա­քան­չյուր զին­վոր ճիշտ իմա­նա իր տեղն ու դիր­քը, ապա այդ զին­վորն ան­հաղթ կլի­նի: Պա­րոն Վար­դա­նյա­նը նշեց նաև, որ այն մաս­նա­կից­նե­ րը, ով­քեր ծրագ­րի շր­ջա­նա­ կում իրենց լա­վա­գույն կող­մե­ րով են դրս­ևո­րել, կմաս­նակ­ցեն նաև զին­վո­րա­կան նախ­նա­կան պատ­րաս­տու­թյան ծրագ­րի երկ­րորդ փու­լին, որը կտար­ բեր­վի նա­խոր­դից: Պաշտ­պա­ նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը կմ­շա­կի դա­սըն­թա­ցի ար­դյու­ նա­վե­տու­թյան բարձ­րաց­մա­նը միտ­ված նոր ձևա­չա­փեր: Դա­սըն­թա­ցի վերջ­նար­դյուն­ քը դուր է եկել նաև դա­սա­խոս­ նե­րին, որոն­ցից շա­տե­րը ծրագ­ րի հա­ջորդ փու­լե­րին մաս­նակ­ ցե­լու ցան­կու­թյուն են հայտ­նել: «Ա­վե­լորդ չէ նշել, որ մեր երկ­րում տղա­մար­դիկ, ան­կախ մաս­նա­գի­տու­թյու­նից ու աշ­խա­ տան­քից, պետք է գո­նե որո­շա­ կի մա­կար­դա­կով ծա­նոթ լի­նեն զեն­քին, հար­ևան երկ­րի ռազ­ մա­կան պո­տեն­ցյա­լին,- նշում է

Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի դե­կա­նի տե­ղա­կալ Ռու­բեն Մել­քո­նյանը և հավելում,- այս ծրա­գի­րը, թեև առա­ջինն էր, բայց հա­ջող­ված էր: Մենք կա­ րո­ղա­ցանք հա­մա­պար­փակ գի­տե­լիք­ներ ստա­նալ հա­կա­ ռա­կոր­դի որոշ զի­նա­տե­սակ­նե­ րի, զոր­քե­րի տե­ղա­բաշխ­ման մա­սին: Ան­ձամբ ես տե­սա մեր սպա­նե­րի պատ­րաստ­վա­ծու­ թյան մա­կար­դա­կը: Նրանք շատ գրա­գետ հայե­րե­նով ներ­կա­յաց­նում էին զեն­քե­րը, դրանց կա­ռուց­ված­քը, դե­տալ­ նե­րը: Չնա­յած իմ գեր­հա­գե­ցած գրա­ֆի­կին՝ ան­համ­բեր սպա­ սում էի այդ օրե­րին, և դա ինձ շատ բան տվեց»: «­Շատ հե­տաքր­քիր էր: Մտնե­լով զո­րա­մաս՝ ար­դեն դառ­նում ես ու­րիշ մարդ. այն­ տեղ բո­լո­րը հա­վա­սար են: Ես ճա­նա­չում եմ մարդ­կանց, ով­ քեր շատ զբաղ­ված են նաև ոչ աշ­խա­տան­քային օրե­րին, բայց շա­բաթ օրը բո­լորս մի մար­դու նման տե­ղում էինք, ին­չի հա­մար ան­ձամբ ես չեմ փոշ­մա­նել»,ասում է Մի­ջազ­գային հա­րա­ բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի դե­կա­նի տե­ղա­կալ Ար­թուր Իս­ րայե­լյանն ու խոս­տո­վա­նում, որ ցան­կու­թյուն ու­նի նաև հա­ ջորդ ծրագ­րին մաս­նակ­ցե­լու: Նույ­նիսկ ու­նի մի շարք առա­ ջար­կու­թյուն­ներ, որոնք ար­դեն ներ­կա­յաց­րել է կազ­մա­կեր­պիչ­ նե­րին՝ ծրա­գիրն ավե­լի կա­տա­ րե­լա­գոր­ծե­լու հա­մար: ԵՊՀ աշ­խար­հագրու­թյան և երկ­րա­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դա­սա­խոս Գոռ Ալեք­սա­նյա­նի հա­մար դա զեն­քի հետ առա­ ջին «հան­դի­պումն» էր. «Որ­պես ծրագ­րի հիմ­նա­կան վերջ­նար­ դյունք՝ ես կշեշ­տեի մար­տա­կան ու­նա­կու­թյուն­նե­րի և կա­րո­ղու­ թյուն­նե­րի ձևա­վո­րու­մը՝ մաս­ նա­վոր­պես զեն­քի հետ «աշ­խա­ տե­լու», կրա­կե­լու և մար­տա­կան իրա­վի­ճակ­նե­րում արագ կողմ­ նո­րոշ­վե­լու առու­մով։ Իհար­կե, նաև այս ծրագ­րի օգ­նու­թյամբ ծա­նո­թա­ցանք ԵՊՀ մեր երի­ տա­սարդ գոր­ծըն­կեր­նե­րի հետ, ին­չը հե­տա­գա հա­մա­գոր­ծակ­ ցու­թյան հիմք կա­րող է լի­նել»։ Ն­շենք, որ ծրագ­րի առա­ ջին հա­ջող փոր­ձը հաշ­վի առ­ նե­լով՝ նա­խա­տես­վում է դրան շա­րու­նա­կա­կան բնույթ տալ: Ըստ նախ­նա­կան պայ­մա­նա­ վոր­վա­ծու­թյան՝ հա­ջորդ զին­ պատ­րաս­տու­թյու­նը կանց­կաց­ վի այս կի­սա­մյա­կի ավար­տին կամ հա­ջոր­դի սկզ­բին: Ի դեպ, այս ան­գամ ծրագ­րին կա­րող են մաս­նակ­ցել նաև իգա­կան սե­ռի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը:

8

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Գի­տա­ժո­ղո­վի առանց­քում հայոց պատ­մու­թյան պար­բե­րաց­ման խն­դիր­ներն էին Ապ­րի­լի 13-14­-ը ԵՊՀ գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րի դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ ցավ «Հայոց պատ­մու­ թյան նոր պար­բե­րաց­ ման խնդիր­նե­րը» խո­ րագ­րով գի­տա­ժո­ղո­վը: ­ ի­լե­նա Մկրտ­չյան, Մ ­Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­ տետ, 1­-ին կուրս Գի­տա­ժո­ղո­վը ՀՀ ԿԳՆ գի­ տու­թյան պե­տա­կան կո­մի­տեի աջակ­ցու­թյամբ և ԵՊՀ հա­յա­ գի­տա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­ նե­րի ինս­տի­տու­տի (Հ­ՀԻ), ՀՀ ԳԱԱ­-ի, Հա­յաս­տա­նի պե­տա­ կան ման­կա­վար­ժա­կան, Հայռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­ մալ­սա­րան­նե­րի, ՀՀ ազ­գային ար­խի­վի, ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի և պատ­ մու­թյան ֆա­կուլ­տետ­նե­րի, Վա­ նա­ձո­րի և Ար­ցա­խի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րի հետ գոր­ ծակ­ցու­թյամբ կազ­մա­կեր­պել էր «Հա­յաս­տա­նի պատ­մա­ գետ­նե­րի միու­թյուն» հա­սա­րա­ կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը: Գի­տա­ժո­ղո­վը նա­խա­գա­ հում էր ԵՊՀ ռեկ­տոր, ՀՀԻ­-ի տնօ­րեն, «Հա­յաս­տա­նի պատ­ մա­գետ­նե­րի միու­թյուն» (ՀՊՄ) ՀԿ­-ի նա­խա­գահ Արամ Սի­մոնյա­նը, ով բաց­ման խոս­քում նշեց, որ պատ­մա­գի­տու­թյան այն հար­ցե­րը, որոնք պա­հան­ ջում են նոր մո­տե­ցում­ներ և հա­կա­սա­կան նե­րուժ են կրում, պետք է քն­նարկ­վեն կլոր սե­ ղան­նե­րի, գի­տա­ժո­ղով­նե­րի մի­ջո­ցով և ստա­նան որո­շա­կի պա­տաս­խան­ներ՝ հե­տա­գա գոր­ծըն­թաց­նե­րը կազ­մա­կեր­ պե­լու հա­մար: «Շ­նոր­հա­կալ ենք, որ ար­ ձա­գան­քե­ցիք մեր կո­չին և հե­ տաքրք­րու­թյուն ցու­ցա­բե­րե­ցիք գի­տա­ժո­ղո­վի թե­մայի հան­դեպ: Այս խն­դի­րը բո­լո­րիս մշ­տա­ պես հե­տաքրք­րել և այ­սօր էլ հե­տաքրք­րում է: Պատ­մու­թյան պար­բե­րաց­ման մո­տե­ցում­նե­ րի բազ­մա­զա­նու­թյու­նը շփոթ է առա­ջաց­րել պատ­մա­գի­տու­ թյան մեջ, և միշտ էլ եղել են տար­բեր մո­տե­ցում­ներ՝ սկ­սած հին աշ­խար­հից, հին հու­նա­կան և հռո­մեական պատ­միչ­նե­րից, մարդ­կան­ցից, ով­քեր թվում է, թե պատ­մու­թյան հետ որ­ևէ առն­չու­թյուն չու­նեն, օրի­նակ՝ Պյու­թա­գո­րա­սը, ով նույն­պես ան­դրա­դար­ձել է այդ խնդիր­նե­ րին»,- փաս­տեց Արամ Սի­մոնյա­նը:

Փակ գի­տա­ժո­ղո­վի շր­ջա­ նա­կում զե­կու­ցում­ներ ներ­ կա­յաց­րին ՀՀ ԳԱԱ հնա­գի­ տու­թյան ինս­տի­տու­տի տնօ­ րեն, պատմ. գիտ. դոկ­տոր, պրոֆեսոր Պ. Ավե­տի­սյա­նը, ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ինս­տի­ տու­տի տնօ­րեն, պատմ. գիտ. դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Ռ. Սաֆ­ րաս­տյա­նը, պատ­մու­թյան ինս­տի­տու­տի առա­ջա­տար գի­տաշ­խա­տող, պատմ. գիտ. թեկ­նա­ծու, դո­ցենտ Ա. Շահ­նա­ զա­րյա­նը, ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան, պատմ. գիտ. դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Է. Մի­նա­սյա­նը, Պատմության ֆակուլտետի սփյուռ­քա­գի­տու­ թյան ամ­բիոնի վա­րիչ, պատմ. գիտ. դոկ­տոր Ա. Եղիազարյա­ նը, պատմ. գիտ. դոկ­տոր, պրո­ ֆե­սոր Վ. Թու­նյա­նը, Հայ-ռու­ սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­ մալ­սա­րա­նի հա­մաշ­խար­հային պատ­մու­թյան և ար­տա­սահ­

մա­նյան տա­րա­ծաշր­ջա­նա­ գի­տու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ, պատմ. գիտ. դոկ­տոր, պրո­ֆե­ սոր Ե. Մար­գա­րյա­նը, Վա­նա­ ձո­րի պե­տա­կան հա­մալ­սա­ րա­նի պատ­մու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ, պատմ. գիտ. դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Ֆ. Մով­սի­սյա­նը, ՀՀ ազ­գային ար­խի­վի տնօ­րեն Ա. Վի­րա­բյա­նը: Գի­տա­ժո­ղո­վի առա­ջին օր­վա ըն­թաց­քում ներ­կա­յաց­ վե­ցին 6 զե­կու­ցում­ներ: Քըն­ նարկ­ման թե­մա­ներն առնչ­վում էին Հա­յաս­տա­նի հել­լե­նիզ­մի առանձ­ն ա­հ ատ­կ ու­թ յուն­ն ե­ րի, միջ­նա­դա­րի պատ­մու­թյան պար­բե­րաց­մա­նը: ՀՀ ԳԱԱ պատ­մու­թյան ինս­տի­տու­տի տնօ­րեն Աշոտ Մել­քո­նյա­նը նշեց, որ ան­կախ Հա­յաս­տա­նի պայ­ման­նե­րում շատ մեծ և լուրջ քայ­լեր են նմա­նօ­րի­նակ կազ­մա­կեր­պու­ թյուն ստեղ­ծե­լը և գործ­նա­կա­

նում քն­նար­կում­ներ սկ­սե­լը: «­Մե­զա­նում շատ բան կփոխ­վի, որով­հետև պատ­ վախն­դիր պետք է լի­նել նաև մաս­նա­գի­տա­կան խն­դիր­նե­ րում»,- ասաց Աշոտ Մել­քոնյա­ նը և հա­վե­լեց, որ թե­պետ ար­ դեն կան հայոց պատ­մու­թյան ակա­դե­միական 5 գր­քեր և դա­սագր­քե­րի շարք, որոն­ցում ար­դեն իսկ անդրադարձել են պար­բե­րաց­ման խնդ­րին, այ­ նո­ւա­մե­նայ­նիվ դրանք վեր­ջին խոս­քը չեն գի­տու­թյան մեջ և չկան որ­ևէ կարծ­րա­տի­պեր: Հ­նա­գի­տու­թյան ինս­տի­ տու­տի տնօ­րեն Պա­վել Ավե­ տի­սյանն էլ նշեց, որ հայոց պատ­մու­թյան հիմ­նախն­դիր­ ներն այ­սօր պետք է դի­տար­ կել պար­բե­րաց­ման բո­լո­րո­վին նոր հա­մա­կար­գե­րի շր­ջա­նա­ կում. «Եթե հա­մաշ­խար­հային պատ­մու­թյան պար­բե­րաց­ման ըն­կա­լում­նե­րը և մո­տե­ցում­նե­րը

հա­մե­մա­տենք 1992 թվա­կա­նին հայ պատ­մա­բան­նե­րի առա­ ջադ­րած պար­բե­րաց­ման նոր չա­փա­նիշ­նե­րի և դրանց դրվա­ գային դրս­ևո­րում­նե­րի հետ, ապա հս­տակ կընդգծ­վեն բո­լոր հա­կա­սու­թյուն­նե­րը հա­մընդ­հա­ նուր հն­չե­ղու­թյուն ստա­ցած հա­ մաշ­խար­հային պատ­մու­թյան ելա­կե­տային չա­փա­նիշ­նե­րի և հայոց պատ­մու­թյան պար­բե­ րաց­ման չա­փա­նիշ­նե­րի միջև»: Խորհր­դային Հա­յաս­տա­նի և Հա­յաս­տա­նի Եր­րորդ Հան­ րա­պե­տու­թյան պատ­մու­թյան պար­բե­րաց­մանն առնչ­վող զե­ կու­ցում­նե­րը ներ­կա­յաց­վե­ցին հա­ջորդ օրը՝ ապ­րի­լի 14­-ի­ն: Առան­ձին զե­կուց­մամբ ան­դրա­ դարձ կա­տար­վեց նաև Սփյուռ­ քի պատ­մու­թյան շր­ջա­փու­լե­ րին: Քն­նարկ­վե­ցին Սփյուռ­քի պատ­մու­թյան պար­բե­րա­կա­ նաց­ման խն­դիր­նե­րը, սփյուռ­ քայ­նաց­ման ըն­թաց­քը, կարևոր­վեց Սփյուռ­քի պատ­մու­ թյան ընդ­գր­կու­մը Հա­յաս­տա­նի պատ­մու­թյան հա­մա­տեքս­ տում: Մեկ­նա­բան­վեց նաև հայ­ րե­նա­դար­ձի կար­գա­վի­ճա­կի սահ­մա­նու­մը, պար­զա­բան­վե­ ցին «գաղ­թաշ­խարհ», «գաղ­ թա­վայ­րեր», «գաղ­թօ­ջախ», այ­նու­հետև նաև «ս­փյուռք» և «հա­մայնք­ներ» հաս­կա­ցու­ թյուն­նե­րը: Գի­տա­ժո­ղո­վի ավար­տին տե­ղի ու­նե­ցավ քն­նար­կում, որի ըն­թաց­քում մաս­նա­կից­նե­ րը հարց ու պա­տաս­խա­նի մի­ ջո­ցով պար­զա­բա­նե­ցին առ­կա հար­ցե­րը: Առա­ջի­կա­յում կր­կին կնա­խա­ձեռն­վեն նմա­նաբ­նույթ հան­դի­պում­ներ՝ հայոց պատ­ մու­թյան պար­բե­րաց­ման թե­ մա­ներն առա­վել ման­րա­մասն քն­նար­կե­լու և ամ­փո­փե­լու նպա­տա­կով:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

9

| www.ysu.am

Նի­կոլ Դու­ման. կյանքն ազա­տագ­րա­կան պայ­քա­րին նվի­րած ու իր զեն­քից մա­հա­ցած հե­րո­սը ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տում Նի­կոլ Դու­ մա­նի 150­-ա­մյա­կը նշե­ ցին ար­ցախ­ցի գոր­ծըն­ կեր­նե­րի հետ: Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան ­Հայ ազ­գային­-ա­զա­տագրա­կան շարժ­ման գոր­ծիչ Նի­ կոլ Դու­մա­նի 150­-ա­մյա­կին նվիր­ված գի­տա­ժո­ղո­վը, որն ան­ցկաց­վեց ապ­րի­լի 14­-ի­ն, հեր­թա­կանն էր մեծն ար­ցախ­ ցու հո­բե­լյա­նին նվիր­ված մի­ ջո­ցա­ռում­նե­րի շար­քում: Նի­ կոլ Դու­մա­նի գոր­ծու­նեու­թյան տար­բեր շր­ջան­նե­րի, Ար­ցա­խի և ընդ­հան­րա­պես Հա­յաս­տա­ նի պատ­մու­թյան մեջ ու­նե­ցած դե­րի մա­սին պատ­մում էին ոչ միայն ԵՊՀ­-ի, այլև Ար­ցա­խի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի դա­ սա­խոս­ներն ու ու­սա­նող­նե­րը: Գի­տա­ժո­ղո­վին ներ­կա էին նաև ԱրՊՀ­-ի հա­յա­գի­տա­կան կենտ­ րո­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը: «­Մենք վեր­ջերս ենք Ար­ ցա­խի պե­տա­կան հա­մալ­սա­ րա­նում ան­ցկաց­րել Դու­մա­նի 150­-ա­մյա­կին նվիր­ված գի­տա­ ժո­ղով ու ներ­կա­յաց­րել նրա կյանքն ու գոր­ծու­նեու­թյու­նը: Մեր ֆա­կուլ­տե­տը շատ սեր­ տո­րեն հա­մա­գոր­ծակ­ցում է Ար­ցա­խի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նի հետ, առա­ջի­կա­յում էլ պատ­րաստ­վում ենք նրանց հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հու­շա­գիր ստո­րագ­րել, որը նա­ խա­տե­սե­լու է ոչ միայն հա­մա­ տեղ գի­տա­ժո­ղով­նե­րի անցկա­ ցում, այլև ու­սա­նող­նե­րի փո­ խա­նա­կում, դա­սա­խոս­նե­րի վե­րա­պատ­րաս­տում, մե­թո­դա­ կան աջակ­ցու­թյուն և այլն»,նշեց Պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի դե­կան Էդիկ Մի­նա­սյա­նը: Գի­տա­ժո­ղո­վի ըն­թաց­քում հա­տուկ ան­դրա­դարձ եղավ Նի­կոլ Դու­մա­նի «Նա­խա­գիծ ժո­ղովր­դա­կան ինք­նա­պաշտ­ պա­նու­թյան» ռազ­մա­գի­տա­ կան ձեռ­նար­կին, Խա­նա­սո­րի ար­շա­վան­քում նրա ու­նե­ցած դե­րին, Բաք­վի ինք­նա­պաշտ­ պա­նու­թյան կազ­մա­կերպ­մա­նը և այլն: Ե­լույթ­նե­րից հե­տո ԵՊՀ 6-րդ մաս­նա­շեն­քի դահ­լի­ճում ցու­ցադր­վեց «Նի­կոլ Դու­ման» փաս­տա­վա­վե­րագ­րա­կան ֆիլ­մը: Նի­կոլ Դու­մա­նը (Նի­կո­

ղայոս Տեր-Հով­հան­նի­սյան) ծն­վել է 1867 թ.-ին Ար­ցա­խի Ղշ­լաղ գյու­ղում: Ավար­տել է Շու­շիի թե­մա­կան դպ­րո­ցը (1887 թ.)։ Եղել է ու­սու­ցիչ Հյու­ սի­սային Կով­կա­սի հայ­կա­կան դպ­րոց­նե­րում, 1894-1896 թթ.ի­ն` Թավ­րի­զի և Սալ­մաս­տի վար­ժա­րան­նե­րում։ 1894-1896 թթ. մաս­նակ­ցել է ­Դե­րի­կի կռիվ­նե­րին։ Ի դեպ, իր «Դու­ ման» մա­կա­նունն էլ ստա­ցել է հենց մար­տե­րից մե­կի՝ Բո­ղազՔյո­սա­նի մար­տի ժա­մա­նակ.

1895 թ. հոկ­տեմ­բե­րին Նի­կոլ Դու­մա­նը 50 հո­գա­նոց խումբն առաջ­նոր­դում էր դե­պի ՎանՎաս­պու­րա­կան: Հա­զիվ ոտք դրած Վաս­պու­րա­կան` հայ­ դուկ­նե­րի խում­բը պա­շար­վում է քր­դա­կան 1500­-ա­նոց հրո­ սա­կախմբի կող­մից: Եր­կօ­րյա հա­մառ մար­տե­րից հե­տո, ըն­ դա­մե­նը մեկ զոհ տա­լով, հայ­ դուկ­նե­րին հա­ջող­վում է ճեղ­քել քր­դե­րի շղթան ու ապաս­տա­ նել հայ­կա­կան Բո­ղազ-Քյո­ սան գյու­ղում: Սա­կայն նրանց կրնկա­կոխ հե­տապն­դող քր­դե­ րը պա­շա­րում են նաև գյու­ղի

այն մա­րա­գը, որ­տեղ ապաս­ տա­նել էին հայ ազա­տա­մար­ տիկ­նե­րը: Քր­դե­րը, չկա­րո­ղա­ նա­լով գրա­վել մա­րա­գը, որո­ շում են հր­դե­հել այն: Նրանք մա­րա­գի մոտ կու­տա­կում են չոր փայտ ու խոտ: Անե­լա­նե­ լի դրու­թյու­նից ելք է գտ­նում խմ­բա­պետ Նի­կո­լը: Նրա հրա­ մա­նով ֆի­դայի­նե­րը բա­ցում են մա­րա­գի դռ­նե­րը և դի­մա­հար կրա­կով առաջ շարժ­վե­լով ու տա­պա­լե­լով քր­դե­րին` ճեղ­ քում են շղ­թան ու դուրս գա­լիս շր­ջա­փա­կու­մից: Քր­դե­րը մեծ կո­րուստ­ներ են տա­լիս, որոնց թվում՝ եր­կու ցե­ղա­պետ: «­Սա մարդ չէ, սա դու­ման է» (փո­թո­րիկ),- ասում են քր­դե­ րը: 1896 թ.-ին Նի­կո­լը հղա­ նում է Խա­նա­սո­րի ար­շա­վան­ քի (1897 թ.) կազ­մա­կերպ­ման և քր­դա­կան մազ­րիկ ցե­ղից վրեժխն­դիր լի­նե­լու գա­ղա­փա­ րը։ Թեև գա­ղա­փարն իրենն էր, բայց ար­շա­վան­քին մաս­ նակ­ցում է որ­պես հիս­նա­պետ։ Դրա­նից հե­տո ան­ցնե­լով Կով­ կաս` նա որոշ ժա­մա­նակ ապ­

րում է Բաք­վում, որ­տեղ էլ կազ­ մա­կեր­պում է տե­ղի հա­յու­թյան ինք­ն ա­պ աշտ­պ ա­ն ու­թ յու­ն ը: 1904 թ.-ին փոր­ձել է օգ­նու­թյան հաս­նել ապս­տամբ Սա­սու­նին, սա­կայն սահ­մա­նի վրա կռ­վի է բռն­վել և տեղ չի հա­սել։ 1905 թ.-ի հայ-թա­թա­րա­կան ընդ­հա­ րում­նե­րի ժա­մա­նակ ղե­կա­վա­ րել է Եր­ևա­նի նա­հան­գում և Արա­րա­տյան դաշ­տում գոր­ծող ու­ժե­րը, հմ­տո­րեն կազ­մա­կեր­ պել է հայե­րի պաշտ­պա­նու­ թյու­նը: 1910 թ.-ին մաս­նակ­ցել է 2-րդ ին­տեր­նա­ցիոնա­լի Կո­ պեն­հա­գե­նի կոնգ­րե­սին։ Իրա­ նում հե­ղա­փո­խու­թյան ժա­մա­ նակ ղե­կա­վա­րել է Թավ­րի­զի պաշտ­պա­նու­թյու­նը։ Այ­նու­ հետև վե­րա­դար­ձել է Կով­կաս, եղել Արևմ­տյան Հա­յաս­տա­ նում ու Պարս­կաս­տա­նում։ «­Բարձ­րա­հա­սակ, նի­հար, ջղուտ ու ոսկ­րոտ, մեջ­քը փոքր­ ի­նչ կո­րա­ցած, սև, կայծկլ­տող աչ­քե­րով, ու­ժեղ, խու­զար­կու նայ­ված­քով. պայ­ծառ միտք, արագ ըմբռ­նող, ինք­նավս­տահ ու կո­րո­վի, հան­դուգն և ահեղ։ Հրա­մա­նա­տար մըն էր - սիր­

տը՝ պող­պատ, խոս­քը՝ կտ­րուկ, վճի­ռը՝ ան­դառ­նա­լի։ Եր­գեր հյու­սե­ցին քյուր­տե­րը անոր վա­րած կռիվ­նե­րուն մա­սին - փայ­լուն ճա­կա­տա­մարտ­նե­ րու շա­րան մը։ Նի­կոլ Դու­ման դա­ժան ու ան­խնա էր ամեն կար­գի ոսոխ­նե­րու դեմ, նաև՝ ներ­քին հա­կա­ռա­կորդ­նե­րու։ Խա­րա­զանն էր շան­թա­ժիստ­ նե­րու, դա­սա­լիք­նե­րու, ան­կար­ գա­պահ զին­վոր­նե­րու»,- այս­ պես է նրան նկա­րագ­րել ՀՅԴ պատ­մա­գիր Մի­քայել Վա­ րանդյա­նը: Հայ ազա­տա­մար­ տի պատ­մու­թյան մեջ հար­ձա­ կո­ղա­կան մար­տա­վա­րու­թյան հիմ­քը դրած գործ­չի ամ­բողջ կյան­քը հայ­րե­նա­սի­րու­թյան և հայ­րե­նա­պաշ­տու­թյան դաս է, իսկ նրա հայտ­նի խոս­քե­րը տաս­նա­մյակ­ներ շա­րու­նակ ու­ղենշային են եղել հայ ազա­ տագրա­կան պայ­քա­րի մար­ տիկ­նե­րի ու քա­ղա­քա­կան գոր­ ծիչ­նե­րի հա­մար. «Ինչ էլ լի­նի, թե՛ թշ­նա­մուն և թե՛ բա­րե­կա­մին հար­գանք ու պատ­կա­ռանք ներշն­չո­ղը, դժ­բախ­տա­բար, դեռ կո­պիտ ուժն է: Եվ մի ազգ, եթե ու­զում է մնալ հարգ­ված, եթե չի ու­զում կոր­չել, պետք է լի­նի զեն­քի ըն­դու­նակ. միշտ պետք է լի­նի կազմ ու պատ­ րաստ ինք­նա­պաշտ­պա­նու­ թյան հա­մար, մա­նա­վանդ` քա­ ղա­քա­կան ցնցում­նե­րի վայր­ կյան­նե­րում»:­ Ամ­բողջ կյան­քը պայ­քա­րով ու մար­տե­րում ան­ցկաց­րած Դու­մա­նը կյան­քի վեր­ջում տա­ ռա­պում էր թո­քախ­տով: Նույ­ նիսկ այդ վի­ճա­կում էլ չէր հրա­ ժար­վում իր պայ­քա­րից: Սա­ կայն տես­նե­լով, որ այլևս ի վի­ ճա­կի չէ որ­ևէ բան անե­լու, 1914 թ.-ի սեպ­տեմ­բե­րի 27­-ին ինք­ նաս­պան է լինում՝ իր ատրճա­ նա­կով կրա­կե­լով քուն­քին: Սի­րե­լի հե­րո­սի բազ­մա­հա­ զա­րա­նոց հու­ղար­կա­վո­րու­թյու­ նը տե­ղի է ու­նե­ցել Թիֆ­լի­սում՝ Խո­ջե­վան­քի պան­թեոնում։ Նի­կո­լին թա­ղել են Դաշ­նակ­ ցու­թյան հիմ­նա­դիր Սի­մոն Զա­ վարյա­նի կող­քին: Հ.Գ.: 1930­-ա­կան թթ. Խորհր­դային Վրաս­տա­նի Կա­ռա­վա­րու­թյու­նը որո­շեց քան­դել Խո­ջե­վան­քը և պան­ թեոնը՝ այն­տեղ թաղ­ված հարյու­րա­վոր հայ ազ­գի ար­ ժա­նա­վոր զա­վակ­նե­րի գե­րեզ­ ման­նե­րով հան­դերձ։

10

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«­Մեր ար­վես­տը ցր­ված է աշ­խար­հի տար­բեր թան­գա­րան­նե­րում» Ապ­րի­լի 11-13­-ը ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տում տե­ղի ու­նե­ցավ Հայ ար­վես­տի պատ­ մու­թյան և տե­սու­թյան ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ամ­բիոնի հիմ­նադր­ման 20­-ա­մյա­ կին նվիր­ված գի­տա­ժո­ ղո­վը: ­Հով­հան­նես Վար­դա­նյան ­Հան­րա­պե­տա­կան եռօրյա գի­տա­ժո­ղո­վը նա­խա­ձեռ­ նել էին ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի հայ ար­վես­տի պատ­մու­թյան և տե­սու­թյան ՅՈՒ­ՆԵՍ­ԿՕ­-ի ամ­բիոնը ու ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­կե­րու­թյու­նը: Գի­ տա­կան մի­ջո­ցառ­մա­նը մաս­ նակ­ցում էին բարձր կուր­սե­րի ու­սա­նող­ներ, ամ­բիոնի դա­սա­ խոս­ներ, աս­պի­րանտ­ներ և շըր­ ջա­նա­վարտ­ներ ոչ միայն Մայր բու­հից, այլև մի շարք ու­սում­ նա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­ րից: Գի­տա­ժո­ղո­վը բաղ­կա­ցած էր երեք բա­ժան­մունք­նե­րից, որոն­ցում ներ­կա­յաց­վե­ցին 30 զե­կու­ցում­ներ:­ ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կան, պրո­ֆե­սոր Էդիկ Մի­նա­սյա­նը ող­ջու­նեց և շնոր­ հա­վո­րեց ներ­կա­նե­րին ամ­ բիոնի հիմ­նադր­ման 20­-ամյա­ կի կա­պակ­ցու­թյամբ, ապա ան­դրա­դար­ձավ ամ­բիոնի ան­ ցած ու­ղուն և գոր­ծու­նեու­թյա­նը. «Ամ­բիոնը ստեղծ­վեց ան­կա­

խու­թյան տա­րի­նե­րին և չա­փա­ զանց ծանր պայ­ման­նե­րում: Այդ գոր­ծում մեծ ներդրում ու­նի ամ­բիոնի հիմ­նա­դիր, պրո­ֆե­սոր Լևոն Չու­գաս­զյա­նը: Պատ­մու­ թյան ֆա­կուլ­տետն առանց այս ամ­բիոնի աղ­քատ կլի­ներ: Պետք է նշեմ, որ ամեն տա­րի այս մաս­ նա­գի­տու­թյունն են ընտ­րում շուրջ 60 ու­սա­նող­ներ»: ­Հայ ար­վես­տի պատ­մու­ թյան և տե­սու­թյան ՅՈՒ­ՆԵՍ­ ԿՕ­-ի ամ­բիոնի վա­րիչ Լևոն Չու­գաս­զյանն էլ նշեց, որ այն ստեղ­ծե­լիս հաշ­վի են առել ոլոր­տի խն­դիր­ներն ու մար­ տահ­րա­վեր­նե­րը: Ամ­բիոնի վա­րի­չը կար­ևո­րեց նաև երի­ տա­սարդ­նե­րի դե­րը, ով­քեր այ­ սօր կանգ­նած են լուրջ մար­ տահրա­վեր­նե­րի առաջ:­

«Խորհր­դային Միու­թյու­ նը բազ­մա­թիվ ար­գելք­ներ էր դնում և խան­գա­րում ար­վես­տի դա­սա­վանդ­մա­նը: Իմ մեծ ջան­ քե­րի շնոր­հիվ նրանք ի վեր­ջո հաս­կա­ցան, որ ես ոչ մի վնա­ սա­կար բան չեմ ցան­կա­նում, և 1980­-ա­կան­նե­րից ինձ որոշ դա­սա­ժա­մեր հատ­կաց­րին. դա­ սա­վան­դում էի հայ և հին աշ­ խար­հի ար­վեստ­ներ, հայ ար­ վես­տի պատ­մու­թյուն: 1991 թ.ին նշա­նակ­վե­ցի վար­չա­պե­տի խորհրդա­կան մշա­կույ­թի գծով և զե­կու­ցա­գիր գրե­ցի, որ թույլ տան հիմ­նե­լ Ար­վես­տի բա­ժի­ նը: Եր­կար ջան­քե­րից հե­տո՝ 1996 թ.-ի­ն, ու­նե­ցանք առա­ջին կուր­սը և 30 շր­ջա­նա­վարտ: Մենք պետք է մեզ ճա­նա­չենք, իսկ եթե չենք ճա­նա­չում, ապա

դառ­նում ենք ան­դեմ զանգ­ ված: Այս ամե­նը լավ հաս­կա­ նա­լու հա­մար պետք է ու­սում­ նա­սի­րենք նաև ար­վես­տա­ բա­նու­թյու­նը: Մեր ար­վես­տը ցր­ված է աշ­խար­հի տար­բեր թան­գա­րան­նե­րում: Ոչ բո­լոր երկր­նե­րում կան հայ ար­վես­ տի մաս­նա­գետ­նե­ր»,- հավելեց ամբիոնի վարիչը:­ Ամ­բիոնի աս­պի­րանտ Հա­ յար­փի Հա­կո­բյա­նի զե­կուցման թե­ման վե­րա­բե­րում էր հայ­ կա­կան վեց գր­չա­գիր Ավե­տա­ րան­նե­րի «Պայ­ծա­ռա­կեր­պու­ թյան» տե­սա­րա­նի նկա­րա­ զար­դում­նե­րին. «Քն­նու­թյան են­թարկ­ված պատ­կե­րագ­րա­ կան տար­բե­րա­կը ոչ միայն չի հան­դի­պում հայ­կա­կան այլ հու­շար­ձան­նե­րում, այլև հա­

մաշ­խար­հային ար­վես­տում էլ պատ­կե­րային նույ­նա­կան զու­ գա­հեռ­ներ չկան. գա­ղա­փա­ րա­կան տե­սան­կյու­նից դրան աղերս­վող նմուշ­ներն առա­ վել ուշ շր­ջա­նից են: Ու­սում­ նա­սի­րու­թյան ար­դյուն­քում պատ­կե­րագ­րու­թյան հայ­կա­ կան խմբագ­րու­թյան հա­մար հիմք հան­դի­սա­ցած գրա­կան տեքս­տե­րը պար­զե­լու և քրիս­ տո­նեական ար­վես­տի այլ հու­շար­ձան­նե­րի հետ կա­պը մատ­նան­շե­լու փորձ է ար­վել: Հա­մե­մա­տա­կան այդ­պի­սի ու­ սում­նա­սի­րու­թյու­նը մեզ հնա­ րա­վո­րու­թյուն է ըն­ձե­ռում ըստ ար­ժան­վույն գնա­հա­տե­լու հայ ար­վես­տի ներդ­րու­մը հա­մաշ­ խար­հային ար­վես­տի պատ­կե­ րագ­րու­թյան շտե­մա­րա­նում»:­ ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ Գե­ ղամ Ասատ­րյանն էլ նշեց, որ գի­տա­ժո­ղո­վի առանձ­նա­հատ­ կու­թյունն այն է, որ ՈՒ­ԳԸ-ն, սեր­տո­րեն հա­մա­գոր­ծակ­ցե­լով ամ­բիոնի հետ, կյան­քի կո­չեց այդ գի­տա­ժո­ղո­վը. «ՈՒ­ԳԸ­-ի մի­ջոց­նե­րով տպագր­վե­լու են գի­տա­ժո­ղո­վի շր­ջա­նա­կում ներ­կա­յաց­ված լա­վա­գույն զե­ կու­ցում­նե­րը: Ար­վես­տա­բա­նու­ թյան բաժ­նի բարձր կուր­սե­րի հա­մար նա­խա­տե­սում ենք նաև ին­տե­լեկ­տո­ալ մր­ցույթ կազ­մա­ կեր­պել»: Ն­շենք նաև, որ գի­տա­ժո­ղո­ վի մաս­նա­կից­ներն ապ­րի­լի 15ին այ­ցե­լել են Մա­կա­րա­վանք և մաս­նակ­ցել ար­շավ­-ուխ­ տագնա­ցու­թյան:

ԵՊՀ-ն իր գոր­ծըն­կե­րոջ հետ ամ­րապն­դում է հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը Ապ­րի­լի 13­-ին ԵՊՀ մի­ջազ­ գային հա­րա­բե­րու­թյուն­ նե­րի ֆա­կուլ­տե­տում տե­ղի ու­նե­ցավ «Մի­ջազ­գային ին­ տեգր­ման նոր եղա­նակ­նե­րը հետ­խորհր­դային տա­րած­ քում» թե­մայով հե­ռա­վար գի­տա­ժո­ղով: Ք­նար Մի­սա­կյան ­Գի­տա­ժո­ղո­վը կազ­մա­կերպ­վել էր ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­ թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի քա­ղա­քա­ կան գի­տու­թյան պատ­մու­թյան և տե­սու­թյան ամ­բիոնի ու ՌԴ Եկա­ տե­րին­բուրգ քա­ղա­քի հա­ղոր­դակց­ ման ու­ղի­նե­րի Ու­րա­լի պե­տա­կան

հա­մալ­սա­րա­նի նա­խա­ձեռ­նու­ թյամբ: Ար­դեն երկ­րորդ տա­րին անցկաց­ վող գի­տա­ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցում էին եր­կու հա­մալ­սա­րան­նե­րի դա­ սա­խոս­ներ, աս­պի­րանտ­ներ և ու­սա­ նող­ներ: Նպա­տակն էր ամ­րապըն­ դել կա­պը եր­կու հա­մալ­սա­րան­նե­ րի միջև, իրա­կա­նաց­նել գի­տա­կան փոր­ձի փո­խա­նա­կում: Գի­տա­ժո­ղո­վի սկզ­բում ող­ջույ­ նի խոս­քով հան­դես եկավ ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետի քա­ղա­քա­կան գի­տու­ թյան պատ­մու­թյան և տե­սու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ, պրո­ֆե­սոր Աշոտ Են­գո­յա­նը՝ տե­ղե­կաց­նե­լով, որ ինչ­ պես նա­խորդ գի­տա­ժո­ղո­վի պա­րա­ գա­յում, այս ան­գամ նույն­պես նա­ խա­տես­վում է հրա­տա­րա­կել հոդ­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ված­նե­րի ժո­ղո­վա­ծու: ­Հա­մա­տեղ գի­տա­ժո­ղո­վի ըն­թաց­քում հն­չե­ցին 14 զե­կու­ ցում­ներ, որոնք վե­րա­բե­րում էին եր­կու երկր­նե­րի մի­ջազ­ գային ին­տեգր­ման գոր­ծըն­ թաց­նե­րին, հա­մա­գոր­ծակ­ցու­ թյուն­նե­րին, խն­դիր­նե­րին և դրանց հետ կապ­ված տն­տե­ սա­կան ու քա­ղա­քա­կան աս­ պեկտ­նե­րին:­ ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­ բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­ տի մա­գիստ­րա­տու­րայի 2-րդ կուր­սի ու­սա­նո­ղու­հի Գա­յա­ նե Անա­նյա­նը, հան­դես գա­լով «Հա­յաս­տա­նը մի­ջազ­գային ին­տեգր­ման գոր­ծըն­թաց­նե­ րում» զե­կուց­մամբ, նշեց, որ այդ հա­մա­տեքս­տում պետք է քն­նար­կել Հա­յաս­տա­նի հա­ րա­բե­րու­թյուն­նե­րը Եվ­րո­պա­ կան միու­թյան և Եվ­րա­սիական տնտե­սա­կան միու­թյան հետ: «­Հ ե­տ ա­զ ո­տ ու­թ յուն­ն ե­ր ի ար­դյուն­քում կա­րե­լի է ար­ձա­ նագ­րել, որ Հա­յաս­տանն ու­ նի նե­րուժ, որով կա­րող է հա­ րա­բե­րու­թյուն­ներ հաս­տա­տել և՛ Եվ­րո­պա­կան միու­թյան, և՛ Եվ­րա­սիական տն­տե­սա­կան միու­թյան հետ՝ դառ­նա­լով ին­ տեգր­ման կա­պող եր­կիր եր­կու կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հա­մար»,ասաց Գա­յա­նե Անա­նյա­նը: ­Հա­ղոր­դակց­ման ու­ղի­նե­ րի Ու­րա­լի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նի փի­լի­սո­փա­յու­թյան և պատ­մու­թյան ամ­բիոնի դո­ ցենտ Ալեք­սեյ Կո­նովն էլ իր զե­ կուց­ման ըն­թաց­քում նշեց, որ Հա­յաս­տա­նը կա­մուրջ է Հա­րա­ վային Ասիայի ու Եվ­րո­պա­կան տա­րա­ծաշր­ջա­նի միջև. «Այն շատ կար­ևոր տա­րածք է բո­լոր առում­նե­րով՝ թե՛ ռազ­մա­կան, թե՛ տն­տե­սա­կան և այլն»:­ ԵՊՀ ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի 3-րդ կուր­սի ու­ սա­նող Վա­նա­տուր Շե­րենցն էլ, ով նաև ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ քար­ տու­ղարն է, հան­դես եկավ «Կենտ­րո­նա­կան Ասիայի հետ­ խորհր­դային երկր­նե­րի ժո­ ղովր­դա­վա­րաց­ման առջև ծա­ ռա­ցած խո­չըն­դոտ­նե­րը» զե­ կուց­մամբ, որում քն­նու­թյան էր առել Կենտ­րո­նա­կան Ասիայի հետ­խորհր­դային 5 հան­րա­պե­ տու­թյուն­նե­րում ժո­ղովր­դա­վա­ րու­թյան հաս­տատ­ման և ամ­ րապնդ­ման խո­չըն­դոտ­նե­րը, որոնք, ըստ հե­ղի­նա­կի, պայ­ մա­նա­վոր­ված են պատ­մա­կան խա­նա­կան և սուլ­թա­նա­կան ան­ցյա­լով, հետ­խորհր­դային կա­ռա­վար­ման պե­տա­կան մո­ դե­լի բազ­մա­թիվ դե­տալ­նե­րի ուղ­ղա­կիորեն ժա­ռանգ­մամբ, տո­տա­լի­տար վար­չա­կար­գի և ան­ձի պաշ­տա­մուն­քի հաս­ տատ­մամբ, քա­ղա­քա­ցիական պա­տե­րազմ­նե­րի և ազ­գա­ միջյան ու մի­ջէթ­նի­կա­կան ընդ­հա­րում­նե­րի հրահրմամբ և բազ­մա­թիվ այլ գոր­ծոն­նե­րով: ­Տե­ղե­կաց­նենք, որ զե­կու­ ցում­նե­րի ավար­տին ծա­վալ­վեց քն­նար­կում:

11

| www.ysu.am

«­Չա­րեն­ցյան ըն­թեր­ցում­ներ». բա­նաս­տեղ­ծին նո­րո­վի բա­ցա­հայ­տե­լու հար­թակ

ԵՊՀ հայ բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տում ապ­ րի­լի 27­-ին ան­ցկաց­վեց «Չա­րեն­ցյան ըն­թեր­ցում­ ներ» ավան­դա­կան դար­ ձած գի­տա­կան նս­տաշրջա­նը: ­Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան Ար­դեն 10-րդ ան­գամ անցկաց­ված նս­տաշր­ջա­նի այս տար­վա առանձ­նա­հատ­կու­ թյունն այն էր, որ նվիր­ված էր ոչ միայն Եղի­շե Չա­րեն­ցի 120, այլև գրա­կա­նա­գետ, չա­րեն­ ցա­գետ Վազ­գեն Գաբ­րիելյա­ նի ծնն­դյան 80­-ա­մյա­կին: Այս ան­գամ մի­ջո­ցառ­ման կազ­մա­ կերպ­ման գոր­ծում Հայ նո­րա­ գույն գրա­կա­նու­թյան ամ­բիոնին միացել էին նաև Հա­յաս­տա­նի գրող­նե­րի միու­թյու­նը, ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբե­ղյա­նի ան­վան գրա­կա­ նու­թյան ինս­տի­տու­տը և Ե. Չա­ րեն­ցի տուն-թան­գա­րա­նը: «­Չա­րեն­ցի մա­սին կա­րե­լի է ան­վերջ խո­սել, և նրա գրա­կա­ նու­թյու­նը թույլ է տա­լիս միշտ նոր խոսք ասել: Չա­րենց ան­ ձը, Չա­րենց քա­ղա­քա­ցին, Չա­ րենց ար­ձա­կա­գի­րը և վեր­ջա­ պես Չա­րենց գե­ղա­գե­տը. մեր զե­կու­ցում­նե­րից ամեն մե­կը չա­րեն­ցա­գի­տու­թյան նոր էջեր կբա­ցա­հայ­տի»,- մի­ջո­ցառ­ման սկզբում նշեց Հայ բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Արծ­ րուն Ավագյա­նը: ­Գի­տա­կան նս­տաշր­ջա­նի մաս­նա­կից­նե­րին ու­ղերձ էր հղել ԵՊՀ ռեկ­տոր Արամ Սի­մո­նյա­ նը, որը փո­խան­ցեց պրո­ռեկ­տոր Արա­րատ Մալ­խա­սյա­նը: «Ազ­գային և հա­մա­մարդ­ կային բարձր գա­ղա­փար­նե­րի, քա­ղա­քա­ցիական ազ­նիվ կեց­ ված­քի և սկզ­բուն­քայ­նու­թյան հա­մար Չա­րեն­ցը հա­տու­ցեց կյան­քով և ըն­տա­նի­քի կոր­ծան­

մամբ: Բայց ար­դա­րու­թյունն ի վեր­ջո հաղ­թեց. կարճ ժա­մա­նակ ան­ց նրա ժա­ռան­գու­թյու­նը վե­ րա­դարձ­վեց օրի­նա­կան տի­րո­ ջը՝ ժո­ղովր­դին: ԵՊՀ-ն՝ որ­պես մեր երկ­րի հոգ­ևոր ար­ժեք­նե­ րի ժա­ռան­գորդ ու պա­հա­պան, միշտ զգա­յուն և ու­շա­դիր է եղել Չա­րեն­ցի գոր­ծի և հի­շա­տա­կի նկատ­մամբ: Այս­տեղ՝ Հայ բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տում են ու­սա­նել նրա եր­կու դուստ­րե­րը, այս­տեղ են ստեղծ­վել Չա­րեն­ցի կյան­քի և ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան խոր­քե­րը քն­նող մե­նագ­րու­թյուն­ ներ, ատե­նա­խո­սու­թյուն­ներ և հոդ­ված­ներ: Այդ գոր­ծում մեծ ավանդ ու­նի Հայ նո­րա­գույն գրա­կա­նու­թյան ամ­բիոնը»,- աս­ ված էր ու­ղեր­ձում: Նս­տաշր­ջա­նի բաց­ման արա­րո­ղու­թյան ըն­թաց­քում ելույթ ու­նե­ցան նաև Հա­յաս­ տա­նի գրող­նե­րի միու­թյան նա­ խա­գահ Էդ­վարդ Մի­լի­տո­նյա­նը, Գրա­կա­նու­թյան ինս­տի­տու­տի տնօ­րեն Վար­դան Դև­րի­կյա­նը, Չա­րեն­ցի տուն-թան­գա­րա­նի տնօ­րեն Անա­հիտ Ասատ­րյա­նը, ով­քեր, Չա­րեն­ցի մա­սին խո­ սե­լուց զատ, կար­ևո­րե­ցին նաև Վազ­գեն Գաբ­րիելյա­նի մեծ ավան­դը չա­րեն­ցա­գի­տու­թյան զար­գաց­ման գոր­ծում: «­Մենք գրող ենք, մեզ հա­ մար գրա­կա­նու­թյու­նը մի քիչ այլ կերպ է ըն­կալ­վում. Չա­րեն­ցը 20րդ դա­րի հայ և աշ­խար­հի գրա­ կա­նու­թյան յու­րա­հա­տուկ սին­ թե­զող էր և իր ամ­բողջ էու­թյամբ կապ­ված էր իր ժա­մա­նա­կին: Հայ գրա­կա­նու­թյան մեջ նա դար­ձավ առա­ջին­նե­րից մե­կը, որ մեր գրա­կա­նու­թյուն բե­րեց հա­ մաշ­խար­հայի­նի ոճե­րը, լեզ­վամտա­ծո­ղու­թյու­նը, տա­ղա­չա­փու­ թյու­նը: Եվ շատ ու­րա­խա­լի է, որ այս նս­տաշր­ջա­նը նվիր­ված է մի մար­դու, ով հս­կա­յա­կան ավանդ ու­նի հայ գրա­կա­նա­գի­տու­թյան զար­գաց­ման գոր­ծում»,- նշեց

պա­րոն Մի­լի­տո­նյա­նը, այ­նու­ հետև Վազ­գեն Գաբ­րիելյա­ նին նվի­րեց միու­թյան կող­մից թո­ղարկ­վող հա­տուկ գրիչ­ներ, որոնց առա­ջին ստա­ցո­ղը հենց հո­բե­լյարն էր: ­Հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի դա­սա­խոս­նե­րի պատ­ րաս­տած գի­տա­կան զե­կու­ցում­ նե­րը, որոնք վե­րա­բե­րում էին Չա­րեն­ցի ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան գոր­ծու­նեու­թյան տար­բեր շըր­ ջան­նե­րին ու ազ­դե­ցու­թյուն­նե­ րին, հա­մա­կող­մա­նիորեն վեր­լու­ ծում էին առան­ձին ստեղ­ծա­գոր­ ծու­թյուն­ներ, կեր­պար­ներ, գրո­ղի ապ­րում­ներն ու հո­գե­վի­ճա­կը: ­ Ա­ռա­ջին զե­կուց­մամբ էլ հան­դես եկավ հենց հո­բե­լյար չա­րեն­ցա­գե­տը, ով իր «Գ­րա­ կան դի­ման­կար՝ բա­նաս­տեղ­ ծու­թյամբ» զե­կուց­մամբ քն­նու­ թյան էր առել Չա­րեն­ցի «գ­րա­ կան պատ­կե­րաս­րա­հը»: Նա առանձ­նաց­րել էր չա­րեն­ցյան կեր­պար­նե­րի՝ Խմ­բա­պետ Շա­ վար­շի, Ար­մե­նու­հի Տիգ­րա­նյա­ նի, Սա­յաթ-Նո­վայի և Տե­րյա­նի նկա­րագրու­թյուն­նե­րը, որոնք կար­դա­լիս կար­ծես այդ ան­ձանց դի­մանկար­նե­րը դի­տես: «­Դի­ման­կա­րի ժան­րը, գի­ տենք, կեր­պար­վես­տի սե­փա­կա­ նու­թյունն է, բայց այն վա­ղուց փո­խա­ռել է գրա­կա­նա­գի­տու­ թյու­նը: Այս դեպ­քում նույն­պես Չա­րեն­ցը մեծ է ու ինք­նա­տիպ: Խոսքս ոչ թե կեր­պար­նե­րի վեր­ լու­ծու­թյան մա­սին է, այլ հենց նրանց դի­ման­կա­րի՝ ար­տա­քին պատ­կեր­ման: Բա­վա­կան է ան­ գամ մեկ օրի­նա­կը՝ Խմ­բա­պետ Շա­վար­շը: «­Մի հաղթ տղա­մարդ:­ Ե­րե­սին՝ վե­րից վար՝ դա­շույ­նի հար­ված. Այդ հար­վածն հա­մա­րում էր իր դեմ­քի զար­դը` ­Մա­նա­վանդ, երբ դժ­գոհ էր ու մի քիչ հար­բած:­ Այդ հար­վածն ու բե­ղե­րը: - Դե­

ղին ոլո­րած,­ Եր­կու խուրձ հրե­ղեն, եր­կու առու,­ Որ ծանր, իջ­նե­լով կզա­կի վրա Ն­րան տա­լիս էին «քա­ջի» հա­ մա­րում»»,- մեջ­բե­րեց պա­րոն Գաբ­րիելյանն ու ան­ցավ մյուս հե­րոս­նե­րի դի­ման­կար­նե­րի վեր­ լու­ծու­թյա­նը:­ Ե­րա­զը և սար­սա­փը Չա­րեն­ ցի նաի­րյան ըն­կա­լում­նե­րում, առաս­պե­լի հայտ­նու­թյունն ու մա­հը «Դո­ֆի­նը նաի­րյան» սո­ նե­տա­շա­րում, հին հայ­կա­կան տա­ղա­չա­փա­կան ձևե­րը Չա­ րեն­ցի պոե­զիայում, Չա­րեն­ցի աշ­խա­տան­քը «ա­ռաս­պե­լի» հետ, Չա­րեն­ցի խոս­քը ձայ­նի և լռու­թյան սահ­մա­նին. այս և նմա­նաբ­նույթ այլ մո­տե­ցում­նե­ րով էր նս­տաշր­ջա­նի ըն­թաց­քում բա­ցա­հայտ­վում Չա­րեն­ցը: ­«Որ­քան էլ Չա­րեն­ցը հա­ մա­կող­մա­նի ու­սում­նա­սիր­ ված է հայ­կա­կան սիմ­վո­լիզ­մի, արևմտաեվ­րո­պա­կան ու ռու­ սա­կան գրա­կա­նու­թյան հա­ մա­տեքս­տում, ամեն դեպ­քում նո­րո­վի իմաս­տա­վո­րում­նե­րը շատ կար­ևոր են, մա­նա­վանդ վեր­ջին 10­-ա­մյա­կում Չա­րեն­ ցի կեր­պարն ինչ­-որ տեղ կար­ ծես խա­թար­վել է. ոչ էա­կան ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը եկան և սկսե­ցին ծած­կել այն, ին­չով Չա­րեն­ցը Չա­րենց է: Ուս­տի այս ըն­թեր­ցում­ներն ու դրան­ցում բարձ­րաց­ված հար­ցե­րը շատ կար­ևոր են»,- կար­ծում է Վար­ դան Դևրիկյա­նը: Ն­շենք, որ ԵՊՀ­-ո­ւմ «Չա­ րենցյան ըն­թեր­ցում­ներ»­-ի հիմ­ քը դեռևս 1976 թ.-ին դրել է գրա­ կա­նա­գետ Հրանտ Թամ­րազյա­ նը: Նա­խորդ 9 նս­տաշր­ջան­նե­ րի բո­լոր զե­կու­ցում­նե­րը ԵՊՀ հրա­տա­րակ­չու­թյու­նը տպագ­րել է առան­ձին ժո­ղո­վա­ծու­նե­րով: Այս տա­րի ևս նա­խա­տես­վում է ժո­ղո­վա­ծո­ւի հրա­տա­րա­կում:

12

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ներ­կա­յաց­վե­ցին հայ հե­րո­սու­հի­նե­րի մա­սին գր­քե­րը Ապ­րի­լի 6-ին Ավ. Իսա­ հակյա­նի տուն-թան­գա­ րա­նում տե­ղի ու­նե­ցավ հան­դի­պում-քն­նար­կում, որի առանց­քում ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կան Էդիկ Մի­ նասյա­նի՝ հայ հե­րո­սու­հի­ նե­րի մա­սին գր­քերն էին:­ ­ ի­լե­նա Մկրտ­չյան, Մ Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­ տետ, 1-ին կուրս ԵՊՀ հրա­տա­րակ­չու­թյան կող­մից լույս ըն­ծայ­ված «Հայ հե­րո­սու­հի կա­նայք» և «Հայ կա­նայք 19-րդ դա­րա­վեր­ջի և 20-րդ դա­րասկզ­բի հե­րո­սա­ մար­տե­րի տա­րի­նե­րին» գր­քե­ րում ներ­կա­յաց­ված են հայոց պատ­մու­թյան տար­բեր ժա­ մա­նա­կաշր­ջան­նե­րում սըխ­ րանք­նե­րով աչ­քի ըն­կած հա­ յու­հի­նե­րի գոր­ծու­նեու­թյու­նը, 19-րդ դա­րա­վեր­ջին և 20-րդ դա­րասկզ­բին հայ ազ­գային­ա­զա­տագ­րա­կան պայ­քա­րին մաս­նակ­ցած հե­րոս հա­յու­հի­ նե­րի կյան­քը և քա­ջա­գոր­ծու­ թյուն­նե­րը: ԵՊՀ «Վար­դա­նանք» ռազ­ մա­հայ­րե­նա­սի­րա­կան դաս­

տիարա­կու­թյան ակում­բի նա­ խա­ձեռ­նու­թյամբ կազ­մա­կերպ­ ված մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա էին պրո­ֆե­սոր Էդիկ Մի­նա­սյա­նը, Ար­ցա­խի հե­րոս, գե­նե­րալմայոր Ար­կա­դի Տեր-Թադ­ևոսյա­նը (Կո­ման­դոս), «Ա­զա­տա­ մար­տիկ կա­նայք» հա­սա­րա­ կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյան նա­խա­գահ Աի­դա Սե­րո­բյա­նը, «Ա­նա­հիտ» ջո­կա­տի հրա­մա­ նա­տար Անա­հիտ Մար­տի­րոսյա­նը, «Վար­դա­նանք» ակում­ բի նա­խա­գահ Սա­թե­նիկ Աբ­ րա­հա­մյա­նը, փոխ­նա­խա­գահ Ռու­զան­նա Կր­պե­յա­նը, ակում­ բի ան­դամ­ներ և ուրիշներ: Ներ­կա­նե­րը ծա­նո­թա­ցան հե­տաքր­քիր և ար­ժե­քա­վոր գրքե­րի ստեղծ­ման պատ­մու­ թյա­նը, լսե­ցին հե­ղի­նա­կի մեկ­ նա­բա­նու­թյուն­նե­րը: «­Հայ կա­նանց հե­րո­սա­ կան գոր­ծու­նեու­թյան օրի­նա­ կով մենք նոր սե­րունդ կդաս­ տիարա­կենք: Այ­սօր բա­նա­կում ծա­ռա­յու­թյան մեջ ընդ­գրկ­ված շատ աղ­ջիկ­ներ կան, ով­քեր ոգ­ևո­րիչ դեր են կա­տա­րում: Ծրագ­րում նոր գր­քեր հրա­տա­ րա­կե­լու մտադ­րու­թյուն ևս ու­ նենք, որոն­ցում կներ­կա­յաց­վեն նո­րօ­րյա հե­րո­սու­հի­նե­րը»,նշեց Էդիկ Մի­նա­սյա­նը

Պատ­մագ­րու­թյան մեջ հայ կի­նը ներ­կա­յաց­ված է հիմ­ նա­կա­նում որ­պես ըն­տա­նի­քի, հայ­րե­նի օջա­խի հենք, հե­ րոս­ներ ծնող, սե­րունդ դաս­ տիարա­կող, ազ­գային դի­ման­կա­րը կեր­տող և պահ­պա­նող առա­քի­նի կեր­պար: Սա­կայն վե­րոն­շյալ գր­քե­րում առան­ ձին պատ­մու­թյուն­նե­րի մի­ջո­ ցով շունչ է առ­նում նվի­րյալ և ան­ձն­վեր հայ կնոջ հա­վա­քա­ կան կեր­պա­րը: Պատ­մու­թյան օր­հա­սա­կան ժա­մա­նա­կա­ հատ­ված­նե­րում հայ կա­նայք գի­տակ­ցել են պա­հի ողջ լըր­ ջու­թյու­նը և մարտն­չել հա­նուն հայ­րե­նի­քի, իրենց զա­վակ­նե­ րի ազատ կյան­քի իրա­վուն­քի: Հայ կինն իր որ­դի­ նե­րին պատ­գա­մել է քաջ լի­նել և չընկըր­ կել: Սնն­դի հայ­թայ­ թու­մից, վի­րա­վոր­ նե­րի խնամ­քից, հայ հայ­դուկ­նե­րի թաքս­ տոցն ապա­հո­վե­լուց, որոշ դեպ­քե­րում թշնա­մու հան­կար­ ծա­կի հար­ձա­կում­ նե­րը հետ մղե­լուց զատ՝ հայ կա­նայք զբաղ­վել են նաև զեն­քի գաղտ­նի

տե­ղա­փո­խու­թյուն­նե­րով: Սո­ սե Մայ­րիկ, Մա­կոյենց Ան­ նա Մայ­րիկ, Մա­րի­նոս, Մա­րո Ղա­րա­քե­շի­շյան (Սև­քա­րե­ցի Սա­քոյի կի­նը), Եղ­սո (Գ­ևորգ Չաու­շի զի­նա­կի­ցը), Հայո-Հա­ յաս­տան, Հե­զիկ, Մա­րիամ Չի­ լին­գարյան... Հե­րո­սու­հի­նե­րի անուն­նե­րը կա­րե­լի է եր­կար թվար­կել: Նրանք առաջ­նորդ­ վում էին մի սկզ­բուն­քով՝ ոչ ոք իրա­վունք չու­նի ժո­ղովր­դի ազա­տու­թյու­նը և բա­րօ­րու­ թյու­նը զո­հա­բե­րել ան­ձնա­կան խնդիր­նե­րին և եր­ջան­կու­թյա­ նը: «­Հայ կա­նայք մեկ­նում էին ռազ­մա­դաշտ՝ հա­մա­րե­լով, որ հայ­րե­նի­քի պաշտ­

պա­նու­թյու­նից ավե­լի վեհ և ավե­լի պատ­վա­վոր գործ չկա: Նրանք պայ­քա­րում էին հա­ նուն հայ­րե­նի­քի ազա­տու­թյան, հա­նուն իրենց երե­խա­նե­րի կյան­քի իրա­վուն­քի»,-փաս­ տեց Սա­թե­նիկ Աբ­րա­հա­մյա­նը և հա­վե­լեց, որ մեր կող­քին այ­ սօր էլ կան շատ պատ­վար­ժան տիկ­նայք, ով­քեր իրենց մաս­ նա­գի­տա­կան ոլորտ­նե­րում ազ­գային ար­ժեք­նե­րը պահ­ պա­նող նվի­րյալ­ներ են: Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում «Վար­դա­նանք»­ ակումբի սա­ նե­րը հատ­ված­ներ ըն­թեր­ցե­ցին գր­քե­րից, ինչ­պես նաև կա­տա­ րե­ցին հայ­րե­նա­սի­րա­կան եր­ գեր:

Մե­նագ­րու­թյուն՝ նվիր­ված եզ­դի­նե­րի կրո­նա­կան աշ­խար­հա­յաց­քին Ապ­րի­լի 19­-ին ԵՊՀ արևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի իրա­նա­գի­տու­ թյան ամ­բիոնում տե­ղի ու­նե­ցավ ֆա­կուլ­տե­տի դա­սա­խոս, պատմ. գիտ. թեկ­նա­ծու Թե­րե­զա Ամ­րյա­նի «Եզ­դի­նե­րի կրո­նա­կան աշ­խար­հա­ յաց­քը» գր­քի շնոր­հան­ դե­սը: Մե­նագ­րու­թյու­նը նվիր­ված է եզ­դի­նե­րի կրո­նա­կան կենտ­րո­նի՝ Հյու­սի­սային Իրա­քի և եզ­դիական մեկ այլ խո­ շոր հա­մայն­քի ներ­կա­յա­ ցու­ցիչ­նե­րի՝ Հա­յաս­տա­նի եզ­դի­նե­րի կրո­նա­կան հա­վա­տա­լիք­նե­րի, ավան­ դույթ­նե­րի և սո­վո­րույթ­նե­ րի քն­նու­թյա­նը: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան

Թերեզա Ամրյանը

ԵՊՀ հրա­տա­րակ­չու­թյան ջան­քե­րով լույս տե­սած գր­քի շնոր­հան­դե­սին ներ­կա հա­մալ­ սա­րա­նա­կան­նե­րին և ՀՀ­-ո­ւմ եզ­դիական հա­մայն­քի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին ող­ջու­նեց Իրա­նա­գի­տու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Վար­դան Ոս­կա­նյա­նը՝ ընդ­գծե­լով, որ մե­նագ­րու­թյու­ նը Թե­րե­զա Ամ­րյա­նի բազ­ մամյա գի­տա­կան պրպ­տում­

նե­րի և ան­խոնջ աշ­խա­տան­քի ար­ժա­նա­վոր ար­դյունքն է, որը լրաց­նում է եզ­դիագի­տու­թյան աս­պա­րե­զում առ­կա հս­կա­յա­ կան ճեղք­ված­քը և հա­յա­լե­զու ըն­թեր­ցո­ղին պատ­շաճ մա­կար­ դա­կով ներ­կա­յաց­նում եղ­բայ­ րա­կան եզ­դի ժո­ղովր­դի կրո­նա­ կան աշ­խար­հա­յաց­քի յու­րա­ հատ­կու­թյուն­նե­րը: Հե­ղի­նա­կը եզ­դիական կրո­

նա­կան օրհ­ներ­գե­րի, ժո­ղովըր­ դա­կան բա­նա­հյու­սու­թյան և առ­կա գի­տա­կան հե­տա­զո­ տու­թյուն­նե­րի հի­ման վրա ներ­ կա­յաց­նում է եզ­դի ժո­ղովր­դի կրո­նա­կան աշ­խար­հըն­կալ­ման և ընդ­հան­րա­պես աշ­խար­հա­ յաց­քի հա­մա­պար­փակ պատ­ կե­րը՝ ցույց տա­լով նրանց կրո­ նա­կան աշ­խար­հըն­կալ­ման պատ­մա­կան զար­գա­ցու­մը, կրած փո­փո­խու­թյուն­նե­րը և տար­բեր երկր­նե­րի եզ­դիական հա­մայնք­նե­րում դրա տա­րա­ միտ­ման հա­կում­նե­րը: «­Մենք երախ­տա­պարտ ենք հա­յաս­տա­նաբ­նակ և իրա­ քաբ­նակ մեր բա­նա­սաց­նե­րին սի­րով մեզ ժա­մա­նակ տրա­ մադ­րե­լու, հար­ցե­րին համ­բե­ րա­տար պա­տաս­խա­նե­լու, եզ­ դի­նե­րի կրո­նի նր­բու­թյուն­ներն ու յու­րա­հատ­կու­թյուն­նե­րը ներ­կա­յաց­նե­լու և պար­զա­բա­ նե­լու հա­մար»,- նշեց Թե­րե­ զա Ամ­րյա­նը և հա­վե­լեց, որ մե­նագ­րու­թյու­նը նվիր­վում է Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի ան­

վտան­գու­թյան հա­մար զոհ­ված հայ ու եզ­դի ազա­տա­մար­տիկ­ նե­րի հի­շա­տա­կին: ­Գիր­քը հիմ­նա­կա­նում բաղ­ կա­ցած է երեք բաժ­նից: Առա­ ջի­նում ներ­կա­յաց­վում են եզ­ դի­նե­րի պատ­կե­րա­ցում­ներն Աստ­ծո, հրեշ­տակ­նե­րի, երկ­ նային պա­հա­պան­նե­րի, սըր­ բե­րի մա­սին, երկ­րոր­դում՝ եզ­ դիական սր­բա­վայ­րե­րը, քա­րե­ րը, տա­ճար­նե­րը, մա­սունք­նե­ րը, որ պահ­պան­վում են եզ­դի հոգ­ևո­րա­կան­նե­րի տնե­րում, իսկ եր­րորդ բա­ժի­նը եզ­դի հա­ վա­տա­ցյալ­նե­րի հա­մար կա­ տար­վող պար­տա­դիր կրո­նա­ կան ծե­սե­րի և արա­րո­ղու­թյուն­ նե­րի մա­սին է: ­Հա­վե­լենք, որ աշ­խա­տու­ թյու­նը նա­խա­տես­ված է ար­ևե­ լա­գետ­նե­րի, ազ­գագ­րա­գետ­նե­ րի, աստ­վա­ծա­բան­նե­րի և մշա­ կու­թա­բան­նե­րի, ինչ­պես նաև եզ­դի­նե­րի հա­վա­տա­լիք­նե­րով հե­տաքրքր­վող ըն­թեր­ցող­նե­րի լայն շր­ջա­նա­կի հա­մար:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

13

| www.ysu.am

«Ու­զում ենք` հա­մալ­սա­րա­նը դառ­նա բար­բա­ռա­գի­տու­թյան կենտ­րոն» ­ Ա~խր, ես իմա՞լ աբ­րիմ « առանց ըն­ձի». եթե Հա­մո Սա­հյա­նի հայտ­նի տո­ղը հն­չում է այս­պես, ու բո­լո­րը դրան նոր­մալ են ար­ձա­ գան­քում, նշա­նա­կում է՝ դուք ԵՊՀ հայ բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տում եք, հա­վա­քի առիթն էլ խիստ «բար­բա­ռային» է: ­Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան ­Հա­մո Սա­հյա­նը Մար­տու­ նու և Ար­ցա­խի բար­բառ­նե­ րով է «խո­սում», Հով­հան­նես Թու­մանյա­նը՝ Երա­նո­սի, «Ալ­ պիական մա­նու­շակն» էլ հն­չում է Գո­րի­սի խոս­ված­քով: Սա ոչ թե մե­րօ­րյա հայ­կա­կան Բա­բե­լոնն է, այլ պար­զա­պես բար­բա­ռային ըն­թեր­ցում­ներ էին ԵՊՀ հայ բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տում: Որ­պես հայ­կա­կան բազ­մա­թիվ ու բազ­մա­շերտ բար­բառ­նե­րը մո­ ռա­ցու­թյու­նից փր­կե­լու և ակա­ դե­միական մի­ջա­վայր բե­րե­լու մի­ջոց­նե­րից մե­կը՝ Հայոց լեզ­վի պատ­մու­թյան ամ­բիոնը որո­շել է բար­բա­ռային ըն­թեր­ցում­նե­րի սկիզբ դնել: Դրան­ցից առա­ջի­նը տե­ղի ու­նե­ցավ ապ­րի­լի 10­-ի­ն: Մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա էին ֆա­

կուլ­տե­տի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը, դա­սա­խոս­նե­րը, հյու­րեր և մի շարք ֆա­կուլ­տետ­նե­րի ու­սա­նող­ ներ: «­Բար­բառ­նե­րը մեր լեզ­վի ան­տրո­հե­լի մասն են, և այն­պես է ստաց­վել, որ քա­ղա­քակր­թու­ թյան զար­գաց­ման հետ դրանք աս­տի­ճա­նա­բար ձուլ­վում են: Ամեն եկող նոր սե­րունդ ավե­լի քիչ է կապ­ված բար­բա­ռի հետ: Հա­մալ­սա­րա­նում ու­նենք «Բար­ բա­ռա­գի­տու­թյուն» դա­սըն­թաց, որն ու­սում­նա­սի­րում և մա­տու­ ցում է մեր բար­բառ­նե­րի տա­ րած­քային տար­բե­րակ­նե­րի, խոս­վածք­նե­րի առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րը: Մենք ու­զում ենք, որ հա­մալ­սա­րա­նը՝ մաս­նա­վո­ րա­պես Հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տը, դառ­նա բար­բա­ ռա­գի­տու­թյան կենտ­րոն, որը կշա­րու­նա­կի ու­սում­նա­սի­րել մեր ու­նե­ցած հա­րուստ նյու­թը»,ասում է Հայոց լեզ­վի պատ­մու­ թյան ամ­բիոնի դո­ցենտ Նո­րայր Պո­ղո­սյա­նը: ­Մի­ջո­ցառ­ման սկզ­բում նախ ներ­կա­նե­րը լսե­ցին մի քա­նի ձայ­նագ­րու­թյուն­ներ, որոն­ցում հն­չում էին տե­ղա­կան և Սփյուռ­ քի որոշ հա­մայնք­նե­րի բար­բառ­ նե­րը՝ հենց լեզ­վա­կիր­նե­րի շուր­ թե­րից: Այ­նու­հետև մի­ջո­ցառ­ման հա­տուկ հյուր, պատ­մա­բան, բա­

նա­սեր Հա­կոբ Չո­լա­քյա­նը խո­ սեց Քե­սա­բի բար­բա­ռի մա­սին, ապա ներ­կա­յաց­րեց խա­ղիկ­ներ, ման­կա­կան ոտա­նա­վոր­ներ հենց այդ բար­բա­ռով: «Երբ ես դպ­րո­ցա­կան էի, մեզ ար­գե­լում էին մեր բար­բա­ռով խո­ սել, դրա հա­մար նույ­նիսկ պատ­ ժում էին: Մի ան­գամ, երբ Հա­լե­ պից մի հայ ու­սու­ցիչ էր եկել մեզ մոտ աշ­խա­տե­լու, պա­տա­հա­բար նրա մոտ բար­բա­ռային բառ օգ­ տա­գոր­ծե­ցի, և նա ան­սպա­սե­ լիորեն ասաց. «Այդ ինչ գե­ղե­ցիկ ես խո­սում»: Ես միայն տա­րի­ներ հե­տո հաս­կա­ցա, որ ամեն բար­ բառ իր գե­ղեց­կու­թյունն ու­նի, ու

դրանք բնավ չեն խան­գա­րում գրա­կան լեզ­վին»,- փաս­տում է պա­րոն Չո­լա­քյա­նը:­ Ա­պա բար­բառ ներ­կա­յաց­ նե­լու հար­թա­կը տրա­մադր­վեց ու­սա­նող­նե­րին: Հայ մե­ծա­նուն գրող­նե­րի ու բա­նաս­տեղծ­նե­րի գոր­ծե­րը հն­չում էին Ար­ցա­խի, Տա­վու­շի, Վայ­քի, Գե­ղար­քու­նի­ քի ու Մու­շի բար­բառ­նե­րով: Շի­ րա­կի բար­բա­ռով էլ, բնա­կա­նա­ բար, հն­չում էին անեկ­դոտ­ներ, Պո­լոզ Մու­կու­չի, Ֆայ­տոն Ալե­քի և տե­ղա­ցի այլ զվար­ճա­խոս­նե­ րի սրամ­տու­թյուն­ներ: Ի դեպ, բար­բառ­ներն ու խոս­վածք­նե­րը ներ­կա­յաց­նող ու­սա­նող­նե­րի մեծ

մա­սը հենց բար­բա­ռա­կիր էր: ­«Այ­սօր Եր­ևան քա­ղա­քում քայ­լե­լիս ավե­լի շատ ժար­գոն ես լսում՝ լե­ցուն գռեհ­կա­բա­նու­ թյուն­նե­րով, որը նույ­նիսկ եթեր ու բեմ է հա­սել: Մի բան է բար­բա­ ռը, այլ բան է այն լե­զուն, որը հի­ մա Հա­յաս­տա­նում տա­րած­վում է: Եթե ու­զում եք տի­րա­պե­տել գրա­կան լեզ­վին, ապա պետք է ու­սում­նա­սի­րու­թյան առար­ կա դարձ­նեք նաև բար­բառ­նե­ րը»,- մի­ջո­ցառ­ման ըն­թաց­քում իր մտա­հո­գու­թյու­նը հայտ­նեց ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Արծ­րուն Ավա­գյա­նը, ապա հենց տե­ղում խոս­տա­ցավ, որ «Բար­բա­ռա­գի­ տու­թյուն» դա­սըն­թա­ցը հա­ջո­ղու­ թյամբ ու բարձր գնա­հա­տա­կան­ ներ ստա­ցած ու­սա­նող­նե­րին հա­մալ­սա­րա­նը կօ­ժան­դա­կի, որ­ պես­զի բար­բա­ռա­գի­տա­կան ու­ սում­նա­սի­րու­թյուն­ներ կա­տա­րի մար­զե­րից որ­ևէ մե­կում: ­Մի­ջո­ցառ­ման կազ­մա­կեր­ պիչ­նե­րը նա­խա­տե­սում են բար­ բա­ռային ըն­թեր­ցում­ներ անցկաց­նել տա­րին առն­վազն մեկ ան­գամ: Հե­տա­գա­յում ըն­թեր­ ցում­նե­րին հրա­վիր­վե­լու են նաև բար­բա­ռա­կիր տա­րեց մար­դիկ, Սփյուռ­քի բար­բառ­նե­րը ներ­կա­ յաց­նող ան­ձինք, որոնց խոսքն ավե­լի մոտ է բար­բա­ռային ակունք­նե­րին:

Լե­զուն՝ որ­պես մշա­կույ­թը ճա­նա­չե­լու մի­ջոց Ապ­րի­լի 13-14­-ը ԵՊՀ ռո­ մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տում ան­ցկաց­վեց «Լեզ­վի մշա­կու­թային հայե­ցա­ կեր­պը» խո­րագ­րով գի­ տա­ժո­ղո­վը:­ ­Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան Ար­դեն ավան­դա­կան դար­ ձած գի­տա­ժո­ղովն այս տա­ րի ան­ցկաց­վում էր 4-րդ ան­ գամ, կազ­մա­կեր­պիչն էլ ֆակուլտետի միջմ­շա­կու­թային հա­ղոր­դակ­ցու­թյան ան­գլե­րե­ նի ամ­բիոնն էր: Այս ան­գամ կազ­մա­կեր­պիչ­ներն իրենց առջև խն­դիր էին դրել խթա­նել հա­մալ­սա­րա­նում օտար լեզ­ վի դա­սա­վանդ­ման նո­րա­գույն մե­թոդ­նե­րի կի­րա­ռու­մը՝ հիմնը­ վե­լով լեզ­վի և մշա­կույ­թի փոխ­ կա­պակց­վա­ծու­թյան վրա: ­Միջմ­շա­կու­թային հա­ղոր­ դակց­մանն ու լեզ­վի դա­սա­ վանդ­ման տար­բեր աս­պեկտ­ նե­րին նվիր­ված գի­տա­ժո­ղո­ վի մեկ­նար­կը տր­վեց Եղի­շե Չա­րեն­ցի ան­վան դահ­լի­ճում, որ­տեղ հա­վաք­ված դա­սա­

խոս­նե­րին, ու­սա­նող­նե­րին և հյու­րե­րին նախ ող­ջու­նե­ցին ԵՊՀ գիտ­քար­տու­ղար Մե­նո­ւա Սո­ղո­մո­նյանն ու Ռո­մա­նա­գեր­ մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Սամ­վել Աբ­րա­հա­մյա­նը: «­Գի­տա­ժո­ղո­վին ներ­կա­ յաց­ված զե­կու­ցում­նե­րի թե­մա­ նե­րը խիստ ար­դիական են և մեր ու­սա­նող­նե­րի հա­մար շատ օգ­տա­կար: Այս գի­տա­ժո­ղո­վում միշտ բարձ­րաց­վում են հար­ ցեր, որոնք ուղղ­ված են օտար լե­զու­նե­րի ճիշտ ըն­կալ­մա­նը և ու­սուց­ման մե­թոդ­նե­րին: Այն, որ Միջմ­շա­կու­թային հա­ղոր­ դակ­ցու­թյան ան­գլե­րե­նի ամ­ բիոնը մեր ու­սա­նող­նե­րի շր­ջա­ նում մեծ հե­ղի­նա­կու­թյուն ու­նի, եր­ևի դրա պատ­ճառ­նե­րից մե­ կը հենց այդ կար­ևոր ուղ­ղու­ թյուն­նե­րով զբաղ­վելն է»,- նշեց պա­րոն Աբ­րա­հա­մյա­նը: ­Մե­նու­ա Սո­ղո­մո­նյանն էլ միջմ­շա­կու­թային հա­ղոր­դակ­ ցու­թյու­նը մեկ­նա­բա­նեց իր մաս­նա­գի­տու­թյան՝ մի­ջազ­ գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի տե­սան­կյու­նից. «Ինչ­պե՞ս են հա­րա­բեր­վում պե­տու­թյուն­նե­ րը: Հա­րա­բեր­վում են իրենց

Մենուա Սողոմոնյանը և Սամվել Աբրահամյանը

ճա­նա­չա­ծի սահ­ման­նե­րում: Այդ ճա­նա­չո­ղու­թյունն էլ ձեռք է բեր­վում հա­ղոր­դակ­ցու­թյան և մաս­նա­վո­րա­պես միջմ­շա­կու­ թային հա­ղոր­դակ­ցու­թյան մի­ ջո­ցով»: ­Գի­տա­ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցե­ լու էին եկել մի շարք բու­հե­րի, ու­սում­նա­կան կենտ­րոն­նե­րի ան­գլե­րե­նի մաս­նա­գետ­ներ, Հա­յաս­տա­նում խա­ղա­ղու­թյան կոր­պու­սի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ

և ու­րիշ­ներ: Միջմ­շա­կու­թային հա­ղոր­դակ­ցու­թյան ան­գլե­րե­նի ամ­բիոնը սեր­տո­րեն հա­մա­գոր­ ծակ­ցում է նաև Հա­յաս­տա­նի ան­գլե­րե­նի ու­սու­ցիչ­նե­րի ասո­ ցիացիայի հետ, որի ղե­կա­վար Ան­նա Առա­քե­լյա­նը ևս ներ­կա էր գի­տա­ժո­ղո­վին և ներ­կա­նե­ րին պատ­մեց կազ­մա­կեր­պու­ թյան հիմ­նադր­ման, գոր­ծու­ նեու­թյան ու առա­ջի­կա անե­ լիք­նե­րի մա­սին:

«­Մենք ու­զում ենք մեր ու­ սա­նող­նե­րի շր­ջա­նում զար­ գաց­նել բազ­մամ­շա­կու­թային մտա­ծո­ղու­թյուն: Մենք ու­զում ենք մեր ու­սա­նող­նե­րին հան­ դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյուն սո­վո­րեց­ նել, հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյուն այ­լոց մշա­կու­թային ար­ժեք­նե­ րի նկատ­մամբ՝ առանց իրենց մշա­կու­թային ինք­նու­թյու­նից հե­ռա­նա­լու: Այդ պատ­ճա­ռով այս տա­րի որո­շե­ցինք ծրագրում ավե­լաց­նել ևս մեկ թե­մա, որի շր­ջա­նա­կում կքն­նար­կենք հայ­կա­կան մշա­կու­թային ինք­ նու­թյու­նը»,- նշեց Միջմ­շա­ կու­թային հա­ղոր­դակ­ցու­թյան անգլե­րե­նի ամ­բիոնի վա­րիչ Շու­շա­նիկ Պա­րո­նյա­նը: ­Գի­տա­ժո­ղո­վի զե­կու­ցում­ նե­րի թե­մա­նե­րը բազ­մա­զան էին՝ ան­գլե­րե­նի դա­սա­վանդ­ ման մեջ տար­բեր մե­թոդ­նե­ րի կի­րա­ռում՝ ժա­մա­նա­կա­կից տեխ­նո­լո­գիաներ, հայ­կա­կան մի­ջա­վայ­րում ան­գլե­րե­նի դա­ սա­վան­դում, հա­ղոր­դակց­ման հմ­տու­թյուն­նե­րի զար­գա­ցում, ազ­գային ինք­նու­թյան ու­սում­ նա­սի­րու­թյուն մշա­կույ­թի ու լեզ­վի մի­ջո­ցով և այլն:

14

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Լույս է տե­սել եռա­լե­զու մաս­նա­գի­տա­կան բա­ռա­րան ու­սա­նող­նե­րի հա­մար Ապ­րի­լի 5-ին ԵՊՀ­-ո­ւմ տե­ղի ու­նե­ցավ Դի­վա­նա­ գի­տա­կան և քա­ղա­քա­ կան տեր­մին­նե­րի հայե­ րեն-չի­նա­րեն և ռու­սե­ րեն-չի­նա­րեն բա­ռա­րա­նի շնոր­հան­դե­սը: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­ բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի չի­նա­րեն լեզ­վի և մշա­կույ­թի կենտ­րո­նում ԵՊՀ շր­ջա­նա­ վարտ, Վ. Բրյու­սո­վի ան­վան լեզ­վ ա­հ ա­ս ա­ր ա­կ ա­գ ի­տ ա­կ ան հա­մալ­սա­րա­նին կից գոր­ծող Կոն­ֆու­ցիոսի ինս­տի­տու­տի աշ­խա­տա­կից Լի­լիթ Հա­կոբյա­ նը ներ­կա­յաց­րեց իր հե­ղի­նա­ կած բա­ռա­րա­նը, որը նրա երեք տար­վա քրտ­նա­ջան աշ­խա­ տան­քի ար­դյունքն է: Գր­քի կար­ևո­րու­թյան մա­ սին նախ խո­սեց ԵՊՀ մի­ջազ­ գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի դի­վա­նա­գի­տա­ կան ծա­ռա­յու­թյան և մաս­նա­ գի­տա­կան հա­ղոր­դակց­ման ամ­բիոնի դո­ցենտ, Չի­նա­րեն լեզ­վի և մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Ար­թուր Իս­րայե­լյա­նը: «­Հարկ է նշել, որ բա­ռա­ րանն իր բնույ­թով իս­կա­պես եզա­կի է: Մեր ու­սա­նող­նե­րը

դի­վա­նա­գի­տա­կան լե­զուն ու տեր­մի­նա­բա­նու­թյու­նը միան­ գա­մից երեք լեզ­վով ու­սում­նա­ սի­րե­լու լավ հնա­րա­վո­րու­թյուն են ստա­նում»,- նշեց Ար­թուր Իս­րայե­լյա­նը:­ Այ­նու­հետև Լի­լիթ Հա­ կոբյանն ան­դրա­դար­ձավ բա­ ռա­րա­նի ան­հրա­ժեշ­տու­թյա­նը՝ շեշ­տե­լով, որ այն չի­նա­րեն ու­ սում­նա­սի­րող հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րի հա­մար կլի­նի ան­փո­ խա­րի­նե­լի ձեռ­նարկ: «­Բա­ռա­րան ստեղ­ծե­լու միտ­քը ծա­գել է դեռևս ԵՊՀ­ում դա­սա­վան­դե­լու ժա­մա­նակ, երբ ու­սա­նող­նե­րի հետ եռա­լե­ զու՝ չի­նա­րեն-հայե­րեն-ռու­սե­ րեն թարգ­մա­նու­թյուն­ներ էինք անում»,- ասաց գր­քի հե­ղի­նա­ կը և հա­վե­լեց, որ բա­ռա­րա­նի կար­ևոր առանձ­նա­հատ­կու­ թյունն այն է, որ ու­սա­նող­նե­րը չի­նա­րեն լեզ­վի հետ միաժա­ մա­նակ կու­սում­նա­սի­րեն նաև դի­վա­նա­գի­տա­կան տեր­մին­ ներն ու ռու­սե­րե­նում դրանց հա­մար­ժեք բա­ռե­րը: Չի­նա­րե­նի մաս­նա­գետն ընդ­գծեց նաև, որ բա­ռա­րա­նը նա­խա­տես­ված է չի­նա­րեն ու­ սում­նա­սի­րող­նե­րի, հատ­կա­ պես Մի­ջազ­գային հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի ու­ սա­նող­նե­րի, լե­զուն դա­սա­վան­ դող­նե­րի, թարգ­մա­նիչ­նե­րի, դի­

Լիլիթ Հակոբյանը

վա­նա­գետ­նե­րի, լրագ­րող­նե­րի և ընդ­հան­րա­պես չի­նա­րե­նով հե­տաքրքր­վող ան­ձանց լայն շր­ջա­նա­կի հա­մար:­ Ու­սու­ցո­ղա­կան և գործ­նա­ կան ուղղ­վա­ծու­թյուն ու­նե­ցող բա­ռա­րա­նը նե­րա­ռում է մի­

ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­ նե­րի տար­բեր ոլորտ­նե­րում, մաս­նա­վո­րա­պես դի­վա­նա­գի­ տա­կան և քա­ղա­քա­կան հա­ րա­բե­րու­թյուն­նե­րի աս­պա­րե­ զում առա­վել գոր­ծա­ծա­կան բա­ռեր և ար­տա­հայ­տու­թյուն­

ներ: Աշ­խա­տու­թյան հիմ­նա­ կան շեշ­տադ­րու­մը տվյալ մաս­ նա­գի­տա­կան լեզ­վով գրա­վոր և բա­նա­վոր թարգ­մա­նու­թյուն­ներ կա­տա­րե­լիս ու­սա­նող­նե­րի լեզ­ վա­կան հմ­տու­թյուն­նե­րի ու կա­ րո­ղու­թյուն­նե­րի զար­գա­ցումն է, ինչ­պես նաև մաս­նա­գի­տա­կան թե­մա­նե­րի վերաբերյալ զրույց վա­րե­լիս խոս­քային հմ­տու­ թյուն­նե­րի կա­տա­րե­լա­գոր­ծու­ մը: «­Բա­ռա­րա­նը կազ­մե­լիս հե­ ղի­նա­կը հաշ­վի է առել ու­սա­նո­ ղի առա­վե­լա­գույն կա­րո­ղու­նա­ կու­թյու­նը, նրա մաս­նա­գի­տա­ կան լեզ­վա­կան իմա­ցու­թյան մա­կար­դա­կը: Վս­տահ եմ, որ աշ­խա­տու­թյունն ար­ժա­նիորեն կհա­մալ­րի դի­վա­նա­գի­տու­թյան ոլոր­տին վե­րա­բե­րող գրա­կա­ նու­թյան ցան­կը»,- նշեց Դի­ վա­նա­գի­տա­կան ծա­ռա­յու­ թյան և մաս­նա­գի­տա­կան հա­ ղոր­դակց­ման ամ­բիոնի վա­րիչ Նու­բար Չա­լը­մյա­նը: Գր­քի շնոր­հան­դե­սից հե­ տո Լի­լիթ Հա­կո­բյա­նը բաց դաս ան­ցկաց­րեց ու­սա­նող­նե­րի հետ՝ վեր­հի­շե­լով ու ամ­րապըն­ դե­լով նախ­կի­նում յու­րաց­րած գի­տե­լիք­նե­րը: ­Հա­վե­լենք նաև, որ բա­ռա­ րա­նը խմ­բագ­րել է Կոն­ֆու­ ցիոսի ինս­տի­տու­տի դա­սա­խոս Լյու Խո­ա­ժուն:

Դա­սա­խո­սու­թյունը լեզ­վա­կան փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի մա­սին էր Ապ­րի­լի 4-ին ԵՊՀ արևե­ լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի իրա­նա­գի­տու­թյան ամ­բիոնում Սոր­բո­նի հա­մալ­սա­րա­նի իրա­նա­ գի­տու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ, պրո­ֆե­սոր Ժիլ Օտյեն «Ադր­բե­ջա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան լեզ­ վա­կան փոք­րա­մաս­նու­ թյուն­նե­րի բնու­թա­գի­րը» թե­մայով դա­սա­խո­սու­ թյուն կար­դաց ֆա­կուլ­ տե­տի պրո­ֆե­սո­րա­դա­ սա­խո­սա­կան կազ­մի և ու­սա­նող­նե­րի հա­մար: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Ներ­կա­յաց­նե­լով հյու­րին՝ Իրա­նա­գի­տու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Վար­դան Ոս­կա­նյա­նը

նշեց, որ պրո­ֆե­սորն առա­ջին ան­գամ չէ Մայր բու­հում: «Ար­տա­սահ­մա­նյան գի­ տա­կան կենտ­րոն­նե­րի և հա­ մալ­սա­րան­նե­րի հետ հա­մա­ գոր­ծակ­ցու­թյու­նը, ինչ­պես նաև գի­տա­կան կա­պե­րի հաս­տա­ տումն ու զար­գա­ցու­մը Իրա­նա­ գի­տու­թյան ամ­բիոնի հա­մար մեծ նշա­նա­կու­թյուն ու­նեն»,ասաց Վար­դան Ոս­կա­նյա­ նը և հա­վե­լեց, որ Ժիլ Օտյեն կով­կա­սյան լե­զու­ներն ու­սում­ նա­սի­րող լա­վա­գույն մաս­նա­ գետ­նե­րից է, ում հետ հա­մա­ գոր­ծակ­ցե­լը բա­վա­կա­նին օգ­ տա­կար է Իրա­նա­գի­տու­թյան ամ­բիոնի դա­սա­խոս­նե­րի և ու­ սա­նող­նե­րի հա­մար:­ Ի­րա­նա­գի­տու­թյան ամ­ բիոնի վա­րիչն ընդ­գծեց նաև, որ նմա­նօ­րի­նակ հան­դի­պում­ ներն ապա­գա իրա­նա­գետ­նե­ րին եվ­րո­պա­կան առա­ջա­տար գի­տա­կան կենտ­րոն­նե­րի մաս­

նա­գետ­նե­րի կող­մից իրա­կա­ նաց­ված հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­ րին և գի­տա­կան մո­տե­ցում­նե­ րին ծա­նո­թա­նա­լու հնա­րա­վո­ րու­թյուն են տա­լիս:­ Ի դեպ, Ժիլ Օտյեն ու­սում­ նա­սի­րու­թյուն իրա­կա­նաց­ նե­լու նպա­տա­կով այ­ցե­լել է

Ադր­բե­ջան և դա­սա­խո­սու­թյան ըն­թաց­քում ներ­կա­յաց­րեց հարևան պե­տու­թյան տա­րած­ քում ապ­րող բնիկ ժո­ղո­վուրդ­ նե­րի կող­մից օգ­տա­գործ­վող մի շարք լե­զու­ներ: Նա շեշ­տեց, որ դրանք, բա­ցի լեզ­վա­կան առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րից,

նե­րա­ռում են նաև բնիկ ժո­ղո­ վուրդ­նե­րի ավան­դույթ­ներն ու կեն­ցա­ղը: ­Հա­վե­լենք, որ պրո­ֆե­սոր Ժիլ Օտյեն նա­խա­տե­սում է ԵՊՀ­-ո­ւմ դա­սա­խո­սու­թյուն­նե­ րով հան­դես գալ նաև աշ­նա­նը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

15

| www.ysu.am

Ուսանողները շարունակում են բացահայտել բիզնես ստեղծելու գաղտնիքները ԵՊՀ ձեռ­նե­րե­ցու­թյան զար­գաց­ման կենտ­րո­նի նա­խա­ձեռ­նած դա­սըն­ թա­ցի շր­ջա­նա­կում ապ­ րի­լի 10­-ին ու­սա­նող­նե­րը հյու­րըն­կա­լե­ցին ոլոր­տի ճա­նաչ­ված փոր­ձա­գետ Ֆրուն­զիկ Ոս­կա­նյա­նին, իսկ ապ­րի­լի 12­-ին ԵՊՀ գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րի դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցավ սե­մի­նար-հան­դի­պում Երի­տա­սարդ գոր­ծա­տու­ նե­րի միու­թյան նա­խա­ գահ, գոր­ծա­րար, բիզ­նես թրեյ­ներ Մու­շեղ Ավե­ տիսյա­նի հետ: ԵՊՀ ձեռներեցության զարգացման կենտրոն, Ք­նար Մի­սա­կյան ­ ետք է փնտ­րել սպա­ռո­ղի Պ «ցա­վը» ­«Ու­սա­նող­նե­րի ձեռ­նե­րե­ ցա­կան հմ­տու­թյուն­նե­րի զար­ գա­ցու­մը ստար­տափ նա­խա­ ձեռ­նու­թյուն­նե­րի հա­մա­տեքս­ տում» խո­րագ­րով մե­կամ­սյա ծրագ­րի շր­ջա­նա­կում մաս­նա­ կից ու­սա­նող­նե­րը ծա­նո­թա­ցան ստար­տափ­նե­րի շու­կա մուտք գոր­ծե­լու ռազ­մա­վա­րու­թյուն­նե­ րին, ինչ­պես նաև սպա­ռող­նե­րի

թի­րա­խա­վոր­ման սկզ­բունք­նե­ րին: Դա­սըն­թա­ցը վա­րում էր նո­ րա­րա­րու­թյան և ձեռ­նե­րե­ցու­ թյան ոլոր­տի հա­յաս­տա­նյան լա­վա­գույն փոր­ձա­գետ­նե­րից մե­կը՝ Ֆրուն­զիկ Ոս­կա­նյա­ նը, ով ու­սա­նող­նե­րին ներ­կա­ յաց­րեց բիզ­նես «ս­տար­տափ» էկո­հա­մա­կար­գի առանձ­նա­ հատ­կու­թյուն­նե­րը, գա­ղա­փար­ նե­րի զար­գաց­ման սկզ­բունք­ նե­րը, ինչ­պես նաև շու­կա­նե­րի տե­սակ­նե­րը և դրանց բնո­րոշ առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը: Հարկ է նշել, որ հրա­վիր­ված փոր­ձա­գե­տը ԵՊՀ­-ի հետ հա­ մա­գոր­ծակ­ցել է դեռևս ՄԱԿ-ի ար­դյու­նա­բե­րա­կան զարգաց­ ման կազ­մա­կեր­պու­թյան (UNIDO) կող­մից իրա­կա­նաց­ ված «Հայաստանում մա­քուր տեխ­նո­լո­գիանե­րի գլո­բալ ինո­ վա­ցիոն ծրագիր ՓՄՁ-ների

համար» ծրագ­րի շր­ջա­նա­կում Մայր բու­հում եր­կու շր­ջա­փու­ լով կազ­մա­կերպ­ված ձեռ­նե­րե­ ցու­թյան դա­սըն­թաց­նե­րի ժա­ մա­նակ և բարձր է գնա­հա­տում ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի նո­րա­րա­ րա­կան նե­րու­ժը: Դա­սա­խո­սու­թյան ըն­թաց­ քում առանձ­նա­կի կար­ևո­րե­լով սպա­ռող­նե­րի պա­հանջ­մունք­ նե­րին հա­մա­պա­տաս­խա­նող ար­տադ­րան­քի թո­ղար­կու­մը՝ պա­րոն Ոս­կա­նյանն ու­սա­նող­ նե­րին խոր­հուրդ տվեց փնտ­րել սպա­ռո­ղի «ցա­վը» և փոր­ձել դրա հա­մար «ս­պա­նող» լու­ ծում­ներ առա­ջար­կել: Հա­վե­լենք, որ «Ու­սա­նող­նե­ րի ձեռ­նե­րե­ցա­կան հմտու­թյուն­ նե­րի զար­գա­ցու­մը ստարտափ նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րի հա­մա­ տեքս­տում» խո­րագ­րով մեկամ­սյա դա­սըն­թա­ցը մեկ­նար­կել էր մար­տի 16­-ի­ն:

Ձեր գրան­ցած հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րը կախ­ված են միայն ձե­զա­նից ­«Ու­սա­նողն ապա­գա ձեռ­ նե­րեց» խո­րագ­րով սե­մի­նարհան­դիպ­ման նպա­տակն էլ ու­ սա­նո­ղու­թյան շր­ջա­նում բիզ­ նես մտա­ծե­լա­կերպ ձևա­վո­րելն էր, ինչ­պես նաև կյան­քի այլ աս­պա­րեզ­նե­րում նրանց՝ հա­ ջո­ղու­թյան հաս­նե­լու գոր­ծըն­ թա­ցին աջակ­ցե­լը։ ­Սե­մի­նար-հան­դիպ­ման ըն­ թաց­քում Երի­տա­սարդ գոր­ծա­ տու­նե­րի միու­թյան նա­խա­գահ, գոր­ծա­րար, բիզ­նես թրեյ­ներ Մու­շեղ Ավե­տի­սյա­նը հա­ջո­ղու­ թյան հաս­նե­լու հա­մար ու­սա­ նող­նե­րին կոչ արեց, որ նրանք սո­վո­րեն նախ­ևա­ռաջ կա­ռա­ վա­րել իրենք իրենց. «Ա­ռա­ջին հեր­թին կար­գա­պա­հու­թյուն

պա­հան­ջե՛ք ինք­ներդ ձեզ­նից: Եղե՛ք վճ­ռա­կան ու գոր­ծե­ լու հա­մար պատ­րաս­տա­կամ: Հա­վա­տաց­նում եմ, որ հա­ջո­ ղու­թյան հաս­նե­լու ամե­նա­մեծ գրա­վա­կա­նը հենց դա է»: ­Բա­նա­խո­սի կար­ծի­քով՝ մե­ զա­նում հա­ճախ ըն­դուն­ված է հա­ջո­ղու­թյու­նը նույ­նաց­նել ճա­ կա­տագ­րի կամ բախ­տի հետ, մինչ­դեռ իրա­կա­նում այն պետք է հաս­կա­նալ որ­պես ձեռք­ բե­րում, առա­ջա­դի­մու­թյուն և հաղ­թա­նակ. «Իսկ այդ ամե­նին կա­րե­լի է հաս­նել միայն սե­փա­ կան ու­ժե­րի ու քրտ­նա­ջան աշ­ խա­տան­քի մի­ջո­ցով»: ­Մու­շեղ Ավե­տի­սյա­նը նշեց նաև, որ հա­ջո­ղու­թյան հաս­նե­ լուն խան­գա­րում են մի շարք հան­գա­մանք­ներ և իրա­վի­ճակ­ ներ, որոնք պետք է հաղ­թա­հա­ րել. «Մեզ հա­ճախ խան­գա­րում են նպա­տա­կի անո­րո­շու­թյու­նը, արագ ար­դյուն­քի սպա­սու­մը, նոր իրա­վի­ճակ­նե­րի հան­դեպ վա­խը, սե­փա­կան ու­ժե­րին չհա­ վա­տա­լը և այլն: Հա­ջո­ղու­թյան հաս­նե­լու հա­մար նախ­ևա­ռաջ հս­տա­կեց­րե՛ք ձեր նպա­տակն ու շր­ջա­պա­տե՛ք ձեզ այն­պի­սի մարդ­կան­ցով, ով­քեր կոգ­ևո­րեն ու կհա­վա­տան ձեզ»: ­Հա­ջո­ղակ գոր­ծա­րար դառ­ նա­լու հա­մար էլ Մու­շեղ Ավե­ տի­սյա­նը խոր­հուրդ տվեց ու­ նե­նալ բիզ­նես նպա­տակ, հըս­ տա­կեց­նել ցան­կու­թյու­նը:

Մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն սո­ցիալա­կան հար­թա­կում Ապ­րի­լի 24-28­-ը ԵՊՀ­-ո­ւմ անցկաց­վել է «Սո­ցիալա­կան աշ­ խա­տան­քը և մար­դու ան­վտան­ գու­թյու­նը» խո­րագ­րով ու­սում­նա­ կան ծրա­գիր։­ ­ ատ­րաս­տեց Պ Վար­դու­հի Զա­քա­րյա­նը ԵՊՀ սո­ցիոլո­գիայի ֆա­կուլ­տե­ տի սո­ցիալա­կան աշ­խա­տան­քի և սո­ ցիալա­կան տեխ­նո­լո­գիանե­րի ամ­բիոնի ու Սո­ցիալա­կան աշ­խա­տող­նե­րի հայ­ կա­կան ասո­ցիացիայի կող­մից իրա­ կա­նաց­ված ծրագ­րին մաս­նակ­ցել են Վե­րին Ավստ­րիայի (Լինց) պրո­ֆե­սոր Քրիս­տիան Սթար­քը, սո­ցիալա­կան աշ­ խա­տանք բաժ­նի մա­գիստ­րո­սա­կան ծրագ­րի 25 ու­սա­նող­նե­րը, ինչ­պես նաև ԵՊՀ սո­ցիոլո­գիայի ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­

յա­ցու­ցիչ­ներն ու ու­սա­նող­նե­րը։ Ն­պա­տակն էր սո­ցիալա­կան աշ­ խա­տան­քի հա­մա­տեքս­տում ստեղ­ծել ընդ­հա­նուր հար­թակ՝ մար­դու ան­վտան­ գու­թյան ար­դի մար­տահ­րա­վեր­նե­րի քննարկ­ման և այս բնա­գա­վա­ռում փոր­ ձի փո­խա­նակ­ման հա­մար։ Ծ­րա­գի­րը նե­րա­ռում էր երեք բա­ղադ­րիչ՝ ակա­դե­միական, պրակ­տիկ և մշա­ կու­թային (ճա­նա­չո­ղա­կան)։­ Ու­սում­նա­կան ծրագ­րի առա­ջին օրը մաս­նա­կից­նե­րը հյու­րըն­կալ­վե­ցին Սո­ ցիալա­կան աշ­խա­տող­նե­րի հայ­կա­կան ասո­ցիացիայում, այ­ցե­լե­ցին Հա­յաս­ տա­նի պատ­մա­կան մի շարք հու­շար­ ձան­ներ, ինչ­պես նաև Ծի­ծեռ­նա­կա­բեր­ դի հու­շա­հա­մա­լիր։­ Ապ­րի­լի 25-27­-ը Լին­ցի պատ­վի­րա­ կու­թյունն այ­ցե­լեց տա­րաբ­նույթ սո­ ցիալա­կան ծրագ­րեր իրա­կա­նաց­նող սո­ցիալա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­ներ, այ­նու­ հետև Մայր բուհ՝ մաս­նակ­ցե­լու դա­սա­

խո­սու­թյուն­նե­րի և սե­մի­նար­նե­րի։ ­Հյու­րերն այ­ցե­լե­ցին նաև Մայր Աթոռ Սուրբ Էջ­միածին, ինչ­պես նաև հրա­ժեշ­ տի ընթ­րիք ու­նե­ցան «Հայ միաս­նու­թյան խաչ» բա­րե­գոր­ծա­կան մշա­կու­թային ՀԿ­-ո­ւմ։ Հա­վե­լենք, որ հու­նի­սի 5-9­-ը Սո­

ցիոլո­գիայի ֆա­կուլ­տե­տի սո­ցիալա­կան աշ­խա­տանք բաժ­նի 7 ու­սա­նող­ներ փո­ խա­նակ­ման ծրագ­րի շր­ջա­նակ­նե­րում Լին­ցում կմաս­նակ­ցեն «Սո­ցիալա­կան աշ­խա­տան­քի մի­ջազ­գային օրեր» խո­ րագ­րով ու­սում­նա­կան ծրագ­րին։

16

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Սահ­մա­նադ­րա­կա­նու­թյուն. ախ­տո­րոշ­ման և կա­ռա­վար­ման հիմ­նախն­դիր­ներ Ապ­րի­լի 14­-ին ԵՊՀ տնտե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­ տե­տում մեկ­նար­կեց տնտե­սա­գի­տու­թյան առան­ձին թե­մա­նե­րին նվիր­ված սե­մի­նար­նե­րի շար­քը: Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Ֆա­կուլ­տե­տին կից գոր­ծող Սահ­մա­նադ­րա­կան տն­տե­սա­ գի­տու­թյան գի­տա­վեր­լու­ծա­ կան կենտ­րո­նի կող­մից կազ­ մա­կերպ­ված «Սահ­մա­նադ­րա­ կա­նու­թյուն. ախ­տո­րոշ­ման և կա­ռա­վար­ման հիմ­նախն­դիր­ ներ» թե­մայով սե­մի­նա­րը վա­ րում էր ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան, պրո­ֆե­սոր Հայկ Սարգ­սյա­նը: ­Սե­մի­նա­րին մաս­նակ­ցում էին ոչ միայն ու­սա­նող­ներ, այլև ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ֆե­սո­րա­դա­ սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­ յա­ցու­ցիչ­ներ: «­Գի­տու­թյան զար­գաց­ման առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րից մեկն այն է, որ գի­տա­կան ճյու­ ղերն այլևս առան­ձին չեն զար­

գա­նում: Այ­սօր մի­ջա­ռար­կա­ յա­կան գի­տու­թյուն­ներն են, որ առա­ջըն­թաց ու զար­գա­ցում են ապ­րում: Այդ ճյու­ղե­րից մեկն էլ իրա­վա­գի­տու­թյան և տն­տե­ սա­գի­տու­թյան վրա հիմն­ված «Սահ­մա­նադ­րա­կան տն­տե­ սա­գի­տու­թյուն» առար­կան է, որն այ­սօր մեր ու­սում­նա­ սիր­ման առանց­քում է»,- նշեց Հայկ Սարգ­սյա­նը: ­Բա­նա­խոսն ան­դրա­դար­

ձավ սահ­մա­նադ­րա­կան տըն­ տե­սա­գի­տու­թյան ու­սում­ նա­սի­րու­թյան առար­կային, դա­սա­կարգ­մա­նը, ինս­տի­տու­ ցիոնա­լիզ­մի և սահ­մա­նադ­րա­ կան տն­տե­սա­գի­տու­թյան միջև առ­կա կա­պին, ինչ­պես նաև բնա­գա­վա­ռի մաս­նա­գետ­նե­րի առաջ քա­շած մե­թոդ­նե­րին ու մո­տե­ցում­նե­րին: Պ­րո­ֆե­սորն ընդ­գծեց, որ սահ­մա­նադ­րա­կան տն­տե­սա­

գի­տու­թյունն ու­սում­նա­սի­րում է կա­նոն­նե­րի (սահ­մա­նադ­րա­ կան) գոր­ծող հատ­կու­թյուն­ նե­րը, այն ինս­տի­տուտ­նե­րը, որոնց շր­ջա­նակ­նե­րում ան­ հատ­նե­րը փո­խազ­դում են, ինչ­պես նաև գոր­ծըն­թաց­նե­րը, որոնց մի­ջո­ցով այդ կա­նոն­ ներն ու ինս­տի­տուտ­նե­րը ծա­ գում և ընտր­վում են: «Ե­թե ավան­դա­կան տն­տե­ սա­գի­տու­թյու­նում վեր­լու­ծու­ թյուն­նե­րը կենտ­րո­նա­նում են առ­կա սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րի շր­ջա­նակ­նե­րում ընտ­րու­թյան վրա, ապա սահ­մա­նադ­րա­ կան տն­տե­սա­գի­տու­թյու­նը վեր­լու­ծու­թյունն ուղ­ղոր­դում է դե­պի սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րի միջև ընտ­րու­թյու­նը` այդ­պի­սով ներ­կա­յաց­նե­լով քն­նու­թյան «ա­վե­լի բարձր» մա­կար­դակ»,փաս­տեց Հայկ Սարգ­սյա­նը: Ֆա­կուլ­տե­տի դե­կա­նը ներ­ կա­յաց­րեց նաև իրա­կա­նաց­ ված հե­տա­զո­տու­թյան ար­ դյունք­նե­րը՝ նշե­լով, որ մշակ­վել է սահ­մա­նադ­րա­կա­նու­թյան մա­կար­դա­կի որոշ­ման և վեր­ լու­ծու­թյան հայե­ցա­կար­գային սխե­մայի հա­տուկ մե­թո­դի­կա,

որը բաղ­կա­ցած է մի­մյանց փո­ խա­դարձ փո­խա­րի­նող և փո­ խա­դարձ լրաց­նող 5 մո­դել­նե­ րից: «Ան­ցու­մային տն­տե­սու­ թյամբ երկր­նե­րի սահ­մա­նադրա­կա­նու­թյան մա­կար­դա­կի գնա­հատ­ման հա­մար ան­հրա­ ժեշտ է ոչ միայն իրա­վա­կան պե­տու­թյան, ժո­ղովր­դա­վա­ րա­կան զար­գա­ցում­նե­րի բնու­ թագ­րիչ­նե­րի, սո­ցիալ-տն­տե­ սա­կան ցու­ցիչ­նե­րի, այլև քա­ ղա­քա­կան կա­յու­նու­թյան ին­դի­ կա­տո­րի ու­սում­նա­սի­րու­թյուն: Եվ այս վեր­լու­ծու­թյան օգ­նու­ թյամբ հա­ջող­վել է վեր հա­նել եր­կու թաքն­ված գոր­ծոն` ինս­ տի­տու­ցիոնալ զար­գաց­ման և ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան զար­գա­ ցում­նե­րի գոր­ծոն­նե­րը»,- ընդ­ գծեց բա­նա­խո­սը և հա­վե­լեց, որ հե­տա­զո­տու­թյան ար­դյուն­քում պարզ է դար­ձել, որ ան­հրա­ ժեշտ է ան­ցու­մային երկր­նե­րի սո­ցիալ-տն­տե­սա­կան բնու­ թագ­րիչ­նե­րը դի­տար­կել որ­պես ինք­նու­րույն ցու­ցիչ­ներ: ­Հա­վե­լենք, որ սե­մի­նա­րները կրե­լու են շա­րու­նա­կա­կան բնույթ:

Դա­սըն­թաց՝ ուղղ­ված մաս­նա­գի­տա­կան հմ­տու­թյուն­նե­րի զար­գաց­մա­նը Ապ­րի­լի 8-ին Քա­ջա­րան քա­ղա­քում տե­ղի ու­նե­ցավ հան­քար­դյու­նա­բե­րու­ թյան ոլոր­տի աշ­խա­տա­ կից­նե­րի հա­մար նա­խա­ տես­ված վե­րա­պատ­ րաստ­ման դա­սըն­թա­ցի փակ­ման և մաս­նա­կից­ նե­րին հա­վաս­տագ­րե­րի հանձն­ման արա­րո­ղու­ թյու­նը: Պատ­րաս­տեց Քնար Մի­սա­կյա­նը «Շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի պահ­պա­նու­թյուն և կա­ռա­վա­ րում հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյան ոլոր­տի աշ­խա­տա­կից­նե­րի հա­մար» խո­րագ­րով դա­սըն­ թա­ցը Զան­գե­զու­րի պղն­ձա­ մո­լիբ­դե­նային կոմ­բի­նա­տի (ԶՊՄԿ­) աշ­խա­տա­կից­նե­րի հա­մար կազ­մա­կերպ­վել էր ԵՊՀ կի­րա­ռա­կան կեն­սա­բա­ նու­թյան գե­րա­զան­ցու­թյան կենտ­րո­նի, Կենսաբանության ֆակուլտետի էկո­լո­գիայի և բնու­թյան պահ­պա­նու­թյան ամ­բիոնի, Կեն­սա­բա­նու­թյան

ինս­տի­տու­տի կող­մից: Դասըն­ թա­ցին մաս­նակ­ցում էին նաև ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի էկոլոգիական իրա­վուն­քի գիտաուսումնա­ կան կենտ­րո­նի և Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետի ընդ­հա­նուր հո­գե­ բա­նու­թյան ամ­բիոնի ներ­կա­ յա­ցու­ցիչ­նե­րը:

Վե­րա­պատ­րաստ­ման դասըն­թա­ցի նպա­տակն էր բարձ­ րաց­նել հան­քար­դյու­նա­բե­րու­ թյան ոլոր­տի մաս­նա­գետ­նե­րի մաս­նա­գի­տա­կան պատ­րաստ­ վա­ծու­թյու­նը շր­ջա­կա մի­ջա­ վայ­րի պահ­պա­նու­թյան և կա­ յու­նու­թյան զար­գաց­ման ապա­ հով­ման, այդ թվում՝ շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի վրա ազ­դե­ցու­թյան

ռիս­կե­րի գնա­հատ­ման, մեկ­նա­ բան­ման ու կա­ռա­վար­ման ուղ­ ղու­թյուն­նե­րով: Դա­սըն­թացն ուղղ­ված էր նաև աշ­խա­տա­կից­նե­րի շր­ջա­ նում մաս­նա­գի­տա­կան, բիզ­նես վար­քի և էթի­կայի, մո­տի­վաց­ ման, գրա­վոր ու բա­նա­վոր հա­ ղոր­դակ­ցու­թյան, հաշ­վետ­վո­ ղա­կա­նու­թյան և այլ կա­րո­ղու­

թյուն­նե­րի զար­գաց­մա­նը: Տե­ղե­կաց­նենք, որ մի­ջո­ ցառ­մա­նը մաս­նակ­ցում էր նաև ԶՊՄԿ­-ի կա­յուն զար­գաց­ման ծրագ­րե­րի բաժ­նի ղե­կա­վար Նիլ Սթի­վեն­սո­նը, ով մե­ծա­պես կար­ևո­րել է էկո­լո­գիայի և բնու­ թյան պահ­պա­նու­թյան ոլոր­ տում ԵՊՀ­-ի հետ հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյու­նը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

17

| www.ysu.am

Ամ­փոփ­վե­ցին ու­սա­նո­ղա­կան օլիմ­պիադայի ար­դյունք­նե­րը Ապ­րի­լի 21­-ին ԵՊՀ Պա­ լեան­նե­րի ան­վան դահ­ լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցան «Ու­սա­նո­ղա­կան օլիմ­ պիադա-2017»­-ի ար­ դյունք­նե­րի ամ­փո­փումն ու պարգ­ևատր­ման արա­ րո­ղու­թյու­նը: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան­ ԵՊՀ աշ­խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­նու­թյան, ռո­մա­ նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­ թյան, մի­ջազ­գային հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տետ­նե­րի ՈՒ­ԳԸ-նե­րը և Երի­տա­սարդ պատ­մա­գետ­նե­րի միու­թյունն ապ­րի­լի 13­-ին կազ­մա­կեր­պել էին ու­սա­նո­ղա­կան հան­րա­պե­ տա­կան օլիմ­պիադա:­ Օ­լիմ­պիադային մաս­նակ­ ցել են Եր­ևա­նի պե­տա­կան, Խ. Աբո­վյա­նի ան­վան պե­տա­կան ման­կա­վար­ժա­կան, Հայ-ռու­ սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան), Շի­րա­ կի Մ. Նալբանդյանի անվան պե­տա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րի, ինչ­պես նաև այլ բու­հե­րի շուրջ հինգ տաս­նյակ ու­սա­նող­ներ: ­Հար­ցա­տոմ­սում նե­րառ­ ված էին աշ­խար­հագ­րու­թյան, ար­տա­սահ­մա­նյան գրա­կա­

նու­թյան, դի­վա­նա­գի­տու­թյան և պատ­մու­թյան ոլորտ­նե­րի մի շարք հար­ցեր: «­Մեր հիմ­նա­կան նպա­ տակն էր ու­սա­նող­նե­րին իրենց ընդ­հա­նուր գի­տե­լիք­նե­րի պա­ շա­րը ստու­գե­լու, ին­չու ոչ, նաև հա­րա­կից մաս­նա­գի­տու­թյուն­ նե­րից նոր գի­տե­լիք­ներ ստա­ նա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ ձե­ռել: Ի վեր­ջո, ԵՊՀ­-ո­ւմ երի­ տա­սարդ­նե­րը ակա­դե­միական կրթու­թյուն են ստա­նում, իսկ հա­մալ­սա­րա­նա­կան կր­թու­ թյու­նը չի սահ­մա­նա­փակ­վում միայն մաս­նա­գի­տա­կան գի­ տե­լիք­նե­րով»,- ասում է Աշ­ խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­

նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ, օլիմ­պիադայի հա­ մա­կազ­մա­կեր­պիչ Անի Հա­կոբյա­նը:­ Ապ­րի­լի 21­-ին էլ Ու­սա­նո­ ղա­կան գի­տա­կան ըն­կե­րու­ թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն ամ­փո­փե­ցին ու­սա­նո­ղա­կան օլիմ­պիադայի ար­դյունք­նե­րը և պարգ­ևատ­րե­ցին հաղ­թող­նե­րին: 1­-ին պատ­վա­վոր հո­րի­զո­ նա­կա­նը զբա­ղեց­րել է ԵՊՀ աշ­ խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­ նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի սեր­վի­սի բաժ­նի 1-ին կուր­սի ու­սա­նո­ղու­ հի Վե­նե­րա Ատ­լու­կյա­նը, 2-րդ տե­ղում է Շի­րա­կի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ՈՒ­ԳԸ փոխ­

նա­խա­գահ Օֆե­լյա Ավե­տիսյա­նը, իսկ 3-րդ հո­րի­զո­նա­կա­ նում ԵՊՀ ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նո­ղու­հի Հաս­միկ Ռա­ֆայե­լյանն է: «­Շատ ող­ջու­նե­լի նա­խա­ ձեռ­նու­թյուն է, ին­չի հա­մար շնոր­հա­կալ եմ մեր ավագ ըն­ կեր­նե­րին: Իհար­կե, հար­ցե­րը բա­վա­կա­նին բարդ էին, սա­ կայն ու­րախ եմ, որ կա­րո­ղա­ցա լա­վա­գույ­նը ճա­նաչ­վել»,- նշեց ու­սա­նո­ղա­կան օլիմ­պիադայի հաղ­թող Վե­նե­րա Ատ­լու­կյա­նը և հա­վե­լեց, որ օլիմ­պիադան իրեն նոր գի­տե­լիք­ներ ստա­նա­ լու հնա­րա­վո­րու­թյուն տվեց: Մր­ցա­նա­կա­կիր­ներն ար­ ժա­նա­ցան պատ­վոգ­րե­րի, ստա­ցան ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ գի­տա­ կան հոդ­ված­նե­րի ժո­ղո­վա­ ծու­ներ, ար­տա­սահ­մա­նյան գրա­կա­նու­թյան գր­քեր և այլ ար­ժե­քա­վոր նվեր­ներ: Օլիմ­ պիադայի բո­լոր մաս­նա­կից­նե­ րին հանձն­վե­ցին պատ­վոգ­րեր: ­«Ի­հար­կե, մենք ավե­լի լավ ար­դյունք­ներ էինք սպա­սում, սա­կայն ար­դա­րու­թյան հա­մար պետք է նշել, որ հար­ցե­րը մի­ջի­ նից բարդ էին: Ար­դյուն­քում 19 ու 20 միավոր չի գրանց­վել, ին­ չը, ան­կաս­կած, վկա­յում է օլիմ­ պիադան բարձր մա­կար­դա­կով

կազ­մա­կեր­պե­լու և ան­ցկաց­նե­ լու մա­սին»,- վս­տա­հեց­նում է Անի Հա­կո­բյա­նը: ­Հա­վե­լենք, որ մի­ջո­ցառ­ մա­նը մաս­նակ­ցում էին Աշ­ խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­ նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Մա­րատ Գրի­գո­րյա­նը, ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ Մհեր Հա­ կո­բյա­նը, ինչ­պես նաև այլ ֆա­կուլ­տետ­նե­րի պրո­ֆե­սո­րա­ դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, ով­քեր բարձր գնա­հա­տե­ցին ու­սա­նո­ղա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը: «­Հի­րա­վի, ող­ջու­նե­լի և օրի­ նա­կե­լի նա­խա­ձեռ­նու­թյուն է: Ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­ կե­րու­թյունն ու­սա­նո­ղա­կան այն կա­ռույց­նե­րից է, որ­տեղ երի­տա­սարդ հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­ներն իրենց առա­ջին քայ­լերն են անում գի­տու­թյան ոլոր­տում: Այդ իսկ պատ­ճա­ռով շատ կար­ևոր է, որ ՈՒ­ԳԸ-ն ակ­տիվ ու նա­խա­ձեռ­նող լի­նի: Ու­րախ եմ նաև, որ ֆա­կուլ­ տետ­նե­րի ՈՒ­ԳԸ-նե­րը կա­րո­ ղա­նում են ար­դյու­նա­վե­տո­րեն հա­մա­գոր­ծակ­ցել, հե­տաքրքը­ րու­թյուն հա­րու­ցել և իրենց շուր­ջը հա­մախմ­բել ու­սա­նող­ նե­րին»,- նշեց Մա­րատ Գրի­ գորյա­նը:

«University Tour» նա­խա­գիծն ան­ցկաց­վեց նաև ԵՊՀ­-ո­ւմ­ Ապ­րի­լի 21­-ին ԵՊՀ շըր­ ջա­նա­վարտ­նե­րի և կա­ րիերայի կենտ­րո­նի ու «Global Media Lab» կազ­ մա­կեր­պու­թյան հա­մա­ գոր­ծակ­ցու­թյան շր­ջա­նա­ կում ան­ցկաց­վեց կր­թա­ կան ոչ ֆոր­մալ սե­մի­նար: Ք­նար Մի­սա­կյան «University Tour» նա­խագծի նպա­տակն է ու­սա­նո­ղա­ կան ար­դի հիմ­նախն­դիր­նե­րը լու­ծող պար­բե­րա­կան սե­մի­ նա­րի մի­ջո­ցով ու­սա­նող­նե­րին փո­խան­ցել 2017 թվա­կա­նի պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­ տաս­խան, ան­ձնա­կան և կա­ րիերայի աճին նպաս­տող օգ­ տա­կար ու ան­հրա­ժեշտ հմ­տու­ թյուն­ներ: ­Սե­մի­նա­րի սկզ­բում «Global Media Lab» կազ­մա­կեր­պու­ թյան հիմ­նա­դիր տնօ­րեն Սե­դա Վար­դա­նյա­նը նշեց, որ Մայր բուհն այդ նա­խագ­ծի վեր­ջին

կան­գառն է. «Մենք ընտ­րել ենք Հա­յաս­տա­նի 10 լա­վա­գույն բու­հե­րը և շատ ու­րախ ենք, որ այ­սօր վեր­ջա­պես ԵՊՀ­-ո­ւմ ենք: Ես էլ ԵՊՀ շր­ջա­նա­վարտ եմ»: ­Սե­դա Վար­դա­նյանն ասաց նաև, որ նա­խագ­ծի եզա­կիու­ թյունն ապա­հո­վում է ոչ միայն դրա ին­տե­րակ­տիվ ձևա­չա­փը, այլև իր մեջ պա­րու­նա­կող խա­ ղը, որը կա­ռուց­ված է նոր ձեռք բեր­ված գի­տե­լիք­նե­րի հի­ման վրա և կօգ­նի ավե­լի լավ ամ­ րապն­դել դրանք: ­Մի քա­նի մա­սից կազմ­ված սե­մի­նա­րը, ըստ մաս­նա­գետ­ նե­րի, օգ­նում է լու­ծել «Չ­կա աշ­խա­տանք առանց աշ­խա­ տան­քային փոր­ձի և չկա աշ­ խա­տան­քային փորձ առանց աշ­խա­տան­քի» պա­րա­դոք­սը, կոտ­րել բո­լոր դժ­վա­րու­թյուն­ նե­րը CV գրե­լիս, աշ­խա­տանք փնտ­րե­լիս և գոր­ծա­տո­ին ներ­ կա­յա­նա­լիս, ինչ­պես նաև կեր­ տել ճիշտ գործ­նա­կան իմիջ և

Սեդա Վարդանյանը

իրա­կա­նաց­նել ան­ձի մար­քե­ թինգ: «Global Media Lab» ըն­կե­ րու­թյան կո­մու­նի­կա­ցիոն մե­ նե­ջեր Թե­րե­զա Գրի­գո­րյա­նը, խո­սե­լով աշ­խա­տանք գտ­նե­ լու և գրա­գետ CV կազ­մե­լու մա­սին, ու­սա­նող­նե­րին խոր­

հուրդ տվեց նախ­ևա­ռաջ չհու­ սա­հատվել ան­հա­ջո­ղու­թյուն­ նե­րից, հետևո­ղա­կան լի­նել և ինք­ն ա­կ ա­տ ա­ր ե­լ ա­գ ործ­վ ել. «Աշ­խա­տանք գտ­նե­լու հա­մար կենտ­րո­նա­ցե՛ք ըն­կե­րու­թյուն­ նե­րի վրա, ու­սում­նա­սի­րե՛ք դրանց աշ­խա­տե­լաո­ճը, ռազ­

մա­վա­րու­թյու­նը և ձեր CV­-ին էլ կազ­մե՛ք ըստ այդ ըն­կե­րու­ թյուն­նե­րի պա­հանջ­նե­րի»: ­Թե­րե­զա Գրի­գո­րյանն ու­ սա­նող­նե­րին ներ­կա­յաց­րեց նաև ար­դյու­նա­վետ CV կազ­ մե­լու մի քա­նի եղա­նակ­ներ, այդ թվում՝ տե­սա­հո­լո­վա­կի, ին­ ֆոգ­րա­ֆի­կայի, անի­մա­ցիայի ձևով. «Ս­տեղ­ծա­րար CV-նե­ րի ինք­նա­տիպ օրի­նակ է նաև փա­թե­թա­վո­րում­նե­րի վրա գրե­ լը: Այդ­պի­սի բազ­մա­թիվ օրի­ նակ­ներ կան»: ­Շուրջ 2 ժամ տևած սե­մի­ նա­րի ըն­թաց­քում բա­նա­խոս­նե­ րը ու­սա­նող­նե­րին ար­դյու­նա­ վետ հար­ցազ­րույց ան­ցկաց­ նե­լու, փոր­ձաշր­ջան ան­ցնե­լու ու պա­հանջ­ված լի­նե­լու խոր­ հուրդ­ներ տվե­ցին: Տե­ղե­կաց­նենք, որ սե­մի­ նա­րի բո­լոր մաս­նա­կից­նե­ րը նա­խօ­րոք գրանց­վել են skill.am կայ­քում և ձեռք բե­րել մի­ջո­ցառ­ման մաս­նակ­ցու­թյան տոմ­սեր:

18

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Վե­բի­նար­ներ՝ միտ­ված հա­վե­լյալ գի­տե­լիք­նե­րի ձեռք­բեր­մա­նը և կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի զար­գաց­մա­նը ԵՊՀ շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և կա­րիերայի կենտ­րո­նը նա­խա­ձեռ­նել է վե­բի­նար­ նե­րի շարք, որոնց մի­ջո­ ցով ու­սա­նող­նե­րին ծա­նո­ թաց­նում են ան­ձնային ու մաս­նա­գի­տա­կան զար­ գաց­ման, տե­ղա­կան ու մի­ջազ­գային աշ­խա­տա­ շու­կայի առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րին: Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան ­Ժա­մա­նա­կա­կից տեխ­նո­լո­ գիանե­րի օգ­նու­թյամբ ապ­րի­ լի 19­-ին «Ա­ռաջ­նոր­դու­թյուն. ինչ­պե՞ս հաս­նել դրան» խո­ րագ­րով վե­բի­նա­րի շր­ջա­նա­ կում ԵՊՀ­-ո­ւմ «հյու­րըն­կալ­վել էին» բիզ­նե­սի, ֆի­նանս­նե­րի և կա­ռա­վար­ման մի­ջազ­գային փոր­ձա­գետ, «Accenture» ըն­ կե­րու­թյան գոր­ծա­դիր տնօ­ րեն Էմ­մա Առա­քե­լյա­նը և նրա եր­կու գոր­ծըն­կեր­նե­րը՝ «Ernst&Young» ընկերության հաճախորդների հետ տարվող աշխատանքների կառավարիչ Ան­նա Բեն­նե­թը (Ա­վե­տի­սյան) և Դի­նեշ Շար­ման: ­«Ա­ռա­ջին ան­գամ չէ, որ աշ­խա­տում ենք ամե­րի­կյան մեր փոր­ձա­գետ­նե­րի հետ: Երբ կազ­մա­կեր­պե­ցինք առա­ջին վե­բի­նա­րը, հաս­կա­ցանք, որ ու­սա­նող­նե­րի շր­ջա­նում բա­վա­

կա­նին մեծ հե­տաքրք­րու­թյուն կա: Բա­ցի նրա­նից, որ ձևա­ չա­փը նոր է և գրա­վիչ, ու­սա­ նող­նե­րի հա­մար նաև թե­ման է հե­տաքր­քիր ու ար­դիական: Այ­սօր­վա աշ­խա­տա­շու­կան պա­հան­ջում է հմ­տու­թյուն­ներ, որոնք ու­սա­նող­նե­րը կա­րող են ձեռք բե­րել՝ այս­պի­սի ծրագրե­ րի մաս­նակ­ցե­լով»,- նշեց ԵՊՀ շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և կա­ րիերայի կենտ­րո­նի փոխտ­նօ­ րեն Կա­րի­նե Նա­զա­րյա­նը: ­Վե­բի­նա­րի սկզ­բում նախ Էմ­մա Առա­քե­լյա­նը ներ­կա­յաց­ րեց լի­դեր դառ­նա­լու քայ­լե­րի հեր­թա­կա­նու­թյու­նը՝ սկ­սած քո իսկ ան­ձը ճա­նա­չե­լուց մինչև այ­լոց առաջ­նոր­դելն ու առաջ­ նորդ­ներ պատ­րաս­տե­լը: Այ­ նու­հետև Ան­նա Բեն­նե­թը խո­ սեց ան­ձի ինք­նագ­նա­հատ­ման

և դե­պի լի­դե­րու­թյուն տա­նող ճա­նա­պար­հի մա­սին: «­Լի­դե­րու­թյու­նը պետք է սկսել քո իսկ ան­ձը յու­րօ­րի­նակ «բ­րենդ» դարձ­նե­լուց»,- վըս­ տահ է տի­կին Բեն­նե­թը: Դրան հաս­նե­լու հա­մար էլ պետք է մարդ­կանց մո­տի­վաց­նել, լավ աշ­խա­տան­քի հա­մար դր­վա­ տել, նրանց խն­դիր­նե­րին ու պա­հանջ­նե­րին ար­ձա­գան­քել և ստի­պել, որ նրանք գոր­ծի դնեն իրենց ամ­բողջ նե­րու­ժը և այլն:­ Ա­ռաջ­նոր­դու­թյան և գոր­ծա­ րար հմ­տու­թյուն­նե­րի մա­սին էլ խո­սեց Դի­նեշ Շար­ման, ով հան­գա­մա­նո­րեն ան­դրա­դար­ ձավ բիզ­նես հա­ղոր­դակ­ցու­ թյան առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­ նե­րին, հա­ջո­ղու­թյան հաս­նե­լու հա­մար մար­դուց պա­հանջ­վող որակ­նե­րին, ինչ­պես նաև առա­

ջի­կա տա­րի­նե­րի մար­տահրա­վեր­նե­րին, որոնց պետք է պատ­րաստ լի­նել:­ Ե­րեք մա­սից բաղ­կա­ցած վե­բի­նար­նե­րի շար­քից երկ­րոր­ դի թե­ման էլ աշ­խա­տա­շու­կան էր: «Հա­մաշ­խար­հային աշ­ խա­տա­շու­կա. հնա­րա­վո­րու­ թյուն­ներ Հա­յաս­տա­նի երի­տա­ սարդ­նե­րի հա­մար» խո­րագ­րով վե­բի­նա­րը, որն ապ­րի­լի 26­-ին ան­ցկաց­վեց ԵՊՀ գիտ­խորհըր­ դի նիս­տե­րի դահ­լի­ճում, Նյու Յոր­քից դար­ձյալ վա­րում էին Էմ­մա Առա­քե­լյա­նը և Ան­նա Բեն­նե­թը: ­Վե­բի­նա­րի սկզ­բում տի­կին Առա­քե­լյա­նը նշեց այն ուղ­ղու­ թյուն­նե­րը, որոնց մա­սին խո­ սե­լու է՝ հա­մաշ­խար­հային և մաս­նա­վո­րա­պես ամե­րի­կյան աշ­խա­տա­շու­կա­ներ, աշ­խա­ տան­քային հնա­րա­վո­րու­թյուն­ նե­րը զար­գա­ցող երկր­նե­րում և այլն, ապա մատ­նան­շեց՝ ինչ գի­տե­լիք­ներ ու հմ­տու­թյուն­ ներ են ան­հրա­ժեշտ հա­մաշ­ խար­հային աշ­խա­տա­շու­կա­ յում մրցու­նակ դառ­նա­լու հա­ մար:­ Այ­նու­հետև բա­նա­խոս­ նե­րը ներ­կա­յաց­րին մի քա­նի խո­շոր ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի կա­ տա­րած հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­ րի ար­դյունք­նե­րը, որոնք ցույց էին տա­լիս, թե ԱՄՆ­-ու­մ հատ­ կա­պես որ մաս­նա­գի­տու­թյուն­ ներն են պա­հանջ­ված, և որոնք են լավ վար­ձատր­վում: Ըստ այդմ՝ ԱՄՆ­-ու­մ լա­վա­գույն աշ­

խա­տանք­ներն առող­ջա­պա­ հու­թյան, տեխ­նո­լո­գիանե­րի, բիզ­նե­սի, սո­ցիալա­կան ծա­ռա­ յու­թյուն­նե­րի, մար­քե­թին­գի և վա­ճառ­քի բնա­գա­վառ­նե­րում են: Ամե­նա­պա­հանջ­ված մաս­ նա­գի­տու­թյուն­նե­րի 100­-յա­ կում տեղ են գտել նաև ատամ­ նա­բույժ­նե­րը, ՏՏ ոլոր­տի մաս­ նա­գետ­նե­րը, իրա­վա­բան­նե­րը, ապա­հո­վագ­րա­կան գոր­ծա­ կալ­նե­րը, հաշ­վա­պահ­նե­րը, ու­ սու­ցիչ­նե­րը, սո­ցիոլոգ­նե­րը և այլն:­ Էմ­մա Առա­քե­լյա­նը, ով մաս­նա­գի­տա­կան կր­թու­թյու­նը ստա­ցել է Հա­յաս­տա­նում, վե­ բի­նա­րի մաս­նա­կից ու­սա­նող­ նե­րի հա­մար ուր­վագ­ծեց նաև այն պա­հանջ­նե­րը, որոնք ան­ հրա­ժեշտ է հաղ­թա­հա­րել դե­պի գլո­բալ աշ­խա­տա­շու­կա տա­ նող ճա­նա­պար­հին: «Նախ պետք է սկ­սել գի­ տե­լիք­նե­րից, ին­տերն­շի­փե­րի մաս­նակ­ցու­թյու­նից, գի­տա­կան աս­տի­ճան­նե­րով բարձ­րա­նա­ լուց,- ասում է բա­նա­խո­սը և հա­վե­լում,- այ­նու­հետև լավ ու­ սում­նա­սի­րել ու ճա­նա­չել գլո­ բալ աշ­խա­տա­շու­կան, դառ­նալ մր­ցու­նակ, ապա աճել ու փո­ փոխ­վել՝ ըստ շու­կայի թե­լադրած պա­հանջ­նե­րի»: ­Հա­վե­լենք, որ շար­քի 3-րդ՝ «Նորարարություն և ձեռներեցություն» խորագրով վե­բի­նա­րն էլ կա­յա­ցավ մայիսի 3-ին:

Մա­թե­մա­տի­կայի ոլոր­տում ու­ժե­ղա­գույն­նե­րը նաև Մայր բու­հից են­ Ապ­րի­լի 22-24­-ը տե­ղի ու­ նե­ցած NCUMC­-ի (North Countries Universities Mathematical Competition) մի­ջազ­գային ու­սա­նո­ ղա­կան օլիմ­պիադա­ յում ­Մայր բու­հի ու­սա­ նող­նե­րը հա­վա­քել են բարձր միավոր­ներ՝ ար­ ժա­նա­նա­լով 1-ին և 3-րդ կար­գի դիպ­լոմ­նե­րի: Ք­նար Մի­սա­կյան ­Մի­ջազ­գային ու­սա­նո­ղա­ կան օլիմ­պիադան յու­րա­քան­ չյուր տար­վա ապ­րի­լին ան­ց է կաց­վում Սանկտ Պե­տեր­բուր­գի

տե­ղե­կատ­վա­կան տեխ­նո­լո­ գիանե­րի, մե­խա­նի­կայի և օպ­ տի­կայի ազ­գային հե­տա­զո­տա­ կան հա­մալ­սա­րա­նի կող­մից:­ Ու­սա­նող­ներն օլիմպիադային մաս­նակ­ցե­լու եր­կու տար­բե­րակ ու­նեն. կա՛մ մաս­ նակ­ցում են տե­ղում, կա՛մ էլ՝ առ­ցանց: Այս տա­րի մի­ջազ­ գային ու­սա­նո­ղա­կան օլիմ­ պիադային մաս­նակ­ցել են 11 երկր­նե­րի 37 հա­մալ­սա­րան­ նե­րի ու­սա­նող­ներ, որոն­ցից 96 ու­սա­նող­ներ՝ տե­ղում, իսկ 93­-ը՝ առ­ցանց տար­բե­րա­կով: ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րը նույն­պես մաս­ նակ­ցել են առ­ցանց եղա­նա­կով: ­Թի­մային հաշ­վար­կով ԵՊՀ թի­մը մի­ջազ­գային ու­սա­նո­ղա­

կան օլիմ­պիադա­յում զբա­ղեց­ րել է եր­րորդ տե­ղը՝ հա­վա­քե­ լով 100 միավոր: Ան­հա­տա­կան ցու­ցա­նիշ­նե­րով այս տա­րի աչ­ քի են ըն­կել. Ալ­բերտ Գևոր­գյան - Մա­ թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­կուլ­տետ, 2-րդ կուրս, 45 միավոր, 1-ին կար­գի դիպ­լոմ Վազ­գեն Մի­քայե­լյան Մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­ կայի ֆա­կուլ­տետ, 4-րդ կուրս, 38 միավոր, 1-ին կար­գի դիպ­լոմ ­Վա­հագն Ալ­թու­նյան - Ին­ ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­մա­տի­կայի ֆա­կուլ­տետ, 1-ին կուրս, 35 միավոր, 1-ին կար­գի դիպ­լոմ­ Ա­վե­տիք Կա­րա­գու­լյան -

Մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­ կայի ֆա­կուլ­տետ, 4-րդ կուրս, 32 միավոր, 1-ին կար­գի դիպ­լոմ Շանթ Նա­վա­սար­դյան Մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­ կայի ֆա­կուլ­տետ, 4-րդ կուրս, 17 միավոր, 3-րդ կար­գի դիպ­լոմ Ալ­բերտ Սա­հա­կյան - Ին­ ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­մա­տի­կայի ֆա­կուլ­տետ, 4-րդ կուրս, 17 միավոր, 3-րդ կար­գի դիպ­լոմ­ Ար­ման Նի­կո­ղո­սյան - Մա­ թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­կուլ­տետ, 3-րդ կուրս, 11 միավոր, 3-րդ կար­գի դիպ­լոմ­ Ա­լի­սա Դավ­թյան - Մա­թե­ մա­տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­կուլ­տետ, 1-ին կուրս, 10

միավոր, 3-րդ կար­գի դիպ­լոմ: Մեզ հետ զրույ­ցում մի­ ջազ­գային ու­սա­նողական օլիմ­պիադայի հայաստանյան թի­մի ղե­կա­վար, ԵՊՀ մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետի դա­սա­ խոս Կա­րեն Քե­ռյա­նը նշեց, որ նմա­նօ­րի­նակ մր­ցույթ­նե­րը նոր գա­ղա­փար­ներ գտ­նե­լու հնա­ րա­վո­րու­թյուն են տա­լիս: Նրա տե­ղե­կաց­մամբ՝ առա­ջի­կա­յում տե­ղի է ու­նե­նա­լու ԵՊՀ օլիմ­ պիադան, որի ար­դյունք­նե­րով որոշ­վե­լու է, թե ով­քեր են մաս­ նակ­ցե­լու մա­թե­մա­տի­կա­կան մի­ջազ­գային ու­սա­նո­ղա­կան օլիմ­պիադային (IMC):

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

19

| www.ysu.am

ԵՊՀ թի­մը Ջե­սա­փի մր­ցույ­թում առաջ է ան­ցել տա­րա­ծաշր­ջա­նի բո­լոր թի­մե­րից ԵՊՀ իրա­վա­գետ ու­սա­նող­նե­ րի թի­մը Ֆի­լիպ Ջե­սա­փի ան­վան իրա­վուն­քի դա­տա­խաղ-մր­ցույ­թի մի­ջազ­գային մր­ցա­փու­լից վե­րա­ դար­ձել է գո­հա­ցու­ցիչ ար­դյունք­ նե­րով: ­Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան­ Ար­դեն 58-րդ ան­գամ ԱՄՆ­-ի Վա­ շինգ­տոն քա­ղա­քում ապ­րի­լի 9-15-ը անցկաց­վեց աշ­խար­հի ամե­նա­հե­ղի­նա­ կա­վոր­նե­րից մե­կը հա­մար­վող դա­տա­ խաղ-մր­ցույ­թի մի­ջազ­գային փու­լը: Այս տա­րի տար­բեր երկր­ներ ներ­կա­յաց­նող 700 թի­մե­րից մի­ջազ­գային փուլ էին ան­ ցել շուրջ 130­-ը: Մր­ցույ­թի պատ­մու­թյան մեջ մաս­նակ­ցու­թյան այդ ցու­ցա­նիշն առա­վե­լա­գույնն էր: Մր­ցույ­թի ազ­գային փու­լը Հա­յաս­տա­ նում ան­ցկաց­վել էր փետր­վար ամ­սին, հայ­կա­կան 5 բու­հե­րի շար­քում առա­ վե­լա­գույն միավոր­նե­րը վաս­տա­կել էր ԵՊՀ-ի թի­մը և մի­ջազ­գային փու­լին մեր եր­կի­րը ներ­կա­յաց­նե­լու իրա­վունք ստա­ ցել: Թի­մի ան­դամ­ներն են ԵՊՀ իրա­վա­ գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի աս­պի­րանտ­ ներ Լի­լիթ Պետ­րո­սյա­նը, Գևորգ Պո­ղոսյա­նը, մա­գիստ­րանտ­ներ Մա­րիամ Ղա­ զա­րյանն ու Մար­տին Ստե­փա­նյա­նը: Թի­մի մար­զիչ­նե­րը եր­կուսն են՝ ֆա­կուլ­ տե­տի դա­սա­խոս­ներ Տա­րոն Սի­մո­նյա­նը և Կա­րեն Գևոր­գյա­նը: ­Վա­շինգ­տո­նում ԵՊՀ թի­մը 4 մր­ցե­ լույթ է ու­նե­ցել, որոն­ցից երե­քում հաղ­թա­ նակ է տա­րել Եգիպ­տո­սի, Կա­նա­դայի և Աֆ­ղանս­տա­նի նկատ­մամբ, իսկ ԱՄՆ­-ի թի­մին զի­ջել է միավոր­նե­րի փոքր տար­ բե­րու­թյամբ: Երեք խա­ղե­րում, սա­կայն,

թի­մի ան­դամ­նե­րը ճա­նաչ­վել են լա­վա­ գույն բա­նա­խոս­ներ: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, ԵՊՀ թիմն ար­ձա­նագ­րել է գո­հա­ցու­ցիչ ար­դյունք­ներ՝ զբա­ղեց­նե­լով 39-րդ տե­ղը՝ իրե­նից հետ թող­նե­լով հար­ևան երկր­նե­րի թի­մե­րին (Թուր­քիա՝ 41-րդ, Վրաս­տան՝ 43-րդ, Ադր­բե­ջան՝ 118-րդ): «Այս մր­ցույ­թը շատ հա­մալ­սա­րան­նե­ րում դա­սըն­թա­ցի մի մաս է կազ­մում, իսկ մեր ու­սա­նող­նե­րը պատ­րաստ­վում են մի քա­նի ամ­սում: 17 թիմ է եղել, որոնք 4 հաղ­թա­նակ են տա­րել: Այ­սինքն՝ երբ ընդ­ հա­նուր պատ­կերն ես դի­տար­կում, մեր թի­մի ար­դյունք­նե­րը բա­վա­կա­նին լավն են»,- ասում է Իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կան Գա­գիկ Ղա­զի­նյանն ու հա­վե­լում, որ շատ շու­տով սկ­սե­լու են հա­ջորդ տար­վա նա­խա­պատ­րաս­տա­ կան աշ­խա­տանք­նե­րը: ­Դա­տա­կան գոր­ծը, որում թի­մե­րը պետք է հան­դես գային ինչ­պես հայց­

վո­րի, այն­պես էլ պա­տաս­խա­նո­ղի դե­րե­ րում, հրա­պա­րակ­վել էր դեռևս նա­խորդ տար­վա սեպ­տեմ­բեր ամ­սին: Ամեն տա­րի գոր­ծը լի­նում է հա­մաշ­խար­հային նշա­ նա­կու­թյուն ու­նե­ցող որ­ևէ խն­դրի մասին. այս տա­րի թե­ման խմե­լու ջրի իրա­վունքն էր, իսկ գոր­ծը քն­նո­ղը՝ ՄԱԿ­-ի մի­ջազ­ գային դա­տա­րա­նը: «­Նա­խորդ տա­րի­նե­րի հա­մե­մատ՝ այս ան­գամ մար­տա­վա­րու­թյու­նը մի քիչ փո­խե­ցինք. որո­շե­ցինք, որ ամ­բողջ պա­ տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը պետք է կրի հենց թի­մը: Դա տվեց իր ար­դյուն­քը, որով­ հետև թիմն իրեն ավե­լի ինք­նավս­տահ էր զգում, իսկ մար­զի­չը հան­դես էր գա­լիս զուտ որ­պես ուղ­ղոր­դող: Նրանք կա­տա­ րում էին իրենց հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րը, շա­բա­թա­կան 2-3 ան­գամ հան­դի­պում էինք, դրանք ի մի բե­րում: Գրա­վոր աշ­ խա­տան­քը հանձ­նե­լուց հե­տո սկ­սե­ցինք բա­նա­վո­րի վրա շեշ­տը դնել: Օգ­նեց նաև

այն, որ թի­մի ան­դամ­նե­րը և՛ այս, և՛ այլ դա­տա­խա­ղե­րի փորձ ու­նեին»,- ման­րա­ մաս­նում է Տա­րոն Սի­մո­նյա­նը: Ի դեպ, տա­րի­ներ առաջ թի­մի մար­ զիչ Տա­րոն Սի­մո­նյանն էլ է ԵՊՀ թի­մի կազ­մում մաս­նակ­ցել այդ մր­ցույ­թին և գրա­վոր աշ­խա­տան­քով զբա­ղեց­րել 5-րդ տե­ղը: «Քա­նի որ մեզ մոտ մի­ջազ­գային իրա­վուն­քը նոր զար­գա­ցող ուղ­ղու­թյուն է, մենք էլ ըն­դա­մե­նը մեկ կի­սա­մյակ ենք այն ու­սում­նա­սի­րում, այդ պատ­ճա­ռով որոշ դժ­վա­րու­թյուն­ներ են առա­ջա­նում: Օրի­ նակ՝ հաղ­թող Ավստ­րա­լիայում և մի շարք այլ երկր­նե­րում կա Ջե­սա­փի առան­ձին դա­սըն­թաց: Այ­սինքն՝ շուրջ մեկ տա­ րի պատ­րաստ­վում են ու զար­գաց­նում հմ­տու­թյուն­նե­րը, որոնք միավոր­ներ են բե­րում»,- իր նկա­տա­ռում­ներն է ներ­կա­ յաց­նում թի­մի ան­դամ Լի­լի­թը: Ն­րա թի­մա­կից Գևորգ Պո­ղո­սյանն էլ հա­վե­լում է, որ 4 խա­ղե­րից ոչ մե­կում իրենք գի­տե­լի­քի պա­կաս չեն զգա­ցել. «Խն­դիր­նե­րը եղել են գնա­հատ­ման այլ չա­փո­րո­շիչ­նե­րում՝ ոճային, լեզ­վա­կան: Այն, որ ան­գլե­րե­նը մայ­րե­նի չէ, ազ­դում է և՛ ոճի, և՛ վս­տա­հու­թյան վրա: Գու­ցե պա­ տաս­խանդ շատ հս­տակ է, բայց տվյալ պա­հին չես կա­րո­ղա­նում ան­գլե­րենով լավ ձևա­կեր­պում գտ­նել, կամ 20 րո­պեում ներ­կա­յաց­նել այն, ին­չի մա­սին կա­րե­լի է մի քա­նի օր խո­սել: Այ­սինքն՝ հե­տա­գայի հա­մար պետք է այս­պի­սի բա­նե­րի վրա ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նենք, որով­հետև երբ հետ­ևում էինք եզ­րա­փակ­չին, մեզ հա­մար ան­ծա­նոթ որ­ևէ բան չկար»: Հ.Գ.: Մր­ցույ­թի ամ­բող­ջա­կան արդյունք­նե­րը հա­սա­նե­լի են www.ilsa. org կայ­քում:

Ու­շադ­րու­թյան կենտ­րո­նում քր­դա­կան բար­բառ­ներն էին Ապ­րի­լի 25­-ին ԵՊՀ ար­ևե­լա­գի­ տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի իրա­նա­ գի­տու­թյան ամ­բիոնում տե­ղի ու­ նե­ցավ «Սի­րիայի քր­դա­կան բար­ բառ­նե­րը. ձևա­բա­նա­կան և բա­ ռա­պա­շա­րի ընդ­հա­նուր ակ­նարկ» խո­րագ­րով դա­սա­խո­սու­թյու­նը: ­Հով­հան­նես Վար­դա­նյան ­Սի­րիայում քր­դա­կան բար­բառ­նե­ րի տա­րած­վա­ծու­թյան, ինչ­պես նաև դրանց քե­րա­կա­նա­կան առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ դա­սա­խո­սու­ թյու­նը վա­րում էր Բոն­նի հա­մալ­սա­րա­նի պրո­ֆե­սոր Սե­բաս­տիան Հայ­նեն: Նա պար­բե­րա­բար լի­նում է Հա­յաս­տա­նում և այ­ցե­լում Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­ րան: Պրո­ֆե­սո­րը կար­ևո­րում է նմա­նաբ­նույթ դա­սա­խո­սու­թյուն­նե­րի անցկա­ ցու­մը, որոնք միտ­ված են հա­վե­լյալ գի­տե­լիք­նե­րի փո­խանց­մա­նը: Նա իրա­ կա­նաց­նում է նաև քա­ղա­քա­կան վեր­լու­

ծու­թյուն­ներ, ան­դրա­դառ­նում լեզ­վա­կան նր­բու­թյուն­նե­րին, իսկ հա­ճախ նաև բար­ բա­ռա­գի­տու­թյան հար­ցե­րին:­ ԵՊՀ իրա­նա­գի­տու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Վար­դան Ոս­կա­նյա­նը մեզ հետ զրույ­ցում նշեց, որ ընտր­ված թե­ման առա­վել քան ար­դիական է՝ հաշ­վի առ­ նե­լով Մեր­ձա­վոր Ար­ևել­քի զար­գա­ցում­ նե­րը. «Քր­դա­կան հիմ­նա­հարցն ամե­նա­ լուրջ խն­դիր­նե­րից մեկն է: Թվում է, թե լե­զու­ներն ու բար­բառ­նե­րը առն­չու­թյուն չու­նեն տա­րա­ծաշր­ջա­նային զար­գա­ ցում­նե­րի հետ, բայց այդ­պես չէ, քա­նի որ ցան­կա­ցած մարդ, ու­սում­նա­սի­րե­լով հան­րույ­թի լե­զուն և մշա­կույ­թը, կա­րող է քա­ղա­քա­գի­տա­կան լուրջ վեր­լու­ծու­ թյուն­ներ անել թե­մայի վե­րա­բե­րյալ: Այդ­պի­սի վեր­լու­ծու­թյուն­նե­րի ար­դյու­նա­ վե­տու­թյան բարձ­րաց­մանն էլ միտ­ված է այս դա­սա­խո­սու­թյու­նը»: ­Սե­բաս­տիան Հայ­նեն ապա­գա իրա­ նա­գետ­նե­րին ող­ջու­նեց քր­դե­րե­նով, սա­ կայն դա­սա­խո­սու­թյու­նը ներ­կա­յաց­րեց պարս­կե­րե­նով: Ըստ նրա՝ քր­դե­րենն

այն լե­զու­նե­րից է, որը քուրդ ժո­ղո­վուր­դը պահ­պա­նել է՝ հաղ­թա­հա­րե­լով լուրջ խո­ չըն­դոտ­ներ ու դժ­վա­րու­թյուն­ներ. «Քրդե­ րե­նը նաև արա­բա­կան լեզ­վի ազ­դե­ցու­ թյան տակ է եղել: Դա է պատ­ճա­ռը, որ բար­բա­ռային լուրջ ազ­դե­ցու­թյուն­ներ են նկատ­վում»: ­Բա­նա­խո­սը մեջ­բե­րում­ներ արեց նաև քուրդ գրող­նե­րի գր­վածք­նե­րից: Ապա­գա իրա­նա­գետ­նե­րը, ով­քեր ու­սում­նա­սի­րում են նաև քր­դե­րեն, բար­բա­ռա­գի­տա­կան հա­մե­մա­տու­թյուն­նե­րի մի­ջո­ցով պար­զե­ ցին կոնկ­րետ բա­ռե­րի ծա­գում­նա­բա­նա­ կան նշա­նա­կու­թյու­նը: Պ­րո­ֆե­սոր Սե­բաս­տիան Հայ­նեն տե­ ղե­կաց­րեց նաև, որ ար­դեն մի քա­նի տա­ րի է, ինչ իր ու­շադ­րու­թյան առանց­քում են հատ­կա­պես քր­դա­կան եր­կու բար­ բառ­նե­րը՝ աֆ­րինը և ղա­միշ­լին: Ի դեպ, աֆ­րի­նի բար­բառն ու­սում­նա­սի­րում են նաև Մայր բու­հում սո­վո­րող ապա­գա իրա­նա­գետ­նե­րը: Դա­սա­խո­սու­թյան ավար­տին ու­սա­ նող­նե­րը բա­նա­խո­սին ուղ­ղե­ցին իրենց

Սեբաստիան Հայնեն

հար­ցե­րը, որոնք հիմ­նա­կա­նում վե­րա­բե­ րում էին թարգ­մա­նա­կան նր­բու­թյուն­նե­ րին, լեզ­վաո­ճա­կան հա­մա­կար­գե­րին և այլն:

20

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Հա­մա­ժո­ղո­վում ներ­կա­յաց­վե­ցին «Պա­տիվ ու­նեմ» և «Ես եմ» նոր նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րը Եր­ևա­նի Կա­րեն Դե­ միրճյա­նի ան­վան մար­ զա­հա­մեր­գային հա­մա­ լի­րում ապ­րի­լի 20­-ին տե­ղի ու­նե­ցավ «Ազգ-բա­ նակ-2017» խո­րագ­րով հա­մա­ժո­ղո­վը` նվիր­ված ռազ­մակր­թա­կան ոլոր­տի հիմ­նախն­դիր­նե­րին: Պատրաստեց Վար­դու­հի Զա­քա­րյանը ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան ու ՀՀ կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյուն­նե­րի կազ­ մա­կեր­պած հա­մա­ժո­ղո­վին ելույ­թով հան­դես եկավ ՀՀ նա­ խա­գահ Ս. Սարգ­սյա­նը: Հա­ մա­ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցում էին նա­խա­րար­ներ, բարձ­րաս­տի­ ճան պաշ­տո­նյա­ներ, զին­վո­րա­ կան­ներ, պատ­գա­մա­վոր­ներ, պաշտ­պա­նա­կան և կր­թա­կան գե­րա­տես­չու­թյուն­նե­րի պա­ տաս­խա­նա­տու­ներ, մարզ­պետ­ ներ, ՀԿ ղե­կա­վար­ներ և հան­ րու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ: ­Հա­մա­ժո­ղո­վի աշ­խա­տանք­ նե­րին մաս­նակ­ցում էին նաև Մայր բու­հի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­ րը՝ ԵՊՀ ռեկ­տոր Արամ Սի­մոնյա­նը, ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­նա­ վարտ­նե­րի և հա­սա­րա­կայ­նու­ թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը, պրո­ֆ ե­ս ո­ր ա­դ ա­ս ա­խ ո­ս ա­կ ան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, ինչ­պես նաև ու­սա­նո­ղա­կան կա­ռույց­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րը: ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան նա­ խա­րար Վի­գեն Սարգ­սյանն իր ելույ­թում հան­գա­մա­նա­լից ան­ դրա­դար­ձավ «Պա­տիվ ու­նեմ» և «Ես եմ» նոր նա­խա­ձեռ­նու­ թյուն­նե­րին: «Պա­տիվ ու­նեմ» նա­խագ­ծի նպա­տակն է, բու­ հա­կան տար­կե­տումն ապա­գա սպա­յա­կան ծա­ռա­յու­թյան հետ շաղ­կա­պե­լով, պատ­րաս­տել որա­կյալ սպա­յա­կան կադ­րեր: «­Պե­տա­կան հա­վա­տար­ մագ­րում ու­նե­ցող բուհ ըն­դուն­ ված յու­րա­քան­չյուր երի­տա­ սարդ իրա­վունք ու­նի դի­մե­լու նոր ծրագ­րում ընդ­գրկ­վե­լու հա­մար՝ մի շարք պայ­ման­նե­րի հա­մա­պա­տաս­խա­նե­լու դեպ­ քում դառ­նա­լով սպայի կոչ­մա­ նը հա­վակ­նող թեկ­նա­ծու: Ու­ սա­նող­նե­րը 2-րդ կուր­սի սկըզ­ բից մինչև 4-րդ կուր­սի առա­ջին կի­սա­մյա­կը նե­րա­ռյալ յու­րա­ քան­չյուր շա­բաթ օր Վ. Սարգը­սյա­նի ան­վան ռազ­մա­կան հա­մալ­սա­րա­նում ան­ցնում են զին­վո­րա­կան պատ­րաս­տու­

թյան դա­սըն­թաց: Ու­սու­ցու­մը հա­ջող ան­ցնե­լու և քա­ղա­քա­ ցիական բու­հի դիպ­լոմ ստա­ նա­լու դեպ­քում քա­ղա­քա­ցին բա­կա­լավ­րի աս­տի­ճան ստա­ նա­լուն զու­գըն­թաց ստա­նում է լեյ­տե­նան­տի սպա­յա­կան կո­ չում և երեք տա­րի ժամ­կե­տով ան­ցնում ծա­ռա­յու­թյան զին­ ված ու­ժե­րում: Ծա­ռա­յու­թյունն ավար­տե­լուց հե­տո մա­գիստ­ րա­տու­րա ըն­դուն­վե­լու դեպ­քում փոխ­հա­տուց­վում է նաև նրա մաս­նա­գի­տա­կան կր­թու­թյու­ նը»,- ման­րա­մաս­նում է Վի­գեն Սարգ­սյա­նը և հա­վե­լում, որ նա­խա­տես­վում է հա­տուկ պայ­ ման­նե­րով սպա­յա­կան ծա­ռա­ յու­թյուն առա­ջար­կել աշ­խար­ հի 10 առա­ջա­տար բու­հե­րից մեկն ավար­տած, ինչ­պես նաև մի­ջազ­գային օլիմ­պիադա­նե­

րում հաղ­թող ճա­նաչ­ված ու­սա­ նող­նե­րին:­ Ինչ վե­րա­բե­րում է «Ես եմ» նա­խագ­ծին, ապա այն նո­րա­ կո­չիկ­նե­րը, ով­քեր մար­տա­կան հեր­թա­պա­հու­թյուն իրա­կա­ նաց­նող զո­րա­մա­սում ծա­ռա­ յու­թյունն ան­ցկաց­նե­լու ցան­ կու­թյուն կհայտ­նեն, իրա­վունք կս­տա­նան ան­ցնե­լու ծա­ռա­ յու­թյան նոր տե­սա­կի` ժամ­կե­ տային-պայ­մա­նագ­րային: «­Ծա­ռա­յու­թյու­նը կտ­ևի 3 տա­րի, սա­կայն դրան­ցից գու­մա­րային 7 ամիս զին­ծա­ ռայո­ղը կանց­կաց­նի ազատ ար­ձակ­ման մեջ` սկ­սած 6-րդ ամս­վա­նից, երբ իր ստո­րա­բա­ ժա­նու­մը կս­տանձ­նի մար­տա­ կան հեր­թա­պա­հու­թյու­նը՝ յու­ րա­քան­չյուր ամիս ծա­ռայե­լով 1+1+2 բա­նաձ­ևով. մեկ շա­բաթ`

ար­ձա­կուր­դում, մեկ շա­բաթ` զո­րա­մա­սում՝ պատ­րաստ­վե­ լով մար­տա­կան հեր­թա­պա­հու­ թյան, և եր­կու շա­բաթ` առաջ­ նագ­ծում մար­տա­կան հեր­թա­ պա­հու­թյուն ան­ցկաց­նե­լիս»,ման­րա­մաս­նել է նա­խա­րա­րը: ­Զո­րա­կոչ­վե­լուց հե­տո, 5 ամիս տևո­ղու­թյամբ ու­սում­նա­ կան փուլ ան­ցնե­լով, զին­վո­րը կանց­նի հիմ­նա­կան ծա­ռա­յու­ թյան, որի ըն­թաց­քում 31 ամ­ սից 7-ը կանց­կաց­նի տա­նը, իսկ 24­-ը` զո­րա­մա­սում և մար­ տա­կան դիր­քե­րում: Յու­րա­ քան­չյուր ան­գամ ար­ձա­կուրդ գնա­լիս զին­վո­րին կվ­ճար­վի որո­շա­կի գու­մար՝ ար­ձա­կուր­ դային ծախ­սե­րը հո­գա­լու հա­ մար: Ծա­ռա­յու­թյան ավար­ տին նրա ան­ձնա­կան հաշ­վին կփո­խանց­վի շուրջ 5 մլն դրամ,

որը զո­րացր­ված զին­ծա­ռայո­ ղը կկա­րո­ղա­նա օգ­տա­գոր­ծել նպա­տա­կային երեք ծրագ­րե­ րից մե­կում՝ սուբ­սի­դա­վոր­ված հի­փո­թե­քային ծրագ­րով ձեռք բե­րել մատ­չե­լի բնա­կա­րան, ստեղ­ծել մի­նի-ֆեր­մա` ձեռք բե­րե­լով փոքր ջեր­մոց կամ փոքր գյուղ­տեխ­նի­կա կամ էլ փոխ­հա­տու­ցել ուս­ման վար­ձը: ­Հա­վե­լենք, որ պաշտ­պա­ նու­թյան նա­խա­րա­րի կող­մից ներ­կա­յաց­ված այս ծրագ­րե­րը դեռևս գտն­վում են լայն քըն­ նարկ­ման փու­լում: ­«Ազգ-բա­նակ-2017» հա­ մա­ժո­ղո­վի շր­ջա­նա­կում մար­ զա­հա­մեր­գային հա­մա­լի­րի տա­րած­քում ապ­րի­լի 21-23­-ը կազ­մա­կերպ­վել էր նաև ցու­ ցա­հան­դես, որ­տեղ կր­թա­կան ոլոր­տի մի շարք առա­ջա­տար հաս­տա­տու­թյուն­ներ ծա­նո­ թաց­նում էին իրենց ու­սում­նա­ կան պայ­ման­նե­րին, ար­ձա­ նագ­րած հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րին և կր­թա­կան ծրագ­րե­րին: ­Ցու­ցա­հան­դե­սի շր­ջա­նա­ կում հա­մա­լիր այ­ցե­լե­ցին նաև ԵՊՀ տար­բեր ֆա­կուլ­տետ­ նե­րի ու­սա­նող­ներ: Մի խումբ ու­սա­նող­ներ այ­ցե­լել էին նաև ՈՒ­ԳԸ-ի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ: Նրանք շր­ջել են հա­մա­լի­րի տա­րած­քում, ծա­նո­թա­ցել ցու­ ցան­մուշ­նե­րին: ­«Ա­ռան­ձին հար­թակ­նե­րում և տա­ղա­վար­նե­րում ներ­կա­ յաց­ված էին սպա­ռա­զի­նու­թյան ու ռազ­մա­կան տեխ­նի­կայի նմուշ­ներ, Հա­յաս­տա­նի ռազ­ մար­դյու­նա­բե­րա­կան հա­մա­լի­ րի ար­տադ­րա­տե­սակ­ներ, ին­չը շատ հե­տաքր­քիր էր: Պետք է նշել նաև, որ ցու­ցա­հան­դե­սը հա­ջող էր կազ­մա­կերպ­ված, զին­վո­րա­կան կա­ռույց­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը բա­վա­կա­ նին մատ­չե­լի լեզ­վով ծա­նո­թաց­ նում էին զի­նա­տե­սակ­նե­րին: Մշ­տա­պես պա­տե­րազ­մա­կան պայ­ման­նե­րում գտն­վող երկ­ րի ժո­ղովր­դի հա­մար նմա­նաբնույթ մի­ջո­ցա­ռում­ներն ան­ հրա­ժեշտ են»,- ասում է ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ քարտուղար, Արևե­լա­ գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի 3-րդ կուր­սի ու­սա­նող Վա­նա­տուր Շե­րեն­ցը:­ Ու­սա­նող­նե­րը հա­ջո­ղու­ թյամբ մաս­նակ­ցե­ցին նաև ցու­ցա­հան­դե­սի ըն­թաց­քում կազ­մա­կերպ­ված մր­ցույ­թին, որի ժա­մա­նակ ստուգ­վում էին մաս­նա­կից­նե­րի ինչ­պես ռազ­ մա­կան պատ­րաստ­վա­ծու­թյու­ նը, այն­պես էլ ին­տե­լեկ­տո­ւալ կա­րո­ղու­թյուն­նե­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

21

| www.ysu.am

Եր­թը նվիր­ված էր քա­ռօ­րյա

պա­տե­րազ­մի հե­րոս­նե­րի հի­շա­տա­կին Ապ­րի­լի 4-ին ԵՊՀ մար­տա­կան պատ­րաս­տու­թյան ակում­ բի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ մի խումբ ու­սա­նող­ներ Մայր բու­հի կենտ­րո­նա­կան մաս­նա­շեն­քի բա­կից ոտ­քով շարժ­վե­ցին դե­պի Եռաբ­լուր զին­վո­րա­կան պան­թեոն: ­ ով­հան­նես Վար­դա­նյան, Հ ­Լաու­րա Մար­տի­րո­սյան, ­Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­ տետ, 4-րդ կուրս ­Մեկ տա­րի առաջ, երբ սկսվեց ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մը, մի խումբ հա­ մալ­սա­րա­նա­կան­ներ կա­մա­ վո­րագր­վե­ցին և մեկ­նե­ցին Ար­ ցախ: Ակ­տիվ էին հատ­կա­պես ու­սա­նող­նե­րը: ­Ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­ թյուն­նե­րից ան­ցել է մեկ տա­րի, բայց ոչինչ և ոչ ոք չի մո­ռաց­ վել: Ահա այս կար­գա­խո­սով առաջ­նորդ­վե­լով՝ հա­մալ­սա­րա­ նա­կան երի­տա­սարդ­նե­րը որո­ շել էին ԵՊՀ կենտ­րո­նա­կան մաս­նա­շեն­քի բա­կից ոտ­քով քայ­լել դե­պի Եռաբ­լուր զին­վո­ րա­կան պան­թեոն՝ հար­գան­քի տուրք մա­տու­ցե­լու ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մում զոհ­ ված հայոր­դի­նե­րին: «14 կմ ճա­նա­պարհ անցնե­ լը լավ հնա­րա­վո­րու­թյուն է հաս­կա­նա­լու և մտո­րե­լու, թե տղա­ներն ինչ սխ­րանք են գոր­ ծել: Այդ ամե­նի մա­սին գի­տի յու­րա­քան­չյուր ակում­բա­կան, բայց մեր նպա­տակն է, որ այդ մա­սին իմա­նան նաև մյուս­նե­ րը: Այս եր­թով մենք ցան­կա­ նում ենք ցույց տալ, որ տղա­նե­ րի անուն­ներն ու նրանց սըխ­ րա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը մեր մեջ են և եր­բեք չեն մո­ռաց­վի»,- ասաց ԵՊՀ մար­տա­կան պատ­րաս­ տու­թյան ակում­բի նա­խա­գահ Մհեր Օթա­րյա­նը և հա­վե­լեց, որ Եռաբ­լուր կա­տար­վող այ­ ցե­լու­թյուն­նե­րը պար­բե­րա­կան բնույթ են կրում:­ ԵՊՀ պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի 3-րդ կուր­սի ու­սա­նող Հա­մա­զասպ Աբ­րա­հա­մյա­նը Մար­տա­կան պատ­րաս­տու­ թյան ակում­բի ակ­տիվ մաս­ նա­կից­նե­րից է: Ըստ նրա՝ այս­

պի­սի եր­թեր կազ­մա­կեր­պե­լը և դրանց մաս­նակ­ցե­լը ռազ­մա­ հայ­րե­նա­սի­րա­կան կար­ևոր նշա­նա­կու­թյուն և խոր­հուրդ ու­

նեն. «Այս եր­թի մի­ջո­ցով մենք ցան­կա­նում ենք ցույց տալ, որ հայ­րե­նի­քը հե­րո­սա­բար պա­հած և զոհ­ված տղա­նե­րի

անուն­նե­րը միշտ վառ են: Այն, ինչ արել են նրանք, ան­գնա­հա­ տե­լի է, իսկ այդ ամե­նը կար­ևո­ րե­լը յու­րա­քան­չյու­րի պարտքն

ու առա­քե­լու­թյու­նը պետք է լի­ նեն»: ­Ճա­նա­պար­հը եր­կար էր, բայց ու­սա­նող­ներն այն հաղ­ թա­հա­րե­ցին մեծ ոգ­ևո­րու­թյամբ ու հայ­րե­նա­սի­րա­կան եր­գե­րի ու­ղեկ­ցու­թյամբ: Քա­ռօ­րյա պա­ տե­րազ­մում զոհ­ված հե­րոս­նե­ րի շի­րիմ­նե­րին նրանք ծա­ղիկ­ ներ դրե­ցին, ջա­հեր վա­ռե­ցին՝ ոգե­կո­չե­լով նրանց հի­շա­տա­կը: Հ.Գ.: Տե­ղե­կաց­նենք նաև, որ ապ­րի­լի 3-ին էլ Եռաբ­լուր պան­թեոն էին այ­ցե­լել ԵՊՀ ֆար­մա­ցիայի ինս­տի­տու­տի ու­ սա­նող­նե­րը: Այ­ցի ըն­թաց­քում ու­սա­նող­նե­րը բաց թո­ղե­ցին 107 օդա­պա­րուկ­ներ, որոնք խորհր­դան­շում էին ապ­րի­լյան պա­տե­րազ­մի 107 զո­հե­րին։ Ֆար­մա­ցիայի ինս­տի­տու­տի ՈՒԽ նա­խա­գահ Սո­նա Բաղ­ դա­սա­րյա­նի խոս­քով՝ իրենք պետք է հար­գան­քի տուրք մա­ տու­ցեն այն տղա­նե­րին, որոնց արյան գնով ձեռք բե­րած խա­ ղաղ երկ­րում ենք մենք հի­մա ապ­րում։ Ու­սա­նող­նե­րի շար­ քե­րում էր նաև Ֆար­մա­ցիայի ինս­տի­տու­տի ու­սա­նող, ապ­ րիլյան պա­տե­րազ­մի մաս­նա­ կից Դա­վիթ Օհան­ջա­նյա­նը. «Ապ­րի­լի 1-ն էր, դիր­քե­րից իջանք, ապ­րի­լի 2-ին տագ­նապ տվե­ցին, մտա­ծե­ցինք՝ ու­սում­ նա­կան տագ­նապ է... այդ օրե­ րը եր­բեք մո­ռա­նալ չի լի­նի»: ­Դա­վիթն իրեն հե­րոս չի հա­մա­րում, ասում է՝ «հե­րոս» հաս­կա­ցու­թյունն այդ­քան էլ լավ չի հաս­կա­նում, բայց հի­ շում է դա­սըն­կե­րոջ՝ հե­րոս Ռո­բերտ Աբա­ջյա­նի սխ­րան­ քը. «Երբ իմա­ցա Ռո­բեր­տի արար­քի մա­սին, ասա­ցի՝ այս տղան հե­րոս է։ Նա քաջ տղա էր: Վախս թո­ղել եմ այն­տեղ ու եկել: Վս­տահ եմ՝ եթե կռի­վը վերսկ­սի, Հա­յաս­տանն ու­ժեղ հա­կա­հար­ված կտա»։

22

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ման­րա­մաս­նե­րը՝ վա­վե­րագ­րո­ղից Ապ­րի­լի 14­-ին ԵՊՀ­-ո­ւմ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րը հան­դի­պե­ցին «Դիր­քե­ րում» հա­ղոր­դա­շա­րի հե­ ղի­նակ, կի­նո­ռե­ժի­սոր Ար­ շակ Զա­քա­րյա­նի հետ: ­Հով­հան­նես Վար­դա­նյան­ ԵՊՀ Լ. Ազ­գալ­դյա­նի ան­ վան մար­տա­կան պատ­րաս­ տու­թյան ակում­բի նա­խա­ձեռ­ նու­թյամբ կազ­մա­կերպ­ված հան­դիպ­ման նպա­տակն էր ու­ սա­նող­նե­րին ռազ­մա­կան ոլոր­ տի և մաս­նա­վո­րա­պես ապ­ րի­լյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­ մից ման­րա­մաս­ներ իմա­նա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ձե­ռել: Ար­շակ Զա­քա­րյանն ան­մի­ջա­ կան մաս­նակ­ցու­թյուն է ու­նե­ ցել դեպ­քե­րի զար­գաց­մա­նը և հա­տուկ ռե­պոր­տաժ­ներ պատ­ րաս­տել գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի վայրից: Ռազ­մա­կան թո­հու­ բո­հը հե­ռուս­տաե­թե­րով պար­ բե­րա­բար ներ­կա­յաց­րած կի­ նո­ռե­ժի­սորն ան­դրա­դար­ձավ իր նոր՝ «Ապ­րիլ» ֆիլ­մին, որը մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ նե­րի, կո­րուստ­նե­րի և հե­րո­սա­ կան պայ­քա­րի մա­սին է: Տե­ ղե­կաց­նենք նաև, որ «Ապ­րիլ»

փաս­տա­վա­վե­րագ­րա­կան ֆիլ­ մի պրե­միերան տե­ղի ու­նե­ցավ հենց Մայր բու­հում: ­Խո­սե­լով առաջ­նագ­ծում տե­ղի ու­նե­ցած մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի մա­սին՝ Ար­ շակ Զա­քա­րյանն ընդ­գծեց, որ դրանք տե­ղի են ու­նե­ցել գեր­ լար­ված պայ­ման­նե­րում և հայ զին­վո­րի ու կա­մա­վո­րի ջան­քե­ րով պսակ­վել են հա­ջո­ղու­թյամբ: Կի­նո­ռե­ժի­սո­րը խո­սեց նաև ապ­ րի­լյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մի օրե­րին հե­ռուս­տաե­թե­րով և հա­ մա­ցան­ցով ներ­կա­յաց­ված տե­ ղե­կու­թյուն­նե­րից, որոն­ցից շա­ տե­րը չեն հա­մա­պա­տաս­խա­նել իրա­կա­նու­թյա­նը: «­Մեր ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան թի­մի նպա­տակն էր դիր­քե­րից փո­խան­ցել հա­վաս­տի և ար­ ժա­նա­հա­վատ տե­ղե­կատ­վու­ թյուն: Ցան­կա­ցած ռազ­մա­կան լուր պա­րու­նա­կում է ռազ­մա­ վա­րա­կան նշա­նա­կու­թյան տեղեկատվություն. այն հայտ­ նե­լիս պետք է հաշ­վի առ­նել, թե հա­սա­րա­կու­թյան շր­ջա­նում ինչ ազ­դե­ցու­թյուն կա­րող է ու­ նե­նալ: Իմ խո­րին հա­մոզ­մամբ՝ շատ դեպ­քե­րում տե­ղե­կատ­ վա­կան պա­տե­րազ­մը կա­րող է լուրջ հար­ցեր լու­ծել»,- ասաց Ար­շակ Զա­քարյանն ու հա­վե­

Արշակ Զաքարյանը

լեց, որ ան­կախ որո­շա­կի խըն­ դիր­նե­րից՝ մեր լրատ­վա­դաշտն այդ փոր­ձու­թյու­նը հաղ­թա­հա­ րեց մեծ պա­տաս­խա­նատ­վու­ թյամբ: ­Հ ա­մ ալ­ս ա­ր ա­ն ա­կ ան­ն ե­ր ին հյու­րըն­կալ­ված բա­նա­խո­սը կար­ևո­րեց նաև նմա­նաբ­նույթ հան­դի­պում­նե­րը, որոնք ու­նեն ճշգ­րիտ տե­ղե­կատ­վու­թյան փո­խանց­ման նշա­նա­կու­թյուն: Պա­րոն Զա­քա­րյա­նը, ման­ րա­մասն նկա­րագ­րե­լով ապ­

րիլյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­ մի առանձ­նա­ցող դր­վագ­նե­րը, ընդ­գծեց, որ ռազ­մա­կան գոր­ ծո­ղու­թյուն­նե­րը պատ­մագ­րու­ թյուն դարձ­նե­լով՝ լուրջ խն­դիր են իրա­կա­նաց­նում: Այդ հա­ մա­տեքս­տում նա բա­ցա­ռեց խե­ղա­թյուր­ված տե­ղե­կատվու­ թյան ներ­կա­յա­ցու­մը, ինչն այդ օրե­րին անում էր հա­կա­ռա­ կոր­դը. «Մի բան ակն­հայտ է՝ վա­վե­րագ­րու­թյու­նը մնա­լու է, իսկ կադ­րե­րի մի­ջո­ցով իրա­կա­

նու­թյու­նը կա­րե­լի է փո­խան­ցել հա­սա­րա­կու­թյա­նը»: Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում կի­նո­ռե­ժի­սոր Ար­շակ Զա­քարյա­նը պա­տաս­խա­նեց նաև ու­ սա­նող­նե­րին հե­տաքրք­րող հար­ցե­րին: Դրանք հիմ­նա­կա­ նում վե­րա­բե­րում էին դիր­քե­րի կո­րուստ­նե­րին, դրանց անա­ ռի­կու­թյա­նը, ադր­բե­ջա­նա­կան զո­հե­րի թվին, գե­րի­նե­րի փո­ խանց­մա­նը, զին­տեխ­նի­կայի բա­ցա­կա­յու­թյա­նը, Ար­ցախ ուղ­ևոր­վող օգ­նու­թյուն­նե­րին և այլն:­ ԵՊՀ մար­տա­կան պատ­ րաս­տու­թյան ակում­բի նա­խա­ գահ Մհեր Օթա­րյա­նը մեզ հետ զրույ­ցում նշեց, որ հան­դի­պու­ մը կազ­մա­կեր­պե­լիս հաշ­վի են առել ու­սա­նող­նե­րի հե­տաքրքը­ րու­թյուն­նե­րի և հար­ցե­րի շր­ջա­ նա­կը. «Ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազմն ու­նի իր մութ էջե­ րը, որոնց մա­սին քիչ է խոս­վում: Մեր նպա­տակն էր այդ հար­ցե­ րի պա­տաս­խան­նե­րը ստա­նալ մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ նե­րի մաս­նա­կից վա­վե­րագ­րո­ ղից: Կար­ծում եմ՝ հե­տաքր­քիր հան­դի­պում ստաց­վեց, որում կարևոր բա­ղադ­րիչ­ներ էին դեպ­քե­րի ան­մի­ջա­կա­նու­թյու­նը ու դրանց նկա­րագ­րու­թյու­նը»:

Գա­գիկ Աս­լա­նյան. «Մա­հից չէինք վա­խե­նում» ­ ա­գիկ Աս­լա­նյա­նը ԵՊՀ Գ աշ­խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­նու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի առա­ջին կուր­ սի ու­սա­նող է: 2016 թ. ապ­րի­լյան պա­տե­րազ­մի օրե­րին դիր­քե­րում է եղել, քա­ջա­բար կռ­վել, ըն­կել ու բարձ­րա­ցել, ըն­կեր­նե­ րին հաց հասց­րել, վի­րա­ վոր­վել, բայց եր­բեք չի ընկր­կել: Հարց­նում եմ. «Դու հե­րո՞ս ես»: Նրա փո­խա­րեն պա­տաս­խա­ նում է կուր­սըն­կե­րու­հին՝ այո՛: Գա­գի­կը ժպ­տում է ու հա­յաց­քը խո­նար­հե­ լով՝ ինձ հարց­նում. «Կ­լի­ նի՞ չպա­տաս­խա­նեմ»: Հե­րոսն իրա­կան հե­րո­ սու­թյուն­նե­րի ակա­նա­ տեսն է ու «հե­րոս» հաս­

կա­ցու­թյան իր պատ­կե­ րա­ցումն ու­նի: Ասում է. «Հե­րոսն այն մարդն է, որ պատ­րաստ է ի սր­տե արյուն թա­փել իր հայ­րե­ նի­քի հա­մար»: ­ աու­րա Մար­տի­րո­սյան, Լ ­Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­ տետ, 4-րդ կուրս ­Պատ­մում է ին­քը՝ Գա­գի­կը: ­ Ապ­րի­լը... Ծն­վել և մե­ծա­ցել եմ Ար­մա­ վի­րում: Սո­վո­րել եմ Ար­մա­վի­րի հա­մար 6 հիմ­նա­կան դպ­րո­ցում, այնուհետև Ար­մա­վի­րի պե­տա­ կան ին­դուստ­րիալ-ման­կա­ վար­ժա­կան քո­լե­ջում: Ու­սումս ավար­տե­լուց հե­տո ըն­դուն­վել եմ ԵՊՀ աշ­խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­ տետ: 2015-2017 թթ. ծա­ռայել եմ ՊԲ շար­քե­րում:­

Ապ­րի­լի մե­կին մեր մշ­տա­ կան հեր­թա­փոխն էինք իրա­ կա­նաց­նում: Զո­րա­մա­սում մեր սպա­ներն ինձ տե­ղե­կաց­րին, որ ես գն­դի բուժ­կե­տի հեր­թա­ պահ սա­նի­տա­րա­կան մե­քե­ նայի վա­րորդ եմ նշա­նակ­վել: Ես հեր­թա­պա­հին զգու­շաց­րի, որ գնում եմ քնե­լու, հարկ եղած դեպ­քում՝ թող կան­չի: Դեռ 2 ժամ էլ չէր ան­ցել, բժիշկն ինձ արթ­նաց­րեց և ասաց, որ պատ­ րաստ­վեմ, որով­հետև հնա­րա­ վոր է՝ ամեն պահ կանչ լի­նի, քա­նի որ ար­դեն սկ­սել են հրե­ տա­կո­ծել: 5 րո­պե հե­տո բժիշ­կը տե­ղե­կաց­րեց, որ ար­դեն վի­րա­ վոր­ներ ու­նենք դիր­քե­րում: Ես ու բժիշ­կը հրե­տա­կո­ծու­թյան ներ­քո արագ հա­սանք դիր­քեր, առա­ջին բու­ժօգ­նու­թյուն ցույց տվե­ցինք վի­րա­վոր­նե­րին և տե­ ղա­փո­խե­ցինք գն­դի բուժ­կետ, հե­տո նրանց տա­րան կա­յա­ զո­րի հոս­պի­տալ: Ապ­րի­լի 5-ի­ն՝ ժա­մը 09:00­-ի սահ­ման­նե­րում, մե­քե­նայով քա­ղա­քա­ցի­նե­րի

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

կող­մից ու­ղարկ­ված օգ­նու­թյու­ նը տա­նում էինք դիր­քեր: Ակ­ տիվ հրե­տա­կո­ծու­թյան ներ­քո մի քա­նի դիր­քեր ապա­հո­վե­ ցինք սնն­դով և ջրով: Հաս­անք N մար­տա­կան հե­նա­կետ, անօ­ դա­չու թռ­չող սար­քի մի­ջո­ցով հա­կա­ռա­կոր­դը հայտ­նա­բե­րեց մեր գտն­վե­լու վայ­րը և սկ­սեց ակ­տի­վո­րեն հրե­տա­կո­ծել: Ես ու իմ 3 զի­նա­կից ըն­կեր­նե­րը վի­րա­վոր­վեցինք, իսկ մեր 2 ըն­ կեր­նե­րը՝ զոհ­վեցին: ­ Ապ­րի­լից առաջ ու հե­տո...

23

| www.ysu.am

ԵՊՀ պատ­մու­թյու­նից. ապ­րի­լի 9-ը կենտ­րո­նա­կան մաս­նա­շեն­քի հան­դի­սա­վոր բաց­ման օրն էր ԵՊՀ Իջ­ևա­նի մաս­նա­ճյու­ղի դա­սա­խոս Լևոն Լա­ճի­կյանն ապ­րի­լի 10­-ին ԵՊՀ պատ­մու­թյան թան­գա­րա­նին նվի­րեց Մայր բու­հի կենտ­րո­նա­ կան մաս­նա­շեն­քի գծան­կա­րը:

­ աս­կա­ցել եմ, որ հայ­րե­ Հ նի­քը, ինչ­պես ծնող­նե­րին, չեն ընտ­րում, այլ մե­ծա­րում ու պաշտ­պա­նում են այն, հարկ եղած դեպ­քում՝ կյան­քի գնով, որով­հետև մեր սահ­ման­ներն արյամբ են գծ­ված: Կյան­քի ու մահ­վան սահ­մա­նով ան­ցնե­ լով՝ զգա­ցել եմ, որ կյան­քին հի­մա նա­յում եմ ավե­լի թեթև: Ամեն ին­չին տա­լիս եմ իրա­կան գնա­հա­տա­կան: Եր­ջա­նիկ եմ, որ մեր պե­տու­թյան գո­յու­թյան հա­մար արյուն եմ թա­փել պա­ տե­րազ­մի դաշ­տում: Մա­հից չենք վա­խե­նում... ­Քա­նի որ եղել եմ սա­նի­ տա­րա­կան մե­քե­նայի վա­րորդ, գոր­ծի բնույ­թով պայ­մա­նա­վոր­ ված՝ դար­ձել էի ավե­լի սառ­ նա­սիրտ: Լիովին գի­տակ­ցում էինք, որ ինչ անում ենք, անում ենք մեր ըն­տա­նիք­նե­րի, հա­ րա­զատ­նե­րի, ըն­կեր­նե­րի, զի­ նա­կից ըն­կեր­նե­րի ու մեր ժո­ ղովրդի հա­մար: Մենք մա­հից չէինք վա­խե­նում ու քա­նի որ ար­դեն ողջ մնա­լու հույս չու­ նեինք, փոր­ձում էինք ամեն ինչ անել, որ ոչ մի սան­տի­մետր հող չզի­ջենք հա­կա­ռա­կոր­դին: Մտա­ծում էի՝ զոհ­վե­լու դեպ­քում գո­նե մար­մինս ամ­բող­ջու­թյամբ հաս­նի հա­րա­զատ­նե­րիս: Չխ­նայել կյան­քը... ­Հայ­րե­նա­սի­րու­թյու­նը հա­ նուն հայ­րե­նի­քի կյան­քը չխը­ նայելն է՝ ան­կախ սո­ցիալա­ կան դիր­քից, պաշ­տո­նից կամ դա­վա­նան­քից: Հայ­րե­նիքն ու­ րա­ցող­նե­րին եր­բեք չեմ նե­րի: Հայ­րե­նի­քի դա­վա­ճան­նե­րից ու հայ­րե­նի­քը կորց­նե­լուց եմ վա­խե­նում: Ես իմ հայ­րե­նի­ քը շատ եմ սի­րում ու հպարտ եմ, որ մեր ժո­ղո­վուր­դը երախ­ տա­պարտ է ինձ ու իմ նման տղա­նե­րին, ով­քեր մեր եր­կի­րը պաշտ­պա­նել են այդ օրե­րին:­ ­Խա­ղա­ղու­թյան գի­նը... ­Մեր մայ­րե­րի ար­ցունք­նե­ րից մինչև իմ ու զի­նա­կից ըն­ կեր­նե­րիս թա­փած արյունն է խա­ղա­ղու­թյան գի­նը: Ցան­կա­ նում եմ, որ ոչ մի ծնո­ղի աչ­քե­ րին ոչ մի կա­թիլ ար­ցունք չլի­նի:

Ռուբեն Մարկոսյանը, Լևոն Լաճիկյանը և Հեղինե Գասպարյանը

Ք­նար Մի­սա­կյան 1960­-ա­կան թվա­կան­նե­ րին Մայր բուհն ու­նե­ցել է վե­րըն­թաց ու­ղի և բազ­մա­ թիվ նվա­ճում­ներ, որոն­ցից ամե­նան­շա­նա­կա­լին ԵՊՀ նոր հա­մա­լի­րի կա­ռու­ցումն է եղել, որը շա­հա­գործ­ման է հանձնվել 52 տա­րի առաջ՝ 1965 թ.-ի ապ­րի­լի 9-ի­ն:­ Եվ պա­տա­հա­կան չէր, որ գծան­կա­րի հանձն­ման օրը խորհր­դան­շա­կան ձևով համըն­կավ տո­նա­կան օր­վա հետ: Հանձն­ման հան­դի­սա­ վոր արա­րո­ղու­թյան ժա­մա­ նակ գծան­կա­րի հե­ղի­նակ Լևոն Լա­ճի­կյա­նը նշեց, որ մեծ սի­րով ու երախ­տա­գի­ տու­թյամբ է ԵՊՀ պատ­մու­ թյան թան­գա­րա­նին նվի­րում իր աշ­խա­տան­քը. «Ես ամ­ բողջ կյան­քում պար­տա­կան եմ Մայր բու­հին: Այ­սօր էլ խոս­տա­նում եմ, որ հա­ջորդ ան­գամ թան­գա­րա­նին կն­վի­ րեմ ԵՊՀ 6-րդ մաս­նա­շեն­քի՝ Սև շեն­քի գծան­կա­րը»:­ ԵՊՀ շր­ջա­նա­վարտ Լևոն Լա­ճի­կյա­նը ՀՀ նկա­ րիչ­նե­րի և ՀՀ լրագ­րող­նե­ րի միու­թյունների ան­դամ

է: Նա 2010-2015 թթ. Գո­րի­ սում, Գյում­րիում, Եր­ևա­նում, Ստամ­բու­լում և Նյու Յոր­քում ու­նե­ցել է շուրջ 15 ան­հա­տա­ կան ցու­ցա­հան­դես­ներ: 2010 թ.-ին էլ Լևոն Լա­ճի­կյա­նը պարգ­ևատր­վել է ՀՀ մշա­կույ­ թի նա­խա­րա­րու­թյան ոս­կե մե­դա­լով: ԵՊՀ պատ­մու­թյան թան­ գա­րա­նի տնօ­րեն Հե­ղի­նե Գաս­պա­րյանն էլ Մայր բու­հի անու­նից շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց Լևոն Լա­ճի­կյա­նին և խոս­տա­ցավ, որ նկարն ան­ պայ­ման տեղ կգտ­նի թան­գա­ րա­նի ցու­ցան­մուշ­նե­րի շար­ քում:­ ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շըր­ ջա­նա­վարտ­նե­րի և հա­սա­ րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­ րի գծով պրո­ռեկ­տոր Ռու­ բեն Մար­կո­սյանն էլ նշեց, որ տար­բեր քն­նար­կում­նե­րի ժա­ մա­նակ հա­ճախ է հն­չում այն կար­ծի­քը, թե ԵՊՀ կենտ­րո­ նա­կան մաս­նա­շեն­քը մո­գա­ կան ուժ ու­նի. «Բայց պետք է ասենք, որ այն մո­գա­կա­ նու­թյուն է ստա­նում՝ շնոր­հիվ իր աշ­խա­տա­կից­նե­րի, ու­սա­ նող­նե­րի և Ձեզ, պա­րո՛ն Լա­ ճիկյան: Եվ այդ մո­գա­կա­նու­

թյու­նը լա­վա­գույնս ար­տա­ ցոլ­ված է այս աշ­խա­տան­քի մեջ»: Տե­ղե­կաց­նենք, որ ԵՊՀ կենտրոնական մասնաշենքի ողջ հա­մա­լի­րի ճար­տա­րա­ պետն Էդ­մոնդ Տիգ­րա­նյանն է՝ նշա­նա­վոր կոմ­պո­զի­տոր Ար­մեն Տիգ­րա­նյա­նի որ­դին, ով, օգ­տա­գոր­ծե­լով հայ­կա­ կան ճար­տա­րա­պե­տու­թյան նվա­ճում­նե­րը, կեր­տել է հա­ մալ­սա­րա­նա­կան մի հո­յա­ կերտ շենք: Նոր հա­մա­լի­րի շա­հա­ գործ­ման հանձն­մա­նը նվիր­ ված հան­դի­սա­վոր նիս­տը նո­րա­կա­ռույց դահ­լի­ճում տե­ ղի է ու­նե­ցել հենց 1965 թ.-ի ապ­րի­լի 9-ի­ն: Նիս­տին ներ­ կա են եղել ՀԽՍՀ Կենտ­կո­մի առա­ջին քար­տու­ղար Յ. Զա­ րո­բյա­նը, ՀԽՍՀ Գե­րա­գույն խորհր­դի նա­խա­գա­հու­թյան նա­խա­գահ Ն. Հա­րու­թյու­նյա­ նը և Մի­նիստր­նե­րի խորհր­դի նա­խա­գահ Ա. Քո­չի­նյա­նը: ­Նիս­տի բաց­ման խոս­ քով հան­դես է եկել ԵՊՀ ռեկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Հրանտ Բա­տիկյա­նը՝ նշե­լով, որ հա­ մալ­սա­րա­նի նոր շեն­քի կա­ ռու­ցումն ան­հա­մե­մատ լայն

հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ է տա­ լիս ուս­ման որա­կը բարձ­րաց­ նե­լու, գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­տանք­ներ ծա­վա­լե­լու, ինչ­պես նաև ու­սա­նող երի­ տա­սար­դու­թյան քա­ղա­քա­ կան-գա­ղա­փա­րա­կան դաս­ տիարա­կու­թյու­նը նոր, ստեղ­ ծա­գոր­ծա­կան մա­կար­դա­կի հասց­նե­լու առու­մով: «­Հա­մալ­սա­րա­նի նոր շեն­ քը կուլ­տու­րայով հա­րուստ հայ ժո­ղովր­դի մեծ նվերն է իր ան­դրա­նիկ բարձ­րա­գույն ու­ սում­նա­կան հաս­տա­տու­թյա­ նը, ինչ­պես և նրա հոգևոր, բա­րո­յա­կան ու­ժի ու քա­ղա­ քա­կան կամ­քի մե­ծա­գույն հարս­տու­թյան լա­վա­գույն ար­տա­հայ­տու­թյու­նը»,- ասել է Հրանտ Բա­տի­կյա­նը: ­Նոր հա­մա­լի­րի շա­հա­ գործ­ման հանձն­մա­նը նվիր­ ված հան­դի­սա­վոր նիս­տին ելույթ է ու­նե­ցել նաև ՀԽՍՀ ԳԱ պրե­զի­դենտ Վիկ­տոր Համ­բար­ձու­մյա­նը, ով նշել է, որ այս շեն­քը կա­րող է պա­ տիվ բե­րել աշ­խար­հի յու­րա­ քան­չյուր մեծ հա­մալ­սա­րա­նի. «Սկ­սել ենք փոք­րից, հա­մեստ չա­փե­րից, բայց այժմ մեծն ենք կա­ռու­ցել: Այս­պես է եղել հայ ստեղ­ծա­գործ ժո­ղովր­դի ողջ կյան­քը»:­ ԵՊՀ կենտ­րո­նա­կան մաս­ նա­շեն­քը շա­հա­գործ­ման հանձն­վե­լուց հե­տո շի­նա­ րա­րա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը դեռևս շա­րու­նակ­վել են հա­ մա­լի­րի աջ և ձախ թևե­րում, որոնք վերջ­նա­կա­նա­պես ավարտ­վել և շա­հա­գործ­ման են հանձն­վել 1967-68 ուս­տա­ րում: Հ. Գ.: Ն­շենք նաև, որ ապ­ րի­լի 10­-ին տե­ղի ու­նե­ցած հան­դի­սա­վոր արա­րո­ղու­ թյան ժա­մա­նակ Լևոն Լա­ ճի­կյա­նը ԵՊՀ գրա­դա­րա­նին նվի­րեց նաև իր աշ­խա­տա­ սի­րու­թյամբ հրա­տա­րակ­ված «Իմ Հա­յաս­տան» գիր­քը:

24

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ուսանողական խորհուրդը 23 տա­րե­կան է Ապ­րի­լի 14­-ին տո­նա­կան օր­վա առի­թով ԵՊՀ ՈՒԽ-ն կազ­մա­ կեր­պել էր մի շարք մի­ջո­ցա­ռում­ներ, որոնց մեկ­նար­կը տր­վեց պա­րային ֆլեշ­մո­բով: Ք­նար Մի­սա­կյան ­Տո­նա­կան օր­վա առա­ջին մի­ջո­ցա­ռու­մը՝ պա­րային ֆլեշ­ մո­բը, կազ­մա­կեր­պել էր ԵՊՀ ՈՒԽ ռազ­մա­հայ­րե­նա­սի­րա­ կան ոգու բարձ­րաց­ման հանձ­ նա­ժո­ղո­վը: Մի­ջո­ցառ­ման իրա­ կա­նաց­մա­նը չխան­գա­րեց ան­ գամ հոր­դա­ռատ ան­ձր­ևը: Խորհր­դան­շա­կան օրը ԵՊՀ գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րի դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցավ նաև ԵՊՀ ՈՒԽ­-ի «Զար­գա­ցում» դպ­րո­ցի բաց­ման արա­րո­ղու­ թյու­նը: Դպ­րո­ցի նպա­տակն է ու­սա­նող­նե­րին ոչ ֆոր­մալ կըր­ թու­թյան մե­թոդ­նե­րով նոր հըմ­ տու­թյուն­ներ և կա­րո­ղու­թյուն­ ներ ձեռք բե­րե­լու հնա­րա­վո­րու­ թյուն ըն­ձե­ռել:­ Ինչ­պես մեզ հետ զրույ­ցում նշեց ԵՊՀ ՈՒԽ մո­նի­թո­րին­գի և զար­գաց­ման հանձ­նախմ­բի նա­խա­գահ, դպ­րո­ցի հիմ­նա­ դիր Խա­չիկ Աբա­ջյա­նը, նա­ խա­ձեռ­նու­թյու­նը միտ­ված է նաև ՈՒԽ­-ի հա­մար կադ­րեր պատ­րաս­տե­լուն. «Մեր կազ­ մա­կեր­պած բո­լոր մի­ջո­ցա­ռում­ նե­րի նկատ­մամբ ու­սա­նող­նե­րի կող­մից մեծ հե­տաքրք­րու­թյուն ենք նկա­տել և լի­նե­լով ու­սա­ նո­ղա­կենտ­րոն կա­ռույց՝ մենք ար­ձա­գան­քե­ցինք և որո­շե­ցինք այս­պի­սի միաս­նա­կան ծրա­գիր կյան­քի կո­չել»: Դպ­րո­ցի բաց­ման արա­րո­ ղու­թյան սկզ­բում ԵՊՀ ՈԻԽ նա­խա­գահ Ար­մեն Խա­չի­կյա­

նը, ող­ջու­նե­լով նա­խա­ձեռ­նու­ թյու­նը և դրան բա­րի ըն­թացք մաղ­թե­լով, ասաց, որ դպ­րո­ցի բաց­ման օրը խորհր­դան­շա­ կա­նո­րեն հա­մընկ­նում է ԵՊՀ ՈՒԽ հիմ­նադր­ման օր­վա հետ:­ ԵՊՀ ՈՒԽ­-ի «Զար­գա­ ցում» դպ­րո­ցի դա­սե­րը տե­ղի են ու­նե­նա­լու շա­բա­թա­կան 3 ան­գամ՝ 1-ին և 2-րդ հեր­թե­ րով: Դա­սա­վանդ­վե­լու են 10 առար­կա­ներ: Դպ­րո­ցի դա­սե­րը կազ­մա­կերպ­վե­լու են ապ­րի­լի 17­-ից մինչև հու­նի­սի 23­-ը, բայց ինչ­պես մեկ­նա­բա­նեց Խա­չիկ Աբաջյա­նը, ըստ քն­նաշր­ջան­ նե­րի՝ դպ­րո­ցի դա­սա­ցու­ցա­կը հար­մա­րեց­վե­լու է ու­սա­նող­նե­ րի հա­մալ­սա­րա­նա­կան դա­սե­ րի ժա­մա­նա­կա­ցույ­ցին: Դպ­րո­ցի մաս­նա­կից­ներն ընտր­վել են նա­խօ­րոք՝ ըստ առ­ցանց լրաց­ված հայ­տա­դի­ մու­մի և ընդ­հա­նուր զար­գաց­ վա­ծու­թյու­նը ստու­գող հար­ցե­ րից կազմ­ված ըն­դու­նե­լու­թյան քն­նու­թյան ար­դյունք­նե­րի: Ընտր­վել են առա­վե­լա­գույն միավոր հա­վա­քած ավե­լի քան 80 ու­սա­նող­ներ: ԵՊՀ ՈՒԽ մո­նի­թո­րին­գի և զար­գաց­ման հանձ­նախմ­բի նա­խա­գա­հը փաս­տեց նաև, որ դպ­րո­ցի մաս­նա­կից­նե­րին դա­ սե­րի ավար­տին տր­վե­լու են վկա­յա­կան­ներ, ինչ­պես նաև նրանց հա­մար ապա­հո­վե­լու են հե­տաքր­քիր և բո­վան­դա­կա­լից ժա­մանց:

Արմեն Խաչիկյանը

­ ոն բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րի Տ ուս­խորհր­դա­կան­նե­րի հա­մար ­Տո­նա­կան օրն էլ ավարտ­ վեց ԵՊՀ ՈՒԽ ծնն­դյան օր­վան նվիր­ված հա­մերգ-մր­ցա­նա­կա­ բաշ­խու­թյամբ: Հան­դի­սա­վոր մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա էին ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­նա­վարտ­ նե­րի և հա­սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ռեկ­ տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը, մի շարք ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի ղե­կա­վար­ներ, բո­լոր ժա­մա­ նակ­նե­րի ուս­խորհր­դա­կան­ներ և ու­սա­նող­ներ:­ ԵՊՀ պրո­ռեկ­տո­րը, տո­նի կա­պակ­ցու­թյամբ շնոր­հա­վո­ րե­լով բո­լո­րին, հպար­տու­թյամբ հի­շեց, որ 23 տա­րի առաջ ին­քը նույն­պես եղել է հիմ­նա­դիր հա­ մա­գու­մա­րի պատ­վի­րակ և ու­

սա­նո­ղա­կան կա­ռույ­ցի ստեղծ­ ման մաս­նա­կից: ­«Ան­կեղծ ասած, այն ժա­ մա­նակ լավ չէի գի­տակ­ցում պա­հի լր­ջու­թյու­նը և չէի էլ կա­ րող պատ­կե­րաց­նել, որ մի օր հնա­րա­վո­րու­թյուն կտր­վի որ­ պես պրո­ռեկ­տոր շնոր­հա­վո­րե­ լու այս կար­ևո­րա­գույն կա­ռույ­ ցի բո­լոր ան­դամ­նե­րին: Տար­ բեր սե­րունդ­ներ տար­բեր կերպ են ձևա­կեր­պել Ու­սա­նո­ղա­կան խորհր­դի կամ ուսանողական ինքնակառավարման էությու­ նը, և ես հա­մոզ­ված եմ, որ ներ­կայիս կազ­մը նո­րո­վի և առա­վել բո­վան­դա­կա­լից կպա­ տաս­խա­նի բո­լոր մար­տահ­ րա­վեր­նե­րին»,- ասաց Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը: ԵՊՀ ՈՒԽ նա­խա­գահ Ար­ մեն Խա­չի­կյա­նը նույն­պես

շնոր­հա­վո­րեց բո­լոր ժա­մա­ նակ­նե­րի ուս­խորհր­դա­կան­նե­ րին և փաս­տեց, որ 23 տա­րի­ նե­րի ըն­թաց­քում ՈՒԽ-ն ձեռք է բե­րել պատ­կա­ռե­լի հար­գանք և հե­ղի­նա­կու­թյուն. «Մենք կփոր­ձենք հա­վուր պատ­շա­ ճի շա­րու­նա­կել նա­խորդ սե­ րունդ­նե­րի գոր­ծը և ու­նե­նալ այն­պի­սի ու­սա­նո­ղա­կան կա­ ռույց, որը բո­լոր ու­սա­նող­նե­ րի հա­մար կդառ­նա հար­թակ՝ ինք­նադրսևոր­վե­լու, ինք­նաար­ տա­հայտ­վե­լու և հա­ջո­ղու­թյան հաս­նե­լու հա­մար»: ­Հ ա­մ երգ-մր­ց ա­ն ա­կ ա­բ աշ­ խու­թյան ըն­թաց­քում ամ­փոփ­ վե­ցին նաև «Եր­գող հա­մալ­ սա­րա­նա­կան-2017», «Պա­րող հա­մ ալ­ս ա­ր ա­ն ա­կ ան-2017» և «Աս­մուն­քող հա­մալ­սա­րա­ նա­կան-2017» մր­ցույթ­նե­րի արդյունք­նե­րը: Հաղ­թող­նե­րին մր­ցա­նակ­նե­րը հանձ­նե­ցին հա­ մա­պա­տաս­խան մր­ցույթ­նե­րի ժյու­րի­նե­րի ան­դամ­նե­րը, ով­քեր էլ ԵՊՀ ՈՒԽ­-ի կող­մից ար­ժա­ նա­ցան շնոր­հա­կա­լագ­րե­րի: Հա­մերգ-մի­ջո­ցառ­ման ըն­թաց­ քում մր­ցույթ­նե­րի մաս­նա­կից­ նե­րը հան­դես եկան եր­գի, պա­ րի և աս­մուն­քի հե­տաքր­քիր ու յու­րօ­րի­նակ կա­տա­րում­նե­րով, իսկ վեր­ջում էլ հնչեց «Եր­գող հա­մալ­սա­րա­նական» մր­ցույ­թի նոր օրհ­ներ­գը: Հ.Գ.: «Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­ րան» թերթը շնոր­հա­վո­րում է վե­րոն­շյալ մր­ցույթ­նե­րի մր­ցա­ նա­կա­կիր­նե­րին և ստորև ներ­ կա­յաց­նում նրանց անուն­նե­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

25

| www.ysu.am

­«Աս­մուն­քող հա­մալ­սա­րա­նա­կան-2017» Հ­ռիփ­սի­մե Մա­նու­կյան - 1-ին հո­րի­զո­նա­կան Նո­ռա Հայ­րա­պե­տյան - 2-րդ հո­րի­զո­նա­կան Թա­մա­րա Սա­ղա­թե­լյան - 2-րդ հո­րի­զո­նա­կան Սու­րեն Թադ­ևո­սյան - 3-րդ հո­ րի­զո­նա­կան ­Սիլ­վի Տիգ­րա­նյան - 3-րդ հո­րի­ զո­նա­կան ­Սա­նա­սար Գրի­գո­րյան - «Հան­ դի­սա­տե­սի հա­մակրանք» մր­ցա­նակ «­Պա­րող հա­մալ­սա­րա­նա­կան-2017» ­Զեմ­ֆի­րա Եգա­նյան - 1-ին հո­ րի­զո­նա­կան Կել­լի Կու­լի­կո­վա - 2-րդ հո­րի­ զո­նա­կան Նա­րե Դով­լա­թյան - 2-րդ հո­րի­ զո­նա­կան Մա­րի Վար­դա­նյան - 3-րդ հո­ րի­զո­նա­կան­ Ա­նուշ Ար­սե­նյան - 3-րդ հո­րի­ զո­նա­կան ­Սո­նա Գրի­գո­րյան - «Հան­ դի­սա­տե­սի հա­մակ­րանք» մրցա­նակ «­Պա­րող հա­մալ­սա­րա­նա­կան-2017» ­ Ա­նի Պո­ղո­սյան - 1-ին հո­րի­զո­ նա­կան Սո­նա Գրի­գո­րյան - 2-րդ հո­րի­ զո­նա­կան Ա­սյա Թադ­ևո­սյան - 2-րդ հո­րի­ զո­նա­կան

Սյու­զի Նա­զա­րյան - 3-րդ հո­ րի­զո­նա­կան ­Հաս­միկ Գրի­գո­րյան - 3-րդ հո­ րի­զո­նա­կան ­Մե­րի Գևոր­գյան - «Հան­դի­սա­ տե­սի հա­մակ­րանք» մր­ցա­ նակ ­«Եր­գող հա­մալ­սա­րա­նա­կան-2017» (ա­զատ ոճ) ­ Ա­նա­հիտ Հա­կո­բյան - 1-ին հո­ րի­զո­նա­կան Ա­ղավ­նի Խա­չի­կյան - 2-րդ հո­ րի­զո­նա­կան Լիա Հայ­կյանց - 2-րդ հո­րի­զո­ նա­կան Ա­նի Մու­րա­դյան - 3-րդ հո­րի­զո­ նա­կան ­Գա­լի­նա Կա­րա­պե­տյան - 3-րդ հո­րի­զո­նա­կան Գ­ևորգ Ար­շա­կյան - «Հան­ դի­սա­տե­սի հա­մակ­րանք» մրցա­նակ ­«Եր­գող հա­մալ­սա­րա­նա­կան-2017» (ազ­գային ոճ) ­Գա­գիկ Մա­շի­նյան - 1-ին հո­րի­ զո­նա­կան Լիանա Պո­ղո­սյան - 2-րդ հո­րի­ զո­նա­կան Ա­նի Սի­սա­կյան - 2-րդ հո­րի­զո­ նա­կան Մա­րիամ Մել­քո­նյան - 3-րդ հո­ րի­զո­նա­կան ­Լի­լիթ Ալ­թու­նյան - 3-րդ հո­րի­ զո­նա­կան ­Նա­րե Վար­դու­մյան - «Հան­ դի­սա­տե­սի հա­մակ­րանք» մրցա­նակ

ԵՊՀ ու­սա­նո­ղա­կան խոր­հուրդ ­ ԵՊՀ ու­սա­նո­ղա­կան խոր­հուր­դը ստեղծ­վել է 1994 թ.-ի­ն: Այն ու­սա­նո­ ղու­թյան ներ­կա­յա­ցուց­չա­ կան, ինք­նա­կա­ռա­վար­ման բարձ­րա­գույն ընտ­րո­վի մար­մինն է, որն ար­տա­ հայ­տում է ու­սա­նո­ղու­թյան շա­հերն ու իրա­վունք­նե­րը, ապա­հո­վում է ու­սա­նող­ նե­րի մաս­նակ­ցու­թյու­նը հա­մալ­սա­րա­նի կա­ռա­ վար­ման գոր­ծըն­թա­ցում, նպաս­տում նրանց կր­թա­կան, գի­տա­կան, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան, ֆի­զի­կա­կան, բա­րո­յա­կան և հոգ­ևոր զար­գաց­մա­նը, կազ­մա­կեր­ պում ու­սա­նող­նե­րի ազատ ժա­մանցն ու հան­գիս­տը:­ ԵՊՀ ՈՒԽ-ն պար­բե­րա­բար կազ­մա­կեր­պում է տա­րաբ­նույթ մի­ջո­ցա­ռում­ներ, մի­ջազ­գային հա­մա­ժո­ղով­ներ, ար­շավ­ներ ու բա­նա­կում­ներ, նա­խա­ձեռ­նում է այ­ցեր դե­պի Ար­ցախ, որ­տեղ իրա­կա­նաց­նում է բա­րե­գոր­ծու­թյուն­ներ և նվի­րատ­վու­թյուն­ներ, ինչ­պես նաև կազ­մա­կեր­պում է ու­սա­նող­նե­րի հան­գիս­տը հա­մալ­ սա­րա­նի ու­սում­նաար­տադ­րա­կան բա­զա­նե­րում: ԵՊՀ ՈՒԽ բարձ­րա­գույն մար­մի­նը hա­մա­գու­մարն է, որին ձայ­նի իրա­վուն­քով մաս­նակ­ցում են բո­լոր պատ­վի­րակ­նե­րը, ֆա­կուլ­տե­տային ՈՒԽ-նե­րի նա­խա­գահ­նե­րը, Ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­կե­րու­թյան, Ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­ թյան մե­կա­կան լիազոր ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը: Հա­մա­գու­մար­նե­րի միջև ըն­կած ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում աշ­խա­տանք­նե­րը ղե­կա­ վա­րում է ՈՒԽ նա­խա­գա­հու­թյու­նը: Կա­ռույ­ցի օղակ­նե­րը ֆա­ կուլ­տե­տային ու­սա­նո­ղա­կան խոր­հուրդ­ներն են, որոնք ձևա­ վոր­վում են ուղ­ղա­կի ընտ­րու­թյան մի­ջո­ցով: ՈԻԽ-ն կազմ­ված է նաև 9 հանձ­նա­ժո­ղով­նե­րից և 2 հանձ­նախմ­բե­րից: 2016 թ.-ի դեկտեմբերից ԵՊՀ ՈՒԽ նա­խա­գահն է Ար­մեն Խա­չի­կյա­նը:

26

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ երախ­տա­վոր­նե­րը՝ մեկ գր­քում Ապ­րի­լի 12­-ին ԵՊՀ 8-րդ մաս­նա­շեն­քի դահ­լի­ ճում Հայ բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի և ՀՀ Սփյուռ­քի նա­խա­րա­րու­ թյան նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ կազ­մա­կերպ­վել էր լի­ բա­նա­նա­հայ մտա­վո­րա­ կան, հրա­պա­րա­կա­խոս, ման­կա­վարժ, ԵՊՀ շր­ջա­ նա­վարտ Պա­րույր Աղ­ պա­շեանի «Ե­րախ­տա­ւոր դա­սա­խօս­ներ (դի­մա­քան­ դա­կային հպում­ներ)» գրքի շնոր­հան­դե­սը: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­ այր բու­հի 95­-ա­մյա­կին Մ նվիր­ված գր­քի շնոր­հան­դե­ սին, բա­ցի հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րից, ներ­կա էին նաև ՀՀ Սփյուռ­քի նա­խա­րար Հրա­նուշ Հա­կո­բյա­նը, «Ազգ» շա­բա­ թա­թեր­թի գլ­խա­վոր խմ­բա­գիր Հա­կոբ Ավե­տի­քյա­նը, գր­քի հե­ ղի­նակ Պա­րույր Աղ­պա­շեանը, ինչ­պես նաև նրա գոր­ծըն­կեր­ ներն ու հա­մա­կուր­սե­ցի­նե­րը: «Շ­նոր­հա­կալ եմ Պա­րույր Աղ­պա­շեանին, ով հայ­րե­նանվեր մեծ գործ է կա­տա­րել: Այս գիրքն ընդ­գր­կում է ԵՊՀ­-ի հիմ­ նա­սյու­նե­րը հան­դի­սա­ցող մեր ու­սու­ցիչ­նե­րի մա­սին հու­շեր և վա­վե­րագ­րա­կան փաս­տեր»,ասաց Հայ բա­նա­սի­րու­թյան

ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Արծ­րուն Ավա­գյա­նը: Ող­ջույ­նի խոսք ասաց և իր հու­շե­րը ներ­կա­յաց­րեց Հրա­ նուշ Հա­կո­բյա­նը. «Մայր բու­ հը և մեր երախ­տա­վոր ու տա­ ղան­դա­շատ ման­կա­վարժ­նե­րը, ով­քեր իս­կա­կան տի­տան­ներ են, յու­րա­քան­չյուր հա­մալ­սա­ րա­նա­կա­նի հո­գում այն­պի­սի մի ան­մար ջահ են վա­ռում, որն ան­ջն­ջե­լի հետք է թող­նում մար­ դու ճա­կա­տագ­րի վրա»: ­Նա­խա­րա­րը գր­քի հե­ղի­նա­ կին շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­ նեց Սփյուռ­քում, մաս­նա­վո­ րա­պես Լի­բա­նա­նում հա­յա­ պահ­պա­նու­թյան, հայ­րե­նիքՍ­փյուռք կա­պի ամ­րապնդ­ման

գոր­ծում մե­ծա­գույն ներդ­րում ու­նե­նա­լու, Հայ­կա­կան բա­րե­ գոր­ծա­կան ընդ­հա­նուր միու­ թյան հար­թակ­նե­րում գոր­ծու­ նեու­թյուն ծա­վա­լե­լու, ինչ­պես նաև խմ­բագ­րի բազ­մա­մյա բե­ ղուն աշ­խա­տան­քի հա­մար: ԵՊՀ հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի Հ. Թամ­րա­զյա­ նի ան­վան հայ գրա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ, պրո­ֆե­սոր Սամ­վել Մու­րա­ դյանն էլ ընդ­գծեց. «Գիր­քը, որը Եր­ևա­նի և Մայր բու­հի՝ 19641970 թթ. ընդ­գր­կող ժա­մա­նա­ կա­հատ­վա­ծի կեն­դա­նի ու վա­ վե­րա­կան պատ­մու­թյունն է, յու­ րօ­րի­նակ է թե՛ իր բո­վան­դա­կու­ թյամբ և թե՛ ձևով: Ան­կեղծ ան­

մի­ջա­կա­նու­թյունն ու աներկ­բա հա­վաս­տիու­թյունն այս գրքի էա­կան յու­րա­հատ­կու­թյուն­ ներն են: Դա­սա­խոս­նե­րի այն աստ­ղա­բույլն էլ, որ ներ­կա­յաց­ ված է աշ­խույժ ոճով ու դի­պուկ վրձ­նա­հա­րում­նե­րով, նաև ինձ ու շա­տե­րին է դա­սա­վան­դել, և բո­լորս էլ կա­րող ենք հա­վաս­տել նրանց դի­մա­քան­դակ­նե­րի վա­ վե­րա­կա­նու­թյու­նը»: Գր­քի հե­ղի­նա­կը նշեց, որ յու­րա­քան­չյուր դա­սա­խոս իր ոճով ու հմայ­քով մնա­յուն փա­ րոս է եղել իրենց հա­մար, քա­ նի որ մաս­նա­գի­տու­թյուն ընտ­ րե­լիս առաջ­նորդ­վել են նրանց մե­ծու­թյամբ ու իմաս­տու­թյամբ. «Հ­պարտ ենք, որ նրանց աշա­

կերտ­ներն ենք եղել, հպարտ ենք, որ նրանց ժա­ռան­գորդ­ ներն ենք այ­սօր, հպարտ ենք, որ շա­րու­նա­կում ենք այդ եր­ թը»: Գր­քում ան­դրա­դարձ կա նաև Մայր բու­հի ստեղծ­ման, ինչ­պես նաև հայոց լեզ­վի ու գրա­կա­նու­թյան բաժ­նի կազ­ մա­վոր­ման պատ­մու­թյա­նը: «­Հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­ թյան մեջ կր­թա­կան գոր­ծը միշտ էլ առաջ­նա­հերթ է եղել, ուս­տի հա­մալ­սա­րա­նի հիմ­ նումն ան­հրա­ժեշտ էր յու­րա­ քան­չյուր հայի հա­մար: Մեր մե­ծե­րը, ով­քեր գիր ու գրա­կա­ նու­թյան, հայ լեզ­վի ու հայոց պատ­մու­թյան տի­տան­նե­րը դար­ձան, հիմ­նե­ցին հա­մալ­ սա­րան, սե­րունդ­ներ պատ­ րաս­տե­ցին, ու­սում տվե­ցին և այ­սօր գոհ ու հպարտ պետք է լի­նեն, որ այդ կտա­կը կրող­ներ կան»,- ամ­փո­փեց Պա­րույր Աղ­պաշեանը: ­Հա­վե­լենք, որ գր­քում կեն­ դա­նի ոճով, սի­րով ու ջեր­մու­ թյամբ ուր­վագծ­ված են այն­ պի­սի երախ­տա­վոր­նե­րի դի­ ման­կար­ներ ու յու­րա­քան­չյու­ րի ան­հա­տա­կա­նու­թյու­նը վառ բնո­րո­շող պատ­մու­թյուն­ներ, ինչ­պի­սիք են Էդո­ւարդ Աղա­յա­ նը, Գառ­նիկ Անա­նյա­նը, Հով­ հան­նես Բար­սե­ղյա­նը, Գուր­ գեն Սևա­կը, Հրանտ Թամ­ րազյա­նը, Էդ­վարդ Ջր­բա­շյա­նը և ու­րիշ­ներ:

«Ե­րե­խա­նե­րի իրա­վունք­նե­րը մտա­ցա­ծին գա­ղա­փար­ներ չեն» ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող­նե­րը հյուրըն­կա­լել էին Լե­հաս­տա­ նի երե­խա­նե­րի իրա­վունք­նե­րի պաշտ­պան Մա­րեկ Մի­խա­լա­ կին: ­Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան ­Լեհ պաշ­տո­նյան Հա­յաս­տա­նում էր ՀՀ մար­դու իրա­վունք­նե­րի պաշտ­պան Ար­ման Թա­թո­յա­նի հրա­վե­րով: Ապ­րի­լի 11­-ին ԵՊՀ­-ո­ւմ կա­յա­ցած հան­դիպ­ման ժա­մա­նակ նրան ու­ղեկ­ցում էր նաև սո­ ցիալա­կան ման­կա­վարժ Բար­բա­րա Սմո­լինս­կան: «­Գաղտ­նիք չէ, որ պա­րոն Թա­թո­ յա­նը մեր ֆա­կուլ­տե­տի դա­սա­խոս է և պա­տեհ առիթն օգ­տա­գոր­ծում է, որ մեր պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազմն ու հատ­կա­պես ու­սա­նո­ղու­թյունն առընչ­ վեն ոլոր­տի պաշ­տո­նյա­նե­րի հետ, լսեն մար­դու իրա­վունք­նե­րի պաշտ­պա­նու­ թյան բնա­գա­վա­ռի օտա­րերկ­րյա փոր­ձը

Մարեկ Միխալակը

և հա­մե­մա­տա­կան վեր­լու­ծու­թյուն­ներ անեն մեր հա­մա­կար­գի հետ: Իմ կար­ ծի­քով՝ շատ կար­ևոր է, որ երե­խա­նե­ րի իրա­վունք­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյունն առանձ­նաց­ված է, և ու­րախ եմ, որ այդ ինս­տի­տու­տի մա­սին լսե­լու հնա­րա­վո­

րու­թյուն ու­նեն նաև մեր ու­սա­նող­նե­ րը»,- ող­ջու­նե­լով հյու­րե­րին՝ նշեց ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կա­ նի տե­ղա­կալ Կա­րեն Գևոր­գյա­նը: ­Պա­րոն Մի­խա­լակն իր ելույ­թում նախ ան­դրա­դար­ձավ հայտ­նի ման­կա­ վարժ Յա­նուշ Կոր­չա­կի գոր­ծու­նեու­թյա­ նը, ում աշ­խա­տու­թյուն­նե­րի բազ­մա­թիվ դրույթ­ներ հիմք են ծա­ռայել ՄԱԿ­-ի «Ե­րե­խա­նե­րի իրա­վունք­նե­րի կոն­վեն­ ցիայի» հա­մար: Կոր­չա­կը նո­րա­րար ման­կա­վարժ էր, կր­թու­թյան մա­սին տե­ սա­կան և գործ­նա­կան հրա­պա­րա­կում­ նե­րի հե­ղի­նակ։ Որ­պես ման­կա­տան տնօ­րեն՝ նա հիմ­նադ­րել է երե­խա­նե­րի ար­բիտ­րա­ժային դա­տա­րան, որ­տեղ երե­խա­նե­րը կա­րող էին բարձ­րաց­նել իրենց հե­տաքրք­րող հար­ցե­րը, նրանք այդ­տեղ նաև կա­րող էին հայ­ցեր հա­րու­ ցել իրենց ու­սու­ցիչ­նե­րի դեմ։ Այ­նու­հետև պա­րոն Մի­խա­լակն անդրա­դար­ձավ վե­րոն­շյալ կոն­վեն­ ցիային, դրա կա­տար­մանն ու այն երկրնե­րին, որոնք այդ կոն­վեն­ցիայի ան­դամ են կամ չեն:

­«Այդ կոն­վեն­ցիայի շնոր­հիվ երե­ խայի իրա­վունք­նե­րը դար­ձել են մար­ դու իրա­վունք­նե­րի լիար­ժեք տե­սակ: Երե­խա­նե­րի իրա­վունք­նե­րը զուտ բա­ րո­յա­կան պն­դում­ներ կամ մտա­ցա­ծին գա­ղա­փար­ներ չեն: Դրանք իշ­խա­նու­ թյուն­նե­րին ուղղ­ված դրույթ­ներ չեն: Դրանք մար­դուն հա­սա­նե­լի առար­կա­ յա­կան իրա­վունք­ներ են՝ տր­ված յու­ րա­քանչյուր երե­խայի: Այլ կերպ ասած՝ դրանք պն­դում­ներ են, որոնք պա­հան­ ջում են իրենց կյան­քի կո­չել ու գոր­ծա­ ծել այ­սօր­վա իրա­կա­նու­թյան մեջ»,նշեց Մա­րեկ Մի­խա­լա­կը:­ Ե­լույ­թի վեր­ջին մա­սում լեհ պաշ­ տո­նյան ներ­կա­յաց­րեց ար­դեն իր փոր­ ձը՝ իր երկ­րի ներ­քին օրենսդ­րու­թյու­նը, ոլոր­տի առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը և այլն: Մար­դու իրա­վունք­նե­րի ոլոր­տի այդ կար­ևոր թե­մայի մա­սին խո­սեց նաև տի­կին Սմո­լինս­կան, ով ներ­կա­յաց­րեց իր փոր­ձը: ­Մեկ ժա­մից ավե­լի տևած հան­դիպ­ ման մյուս մա­սում էլ ու­սա­նող­ներն իրենց հար­ցերն ուղ­ղե­ցին հյու­րե­րին:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

27

| www.ysu.am

«Գր­քերն են, որ մեր կյան­քը լց­նում են ու­րա­խու­թյամբ, եր­բեմն՝ տխ­րու­թյամբ...» «Գր­քա­սեր» խո­րագ­րի հեր­թա­ կան հյու­րը երի­տա­սարդ դա­սա­ խոս է. Լու­սի­նե Մնա­ցա­կա­ նյա­նը բան. գիտ. թեկնածու, դո­ցենտ է, աշ­խա­տում է ԵՊՀ ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տում: Չնա­յած գեր­ծան­րա­բեռն­ված աշ­խա­տան­քային օրա­կար­գին՝ ԵՊՀ դա­սա­խո­սը պար­բե­րա­ բար զբաղ­վում է նաև ըն­թեր­ ցա­նու­թյամբ: Գր­քե­րը, որոնք նա ըն­թեր­ցել է, ու­նե­ցել են կար­ևոր և շր­ջա­դար­ձային նշա­նա­կու­ թյուն, ինչ­պես նաև ազ­դել են կյան­քում հա­ճախ հան­դի­պող եր­ևույթ­նե­րի վրա... ­ ատ­րաս­տեց Պ Հով­հան­նես Վար­դա­նյա­նը - Ձեր ամե­նա­սի­րե­լի գրո­ղը...

- Թե՛ հայ գրա­կա­նու­թյան, թե՛ ռուս գրա­կա­նու­թյան մեջ իրա­կա­նում շատ են այն գրող­նե­րը, որոնց սի­րում եմ և որոնց ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը շատ եմ արժ­ևո­րում, բայց քա­նի որ շատ եմ կար­դում նաև ան­գլե­րեն գր­քեր, ուս­ տի մեծ է հա­մաշ­խար­հային գրա­կա­ նու­թյան ազ­դե­ցու­թյունն ինձ վրա: Սի­րե­լի գրող­նե­րի շար­քում կա­րե­ լի է առանձ­նաց­նել Գրե­հեմ Գրի­նին. ան­գլիացի վի­պա­սա­նը հա­մաշ­խար­ հային գրա­կա­նու­թյան մե­ծա­գույն ներ­կա­յա­ցու­ցիչն է, ում գրա­կան ժա­ ռան­գու­թյան մեջ ամ­փոփ­ված են ան­գլիական սո­ցիալա­կան և քա­ղա­ քա­կան վե­պե­րի լա­վա­գույն ավանդ­ նե­րը, որոնք սկիզբ են առ­նում դեռևս 17-րդ դա­րից` Ջո­նա­թան Սվիֆ­թից, և իրենց հե­տա­գա զար­գա­ցումն են ապ­ րում Վալ­տեր Սքո­թի, Չարլզ Դի­քեն­սի և ան­գլիացի շատ ու շատ այլ ան­վա­նի դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ նե­րում: - Ձեր ամե­նա­սի­րե­լի գիր­քը...

- Իմ ամե­նա­սի­րե­լի գիր­քը «Գոր­ ծի էու­թյուն»-ն է («The Heart of the Matter»): Այդ վե­պի սյու­ժեն բարդ կամ խճճ­ված չէ. աֆ­րի­կյան երկ­րում 15 տար­վա ան­բա­սիր աշ­խա­տան­քից հե­տո հան­գա­մանք­նե­րը ոս­տի­կան Հեն­ րի Սքո­բիին ստի­պում են գնալ նախ իր սկզ­բունք­նե­րի, այ­նու­հետև իր հա­վատ­քի դեմ, որը վե­պում ներ­կա­յա­նում է որ­ պես հոգ­ևոր ան­կման ամ­բող­ջա­կան գոր­ծըն­թաց, և վեր­ջում հե­րոսն ինք­ նաս­պան է լի­նում: Ս­քո­բին, ար­տա­հայ­տե­լով Գրի­նի տե­ սա­կե­տը, ասում է. «Որ­քան մեծ հի­մա­ րու­թյուն է եր­ջան­կու­թյուն սպա­սել մի աշ­խար­հում, որ­տեղ այդ­քան շատ վիշտ կա... Ցու՛յց տվեք ինձ եր­ջա­նիկ մար­ դու, և ես ցույց կտամ ձեզ կա՛մ ինք­ նա­սի­րա­հար­վա­ծու­թյուն, եսա­մո­լու­ թյուն ու չա­րու­թյուն, կա՛մ բա­ցար­ձակ

հոգ­ևոր կու­րու­թյուն»: Սա հենց գա­ղա­ փա­րա­կան այն հայե­ցա­կարգն է, որը դր­ված է Սքո­բիի ինք­նաս­պա­նու­թյան հիմ­քում, և միաժա­մա­նակ դա Գրի­նի աշ­խար­հըն­կալ­ման կենտ­րո­նա­կան դրույթ­նե­րից մեկն է, որ­տե­ղից ծն­վում է գրո­ղի բո­լոր ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­ րին բնո­րոշ հո­ռե­տե­սու­թյու­նը: - Ձեր ամե­նա­սի­րե­լի գրա­կան հե­րո­սը...

- Այն իմ ամե­նա­սի­րե­լի գր­քի հե­ րոսն է՝ մայոր Սքո­բին: Իր աշ­խարհըն­ կալ­մամբ մայոր Սքո­բին շատ մոտ է հե­ղի­նա­կին. տա­րի­ներ առաջ նա ջանք ու եռանդ չէր խնա­յում մարդ­կանց օգ­ նե­լու` թույ­լե­րին և աղ­քատ­նե­րին ու­ժեղ­ նե­րից, հա­րուստ­նե­րից պաշտ­պա­նե­լու հա­մար, սա­կայն շու­տով պար­զեց, որ մեղքն ու ան­մե­ղու­թյու­նը նույն­չափ հա­րա­բե­րա­կան հաս­կա­ցու­թյուն­ներ են, որ­քան հարս­տու­թյու­նը: Ս­քո­բիի մի­ջո­ցով Գրի­նը ցույց է տա­լիս, որ խղ­ճա­հա­րու­թյու­նը կա­րող է լի­նել գրե­թե ան­մարդ­կային հպար­ տու­թյան ար­տա­հայ­տու­թյուն: Այդ հե­րո­ սի հո­գե­կան հա­վա­սա­րակշ­ռու­թյունն ու կամ­քի մեծ ու­ժը հեն­վում էին նրա ազն­վու­թյան, բա­րու­թյան, մար­դա­սի­ րու­թյան և կա­րեկ­ցան­քի վրա այն­քան ժա­մա­նակ, մինչև որ նրա կա­րեկ­ցան­ քը վե­րած­վեց խղ­ճա­հա­րու­թյան: - Ի՞նչն եք առա­ջին հեր­թին կար­ևո­րում գրա­կան ստեղ­ծա­գոր­ ծու­թյան մեջ: - Ըստ իս՝ ցան­կա­ցած գրա­կան ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն պետք է ու­նե­նա իրա­կա­նու­թյու­նը պատ­կե­րող տարր, ար­ տա­ցո­լի ան­հա­տի խն­դիր­նե­րը, քա­նի որ ըն­թեր­ցո­ղը եր­բեմն հենց գր­քե­րում է փնտ­րում իրեն հու­զող հար­ցե­րի պա­ տաս­խան­նե­րը, փոր­ձում հա­մե­մա­տել իր կյանքն ու ճա­կա­տա­գի­րը գր­քի հե­ րոս­նե­րի կյան­քի և ճա­կա­տագ­րե­րի հետ: Շատ գր­քե­րում միահյուս­ված և ի մի են բեր­ված հե­ղի­նա­կի պատ­կե­րա­ցում­նե­ րը կյան­քի ու մահ­վան, բա­րու և չա­րի, նյու­թա­կան ու հոգ­ևոր ար­ժեք­նե­րի մա­ սին:

- Որ­տե՞ղ կամ ի՞նչ պայ­ման­նե­ րում եք ըն­թեր­ցում: - Երբ ու­նե­նում եմ ազատ ժա­մա­ նակ, փոր­ձում եմ ըն­թեր­ցել ցան­կա­ ցած վայ­րում, եթե այդ պա­հին չկա որ­ևէ գիրք, ապա դի­մում եմ հա­մա­ ցան­ցի օգ­նու­թյա­նը և փոր­ձում եմ ազատ րո­պե­ներս լրաց­նել՝ որ­ևէ հե­ տաքր­քիր նյութ ըն­թեր­ցե­լով: - Գրա­կան ժան­րե­րից ո՞րն եք նա­խընտ­րում և ին­չո՞ւ: - Նա­խընտ­րում եմ վե­պեր, նո­վել­ ներ, քա­նի որ հենց այդ ժան­րե­րում ենք հան­դի­պում տվյալ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­ նի իրա­կա­նու­թյա­նը և տվյալ ժա­մա­նա­ կաշր­ջա­նի հե­րոս­նե­րի ապ­րում­նե­րին: Չեմ սի­րում միս­տիկ, ֆան­տա­զիայի ժան­րե­րը, քա­նի որ չեմ սի­րում հո­րին­ ված, շին­ծու և կեղծ իրա­կա­նու­թյուն: - Ըստ Ձեզ՝ ո՞րն է այն գիր­քը, որ պետք է յու­րա­քան­չյուր ոք ըն­թեր­ցի: - Ցան­կա­ցած մարդ պետք է ըն­թեր­ ցի Աստ­վա­ծա­շունչը, որը մար­դուն դաս­տիարա­կում է որ­պես իս­կա­կան քրիս­տո­նյա և տա­լիս այն հոգ­ևոր ար­ժեք­ նե­րը, որոնք չկան ոչ մի ու­րիշ գր­քում: - Ու­նե՞ք գրա­դա­րան, հատ­կա­ պես ի՞նչ գր­քեր կան այն­տեղ: - Այո՛, ու­նեմ մեծ գրա­դա­րան: Իմ գրա­դա­րա­նում գր­քե­րը բազ­մա­ժանր են՝ սկ­սած ման­կա­կան գր­քե­րից և հե­ քիաթ­նե­րից մինչև հա­մաշ­խար­հային գրա­կա­նու­թյուն, և իհար­կե՝ գի­տա­կան նյու­թեր, բա­ռա­րան­ներ, հան­րա­գի­տա­ րան­ներ և հատ­կա­պես մաս­նա­գի­տա­ կան գր­քեր, որոնք ան­հրա­ժեշտ են ցան­ կա­ցած լեզ­վա­բա­նի: - Ավե­լի հա­ճախ գիրք ստա­նո՞ւմ եք, թե՞ նվի­րում: - Ես գր­քեր նվի­րում եմ հիմ­նա­կա­ նում գր­քի տո­նին և այն ժա­մա­նակ, երբ ու­նեմ տպագր­ված նոր գիրք կամ դա­ սա­գիրք: Իհար­կե, շատ եմ սի­րում նաև ստա­նալ գր­քեր, որոնք ան­մի­ջա­պես տեղ են գտ­նում իմ մեծ գրա­դա­րա­նում: - Ո՞րն է ավե­լի գե­րա­դա­սե­լի՝ գրա­կան իրա­կա­նությո՞ւ­նը, թե՞ բուն իրա­կա­նու­թյու­նը:

- Կար­ծում եմ՝ բուն իրա­կա­նու­ թյունն ավե­լի գե­րա­դա­սե­լի է, քա­նի որ չեմ սի­րում տար­վել մտա­ցա­ծին և եր­ևա­կա­յա­կան աշ­խար­հով, բայց եր­ բեմն այդ եր­կու իրա­կա­նու­թյուն­նե­րը միաձուլ­վում են. գրա­կան իրա­կա­նու­ թյան մեջ մենք հան­դի­պում ենք հենց բուն իրա­կա­նու­թյա­նը, որը, ըստ իս, ավե­լի գո­հաց­նող է: - Արդյոք Ձեր կեր­պա­րը գտե՞լ եք որ­ևէ գր­քում: - Եղել են գր­քեր, երբ կար­դա­ցել և փոր­ձել եմ զու­գա­հեռ­ներ ան­ցկաց­նել որ­ևէ հե­րո­սի հետ: Կար­ծում եմ՝ ինչ­-որ չա­փով կա­րե­լի է ասել, որ, այո՛, գտել եմ: Թե ո՞վ է այդ հե­րո­սը, չէի ցան­կա­ նա ման­րա­մաս­նել (ժպ­տում է): - Գիր­քը՝ որ­պես քա­րոզ­չա­մի­ջոց, ինչ­պե՞ս եք պատ­կե­րաց­նում: - Գիր­քը կա­րող է քա­րոզ­չա­մի­ջոց լի­ նել, եթե այն ունի որոշ նպա­տակ­ներ: Կար­ծում եմ՝ հե­ղի­նակ­ներն իրենց գա­ղա­փար­նե­րը, ցան­կու­թյուն­ներն ու, ին­չու ոչ, քա­րոզ­նե­րը փոր­ձում են հենց գր­քի մի­ջո­ցով փո­խան­ցել ըն­թեր­ցող­ նե­րի լայն զանգ­վա­ծին: - Գր­քերն ի՞նչ են փո­խել Ձեր կյան­քում: - Դրանք մեծ դեր են խա­ղում ոչ միայն իմ, այլև ցան­կա­ցած ըն­թեր­ցո­ ղի կյան­քում, քա­նի որ գր­քերն ըն­թեր­ ցո­ղին փո­խան­ցում են պատ­մա­կան իրա­դար­ձու­թյուն­նե­րի մա­սին տե­ղե­կու­ թյուն, տա­լիս գի­տե­լիք և կա­րող են փո­ խել կար­ծիք, դիր­քո­րո­շում, առա­ջաց­ նել սեր կամ ատե­լու­թյուն և այլն: - Ինչ­պի­սի՞ն կլի­ներ աշ­խարհն առանց գր­քե­րի...

- Առանց գր­քե­րի աշ­խար­հը կլի­ ներ ու­նայն: Գր­քերն են, որ մեր կյան­քը լցնում են ու­րա­խու­թյամբ, եր­բեմն՝ տխ­րու­թյամբ: - Նշե՛ք որ­ևէ ար­տա­հայ­տու­թյուն այն գր­քե­րից, որոնք առանձ­նա­կի տպա­վո­րել են Ձեզ: - Գա­րե­գին Նժ­դե­հը գրում է. «Յու­ րա­քան­չյուր ազ­գի պար­տա­կա­նու­թյու­ նը մարդ­կու­թյան հան­դեպ նախ և առաջ դրս­ևոր­վում է սե­փա­կան ազ­գի կեն­սու­նա­կու­թյան պահ­պան­ման և սե­փա­կան մշա­կույ­թի զար­գաց­ման ձևով», ինչ­պես նաև՝ «Քն­նա­դա­տել՝ հո­գե­պես տա­ռա­պել է նշա­նա­կում», «Միայն ազ­նիվն է զո­րա­վոր»: Սրանք տո­ղեր են, որոնց մասին կա­րե­լի է մտա­ ծել...

- Ո՞ր գր­քի սյու­ժեում կցան­կա­ նայիք հայտն­վել: - ...որ­ևէ պատ­մա­վե­պի սյու­ժեում, ապ­րել այդ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում, տես­նել ժո­ղովր­դի վարքն ու բար­քը և ճա­նա­չել մեր հե­րոս­նե­րին ու սպա­րա­ պետ­նե­րին: - Վեր­ջա­բա­նի փո­խա­րեն...

- Գիր­քը միակ և ան­կրկ­նե­լի բանն է, որ պետք է իր դերն ու տեղն ու­նե­նա ցան­կա­ցած մար­դու կյան­քում՝ եր­ բեմն լի­նե­լով հա­վա­տա­րիմ և ան­փո­ խա­րի­նե­լի «ըն­կեր»:

28

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Գ­րո­ղին ճա­նա­չե­լու հա­մար պետք է կար­դալ նրա նա­մակ­նե­րը Ապ­րի­լի 6-ին Ավ. Իսա­ հա­կյա­նի ան­վան գրա­ դա­րա­նում տե­ղի ու­նե­ցավ «Ա­վե­տիք Իսա­հա­կյա­նի նա­մակ­նե­րը» գր­քի շնոր­ հան­դե­սը: Ք­նար Մի­սա­կյան­ ԵՊՀ հրա­տա­րակ­չու­թյան կող­մից լույս ըն­ծայ­ված ժո­ ղո­վա­ծուն ընդ­գր­կում է բա­ նաս­տեղծ, ար­ձա­կա­գիր, հա­ սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ Ավե­ տիք Իսա­հա­կյա­նի՝ 1895-1957 թվա­կան­նե­րին հայ նշա­նա­վոր գրող­նե­րին, հա­սա­րա­կա­կան ու պե­տա­կան գոր­ծիչ­նե­րին գրած նա­մակ­նե­րը, որոն­ցում ար­ տա­ցոլ­ված են հայ ժո­ղովրդի պատ­մու­թյան նշ­ված ժա­մա­ նա­կա­հատ­վա­ծի քա­ղա­քա­ կան, սո­ցիալա­կան, գրա­կան ու մշա­կու­թային կյան­քի տար­բեր խն­դիր­ներ: Գր­քի խմ­բա­գիր Լի­լիթ Ավա­գյանն ապ­րի­լի 6-ին տե­ ղի ու­նե­ցած շնոր­հան­դե­սի ժա­ մա­նակ նշեց, որ իր տա­տի­կը՝ նա­մա­կա­նին կազ­մած գրա­ կա­նա­գետ Ար­փիկ Ավե­տի­սյա­ նը, կյան­քի վեր­ջին տա­րի­նե­րը նվի­րել է Ավե­տիք Իսա­հա­կյա­ նի ան­տիպ նա­մակ­նե­րը հա­վա­ քե­լու և դրանք տպագ­րու­թյան պատ­րաս­տե­լու գոր­ծին: Սա­

կայն գիր­քը դեռևս չտ­պագըր­ ված՝ գրա­կա­նա­գե­տը հե­ռա­ ցել է կյան­քից, իսկ կազ­մած նա­մա­կա­նին ինչ­-ի­նչ հան­գա­ մանք­նե­րի բե­րու­մով ան­հե­տա­ ցել է: ­«Այ­նու­հետև տա­տի­կիս աշ­ խա­տան­քը փոր­ձեց ավար­տուն տես­քի բե­րել մայրս՝ ազ­գագրա­գետ Իոն­նա Ավա­գյա­նը, սա­կայն չհասց­րեց, և անա­ վարտ գոր­ծը փոր­ձե­ցի ավար­ տին հասց­նել ես»,- շա­րու­նա­ կեց Լի­լիթ Ավա­գյա­նը: Գր­քի շնոր­հան­դե­սին ներ­ կա էր նաև Վար­պե­տի թո­ռը՝ գրա­կա­նա­գետ Ավիկ Իսա­ հա­կյա­նը, ով ներ­կա­նե­րին խնդ­րեց մեկ րո­պե լռու­թյամբ հար­գան­քի տուրք մա­տու­ցել Ար­փիկ Ավե­տի­սյա­նի հի­շա­ տա­կին: «Գ­րո­ղին ճա­նա­չե­լու հա­ մար պետք է կար­դալ նրա նա­ մակ­նե­րը, իսկ այդ նա­մակ­նե­րի որո­նում­նե­րը եր­կար ժա­մա­նակ են պա­հան­ջում, այն էլ՝ Իսա­ հա­կյա­նի պա­րա­գա­յում. նա սևագ­րեր և կրկ­նօ­րի­նակ­ներ չի ու­նե­ցել, իսկ նա­մակ­նե­րից շա­տերն էլ հաս­ցեատե­րե­րի մոտ կո­րել են: Ես շնոր­հա­կալ եմ Լի­լի­թին, որ նա ուժ գտավ և ավար­տին հասց­րեց իր տա­ տի­կի գոր­ծը: Այս նա­մակ­նե­րը բա­վա­կա­նին ար­ժե­քա­վոր են, որով­հետև հաս­ցեատե­րե­րը

բա­վա­կա­նին նշա­նա­վոր ան­ ձինք են»,- ասաց Ավիկ Իսա­ հա­կյա­նը: Գր­քի շնոր­հան­դե­սին ներ­ կա էր նաև ՀՀ ԳԱԱ գրա­կա­ նու­թյան ինս­տի­տու­տի տնօ­րեն Վար­դան Դև­րի­կյա­նը, ով նշեց, որ նա­մակ­նե­րի շնոր­հիվ հառ­ նում է Իսա­հա­կյա­նի կեր­պա­ րը. «Պետք է նշեմ, որ գր­քում ծա­նո­թագ­րու­թյուն­ներն էլ շատ հան­գա­մա­նա­լից են և հա­մա­ կող­մա­նի տե­ղե­կատ­վու­թյուն են փո­խան­ցում: Նա­մա­կա­ նին էլ բա­վա­կա­նին ճա­շա­կով ձևա­վո­րում ու­նի, ին­չի հա­մար շնոր­հա­կա­լու­թյուն ԵՊՀ հրա­ տա­րակ­չու­թյա­նը՝ գե­ղե­ ցիկ նա­մակ­նե­րը գե­ղե­ցիկ ձևա­վոր­մամբ գե­ղե­ցիկ հա­տո­րի մեջ մեզ հասց­ նե­լու հա­մար»: ­Մի­ջո­ցառ­ման ավար­ տին Լի­լիթ Ավա­գյանն էլ շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց ԵՊՀ հրա­ տա­րակ­չու­թյա­նը՝ ի դեմս տնօ­րեն Կա­րեն Գրի­գո­րյա­նի, ինչ­պես նաև «Գա­լուստ Գյուլ­ բեն­կյան» հիմ­նադ­րա­ մին՝ գր­քի լույս ըն­ծայ­ մա­նը մե­ծա­պես նպաս­ տե­լու հա­մար: ­Մեզ հետ զրույ­ ցում Լի­լիթ Ավա­գյա­նը նշեց, որ Իսա­հա­կյա­

նի նա­մակ­նե­րը պատ­մում եմ 1890­-ա­կան­նե­րի հայ­կա­կան ջար­դե­րի, Առա­ջին աշ­խար­ հա­մար­տի, Հայոց ցե­ղաս­պա­ նու­թյան, Հայ­կա­կան հար­ցի, Հայաստանի Առա­ջին Հան­րա­ պե­տու­թյան ու նրա կոր­ծան­ ման, Խորհր­դային Հա­յաս­տա­ նի, ստա­լի­նյան ռեպ­րե­սիանե­ րի, Երկ­րորդ աշ­խար­հա­մար­տի մա­սին. «Եվ այդ­պի­սով, կար­ ծում եմ, որ դրանք հե­տաքր­քիր են ոչ միայն գրա­կա­նա­գետ­նե­ րի ու պատ­մա­բան­նե­րի, այլև յու­րա­քան­չյուր հե­տաքրք­րա­ սեր մար­դու հա­մար»: Գր­քում, բա­ցի տար­բեր

իրա­դար­ձու­թյուն­նե­րի վե­րա­ բերյալ իսա­հա­կյա­նա­կան գնա­հա­տա­կան­նե­րից, ըն­թեր­ ցո­ղը յու­րօ­րի­նակ բա­ցա­հայ­ տում­ներ էլ է անում: Իր նա­ մակ­նե­րից մե­կում Իսա­հա­կյա­ նը մաս­նա­վո­րա­պես բա­ցատ­ րում է իր հռ­չա­կա­վոր պոե­մի` «Ա­բու-Լա­լա Մա­հա­րի»­-ի հե­ րո­սի ինք­նու­թյու­նը. «Այն­տեղ ես եմ, ու­րիշ ոչ ոք, միայն՝ ու­րի­ շի վե­րար­կո­ւի տակ»:­ ­Տե­ղե­կաց­նենք, որ մի­ջո­ ցառ­ման ըն­թաց­քում ըն­թերց­ վե­ցին նաև հատ­ված­ներ Ավ. Իսա­հա­կյա­նի նա­մակ­նե­րից:

Ա­պա­գա բա­նա­սեր­նե­րի հյու­րը Վիր­ջի­հան Զի­ֆիօղ­լուն էր­ Ապ­րի­լի 25­-ին ԵՊՀ հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տում տե­ղի ու­նե­ցավ հան­դի­պում ստամ­բու­ լա­հայ գրող, հրա­պա­րա­ կա­խոս, գրա­կա­նա­գետ, «Ա­կօս» թեր­թի նախ­կին խմ­բա­գիր Վիր­ջի­հան Զի­ ֆիօղ­լո­ւի հետ: Ք­նար Մի­սա­կյան ­Հան­դի­պու­մը կազ­մա­կերպ­ վել էր ԵՊՀ հայ բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի ՈՒ­ԳԸ­-ի կող­մից և նվիր­ված էր Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան 102-րդ տա­ րե­լի­ցին: ­Հան­դիպ­ման սկզ­բում Հ. Թամ­րա­զյա­նի ան­վան հայ գրա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Սամ­վել Մու­ րա­դյա­նը նշեց, որ այ­սօր, ցա­

Վիրջիհան Զիֆիօղլուն և Սամվել Մուրադյանը

վոք, չի ստաց­վում ան­մի­ջա­ կա­նո­րեն հա­ղոր­դակց­վել պոլ­ սա­հայ գրա­կան-մ­շա­կու­թային կյան­քին. «Պո­լի­սը հայ գրա­ կան-մ­շա­կու­թային կյան­քի մե­ ծա­գույն կենտ­րոն­նե­րից մեկն է եղել: Պոլ­սե­ցի­նե­րը մեր հա­րա­

զատ­ներն են, չնա­յած մեզ այ­ սօր փշա­լա­րեր են բա­ժա­նում: Պոլ­սին մենք շատ բա­նե­րի հա­ մար ենք պար­տա­կան»: ­Վիր­ջի­հան Զի­ֆիօղ­լուն, ներ­կա­յա­նա­լով ու­սա­նող­նե­ րին, նշեց, որ ին­քը Մխի­թար-

յան վար­ժա­րա­նի սան է եղել, թղ­թակ­ցել է Ստամ­բու­լի մի շարք հե­ղի­նա­կա­վոր թեր­թե­ րի, այդ թվում՝ «Ա­կօս» շա­բա­ թա­թեր­թին, «Մար­մա­րա»­-ի­ն, «Ժա­մա­նակ»­-ի­ն, «Հյու­րիեթ»ի­ն, ինչ­պես նաև եղել է «Ալ-Ջա­ զի­րա» մի­ջազ­գային լրատվա­ մի­ջո­ցի թղ­թա­կից: ­Պա­տաս­խա­նե­լով ու­սա­նող­ նե­րի հար­ցե­րին՝ քա­ղա­քա­կան ուղղ­վա­ծու­թյուն ու­նե­ցող լրագ­ րող Վիր­ջի­հան Զի­ֆիօղ­լուն ասաց, որ եր­բեք չի թաքց­րել իր ինք­նու­թյու­նը. «Ես Կո­մի­տաս էի լսում հայե­րե­նով, խաչ էի կրում: Շատ դժ­վա­րու­թյուն­ներ եմ տե­սել, բայց ամեն ինչ արել եմ, որ ոչ մի տե­ղե­կատ­վու­թյուն չխե­ղա­թյու­րեմ»:­ Անդ­րա­դառ­նա­լով հայթուր­քա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­ նե­րին՝ բա­նա­խո­սը հա­վե­լեց, որ տե­սա­նե­լի ապա­գա­յում հնա­րա­վոր չէ պատ­կե­րաց­

նել այն. «Նույ­նիսկ եթե Թուր­ քիայում քա­ղա­քա­կան առու­ մով հանգստու­թյուն լի­նի, միև­նույնն է, օրա­կար­գում Ցե­ ղաս­պա­նու­թյան ճա­նաչ­ման ու հա­տուց­ման խն­դիր կա, իսկ Թուր­քիան այժմ հաս­տատ չի ըն­դու­նի դա»: ­Վիր­ջի­հան Զի­ֆիօղ­լուն Հա­ յաս­տա­նում ապ­րող երի­տա­ սարդ­նե­րին խոր­հուրդ տվեց ու­ ժեղ լի­նել, պայ­քա­րել ու ամուր եր­կիր կա­ռու­ցել. «Մենք այն­ տեղ ամեն ինչ անում ենք, որ չկորց­նենք մեր ինք­նու­թյու­նը, դուք այս­տեղ ու­ժեղ եղե՛ք»:­ Անդ­րա­դառ­նա­լով իր գրա­ կան գոր­ծու­նեու­թյա­նը՝ հյու­ րը նշեց, որ ստեղ­ծա­գոր­ծել սկսել է վաղ հա­սա­կից, եր­բեք չի մտա­ծել, որ գրող կդառ­նա, բայց չգ­րել չի կա­րող: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում քն­նարկ­վեց նաև Վիր­ջի­հան Զի­ֆիօղ­լու­ի «Աչ­քը» գիր­քը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

29

| www.ysu.am

Սի­րած տո­նը... ուր­բաթ երե­կոն Այս ան­գամ «Լսա­րա­ նից դուրս» խորագրի ներքո բա­ցա­հայ­տել ենք Ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­ մա­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­ տի դա­սա­խոս Անդ­րա­ նիկ Խա­չատ­րյա­նին: Պատ­րաս­տեց Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյա­նը - Ծնն­դյան թի­վը և վայ­ րը...

- Եր­ևան, 1983 թ., հուն­ վա­րի 14: - Ծնող­նե­րը...

- Հայրս՝ Խա­չատ­րյան Աշո­ տը, Ֆի­զի­կայի ֆա­կուլ­տետն է ավար­տել ու հիմ­նադ­րել Հա­յաս­տա­նի՝ այս պա­հին ամե­նա­հին ծրագ­րա­վոր­ման ըն­կե­րու­թյու­նը՝ «Հայ­կա­կան ծրագ­րե­րը»: Մայրս ծնուն­դով Թեհ­րա­նից է, ավար­տել է Հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տը, մի շարք թեր­թե­րում է աշ­ խա­տել, թարգ­մա­նիչ է եղել: - Կր­թու­թյու­նը...

- Սո­վո­րել եմ հա­մար 139 ան­գլիական թե­քու­մով դպրո­ցում, այնուհետև ԵՊՀ ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ ռա­կան մա­թե­մա­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տում: ԳԱԱ­-ո­ւմ ըն­ դուն­վե­ցի աս­պի­րան­տու­րա, բայց կարճ ժա­մա­նակ ան­ց տե­ղա­փոխ­վե­ցի Գեր­մա­նիա` Կարլս­րու­հեի հա­մալ­սա­ րան, այն­տեղ աս­պի­րան­տու­ րան ավար­տե­ցի, 2012 թ.-ին պաշտ­պա­նե­ցի և վե­րա­դար­ ձա: - Աշ­խա­տան­քային փոր­ ձը...

- Ավար­տե­լուց ի վեր աշ­ խա­տում եմ «Հայ­կա­կան ծրագ­րե­րում»: Հիմ­նա­կա­նում զբաղ­վում եմ ու­սում­նա­կան ծրագ­րե­րով (ու­սում­նա­կան կենտ­րոն ու­նենք այն­տեղ), բայց նաև այլ աշ­խա­տանք­ ներ եմ անում: Վեր­ջերս էլ հա­մալ­սա­րա­նի հետ հա­մա­ ձայ­նա­գիր ենք ստո­րագ­րել և ին­ֆոր­մա­ցիոն ան­վտան­գու­ թյան վե­րա­բե­րյալ հա­մա­տեղ նոր ծրա­գիր ենք իրա­կա­նաց­ նում: Մի քա­նի տա­րի է՝ նաև ԵՊՀ­-ո­ւմ եմ դա­սա­վան­դում: - Ձեր երկ­րորդ կե­սը...

- Ամուս­նա­ցած չեմ: Եթե ու­զում եք՝ ռո­ման­տիկ լի­նեմ, թող լի­նի՝ «փնտր­տուք­նե­րի մեջ եմ» (ծի­ծա­ղում է): - Փոքր ժա­մա­նակ ի՞նչ եք երա­զել դառ­նալ: - Ամեն ինչ էլ երա­զել եմ.

ինչ­-որ պահ՝ տիեզե­րագնաց, ինչ­-որ պահ՝ հր­շեջ... Սա­ կայն սևե­ռուն ինչ­-որ միտք չեմ ու­նե­ցել, թե ինչ եմ դառ­ նա­լու: Նույ­նիսկ գոր­ծերս հա­մալ­սա­րան հանձ­նե­լիս վերջ­նա­կա­նա­պես կողմ­ նո­րոշ­ված չէի, թե ինչ եմ գրե­լու: Եթե հի­մա նո­րից ըն­ դուն­վե­լու լի­նեի, գու­ցե ու­ րիշ բան ընտ­րեի: Մի­գու­ցե տն­տե­սա­գի­տու­թյուն ընտ­րեի, որով­հետև գոր­ծի բե­րու­մով շատ եմ առնչ­վել ու այն­տեղ ինձ ինչ­-որ առու­մով ավե­լի լավ եմ զգում, քան մա­քուր տեխ­նի­կա­կան բա­նե­րի մեջ: - Ամե­նա­թանկ խոր­ հուր­դը, որ երբ­ևէ ստա­ցել եք: - Ան­կեղծ ասեմ՝ ամե­նա­ թանկ խոր­հուր­դը, որը մար­ դուն կա­րե­լի է տալ, այն է, որ մե­տա­ղի ձո­ղը վար­դա­կի մեջ չմտց­նի: Սա եր­ևի ամե­նաօգ­ տա­կար, սա­կայն ամե­նա­քի­չը գոր­ծած­ված խոր­հուրդն է. միև­նույնն է, բո­լորն անում են (ծի­ծա­ղում է): - Ին­չի՞ց եք վա­խե­նում: - Օձե­րից: Ինձ թվում է՝ դրանք հա­տուկ ստեղծ­ված են նրա հա­մար, որ իրեն­ցից վա­ խե­նան: - Ին­չի՞ հա­մար եք ափ­ սո­սում: - Որ ժա­մա­նակն ար­դյու­

նա­վետ չեմ օգ­տա­գոր­ծել ու չեմ օգ­տա­գոր­ծում: Եր­բեմն զգում եմ, որ կա­րե­լի էր ամեն ինչ այլ կերպ դա­սա­վո­րել ու հասց­նել: - Սի­րած գիր­քը...

- Դժ­վար է մի բան առանձ­ նաց­նե­լը: «Հա­րյուր տար­վա մե­նու­թյուն»-ն եմ սի­րում, Սե­լին­ջե­րի «Տա­րե­կա­նի ար­ տում»-ն եմ սի­րում. եթե որո­ շա­կի տա­րի­քում կար­դում ես, հատ­կա­պես տղա­նե­րի վրա շատ մեծ տպա­վո­րու­թյուն է թող­նում: Ֆոլկ­ներ եմ շատ սի­րում: - Կար­դա­ցած վեր­ջին գիր­քը...

- Վեր­ջի­նը «Պատ­կեր­ներ հաս­տա­տու­թյու­նից» գիրքն է: Սար­կաս­տիկ գիրք է ամե­րիկյան հու­մա­նի­տար քո­լե­ջի մա­ սին: Հե­տաքր­քիր ներ­կա­յաց­ ված են աբ­սուրդ եր­ևույթ­ներ, որոնք միայն հու­մա­նի­տար կրթա­կան հաս­տա­տու­թյուն­ նե­րում են լի­նում: - Տար­վա սի­րած եղա­ նա­կը...

- Աշու­նը: - Սի­րած մար­զաձ­ևը...

- Ֆուտ­բո­լը: Ֆուտ­բոլ շատ եմ խա­ղա­ցել, լո­ղի եմ գնա­ ցել, շախ­մա­տի, բայց շախ­ մատն այն­քան էլ մար­զաձև չեմ հա­մա­րում: - Սի­րած թի­մը...

- «Բար­սե­լո­նա»: - Սի­րած տո­նը...

- Ուր­բաթ երե­կոն...

- Սի­րած եր­գը, երաժըշ­ տու­թյու­նը...

- Ռոք... «Deep Purple», «Rolling Stones» և այլն: - Սի­րած ու­տես­տը և հատ­ կա­պես ո՞ւմ պատ­րաս­տա­ ծը...

- Ես շատ սի­րում եմ տար­ բեր հա­մե­րով բա­ներ ու­տել, բայց շատ-շատ սի­րում եմ քրոջս պատ­րաս­տած հա­վով, բրն­ձով ապու­րը: - Ամե­նից շատ գոր­ծած­ վող ար­տա­հայ­տու­թյու­նը Ձեր խոս­քում...

- Բան... (ծի­ծա­ղում է): - Նա­խընտ­րած հանգըս­ տի վայ­րը և ձևը...

- Վայ­րը՝ ծով, ձևը՝ պառ­ կել ավա­զի վրա, հե­տո գնալ, ստ­վե­րում գիրք կար­դալ: - Սի­րած քա­ղա­քը...

- Ես Եր­ևա­նը շատ եմ սի­ րում, հատ­կա­պես Կաս­կա­դի հատ­վա­ծը: Եվ­րո­պա­կան քա­ ղաք­նե­րից՝ Պրա­հան և Լի­ սա­բո­նը: - Սի­րած կա­ռույ­ցը Հա­ յաս­տա­նում և Հա­յաս­տա­ նից դուրս...

- Որ շա՜տ տպա­վոր­վել եմ, եղել է Քյոլ­նի տա­ճա­րը, որը հենց մետ­րոյի կա­յա­րա­նի հար­ևա­նու­թյամբ է: Այ­սինքն՝

ոչինչ չկաս­կա­ծե­լով՝ մետ­ րոյից դուրս ես գա­լիս, և դի­ մացդ հայտն­վում է մի հս­կա­ յա­կան ու շքեղ կա­ռույց՝ գո­ թա­կան ոճով: - Սի­րած կեն­դա­նին...

- Կա­տուն: - Ի՞նչ սե­փա­կա­նու­ թյուն ու­նեք: - Միայն ինձ պատ­կա­նո­ ղը հա­մա­կար­գիչս է (ծի­ ծա­ղում է): Տուն ու­նենք, որն ըն­տա­նի­քի բո­լոր ան­դամ­նե­ րինն է: - Նա­խընտ­րած փո­ խադ­րա­մի­ջո­ցը...

- Եր­ևա­նում՝ տաք­սին, բայց ավե­լի նա­խընտ­րե­լի է հե­ծա­նի­վը, ին­չը Եր­ևա­նում մի քիչ բարդ է: - Նա­խընտ­րած հա­գուս­ տի ոճը... Ոչ պաշ­տո­նա­կան՝ ջինս, բո­թաս: - Վեր­ջին ֆիլ­մը, որ դի­ տել եք: - Ընդ­հան­րա­պես ֆիլ­մեր հա­ճախ չեմ դի­տում, նայե­ լիս էլ՝ հիմ­նա­կա­նում թեթև հու­մո­րային ֆիլ­մեր կամ ամե­րի­կյան բարձր որա­կի որոշ սե­րիալ­ներ: Վեր­ջինն էլ եղել է «Dead Men Don’t Wear Plaid» ֆիլ­մը, էլի սար­ կաս­տիկ ֆիլմ էր: - Խոս­տո­վա­նու­թյուն, որ երբ­ևէ չեք արել: - Դժ­վա­րա­նում եմ ասել, բայց եթե կա խոս­տո­վա­նու­ թյուն, որ մինչև հի­մա չեմ արել, եր­ևի հի­մա էլ չեմ անի: - Եթե Աստ­ծուն հարց տա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­նայիք, ի՞նչ կհարց­ նեիք: - Ին­չո՞ւ ես ամեն ինչ այս­ քան վատ կազ­մա­կեր­պել: Եթե կա­րո­ղա­նում ես ամեն ինչ անել, ին­չու է ամեն ինչ այս­քան «ս­խալ»: - Բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րի նկա­րիչ­նե­րից ո՞ւմ կնա­ խընտ­րեիք, որ պատ­կե­րեր Ձեր դի­ման­կա­րը: - Իմպ­րե­սիոնիստ­ներ կան, որոնց շատ եմ հա­վա­նում: Իմպ­րե­սիոնիստ­նե­րը եր­ևի դի­ման­կար չէին նկա­րի, բայց հե­տաքր­քիր է՝ ինչ կըս­ տաց­վեր: Թող լի­նի Մո­նեն: - Ձեզ եր­ջա­նիկ հա­մա­ րո՞ւմ եք: - Չեմ կար­ծում, որ ամե­ նաեր­ջա­նիկն եմ աշ­խար­ հում, որով­հետև մար­դիկ կան, որ ինձ­նից ավե­լի գոհ են ամեն ին­չից, բայց ինձ բա­վա­կա­նա­չափ եր­ջա­նիկ մարդ եմ հա­մա­րում:

30

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«Ա­մե­նա­խե­լա­ցի սո­ցիոլո­գի» տիտ­ղո­սը նվա­ճեց...

Ապ­րի­լի 3-ին ԵՊՀ սո­ցիոլո­ գիայի ֆա­կուլ­տե­տի ՈՒԽ­-ի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ տե­ղի ու­նե­ցավ «Ա­մե­նա­խե­լա­ցի սո­ցիոլո­գը» ին­տե­լեկ­տո­ւալ խաղ-մր­ցույ­թը: ­ աու­րա Մար­տի­րո­սյան, Լ ­Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­տետ, 4-րդ կուրս ­Խաղ-մր­ցույթն ան­ցկաց­վել է «Ա­մե­նա­խե­լա­ցին» հայտ­նի հե­ ռուս­տա­նա­խագ­ծի հի­ման վրա: Առա­ջին փու­լում հն­չել են հար­ցեր՝ պա­տաս­խա­նի 4 տար­բե­րակ­նե­ րով, երկ­րոր­դում մաս­նա­կից­նե­րին

տր­վել է ընտ­րու­թյան հնա­րա­վո­ րու­թյուն՝ 12 թե­մայից ընտ­րել նա­ խընտ­րե­լին ու 60 վայր­կյա­նի ըն­ թաց­քում փոր­ձել պա­տաս­խա­նել հնա­րա­վո­րինս շատ հար­ցե­րի: Եր­ րորդ փուլն էլ փոքր­-ի­նչ տար­բեր էր հե­ռուս­տա­նա­խագ­ծից. հն­չել են միայն մաս­նա­գի­տա­կան հար­ցեր: «­Հե­ռուս­տա­նա­խագ­ծում եր­րորդ փու­լի ըն­թաց­քում մաս­նա­կից­ներն են առա­ջար­կում իրենց հա­մար նա­ խընտ­րե­լի թե­մա­նե­րը, իսկ մեր խա­ ղի ժա­մա­նակ մենք առա­ջար­կում ենք մեր մաս­նա­գի­տա­կան թե­մա­նե­ րը, որոնք ու­սում­նա­սի­րել ենք դա­ սապ­րո­ցես­նե­րի ժա­մա­նակ՝ սկ­սած առա­ջին կուր­սից»,- նշեց «Ա­մե­նա­ խե­լա­ցի սո­ցիոլո­գը» խաղ-մր­ցույ­թի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րից Սյու­զան­նա Հա­րու­թյու­նյա­նը: ­Խա­ղին մաս­նակ­ցե­լու հա­մար ցան­կա­ցող­նե­րը պետք է նա­խա­պես լրաց­նեին մաս­նակ­ցու­թյան հայ­տը: Հայ­տագր­ված մաս­նա­կից­նե­րից որա­կա­վոր­ման փու­լը հաղ­թա­հա­րել են 12 առա­ջին և երկ­րորդ կուր­սե­րի ու­սա­նող­ներ: Ե­րեք փու­լե­րի ար­դյուն­քում «Ա­մե­նա­խե­լա­ցի սո­ցիոլո­գի» տիտ­ ղո­սը նվա­ճեց Սո­ցիալա­կան աշ­ խա­տանք բաժ­նի առա­ջին կուր­սի ու­սա­նո­ղու­հի Էդ­նա Տեր-Վար­դա­ նյա­նը։ Հաղ­թող մաս­նա­կիցն ար­ ժա­նա­ցավ «Ա­մե­նա­խե­լա­ցի սո­ ցիոլոգ» շքան­շա­նին, պատ­վոգ­րի և մաս­նա­գի­տա­կան գր­քի:

Լա­վա­գույն կի­նո­մանը ԻԿՄ-ն է

Ապ­րի­լի 12­-ին ԵՊՀ Պա­լեան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցավ ամե­նա­մյա «Կի­նո­մա­նիա» մր­ցույ­ թի եզ­րա­փա­կիչ փու­լը: ­ աու­րա Մար­տի­րո­սյան, Լ ­Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­տետ, 4-րդ կուրս «­Կի­նո­մա­նիա» առաջ­նու­թյու­նը ԵՊՀ ՈՒԽ գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի կող­մից կազ­մա­կերպ­վել էր ար­դեն եր­ րորդ ան­գամ: Մինչև եզ­րա­փակ­չին հաս­ նե­լը մաս­նա­կից­նե­րը ֆա­կուլ­տետ­նե­րում կազ­մա­կեր­պել էին ներ­ֆա­կուլ­տե­տային առաջ­նու­թյուն­ներ: Թի­մե­րը կազ­մե­լուց հե­տո ֆա­կուլ­տետ­նե­րը մր­ցու­թային եր­կու օրե­րի ըն­թաց­քում փոր­ձել էին իրենց ու­ ժե­րը: Յու­րա­քան­չյուր օր առա­վե­լա­գույն միավոր­ներ հա­վա­քած երեք թի­մերն էլ ան­ ցել էին եզ­րա­փա­կիչ փուլ: Ըստ այդմ՝ եզ­րա­փակ­չում մր­ցե­ցին Ին­ ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­մա­

տի­կայի, Ֆի­զի­կայի, Քի­միայի, Աշ­խար­ հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­նու­թյան, Իրա­վա­ գի­տու­թյան և Մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­ թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տետ­նե­րը:­ Ե­րեք փու­լե­րի ըն­թաց­քում մաս­նա­կից­նե­ րը պետք է կարողանային ֆիլ­մե­րի նկար­ նե­րից, երաժշ­տու­թյու­նից գու­շա­կել ֆիլ­մը, կռա­հել «Օս­կա­րի» ար­ժա­նա­ցած դե­րա­ սան­նե­րի ու կի­նոն­կար­նե­րի անուն­նե­րը: ­Գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­ խա­գահ Ամա­լյա Սո­ղո­մո­նյա­նի խոս­քով՝ մի­ջո­ցա­ռումն ու­սա­նող­նե­րի շր­ջա­նում սպաս­ված է: «Կի­նո­մա­նի­ա-2016»­-ո­ւմ հաղ­թած ֆա­կուլ­տե­տի թի­մը լա­վա­գույնն էր ոչ միայն ԵՊՀ­-ո­ւմ. «Նա­խորդ տար­վա հաղ­թող՝ Ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­մա­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի թի­մը լա­ վա­գույնն էր ճա­նաչ­վել նաև միջ­բու­հա­կան առաջ­նու­թյու­նում»:­ Երկ­րորդ տա­րին անընդ­մեջ էլ «Կի­նո­ մա­նիա» առաջ­նու­թյան հաղ­թող ճա­նաչ­ վեց Ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­ թե­մա­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տը ներ­կա­յաց­նող թի­մը:

Ա­վարտ­վեց «Ի՞նչ, որ­տե՞ղ, ե՞րբ» խաղի միջֆակուլտետային առաջ­նու­թյու­նը Ին­տե­լեկ­տո­ւալ խա­ղե­րի խորհր­դա­նիշ բուն ապ­րի­լի 19­-ին այս ան­գամ «ուղ­ևոր­ վեց» Փի­լի­սո­փա­յու­թյան և հո­գե­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­ տետ: ԵՊՀ ՈՒԽ գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղով­ ԵՊՀ ՈՒԽ գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­ձեռ­նու­ թյամբ «Ի՞նչ, որ­տե՞ղ, ե՞րբ» առաջ­նու­թյու­նը կազ­մա­կերպ­ վում է ամեն տա­րի: Այս ան­գամ հանձ­նա­ժո­ղո­վի հա­տուկ հյուրն էր Գի­տակ­նե­րի հայ­կա­կան ասո­ ցիացիայի նա­խա­գահ Տիգ­րան Քո­չա­րյա­նը: Մր­ցում էին տար­բեր ֆա­կուլ­ տետ­նե­րից կազմ­ված 17 թի­մեր: Միավոր­նե­րի առա­վե­լու­թյամբ

առա­ջին պատ­վա­վոր հո­րի­զո­ նա­կա­նը զբա­ղեց­րեց Փի­լի­սո­փա­ յու­թյան և հո­գե­բա­նու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի թի­մը, երկ­րորդ հո­րի­ զո­նա­կա­նը՝ Իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի թի­մը, եր­րոր­դը՝ Մի­ ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի թի­մը, իսկ չոր­րոր­դում Կեն­սա­բա­ նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի թիմն էր: ԵՊՀ ՈՒԽ գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ Ամա­ լյա Սո­ղո­մո­նյա­նը նշեց, որ մի­ջո­ ցա­ռումն այս տա­րի տար­բեր­վում էր իր մասշ­տաբ­նե­րով, և շատ հա­ճե­լի էր պա­րոն Քո­չա­րյա­նին Մայր բու­հում հյու­րըն­կա­լելը: ­Տիգ­րան Քո­չա­րյանն էլ իր հեր­ թին խոս­տա­ցավ այ­սու­հետ հա­մա­ գոր­ծակ­ցել ՈՒԽ գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի հետ և ամ­րապըն­ դել Մայր բու­հում ձևա­վոր­ված ին­ տե­լեկ­տո­ալ ավան­դույթ­նե­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

31

| www.ysu.am

Մա­րիամ Ադա­մյան. «...հայտ­նի լի­նե­լը չպետք է փո­խի քո տե­սա­կը» 18­-ա­մյա Մա­րիամ Ադա­մյա­նը սո­վո­րում է ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­ տե­տի 1-ին կուր­սում: Ապա­գա դի­վա­նա­գե­տի հա­մար երգն ու երաժշ­տու­թյունն իր կյան­քի ան­ բա­ժան մաս­նիկ­ներն են: «Իքս ֆակ­տոր» («X-Factor») հե­ղի­նա­ կա­վոր մր­ցույ­թում եզ­րա­փա­կիչ փուլ հա­սած Մա­րիամը երա­զում է եր­գել հա­մաշ­խար­հային բե­մե­ րում և աշ­խա­տել Ճա­պո­նիայում՝ ՀՀ դես­պա­նա­տա­նը: ­Պատ­մում է ին­քը՝ Մա­րիամը: ­ ի­րե­լով Ս մաս­նա­գի­տու­թյունն ու հայտն­վե­լով Մայր բու­հում Դպ­րո­ցում ավե­լի շատ հու­մա­նի­տար առար­կա­ներն եմ սի­րել և ավագ դպ­րո­ ցում ընտ­րել եմ այդ հոս­քը: Հենց սկզ­բից էլ գի­տեի, որ այս մաս­նա­գի­տու­թյունն եմ ընտ­րե­լու և դի­վա­նա­գետ եմ դառ­նա­ լու: Ընտ­րե­ցի ԵՊՀ-ն, որով­հետև կար­ ծում եմ, որ Հա­յաս­տա­նում չկա որ­ևէ այլ բուհ, որը կա­րող է այս մաս­նա­գի­տու­ թյու­նը ստա­նա­լու հա­մար հա­մա­պա­ տաս­խան գի­տե­լիք­ներ տալ: Ճիշտ է, դեռ ամ­բող­ջո­վին չեմ ներգ­րավ­վել ներ­ հա­մալ­սա­րա­նա­կան կյան­քին, բայց շու­ տով կլ­րաց­նեմ այդ բացն ու կդառ­նամ իս­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նա­կան:­ Անհ­նար է պատ­կե­րաց­նել կյանքն առանց եր­գի ու երաժշ­տու­թյան...­ Եր­գել սկ­սել եմ 12 տա­րե­կա­նից: Շատ պա­տա­հա­բար հաս­կա­ցանք, որ ես եր­գե­լու նե­րուժ ու­նեմ և դրա­նից հե­տո ըն­դուն­վե­ցի Եր­գի պե­տա­կան թատ­րոն: Սկզ­բում այն­քան էլ լուրջ չէի վե­րա­բեր­ վում եր­գին, բայց հե­տո ամեն ինչ փոխ­ վեց, և այ­սօր ինձ չեմ կա­րող պատ­կե­ րաց­նել առանց եր­գի: Ծնող­ներս նույն­ պես սկզ­բում երգն ինձ հա­մար որ­պես սի­րե­լի զբաղ­մունք էին հա­մա­րում, բայց հե­տո, երբ տե­սան, որ իս­կա­պես ստաց­ վում է, և ես էլ շատ եմ սի­րում, նրանք էլ սկ­սե­ցին ավե­լի լուրջ մո­տե­նալ: Սա­ կայն նրանց հա­մար էլ շատ կար­ևոր է, որ ես մաս­նա­գի­տու­թյուն ու­նե­նամ: Երգն ու երաժշ­տու­թյունն իմ առօ­րյան են, առանց դրանց ես չեմ կա­րող: Կա­ րող է՝ մի օր չեր­գեմ բե­մում, բայց առանց երաժշ­տու­թյուն լսե­լու, առանց նոր երգ սո­վո­րե­լու ես չեմ կա­րող: Ցա­վոք, երաժշտա­կան որ­ևէ գոր­ծիք չեմ նվա­ գում, բայց պատ­րաստ­վում եմ սո­վո­րել: Ցան­կա­նում եմ դաշ­նա­մուր կամ կի­թառ նվա­գել: Չնա­յած ավե­լի շատ հակ­ված եմ դե­պի դաշ­նա­մու­րը, քա­նի որ այն ավե­լի շատ գի­տե­լիք է տա­լիս:­ Իմ նա­խընտ­րած երաժշ­տու­թյու­նը սահ­ման­ներ չու­նի... Լ­սում եմ տար­բեր ոճե­րի երաժշ­տու­ թյուն՝ բա­ցա­ռու­թյամբ «ռա­բիս» ոճի:

Սի­րում եմ հատ­կա­պես R’n’B, ջազ, բլյուզ, սոուլ: Սիրածս եր­գիչ­նե­րից կա­ ռանձ­նաց­նեմ Բեյոն­սեին, Ջաս­թին Թիմ­բեր­լեյքին և Լե­դի Գա­գային: Հայ­ կա­կան շոու բիզ­նե­սից սի­րում եմ Ար­տեմ Վալ­տե­րին: Նրան քչե­րը գի­տեն, բայց վս­տա­հեց­նում եմ, որ շատ հե­տաքր­քիր երա­ժիշտ է: Մր­ցույթ­նե­րի մաս­նակ­ցում եմ նախ­ևա­ռաջ ինքս ինձ հա­մար...­ Ա­ռա­ջին մր­ցույ­թը, որ մաս­նակ­ցել եմ, կազ­մա­կերպ­ված է եղել հենց Երգի պետական թատրոնում (ԵՊԹ­): Այն տե­ղի է ու­նե­ցել եր­կու տա­րի առաջ և ու­ներ «Ա­մե­նից ամե­նա» խո­րա­գի­րը: Մր­ցույ­թում զբա­ղեց­րել եմ առա­ջին տե­ ղը: Պատ­վա­վոր հո­րի­զո­նա­կա­նը կի­սել եմ ևս եր­կու աղ­ջիկ­նե­րի հետ, քա­նի որ բա­վա­կա­նին ու­ժեղ մր­ցակ­ցու­թյուն էր: Մր­ցույթն ինձ շատ բան տվեց: Այդ ժա­ մա­նակ շատ ավե­լի լավ հաս­կա­ցա, թե եր­գիչն իրեն ինչ­պես պետք է պա­հի բե­ մում: Իհար­կե, այդ գոր­ծում շատ օգ­նեց ԵՊԹ­-ի գե­ղար­վես­տա­կան ղե­կա­վար Ար­թուր Գրի­գո­րյա­նը, ով բե­մա­կան ար­ վեստ, բե­մա­կան կեց­վածք սո­վո­րեց­նե­ լու մեծ վար­պետ է: Ամեն ելույ­թից առաջ տված նրա խոր­հուրդ­ներն իս­կա­պես շատ ու­սու­ցո­ղա­կան են եղել: Ան­ցած տա­րի մաս­նակ­ցել եմ նաև «Նոր ալիք» մր­ցույ­թի նա­խընտ­րա­կան փու­լին և հա­սել մինչև կի­սաեզ­րա­փա­կիչ փուլ: Գնա­ցինք Մոսկ­վա, բայց, ցա­վոք, այդ տա­րի Հա­յաս­տանն ընդ­հան­րա­պես չմաս­նակ­ցեց մր­ցույ­թին, և ես էլ չկա­րո­ ղա­ցա մեր եր­կի­րը ներ­կա­յաց­նել հե­ղի­ նա­կա­վոր մր­ցույ­թում: ­ Իքս ֆակ­տոր» « մր­ցույ­թին մաս­նակ­ցե­ցի պար­զա­պես եր­գե­լու և հա­ճույք ստա­նա­լու հա­մար... ­Այո՛, ես ու­րիշ­նե­րի հետ չեմ մր­ցում, բայց ինչ­պես գի­տեք, հա­սա մինչև եզ­ րա­փա­կիչ փուլ: Իհար­կե, ըն­թաց­քում սկ­սե­ցի նաև պայ­քա­րել և ավե­լի կենտ­ րո­նա­ցած աշ­խա­տել, որով­հետև առանց դրանց չես կա­րող ոչն­չի հաս­նել: Այ­ սինքն՝ նա­խագ­ծին իմի­ջիայ­լոց չեմ վե­րա­բե­րվել: Հի­մա շատ լավ հի­շո­ղու­ թյուն­ներ ու­նեմ: Մր­ցույթն ինձ չի փո­խել, և կար­ծում եմ, որ հայտ­նի լի­նե­լը չպետք է փո­խի քո տե­սա­կը: Մր­ցա­նակ­ներն ինձ հա­մար այն­քան էլ կար­ևոր չեն, բայց եթե դա քեզ հա­մար նոր դռ­ներ է բա­ցե­լու ու նոր հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ է ստեղ­ծե­ լու, թույլ է տա­լու ավե­լի առաջ գնալ քո ընտ­րած աս­պա­րե­զում, ապա, իհար­կե, կկար­ևո­րեմ նման մր­ցա­նակ­նե­րը: Ա­մեն ան­գամ բեմ բարձ­րա­նա­լիս տար­բեր զգա­ցո­ղու­թյուն­ներ եմ ու­նե­նում... ­Եր­բեմն կու­լիս­նե­րում սկ­սում եմ դո­ ղալ, բայց երբ հայտն­վում եմ բե­մում, դա ան­ցնում է, և ես էլ ամեն ինչ անում եմ, որ ցույց չտամ: Այդ­պես լի­նում է հատ­

կա­պես այն դեպ­քե­րում, երբ մտա­ծում եմ, թե կա­րող եմ ինչ­-որ բան մո­ռա­նալ ու այն­պես չա­նել, ինչ­պես ու­զում էի: Ամեն դեպ­քում երգ­չի պրո­ֆե­սիոնա­լու­ թյու­նը եր­ևում է նաև նման դեպ­քե­րում, երբ հաղ­թա­հա­րում է վա­խերն ու ինք­նավստահ հայտն­վում բե­մում: ­ ար­ևո­րում եմ Կ հա­սա­րա­կու­թյան կար­ծի­քը... ­Հետ­ևում, կար­դում և լսում եմ բո­ լոր մեկ­նա­բա­նու­թյուն­ներն իմ արած աշ­խա­տան­քի վե­րա­բե­րյալ, քա­նի որ դրանք շատ են օգ­նում և հու­շում, թե ինչ բա­ցեր կան, որ­տեղ պետք է ավե­լի շատ աշ­խա­տել: Ես չեմ ըն­դու­նում, երբ ասում են, թե չեն ըն­դու­նում ու­րիշ­նե­րի կար­ ծիք­նե­րը: Դա ճիշտ չէ, քա­նի որ եթե չլի­ նեին այդ կար­ծիք­նե­րը, ապա քո արած աշ­խա­տան­քը ոչ մե­կին պետք չէր լի­նի: Մաս­նա­գի­տա­կան առու­մով ինձ հա­մար շատ կար­ևոր է նաև ԵՊԹ­-ի իմ ու­սուց­չի՝ Գրի­գոր Կյոկ­չյա­նի կար­ծի­քը, իսկ առ­ հա­սա­րակ հայր­իկիս կար­ծիքն ամե­նա­ կար­ևորն է իմ կյան­քում:

­ ե­տա­գա նպա­տակ­նե­րի Հ մա­սին... ­Հի­մա ցան­կա­նում եմ նոր երգ ձայ­ նագ­րել: Տե­սա­հո­լո­վա­կի մա­սին դեռ չեմ մտա­ծում: Ապա­գա­յում կու­զենայի Ճա­պո­նիայում ՀՀ դես­պա­նա­տան աշ­ խա­տա­կից լի­նել: Շատ եմ սի­րում Հե­ ռա­վոր Ար­ևել­քը, դրա մշա­կույթն ու պատ­մու­թյու­նը: Որ­պես երա­զանք՝ հի­ մա կցան­կա­նայի, որ մի օր ես էլ եր­գեմ հա­մաշ­խար­հային բե­մե­րում և, իհար­կե, ընտ­րածս մաս­նա­գի­տու­թյան մեջ էլ հա­ ջո­ղու­թյուն­նե­րի հաս­նեմ: Մտա­ծում եմ դառ­նալ մշա­կու­թային հար­ցե­րով զբաղ­ վող դի­վա­նա­գետ և այդ­պի­սով կապ գտնել մաս­նա­գի­տու­թյանս ու իմ տա­ րեր­քի՝ երաժշ­տու­թյան միջև: Ն­րանց, ով­քեր ցան­կա­նում են եր­գել... Խոր­հուրդ կտամ ինք­նավս­տահ լի­ նել, չվա­խե­նալ ու սի­րել բե­մը: Ք­նար Մի­սա­կյան

32

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Մայր բուհն ան­մասն չմ­նաց Ֆրան­կո­ֆո­նիայի օրե­րին նվիր­ված մի­ջո­ցա­ռում­նե­րից Ֆ­րան­կո­ֆո­նիայի մի­ ջազ­գային օրը նշ­վում է ամեն տար­վա մար­տի 20­-ի­ն` ի նշա­նա­վո­րումն 1970 թ.-ի մար­տի 20­-ին Նիամե­յում ստո­րագըր­ ված հա­մա­ձայ­նագրի: Յու­րա­քան­չյուր տար­վա մարտ­-ապ­րիլ ամիս­նե­րին մի շարք երկր­նե­րում, այդ թվում՝ նաև Հա­յաս­տա­նում, բա­վա­կա­նին ակ­տի­ վո­րեն իրա­կա­նաց­վում են Ֆրան­կո­ֆո­նիայի օրե­րին նվիր­ված մի­ ջո­ցա­ռում­ներ, որոն­ցից ան­մասն չի մնում նաև Մայր բու­հը՝ հան­ձին ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­ րո­նի: Վար­դու­հի Զա­քա­րյան Ապ­րի­լի 19­-ին ԵՊՀ մշա­ կույ­թի կենտ­րո­նը Ռո­մա­նա­ գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի ֆրան­ սիական բա­նա­սի­րու­թյան ամ­բիոնի հետ նա­խա­ձեռ­նել էր ար­դեն ավան­դույթ դար­ձած հա­մեր­գային ծրա­գի­րը: Ֆ­րան­կո­ֆո­նիայի օրե­րի շր­ջա­նա­կում կազ­մա­կերպ­ ված մի­ջո­ցառ­մա­նը, որն այս տա­րի նվիր­ված էր հայ-շ­վեյ­ ցա­րա­կան դի­վա­նա­գի­տա­ կան կա­պե­րի հաս­տատ­ման 25­-ամյա­կին, ներ­կա էր նաև ՀՀ­-ում Շվեյ­ցա­րիայի ար­տա­ կարգ և լիազոր դես­պան Լու­

Աջից՝ Լուկաս Գասսերը

կաս Գաս­սե­րը: ­Մինչ Մշա­կույ­թի կենտ­րոն այ­ցե­լե­լը դես­պա­նին հյու­րըն­ կա­լեց ռեկ­տոր Արամ Սի­մո­ նյա­նը, ով հյու­րին շնոր­հա­ կա­լու­թյուն հայտ­նեց այ­ցե­լու­ թյան և մի­ջո­ցառ­մանն աջակ­ ցե­լու հա­մար: Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա էին նաև ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շըր­ ջա­նա­վարտ­նե­րի և հա­սա­ րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­ րի գծով պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը, ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Կա­րի­նե Դավ­թյա­նը, դես­պա­նա­տան աշ­խա­տա­կից­ներ: «­Հա­յաս­տա­նում և մաս­նա­ վո­րա­պես ԵՊՀ­-ու­մ Ֆրան­կո­ ֆո­նիայի շր­ջա­նա­կում իրա­ կա­նաց­վող մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը

նոր թափ են ստա­նում, ինչն ու­րա­խա­լի է, եթե հաշ­վի առ­ նենք, որ վեր­ջին տա­րի­նե­րին ֆրան­կո­ֆոն մշա­կույ­թով հե­ տաքրքր­վող­նե­րի թի­վը բա­ վա­կա­նին նվա­զել է»,- նշեց ռեկ­տո­րը և հա­վե­լեց, որ Մայր բու­հում իրա­կա­նաց­վող մի­ջո­ ցա­ռում­նե­րը շա­րու­նա­կա­կան բնույթ են կրե­լու: ­Լու­կաս Գաս­սերն էլ՝ նշե­ լով, որ ֆրան­կո­ֆոն ըն­տա­ նի­քի ան­դամ Շվեյ­ցա­րիային ան­դրա­դառ­նա­լու հա­մար շնոր­հա­կալ է ԵՊՀ ղե­կա­վա­ րու­թյա­նը, մի­ջո­ցառ­ման կազ­ մա­կեր­պիչ­նե­րին, հե­տա­գա­ յում էլ նմա­նաբ­նույթ մի­ջո­ցա­ ռում­նե­րի կազ­մա­կերպ­մանն աջակ­ցե­լու պատ­րաս­տա­կա­ մու­թյուն հայտ­նեց:­

Այ­նու­հետև ԵՊՀ մշա­կույ­ թի կենտ­րո­նում հյու­րե­րին ող­ ջու­նեց պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը. «Ար­դեն ութ տա­րի է, ինչ Մայր բու­հում կազ­մա­կերպ­վում են Ֆրան­կո­ ֆո­նիային նվիր­ված մի­ջո­ցա­ ռում­ներ՝ ձևա­վո­րե­լով շատ գե­ ղե­ցիկ մի ավան­դույթ: Վս­տահ եմ, որ ավան­դույ­թը չի խախտ­ վի, իսկ մյուս տա­րի ԵՊՀ-ն հան­դես կգա նոր ու հե­տաքըր­ քիր գա­ղա­փար­նե­րով»: Ե­լույթ­նե­րից հե­տո ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի սա­նե­ րը խո­սե­ցին ՀՀ­-ու­մ ֆրան­կո­ ֆոն մշա­կույ­թի տա­րած­ման ու զար­գաց­ման մա­սին, ինչ­պես նաև ֆրան­սե­րենով կա­տա­րե­ ցին մի շարք սիր­ված ու հայտ­ նի եր­գեր: «Ֆ­րան­կո­ֆո­նիայի շր­ջա­ նա­կում իրա­կա­նաց­վող մի­ջո­ ցա­ռում­նե­րից Մայր բուհն ան­ մասն չի մնում, իսկ Մշա­կույ­թի կենտ­րոնն էլ յու­րա­քան­չյուր տա­րի փոր­ձում է նոր ձևա­չա­ փով ներ­կա­յա­նալ հան­դի­սա­ տե­սին: Հի­րա­վի, մեր մի­ջո­ցա­ ռում­նե­րը նոր թափ են ստա­ցել ու լայն տա­րա­ծում գտել: Այդ մա­սին է վկա­յում այ­սօր դահ­ լի­ճում նաև այլ ու­սում­նա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի ներ­կա­ յա­ցու­ցիչ­նե­րի ներ­կա­յու­թյու­ նը»,- ամ­փո­փեց Մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Կա­րի­նե Դավ­թյա­նը:­ Ապ­րի­լի 20­-ին էլ Հայ-ռու­ սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­ մալ­սա­րա­նը ՀՀ­-ու­մ Ֆրան­ սիայի դես­պա­նա­տան աջակ­ ցու­թյամբ Ֆրան­կո­ֆո­նիայի օրե­րի շր­ջա­նա­կում կազ­մա­ կեր­պել էր Ֆրան­սիական եր­գի փա­ռա­տոն:­

Ա­մե­նա­մյա հան­րա­պե­տա­ կան փա­ռա­տո­նին, որին մաս­ նակ­ցել են հա­յաս­տա­նյան մի շարք բու­հեր, Մայր բու­հը ներ­ կա­յաց­րել են ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի մե­նա­կա­տար­ներ Մա­րի­ցա Թի­լի­քյա­նը, Գա­յա­ նե Թադ­ևո­սյա­նը և Էլեն Տո­նո­ յա­նը: ­Մա­րի­ցա Թի­լի­քյա­նը, ով մր­ցույ­թում կա­տա­րել է «Mademoiselle chante le blues» եր­գը, հաղ­թող է ճա­նաչ­վել «Լա­վա­գույն ար­տիս­տիզմ» ան­վա­նա­կար­գում: ­«Ար­դեն 5 տա­րի է, ինչ մրցույ­թը կազ­մա­կերպ­վում է, և Մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի սա­ ներն ամեն ան­գամ որ­ևէ ան­ վա­նա­կար­գում լա­վա­գույնն են ճա­նաչ­վում: Հրա­շա­լի է, երբ մշա­կույ­թը հա­մախմ­բում է տար­բեր հա­մալ­սա­րան­նե­րի ու­սա­նող­նե­րին, ով­քեր նախ­ քան մր­ցույ­թին մաս­նակ­ցելն ան­պայ­ման ու­սում­նա­սի­րում են տվյալ երկ­րի եր­գը, պա­րը կամ մշա­կու­թային այլ ճյու­ ղեր»,- նշեց Կա­րի­նե Դավ­թյա­ նը: Հ.Գ.: Ֆրան­կո­ֆո­նիային առնչ­վող ցան­կա­ցած որո­շում կա­յաց­նող ամե­նա­բարձր քա­ ղա­քա­կան մար­մի­նը Երկր­նե­ րի և կա­ռա­վա­րու­թյուն­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րի գա­գաթ­նա­ժո­ ղովն է, որը Ֆրան­կո­ֆո­նիայի մի­ջազ­գային կազ­մա­կեր­պու­ թյու­նը (ՖՄԿ) հրա­վի­րում է եր­կու տա­րին մեկ ան­գամ։ Մա­դա­գաս­կա­րի մայ­րա­քա­ ղաք Ան­տա­նա­նա­րի­վուում տե­ղի ու­նե­ցած վեր­ջին գա­ գաթ­նա­ժո­ղո­վում որոշ­վել է, որ ՖՄԿ 2018 գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վը տե­ղի կու­նե­նա Եր­ևա­նում:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

33

| www.ysu.am

«­...ոչ մի պար առանց հաս­կա­նա­լու մի՛ պա­րեք» Ապ­րի­լի 7-ի­ն՝ Մայ­րու­ թյան ու գե­ղեց­կու­թյան օրը, ԵՊՀ ՈՒԽ­-ի նա­ խա­ձեռ­նու­թյամբ Մայր բու­հի կենտ­րո­նա­կան մաս­նա­շեն­քի բա­կում կազ­մա­կերպ­վել էր ազ­ գագ­րա­կան պա­րե­րի երե­կո: ­ աու­րա Մար­տի­րո­սյան, Լ ­Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­ տետ, 4-րդ կուրս­ Ա­ռա­ջին դեպ­քը չէր, երբ հա­մալ­սա­րա­նի բա­կում կազ­ մա­կերպ­վում էին ազ­գագ­րա­ կան պա­րեր, սա­կայն առա­ ջին ան­գամ էր, որ նմա­նօ­րի­ նակ մի­ջո­ցառ­մա­նը մաս­նակ­ ցում էր «Կա­րին» ազ­գագ­ րա­կան հա­մույ­թի գե­ղար­վես­ տա­կան ղե­կա­վար Գա­գիկ Գի­նո­սյա­նը: ՈՒԽ մշա­կույ­թի հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ Ան­նա Գա­րե­գի­նյա­նի խոս­ քով՝ հաշ­վի առ­նե­լով այն հան­գա­ման­քը, որ ԵՊՀ­-ո­ւմ շատ են ազ­գագ­րա­կան պա­ րեր կա­տա­րող և այդ պա­րե­րը

սո­վո­րել ցան­կա­ցող ու­սա­նող­ նե­րը, որոշ­վել է Մայր բու­հը դարձ­նել այն վայ­րե­րից մե­ կը, որ­տեղ նրանք կսո­վո­րեն և կսո­վո­րեց­նեն ազ­գագ­րա­կան պա­րեր: «­Հ ա­մ ալ­ս ա­ր ա­ն ա­կ ան­ն ե­ րին և ազ­գագ­րա­կան երգն ու պա­րը սի­րող մարդ­կանց Մայր բու­հի բակ կան­չելն ու

պա­րե­լը, ան­կախ բո­լոր տե­ սա­կի խո­չըն­դոտ­նե­րից, շա­ րու­նա­կա­կան ենք դարձ­նե­լու: Հու­սանք՝ մի օր հա­մալ­սա­րա­ նի բակն այլևս չի բա­վա­րա­ րի»,- նշեց Ան­նա Գա­րե­գի­ նյա­նը: Չ­նա­յած հոր­դա­ռատ անձր­ևին ու կար­կու­տին՝ հա­ մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րը չէին

դա­դա­րում պա­րել ազ­գագ­ րա­կան պա­րեր՝ «Խամ­խա­ մայից» մինչև «Փա­փու­ռի», «Ս­ղեր­դի քո­չա­րիից» մինչև «Կար­նո քո­չա­րի», «Յար­ խուշ­տայից» մինչև «Մա­ծուն եմ մե­րել»: ­«Այն ամե­նը, ինչ սո­վո­րում եք, հի­մա գի­տակ­ցա­կան է, հե­տո դառ­նում է կեն­սա­կերպ,

իսկ պարն ազ­դում է ձեր են­ թա­գի­տակ­ցու­թյան վրա. այդ պատ­ճա­ռով ոչ մի պար առանց հաս­կա­նա­լու մի՛ պա­ րեք: Եթե չհաս­կա­նաք պա­րի ամ­բողջ նե­րաշ­խար­հը, այն օգ­տա­կար չի լի­նի»,- մի­ջո­ ցառ­ման ըն­թաց­քում ասում էր Գա­գիկ Գի­նո­սյա­նը:­ ՈՒԽ նա­խա­գահ Ար­մեն Խա­չի­կյանն էլ նշեց, որ գա­ ղա­փա­րը դեռ վա­ղուց է եղել: Ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­վող աշ­խա­տանք­նե­րի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Վա­հագն Վա­րա­գյա­ նի և Գա­գիկ Գի­նո­սյա­նի հետ քն­նար­կում­նե­րի ար­դյուն­քում որոշ­վել է՝ ամեն ամս­վա առա­ ջին ուր­բաթ օրը ԵՊՀ կենտ­ րո­նա­կան մաս­նա­շեն­քի բա­ կում կազ­մա­կեր­պել ազ­գագ­ րա­կան պա­րե­րի երե­կո: Ազ­գագ­րա­կան պա­րե­րի նկատ­մամբ հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րի հե­տաքրք­րու­թյու­ նը նո­րու­թյուն չէ: Ու­սա­նո­ ղա­կան խորհր­դի մշա­կույ­թի հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­ձեռ­ նու­թյամբ կազմակերպված ազ­գագ­րա­կան երգ ու պա­րի դա­սըն­թաց­նե­րը մինչ այժմ էլ շա­րու­նակ­վում են:

40 տա­րի ան­ց. ժա­մադ­րա­վայ­րը՝ ԵՊՀ 40 տար­վա ընդ­մի­ջու­ մից հե­տո կուր­սին կր­կին միավո­րե­լու լա­վա­գույն առի­թը կա­րող էր լի­նել այդ կուր­սի ու­սա­նող­նե­ րից մե­կի ցու­ցա­հան­դե­սը: ­Ծո­վի­նար Կա­րա­պե­տյան ԵՊՀ ռուս բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի շր­ջա­նա­վարտ, բան. գիտ. թեկ­նա­ծու Անուշ Բա­բա­յա­նը հենց այդ­պես որո­ շեց իր հա­մա­կուր­սե­ցի­նե­րին հա­մախմ­բել իր ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դե­սի շուրջ: Ապ­րի­ լի 7-ին ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­ րո­նի դահ­լի­ճում բաց­վեց նրա ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դե­ սը, որին ներ­կա էին ոչ միայն հա­մա­կուր­սե­ցի­նե­րը, այլև ու­ սա­նող­նե­րը, գոր­ծըն­կեր­նե­ րը և պար­զա­պես ըն­կեր­նե­րը: Կազ­մա­կեր­պիչ­ներն էին ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րոնն ու Ռուս բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի

Անուշ Բաբայանը

ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­ կե­րու­թյու­նը: ­ Ա­նուշ Բա­բա­յանն այժմ դա­ սա­վան­դում է Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րա­ նում, նկա­րել սկ­սել է բո­լո­րո­ վին վեր­ջերս՝ 3-4 տա­րի առաջ:

Նրա հա­մար ճա­կա­տագ­րա­ կան է եղել դես­պան­նե­րի կա­ նանց հա­վա­քի ըն­թաց­քում հան­դի­պու­մը նկար­չու­հի Մա­ րի­նա Էլյաշ­ևի­չի հետ, ում մոտ մի քա­նի դա­սըն­թաց ան­ցնե­լուց հե­տո Անուշ Բա­բա­յանն այլևս

վր­ձի­նը վայր չի դնում: ­Ցու­ցա­հան­դե­սի օրը պա­ տա­հա­կան չէր ընտր­վել. Մայ­ րու­թյան և գե­ղեց­կու­թյան տոնն էր: Բա­ցի դրա­նից՝ այս տա­րի Ռուս բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տը նշում է հիմ­նադըր­ ման 70­-ա­մյա­կը, իսկ նկար­ չու­հու հա­մար ամե­նա­կար­ևոր ու անձնա­կան պատ­ճա­ռը իր կուր­սի ավար­տե­լու 40­-ա­մյակն էր: Ցու­ցա­հան­դե­սի բաց­ման արա­րո­ղու­թյան ըն­թաց­քում բո­լո­րին ող­ջու­նեց ու շնոր­հա­ վո­րա­կան խոսք հղեց Ռուս բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­ կան Պա­վել Բա­լա­յա­նը:­ Ա­պա իր աշ­խա­տանք­նե­ րի մա­սին, որոնք հիմ­նա­կա­ նում չի­նա­կան կեր­պար­վես­տի մո­տիվ­նե­րով են, ներ­կա­նե­րին պատ­մեց ին­քը՝ հե­ղի­նա­կը. «Ն­կար­նե­րիցս յու­րա­քան­չյուրն ու­նի իր ան­վա­նու­մը, ինչ­պես ամեն մարդ: Նրանք կեն­դա­նի են, ու­նեն իրենց խառն­ված­

քը, իրենց քմա­հա­ճույք­նե­րը: Դրանք իմ երկ­խո­սու­թյունն են ինձ շր­ջա­պա­տող մարդ­կանց հետ: Նկար­նե­րի մի մա­սում էլ ամ­փոփ­ված են տա­րի­նե­րով կու­տակ­ված էմո­ցիաներ, այն­ պի­սի բա­ներ, որոնց մա­սին ես երա­զել եմ, բայց չեմ արել, որոնց մա­սին բա­ռե­րով ասել չեմ կա­րո­ղա­նում»: ­Ցու­ցա­հան­դե­սի բաց­ման արա­րո­ղու­թյունն ու­ղեկց­վում էր աս­մուն­քով և երաժշ­տա­կան հա­մար­նե­րով, որոնք կա­տա­ րում էին ԵՊՀ­-ի և Հայ-ռու­սա­ կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­ սա­րա­նի ու­սա­նող­նե­րը: Ի դեպ, ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի սա­նե­րի կա­տար­մամբ հն­չե­ ցին նաև այն դա­սա­կան ստեղ­ ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը, որոնք ոգեշնչ­ման աղ­բյուր են եղել տի­կին Բա­բա­յա­նի հա­մար: ­Շուրջ 40 գե­ղան­կար­նե­րից բաղ­կա­ցած ցու­ցա­հան­դեսն այ­ցե­լու­նե­րի առջև բաց էր 3 շա­բաթ:

34

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ֆ­րան­սիական կի­նոյի շուն­չը Մայր բու­հում Ապ­րի­լի 5-ին ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի դահ­լի­ճում ցու­ցադըր­ վեց «Ճա­կա­տագ­րա­կան կի­նը» ֆիլ­մը: Ք­նար Մի­սա­կյան ­Ֆիլ­մի ցու­ցադ­րու­թյու­նը Ֆրան­կո­ֆո­ նիայի եր­կամ­սյա­կի շր­ջա­նա­կում կազ­ մա­կերպ­վել էր ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­ րո­նի կի­նոա­կում­բի և ՀՀ ազ­գային կի­նո­ կենտ­րո­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ: Պիեր Սալ­վա­դո­րիի ֆիլ­մի ցու­ցադ­ րու­թյու­նից առաջ ող­ջույ­նի խոս­քով հան­դես եկան Մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Կա­րի­նե Դավ­թյա­նը, ՀՀ ազ­ գային կի­նո­կենտ­րո­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ ներ Աշոտ Համ­բար­ձու­մյա­նը և Նու­նե Գալս­տյա­նը: Նրանք նշե­ցին, որ ցու­ ցադ­րու­թյան հա­մար ընտր­վում են այն­ պի­սի ֆիլ­մեր, որոնք հա­մաշ­խար­հային ճա­նա­չում ու­նեն և հա­մաշ­խար­հային կի­նոյի զար­կե­րա­կը զգա­լու գոր­ծում կօգ­նեն երի­տա­սարդ­նե­րին: Ֆ­րան­սիական կի­նոար­տադ­րու­թյան թեթև և էլե­գանտ ֆիլ­մը հե­տաքր­քիր սի­

րո պատ­մու­թյուն է՝ ռո­ման­տիկ կա­տա­ կեր­գու­թյան ժան­րում: Ֆիլ­մի գլ­խա­վոր հե­րոս­նե­րին մարմ­նա­վո­րել են Օդ­րի Տո­ տուն և Գադ Էլ­մա­լե­խը: ­Ֆիլ­մում գլ­խա­վոր հե­րո­սը՝ Ժա­նը, «սո­վո­րա­կան» տղա է, ով աշ­խա­տում

է շքեղ հյու­րա­նո­ցում և նկատ­վում հա­ րուստ հա­ճա­խորդ­նե­րի կող­մից միայն այն ժա­մա­նակ, երբ նրանց պետք է լի­ նում: Նա աշ­խա­տում է որ­պես բար­մեն և բեռ­նա­փո­խադ­րող, իսկ եր­բեմն էլ հա­ րուստ տիկ­նանց շնիկ­նե­րին տա­նում

է զբո­սան­քի: Ժա­նը հա­րուստ չէ, բայց ամեն օր առնչ­վում է շքեղ կյան­քի հետ ու շատ լավ հաս­կա­նում, որ եր­բեք չի կա­րո­ղա­նա ապ­րել այդ կյան­քով:­ Ա­մեն ինչ փոխ­վում է, երբ գլ­խա­վոր հե­րո­սը հան­դի­պում է Իռե­նին՝ գե­ղեց­կա­ տես մի աղջ­կա, ով փնտ­րում է հա­րուստ տղա­մարդ­կանց և ապ­րում նրանց հաշ­ վին: Թյու­րի­մա­ցու­թյան ար­դյուն­քում Իռե­նը Ժա­նի հետ ծա­նո­թու­թյան սկըզ­ բում կար­ծում է, որ վեր­ջինս հա­րուստ է և որո­շում թի­րա­խա­վո­րել նրան: Սա­ կայն նրան սպաս­վում է տհաճ բա­ցա­ հայ­տում. Ժա­նը «հա­սա­րակ» մարդ է, և նրա­նից ոչ մի օգուտ չկա: ­Հիաս­թափ­ված Իռենն ուղ­ևոր­վում է Նից­ցա՝ գտ­նե­լու նոր հա­ճա­խոր­դի, սա­ կայն հաշ­վի չի առ­նում, որ Ժանն ան­ հու­սա­լիորեն սի­րա­հար­վել է իրեն և որո­ շել գրա­վել իր գե­ղեց­կու­հու սիր­տը... ­Տե­ղե­կաց­նենք նաև, որ ֆիլ­մի ցու­ ցադ­րու­թյան ավար­տին հա­ջոր­դեց քըն­ նար­կու­մը: Հ.Գ.: Ապ­րի­լի 12­-ին էլ Ֆրան­կո­ֆո­ նիայի եր­կամ­սյա­կի շր­ջա­նա­կում կազ­ մա­կերպ­վել էր «Մի խե­լա­գա­րի պատ­ մու­թյուն» ֆիլ­մի ցու­ցադ­րու­թյու­նը:

Հա­յաս­տա­նում թևա­ծում էին դա­սա­կան ու հոգ­ևոր եր­գե­րի հն­չյուն­նե­րը Ապ­րի­լի 25-30­-ը ԵՊՀ­-ի հրա­վե­րով Հա­յաս­տան էր ժա­մա­նել «Շար­լոտ­տա» երգ­չա­խում­բը, որը ելույթ­ներ ու­նե­ցավ՝ ի հի­շա­ տակ Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան ան­մեղ զո­հե­րի:­ Ք­նար Մի­սա­կյան Իս­րայե­լի «Շար­լոտ­տա» երգ­չա­խում­բը ստեղծ­վել է 1990 թ.-ին Էլի Գե­ֆե­նի կող­մից, ով մինչ օրս ղե­կա­վա­րում է երգ­ չա­խում­բը: Հան­րա­ճա­նաչ երգ­ չա­խում­բը հե­ղի­նա­կու­թյուն է ձեռք բե­րել իր լայն եր­գա­ցան­ կի շնոր­հիվ, որն ընդ­գր­կում է դա­սա­կան և հոգ­ևոր ստեղ­ծա­ գոր­ծու­թյուն­ներ:­ Երգ­չա­խում­բը ե­լույթ­ ներ է ու­նե­ցել Իս­րայե­լի, ինչ­ պես նաև ար­տերկ­րի հայտ­ նի հա­մեր­գային սրահ­նե­րում: Երգ­չախմբի հա­մեր­գային ծրագրում ընդ­գրկ­ված են հայ և հա­մաշ­խար­հային կոմ­պո­զի­ տոր­նե­րի դա­սա­կան և հոգ­ևոր եր­գեր:­ Ապ­րի­լի 26­-ի առա­վո­տյան երգ­չա­խումբն իր կա­տա­րում­ նե­րով հան­դես եկավ Ծի­ծեռ­ նա­կա­բեր­դի հու­շա­հա­մա­լի­ րում, որի ավար­տին երգ­չախմ­բի ան­դամ Սիլ­վի Գե­ֆե­նը մեզ հետ ու­նե­ցած զրույ­ցում ասաց, որ առա­ջին ան­գամ են

Հա­յաս­տա­նում. «Այս­տեղ ենք եկել, որ­պես­զի պատ­վենք ու մեր հար­գան­քի տուր­քը մա­տու­ ցենք Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան զո­հե­րի հի­շա­տա­կին»: ­Նույն օրը երգ­չա­խում­բը հա­մեր­գային ծրագ­րով հան­դես

է եկել Մայր բու­հում՝ հա­մալ­ սա­րա­նա­կան­նե­րին պարգևե­ լով մեծ բա­վա­կա­նու­թյուն: Ապ­րի­լի 27­-ին երգ­չա­խում­բը ելույթ է ու­նե­ցել նաև Կա­մե­ րային երաժշ­տու­թյան տա­նը, իսկ ապ­րի­լի 28­-ի­ն` Տա­վու­շի

մարզ­պե­տա­րա­նի դահ­լի­ճում: Հա­մեր­գային ծրագ­րից առաջ «Շար­լոտ­տա» երգ­չա­խում­բը հյու­րըն­կալ­վել էր եՊՀ Իջ­ևա­նի մաս­նա­ճյու­ղում, որ­տեղ ջերմ ըն­դու­նե­լու­թյան է ար­ժա­նա­ցել մաս­նա­ճյու­ղի տնօ­րե­նու­թյան,

վար­չա­կան և պրո­ֆե­սո­րա­դա­ սա­խո­սա­կան ան­ձնա­կազ­մի կող­մից: Ն­շենք, որ «Շար­լոտ­տա» երգ­չախմ­բի հա­յաս­տա­նյան մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը հա­մա­կար­գել է ԵՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

35

| www.ysu.am

Կա­յա­ցավ ֆուտ­բո­լի միջ­ֆա­կուլ­տե­տային առաջ­նու­թյու­նը Ապ­րի­լի 19­-ին եզ­րա­գի­ծը հա­տեց ֆուտ­բո­լի միջ­ ֆա­կուլ­տե­տային առաջ­ նու­թյու­նը. եզ­րա­փակ­չում մր­ցում էին Մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ու Ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­ րա­ռա­կան մա­թե­մա­տի­ կայի ֆա­կուլ­տետ­նե­րի թի­մե­րը: ­Հով­հան­նես Վար­դա­նյան­ ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­վող աշ­խա­տանք­նե­րի կենտ­րո­նի աջակ­ցու­թյամբ ԵՊՀ ՈՒԽ սպոր­տի հանձ­ նա­ժո­ղո­վը կազ­մա­կեր­պել էր ֆուտ­բո­լի միջ­ֆա­կուլ­տե­տային առաջ­նու­թյուն. այն մեկ­նար­ կեց ապ­րի­լի 3-ի­ն: Մի­մյանց դեմ մր­ցե­լու հնա­րա­վո­րու­ թյուն էին ստա­ցել 18 ֆա­կուլ­ տե­տային թի­մեր: Խա­ղե­րին մաս­նակ­ցե­լու հայտ չէր ներ­ կա­յաց­րել միայն Ռուս բա­նա­ սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի թի­մը: Բանն այն է, որ ֆա­կուլ­տե­տում սա­կա­վա­թիվ են արա­կան սե­ռի ու­սա­նող­նե­րը:­ Ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­վող աշ­խա­տանք­նե­րի կենտ­րո­նի փոխտ­նօ­րեն Ռաֆ­ֆի Քա­րա­ մյա­նը մեզ հետ զրույ­ցում նշեց, որ հա­սա­րա­կու­թյան կող­մից սիր­ված սպոր­տաձ­ևի՝ ֆուտ­ բո­լի առաջ­նու­թյան ան­ցկաց­ մամբ սկիզբ է դր­վել մի նա­խա­ ձեռ­նու­թյան, որի նպա­տակն է բարձ­րաց­նել ու­սա­նող­նե­րի մար­զա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­ նե­րը, նպաս­տել ու­սա­նո­ղա­ կան կյան­քի ակ­տի­վաց­մա­նը.

«Ես լիահույս եմ, որ առա­ջի­կա մար­զա­կան խա­ղե­րում հա­մալ­ սա­րա­նա­կան թի­մը կլի­նի հաղ­ թո­ղի հա­վակ­նորդ­նե­րի թվում, որով­հետև այս խա­ղե­րը ցույց տվե­ցին, որ ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­ րը ոչ միայն պատ­րաստ­ված են, այլև ու­նեն բարձ­րա­կարգ մր­ցա­շա­րե­րում դի­տար­ժան խա­ղե­րով հան­դես գա­լու բո­լոր հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը»: ԵՊՀ ՈՒԽ նա­խա­գահ Ար­ մեն Խա­չի­կյանն էլ, մեկ­նա­բա­ նե­լով առաջ­նու­թյան ան­ցկա­ ցու­մը, նշեց, որ ու­սա­նո­ղա­կան կա­ռույ­ցը կար­ևո­րում է ու­սա­ նող­նե­րի ոչ միայն ին­տե­լեկ­ տու­ալ և կր­թա­կան, այլև ֆի­ զի­կա­կան զար­գա­ցու­մը, իսկ սպոր­տով զբաղ­վելն առողջ

ապ­րե­լա­կեր­պի լա­վա­գույն դրս­ևո­րումն է: Հարկ է ընդ­գծել, որ խըմ­ բային 42 դի­տար­ժան խա­ղե­րը կա­յա­ցել են թեժ մթ­նո­լոր­տում. թի­մե­րը պայ­քա­րել են հա­ջո­ ղու­թյուն ար­ձա­նագ­րե­լու և գա­ վա­թին ար­ժա­նա­նա­լու հա­մար: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, կի­սաեզ­ րա­փա­կիչ են դուրս եկել չորս ֆա­կուլ­տետ­նե­րի՝ Ար­ևե­լա­գի­ տու­թյան, Տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման, Ին­ֆոր­մա­տի­ կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­մա­ տի­կայի ու Մի­ջազ­գային հա­ րա­բե­րու­թյուն­նե­րի թի­մե­րը: Եզ­րա­փակ­չում էլ խա­ղա­ լու իրա­վունք նվա­ճե­ցին Ին­ ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­մա­տի­կայի ու Մի­ջազ­

գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տետ­նե­րի թի­մե­րը: Ար­ դյուն­քում՝ 7:4 հաշ­վով հաղ­ թող ճա­նաչ­վեց ապա­գա մի­ ջազ­գայ­նա­գետ­նե­րի թի­մը, որը պարգևատր­վեց հա­վաս­տագրե­րով, մե­դալ­նե­րով և գա­վա­ թով: ­Հաղ­թող թի­մի ավագ, 4-րդ կուր­սի ու­սա­նող Դա­վիթ Զա­ քա­րյա­նի հա­մոզ­մամբ՝ նմա­ նաբ­նույթ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը միավո­րում են երի­տա­սարդ­ նե­րին և մի­մյանց ճա­նա­չե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ձե­ռում. «Չ­նա­յած նրան, որ խա­ղա­ դաշ­տում լար­վա­ծու­թյուն է տի­ րել, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ խա­ղե­րի ավար­տից հե­տո մենք հա­ղոր­ դակց­վում էինք մի­մյանց հետ:

Բարձր եմ գնա­հա­տում կազ­ մա­կերպ­ված առաջ­նու­թյան մա­կար­դա­կը: Այն կա­րե­լի է պար­բե­րա­կան դարձ­նել»:­ ԵՊՀ ՈՒԽ սպոր­տի հանձ­ նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ, Ֆար­ մա­ցիայի ինս­տի­տու­տի 3-րդ կուր­սի ու­սա­նող Արտյոմ Համ­ բար­ձու­մյանն էլ փաս­տեց, որ ֆա­կուլ­տետ­նե­րում թի­մե­րը ձևա­վոր­վել են կարճ ժա­մա­ նա­կա­հատ­վա­ծում և պատ­ րաս­տա­կա­մո­րեն ներ­կա­յա­ցել խա­ղե­րին: Ըստ հանձ­նա­ժո­ղո­ վի նա­խա­գա­հի՝ առա­ջի­կա­յում այլ մար­զաձ­ևե­րից նույն­պես կկազ­մա­կերպ­վեն միջ­ֆա­ կուլ­տե­տային առաջ­նու­թյուն­ ներ, որոնք իրենց ձևա­չա­փով կտար­բեր­վեն մյուս­նե­րից: Ի դեպ, առա­ջին ան­գամ կանց­ կաց­վեն նաև բազ­կա­մար­տի և հե­ծան­վային սպոր­տի մր­ցա­ շա­րեր: «­Հե­ծան­վային սպոր­տի զար­գաց­ման ուղ­ղու­թյամբ «Velo club» հե­ծան­վային ակում­բի հետ ար­դեն տար­ վում են աշ­խա­տանք­ներ: Մենք ցան­կա­նում ենք ու­սա­նող­նե­րի շր­ջա­նում ակ­տի­վաց­նել հե­ ծան­վային սպոր­տաձ­ևը, քա­նի որ այն մեծ թա­փով զար­գա­նում է Հա­յաս­տա­նում: Եվ հաշ­վի առ­նե­լով այն հան­գա­ման­քը, որ երի­տա­սար­դու­թյան հիմ­ նա­կան մա­սը ու­սա­նող­ներ են, մենք քայ­լեր ենք ձեռ­նար­կում այն հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րի հա­մար հա­սա­նե­լի դարձ­նե­լու ուղ­ղու­թյամբ»,- ասաց Արտյոմ Համ­բար­ձու­մյա­նը և հա­վե­լեց, որ ծրագ­րի հա­ջո­ղու­թյան դեպ­ քում մի քա­նի ամիս ան­ց հա­ մալ­սա­րա­նը կու­նե­նա հե­ծան­ վային ակումբ:

ԵՊՀ բաս­կետ­բո­լիս­տու­հի­նե­րը երկ­րորդ տե­ղում են... ԵՊՀ մար­զաս­րա­հում ապ­րի­լի 14­-ին կա­յա­ցան ապ­րի­լի 10­-ին մեկ­նար­ կած 18-րդ հան­րա­պե­տա­ կան ու­սա­նո­ղա­կան մար­ զա­կան խա­ղե­րի ծրագ­ րով աղ­ջիկ­նե­րի բաս­ կետ­բո­լի առաջ­նու­թյան եզ­րա­փա­կիչ խա­ղե­րը: Պատ­րաս­տեց ­Հով­հան­նես Վար­դա­նյա­նը ­Հաղ­թո­ղի գա­վա­թի հա­մար մր­ցե­ցին Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի (Ե­ՊՀ) և Հա­ յաս­տա­նի ֆի­զի­կա­կան կուլ­ տու­րայի և սպոր­տի պե­տա­կան ինս­տի­տու­տի (ՀՖԿՍ­ՊԻ) աղ­

ջիկ­նե­րի թի­մե­րը: Թեժ պայ­քա­ րից հե­տո 31-41 հաշ­վով հաղ­ թող ճա­նաչ­վեց ՀՖԿՍ­ՊԻ­-ի թի­մը: ԵՊՀ­-ի թի­մը, ըստ այդմ, զբա­ղեց­րեց 2-րդ տե­ղը, իսկ 3-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը՝ Հայ-ռու­ սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­ մալ­սա­րա­նի թի­մը: Նշենք, որ առաջ­նու­թյա­նը մաս­նակ­ցում էին 8 բու­հե­րի թի­մեր: 2-րդ և 3-րդ տե­ղե­րը զբա­ ղեց­րած թի­մե­րը պարգ­ևատըր­ վել են պատ­վոգ­րե­րով և մե­դալ­ նե­րով, իսկ չեմ­պիոն­նե­րը՝ նաև գա­վա­թով: Պարգև­նե­րը մր­ցա­ նա­կա­կիր­նե­րին են հանձ­նել ԵՊՀ ֆիզ­դաս­տիարա­կու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Ռու­դիկ Բար­ սե­ղյա­նը և Հա­յաս­տա­նի բաս­ կետ­բո­լի ֆե­դե­րա­ցիայի նա­

խա­գա­հի տե­ղա­կալ, ՀՀ ու­սա­ նո­ղա­կան խա­ղե­րի գլ­խա­վոր մր­ցա­վար Վա­հագն Հա­րու­թյու­ նյա­նը։ Հ.Գ.: 18-րդ հան­րա­պե­տա­ կան ու­սա­նո­ղա­կան մար­զա­ կան խա­ղե­րի շր­ջա­նա­կում ապ­րի­լի 25­-ին էլ մեկ­նար­ կել է բաս­կետ­բո­լի տղա­նե­րի առաջ­նու­թյու­նը: ԵՊՀ թի­մի ար­դյունք­նե­րին կանդ­րա­դառ­ նանք մեր թեր­թի հա­ջորդ հա­ մա­րում: Նշենք նաև, որ Հան­ րա­պե­տա­կան ու­սա­նո­ղա­կան մար­զա­կան խա­ղե­րը կազ­մա­ կեր­պել են Հա­յաս­տա­նի երի­ տա­սար­դա­կան հիմ­նադ­րա­մը, ՀՀ ԿԳՆ-ն և Հա­յաս­տա­նի ու­ սա­նո­ղա­կան մար­զա­կան ֆե­ դե­րա­ցիան։

36

Ապրիլ, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

àõëáõÙݳ·Çï³Ï³Ý Ë׳Ýϳñ Կ­մո­ռա­նա՞նք գր­չով գրե­լը ­Ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հում ավան­դա­ կան նա­մա­կը կորց­րել է իր ար­դիակա­նու­թյու­ նը և դար­ձել ավե­լոր­դու­թյուն: Դրա մա­սին են վկա­յում բրի­տա­նա­կան գրա­սե­նյա­կային ապ­րանք­ներ ար­տադ­րող ըն­կե­րու­թյուն­նե­ րից մե­կի պատ­վե­րով իրա­կա­նաց­ված ու­ սում­նա­սի­րու­թյան ար­դյունք­նե­րը: Մաս­նա­ գետ­նե­րի հարց­մա­նը մաս­նակ­ցել է 2 հա­զար մարդ, որոնց 2/3­-ը հայ­տա­րա­րել է, որ ամե­ նա­շատը, որ իրենք գրում են, նշում­ներն են: Հարց­ված­նե­րի ավե­լի քան կե­սը խոս­տո­վա­ նել է, որ իր ձե­ռա­գի­րը հա­մա­կար­գիչ­նե­րի, բջ­ջային հե­ռա­խոս­նե­րի և պլան­շետ­նե­րի օգ­ տա­գոր­ծու­մից հե­տո նկա­տե­լիորեն վա­տա­ցել է, իսկ յու­րա­քան­չյուր 7-րդն ան­կեղ­ծո­րեն ամա­չում է իր գրա­գի­տու­թյու­նից, իսկ ավե­լի ճիշտ՝ դրա բա­ցա­կա­յու­թյու­նից: Հե­տա­զո­տու­թյան մաս­նա­կից­նե­րի 40%­-ը նշել է, որ հույ­սը դնում է հա­մա­կարգ­չի գրա­գի­տու­թյան վրա, իսկ ևս 40%­-ը պար­բե­րա­բար օգ­տա­գոր­ծում է հա­պա­վում­ներ և խո­սակ­ցա­կան ժանրը: Հենց այդ տվյալ­նե­րի հի­ման վրա էլ գիտ­ նա­կան­նե­րը մտա­վա­խու­թյուն են հայտ­նել, որ գա­լիք սե­րունդ­նե­րը շփ­վե­լու ըն­թաց­քում ամ­բող­ջա­ կան կախ­վա­ծու­թյան մեջ կա­րող են ընկ­նել ստեղ­նա­շա­րից, իսկ նա­մա­կի կամ թուղթ ու գր­չի մա­սին ընդ­հան­րա­պես կմո­ռա­նան: (http://www.crossnews.am/2016/11/14/mot-apagayum-mardik-ehndhanrapes-kmo/)

­Պար­բե­րա­կան նա­խա­ճա­շը մե­ծաց­նում է երե­խա­նե­րի IQ-ն ­ Այն երե­խա­նե­րը, ով­քեր պար­բե­րա­բար նա­խա­ճա­շում են, զգա­լիորեն ավե­լի բարձր IQ ու­նեն և ավե­լի լավ են սո­վո­րում: Այս­պի­ սին են Փեն­սիլ­վա­նիայի հա­մալ­սա­րա­նի գիտ­նա­կան­նե­րի իրա­կա­նաց­րած հե­տա­զո­ տու­թյան ար­դյունք­նե­րը: Ծնող­նե­րը պետք է գի­տակ­ցեն, որ երե­խա­նե­րը սպի­տա­կուց­նե­ րով, ճար­պե­րով, բա­վա­րար քա­նա­կու­թյամբ ած­խաջ­րա­ծին­նե­րով, վի­տա­մին­նե­րով և հան­ քային նյու­թե­րով հա­րուստ սնն­դի կա­րիք ու­նեն: Գիտ­նա­կան­ներն ու­սում­նա­սի­րել են Չի­նաս­տա­նում բնակ­վող 6 տա­րե­կան 1.269 երե­խա­նե­րի: Պարզ­վել է, որ այն երե­խա­նե­րը, ով­քեր չեն նա­խա­ճա­շում, վատ են զար­գա­նում: Նրանց շր­ջա­նում լեզ­վա­կան ու­նա­կու­թյուն­ներն ու աշ­խա­տու­նա­կու­թյու­նը ցածր են, քան ամեն առա­վոտ նա­խա­ճա­շող երե­խա­նե­րի շր­ջա­նում: (http://www.naturalnews.com/039085_skipping_breakfast_children_IQ.html)

­ ո­բո­տա­թե­րա­պիա՝ աու­տիզմ Ռ ու­նե­ցող երե­խա­նե­րին օգ­նե­լու հա­մար

­Մեծ Բրի­տա­նիայի առող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը փոր­ձար­կում է աու­տիզմ ու­նե­ցող երե­խա­նե­րին օգ­նե­լու նպա­ տա­կով ստեղծ­ված «Կաս­պար» անու­նով հու­մա­նոիդ ռո­բո­տին, որը հի­վանդ երե­խա­նե­րի ու շր­ջա­պա­տի միջև կա­պող յու­րօ­րի­ նակ օղակ է դար­ձել: Իրա­կան չա­փի ռո­բո­տը, որը ստեղծ­վել է Հերթ­ֆորդ­շի­րի հա­մալ­սա­րա­նում, ու­նի հա­տուկ զգա­յակ­նե­րով պատ­ված մաշկ, ին­չի շնոր­հիվ ար­ձա­գան­քում է յու­րա­քան­չյուր հպ­մա­նը: Կաս­պա­րը կա­րող է խա­ղալ երե­խա­նե­րի հետ, գո­վա­ բա­նել նրանց դրա­կան քայ­լերն ու նա­խա­տել սխա­լի հա­մար: Ռո­բո­տը նա­խա­տես­ված է աու­տիզ­մը դեռևս նոր ախ­տո­րոշ­ված 5-10 տա­րե­կան­նե­րի հա­մար: Կաս­պա­րի հիմ­նա­կան նպա­տակ­ ներն են աու­տիզմ ու­նե­ցող երե­խա­նե­րին հան­րու­թյանն ին­տեգ­ րելն ու մարդ­կանց հետ շփ­վել սո­վո­րեց­նե­լը: Հայտ­նի է, որ ռո­ բո­տի կլի­նի­կա­կան փոր­ձար­կու­մը տևե­լու է 2 տա­րի՝ գոր­ծըն­թա­ ցում ներգ­րա­վե­լով մոտ 40 երե­խայի: (http://med-info.ru/content/view/48)

Աշ­խար­հում ամե­նա­մեծ պա­տու­հան­նե­րով ինք­նա­թի­ռը «Boeing»­-ի­ց ­

«Android»­-ը գե­րա­զան­ցեց «Windows»­-ի­ն «Google»­-ի կող­մից մշակ­վող «Android» օպե­րա­ցիոն հա­մա­կար­գը հա­մա­ցան­ցային օգ­ տա­տե­րե­րի թվա­քա­նա­կով այս տա­րի առա­ջին ան­գամ գե­րա­զան­ցել է «Windows» հա­մա­կար­ գին: «StatCounter» վի­ճա­կագ­րա­կան ծա­ռա­ յու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հա­վաստ­մամբ՝ աշ­խար­հում հա­մա­կար­գիչ­նե­րի և բջ­ջային սար­ քա­վո­րում­նե­րի քա­նա­կով «Android»-ն այժմ ամե­նա­հայտ­նի օպե­րա­ցիոն հա­մա­կարգն է: 2017 թ.-ի մար­տի տվյալ­նե­րով՝ ամ­բողջ աշ­խար­ հում «Android»­-ից օգտ­վում է օգ­տա­տե­րե­րի 37.93%­-ը, մինչ­դեռ «Windows»­-ի­ց՝ 37.91%­-ը: «Android»-ի հա­մար դա լուրջ ար­դյունք­ է, քա­ նի որ ըն­դա­մե­նը 5 ­տա­րի առաջ օպե­րա­ցիոն այդ հա­մա­կար­գից օգտ­վում էր մարդ­կանց միայն 2.4%­-ը: «­Սա մեծ հա­ջո­ղու­թյուն­ է տեխ­նո­լո­գիանե­րի պատ­մու­թյան մեջ, և շատ շու­տով­ այն կփո­խա­րի­նի «Microsoft»­-ի­ն, որի դիր­քերն ըն­կե­րու­թյու­նը պահ­պա­նում է դեռևս 1980­-ա­կան­նե­րից»,- հայ­տա­րա­ րել է «StatCounter»­-ի տնօ­րեն Աոդ­հեն Քա­լը­նը: (http://www.forbes.ru/tehnologii/342029-android-vpervye-oboshla-windows-po-populyarnosti-srediinternet-polzovateley)

Ա­մե­րի­կյան «Boeing» ավիաշի­նա­կան ըն­կե­րու­թյու­նը պատ­րաստ­վում է ներ­կա­յաց­նել օդա­նա­վի հա­մար նա­խա­ տես­ված աշ­խար­հում ամե­նա­մեծ պա­տու­հա­նը, որն առա­ջի­նը կօգ­տա­գործ­վի «Boeing Business Jets» օդա­նա­վում: «SkyView Panoramic Window» կոչ­վող նո­րույթն ուղ­ևոր­նե­րին ամ­պե­ րից վերև բաց­վող չք­նաղ տե­սա­րան­նե­րը լիար­ժեք վայե­լե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն կտա: Օդա­նա­վի սո­վո­րա­կան պա­տու­հա­ նից 3 ան­գամ ավե­լի լայն ու 40%­-ով ավե­լի բարձր «SkyView Panoramic Window»-ն սկզբ­նա­կան շր­ջա­նում կտե­ղադր­վի միայն կոր­պո­րա­տիվ ինք­նա­թիռ­նե­րում: Ու­շագ­րավ նո­րույ­թը կօգ­տա­գործ­վի 2018 թ.-ի­ց: (http://www.telegraph.co.uk/travel/news/skyview-panoramiclargest-plane-window-of-all-time/)

ä³ï­ñ³ë­ï»ó ì³ñ­¹áõ­ÑÇ ¼³­ù³ñ­Û³­ÝÁ