«Երևանի համալսարան» ամսաթերթ

«­Բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան մա­սին» ՀՀ նոր օրեն­քի նա­խա­գի­ծը պա­րու­նա­ կում է լուրջ հիմ­նադ­րույթ­ներ

­Դեկ­տեմ­բե­րի 13­-ին ԵՊՀ Պա­լեան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում ՀՀ ԿԳ նա­խա­րար Լևոն Մկրտ­չյա­նը հան­դի­պեց հա­յաս­ տանյան բու­հե­րի ու­սա­նո­ղա­կան կա­ ռույց­նե­րի և ու­սա­նո­ղա­կան կազ­մա­կեր­ պու­թյուն­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ:

Սոցիալական քաղաքականության շրջանակում իրականացվող բոլոր ծրագրերն էլ շարունակական են լինելու ԵՊՀ-ն և ԵՊՀ արհեստակցական կազմակերպությունը շարունակում են ակտիվորեն իրականացնել սոցիալական մի շարք ծրագրեր, որոնք ուղղված են բուհի աշխատողների սոցիալական վիճակի բարելավմանը:

î»°ëª ¿ç 18-19 ¦

î»°ëª ¿ç 20 ¦

Հ­րա­ժեշտ տա­լով 2017 թվա­կա­նին...

­ ի­րե­լի՛ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ներ,­ Ս ի սր­տե շնոր­հա­վո­րում եմ ձեզ Ամա­նո­րի և Սուրբ Ծնն­դյան տո­նե­րի կա­պակ­ցու­թյամբ: Մաղ­թում եմ արև­ շա­տու­թյուն, քա­ջա­ռող­ջու­թյուն, հա­ջո­ղու­թյուն­ներ ուս­ման մեջ, աշ­խա­տան­քում և ան­ձնա­կան կյան­քում: 2018 թվա­կա­նը թող լի­նի խա­ղա­ղու­թյան, ար­գա­սա­բեր աշ­խա­տան­քի և արա­րում­նե­րի տա­րի: ԵՊՀ ռեկտոր Ա. Սիմոնյան

Ա. Սի­մո­նյան. «Միայն գոր­ծի հան­դեպ մեծ պա­տաս­խա­նա­տվու­թյան և հա­մա­տեղ ջան­քե­րի շնոր­հիվ կա­րող ենք և պար­տա­վոր ենք պահ­պա­նել մայր կր­թօ­ջա­խի առա­ջա­տար դե­րը մեր երկ­րում...» î»°ë ¿ç 2-6 ¦

Հայաստանի ամենահին երիտասարդական կառույցը 70 տարեկան է

î»°ë ¿ç 11-12 ¦

­Կանց­նի ևս մի քա­նի օր, և մենք ոտք կդ­նենք 2018 թվա­կա­նի շե­մից ներս: Պատ­մու­թյան էջե­ րում էլ իր ու­րույն տե­ղը կգտ­նի 2017 թվա­կա­նը: Բնա­կա­նա­բար թե՛ պատ­ մա­բան­նե­րը, թե՛ քա­ղա­ քա­կան գոր­ծիչ­նե­րը, թե՛ տն­տե­սա­գետ­նե­րը և այլ ոլորտ­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ ցիչ­ներ իրենց տե­սան­ կյուն­նե­րից կդի­տար­կեն, կվեր­լու­ծեն ու կգ­նա­հա­ տեն ան­ցնող տա­րին: Ինչ վե­րա­բե­րում է մեզ՝ հա­մալ­ սա­րա­նա­կան­նե­րիս, ապա թերևս կա­րե­լի է փաս­տել, որ 2017 թվա­կանն ան­ցավ սա­հուն ըն­թաց­քով՝ նե­ րա­ռե­լով կր­թա­գի­տա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի կա­տա­ րե­լա­գործ­մա­նը միտ­ված մի­ջո­ցա­ռում­ներ ու նոր մշակ­ված փաս­տաթղ­թեր, մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան նոր պայ­մա­ նագ­րեր ու ծրագ­րեր, ու­ սում­նա­կան և գի­տա­կան հա­ջո­ղու­թյուն­ներ, ՈՒ­ԳԸ 70­-ա­մյա հո­բելյան, ար­ տալ­սա­րա­նային բազ­մա­ թիվ իրա­դար­ձու­թյուն­ներ, ան­շուշտ, նաև նոր մար­ տահ­րա­վեր­ներ ու նկատ­ ված բաց­թո­ղում­ներ... Թերևս ար­ձա­նագ­րենք նաև, որ այդ սա­հուն ըն­ թաց­քը փոքր­-ի­նչ խա­ թար­վեց «Զին­վո­րա­կան ծա­ռա­յու­թյան և զին­ծա­ ռայո­ղի կար­գա­վի­ճա­կի մա­սին» օրի­նագ­ծի շուրջ ծա­վալ­ված որոշ զար­գա­ ցում­նե­րով:­ Ինչ խոսք, 2017 թվա­ կա­նի հա­մալ­սա­րա­նա­ կան ցու­ցա­նիշ­նե­րը դեռ կվեր­լուծ­վեն, կքն­նարկ­ վեն, ու հա­մա­պա­տաս­ խան հետևու­թյուն­ներ կար­վեն: Ըստ այդմ էլ՝ կհս­տա­կեց­վեն 2018 թվա­ կա­նի առանց­քային ուղ­ ղու­թյուն­նե­րը:­ Եվ հրա­ժեշտ տա­ լով 2017 թվա­կա­նին՝ մեզ մնում է միայն ասել՝ «Գա՛լդ բա­րի, Նո՛ր տա­ րի»: ՇՆՈՐ­ՀԱ­ՎՈՐ ԱՄԱ­ՆՈՐ ԵՎ ՍՈՒՐԲ ԾՆՈՒՆԴ: ­Գե­ղամ Մե­լիք­բե­կյան

2

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ա. Սի­մո­նյան. «Միայն գոր­ծի հան­դեպ մեծ պա­տաս­խա­նա­տվու­թյան և հա­մա­տեղ ջան­քե­րի շնոր­հիվ կա­րող ենք և պար­տա­վոր ենք պահ­պա­նել մայր կր­թօ­ջա­խի առա­ջա­տար դե­րը մեր երկ­րում...» Դեկտեմբերի 25­-ին կկա­ յա­նա ԵՊՀ հո­գա­բար­ ձու­նե­րի խորհր­դի նիս­տը, որի ըն­թաց­քում ռեկ­տոր Արամ Սի­մո­նյա­նը հան­ դես կգա տա­րե­կան ամ­ փո­փիչ զե­կույ­ցով՝ ներ­ կա­յաց­նե­լով հաշ­վե­տու ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում Մայր բու­հի գոր­ծու­նեու­ թյան ցու­ցա­նիշ­նե­րը, ար­ ձա­նագր­ված հա­ջո­ղու­ թյուն­ներն ու խն­դիր­նե­րը: «Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­րան» թեր­թը ստորև ներ­կա­ յաց­նում է զե­կույ­ցի որոշ դրվագ­ներ: Պատրաստեց Գեղամ Մելիքբեկյանը *** ­ Էապես փոխ­վել է բա­կա­ լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րի կա­ ռուց­ված­քը: Մաս­նա­վո­րա­պես ծրագ­րի ընդ­հա­նուր կր­թա­կան կա­ռու­ցա­մա­սում կա­մընտ­ րա­կան դա­սըն­թաց­նե­­­րի ընդ­­ հա­նուր աշ­խա­տա­ծա­վա­լը 6 կրե­դիտ է և նե­րա­ռում է 2 կրե­ դի­տա­նոց 3 դասըն­թաց, որոնք իրա­կա­նաց­վում են 2-րդ կուր­ սում: Մաս­նա­գի­տա­կան կա­ ռու­ցա­մա­սը նե­րա­ռում է նաև հա­տուկ մաս­նա­գի­տա­կան դա­սըն­թաց­ներ և կր­թա­կան այլ

մո­դուլ­ներ: Կա­ռու­ցա­մա­սային փո­փո­խու­թյուն­­նե­րով պայ­մա­ նա­­վոր­ված՝ կա­տար­վել է նաև դասըն­թաց-մո­դուլ­նե­րի փո­փո­ խու­թյուն. որոշ դա­սըն­թաց­ներ վե­րա­փոխ­վել են, ներ­մուծ­վել են նո­րե­րը: Օրի­նակ՝ «Հայոց լե­զու և գրա­կա­նու­թյուն» դա­ սըն­թա­ցը փո­խա­րին­վել է «Հա­­­­ յոց լե­զու և խոս­քի մշա­կույթ»­ո­վ, «Հա­մա­կարգ­չից օգտ­վե­լու հմ­տու­թյուն­ներ»­-ը՝ «Տե­­­­ղե­կա­ տվա­կան տեխ­նո­լո­գիանե­րի կի­րառ­ման հի­մունք­ներ»­-ով և այլն: Ներ­մուծ­վել են «Կի­ րա­­ռա­կան վի­ճա­կագ­րու­թյուն

և տվյալ­նե­րի հետ աշ­խա­ տանք», «Գոր­ծա­րա­րու­թյան հի­մունք­ներ», «Սո­ցիոլո­գիայի հի­մունք­ներ» և այլ դա­սըն­ թաց­ներ: Առանձ­նա­կի ու­շադրու­թյուն է դարձ­վել ավար­ տա­կան աշ­խա­տան­քին, որի աշ­խա­տա­ծա­վա­լը 12 կրե­դի­ տից հասց­վել է 20 կրե­դի­տի: *** ­ աշ­վե­տու Հ ժա­մա­նա­ կա­հատ­վա­ծում մշակ­վել է «Երևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նում մա­գիստ­րո­սա­կան թե­զի պատ­րաստ­ման և գնա­

հատ­ման կար­գը», որի նա­ խա­գի­ծը քն­նարկ­վել է ֆա­կուլ­­­ տետ­նե­րում և կր­թա­կան կենտ­ րոն­նե­րում ու ինս­տի­տուտ­նե­ րում, այ­նու­հետև ստաց­ված առա­ջար­կու­թյուն­նե­րի հի­ման վրա ար­ված հա­մա­պա­տաս­ խան փո­փո­խու­թյուն­նե­րով հաս­տատ­վել է ԵՊՀ գի­տա­ կան խորհր­դի` 2017 թ. մայի­ սի 4-ի թիվ 7 նիս­տում և գոր­ ծո­ղու­թյան մեջ մտել 2017 թ. սեպ­տեմ­բե­րի 1-ի­ց: Կար­գում սահ­ման­ված են մա­գիստ­րո­ սա­կան թե­զը՝ որ­պես ինք­նու­ րույն հե­տա­զո­տա­կան, վեր­ լու­ծա­կան և/­կամ կի­րա­ռա­կան նշա­նա­կու­թյան ավար­տուն աշ­խա­տանք, դրան ներ­կա­ յաց­վող պա­հանջ­նե­րը, թե­զի օրի­նա­կե­լի կա­ռուց­ված­քը, որում տր­ված են թե­զի կա­ ռուց­ված­քային յու­րա­քան­չյուր բա­ղադ­րի­չի հա­մար ներ­կա­ յաց­վող պա­հանջ­նե­րը: Հըս­ տա­կո­րեն նկա­րագր­ված են նաև թե­զի ձևա­վոր­ման պա­ հանջ­նե­րը: Հան­գա­մա­նո­րեն ներ­կա­յաց­ված են թե­զի պատ­ Ըստ առաջադիմության արդյունքների՝ նպաստ է տրվել 1528 ուսանողի:

1528

418

1-

394

2-

339

3-

377

.1

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

րաստ­ման և պաշտ­պա­նու­ թյան գոր­ծըն­թաց­նե­րը, դրանց իրա­կա­նաց­ման ժա­մա­նա­ կա­ցույ­ցը: Առան­ձին կե­տով սահ­ման­ված է մա­գիստ­րո­սա­ կան թե­­­զի գնա­հա­տու­մը, որն իրա­կա­նաց­վում է՝ հա­մա­ձայն սահ­ման­ված չա­փա­նիշ­նե­րի և դրանց հա­մա­պա­տաս­խան չա­փո­րո­շիչ­նե­րի, որոնք նույն­ պես հս­տա­կո­րեն ներ­կա­յաց­ ված են աղյու­սա­կով: *** ­Հա­մալ­սա­րա­նի գոր­ծու­ նեու­թյան կար­ևոր ուղ­ղու­թյուն­ նե­րից մե­կը դա­սա­վանդ­ման, ու­սում­նա­ռու­թյան և գնա­հատ­ ման գոր­ծըն­թաց­նե­րը բա­րե­լա­ վելն է, ին­չը սահ­ման­ված է նաև ռազ­մա­վա­րա­կան ծրագ­րով: Գոր­ծըն­թացն իրա­կա­նաց­ նե­լու հա­մար նա­խա­տես­վել է ստեղ­ծել դա­սա­­­վանդ­ման և ու­սում­նա­ռու­թյան աջակց­ման կենտ­րոն` դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ման­­­­կա­վար­ժա­կան կա­րո­ղու­թյուն­նե­րը և հմ­տու­ թյուն­ներն ար­­դիակա­նաց­նե­լու ու զար­գաց­նե­լու նպա­տա­կով, ինչ­պես նաև ու­սում­նա­սի­րել դա­սա­վանդ­­­­ման, ու­սում­­­­­­­­­­նա­ ռու­­թյան և հե­տա­­զո­տու­թյան ին­տե­գր­ման (փոխ­կա­պակց­­ ման) ժա­մա­նա­կա­կից փոր­ձը բա­կա­լավ­րի և մա­գիստ­րո­սի կր­թա­կան ծրա­գրե­րում կի­րա­ ռե­լու նպա­­­­տա­կով։ Հաշ­վե­տու ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նում մշակ­ վել և Եվ­րա­միու­­թյան «Է­րազ­ մուս պլյուս» ծրագ­րի ֆի­նան­ սա­վոր­մանն է ներ­կա­յաց­վել հա­մա­պա­տաս­խան նա­խա­ գիծ՝ «Փո­փո­խու­թյուն լսա­րա­ նում. նո­րա­րա­րա­կան դա­սա­ վանդ­ման և ու­սում­նա­ռու­թյան օժան­դա­կում՝ Ար­ևե­լյան գոր­ ծըն­կե­րու­թյան երկր­նե­րում ու­ սա­նո­ղի ու­սում­նա­կան փոր­ ձա­ռու­թյան բա­րե­լավ­ման նպա­տա­կով» ան­վա­նու­մով: Նա­խա­գի­ծը հա­վա­նու­թյան է ար­ժա­նա­ցել Եվ­րա­հանձ­նա­ ժո­ղո­վի հա­մա­պա­տաս­խան գոր­ծա­կա­լու­թյան կող­մից և ստա­ցել եռա­մյա ֆի­նան­սա­վո­ րում 2018-2020 թթ. հա­մար: *** 2017-2018 ուս­տար­վա­նից սկս­վել են ման­կա­վար­ժի լրա­ 2016-2017 ուստարում տրվել է 4607 դիպլոմ: 2606

.

677

.

926

.

320

25

.

4607

3

| www.ysu.am

ցու­ցիչ որա­կա­վոր­ման դա­սըն­ թաց­նե­րը, որոնց մաս­նակ­ցե­լու հա­մար դի­մում-հայտ է ներ­ կա­յաց­րել ԵՊՀ մոտ 450 ու­ սա­նող: *** ­Բարձր առա­ջա­դի­մու­ թյամբ ու­սա­նող­նե­րին, ով­քեր ցու­ցա­բե­րել են նաև հա­սա­րա­ կա­կան ակ­տի­վու­թյուն, հատ­ կաց­վել է կր­թա­թո­շակ: Բա­ցի պե­տա­կան կր­թա­թո­շա­կից՝ հատ­կաց­վել են նաև ԵՊՀ­-ի և այլ կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­ րի կող­մից սահ­ման­ված ան­ վա­նա­կան կր­թա­թո­շակ­ներ, որոնց թի­վը 55 է, իսկ ստա­ցող­ նե­րի թի­վը` 61: *** 2017 թ. հուն­վա­րի 31­-ին ստեղծ­վել է աշ­խա­տան­քային խումբ՝ ԵՊՀ­-ու­մ մարդ­կային

գոր­ծե­լու հա­մար հաշ­վե­տու ուս­տա­րում մայ­րա­քա­ղա­քի պայ­մա­նագ­րային ավագ դըպ­ րոց­նե­րում ԵՊՀ 84 փոր­ձա­ռու դա­սա­խոս­ներ 29 լրա­ցու­ցիչ կր­թա­կան ծրագ­րե­րով հա­ տուկ դա­սըն­թաց­ներ են վա­ րել: Իսկ ՀՀ մար­զե­րի շուրջ 2 տաս­նյակ դպ­րոց­նե­րում հա­ մալ­սա­րա­նի դա­սա­խոս­նե­րի կող­մից իրա­կա­նաց­վել է 118 բո­վան­դա­կային դա­սա­խո­սու­ թյուն հան­րակր­թա­կան տար­­ բեր առար­կա­նե­րից:

Ուսման վարձի զեղչեր

2691

1893 (11643

89

*** ­ աշ­վե­տու Հ ուս­տա­րում Եր­ևա­նի և մար­զե­րի 100­-ից ավե­լի դպ­րոց­նե­րի շուրջ 3500 աշա­կերտ­նե­րի հա­մար կազ­ մա­կերպ­վել են «Բաց դռ­նե­րի օր» և նպա­տա­կային ճա­նա­ չո­ղա­կան այ­ցեր ԵՊՀ:

Тип**

Rank

QI

322

.

.

139

2017-2018 ) (

2791 (

1568 (

.)

.)

15.04.2017

Ереванский государственный университет

г

1

1.16

1

2.

Российско-Армянский (Славянский) университет

г

2

1.01

2

3.

Государственный аграрный университет Армении

г

3

0.44

5

4.

Ереванский государственный медицинский университет

г

4

0.30

3

5.

Армянский государственный экономический университет

г

5

0.20

3

6.

Ереванский государственный университет архитектуры и строительства

г

6

0.14

10

7.

Ереванский государственный лингвистический университет им. Брюсова

г

7

0.11

6

8.

Американский университет Армении

г

8

0.06

7

9.

Ереванская государственная академия художеств

г

9

0.04

9

10.

Государственный инженерный университет (Политехник)

г

10

0.04

8

*** ­Հան­րակր­թու­թյան հա­մա­ կար­գում առ­կա հիմ­նախըն­ դիր­նե­րի լուծ­ման նպա­տա­կով հա­մալ­սա­րա­նի ռե­սուրս­ներն ավե­լի ար­դյու­նա­վետ օգ­տա­

.

2017-2018 ուստարում ԵՊՀ դիմորդների թիվը

Rank

1.

ռե­սուրս­նե­րի (ՄՌ) կա­ռա­վար­ ման հայե­ցա­կար­գը մշա­կե­լու նպա­­տա­կով: Խմ­բի աշ­խա­ տանք­նե­րի ար­դյուն­քում ԵՊՀ գիտ­խորհր­դի՝ 2017 թ. հու­լի­սի 6-ի նիս­տում հաս­տատ­վել է «ԵՊՀ մարդ­կային ռե­սուրս­ նե­րի կա­ռա­վար­ման հա­մա­ կար­գի զար­գաց­ման հայե­ցա­ կար­գը»: Վեր­ջինս սահ­մա­ նում է ԵՊՀ­-ո­ւմ մարդ­կային ռե­սուրս­նե­րի կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գի բա­րե­փո­խում­նե­ րի տես­լա­կա­նը, շեշ­տադ­րում է աշ­խա­տող­նե­րի աշ­խա­տան­ քի ըն­դուն­ման, խրա­խուս­ման ու կար­գա­պա­հա­կան տույ­ժե­ րի են­թար­կե­լու, աշ­խա­տան­ քային պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­ րը սահ­մա­նե­լու, աշ­խա­տան­քի ար­դյունք­նե­րը գնա­հա­տե­լու և ՄՌ կա­ռա­վար­ման այլ խըն­ դիր­նե­րի վե­րա­բե­րյալ հայե­ ցա­կար­գային մո­տե­ցում­նե­րը:

2230

161

QI* рейтинг электронных представительств высших учебных заведений Армении (15.04.2017-21.11.2008) Высшие учебные заведения

)

.

Ինչ­պես նա­խորդ տա­րի­նե­րին, 2016 թ.-ին ևս ՀՀ բու­­­հե­րի վար­կանի­շա­վոր­ման ար­դյուն­քում ԵՊՀ-ն իր ցու­ցա­նիշ­նե­րով առա­ջինն էր:

№

(2-

)

2602

______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 4 ¦

2182

420

784

406

2017-2018 ուստարում ԵՊՀ դիմած օտարերկրյա ուսանողներ

*** Հա­մալ­սա­րա­նի բա­կա­լավ­ րի կր­թա­կան ծրագ­րի ըն­դու­ նե­լու­թյան բաժ­նե­մա­սը կենտ­­­ րո­նաց­ված ըն­դու­նե­լու­թյան հա­մա­կար­գի ընդ­հա­նուր ծա­ վա­լում կազ­մել է 30,6%: ԵՊՀ դի­մորդ­նե­րի և ըն­դուն­ված­նե­րի ընդ­հա­նուր հոս­քե­րում իգա­ կան սե­ռի հաշ­վե­կշի­ռը կազ­մել է հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար՝ 66,7% և 66,5%: ***­ ԵՊՀ­-ո­ւմ 2016-2017 ու­սում­ նա­կան տա­րում շա­րու­նակ­ վել են 48 թե­մա­տիկ և 1 նպա­ տա­կա­յին դրա­մաշ­նոր­հային ծրագ­րեր, 8 հայ-ռու­սա­կան դրա­մաշ­նոր­հային ծրագրեր, որոն­ցից 6-ը բա­րե­հա­ջող ավարտ­վել են: 2017 թվա­կա­ նից գոր­ծում են հետ­ևյալ դրա­ մա­շնոր­հային ծրագ­րե­րը՝ աս­ պի­րանտ­նե­րի և երի­տա­սարդ գի­տաշ­խա­տող­նե­րի հե­տա­զո­ տու­թյուն­նե­րի աջակ­ցու­թյան՝ 10, հայ-ռու­սա­կան՝ 5, հայ-բե­

1190

43 (

15 (

.)

35

.)

13

2016-2017 ուստարում ԵՊՀ ուսանողների թվակազմը

(2016-2017)

13076 (

)

11249 ( .)

344

3909 (

(

)

)

1747 .) ( 3101 .) (

321

808 (

.)

(

23 )

(

)

4

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 3 Հեռակա ուսուցման համակարգում դիմորդների թիվը

2017-2018 ) (

479 (

404 .)

.)

298

լա­ռու­սա­կան՝ 5, թե­մա­տիկ՝ 3: Ընդ­հա­նուր առ­մամբ վեր­ջին 3 տար­վա կտր­ված­քով ՀՀ ԿԳՆ գի­տու­թյան պե­տա­­կան կո­մի­ տեի կող­մից հայ­տա­րար­ված դրա­մաշ­նոր­հային ծրագ­րե­րի մր­ցու­թային շե­մը հաղ­թա­հա­ րած ծրագ­րե­րի մոտ 30%­-ը բա­ժին է ընկ­նում Եր­ևա­նի պե­ տա­կան հա­մալ­սա­րա­նին, իսկ բու­հե­րի կող­մից մր­ցու­թային շե­մը հաղ­թա­հա­րած ծրագ­րե­ րում այդ մաս­նա­բա­ժի­նը կազ­ մում է մոտ 55%:

291

2016-2017 ուստարվա ԵՊՀ պրոֆեսորադասախոսական կազմը

181 (15.1%)

476 (39.8%)

537 (44.9%)

2016-2017 ուստարվա ԵՊՀ հիմնական պրոֆեսորադասախոսական կազմը ըստ տարիքի

179

35 35-65

752

65+

265

Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի գիտական արդյունքը

6

22

6

65 1

30

2016-2017 ուստարում ԵՊՀ գործուղումները 249

686

229

208 ,

2016-2017 ուստարվա ԵՊՀ օտարերկրացի ուսանողները 29 .

69

193

386 25 -

37

.

.

*** ­ աշ­վե­տու ուս­տա­րում Գի­ Հ տա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան վար­չու­թյան կող­մից մշակ­վել է ԵՊՀ միաս­նա­կան հաշ­վետ­վո­ ղա­կան հա­մա­կար­գի գի­տու­ թյանն առնչ­վող հատ­վա­ծը, որը գոր­ծում է www.intranet. ysu.am հաշ­վետ­վո­ղա­կա­նու­ թյան ընդ­հա­նուր հա­մա­կար­ գում: Հա­մա­կար­գը միտ­ված է բո­լոր այն գոր­ծըն­թաց­նե­րի դյու­րաց­մա­նը, որոնք առընչ­ վում են ԵՊՀ աշ­խա­տո­ղի գի­ տակր­թա­կան գոր­ծու­նեու­թյան հաշ­վետ­վու­թյա­նը, և այդ հաշ­ վետ­վու­թյան վրա հիմն­ված մյուս գոր­ծա­ռույթ­ներն ար­ դյու­նա­վետ հա­մա­կար­գե­լուն: Մաս­նա­վո­րա­պես, հա­մա­ձայն ԵՊՀ աշ­խա­տող­նե­րին աշ­ խա­տան­քի որոշ տե­սակ­նե­րի հա­մար վճար­վող լրավ­ճար­նե­ րի հաշ­վարկ­ման և վճար­ման կար­գի՝ www.intranet.ysu.am հաշ­վետ­վո­ղա­կա­­նու­թյան հա­ մա­կար­գի մի­ջո­ցով է իրա­կա­ նաց­վե­լու նաև ԵՊՀ աշ­խա­ տող­նե­րին նշ­ված լրավ­ճար­նե­ րի հատ­կա­ցու­մը: *** ­ աշ­վե­տու Հ ժա­մա­նա­կա­ հատ­վա­ծում հա­մալր­վել են Հա­յա­գի­տական հե­տա­զո­տու­ թյուն­նե­րի ինս­տի­տու­տի հա­ յա­գի­տա­կան կայ­քե­րը. armin. am և 7 թե­մա­տիկ՝ armenianarchaeology.am, armeniaculture.am, armeniandiaspora.am, historyofarmenia.am, armenianlanguage.am, armeniansgenocide.am, armenianreligion.am կայ­քե­րում ընդ­հա­նուր առ­ մամբ ար­դեն իսկ առ­կա են շուրջ 1300 գիրք, 740 գի­տա­ կան հոդ­ված, 3300 գի­տա­հան­ րա­մատ­չե­լի հան­րա­գի­տա­րա­ նային հոդ­ված, 360 քար­տեզ, ինչ­պես նաև որ­պես օժան­դակ մի­ջոց ծա­ռայող լու­սան­կար­ ներ (2729) ու տե­սա­նյու­թեր (66): *** ­Հաշ­վե­տու շր­ջա­նում գրա­ դա­րա­նը հա­մալր­վել է 584 անուն 12.570 միավոր գրա­կա­ նու­թյամբ, որի կազ­մում մըտ­ նում են բազ­մա­լե­զու և բազ­ մա­բո­վան­դակ գր­քեր, ատե­ նա­խո­սու­թյուն­ներ, ամ­սագ­րեր և թեր­թեր։ Նշ­ված գրա­պա­շա­

ԵՊՀ­ ու­սա­նող­նե­րի ­հետ ­տար­վող­ աշ­խա­տանք­նե­րի ­կենտ­րո­նի և ­ուսանողական ­կա­ ռույց­նե­րի ­հա­մա­տեղ­ ի­րա­կա­նաց­րա­ծ աշ­խա­տանք­նե­րի ­մեջ­ ա­ռան­ձին ­խումբ­ են ­կազ­մում «Համահայկական ուսանողական ռազմական բանակումը», Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թյու­նում ­կազ­ մա­կերպ­ված ծ­րագրե­րը (Շու­շիում՝ Խ­. Ա­բո­վյա­նի­ ան­վան դպ­րո­ցում, ­Վար­դան Ս­տե­փա­նյա­նի (Դուշ­ ման ­Վար­դան) 50­-ա­մյա­կին ն­վիր­ված ­մի­ջո­ցա­ռում, ­Վար­դան Ս­տե­փա­նյա­նի­ ան­վան ­դա­սա­րա­նի ­բա­ ցում, դպրո­ցին ­հա­մա­կար­գիչ­նե­րի և գր­քե­րի ն­վի­րա­բե­րու­թյուն, ­Վար­դան Ս­տե­փա­նյա­նի­ ան­վան­պու­ րա­կի ­հիմ­նում ­Շու­շիի ­վար­չա­կան շր­ջա­նում, ­հա­մալ­սա­րա­նա­կան­-ա­զա­տա­մար­տիկ Լ. Ազ­գալ­դյա­ նի 75­-ամ­յա­կին ն­վիր­վածմ­շա­կու­թային ­մի­ջո­ցա­ռում­ ԱՀ ՊԲ ­Տո­նա­շե­նի ­զո­րա­մա­սում, Լ. Ազ­գալդ­­յա­ նի­ ան­վան ­պու­րա­կի ­հիմ­նում ­Բեր­ձո­րում, ­տար­բեր­հան­դի­պում­ներ, քն­նար­կում­ներ,­ ԱՀ ՊԲ ­մի ­շարք ­զո­ րա­մա­սե­րում մ­շա­կու­թային ­մի­ջո­ցա­ռում­ներ՝ ն­վիր­ված ­Շու­շիի ա­զա­տա­գր­ման25­-ա­մյա­կին և­ այլն):

րից 8.354 միավո­րը գի­տա­կան է, 4.173­-ը՝ ու­սում­նա­կան։ *** Կրկ­նա­կի դիպ­լոմ­նե­րով ծրագ­րեր մեկ­նար­կել են «Տըն­ տե­սա­գի­տու­թյան բարձ­րա­ գույն դպ­րոց» հա­մալ­սա­րա­նի հետ, 2 ծրա­գիր մեկ­նար­կել է Բել­գո­րո­դի հա­մալ­սա­րա­նի հետ՝ ֆար­մա­ցիայի և կեն­սա­ բա­նու­թյան բնա­գա­վառ­նե­ րում: ***­ Ար­տա­սահ­մա­նյան գոր­ ծըն­կեր հա­մալ­սա­րան­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան շր­ջա­նա­կում 2016-2017 ու­

սում­նա­կան տա­րում ԵՊՀ-ն ըն­դու­նել է հա­րյու­րից ավե­լի ար­տա­սահ­ման­ցի գոր­ծըն­կերմաս­նա­գետ­նե­րի, ով­քեր հան­ դես են եկել դա­սա­խո­սու­թյուն­ նե­րով և իրա­կա­նաց­րել հե­տա­ զո­տա­կան աշ­խա­տանք­ներ: *** ­ աշ­վե­տու ու­սում­նա­կան Հ տար­վա ըն­թաց­քում ստո­ րագր­վել է 33 պայ­մա­նա­գիր ար­տա­սահ­մա­նյան բու­հե­րի հետ: *** ­Կազ­մա­կերպ­վել է լույս տես­նող և նախ­կի­նում հրա­ տա­րակ­ված գրա­կա­նու­թյան

առա­քու­մը Լի­բա­նա­նի, Սի­ րիայի և Իրա­նի հայ­կա­կան հա­մայնք­նե­րի մշա­կու­թային, ու­սում­նա­կան կենտ­րոն­ներ, ինչ­պես նաև «Գա­լուստ Գյուլ­ բեն­կյան» հիմ­նադ­րա­մին (Լի­ սա­բոն)՝ Եվ­րո­պայի հայ­կա­ կան հա­մայնք­նե­րում դրանք տա­րա­ծե­լու նպա­տա­կով: 2016-2017 ու­սում­նա­կան տա­ րում այդ նպա­տա­կով առաք­ վել է շուրջ 120 կտոր գրա­կա­ նու­թյուն: *** Տ­պագր­վել է «Եր­ևա­նի հա­ մալ­սա­րան» պաշ­տո­նա­թեր­ թը, որն ան­վճար բա­ժան­վել է ԵՊՀ աշ­խա­տող­նե­րին, ու­սա­

ԵՊՀ մինչ­հա­մալ­սա­րա­նա­կան կր­թու­թյան վար­չու­թյու­նը դպ­րոց­նե­րի ավար­տա­կան դա­սա­ րան­նե­րի աշա­կերտ­նե­րի հա­մար 9-րդ տա­րին անընդ­մեջ կազ­մա­կեր­պում և ան­ց է կաց­նում օլիմ­պիադա՝ հան­րա­կր­թա­կան տար­բեր առար­կա­նե­րի գծով: Այս տա­րի երկ­րորդ ան­գամ օլիմ­ պիադան ան­ցկաց­վել է 2 փու­լով ԵՊՀ­-ո­ւմ և ՀՀ բո­լոր մար­զե­րում: Մաս­նա­կից­նե­րի թի­վը 1-ին փու­լում 2283 էր, 2-րդ փու­լում` 397: Ինչ­պես նա­խորդ տա­րի, 2017 թ. ևս օլիմ­պիադայի 2-րդ փու­ լում հաղ­թած և 1-ի­ն, 2-րդ, 3-րդ կար­գի դիպ­լոմ­նե­րի ար­ժա­նա­ցած 86 աշա­կերտ­ներ վճա­րո­վի հա­մա­կարգ ըն­դուն­վե­լու դեպ­քում 1-ին կուր­սում կս­տա­նան ուս­ման վար­ձի զեղչ՝ հա­մա­պա­տաս­ խա­նա­բար 50, 40 և 30 տո­կո­սի չա­փով:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

5

| www.ysu.am

2016-2017 ուստարում ԵՊՀ գիտական գործունեության արդյունքները

1636 74 218 «­Վե­բո­մետ­րիքս» (Webometrics Ranking of World Unisvesuties) կայ­քի՝ բու­հե­րի վար­կանի­շա­վոր­ման սանդ­ղա­կում 2017 թվա­կա­ նի հու­լի­սի դրու­թյամբ ԵՊՀ-ն 2651-րդ տե­ղում է:

ԵՊՀ հրա­տա­րակ­չու­թյու­նը հաշ­վե­տու ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նում հրա­տա­րա­կել է գի­տա­կր­թա­կան լայն ընդ­գր­կում ու­նե­ցող 97 անուն գիրք և 60 հա­մար պար­բե­րա­կան:

նող­նե­րին և բու­հի հետ հա­մա­ գոր­ծակ­ցող կազ­մա­կեր­պու­­ թյուն­նե­րին, Հա­յաս­տա­նում գոր­ծող այլ բու­հե­րի: ***­ Ա­ռա­վել ակ­տիվ աշ­խա­ տանք­ներ են ըն­թա­ցել հա­մա­ ցան­ցային տի­րույ­թում ԵՊՀ­-ի վե­րա­բե­րյալ տե­ղե­կատ­վու­ թյան և տե­սա­նյու­թե­րի տա­ րած­ման ուղ­ղու­թյամբ. պատ­ րաստ­վել են հա­մալ­սա­րա­նի մա­սին պատ­­մող տե­սա­նյու­ թեր, ապա­հով­վել է դրանց տա­րա­ծու­մը, ամ­րապնդ­վել են զանգ­վա­ծային լրատ­վու­թյան մի­ջոց­նե­րի հետ նախ­կին կա­ պե­րը:

*** Մ­շակ­­վել է ԵՊՀ հան­րային կա­պե­րի, կոր­պո­րա­տիվ սո­ ցիալա­կան պա­տաս­­խա­նա­ տվու­թյան (ԿՍՊ) և մար­քե­ թին­գային գոր­ծու­նեու­թյան հայե­ցա­կար­գի նա­խա­գի­ծը, որը 2017 թվա­կա­նի հու­լի­սի 6-ին ըն­դուն­վել է ԵՊՀ գի­տա­ կան խորհր­դի կող­մից: ***­ Ի­րա­կա­նաց­վել է տպա­գիր ԶԼՄ-նե­րում, ին­տեր­նե­տային կայ­քե­րում և հե­ռուս­տաըն­կե­ րու­թյուն­նե­րում ԵՊՀ­-ի մա­սին հրա­պա­րակ­ված նյու­թե­րի մո­ նի­թո­րինգ: Հաշ­վե­տու ժա­մա­ նա­կա­հատ­վա­ծում տպա­գիր լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րում ԵՊՀ­-ի

մա­սին հրա­պա­րակ­վել է 810 նյութ, իսկ ին­տեր­նե­տային կայ­քե­րում ԵՊՀ­-ին ան­դրա­ դար­ձած նյու­թե­րի թի­վը 2769 է: Հա­յաս­տա­նյան հե­ռուս­ տաըն­կե­րու­թյուն­­նե­րով ԵՊՀ-ի վե­րա­բե­րյալ հեռար­ձակ­վել է 115 տե­սա­նյութ:

2016-2017 ուստարվա ԵՊՀ շրջանավարտներ

4524 (2016-2017)

3278 (

*** Մ­շակ­վել և վեր­լուծ­վել են էլեկտ­րո­նային փոս­տով ու «Facebook» սո­ցիալա­կան կայ­քի մի­ջո­ցով ստաց­ված նա­մակ­նե­րը: ԵՊՀ պոր­տա­ լում գոր­ծող «Հարց-պա­տաս­ խան» բաժ­նի մի­ջո­ցով ստաց­ վել են բազ­մա­բնույթ նա­մակ­ ներ (1481՝ հայե­րեն, ան­գլե­ րեն, ռու­սե­րեն), որոնց ԵՊՀ

(

2603 ., 455 )

1246 )

(

(

675 ., 197 )

(

)

926 ., 12

320 ., 17 )

)

«Ծննդօգնություն համալսարանականներին» ծրագրի արդյունքները

33

18

1

26 78 (2.975.000 )

տար­բեր ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­ րի մաս­նա­գի­տա­կան պար­զա­ բա­նում­­նե­րից հե­տո տր­վել են սպա­ռիչ պա­տաս­խան­ներ:

Գրա­դա­րա­նի ավ­տո­մա­տաց­ման և այլ բա­ժին­նե­րի ջան­քե­րով էլեկտ­րո­նային գրա­ցու­ցակ­ ներ են մուտք գոր­ծել 43.750 միավոր գրա­կա­նու­թյան տվյալ­ներ, որով ան­ցած տար­վա ցու­ցա­ նիշ­նե­րը գե­րա­զանց­վել են շուրջ 3,5 ան­գամ։ Հնա­տիպ գրա­կա­նու­թյան բաժ­նում մուտ­քագր­վել և քար­տագր­վել է ար­դեն «Գյուլ­բեն­կյան» ֆոն­դի (շուրջ 3.400 միավոր) եր­կու եր­րոր­դը։ Նույն բաժ­նում ավար­տին է հասց­վել ռու­սա­լե­զու ֆոն­դի մուտ­քագ­րու­մը՝ էլեկտ­րո­նային քար­տա­րա­նը հարս­տաց­նե­լով 5.500 միավո­րից ավե­լի ռու­սե­րեն հնա­տիպ­նե­րի տվյալ­նե­րով, որոնց մեջ կան սա­կա­վա­թիվ տպա­քա­նա­կով ար­ժե­քա­վոր հրա­տա­րա­կու­թյուն­ներ։

*** ­ աշ­վե­տու ուս­տա­րում շա­ Հ րու­նակ­վել են աշ­խա­տանք­ նե­րը ներ­հա­մալ­սա­րա­նա­կան ցան­ցի ընդ­լայն­ման ուղ­ղու­ թյամբ. ԵՊՀ ցան­ցին են միաց­ վել ինչ­պես նոր ձեռք բեր­ված, այն­պես էլ նախ­կի­նում ձեռք բեր­ված հա­մա­կար­գիչ­նե­ րը (շուրջ 150 հա­մա­կար­գիչ): ԵՊՀ ներ­քին ցան­ցին միաց­ ված ընդ­հա­նուր կե­տե­րի (սար­ քե­րի) թի­վը հա­սել է 2810­-ի, իսկ ան­լար ին­տեր­նետ կա­պի­ նը (WiFi)՝ 125­-ի: Ապա­հով­վել է ԵՊՀ­-ո­ւմ ին­տեր­նե­տային կա­

պի կա­յուն թո­ղու­նա­կու­թյու­նը, և մի­ջի­նը կազ­մել է 60 Mb/s: *** 2016-2017 ու­սում­նա­կան տար­վա ըն­թաց­քում մշակ­վել և ստեղծ­վել է «ԵՊՀ աշ­խա­տա­ կից­նե­րի հա­մա­ցան­ցային ներ­ քին տի­րույթ» («Ինտ­րա­նետ», intranet.ysu.am) հա­մա­կար­ գը, որը ԵՊՀ աշ­խա­տող­նե­ րին իրենց աշ­խա­տանք­նե­րի մա­սին տե­ղե­կատ­վու­թյուն մուտ­քագ­րե­լու հնա­րա­վո­րու­ թյուն է ըն­ձե­ռում (հոդ­ված­ ներ, գի­տա­ժո­ղո­վի նյու­թեր, մե­նագրու­թյուն­ներ, գր­քեր, ու­սում­նա­կան ձեռ­նարկ­ներ, դա­սա­խո­սու­թյուն­ներ, ար­տո­ ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 6 ¦

6

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

______________________________

սեր, 15.5 մլն դրա­մի ավ­տո­մե­ քե­նայի վա­ռե­լա­նյու­թեր:

§ êÏǽµÁ` ¿ç 5

նագ­րեր, դրա­մաշ­նորհ­ներ, քար­տեզ­ներ), ինչ­պես նաև դյու­րին է դարձ­նում հա­վա­ քա­գր­ված տե­ղե­կատ­վու­թյան վե­րամշակ­մամբ տար­բեր տե­ սա­կի հաշ­վետ­վու­թյուն­ներ կազ­մե­լը: Հա­մա­կար­գից օգտ­ վող աշ­խա­տող­նե­րի թի­վը 1634 է, իսկ մուտ­քագր­ված և հաս­ տատ­ված աշ­խա­տու­թյուն­նե­ րի թի­վը՝ մոտ 5320: *** ­Հաշ­վե­տու ժա­մա­նա­կա­ հատ­վա­ծում մեկ­նար­կել են «Ու­ս ա­ն ող-հա­մ ալ­ս ա­ր ան» վիր­տո­ալ տի­րույ­թի (ու­սա­նո­ ղա­կան ինտ­րա­նետ, virtual. ysu.am) ստեղծ­ման աշ­խա­ տանք­նե­րը: Ստեղծ­վել է տի­ րույ­թի հիմ­քը: «Ու­սա­նող-հա­ մալ­սա­րան» վիր­տու­ալ տի­ րույ­թի նպա­տակն է ապա­հո­ վել սո­վո­րո­ղի և հա­մալ­սա­րա­ նի դա­սա­խոս­նե­րի, տար­բեր կր­թա­գի­տա­կան և վար­չա­կան կա­ռույց­նե­րի միջև տե­ղե­կատ­ վու­թյան ար­դյու­նա­վետ փո­ խա­նակ­ման գոր­ծըն­թա­ցը, ավ­տո­մա­տաց­նել աշ­խա­տան­ քային մի շարք գոր­ծա­ռույթ­ ներ և նպաս­տել ու­սում­նա­ կան ու կազ­մա­կերպ­չա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րում կի­րառ­վող տե­ղե­կատ­վա­կան հա­մա­կար­ գե­րի ար­դյու­նա­վե­տու­թյան բարձ­րաց­մա­նը: ***­ ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյան ֆի­նան­ սա­կան մի­ջոց­նե­րից օգ­նու­ թյան կար­գով հա­մալ­սա­րա­նի 369 աշ­խա­տող­նե­րի, առան­ ձին դեպ­քե­րում նաև սո­ ցիալա­պես խիստ անա­պա­հով և հա­սա­րա­կա­կան ակ­տի­վու­ թյուն ցու­ցա­բե­րած ու­սա­նող­ նե­րի հատ­­­կաց­վել է 17301000 (տասնյոթ մի­լիոն երեք հարյուր մեկ հա­զար) դրա­մի օգ­ նու­թյուն: 2016-2017 ուս­տա­ րում ԵՊՀ աշ­խա­տող­նե­րի՝ ԵՊՀ­-ու­մ սո­վո­րող 160 երե­խա­ նե­րի հա­մար կի­րառ­վել է ուս­ ման վար­ձի մինչև 80% զեղչ՝ ԵՊՀ ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­նե­ րից հատ­կաց­նե­լով 52701500 (հի­սու­ներ­կու մի­լիոն յոթ հա­ րյուր մեկ հա­զար հինգ հա­ րյուր) դրամ, իսկ խրա­խուս­ ման և օգ­նու­թյան նպա­տա­կով 82 աշ­խա­տո­ղի հատ­կաց­վել է 15150000 (տասն­հինգ մի­ լիոն հա­րյուր հի­սուն հա­զար) դրամ: *** 2016 թ. ապ­րի­լին Ար­ցա­ խի Հան­րա­պե­տու­թյու­նում տե­ղի ու­նե­ցած լայ­նա­ծա­վալ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­ րի ըն­թաց­քում զոհ­ված զին­ ծա­ռայող­նե­րի ըն­տա­նիք­նե­րի վի­ճա­կը բա­րե­լա­վե­լու նպա­ տա­կով ԵՊՀ-ն 2016 թ. հու­

*** 2016-2017 ուս­տա­րում կա­ տար­վել են շուրջ 585,6 մլն դրա­մի շի­նա­րա­րա­կան և վե­ րա­նո­րոգ­ման աշ­խա­տանք­ ներ: Հիմ­նա­նո­րոգ­վել է ԵՊՀ ու­սա­նո­ղա­կան հան­րա­կա­ցա­ րա­նի (Ծա­րավ աղ­բյու­րի 55ա) «Դ» մաս­նա­շեն­քը:

Google PageRank­-ի տվյալ­նե­րի հա­մա­ձայն՝ ԵՊՀ պաշ­տո­նա­կան կայ­քին տր­վել է 7 միավոր, ին­չը հա­մար­վում է բա­վա­կա­նին լավ արդ­յունք և հա­յաս­տա­նյան բու­հա­կան հա­մա­կար­գում ամե­նա­բարձրն է: նի­սի 1-ից իրա­կա­նաց­նում է զոհ­ված 24 զին­ծա­ռայո­ղի 56 ան­չա­փա­հաս երե­խա­նե­րին մինչև նրանց չա­փա­հաս դառ­ նա­լը ամե­նամ­սյա դրա­մա­ կան օգ­նու­թյուն տրա­մա­դրե­ լու ծրա­գիր: Յու­րա­քան­չյուր զոհ­ված զին­ծա­ռայո­ղի ըն­տա­ նի­քի մեկ ան­չա­փա­հաս երե­ խային ամ­սա­կան վճար­վող օգ­նու­թյան չա­փը քա­ռա­սուն հա­զար ՀՀ դրամ է, իսկ նույն ըն­տա­նի­քի յու­րա­քան­չյուր հա­ջորդ երե­խայի հա­մար՝ քսան հա­զար ՀՀ դրամ:

***­ ԵՊՀ-ն 2017 թվա­կա­նի հուն­վա­րի 1-ից իր հիմ­նա­կան

աշ­խա­տող­նե­րի հա­մար «Ռոս­ գոսստ­րախ­-Ար­մե­նիա» ապա­ հո­վագ­րա­կան ըն­կե­րու­թյու­նից մր­ցու­թային կար­գով ձեռք է բե­րել բժշ­կա­կան ապա­հո­վագ­րու­թյան փա­թեթ, որը հնա­ րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս ապա­ հո­վագ­րու­թյան մի­ջո­ցով իրա­ կա­նաց­նելու տա­րե­կան կան­ խար­գե­լիչ հե­տա­զո­տու­թյուն, աշ­խա­տա­կից­նե­րի տա­րե­կան պար­տա­դիր բժշ­կա­կան զըն­ նում, շտապ և ան­հե­տա­ձգե­լի բժշ­կա­կան օգ­նու­թյուն, պայ­ մա­նագ­րով նա­խա­տես­ված հի­վան­դու­թյուն­նե­րի ամ­բու­լա­ տոր և ստա­ցիոնար բու­ժում, քրո­նիկ հի­վան­դու­թյուն­նե­րի սրաց­ման բու­ժում:

*** 2016-2017 ուս­տար­վա ըն­ թաց­քում ձեռք են բեր­վել շուրջ 80,8 մլն դրամ ար­ժո­ղու­թյամբ հա­մա­կարգ­չային տեխ­նի­կա, հա­մա­կարգ­չային պա­հես­տա­ մա­սեր, պատ­ճե­նա­հա­նող և տպիչ սար­քեր, ինչ­պես նաև 20,5 մլն դրա­մի կեն­ցա­ղային սար­քա­վո­րում­ներ և էլեկտրա­ տեխ­նի­կա, 53,2 մլն դրա­մի տն­տե­սա­կան ապ­րանք­ներ ու սան­հի­գիենիկ մի­ջոց­ներ, 238,2 մլն դրա­մի քի­միական նյու­թեր և լա­բո­րա­տոր սար­քա­վո­րում­ ներ, 40,1 մլն դրա­մի կա­հույք, 14,7 մլն դրա­մի գրե­նա­կան պի­տույք­ներ, 2,7 մլն դրա­մի տպագ­րա­կան նյու­թեր, 4.9 մլն դրա­մի ավ­տո­պա­հես­տա­մա­

Ընդ­հա­նուր առ­մամբ 2016-2017 ուս­տա­րում ԵՊՀ մինչ­հա­մալ­սա­րա­նա­կան կր­թու­թյան վար­ չու­թյու­նը ֆա­կուլ­տետ­նե­րի դե­կան­նե­րի աջակ­ցու­թյամբ և պրոֆեսորադա­սա­խո­սա­կան կազ­մի մի քա­նի տաս­նյակ ակ­տիվ ու նվիր­ված ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի ու­ժե­րով Եր­ևա­նի և մար­զե­րի շուրջ 76 դպ­րոց­նե­րի բարձր դա­սա­րան­նե­րի աշա­կերտ­նե­րի հա­մար կազ­մա­կեր­պել է 454 ակ­նար­ կային և բո­վան­դա­կային դա­սա­խո­սու­թյուն­ներ:

*** 2016-2017 ուս­տա­րում ԵՊՀ Իջ­ևա­նի մաս­նա­ճյու­ղի բա­կա­լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րով առ­կա ու­սուց­մամբ 10 մաս­նա­գի­տու­թյուն­նե­րի գծով ըն­դուն­վել է 196 դի­մորդ (նա­ խորդ ուս­տար­վա 161­-ի փո­ խա­րեն), այդ թվում 38­-ը՝ ան­ վճար, 123­-ը՝ վճա­րո­վի, իսկ հե­ռա­կա ու­սուց­մամբ 7 մաս­ նա­գի­տու­թյուն­նե­րի գծով` 201 դի­մորդ (նա­խորդ ուս­տար­վա 217­-ի փո­խա­րեն): *** 2016-2017 ուս­տա­րում ԵՊՀ Իջ­ևա­նի մաս­նա­ճյուղն ու­նե­ցել է բա­կա­լավ­րի կր­թա­ կան ծրագ­րով առ­կա և հե­ռա­ կա ու­սուց­մամբ սո­վո­րող 1685 ու­սա­նող, նրան­ցից 1533­-ը՝ վճա­րո­վի հա­մա­կար­գում: *** ­ աշ­վե­տու Հ ուս­տա­րում ԵՊՀ Իջ­ևա­նի մաս­նա­ճյու­ ղում դա­սա­վան­դել են հիմ­նա­ կան և հա­մա­տե­ղու­թյամբ 126 դա­սա­խոս­ներ, այդ թվում՝ 3 պրո­ֆե­սոր (2.4%), 38 դո­ցենտ (30,1%), 51 ասիս­տենտ և 34 դա­սա­խոս (67.5%), որոն­ցից գի­տա­կան աս­տի­ճա­նով՝ 3 դոկ­տոր և 66 թեկ­նա­ծու, ընդ որում՝ գի­տա­կան աս­տի­ճան ու­նե­ցող դա­սա­խոս­նե­րի հաշ­ վեկ­շի­ռը 50%­-ից ավե­լի է: Մաս­նա­ճյու­ղում դա­սա­խոս­նե­ րի մի­ջին տա­րի­քը 47 է. մինչև 35 տա­րե­կան դա­սա­խոս­նե­ րի թի­վը 30 է (23,8%), 36-65 տա­րե­կան՝ 87 (69,1%), 65-ից բարձր՝ 9 (7,1%): Կա­նայք կազ­մում են հիմ­նա­կան դա­ սա­խո­սա­կան կազ­մի 45,25%­ը (57): 2016-2017 ուս­տա­րում մաս­նա­ճյուղն ու­նե­ցել է 1 դոկ­ տո­րանտ, 2 աս­պի­րանտ և 9 հայ­ցորդ: Լրիվ հաս­տի­քային հա­մար­ժե­քով ու­սա­նող-դա­ սա­խոս հա­րա­բե­րակ­ցու­թյու­նը կազ­մել է 20,6: *** ­ աշ­վե­տու Հ ուս­տա­րում հրա­տա­րակ­վել են ԵՊՀ Իջևա­նի մաս­նա­ճյու­ղի դա­սա­ խոս­նե­րի 2 մե­նա­գրու­թյուն, 5 ու­սում­նա­կան և ու­սում­նա­մե­ թո­դա­կան ձեռ­նարկ, 63 գի­ տա­կան հոդ­ված, զե­կուց­ման 1 թե­զիս:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

7

| www.ysu.am

Ս­տո­րագր­վեց փո­խըմբռն­ման հու­շա­գիր ­ եկ­տեմ­բե­րի 5-ին ԵՊՀ­-ի Դ և «Ֆի­լիպ Մոր­րիս Ար­մե­ նիա» ՍՊԸ­-ի միջև ստո­ րագր­վեց փո­խըմբռն­ման հու­շա­գիր: Ս­լա­վա Բա­դա­լյան ­Հու­շագ­րի ստո­րագր­մա­նը ներ­կա էին ԵՊՀ ռեկ­տոր Արամ Սի­մո­նյա­նը, գի­տա­կան քա­ղա­ քա­կա­նու­թյան և մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան գծով պրո­ռեկ­տոր Գե­ղամ Գևորգյա­ նը, Տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տե­տի դե­ կան Հայկ Սարգ­սյա­նը, IBM նո­րա­րա­րա­կան լու­ծում­նե­րի ու տեխ­նո­լո­գիանե­րի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Բագ­րատ Են­գի­բարյա­նը, «Ֆի­լիպ Մոր­րիս» ըն­ կե­րու­թյան գլ­խա­վոր տնօ­րեն Նա­տա­լիա Մայո­րո­վան, նույն ըն­կե­րու­թյան ար­տադրան­ քի հե­տա­զո­տու­թյան և ՄՍ գծով տնօ­րեն Լու­կա Ռոս­սին, տեխ­նո­լո­գիական հար­ցե­րով կա­ռա­վա­րիչ Ռի­կար­դո Ռի­ վա Ռե­ջիորին, կոր­պո­րա­տիվ հար­ցե­րով կա­ռա­վա­րիչ Վա­հե Դա­նիելյա­նը և ՀՀ էկո­նո­մի­

կայի փոխ­նա­խա­րար Էմիլ Տա­ րասյա­նը: ­Ռեկ­տոր Արամ Սի­մո­նյա­նը ող­ջու­նեց «Ֆի­լիպ Մոր­րիս Ար­ մե­նիա» ՍՊԸ­-ի պատ­վի­րա­կու­ թյան ան­դամ­նե­րին և հա­կիրճ ներ­կա­յաց­րեց ԵՊՀ գոր­ծու­ նեու­թյու­նը: ­«Ու­րախ ենք Ձեզ հետ այս հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը սկ­սե­ լու հա­մար: Հու­շագ­րի կն­քու­մը մեր գոր­ծակ­ցու­թյան առա­ջին

քայլն է: Հու­սով ենք, որ մեր հա­մա­տեղ գոր­ծու­նեու­թյան հա­ջորդ փու­լե­րը կլի­նեն օգ­տա­ կար ու ար­դյու­նա­վետ: Առա­ ջի­կա­յում կփոր­ձենք իրա­կա­ նաց­նել փոխ­գոր­ծակ­ցու­թյան կոնկ­րետ ծրագ­րեր, մշա­կել նոր գա­ղա­փար­ներ»,- ասաց ԵՊՀ ռեկ­տոր Արամ Սի­մո­նյա­նը: «­Ֆի­լիպ Մոր­րիս Ար­մե­նիա» ՍՊԸ­-ի պատ­վի­րա­կու­թյան ան­դամ­նե­րը հա­յաս­տանյան

հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րի ու մշա­ կում­նե­րի ոլոր­տում բարձր որա­կի մարդ­կային կա­պի­տա­լի ձևա­վոր­մա­նը նպաս­տե­լու գոր­ ծում իրենց պատ­րաս­տա­կա­ մու­թյու­նը հայտ­նե­ցին: «­Մենք չա­փա­զանց ոգ­ևոր­ ված ենք՝ հայ տա­ղան­դա­վոր երի­տա­սարդ գիտ­նա­կան­նե­ րին հա­մաշ­խար­հային հե­ղի­ նա­կու­թյուն ու­նե­ցող ու իրենց ոլորտ­նե­րում առա­ջա­տար

գիտ­նա­կան­նե­րի հետ շփ­ման հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ձե­ռե­լով: Սա ապա­ցու­ցում է մեր վս­տա­ հու­թյունն ու նվիր­վա­ծու­թյունն այն երկ­րին, որ­տեղ մենք ապ­ րում ու աշ­խա­տում ենք»,- նշեց «Ֆի­լիպ Մոր­րիս Ար­մե­նիա» ՍՊԸ­-ի գլ­խա­վոր տնօ­րեն Նա­ տա­լիա Մայո­րո­վան: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում քն­նարկ­վե­ցին երկ­կողմ հե­ տաքրք­րու­թյուն ներ­կա­յաց­նող ուղ­ղու­թյուն­նե­րով կր­թա­կան ու գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան նա­ խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րի իրա­կա­ նաց­ման հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­ րը, որոնք կա­րող են նե­րա­ռել ինչ­պես մա­գիստ­րո­սա­կան, այն­պես էլ աս­պի­րան­տա­կան ծրագ­րե­րի մշա­կու­մը: Ն­շենք նաև, որ ներ­կա­յումս Շվեյ­ցա­րիայում և Սին­գա­պու­ րում տե­ղա­կայ­ված «Ֆի­լիպ Մոր­րի­սի» գի­տա­հե­տա­զո­տա­ կան կենտ­րոն­նե­րում կա­տար­ վում են հիմ­քային ու կի­րա­ ռա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­ներ քի­միայի, կեն­սա­բա­նու­թյան, ֆի­զի­կայի, մա­թե­մա­տի­կայի, ին­ժե­նե­րու­թյան, ջեր­մա­դի­նա­ մի­կայի և այլ ոլորտ­նե­րում:

Ֆա­կուլ­տետ­ներն ամ­փո­փել են ան­ցած ուս­տա­րին­ Ինչ­պես ամեն տա­րի, այս տա­րի նույն­պես բո­լոր ֆա­կուլ­տետ­նե­ րում տե­ղի են ու­նե­ցել գիտ­խորհր­դի տա­րե­ վեր­ջյան ամ­փո­փիչ նիս­ տեր, որոնց ըն­թաց­քում դե­կան­նե­րը հան­դես են եկել հաշ­վետ­վու­թյուն­նե­ րի ներ­կա­յաց­մամբ: Ք­նար Մի­սա­կյան Յու­րա­քան­չյուր ֆա­կուլ­ տետ նախ ամ­բիոն­նե­րի ներ­ սում քն­նար­կում­ներ է ան­ցկաց­ րել՝ գնա­հա­տե­լով ամ­բիոնի աշ­խա­տանք­նե­րը, այ­նու­հետև դե­կան­նե­րը գիտ­խորհր­դի նիս­ տում տա­րե­կան կտր­ված­քով ներ­կա­յաց­րել են ֆա­կուլ­տե­տի գոր­ծու­նեու­թյու­նը: ­Ֆա­կուլ­տետ­նե­րի դե­կան­ նե­րը որո­շա­կի տվյալ­նե­րով ներ­կա­յաց­րել են նա­խորդ ուս­ տար­վա ընդ­հա­նուր նկա­րա­ գի­րը, ան­դրա­դար­ձել են նաև

Ա. Գրիգորյանը և Ռ. Մարտիրոսյանը (Ռադիոֆիզիկայի ֆակուլտետ)

ու­սում­նա­կան և գի­տա­կան գոր­ծու­նեու­թյան ար­դյունք­նե­ րին՝ ընդ­գծե­լով ոչ միայն ձեռք­ բե­րում­նե­րը, այլև բաց­թո­ղում­ նե­րը: ­Ֆա­կուլ­տե­տային գիտ­

խորհր­դի ան­դամ­ներն էլ գնա­ հա­տել են դե­կա­նի և ֆա­կուլ­ տե­տի աշ­խա­տանք­նե­րը, հան­ դես եկել կոնկ­րետ առա­ջար­ կու­թյուն­նե­րով և բարձ­րաց­րել ֆա­կուլ­տե­տում կամ ամ­բիոն­

նե­րում առ­կա խն­դիր­նե­րը: ­Տա­րե­վեր­ջյան նիս­տե­րին մաս­նակ­ցել են նաև ԵՊՀ ռեկ­ տոր Արամ Սի­մո­նյա­նը, ու­ սում­նա­­կան աշ­խա­տանք­նե­րի գծով պրո­ռեկ­տոր Ալեք­սանդր

Գրի­գո­րյա­նը, գի­տա­կան քա­ ղա­քա­կա­նու­թյան և մի­ջազ­ գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան գծով պրո­ռեկ­տոր Գե­ղամ Գևոր­գյա­նը: Պրոռեկտորներն ան­դրա­ դար­ձել են ֆա­կուլ­տետ­նե­րի գոր­ծու­նեու­թյան ընդ­հա­նուր գնա­հա­տա­կա­նին, պրո­ֆե­սո­ րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի և ու­սա­նո­ղու­թյան բարձ­րա­ձայ­ նած խն­դիր­նե­րին, ինչ­պես նաև բա­վա­կա­նին հան­գա­մա­ նա­լից պա­տաս­խա­նել ֆա­կուլ­ տետ­նե­րի գիտ­խորհր­դի ան­ դամ­նե­րի հար­ցե­րին: ԵՊՀ բո­լոր ֆա­կուլ­տետ­նե­ րի գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րում դե­կան­նե­րի ներ­կա­յաց­րած հաշ­վետ­վու­թյուն­նե­րը գնա­ հատ­վել են բա­վա­րար: Ն­շենք նաև, որ բո­լոր ֆա­ կուլ­տետ­նե­րի ամ­փո­փիչ նիս­ տե­րից հե­տո քն­նար­կում­նե­րի ար­դյունք­նե­րը և հն­չեց­ված առա­ջարկ­նե­րը քն­նարկ­վել են ԵՊՀ ղե­կա­վա­րու­թյան կող­ մից:

8

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

­ Իզ­միր­լյան» հիմ­նադ­րա­մի « ֆինանսավորմամբ ընթանում են գրադարանի վե­րա­նո­րոգ­ման աշխատանքները Նոյեմ­բե­րի վերջից սկսվել են ԵՊՀ Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրա­դա­րա­նի վե­րա­նո­րոգ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը: Թեմայի վերաբերյալ մեր թղթակից Սլավա Բադալյանը զրու­ցել է գրա­դա­րա­նի տնօրեն Եզ­նիկ Միր­զո­յա­նի հետ: րին հնա­րա­վո­րու­թյուն կտան լից­քա­վո­րե­լու իրենց հա­մա­ կար­գիչ­նե­րը, պլան­շետ­նե­րը և այլն:

Ձախից՝ Եզնիկ Միրզոյանը

- Պա­րո՛ն Միր­զո­յան, գրա­ դա­րա­նի մաս­նա­վո­րա­պես ո՞ր հատ­ված­ներն են նո­ րոգ­վում: - Այժմ կա­տար­վում է գրա­դա­րա­նի ճե­մաս­րա­հի, մի­ջանցք­նե­րի, պատշ­գամ­ բային հատ­ված­նե­րի ամ­բող­ ջա­կան վե­րա­նո­րո­գում: Առա­ ջի­նից վե­ցե­րորդ հար­կե­րում կա­տար­վող աշ­խա­տանք­նե­ րի շր­ջա­նա­կում փոխ­վում են նաև գրա­դա­րա­նի հին դռ­նե­ րը, վե­րա­նո­րոգ­վում է աս­տի­ ճա­նա­վան­դա­կը: Պա­տե­րը նախ­կի­նում տար­բեր գույ­ներ ու­նեին, իսկ այժմ դրանք կլի­ նեն միագույն: ­Ներ­սի հատ­վա­ծում՝ երե­ս­ պատ­ված մա­սե­րում, պատըշ­ գամբ­նե­րում կային պոկ­ված քա­րեր, որոնք նույն­պես վե­ րա­կանգն­վել են: Այս ամե­նից զատ՝ շեն­քի տա­նի­քին տե­ ղադր­վել է սպի­րա­լային հա­ տուկ հա­մա­կարգ, որը խո­չըն­ դո­տում է տե­ղում­նե­րի ներ­ թա­փան­ցու­մը շի­նու­թյուն: Այդ սպի­րալ­ներն անցկաց­վել են նաև ջր­հոր­դան­նե­րի մի­ջով, որ­պես­զի դրանք միշտ ան­ցա­ նե­լի լի­նեն: Վե­րա­նո­րոգ­վել է նաև Չա­ րեն­ցի փո­ղո­ցի մուտ­քից տե­

սա­նե­լի պատշ­գամ­բը, որը, ան­ձր­ևի ու ձյան տակ լի­նե­ լով, ամ­բող­ջու­թյամբ քայ­քայ­ վել էր: Դրա պատ­ճա­ռով տե­ ղում­նե­րի ժա­մա­նակ մուտ­քի ամ­բողջ հատ­վա­ծում ջու­րը պար­զա­պես հո­սում էր, և շըր­ ջա­կայ­քում շի­նու­թյան պա­ տե­րը կլա­նում էին այդ խո­նա­ վու­թյու­նը: - Տես­նում ենք նաև, որ էլեկտ­րա­կան հո­սան­քի նոր գծեր են ան­ցկաց­ վում...

- Այո՛, տր­վում են լու­սա­ վո­րու­թյան ապա­հով­ման ճշգրիտ լու­ծում­ներ: Մեզ մոտ՝ գրա­դա­րա­նի պատշ­գամբ­նե­ րում, լու­սա­վո­րու­թյան սար­ քե­րը տե­ղադր­ված էին պա­ տե­րի վրա, իսկ այժմ դրանք «հա­վաք­վում են» վեր­ևում: Նախ­կի­նում կային նաև լամ­ պեր, որոնք չէին աշ­խա­տում: Դրանք ամ­բող­ջու­թյամբ փո­ խա­րին­վել են նո­րե­րով: Այդ­ պի­սով փոր­ձում ենք ապա­հո­ վել ան­հրա­ժեշտ լու­սա­վո­րու­ թյու­նը, ինչն ամե­նա­կար­ևոր խն­դիր­նե­րից է: Գրա­դա­րա­նի պատշ­գամբ­նե­րի պա­տե­րին ավե­լաց­րել ենք նաև հո­սան­ քի կե­տեր, որոնք ու­սա­նող­նե­

- Վե­րա­նո­րոգ­ման աշ­խա­ տանք­նե­րով պայ­մա­նա­ վոր­ված ան­հար­մա­րու­ թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ ի՞նչ ար­ձա­գանք­ներ եք ստա­նում ու­սա­նող­նե­րից: - Հա­ճախ եմ շր­ջում գրա­ դա­րա­նի տա­րած­քով և հետևե­լով կա­տար­վող աշ­խա­ տանք­նե­րին՝ տես­նում եմ նաև ու­սա­նող­նե­րի վե­րա­բեր­մուն­ քը: Ճիշտ է, որո­շա­կի ան­հար­ մա­րու­թյուն­ներ կան, բայց ու­սա­նող­ներն ըմբռ­նու­մով են մո­տե­նում և նույ­նիսկ իրենց ու­րա­խու­թյունն են հայտ­նում իրա­կա­նաց­վող աշ­խա­տանք­ նե­րի առու­մով: Ու­սում­նա­կան հա­ջորդ կի­սա­մյա­կից կու­նե­ նանք ար­դեն վե­րա­նո­րոգ­ված գրա­դա­րան: - Կա­տար­վող աշ­խա­ տանք­նե­րից զատ՝ առա­ ջի­կա­յում նա­խա­տես­ վո՞ւմ են գրա­դա­րա­նի ար­ դիակա­նաց­մանն ուղղ­ված այլ ծրագ­րեր: - Մենք ամեն ինչ անե­ լու ենք, որ գրա­դա­րա­նային սրահ­նե­րը, ըն­թեր­ցաս­րահ­ նե­րը ևս ար­դիակա­նաց­վեն: Ար­դեն ԵՊՀ­-ի դրա­մաշ­նոր­ հային ծրագ­րե­րից մե­կի շրջա­նա­կում նա­խա­տե­սում ենք լու­ծել գրա­դա­րա­նի ան­ վտան­գու­թյան հար­ցե­րը՝ ժա­ մա­նա­կա­կից պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խան: Գրա­ դա­րա­նի ողջ տա­րած­քում տե­ղադ­րե­լու ենք տե­սահըսկ­ ման հա­մա­կարգ: Մոտ 140 տե­սախ­ցիկ­նե­րը կտե­ղադըր­ վեն մի­ջանցք­նե­րում, առ­ձեռն ֆոն­դե­րում, ըն­թեր­ցաս­րահ­նե­ րում: Դրանք չեն տե­ղադր­վի միայն աշ­խա­տա­սե­նյակ­նե­ րում: Այդ­պի­սով ամ­բողջ գրա­ դա­րա­նային տա­րած­քը կլի­նի վե­րահս­կե­լի ու ան­վտանգ:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

9

| www.ysu.am

Ի­րա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տետն ամ­փո­փեց ֆա­կուլ­տե­տի գի­տա­կան գոր­ծու­նեու­թյու­նը ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տում տե­ղի ու­նե­ցան աս­պի­րանտ­նե­ րի և հայ­ցորդ­նե­րի, ապա պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի՝ ավան­ դա­կան դար­ձած տա­րե­կան գի­տա­կան նս­տաշր­ջան­նե­րը, որոնց ըն­թաց­ քում ար­դեն կա­յա­ցած մաս­նա­գետ­ներն ու երի­տա­սարդ հե­տա­զո­տող­ ներն ամ­փո­փե­ցին ան­ցած ուս­տա­րում ծա­վա­լած գի­տա­կան գոր­ծու­նեու­ թյան ար­դյունք­նե­րը: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Մաս­նա­վո­րա­պես դեկ­տեմ­ բե­րի 7-8­-ը Իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դա­տա­կան նիս­ տե­րի դահ­լի­ճում ան­ցկաց­վեց աս­պի­րանտ­նե­րի և հայ­ցորդ­ նե­րի տա­րե­կան գի­տա­կան նս­տաշր­ջա­նը, որի ըն­թաց­քում իրենց հե­տա­զո­տա­կան աշ­ խա­տանք­ներն ու վեր­լու­ծու­ թյուն­նե­րը ներ­կա­յաց­րին ֆա­ կուլ­տե­տի բո­լոր ամ­բիոն­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը:­ Ե­րի­տա­սարդ գիտ­նա­կան­ նե­րին ող­ջու­նե­ցին և ար­դյու­ նա­վետ աշ­խա­տան­քային օր մաղ­թե­ցին ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­ մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը՝ ի դեմս դե­կան, իրավ. գիտ. դոկտոր, պրո­ֆե­սոր, ԳԱԱ ակա­դե­մի­կոս Գա­գիկ Ղա­զի­նյա­նի: «Աս­պի­րանտ­նե­րի և հայ­ ցորդ­նե­րի տա­րե­կան գի­տա­ կան նս­տաշր­ջա­նը երի­տա­ սարդ գիտ­նա­կան­նե­րին ատե­ նա­խո­սու­թյան նա­խա­պաշտ­ պա­նու­թյան փու­լում հնա­րա­վո­ րու­թյուն է տա­լիս ֆա­կուլ­տե­տի գի­տա­կան հան­րու­թյա­նը ներ­ կա­յաց­նե­լու հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­տան­քը: Ըն­թաց­քում նրանք հղ­կում են գի­տա­կան խոս­քը, ձեռք բե­րում աշ­խա­ տան­քը ճիշտ ներ­կա­յաց­նե­լու և դա­սա­խոս­նե­րի սուր հար­ցադ­րում­նե­րին պա­տաս­խա­նե­լու հմ­տու­թյուն­ներ»,- նշեց ԵՊՀ սահ­մա­նադ­րա­կան իրա­վուն­քի ամ­բիոնի վա­րիչ, ի.գ.դ., պրո­ ֆե­սոր Գևորգ Դա­նիելյա­նը: ­Պե­տու­թյան և իրա­վուն­քի տե­սու­թյան ու պատ­մու­թյան ամ­բիոնի աս­պի­րանտ Հայկ Հա­րու­թյու­նյա­նի զե­կու­ցու­մը վե­րա­բե­րում էր ՀՀ սահ­մա­ նադ­րա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րի լույ­սի ներ­քո տե­ղի ու­նե­ցած պե­տա­կան կա­ռա­վար­ման ձևի էվո­լյու­ցիային: Բա­նա­խո­սը հան­գա­մա­նա­ լից ու­սում­նա­սի­րել էր սահ­մա­ նադ­րա­կան դաշ­տում կա­տար­ ված բո­լոր փո­փո­խու­թյուն­ներն ու դրանց ազ­դե­ցու­թյու­նը պե­ տու­թյան կա­ռա­վար­ման ձևի վրա, ինչն էլ նրան թույլ տվեց հեշ­տու­թյամբ պա­տաս­խա­նել

Տարոն Սիմոնյանը

դա­սա­խոս­նե­րի կող­մից հն­չեց­ ված մի շարք հար­ցե­րի: Եվ­րո­պա­կան և մի­ջազ­ գային իրա­վուն­քի ամ­բիոնի աս­պի­րանտ Նա­զե­լի Թով­մասյանն էլ ներ­կա­յաց­րեց «Ներդ­րում­նե­րի հաս­կա­ցու­թյու­նը մի­ջազ­գային իրա­վուն­քում» թե­մայով զե­կու­ցում, որում ան­դրա­դարձ կար մի­ջազ­ գային իրա­վա­կան դաշ­տում ներդրում­նե­րի հաս­կա­ցու­թյան և դրանց պաշտ­պա­նու­թյան սկզ­բունք­նե­րին, ինչ­պես նաև զու­գա­հեռ­ներ էին ան­ցկաց­ված

մար­դու իրա­վունք­նե­րի ոլոր­տի հետ: ­Դեկ­տեմ­բե­րի 12­-ին էլ տե­ղի ու­նե­ցավ ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ֆե­ սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի տա­րե­կան գի­տա­ժո­ղո­վը: ­Ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ֆե­սո­ րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին և գի­ տա­ժո­ղո­վի մաս­նա­կից­նե­րին ող­ջու­նեց դե­կան Գա­գիկ Ղա­ զի­նյա­նը, ով նշեց, որ գի­տա­ ժո­ղո­վի նպա­տակն է ամ­փո­ փել ուս­տար­վա ըն­թաց­քում

ֆա­կուլ­տե­տի գիտ­նա­կան­նե­րի կող­մից իրա­կա­նաց­ված գի­ տա­կան գոր­ծու­նեու­թյան ար­ դյունք­նե­րը: «­Հի­րա­վի, այս մի­ջո­ցա­ ռումն ար­դա­րաց­ված է, քա­ նի որ ներ­կա­յաց­ված նյու­ թե­րը բարձր մա­կար­դա­կով են պատ­րաստ­ված և իրենց նշա­նա­կու­թյամբ ու ար­ժե­քով ավե­լի լավ որակ ու­նեն, քան շատ պար­բե­րա­կան­նե­րում հրա­տա­րակ­ված գի­տա­կան հոդ­ված­նե­րը»,- ասաց ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կա­նը և հա­վե­լեց, որ գի­տա­ժո­ղո­վին հիմ­նա­կա­նում մաս­նակ­ցում են երի­տա­սարդ մաս­նա­գետ­ներ, ով­քեր բա­վա­ կա­նին լուրջ են վե­րա­բեր­վում իրենց հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րին: Ի­րա­վա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­ խո­սա­կան կազ­մի տա­րե­կան գի­տա­ժո­ղո­վին ներ­կա­յաց­ ված զե­կու­ցում­նե­րի թե­մա­տի­ կան բա­վա­կա­նին ընդ­գր­կուն էր՝ սահ­մա­նադ­րա­կա­նու­թյան սիս­տե­մա­տեխ­նի­կա, կա­յուն ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյունն ար­ դի սահ­մա­նադ­րաի­րա­վա­կան մտա­ծո­ղու­թյան հա­մա­տեքս­ տում, մշա­կու­թային ժա­ռան­ գու­թյան պահ­պան­ման ոլոր­ տում մի­ջազ­գային իրա­վա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն և այլն:

Պե­տու­թյան և իրա­վուն­քի տե­սու­թյան ու պատ­մու­թյան ամ­բիոնի դո­ցենտ Տա­րոն Սի­ մո­նյա­նի «Ի­րա­վա­բա­նի գործ­ նա­կան մար­տահ­րա­վեր­նե­րը XXI դա­րում. ար­հես­տա­կան բա­նա­կա­նու­թյուն» խո­րագ­րով զե­կուց­ման հիմ­նա­կան շեշ­ տադ­րումն ար­հես­տա­կան բա­ նա­կա­նու­թյան և իրա­վա­կան բնա­գա­վա­ռի միջև կապն էր, դրա ան­հրա­ժեշ­տու­թյունն ու մի­ջազ­գային պրակ­տի­կան: ­«Ար­հես­տա­կան բա­նա­ կա­նու­թյան գա­ղա­փարն ու տեխ­նո­լո­գիաներն այ­սօր ներդր­ված են գրե­թե բո­լոր հա­մա­կար­գե­րում, և իրա­վա­ գի­տու­թյան ոլոր­տը բա­ցա­ռու­ թյուն չէ: Առա­ջին հա­յաց­քից իրար հետ կապ չու­նե­ցող այս տար­րերն իրա­կա­նում փոխ­ կա­պակց­ված են: Ներ­կա­յումս էլեկտ­րո­նային հար­թա­կում գո­ յու­թյուն ու­նի ար­հես­տա­կան բա­նա­կա­նու­թյամբ գոր­ծող վիր­տու­ալ դա­տա­կան հա­մա­ կարգ, որը հիմ­նա­կա­նում մաք­ սի­մալ օպ­տի­մալ առա­ջարկ­ներ է ներ­կա­յաց­նում մաս­նա­վո­ րա­պես ըն­տա­նե­կան գոր­ծե­րի հա­մար»,- ասաց Տա­րոն Սի­ մո­նյա­նը և հա­վե­լեց, որ չնա­ յած ամ­բողջ աշ­խար­հում այդ ճյուղն արագ զար­գա­ցում է ապ­րում, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ ար­հես­տա­կան բա­նա­կա­նու­ թյամբ ար­դա­րա­դա­տու­թյուն իրա­կա­նաց­նե­լու գա­ղա­փարն էթի­կայի տե­սան­կյու­նից բա­ ցա­ռա­պես անըն­դու­նե­լի է, եթե այն խորհր­դատ­վա­կան բնույթ չի կրում, քա­նի որ շատ իրա­վի­ ճակ­նե­րում, մաս­նա­վո­րա­պես բարձր մա­կար­դա­կի քրեաի­ րա­վա­կան դաշ­տում մարդ­ կային մո­տե­ցու­մը, վեր­լու­ծու­ թյունն ու դա­տո­ղու­թյու­նը վեր են ցան­կա­ցած տե­սա­կի, նույ­ նիսկ մեծ ճշգր­տու­թյամբ ալ­գո­ րիթ­մա­կան ծրագ­րե­րից: Հե­տաքր­քիր պաշ­տո­նա­ կան վի­ճա­կագ­րա­կան տվյալ­ ներ ներ­կա­յաց­րեց ԵՊՀ քրեական իրա­վուն­քի ամ­ բիոնի դո­ցենտ Ան­նա Մար­ գա­րյա­նը, ով հան­գա­մա­նա­լից ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 10 ¦

10

Դեկտեմբեր, 2017

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 9

ան­դրա­դարձ կա­տա­րեց ՀՀ­ու­մ հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի, մաս­նա­վո­րա­պես ան­չա­փա­ հաս­նե­րի շեղ­վող վար­քագ­ծի բնու­թագ­րին: ­«Ա­ռա­ջին հա­յաց­քից թվում է, թե ՀՀ­-ում հան­ցա­գոր­ծու­ թյան մա­կար­դակն այն ցու­ ցա­նի­շը չու­նի, որ­պես­զի յու­ րա­քան­չյուր քա­ղա­քա­ցի ան­ հանգս­տա­նա իր և իր ըն­տա­նի­ քի ան­վտան­գու­թյան հա­մար, այ­նու­ա­մե­նայ­նիվ պաշ­տո­նա­ կան տվյալ­ներն այլ բան են հու­շում. վեր­ջին տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում հան­ցա­վո­րու­թյան էա­կան աճ է գրանց­վել: Դի­ տար­կե­լով 1993 և 2016 թթ.-ը՝ կտես­նենք, որ հան­ցա­վո­րու­ թյան գոր­ծա­կից­ներն ին­տեն­ սի­վո­րեն աճել են գրե­թե եր­կու ան­գամ»,- ընդ­գծեց բա­նա­խո­ սը:­ Անդ­րա­դառ­նա­լով ան­չա­ փա­հաս­նե­րի շեղ­վող վար­ քա­գի­ծը բնու­թագ­րող տվյալ­ նե­րին՝ Ան­նա Մար­գա­րյա­նը փաս­տեց, որ վե­րը նշ­ված ժա­ մա­նա­կա­հատ­վա­ծում ցու­ցա­ նիշ­նե­րը տա­տան­վում են 2-7 տո­կո­սի միջև: «­Վեր­ջին տա­րի­նե­րի ըն­ թաց­քում ան­չա­փա­հաս­նե­րի հան­ցա­վո­րու­թյան ցու­ցա­նի­ շը կր­կին 2 տո­կոս է կազ­մել, ին­չը բարձր ցու­ցա­նիշ է, սա­ կայն, ցա­վոք, այն կապ­ված չէ մեր ան­չա­փա­հաս­նե­րի կող­մից հան­ցա­վոր վար­քագ­ծից հրա­ ժար­վե­լու փաս­տի հետ: Իրա­ կա­նում այս տվյալ­նե­րը կապ­ ված են ընդ­հա­նուր բնակ­չու­ թյան մեջ ան­չա­փա­հաս­նե­րի թվի նվազ­ման հետ»,- մտա­հո­ գու­թյուն հայտ­նեց Ան­նա Մար­ գա­րյա­նը: Հա­վե­լենք նաև, որ գի­տա­ ժո­ղով­նե­րի ըն­թաց­քում ներ­կա­ յաց­ված զե­կու­ցում­նե­րը գի­տա­ կան հոդ­ված­նե­րի տես­քով տեղ կգտ­նեն ֆա­կուլ­տե­տի՝ առա­ջի­ կա­յում տպագր­վե­լիք տա­րե­ կան գի­տա­կան ժո­ղո­վա­ծո­ւում: Ի դեպ, ֆա­կուլ­տե­տի գի­ տա­կան նս­տաշր­ջան­նե­րին ակ­տի­վո­րեն մաս­նակ­ցել և զե­ կու­ցում­ներ են ներ­կա­յաց­րել նաև Ար­ցա­խի պե­տա­կան հա­ մալ­սա­րա­նի (Ա­րՊՀ) ներ­կա­ յա­ցու­ցիչ­նե­րը: ­«Այս տա­րի ԵՊՀ իրա­վա­ գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի և Ար­ցա­խի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նի միջև կնք­վել է հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հու­շա­գիր, որի նպա­տակն է նպաս­տել ԱրՊՀ­-ո­ւմ իրա­վա­բա­նա­կան կր­թու­թյան կա­տա­րե­լա­գործ­ մա­նը: Ուս­տի ող­ջու­նե­լի է, որ այ­սօր մեր երի­տա­սարդ գիտ­ նա­կան­նե­րի հետ իրենց հե­տա­ զո­տու­թյուն­նե­րը ներ­կա­յաց­րին նաև ար­ցախ­ցի հայ­ցորդ­նե­րը և աս­պի­րանտ­նե­րը: Դա վկա­յում է այն մա­սին, որ հու­շա­գի­րը գոր­ծում է: Վս­տա­հա­բար կա­ րող եմ նշել, որ հա­մա­գոր­ծակ­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ցու­թյու­նը շա­րու­նա­կա­կան և ար­դյու­նա­վետ կլի­նի»,- նշեց Գա­գիկ Ղա­զի­նյա­նը: ­Դե­կանն ընդ­գծեց նաև, որ ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տը պատ­րաս­տա­կամ է մաս­նա­գի­տա­կան խորհր­դատ­վու­թյան, դա­սա­խո­սու­թյուն­ նե­րի կազ­մա­կերպ­ման և դա­ սա­խոս­նե­րի վե­րա­պատ­րաստ­ ման տես­քով շա­րու­նա­կա­կան աջակ­ցու­թյուն ցու­ցա­բե­րել Ար­ցա­խի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նին, որ­պես­զի Իրա­վուն­ քի ամ­բիոնում ստեղծ­վեն բո­լոր պայ­ման­նե­րը որա­կյալ և կա­ յա­ցած իրա­վա­գետ­նե­րի պատ­ րաստ­ման հա­մար: «­Հի­րա­վի, Մայր բու­հը և Իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տը՝ ի դեմս ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Գա­գիկ Ղա­զի­նյա­նի, լուրջ ու վիթ­խա­րի աշ­խա­տանք են իրա­կա­նաց­նում մեր ամ­ բիոնում երի­տա­սարդ կադ­րե­րի և պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի վե­րա­պատ­րաստ­ման ուղ­ղու­թյամբ: Ան­շա­հախն­դիր աջակ­ցու­թյան հա­մար մեր խո­րին երախ­տա­գի­տու­թյունն ենք հայտ­նում հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­նե­րին»,- ասաց ԱրՊՀ պատ­մու­թյան և իրա­վուն­քի ֆա­կուլ­տե­տի իրա­վուն­քի ամ­ բիոնի վա­րիչ Ռի­տա Առս­տամյա­նը: ­Հի­շեց­նենք, որ ԱրՊՀ­-ի՝ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան կա­յաց­ման և զար­գաց­ման, մար­դու իրա­վունք­նե­րի պաշտ­ պա­նու­թյան, իրա­վա­բա­նա­կան կր­թու­թյան երաշ­խա­վոր­ման գոր­ծում կար­ևոր դե­րա­կա­ տա­րու­թյու­նը հաշ­վի առ­նե­լով՝ ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տը կնք­ված հու­շագ­րի շր­ջա­նա­կում շա­րու­նա­կա­կան աջակ­ցու­թյուն և մաս­նա­գի­ տա­կան օգ­նու­թյուն է ցու­ցա­բե­ րում գոր­ծըն­կեր բու­հին: ­Հենց այդ նպա­տա­կով էլ ս.թ. մար­տի 17-19­-ը ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի պատ­վի­րա­կու­թյու­նը, որի կազ­մում ընդ­գրկ­ված էին ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Գա­գիկ Ղա­զի­նյա­նը, ամ­բիոնի վա­րիչ­ ներ, պրո­ֆե­սոր­ներ Վահ­րամ Ավե­տի­սյա­նը, Սամ­վել Դիլ­ բան­դյա­նը և դո­ցենտ Սեր­գեյ Մեղ­րյա­նը այ­ցե­լել էին ԱրՊՀ: Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյուն էր մեկ­նել և հու­շագ­րի կնք­մա­նը ներ­կա գտն­վել նաև ԵՊՀ ռեկ­ տոր Արամ Սի­մո­նյա­նը:­ Որ­պես այդ հու­շագ­րի իրա­ գործ­ման առա­ջին կար­ևո­րա­ գույն քայլ նշե­լի է ըն­թա­ցիկ ուս­տար­վա առա­ջին կի­սամյա­ կում ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի մի շարք առա­ջա­տար մաս­նա­գետ­նե­ րի այցն Ար­ցա­խի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րան, որի շր­ջա­նա­ կում նրանք մեկ շա­բաթ դա­սա­ խո­սու­թյուն­ներ են կար­դա­ցել գործըն­կեր բու­հի իրա­վա­բան ու­սա­նող­նե­րի հա­մար:

«Docmen» նա­խա­գի­ծը շա­րու­նա­կում է իր աշ­խա­տանք­նե­րը Եվ­րա­միու­թյան «Erasmus+» ծրագ­րի շր­ջա­նա­կում մեկ­նար­կած «DOCMEN» նա­խագ­ծի ուղ­ղու­թյամբ տար­վող աշ­խա­տանք­նե­րը շա­րու­նակ­վում են:

Մոտտի Հարիդիմը

­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Դեկ­տեմ­բե­րի 6-8­-ը «DOCMEN» նա­խագ­ծի շըր­ ջա­նա­կում ԵՊՀ տե­ղե­կատ­ վա­կան տեխ­նո­լո­գիանե­րի կր­թա­կան և հե­տա­զո­տա­կան կենտ­րոն էին այ­ցե­լել Հո­լո­նի տեխ­նո­լո­գիայի ինս­տի­տու­տի (Իս­րայել) պրո­ֆե­սոր Մոտ­տի Հա­րի­դի­մը և Բեռ­լի­նի տեխ­նի­ կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի (Գեր­ մա­նիա) պրո­ֆե­սոր Յու­րի Պլոտ­կի­նը: «­Ներ­կա­յումս շա­րու­նակ­ վում է նա­խագ­ծին մաս­նակ­ ցող Եվ­րա­միու­թյան հա­մալ­ սա­րան­նե­րի և նա­խագ­ծին մաս­նակ­ցող գոր­ծըն­կեր հա­ մալ­սա­րան­նե­րի միջև փոր­ձի փո­խա­նա­կու­մը: Այս տա­րի Ղա­զախս­տա­նի, Հա­յաս­տա­ նի և Իս­րայե­լի հա­մալ­սա­րան­ նե­րում ար­դեն իսկ սկս­վել են Եվ­րա­միու­թյան հա­մալ­սա­

րան­նե­րից դա­սա­խոս­նե­րի նա­խա­տես­ված այ­ցե­լու­թյուն­ նե­րը, ինչ­պես նաև վար­պե­ տու­թյան դա­սե­րի կազ­մա­ կերպ­ման ու ան­ցկաց­ման աշ­խա­տանք­նե­րը»,- փաս­տեց ՏՏԿՀ կենտ­րո­նի գի­տա­կան ղե­կա­վար, պրո­ֆե­սոր Սամ­վել Շու­քու­րյա­նը: Ն­շենք, որ նա­խագ­ծի շըր­ ջա­նա­կում ԵՊՀ ռա­դիոֆի­զի­ կայի ֆա­կուլ­տե­տի ու Տե­ղե­ կատ­վա­կան տեխ­նո­լո­գիանե­ րի կր­թա­կան և հե­տա­զո­տա­ կան կենտ­րո­նի 9 դա­սա­խոս­ ներ վե­րա­պատ­րաստ­վել են դրա­մաշ­նոր­հի մաս­նա­կից երկր­նե­րի առա­ջա­տար բու­ հե­րում (Տու­րի­նի պո­լի­տեխ­ նի­կա­կան հա­մալ­սա­րան, Սո­ ֆիայի տեխ­նի­կա­կան հա­մալ­ սա­րան, Կրա­կո­վի տեխ­նի­կա­ կան հա­մալ­սա­րան): Ծ­րագ­րի շր­ջա­նա­կում 2017 թ.-ի հու­լի­սին ՏՏ կր­թա­կան և հե­տա­զո­տա­կան կենտ­րո­նի գի­տա­կան ղե­կա­վար Սամ­ վել Շու­քու­րյա­նը մաս­նակ­ ցել է ԵՊՀ­-ո­ւմ ան­ցկաց­ված աշ­խա­տան­քային խորհըր­ դակ­ցու­թյա­նը, որին ներ­կա են եղել նաև Տու­րի­նում տե­ղի ու­նե­ցած մի­ջազ­գային կոն­ սոր­ցիու­մի բո­լոր մաս­նա­կից հա­մալ­սա­րան­նե­րի ներ­կա­յա­ ցու­ցիչ­նե­րը: 2018 թ.-ի ապ­րի­լին պրո­ ֆե­սոր Սամ­վել Շու­քու­րյա­նին վար­պե­տու­թյան դա­սեր անցկաց­նե­լու նպա­տա­կով բա­ցա­

Յուրի Պլոտկինը

ռու­թյան կար­գով հրա­վի­րել են Բեռ­լի­նի տեխ­նի­կա­կան հա­ մալ­սա­րան, ինչ­պես նաև Իս­ րայե­լի Հո­լո­նի տեխ­նի­կա­կան ինս­տի­տուտ և Բար­-Իլ­լան հա­մալ­սա­րան։­ Այ­ցե­լու­թյան ժա­մա­նակ նա­խա­տես­վում են նաև բա­ նակ­ցու­թյուն­ներ ան­ցկաց­նել հա­մա­տեղ հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­տանք­ներ և կր­թա­կան ծրագ­րեր իրա­գոր­ծե­լու ուղ­ ղու­թյամբ: ­Հա­վե­լենք, որ «Եր­կու փուլ պա­րու­նա­կող նո­րա­րա­րա­ կան ու­սում­նա­կան ծրա­գիր միկ­րոէ­լեկտ­րո­նային ճար­ տա­րա­գի­տու­թյան բնա­գա­վա­ ռում» («Development of two cycle innovative curricula in microelectronic engineering»DOCMEN) նա­խա­գի­ծը մեկ­ նար­կել է դեռևս 2015 թ.-ին ստաց­ված դրա­մաշ­նոր­հի ար­ դյուն­քում:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

11

| www.ysu.am

Հա­յաս­տա­նի ամե­նա­հին երի­տա­սար­դա­կան կա­ռույ­ցը 70 տա­րե­կան է ԵՊՀ ու­սա­նո­ղա­կան գի­ տա­կան ըն­կե­րու­թյունն այս տա­րի բո­լո­րեց ծննդյան 70­-ա­մյա­կը: Այն հիմ­նադր­վել է 1947 թ.-ին և, ըստ էու­թյան, Հա­յաս­ տա­նում գոր­ծող ամե­նա­ հին երի­տա­սար­դա­կան (ու­սա­նո­ղա­կան) կազ­մա­ կեր­պու­թյունն է: Եվ ահա դեկ­տեմ­բե­րի 15­-ին կա­յա­ ցած նիս­տում ամ­փոփ­վել են հո­բե­լյա­նա­կան տար­ վա մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը: Ք­նար Մի­սա­կյան ԵՊՀ ու­սա­նո­ղա­կան գի­ տա­կան ըն­կե­րու­թյու­նը ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րին և աս­պի­րանտ­ նե­րին միավո­րող կա­ռույց է: Նրա նպա­տակն է նպաս­տել

­ ու­բեն Մար­կո­սյան,­ Ռ ԵՊՀ պրո­ռեկ­տոր «­Կար­ևո­րում եմ ՈՒ­ԳԸ-ի կող­մից միջ­բու­հա­կան հար­ թա­կում իրա­կա­նաց­վող ծրագ­րե­րը՝ մի­ջազ­գային գի­տա­կան նս­տաշր­ջան­նե­ րը, հան­րա­պե­տա­կան կոն­ ֆե­րանս­նե­րը, գի­տա­կան հրա­տ ա­ր ա­կ ու­թ յուն­ն ե­ր ը, այլ ձևա­չա­փե­րով կազ­մա­ կերպ­վող մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը և դրան­ցում Հա­յաս­տա­նի ու Ար­ցա­խի ու­սա­նող­նե­րի ընդ­ գրկ­վա­ծու­թյու­նը: Միջ­բու­հա­ կան և մի­ջազ­գային բա­ղադ­րիչ­նե­րը լրա­ցու­ցիչ որակ ու բո­վան­դա­կու­թյուն են հա­ղոր­դում իրա­կա­նաց­վող ծրագ­րե­րին՝ ՈՒ­ԳԸ­-ին դարձ­ նե­լով Հա­յաս­տա­նի Մայր բու­հի առա­քե­լու­թյա­նը հա­ րիր կա­ռույց: ՈՒ­ԳԸ-ի առջև ծա­ռա­ցած ամե­նա­կար­ևոր մար­տահ­րա­վե­րը ժա­մա­նա­ կի պա­հանջ­նե­րին հա­մա­ հունչ լի­նելն է, որը հնա­րա­ վոր է ապա­հո­վել վե­րոն­շյալ հա­վակ­նոտ ծրագ­րե­րով»:

Մ. Հակոբյանը և Ն. Մնացականյանը

ու­սա­նո­ղու­թյան գի­տա­կան, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան և հոգ­ևոր զար­գաց­մա­նը: ՈՒ­ԳԸ-ն կազ­ մա­կեր­պում է գի­տա­ժո­ղով­ներ, սե­մի­նար­ներ ու դա­սա­խո­սու­ թյուն­ներ, հրա­տա­րա­կում երի­ տա­սարդ գիտ­նա­կան­նե­րի և ու­սա­նող­նե­րի գի­տա­կան հոդ­ ված­նե­րը: ­ իմ­նադ­րում Հ ­Ա­մեն ինչ սկս­վել է դեռևս 1920-1930­-ա­կան թվա­կան­ նե­րին, երբ ԵՊՀ տար­բեր ամ­բիոն­նե­րում ակ­տիվ գոր­ ծու­նեու­թյուն էին ծա­վա­լում ամ­բիոնային ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան խմ­բակ­նե­րը: 1947 թ. սեպ­տեմ­բե­րին հրա­վիր­վել է այդ խմ­բակ­նե­րի ան­դամ­ նե­րի ընդ­հա­նուր ժո­ղով, որի ժա­մա­նակ որոշ­վել է ստեղ­ծել հա­մա­հա­մալ­սա­րա­նա­կան ու­ սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­կե­ րու­թյուն: ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ առա­ջին նա­ խա­գահն է դար­ձել ԵՊՀ բա­ նա­սի­րա­կան ֆա­կուլ­տե­տի ռու­ սա­կան բաժ­նի ու­սա­նող, հե­ տա­գա­յում փիլ. գիտ. դոկ­տոր, պրոֆ. Յա­կով Խա­չի­կյա­նը: Յու­րա­քան­չյուր ու­սում­նա­կան տա­րում կազ­մա­կերպ­վել են մի քա­նի գի­տա­ժո­ղով­ներ, գի­տա­ հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­տանք­ ներ են տար­վել մշ­տա­պես գոր­ ծող խմ­բակ­նե­րում և ու­սա­նո­ ղա­կան լա­բո­րա­տո­րիանե­րում, հրա­տա­րակ­վել են գի­տա­կան հոդ­ված­ներ: 1970­-ա­կան թթ. յու­րա­քան­չյուր ու­սում­նա­կան տար­վա կտր­ված­քով ՈՒ­ԳԸ ան­դամ­նե­րի թի­վը կազ­մել է առն­վազն 800-1000, գի­տա­կան զե­կու­ցում­նե­րի թի­վը՝ առնը­ վազն 600-700, և եղել է ՈՒ­ԳԸ ծրագ­րե­րի զգա­լի ֆի­նան­սա­վո­ րում: 1980­-ա­կան­նե­րի վեր­ջին ՈՒ­ԳԸ աշ­խա­տանք­նե­րը սա­ ռեց­վել են, և մինչ 1996 թվա­կա­

նը կա­ռույ­ցը չի գոր­ծել: ­ ե­րա­հիմ­նադ­րում Վ 1996 թ. մայի­սի 25­-ին ՈՒԳԸ-ն վե­րա­հիմ­նադր­վել է. ըն­դուն­վել է նոր կա­նո­նադ­րու­ թյուն, ընտր­վել է ՈՒ­ԳԸ ղե­ կա­վար նոր մար­մին՝ գի­տա­ կան խոր­հուրդ: Վե­րա­կազ­մավորված ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ է ընտր­վել ԵՊՀ քա­ղա­քա­գի­տու­ թյան ամ­բիոնի աս­պի­րանտ, այժմ քաղ. գիտ. թեկ­նա­ծու, դո­ցենտ Աշոտ Ալեք­սա­նյա­նը: Այդ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում վերսկս­վել են գի­տա­ժո­ղով­նե­րի և այլ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի կազ­մա­ կերպ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը, իսկ մի փոքր ան­ց՝ լա­վա­գույն աշ­խա­տանք­նե­րի հրա­տա­ րակ­ման կազ­մա­կեր­պու­մը: Այդ աշ­խա­տանք­նե­րը հա­ջորդ տա­րի­նե­րին հա­ջո­ղու­թյամբ հա­մա­կարգ­վել են նաև ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ­ներ Ռու­բեն Մար­ կո­սյա­նի, Ար­ման Մել­քու­մյա­ նի, Եզ­նիկ Միր­զո­յա­նի, Կառ­ լեն Խա­չատ­րյա­նի և Մի­քայել Մալ­խա­սյա­նի ­կող­մից: 2015 թ. հու­լի­սից ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ նա­ խա­գահն է ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետի քա­ղա­քա­կան ինս­տի­ տուտ­նե­րի և գոր­ծըն­թաց­նե­րի ամ­բիոնի աս­պի­րանտ Մ­հեր Հա­կո­բյա­նը: ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ 70­-ա­մյա պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում ՈՒ­ԳԸ ան­դամ են եղել ավե­լի քան 7000 ու­սա­նող և աս­պի­ րանտ: ՈՒ­ԳԸ հիմ­նադ­րու­մից առ այ­սօր հա­զա­րա­վոր հա­մալ­ սա­րա­նա­կան­ներ ան­ցել են ՈՒ­ԳԸ-ի բո­վով, ՈՒ­ԳԸ նախ­ կին ան­դամ­նե­րից և ղե­կա­վար կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րից շա­տե­րը ներ­կա­յումս ԵՊՀ ֆա­

կուլ­տետ­նե­րի դե­կան­ներ և դա­ սա­խոս­ներ են: ­ ՈՒ­ԳԸ ներ­կան ­Ներ­կա­յումս յու­րա­քան­չյուր ու­սում­նա­կան տա­րում կազ­ մա­կերպ­վում են շուրջ 50 մի­ ջազ­գային, հան­րա­պե­տա­կան, հա­մա­հա­մալ­սա­րա­նա­կան և ֆա­կուլ­տե­տային գի­տա­ժո­ղով­ ներ, որոնց ըն­թաց­քում ներ­կա­ յաց­վում է մինչև 1000 գի­տա­ կան զե­կու­ցում: Վե­րա­կանգնը­ վել է ամե­նա­մյա գի­տա­կան նս­տաշր­ջա­նի ան­ցկաց­ման՝ գո­յու­թյուն ու­նե­ցած ավան­դույ­ թը: Իրա­կա­նաց­վում են գի­տա­ հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­տանք կա­տա­րե­լու հմ­տու­թյուն­նե­րի ու­սուց­ման դա­սըն­թաց­ներ:­ ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ ղե­կա­վար մար­մի­նը ՈՒ­ԳԸ գի­տա­կան խոր­հուրդն է, որի ի պաշ­տո­նե ան­դամ­ներն են ՈՒ­ԳԸ նա­խա­ գա­հը, նա­խա­գա­հի տե­ղա­կա­ լը, քար­տու­ղա­րը և ֆա­կուլ­տե­ տային ՈՒ­ԳԸ-նե­րի նա­խա­ գահ­նե­րը: ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ նա­խա­ գա­հը ընտր­վում է ԵՊՀ գի­տա­ կան խորհր­դի կող­մից: 2016-2017 ուս­տա­րում Ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­կե­րու­թյու­նը կազ­մա­կեր­ պել է 516 մի­ջո­ցա­ռում: ՈՒ­ԳԸ հրա­տա­րա­կում­ներ ­Դեռևս 1920­-ա­կան թթ., երբ նոր էին ձևա­վոր­վել ու­սա­նո­ ղա­կան գի­տա­կան առա­ջին խմ­բակ­նե­րը, Մայր բու­հում ար­դեն դր­վել էին ու­սա­նո­ ղա­կան հրա­տա­րա­կում­նե­րի ավան­դույթ­նե­րի հիմ­քե­րը: Հա­ մա­հա­մալ­սա­րա­նա­կան ՈՒ­ԳԸ ստեղ­ծու­մից հե­տո հրա­տա­ րա­կում­նե­րը ստա­ցել են ավե­ լի հա­մա­կարգ­ված բնույթ, և պար­բե­րա­բար լույս են տե­սել ու­սա­նող­նե­րի և աս­պի­րանտ­նե­ րի գի­տա­կան հոդ­ված­նե­րի ժո­ ղո­վա­ծու­ներ: 1940-1980­-ա­կան թթ. հրա­տա­րակ­վել են «Ու­սա­ նո­ղա­կան գի­տա­կան տե­ղե­ կա­գիր», «Ու­սա­նո­ղա­կան գի­ տա­կան աշ­խա­տու­թյուն­նե­րի ժո­ղո­վա­ծու», «Ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան աշ­խա­տանք­ներ» և այլ խո­րագ­րե­րով հան­դես­ներ և ժո­ղո­վա­ծու­նե­րի տաս­նյակ հա­տորյակ­ներ: Ընդ­հա­նուր առ­մամբ հրա­տա­րակ­վել է մի քա­նի հա­րյուր ժո­ղո­վա­ծու: ­Հետ­խորհր­դային շր­ջա­նում հրա­տա­րա­կում­նե­րի ավան­ դույթ­նե­րը սկ­սել են վե­րա­ կանգն­վել 1990­-ա­կան թթ. վեր­ ջին. հրա­տա­րակ­վում են «Գի­ տա­կան տե­ղե­կա­գիր» և «Բան­

­ ա­հագն Վա­րա­գյան, Վ Ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­վող աշ­խա­տանք­նե­ րի կենտ­րո­նի տնօ­րեն ­«ՈՒ­ԳԸ վեր­ջին տա­րի­նե­ րի աշ­խա­տանք­նե­րի զար­ գաց­ման բնու­թագ­րիչ­նե­րից մե­կը ու­սա­նող­նե­րի հե­տա­ զո­տա­կան աշ­խա­տանք­ նե­րը խթա­նող ծրագ­րե­րի տե­սա­կա­րար կշ­ռի ավե­լա­ ցումն է: Կազ­մա­կերպ­վում են գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­տանք կա­տա­րե­լու հմ­տու­թյուն­նե­րի զար­գաց­ մանն ուղղ­ված մի շարք մի­ ջո­ցա­ռում­ներ, որոն­ցից ան­ ցած ուս­տար­վա ըն­թաց­քում կցան­կա­նայի առանձ­նաց­ նել «Գի­տա­խոս» մր­ցույ­թը, ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ճամ­բար­նե­րը: Կար­ևոր ուղ­ ղու­թյուն են նաև գի­տա­ճա­ նա­չո­ղա­կան այ­ցերն ու ար­ տագ­նա մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը: Նմա­նօ­րի­նակ մի­ջո­ցա­ռում­ ներն են հիմք հան­դի­սա­նում գի­տա­կան աս­պա­րե­զում ու­ սա­նող­նե­րի հա­ջո­ղու­թյուն­ նե­րի հա­մար»: բեր Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­րա­նի» հան­դես­նե­րի ու­սա­նո­ղա­կան հա­վել­ված­ներ և «Ե­րի­տա­սարդ գիտ­նա­կան­նե­րի հոդ­ված­նե­րի ժո­ղո­վա­ծու» խո­րագ­րով երկ­ հա­տո­րյակը: 2001-2009 թթ. հրա­տա­րակ­վել են գի­տա­կան հոդ­ված­նե­րի մի քա­նի ժո­ղո­ վա­ծու­ներ ևս, իսկ 2010-2011 թթ. ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան հրա­տա­րա­կում­նե­րը վե­րա­ կանգ­նել են նախ­կին ավան­ դույթ­նե­րը. տա­րե­կան հրա­տա­ րակ­վել են գի­տա­կան հոդ­ված­ նե­րի և թե­զիս­նե­րի մի քա­նի ժո­ ղո­վա­ծու­ներ, մաս­նա­վո­րա­պես ԵՊՀ հիմ­նադր­ման 90­-ա­մյա­ կին նվիր­ված հո­բե­լյա­նա­կան գի­տա­կան նս­տաշր­ջա­նի հինգ­ հա­տո­րյա­կը: ­Հարկ է նշել, որ 2014 թ. հոկ­ տեմ­բե­րի 30­-ից «ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ գի­տա­կան հոդ­ված­նե­րի ժո­ղո­ ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 12 ¦

12

Դեկտեմբեր, 2017

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 11

վա­ծու»-ն գրանց­վել է պար­ բե­րա­կան­նե­րի մի­ջազ­գային ստան­դարտ հա­մա­րա­կալ­ման հա­մա­կար­գում՝ որ­պես պար­ բե­րա­բար տպագր­վող ժո­ղո­ վա­ծու՝ ISSN 1829-4367 հա­ մա­րա­նի­շով: Զու­գա­հե­ռա­բար գոր­ծարկ­վել է ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ գի­ տա­կան հրա­տա­րա­կում­նե­րի կայ­քը: 2014 թ. դեկ­տեմ­բե­րից «ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ գի­տա­կան հոդ­ ված­նե­րի ժո­ղո­վա­ծու»-ն ընդ­ գրկ­վել է նաև ՀՀ ԲՈՀ­-ի՝ ատե­ նա­խո­սու­թյուն­նե­րի հիմ­նա­կան ար­դյունք­նե­րի և դրույթ­նե­րի հրա­պա­րակ­ման հա­մար ըն­դու­ նե­լի պար­բե­րա­կան գի­տա­կան հրա­տա­րա­կու­թյուն­նե­րի ցու­ ցա­կում: Պետք է շեշ­տել, որ դա ՀՀ ԲՈՀ­-ի հաս­տա­տումն ու­նե­ ցող միակ երի­տա­սար­դա­կան ժո­ղո­վա­ծուն է: ­ ա­րե­կան գի­տա­կան Տ մի­ջազ­գային նս­տաշր­ջան ­Ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­կե­րու­թյան հիմ­նադր­ման հո­բե­լյանն այս տա­րի նշա­նա­ վոր­վել է բազ­մա­թիվ մի­ջո­ցա­ ռում­նե­րով, նոր նա­խագ­ծե­րով ու ծրագ­րե­րով, որոնց շար­քում հատ­կա­պես առանձ­նա­նում է հոկ­տեմ­բե­րին տե­ղի ու­նե­ցած մի­ջազ­գային գի­տա­ժո­ղո­վը, որն առա­վել ար­դյու­նա­վետ դար­ձավ ար­տա­սահ­մա­նյան զե­կու­ցող­նե­րի՝ գի­տա­ժո­ղո­վի աշ­խա­տանք­նե­րի մաս­նա­գի­ տա­կան շուրջ 20 բա­ժան­մունք­ նե­րում ու­նե­ցած ան­նա­խա­դեպ ակ­տիվ մաս­նակ­ցու­թյամբ: Գի­ տա­ժո­ղո­վի շնոր­հիվ նոր հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն­ներ և կա­ պեր հաս­տատ­վե­ցին 14 երկ­րի ավե­լի քան 350 մաս­նա­կից­նե­ րի միջև, ին­չը Հա­յաս­տա­նում գի­տա­կան նոր մշա­կույ­թի զար­ գաց­ման կար­ևոր ազ­դակ է: ­ ո­բե­լյա­նա­կան տար­վա Հ մի­ջո­ցա­ռում­ներ ­Հո­բե­լյա­նա­կան տա­ րում կազ­մա­կերպ­վե­ցին նաև մասշտա­բային այլ մի­ջո­ ցա­ռում­ներ, որոնց շար­քում է «­Գի­տա­խոս» հան­րա­մատ­ չե­լի զե­կու­ցում­նե­րի մր­ցույ­թը։ Խո­շոր ծրագրե­րից էին նաև Աշ­խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­ բա­նու­թյան, Ար­ևե­լա­գի­տու­ թյան, Պատ­մու­թյան և Ռուս բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տետ­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

նե­րի ՈՒ­ԳԸ-նե­րի կող­մից կազ­ մա­կերպ­ված գի­տա­ժո­ղով­նե­րը, ինչ­պես նաև ու­սա­նո­ղա­կան օլիմ­պիադա­նե­րը, սե­մի­նարդա­սա­խո­սու­թյուն­նե­րը, գի­ տա­ճա­նա­չո­ղա­կան այ­ցե­րը, քննար­կում­նե­րը, բա­նա­վե­ճերն ու եր­կա­րա­ժամ­կետ դա­սըն­ թաց­նե­րը՝ նվիր­ված ՈՒԳԸ 70­-ամ­յա­կին։ ­Դեկ­տեմ­բե­րի 15­-ին էլ ԵՊՀ Պա­լեան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ ճում տե­ղի ու­նե­ցավ Ու­սա­նո­ ղա­կան գի­տա­կան ըն­կե­րու­ թյան՝ 2017-2018 ուս­տար­վա առա­ջին կի­սա­մյա­կի ընդ­ լայն­ված նիս­տը, որի սկզ­բում ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ Մհեր Հա­կո­բյա­նը, ող­ջու­նե­լով բո­լոր մաս­նա­կից­նե­րին, նշեց, որ այս ուս­տար­վա ընդ­լայն­ված նիս­ տը տար­բեր­վում է մյուս նիս­ տե­րից, քա­նի որ ամ­փոփ­վում է նաև հո­բե­լյա­նա­կան տա­րին:­ Ընդ­լայն­ված նիս­տում ներ­ կա­յաց­վե­ցին նաև ՈՒ­ԳԸ հա­ մալ­րում­նե­րը և ձեռք­բե­րում­ նե­րը, ինչ­պես նաև ֆա­կուլ­տե­ տային ՈՒ­ԳԸ ցու­ցա­նիշ­նե­րը: Մհեր Հա­կո­բյա­նը ներ­կա­յաց­ րեց նաև հա­ջորդ տար­վա գըլ­ խա­վոր մի­ջո­ցա­ռու­մը՝ 5-րդ մի­ ջազ­գային գի­տա­ժո­ղո­վը, որը տե­ղի կու­նե­նա ապ­րի­լի 16-20­-ը և նվիր­ված կլի­նի Հա­յաս­տա­նի առա­ջին Հան­րա­պե­տու­թյան հիմ­նադր­ման 100­-ա­մյա­կին:­ Ակ­տիվ գոր­ծու­նեու­թյուն ծա­վա­լած ֆա­կուլ­տե­տային ՈՒ­ԳԸ-նե­րը, քար­տու­ղար­նե­րը և ան­դամ­նե­րը պարգ­ևատր­վե­ ցին հա­վաս­տագ­րե­րով և մաս­ նա­գի­տա­կան գր­քե­րով։ ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ փոխ­նա­խա­ գահ Մա­րիամ Մար­տի­րո­սյանն էլ նիս­տի ըն­թաց­քում ներ­ կա­յաց­րեց Տե­ղե­կատ­վա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի գոր­ծու­նեու­ թյու­նը, նշե­լով, որ այս կի­սամյա­կի ըն­թաց­քում ՈՒ­ԳԸ կայ­ քում տե­ղադր­վել է 74 լուր: Մ­հեր Հա­կո­բյա­նը շնոր­հա­ կա­լու­թյուն հայտ­նեց նաև բո­լոր այն ֆա­կուլ­տե­տային ՈՒ­ԳԸնե­րին և ան­դամ­նե­րին, որոնք նպաս­տե­ցին մի­ջազ­գային գի­ տա­ժո­ղո­վի լիար­ժեք կա­յաց­ մա­նը: 5 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­ քում կա­ռույ­ցին ան­մնա­ցորդ ու լիար­ժեք նվիր­վե­լու հա­մար հա­ տուկ շնոր­հա­կա­լու­թյան ար­ ժա­նա­ցավ ՈՒ­ԳԸ փոխ­նա­խա­ գահ Մա­րիամ Մար­տի­րո­սյա­

նը, ով հա­ջորդ կի­սա­մյա­կում իր հե­տա­գա գոր­ծու­նեու­թյու­նը կծա­վա­լի ար­դեն ար­տերկ­րում: Հ.Գ.: Երբ պատ­րաստ­վում էր այս հա­մա­րը, տե­ղե­կա­ ցանք որ ՀՀ ԿԳ նա­խա­րա­րի հրա­մա­նով՝ ՈՒ­ԳԸ հիմ­նադըր­ ման 70­-ա­մյա­կի կա­պակ­ցու­ թյամբ և ՈՒ­ԳԸ աշ­խա­տանք­նե­ րի զար­գաց­ման գոր­ծում մեծ ավանդ ու­նե­նա­լու հա­մար մի խումբ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ներ պարգ­ևատր­վել են ՀՀ ԿԳՆ ոս­ կե հու­շա­մե­դալ­նե­րով, պատ­ վոգ­րե­րով և շնոր­հա­կա­լագ­րե­ րով:

­«ՈՒ­ԳԸ­-ին կմաղ­թեմ լի­նել պատ­մա­կա­նո­րեն ան­ցած ճա­ նա­պար­հին ար­ժա­նի։ Իհար­կե, այդ ճա­նա­պար­հը զիգ­զա­գել են, որոշ դեպ­քե­րում ջնջ­վել է, որոշ դեպ­քե­րում հերք­վել, որոշ դեպ­ քե­րում փչաց­րել են, բայց գո­նե հի­մա, երբ դե­պի գի­տու­թյու­նը որո­շա­կի հո­գե­բա­նա­կան շարժ կա, պետք է փոր­ձել ու­սա­նո­ղին մղել դե­պի ինք­նու­րույն աշ­խա­ տանք, որով­հետև լսա­րա­նային աշ­խա­տան­քը ավե­լի քիչ բան է տա­լիս, քան ինք­նու­րույն աշ­ խա­տան­քը։ Իսկ ՈՒ­ԳԸ-ն ինք­ նու­րույն աշ­խա­տան­քի հրա­շա­ լի հար­թակ է»: ­Կիմ Ավա­գյան (1975-1976 թթ. ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ)

«­Մաղ­թում եմ, որը ՈՒ­ԳԸ-ն միշտ լի­նի ակ­տիվ, ներգ­րավ­ ված, ներ­կա­յա­ցուց­չա­կան, նպաս­տի մեր բու­հի զար­գաց­ մա­նը, որով­հետև ՈՒ­ԳԸ-ն նույն­պես առանց­քային դե­րա­ կա­տա­րում ու­նի հա­մալ­սա­րա­ նի մի­ջազ­գայ­նաց­ման գործըն­ թա­ցում: Մեր պե­տու­թյան հա­ մար ՈՒ­ԳԸ-ն կար­ևոր կազ­մա­ կեր­պու­թյուն է. դրա գոր­ծու­ նեու­թյամբ է պայ­մա­նա­վոր­ ված ապա­գա գիտ­նա­կան­նե­րի սերն­դա­փո­խու­թյու­նը: Կցան­ կա­նամ, որ միշտ մնա բաց ու մի­ջազ­գային ուղղ­վա­ծու­թյուն ու­նե­ցող կազ­մա­կեր­պու­թյուն, ին­չը ի շահ մեր հա­մալ­սա­րա­նի և հա­սա­րա­կու­թյան է»:­ Ա­շոտ Ալեք­սա­նյան (1996-1997 թթ. ՈՒ­ԳԸ նա­խա­ գահ)

Ներ­կա­յաց­վե­ցին հեր­թա­կան հե­տա­զո­տու­թյան ար­դյունք­նե­րը ­ եկ­տեմ­բե­րի 1-ին ԵՊՀ Դ եվ­րո­պա­կան ու­սում­նա­սի­ րու­թյուն­նե­րի կենտ­րո­նում տե­ղի ու­նե­ցավ «Ժո­ղովըր­ դա­վա­րու­թյան մա­կար­դա­ կի ին­դեք­սի մի­տում­նե­րը մար­դու իրա­վունք­նե­րի և ժո­ղովր­դա­վա­րաց­ման չա­ փում­նե­րում» գր­քի շնոր­ հան­դե­սը: Ս­լա­վա Բա­դա­լյան ­Մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա էին ՀՀ­-ո­ւմ ԱՊՀ և ԵՄ երկր­նե­րի դես­պա­նու­թյուն­նե­րի, ՀՀ ար­ տա­քին գոր­ծե­րի նա­խա­րա­րու­ թյան, ԵՊՀ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­ խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ ցիչ­ներ:­ Եվ­րո­պա­կան ու­սում­նա­սի­ րու­թյուն­նե­րի կենտ­րո­նի փոր­ ձա­գետ­նե­րը հե­տա­զո­տու­թյունն իրա­կա­նաց­րել են «Գ­լո­բալ կամ­ պուս» ծրագ­րի շր­ջա­նա­կում: ­Վեր­լու­ծու­թյան առանց­ քում հետ­խորհր­դային երկըր­ ներն են՝ Հա­յաս­տան, Վրաս­ տան, Ադրբե­ջան, Ռու­սաս­տան, Բե­լա­ռուս, Ղա­զախս­տան, Ղրղզստան, Ուկ­րաի­նա, Մոլ­դո­ վա:­ Եվ­րո­պա­կան ու­սում­նա­սի­ րու­թյուն­նե­րի կենտ­րո­նի տնօ­ րեն, իրավ. գիտ. թեկ­նա­ծու, դո­ցենտ Ար­թուր Ղա­զի­նյա­նի խոս­քով՝ հե­տա­զո­տու­թյու­նը կա­րող է օգ­տա­կար նյութ դառ­ նալ ինչ­պես տե­ղա­կան փոր­ձա­ գի­տա­կան հան­րույ­թի, այն­պես էլ մի­ջազ­գային կազ­մա­կեր­պու­ թյուն­նե­րի հա­մար: «­Նա­խորդ հրա­պա­րա­կու­ մը մեծ պա­հան­ջարկ ու­նե­ցավ Եվ­րո­պա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­ վում, քա­նի որ դրա հի­ման վրա նրանք վեր­լու­ծու­թյուն­ներ են կա­տա­րում, մշա­կում կոնկ­րետ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն այս կամ այն պե­տու­թյան նկատ­մամբ: Նա­խորդ տա­րի­նե­րի վի­ճա­ կագ­րա­կան տվյալ­նե­րի հա­ մե­մա­տա­կան վեր­լու­ծու­թյու­նը հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս, որ եվ­րո­պա­կան, ամե­րի­կյան ար­ տա­քին քա­ղա­քա­կան գե­րա­ տես­չու­թյուն­նե­րը կա­րո­ղա­նան մշա­կել իրենց ար­տա­քին քա­ ղա­քա­կան գե­րա­կա­յու­թյուն­ ներն այլ երկրնե­րի նկատ­մամբ՝ հաշ­վի առ­նե­լով ժո­ղովր­դա­վա­ րու­թյան և մար­դու իրա­վունք­ նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան վի­ճա­ կը»,- փաս­տեց Ար­թուր Ղա­զինյա­նը: ­Հե­տա­զո­տա­կան խմ­բի գի­ տա­կան ղե­կա­վար, «Ժո­ղովըր­ դա­վա­րու­թյան մա­կար­դա­կի

Արուսյակ Ալեքսանյանը

ին­դեք­սի մի­տում­նե­րը մար­դու իրա­վունք­նե­րի և ժո­ղովր­դա­վա­ րաց­ման չա­փում­նե­րում» գր­քի խմ­բա­գիր, քաղ. գիտ. թեկ­նա­ծու Արու­սյակ Ալեք­սա­նյա­նը ներ­ կա­նե­րին ծա­նո­թաց­րեց գր­քի բո­վան­դա­կու­թյա­նը և հա­մա­ռոտ ներ­կա­յաց­րեց ժո­ղովր­դա­վա­ րու­թյան մա­կար­դա­կի ին­դեք­սի մե­թո­դա­բա­նու­թյու­նը: ­«Այս մե­թո­դա­բա­նու­թյունն ազ­գային գոր­ծիք է: Այն չի վերց­վել այլ աղ­բյուր­նե­րից, առա­ջին ան­գամ օգ­տա­գործ­վել ու շա­րու­նա­կում է օգ­տա­գործ­ վել Եվ­րո­պա­կան ու­սում­նա­սի­ րու­թյուն­նե­րի կենտ­րո­նի փոր­ ձա­գետ­նե­րի կող­մից: Ժո­ղովըր­ դա­վա­րու­թյան մա­կար­դա­կի ին­դեք­սը բաղ­կա­ցած է 5 խումբ գոր­ծոն­նե­րից՝ քա­ղա­քա­կան, տն­տե­սա­կան, սո­ցիալա­կան, կր­թա­կան ու առող­ջա­պա­հա­ կան»:­ Ա­րու­սյակ Ալեք­սա­նյա­նը ներ­կա­յաց­րեց նաև ժո­ղովր­դա­ վա­րու­թյան մա­կար­դա­կի ին­դեք­ սի ցու­ցա­նիշն այդ երկր­նե­րում: Հե­տա­զո­տու­թյան ար­դյունք­ նե­րով՝ ամե­նա­բարձր ին­դեքսն ու­նի Մոլ­դո­վան, որին հա­ջոր­ դում են Վրաս­տա­նը, Բե­լա­ռու­ սը, Հա­յաս­տա­նը, Ուկ­րաի­նան, Ղա­զախս­տա­նը, Ղրղզս­տա­նը, Ռու­սաս­տա­նը, Ադր­բե­ջա­նը: ­Հե­տա­զո­տա­կան խմ­բի ան­ դամ, քաղ. գիտ. թեկ­նա­ծու, դո­ ցենտ Աշոտ Ալեք­սա­նյանն էլ ան­դրա­դար­ձավ հետ­խորհըր­ դային երկր­նե­րի քա­ղա­քա­կան խն­դիր­նե­րին. «Այդ երկր­նե­րի քա­ղա­քա­կան կա­յու­նու­թյան և քա­ղա­քա­ցիական հա­սա­րա­ կու­թյան գոր­ծու­նեու­թյան վրա մե­ծա­պես ազ­դում են քա­ղա­քա­ կան մշա­կույ­թի պա­կա­սը, ընտ­ րա­կան գոր­ծըն­թա­ցին մաս­նակ­ ցու­թյու­նը, նա­խընտ­րա­կան և հե­տընտ­րա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­ րի ան­կա­յու­նու­թյու­նը և մի շարք այլ գոր­ծոն­ներ»: ­Ներ­կա­նե­րը նաև հար­ցեր ուղ­ղե­ցին բա­նա­խոս­նե­րին:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

13

| www.ysu.am

Դե­պի Մայր բուհ ավար­տա­կան դա­սա­րան­նե­րի աշա­կերտ­նե­րի ուղ­ղորդ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը շա­րու­նակ­վում են ԵՊՀ մինչ­հա­մալ­սա­րա­նա­կան կր­թու­թյան վար­չու­թյու­նը շա­րու­ նա­կում է ավագ դպ­րոց­նե­րի աշա­կերտ­նե­րին հյու­րըն­կա­լել Մայր բու­հում, իսկ բու­հի դա­սա­խոս­ներն ավագ դպ­րոց­նե­րում հան­դես են գա­լիս դա­սա­խո­սու­թյուն­նե­րով: Ս­լա­վա Բա­դա­լյան Ա­վար­տա­կան դա­սա­րան­ նե­րի աշա­կերտ­նե­րի՝ Մայր բուհ կա­տա­րած այ­ցե­րի նպա­ տակն է նպաս­տել նրանց մաս­նա­գի­տա­կան կողմ­նո­րոշ­ մա­նը, բարձ­րաց­նել իրա­զե­ կու­թյան մա­կար­դա­կը և ուղ­ ղոր­դել դե­պի ԵՊՀ: ­Նոյեմ­բե­րի 24­-ին Արա­ գա­ծոտ­նի մար­զի Ներ­քին Սաս­նա­շեն հա­մայն­քի Հեն­ րիկ Հով­հան­նի­սյա­նի ան­վան միջ­նա­կարգ դպ­րոց էին այ­ցե­ լել ԵՊՀ ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը, Արա­բա­գի­տու­ թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Հայկ Քո­չարյա­նը և Թյուր­քա­գի­տու­ թյան ամ­բիոնի ասիս­տենտ Մհեր Աբ­րա­հա­մյա­նը։ ­Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա էին մար­զի Ներ­քին Սաս­նա­շեն, Վե­րին Սաս­նա­շեն, Ներ­քին Բազ­մա­բերդ, Վե­րին Բազ­ մա­բերդ, Դավ­թա­շեն, Աշ­նակ, Կաթ­նաղ­բյուր հա­մայնք­նե­ րի դպ­րոց­նե­րի ավար­տա­կան դա­սա­րան­նե­րի աշա­կերտ­նե­ րը և ման­կա­վարժ­ներ։­ Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կան Ռու­բեն Մել­ քո­նյա­նը ներ­կա­յաց­րեց ֆա­ կուլ­տե­տում իրա­կա­նաց­վող բազ­մաբ­նույթ և լայ­նա­ծա­վալ գի­տակր­թա­կան գոր­ծու­նեու­ թյու­նը, հան­դես եկավ դա­սա­ խո­սու­թյամբ՝ ներ­կա­յաց­նե­լով հա­մաշ­խար­հային, մաս­նա­վո­ րա­պես հայ­կա­կան ար­ևե­լա­ գի­տու­թյան սկզբ­նա­վոր­ման ու զար­գաց­ման, ար­ևե­լա­գի­տա­ կան կար­ևոր կենտ­րոն­նե­րի ստեղծ­ման և գոր­ծու­նեու­թյան պատ­մու­թյու­նը։­ Ա­րա­բա­գի­տու­թյան հիմ­ նա­հար­ցե­րի մա­սին առան­ ձին ելույ­թով հան­դես եկավ Արա­բա­գի­տու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Հայկ Քո­չա­րյա­նը, իսկ թուր­քա­գետ Մհեր Աբ­րա­համյա­նը խո­սեց թյուր­քա­գի­տու­ թյան զար­գաց­ման առանձ­ նա­հատ­կու­թյուն­նե­րի մա­սին։ ­Դա­սա­խո­սու­թյանն ու ելույթ­նե­րին հա­ջոր­դե­ցին հարց ու պա­տաս­խա­նը։ Ապա­գա դի­մորդ­նե­րը դա­սա­ խոս­նե­րին հար­ցեր ուղ­ղե­ցին

ԵՊՀ­-ո­ւմ կր­թու­թյան կազ­մա­ կերպ­ման, Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տում ներ­կա­յաց­ ված կր­թա­կան ծրագ­րե­րի և մաս­նա­գի­տա­ցում­նե­րի վե­րա­ բե­րյալ։ Նույն օրը ԵՊՀ իրա­վա­ գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դա­ տա­կան նիս­տե­րի դահ­լի­ճում հյու­րըն­կալ­վել էին Եր­ևա­նի հա­մար 94 ավագ դպ­րո­ցի աշա­կերտ­նե­րը: ­Բաց դա­սը վա­րում էր Եվ­ րո­պա­կան և մի­ջազ­գային

իրա­վուն­քի ամ­բիոնի դա­սա­ խոս, իրավ. գիտ. թեկ­նա­ծու Քնա­րիկ Վար­դա­նյա­նը, ով նաև ԵՊՀ իրա­վա­բա­նա­կան կլի­նի­կայի տնօ­րենն է: Նա աշա­կերտ­նե­րին ծա­նո­թաց­րեց կլի­նի­կայի գոր­ծու­նեու­թյա­նը և նշեց, որ այդ­տեղ ու­սա­նող­ ներն իրենց տե­սա­կան գի­տե­ լիք­նե­րը կի­րա­ռում են գործ­ նա­կա­նում, ին­չը նպաս­տում է մաս­նա­գի­տա­կան հմ­տու­ թյուն­նե­րի ամ­րապնդ­մա­նը:­ Ի դեպ, հա­մար 94 ավագ

դպ­րո­ցի աշա­կերտ­նե­րը «Մի­ջազ­գային իրա­վունք. փախստա­կան­նե­րի իրա­ վունք» թե­մայով դա­սա­խո­սու­ թյուն լսե­լու ցան­կու­թյուն էին հայտ­նել:­ Եվ ահա Քնա­րիկ Վար­ դանյանն աշա­կերտ­նե­րին ներ­կա­յաց­րեց փախս­տա­ կան­նե­րի և տե­ղա­հան­ված ան­ձանց մի­ջազ­գային իրա­ վա­կան և ներ­պե­տա­կան պաշտ­պա­նու­թյան ոլոր­տի հիմ­նախն­դիր­նե­րը, պատ­մու­

թյու­նը: ­Հան­դի­պումն ան­ցավ ին­ տե­րակ­տիվ ձևա­չա­փով. աշա­կերտ­ներն իրենց հե­ տաքրք­րող հար­ցերն ուղ­ղում էին բա­նա­խո­սին: Նրան­ցից մե­կը ցան­կա­նում էր իմա­նալ «ա­պաս­տան» և «ա­պաս­տա­ րան» հաս­կա­ցու­թյուն­նե­րի տար­բե­րու­թյու­նը: Կր­թօ­ջա­խի սա­նե­րը նաև իրենց կար­ծիք­ նե­րը հայտ­նե­ցին այդ հար­ցի վե­րա­բե­րյալ: ­«Երբ­ևէ պետք չէ շփո­թել կամ նույ­նաց­նել այդ եր­կու հաս­կա­ցու­թյուն­նե­րը: Ապաս­ տա­րա­նը տա­րածք է, որ­ տեղ թաքն­վում ենք, օրի­նակ, ան­ձր­ևից, իսկ ապաս­տա­ նը պաշտ­պա­նու­թյուն է, որը տվյալ երկ­րի կող­մից տր­վում է պաշտ­պա­նու­թյուն չու­նե­ցող որ­ևէ ան­ձի»,- մեկնաբանեց Քնա­րիկ Վար­դա­նյա­նը:­ Ա­շա­կերտ­նե­րը նաև վա­ վե­րագ­րա­կան ֆիլմ դի­տե­ ցին փախս­տա­կան­նե­րի գծով առա­ջին գե­րա­գույն հանձ­նա­ կա­տար Ֆրիտյոֆ Նան­սե­նի վե­րա­բե­րյալ: ­Նոյեմ­բե­րի 24­-ին նաև Երևա­նի հա­մար 103 ավագ դպ­րոց էր այ­ցե­լել ԵՊՀ մա­ թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի դա­սա­խոս Կա­ րեն Սա­հա­կյա­նը, ով այն­տեղ հան­դես է եկել «Հա­տույթ­նե­րի կա­ռու­ցում» թե­մայով ակ­նար­ կային դա­սա­խո­սու­թյամբ:­ ԵՊՀ դա­սա­խոս­նե­րի հա­ ջորդ «կան­գառն» էլ Գե­ղար­ քու­նի­քի մար­զի Սևան քա­ղա­ քի Խա­չա­տուր Աբո­վյա­նի ան­ վան ավագ դպ­րոցն էր, որ­տեղ նոյեմ­բե­րի 29­-ին հյու­րըն­կալ­ վել էին Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը, Իրա­նա­գի­տու­ թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Վար­ դան Ոս­կա­նյա­նը, Արա­բա­ գի­տու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Հայկ Քո­չա­րյա­նը, Թյուր­քա­ գի­տու­թյան ամ­բիոնի ասիս­ տենտ Մհեր Աբ­րա­հա­մյա­նը։ Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա էին մար­զի այլ դպ­րոց­նե­րի ավար­ տա­կան դա­սա­րան­նե­րի աշա­ կերտ­ներ, ման­կա­վարժ­ներ։ ­Բա­նա­խոս­նե­րը հան­դես ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 14 ¦

14

Դեկտեմբեր, 2017

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 13

եկան ելույթ­նե­րով՝ ներ­կա­ յաց­նե­լով ԵՊՀ­-ո­ւմ ար­ևե­լա­ գի­տա­կան առար­կա­նե­րի դա­ սա­վանդ­ման պատ­մու­թյու­նը, ներ­կա­յումս ֆա­կուլ­տե­տում իրա­կա­նաց­վող գի­տակր­թա­ կան գոր­ծըն­թա­ցը: Խոս­վեց նաև աշ­խա­տա­շու­կայի և դրա­ նում ար­ևե­լա­գետ­նե­րի հնա­ րա­վո­րու­թյուն­նե­րի մա­սին: ­«Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի պրո­ֆե­սո­րա­դա­ սա­խո­սա­կան ան­ձնա­կազ­ մի մաս­նա­գի­տա­կան բարձր պատ­րաստ­վա­ծու­թյան և փոր­ձի շնոր­հիվ ու­սա­նող­նե­ րը հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նեն ստա­նա­լու որա­կյալ և ներ­ կայիս աշ­խա­տա­շու­կայի պա­ հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­ խան կր­թու­թյուն։ Այդ մա­սին է վկա­յում այն, որ այ­սօր ֆա­ կուլ­տե­տի բազ­մա­թիվ շր­ջա­ նա­վարտ­ներ աշ­խա­տում են ՀՀ գի­տա­կան կենտ­րոն­նե­ րում, պե­տա­կան գե­րա­տես­ չու­թյուն­նե­րում, ծա­ռա­յու­թյուն են իրա­կա­նաց­նում ՀՀ զին­ ված ու­ժե­րում և այլն»,- ասաց Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը: Ե­լույթ­նե­րից հե­տո աշա­ կերտ­նե­րը և ման­կա­վարժ­նե­րը հար­ցեր ուղ­ղե­ցին բա­նա­խոս­ նե­րին: ­Նոյեմ­բե­րի 30­-ին էլ մաս­ նա­գի­տա­կան կողմ­նո­րոշ­ման նպա­տա­կով Եր­ևա­նի հա­մար 142 ավագ դպ­րո­ցի 10-11-րդ դա­սա­րան­նե­րի շուրջ 30 աշա­ կերտ­նե­րին հյու­րըն­կա­լել էր ԵՊՀ ռա­դիոֆի­զի­կայի ֆա­ կուլ­տե­տը: Ֆա­կուլ­տե­տի դե­ կան Խա­չա­տուր Ներ­կա­րարյա­նը ող­ջու­նեց աշա­կերտ­նե­ րին, ծա­նո­թաց­րեց ֆա­կուլ­տե­ տի գոր­ծու­նեու­թյու­նը և ներ­ կա­յաց­րեց այն ոլորտ­նե­րը, որոնք առնչ­վում են ռա­դիոֆի­ զի­կային:­ Ա­շա­կերտ­նե­րը նաև շր­ջե­ ցին ֆա­կուլ­տե­տի լա­բո­րա­ տո­րիանե­րով և կա­տա­րե­ցին որոշ փոր­ձեր, որոնք նա­խա­ տես­ված են ու­սում­նա­կան ծրագ­րով: ­Դեկ­տեմ­բե­րի 7-ին Վա­ ղար­շա­պա­տի «Էօր­նե­կեան» կր­թա­հա­մա­լիր էին այ­ցե­լել Ֆի­զի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի դե­ կան Ռո­լանդ Ավա­գյա­նը, Հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի Հ. Թամ­րա­զյա­նի ան­վան հայ գրա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Սամ­վել Մու­ րա­դյա­նը, Ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­ կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի ռո­մա­նա­կան բա­նա­սի­ րու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Հաս­ միկ Բաղ­դա­սարյա­նը, Կեն­սա­ բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դա­ սա­խոս Ան­ժե­լա Սարգ­սյա­նը, Ման­կա­վար­ժու­թյան և կր­թու­ թյան զար­գաց­ման կենտ­րո­նի դո­ցենտ Արևիկ Ղա­զա­րյա­նը և Քի­միայի ֆա­կուլ­տե­տի դե­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

կա­նի տե­ղա­կալ Ար­մեն Մար­ տիրյա­նը: Ն­րանք հան­դես եկան դա­ սա­խո­սու­թյուն­նե­րով, որոնց թե­մա­ներն առա­ջարկ­վել էին կր­թա­հա­մա­լի­րի մե­թոդ­խոր­ հուրդ­նե­րի կող­մից: ­«ԵՊՀ դա­սա­խոս­նե­րի՝ «Էօր­նե­կեան» կր­թա­հա­մա­լիր կա­տա­րած այցն իս­կա­պես տպա­վո­րիչ էր, քա­նի որ մեր հան­դի­պում­ներն ան­ցկաց­ վե­ցին 2 ուղ­ղու­թյուն­նե­րով՝ որ­պես աշա­կերտ­նե­րի մաս­ նա­գի­տա­կան կողմ­նո­րոշ­մա­ նը միտ­ված այց և դա­սա­խո­ սու­թյուն­ներ: Աշա­կերտ­նե­րի հա­մար դա­սա­խո­սու­թյամբ հան­դես եկավ Հայ բա­նա­ սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի Հ. Թամ­րա­զյա­նի ան­վան հայ գրա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Սամ­վել Մու­ րա­դյա­նը, և դա կար­ծես զու­ գա­դի­պել էր կր­թա­հա­մա­լի­րում Չա­րեն­ցի մահ­վան 80-րդ տա­ րե­լի­ցին նվիր­ված մի­ջո­ցա­ ռում­նե­րի ան­ցկաց­ման հետ: Այս առու­մով պա­րոն Մու­րադյա­նի ելույ­թը եզ­րա­փա­կեց Չա­րեն­ցին նվիր­ված մի­ջո­ցա­ ռում­նե­րի շար­քը: Նա աշա­ կերտ­նե­րին չա­րեն­ցյան պոե­ զիան ներ­կա­յաց­րեց այլ տե­ սան­կյու­նից»,- մեզ հետ զրույ­ ցում ասաց «Էօր­նե­կեան» կր­թա­հա­մա­լի­րի տնօ­րեն Սու­ սան­նա Վար­դա­նյա­նը: ­Հ ա­մ ալ­ս ա­ր ա­ն ա­կ ան­ն ե­ր ի՝ «Էօր­նե­կեան» կր­թա­հա­մա­ լիր այ­ցի շր­ջա­նա­կում ԵՊՀ ման­կա­վար­ժու­թյան և կր­թու­ թյան զար­գաց­ման կենտ­րո­նի դո­ցենտ Ար­ևիկ Ղա­զա­րյա­նը հան­դի­պեց կր­թա­հա­մա­լի­րի դաս­ղե­կա­կան կազ­մի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ, իսկ Ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ռո­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­ թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Հաս­ միկ Բաղ­դա­սա­րյանն էլ աշա­ կերտ­նե­րին ծա­նո­թաց­րեց իս­ պա­նե­րե­նին: «­Մեզ հա­մար էլ էր նո­րու­ թյուն, որ կա­րե­լի է ան­գլե­րե­ նով քն­նու­թյուն հանձ­նել, սո­ վո­րել իս­պա­նե­րեն և հե­տա­ գա­յում հայտն­վել լավ աշ­խա­ տա­շու­կա­յում: Ունկնդ­րե­ցինք նաև իս­պա­նե­րե­նով գե­ղե­ցիկ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն»,- ասաց Սու­սան­նա Վար­դա­նյա­նը: ­Տի­կին Վար­դա­նյա­նի հա­ վաստ­մամբ՝ կր­թա­հա­մա­լի­րի սա­նե­րը մեծ հե­տաքրք­րու­ թյուն են ցու­ցա­բե­րել ԵՊՀ ֆի­ զի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Ռո­լանդ Ավա­գյա­նի, Կեն­սա­ բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դա­ սա­խոս Ան­ժե­լա Սարգ­սյա­նի և Քի­միայի ֆա­կուլ­տե­տի ­դե­կա­ նի տե­ղա­կալ Ար­մեն Մար­տիրյա­նի դա­սա­խո­սու­թյուն­նե­րի նկատ­մամբ և այ­դօ­րի­նակ այ­ ցե­րը հա­ճա­խա­կի դարձ­նե­լու ցան­կու­թյուն են հայտ­նել:

Ու­սա­նող­նե­րը հանդես եկան գի­նե­գործ­ գործարարների դերում

­ եկ­տեմ­բե­րի 13­-ին ԵՊՀ Դ տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­ կուլ­տե­տում տե­ղի ու­նե­ ցավ բիզ­նես խաղ, որի առանց­քում գի­նե­գոր­ծու­ թյան շու­կան էր: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան ­Խաղ-սե­մի­նա­րը կազ­մա­ կերպ­վել էր ԵՊՀ տն­տե­սա­ գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տե­տի կա­ռա­վար­ման և գոր­ծա­րա­րու­թյան ամ­բիոնի և «Մար­քե­թին­գի հայ­կա­կան ակումբ» կազ­մա­կեր­պու­թյան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան շր­ջա­ նա­կում: ­Բիզ­նես խա­ղի սկզ­բում հա­կիրճ տե­ղե­կու­թյուն­ներ ներ­կա­յաց­վե­ցին խա­ղի և գի­ նե­գոր­ծու­թյան մա­սին: Խոս­ վեց խո­շոր ար­տադ­րող­նե­րից, ար­տա­սահ­մա­նյան շու­կա­յում հայտ­նի ու ոս­կե մե­դալ­նե­րի ար­ժա­նա­ցած գի­նու տե­սակ­ նե­րից, ինչ­պես նաև հե­տաքըր­ քիր փաս­տեր ներ­կա­յաց­վե­ցին հայ­կա­կան ու հա­մաշ­խար­ հային գի­նու շու­կայի վե­րա­ բերյալ: ­Խա­ղին մաս­նակ­ցե­ցին ԵՊՀ տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տե­տի եր­րորդ և չոր­րորդ կուր­սե­րի ու­սա­նող­նե­րը: Բիզ­նես խա­ ղում նրանք պետք է կա­ռա­վա­ րեին գի­նե­գոր­ծու­թյան ոլոր­տի իրենց ըն­կե­րու­թյուն­նե­րը, մշա­ կեին կա­ռա­վար­չա­կան և մար­ քե­թին­գային ռազ­մա­վա­րու­

թյուն­ներ՝ փոր­ձե­լով ստա­նալ ամե­նա­մեծ շա­հույ­թը: «­Խա­ղի մի­ջո­ցով փոր­ձում ենք ու­սա­նող­նե­րին փո­խան­ցել ոչ միայն ռազ­մա­վա­րու­թյուն մշա­կե­լու հմ­տու­թյուն­ներ, այլև ծա­նո­թաց­նել գի­նե­գոր­ծու­թյան շու­կայի որոշ առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րի: Խա­ղը ոչ միայն ար­տալ­սա­րա­նային մի­ջո­ցա­ ռում է՝ միտ­ված ու­սա­նո­ղա­ կան առօ­րյան հա­գեց­նե­լուն, այլև մեծ է դրա կր­թա­կան բա­ ղադրի­չը, որը նույն­պես մենք շատ ենք կար­ևո­րում»,- նշեց Կա­ռա­վար­ման և գոր­ծա­ րա­րու­թյան ամ­բիոնի վա­րիչ Կառ­լեն Խա­չատ­րյա­նը: «­Մար­քե­թին­գի հայ­կա­ կան ակումբ» կազ­մա­կեր­պու­ թյան մե­նե­ջեր­նե­րի խորհր­դի ան­դամ Հրանտ Զի­րո­յանն էլ փաս­տեց, որ այդ բիզ­նես խա­ղը պատ­րաս­տե­լիս հա­մա­ գոր­ծակ­ցել են մի շարք գի­նե­ գործ­նե­րի հետ, կա­տար­վել է տե­ղե­կատ­վու­թյան հա­վա­քագ­րում, որ­պես­զի խա­ղը հնա­ րա­վո­րինս մոտ լի­նի իրա­կան պայ­ման­նե­րին. մի­ջի­նաց­ված ցու­ցա­նիշ­նե­րով թվեր են առա­ ջադր­վում ու­սա­նող­նե­րին: Յու­րա­քան­չյուր շր­ջա­փու­լից հե­տո, երբ խա­ղում մաս­նա­ կից­նե­րի գոր­ծա­րան­նե­րի ծա­ վալ­նե­րը մե­ծա­նում են, սահ­ ման­վում են հար­կեր, նրանք նաև ար­տադ­րանքն ար­տա­ հա­նե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն են ստա­նում և այլն: ­«Այս խա­ղե­րի մի­ջո­ցով փոր­ձում ենք երի­տա­սարդ­նե­ րի շր­ջա­նում զար­գաց­նել բիզ­

նես մտա­ծե­լա­կեր­պը, ներ­կա­ յաց­նել տար­բեր ոլորտ­ներ, որ նրանք ոչ միայն խա­ղան բիզ­ նես խա­ղը, այլև որո­շա­կի ին­ ֆոր­մա­ցիա ստա­նան և գի­տե­ լիք­ներ ձեռք բե­րեն ՀՀ գի­նի­ նե­րի շու­կայի վե­րա­բե­րյալ»,ասաց Հրանտ Զի­րո­յա­նը: «Ն­մա­նաբ­նույթ բիզ­նես խա­ղի առա­ջին ան­գամ եմ մաս­նակ­ցում: Ոչ ոք նա­խա­ պես չէր կա­րող նա­խա­պատ­ րաստ­վել: Այն տվյալ­նե­րը, որոնք խա­ղա­վար­ներն ասա­ ցին մեզ, ոչ մի տեղ չկան նըշ­ ված: Ոչ ոք չէր կա­րող նա­ խա­պես մե­խա­նիզմ մշա­կել: Որո­շում­նե­րը կա­յաց­վում էին տե­ղում, և գրանց­վում էին ար­ դյունք­նե­րը: Այդ իսկ պատ­ճա­ ռով ամեն ինչ պարզ էր, բո­լոր որո­շում­նե­րը՝ թա­փան­ցիկ»,նշեց Կա­ռա­վար­ման բաժ­նի 3-րդ կուր­սի ու­սա­նո­ղու­հի, բիզ­ նես խա­ղի մաս­նա­կից Ին­նա Չու­խա­ջյա­նը: ­Բիզ­նես խա­ղում հաղ­թող ճա­նաչ­վեց Կա­ռա­վար­ման բաժ­նի 4-րդ կուր­սի ու­սա­նո­ ղու­հի Մա­րիամ Մար­տի­րո­սյա­ նը: ­Խա­ղի ավար­տին տե­ղի ու­ նե­ցավ քն­նար­կում, որի ժա­մա­ նակ Կառ­լեն Խա­չատ­րյա­նը և Հրանտ Զի­րո­յա­նը խո­սե­ցին ու­սա­նող­նե­րի՝ խա­ղի ըն­թաց­ քում նկատ­ված բաց­թո­ղում­ նե­րի մա­սին, պար­զա­բա­նե­ ցին նաև այն «թա­կարդ­նե­րը», որոնց ու­սա­նող­նե­րը հան­դի­ պել էին բիզ­նես խա­ղի շր­ջա­ փու­լե­րում:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

15

| www.ysu.am

Նվարդ Մել­քո­նյա­նն ուսանողներին յու­րօ­րի­նակ լի­նե­լու բա­ղադ­րա­տոմս առաջարկեց Դեկ­տեմ­բե­րի 6-ին և 8-ին ԵՊՀ Պա­լեան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում մեկ­նար­կեց «Գոր­ծա­րար իմիջ և բիզ­նես էթի­կետ» խո­րագ­րով երկօրյա սե­մի­նար-դա­սըն­թա­ցը: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­ԵՊՀ շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և կա­րիերայի կենտ­րո­նի նա­ խա­ձեռ­նու­թյամբ ան­ցկաց­ ված սե­մի­նա­րը վա­րում էր ԵՊՀ սո­ցիոլո­գիայի ֆա­կուլ­ տե­տի դո­ցենտ, «SPRING PR» ըն­կե­րու­թյան հա­մա­հիմ­ նա­դիր-նա­խա­գահ Նվարդ Մել­քո­նյա­նը: ­Ս ե ­մ ի ն ­ ա ր - դ ա ­ս ը ն թ ­ ա ­ց ի մաս­նա­կից­նե­րին նախ ող­ ջու­նեց, ապա հյու­րին ներ­կա­ յաց­րեց ԵՊՀ շր­ջա­նա­վարտ­ նե­րի և կա­րիերայի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Լի­լիթ Հա­կո­բյա­նը: «Յու­րա­քան­չյուր հան­ դիպ­ման ժա­մա­նակ, երբ դահ­լի­ճում նոր դեմ­քեր ենք նկա­տում, հաս­կա­նում ենք, որ մեր նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րը հե­տաքր­քիր են ու­սա­նող­նե­ րի հա­մար, ին­չը, ան­կաս­կած, հա­ճե­լի է, պար­տա­վո­րեց­նող և ոգ­ևո­րող»,- ասաց Լի­լիթ Հա­կո­բյա­նը և հե­տաքր­քիր ու ար­դյու­նա­վետ աշ­խա­տան­ քային օր մաղ­թեց դա­սըն­թա­ ցի մաս­նա­կից­նե­րին: ­Կենտ­րո­նի տնօ­րե­նը հա­ վե­լեց նաև, որ հան­դիպ­ման մաս­նա­կից­նե­րը հե­տա­գա­

յում կա­րող են իրենց կար­ ծիք­նե­րը հայտ­նել դա­սըն­թա­ ցի վե­րա­բե­րյալ, հան­դես գալ առա­ջար­կու­թյուն­նե­րով, ին­չը նոր ծրագ­րեր կազ­մե­լու ժա­ մա­նակ ան­պայ­ման հաշ­վի կառն­վի: ­Դա­սըն­թա­ցի շր­ջա­նա­կում ու­սա­նող­նե­րը ծա­նո­թա­ցան իմի­ջի ձևա­վոր­ման և ար­դյու­ նա­վետ ինք­նա­ներ­կա­յաց­ման տեխ­նո­լո­գիանե­րին, գոր­ծա­ րար իմի­ջի առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րին՝ զար­գաց­նե­ լով ղե­կա­վա­րու­թյան, հա­ճա­ խորդ­նե­րի և գոր­ծըն­կեր­նե­րի հետ գոր­ծա­րար կա­պե­րի կա­ ռուց­ման հմ­տու­թյուն­նե­րը: ­«Ի­մի­ջի ձևա­վոր­ման հըմ­ տու­թյուն­ներն այ­սօր բիզ­նես հա­ջո­ղու­թյան կար­ևո­րա­ գույն գոր­ծոն­նե­րից են: Հենց ար­դյու­նա­վետ ինք­նա­ներ­ կա­յա­նա­լու առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­ներն ու մյուս­նե­րից տար­բեր­վե­լու հմ­տու­թյուն­ ներն են հար­թում մար­դու կեր­պա­րի և նրա բիզ­նե­սի զար­գաց­ման ու­ղին»,- նշեց Նվարդ Մել­քո­նյա­նը:­ Անդ­րա­դառ­նա­լով իմի­ջի տե­սակ­նե­րին՝ բա­նա­խո­սը, ըստ իմի­ջա­վոր­ման օբյեկ­տի,

Նվարդ Մելքոնյանը

առանձ­նաց­րեց երեք դա­սա­ կարգ՝ կոր­պո­րա­տիվ, առար­ կա­յա­կան և ան­հա­տա­կան իմիջ: «­Կոր­պո­րա­տիվ իմի­ջը կազ­մա­կեր­պու­թյան սիմ­ վո­լիկ կեր­պարն է, որի բա­ ղադ­րիչ­նե­րը նպաս­տում են

տվյալ կազ­մա­կեր­պու­թյան` որ­պես սուբյեկ­տի ըն­կալ­մա­ նը: Առար­կա­յա­կան իմիջն ապ­րան­քի կամ այլ ան­շունչ առար­կայի սիմ­վո­լիկ կեր­ պարն է, իսկ ան­հա­տա­կա­նը պար­զա­պես մար­դու իմիջն է, որը նե­րա­ռում է սուբյեկ­

տի ան­հա­տա­կան որակ­ներն ար­տա­հայ­տող սիմ­վոլ­ներ: Դրանք տար­բե­րում են նրան այլ մարդ­կան­ցից և շնոր­հում ան­հա­տա­կա­նու­թյամբ: Ան­ հա­տի իմի­ջը որո­շա­կի հատ­ կա­նիշ­նե­րի ամ­բող­ջու­թյուն է, որն նույնացվում է կոնկ­րետ ան­հա­տա­կա­նու­թյան հետ»,ման­րա­մաս­նեց Նվարդ Մել­ քո­նյա­նը: ­Հան­դի­պումն ան­ցնում էր ին­տե­րակ­տիվ ձևա­չա­փով. ու­սա­նող­նե­րը ելույ­թի ըն­թաց­ քում ակ­տի­վո­րեն հար­ցեր էին ուղ­ղում բա­նա­խո­սին, պա­ տաս­խա­նում նրա հար­ցե­ րին, ինչ­պես նաև ներ­կա­յաց­ նում իրենց տե­սա­կետ­ներն ու պատ­կե­րա­ցում­նե­րը թե­մայի վե­րա­բե­րյալ: ­Սե­մի­նա­րա­վա­րը դասըն­ թա­ցի մաս­նա­կից­նե­րին ներ­ կա­յաց­րեց նաև իմի­ջի գեն­ դե­րային առանձ­նա­հատ­կու­ թյուն­նե­րը, իմի­ջի ձևա­վոր­ ման հիմ­նա­կան ու­ղի­նե­րը, նպա­տա­կային իմի­ջային հա­ղոր­դագ­րու­թյուն կազ­մե­ լու բա­նաձ­ևը, հագուստի ձևի (dress code) ազ­դե­ցու­թյան վեկ­տոր­նե­րը և այլ թե­մա­տիկ ուղ­ղու­թյուն­ներ:

16

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ա­պա­գա թարգ­մա­նիչ­նե­րը յու­րաց­նում են մաս­նա­գի­տա­կան նոր հմ­տու­թյուն­ներ ԵՊՀ ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող­նե­րի հա­մար դեկ­տեմ­ բե­րի 13­-ին վար­պե­տու­թյան դաս ան­ցկաց­րեց Վրաս­տա­նի հա­մա­ ժա­մա­նա­կյա (синхрон) թարգ­ մա­նիչ­նե­րի (գի­տա­ժո­ղովային) միու­թյան հիմ­նա­դիր Գո­գա Աս­ կու­րա­վան: Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Մի­ջո­ցա­ռու­մը կազ­մա­կերպ­վել էր Ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի թարգ­մա­նու­թյան տե­սու­թյան և պրակ­տի­կայի ամ­բիոնի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ: ­«Այ­սօր ամ­բողջ աշ­խար­հում և գրե­ թե բո­լոր ոլորտ­նե­րում սրըն­թաց զար­ գա­ցում­ներ են իրա­կա­նաց­վում, ուս­տի ու­սա­նող­նե­րին պետք է հե­տաքր­քիր և ար­դիական նո­րու­թյուն­ներ առա­ջար­կել, նոր հմ­տու­թյուն­ներ ձեռք բե­րե­լու հնա­ րա­վո­րու­թյուն­ներ ըն­ձե­ռել՝ հե­տա­գա­յում աշ­խա­տա­շու­կայի պա­հանջ­նե­րին հա­ մա­պա­տաս­խա­նե­լու հա­մար»,- ասում է Թարգ­մա­նու­թյան տե­սու­թյան և պրակ­

տի­կայի ամ­բիոնի վա­րիչ Ռու­զան Ղա­ զա­րյա­նը: ­Հենց այդ նպա­տա­կով էլ ամ­բիոնը աշ­խա­տա­շու­կա­յում գրե­թե միշտ պա­ հան­ջարկ վայե­լող հա­մա­ժա­մա­նա­կյա գրա­գետ թարգ­մա­նիչ­ներ պատ­րաս­տե­ լու ուղ­ղու­թյամբ պար­բե­րա­բար նա­խա­ ձեռ­նում է մի­ջո­ցա­ռում­ներ, սե­մի­նար­ներ և վար­պե­տու­թյան դա­սեր: Վ­րաս­տա­նի վար­չա­պե­տի ան­ձնա­ կան թարգ­մա­նիչ, 20 տար­վա մաս­նա­գի­ տա­կան փորձ ու­նե­ցող հա­մա­ժա­մա­նա­ կյա պրո­ֆե­սիոնալ թարգ­մա­նիչ Գո­գա Աս­կու­րա­վան նշեց, որ հա­մա­ժա­մա­ նա­կյա թարգ­մա­նու­թյու­նը բա­վա­կա­նին բարդ, սթ­րե­սային և պա­տաս­խա­նա­տու գործ է, ուս­տի բարձ­րա­կարգ մաս­նա­ գետ դառ­նա­լու հա­մար լուրջ աշ­խա­ տանք և եր­կա­րատև պրակ­տի­կա է հար­ կա­վոր: «­Շա­տե­րը, հաշ­վի առ­նե­լով ոլոր­տի բար­դու­թյուն­նե­րը, խու­սա­փում են հա­ մա­ժա­մա­նա­կյա թարգ­մա­նու­թյան ուղ­ ղու­թյամբ մաս­նա­գի­տա­նա­լուց: Դրան նպաս­տում է նաև մաս­նա­գի­տա­կան դպրո­ցի բա­ցա­կա­յու­թյու­նը: Սա­կայն նպա­տա­կային ծրագ­րե­րի առ­կա­յու­ թյան և պրակ­տի­կայի շնոր­հիվ կա­րե­ լի է հաս­նել ցան­կա­լի ար­դյունք­նե­րի և

Գոգա Ասկուրավան

ձեռք բե­րել բարձր որա­կա­վո­րում՝ ար­ դյուն­քում ու­նե­նա­լով բարձր վար­ձատրու­թյամբ և մեծ պա­հան­ջարկ վայե­լող մաս­նա­գի­տու­թյուն»,- փաս­տեց հյու­րը: ­Գո­գա Աս­կու­րա­վան ընդ­գծեց, որ իրենց հիմ­նա­կան նպա­տակն է զար­ գաց­նել նոր սե­րունդ, որը կհաղ­թա­հա­րի բո­լոր դժ­վա­րու­թյուն­նե­րը: ­«Ու­րախ ենք, որ ԵՊՀ-ն՝ ի դեմս Թարգ­մա­նու­թյան տե­սու­թյան և պրակ­ տի­կայի ամ­բիոնի, կար­ևո­րում է ոլոր­ տի զար­գա­ցու­մը, քայ­լում է ժա­մա­նա­կի պա­հանջ­նե­րին զու­գըն­թաց և նա­խա­

ձեռ­նու­թյուն է ցու­ցա­բե­րում ու­սա­նող­նե­ րի կրթ­ման գոր­ծում նոր մո­տե­ցում­նե­րի որ­դեգր­ման տե­սան­կյու­նից»,- հա­վե­ լեց մաս­նա­գե­տը և շեշ­տեց, որ չնա­ յած խիստ զբաղ­վա­ծու­թյա­նը՝ հա­ճե­լի է կրկին ՀՀ Մայր բու­հում գտն­վե­լը: ­Դա­սըն­թա­ցի ժա­մա­նակ մաս­նա­ գետն ու­սա­նող­նե­րին ման­րա­մասն ներ­ կա­յաց­րեց ոլոր­տի առանձ­նա­հատ­կու­ թյուն­նե­րը, բա­ռե­րի ընտ­րու­թյան և ճիշտ թարգ­մա­նու­թյան կար­ևո­րու­թյունն ու սխալ­նե­րից բխող պա­տաս­խա­նատ­վու­ թյան ար­ժե­քը: ­Ռու­զան Ղա­զա­րյանն էլ ավե­լաց­րեց, որ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը շա­րու­նա­կա­ կան է լի­նե­լու, իսկ հա­ջորդ տա­րի ֆա­ կուլ­տե­տում կսկ­սի գոր­ծել մաս­նա­գի­ տա­կան սար­քա­վո­րում­նե­րով հա­գե­ցած լսա­րան՝ հրա­վի­րյալ մաս­նա­գետ­նե­րի կող­մից գործ­նա­կան աշ­խա­տանք­ներ և սե­մի­նար­ներ իրա­կա­նաց­նե­լու հա­մար: Հա­վե­լենք, որ Գո­գա Աս­կու­րա­վան առա­ջին ան­գամ չէր Մայր բու­հում. հոկ­ տեմ­բե­րին 23-25­-ը նա վար­պե­տու­թյան դա­սեր է ան­ցկաց­րել Թարգ­մա­նու­թյան տե­սու­թյան և պրակ­տի­կայի ամ­բիոնի 3-րդ և 4-րդ կուր­սե­րի ու­սա­նող­նե­րի հա­ մար, ով­քեր բարձր են գնա­հա­տել ֆա­ կուլ­տե­տի նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը:

Մե­դիագ­րա­գի­տու­թյուն. այն առա­վե­լա­պես մե­դիաս­պա­ռող­նե­րի հա­մար է ԵՊՀ ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի մուլ­տի­մե­ դիա կենտ­րո­նում դեկ­ տեմ­բե­րի 13­-ին տե­ղի ու­նե­ցավ հան­դի­պում հուն­գար տե­սա­բան Ան­ նա Սի­լա­գիի հետ: Ս­լա­վա Բա­դա­լյան ­Հան­դի­պու­մը կազ­մա­կերպ­ վել էր Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի, Մե­դիա նա­խա­ ձեռ­նու­թյուն­նե­րի կենտ­րո­նի և ֆա­կուլ­տե­տի ՈՒ­ԳԸ­-ի նա­խա­ ձեռ­նու­թյամբ: ­Մե­դիա նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­ նե­րի կենտ­րո­նի դասընթացների համակարգող Մանե Գրի­գո­րյա­նը ներ­կա­նե­րին ծա­նո­թաց­րեց Ան­նա Սի­լա­գիի հետ. «Ան­նա Սի­լա­գին Հոն­կոն­ գի հա­մալ­սա­րա­նի դա­սա­խոս է: Նա դա­սա­վան­դում է մե­ դիագ­րա­գի­տու­թյուն, մաս­նա­ վո­րա­պես խոս­քի մա­նի­պու­լյա­ ցիանե­րը քա­ղա­քա­կան տեքս­ տե­րում»:­ Ան­նա Սի­լա­գին էլ մինչ բուն դա­սա­խո­սու­թյանն ան­դրա­ դառ­նա­լը խո­սեց իր ըն­տա­նի­քի

Աննա Սիլագին

և աշ­խա­տան­քային գոր­ծու­ նեու­թյան մա­սին. «Ես մեկ քա­ ռոր­դով հայ եմ: Շատ ու­րախ ու հուզ­ված եմ այս­տեղ գտն­վե­լու հա­մար: Աշ­խա­տել եմ որ­պես հե­ռուս­տա­տե­սային լրագ­րող, սա­կայն հե­տո ժուռ­նա­լիս­տի­ կայից ան­ցում կա­տա­րե­ցի դե­ պի գի­տու­թյուն և սկ­սե­ցի ավե­լի շատ զբաղ­վել ու­սում­նա­սի­րու­ թյուն­նե­րով: Ժա­մա­նա­կի ըն­

թաց­քում հաս­կա­ցա, որ ինձ հե­ տաքրք­րում է լրատ­վա­մի­ջոց­ նե­րում քա­ղա­քա­կա­նու­թյանն առնչ­վող լե­զուն»: ­Սե­մի­նա­րի ըն­թաց­քում Ան­ նա Սի­լա­գին ան­դրա­դար­ձավ խոս­քում կի­րառ­վող հնարք­նե­ րին, որոնք օգ­տա­գոր­ծում են լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րը և քա­ղա­ քա­կան գոր­ծիչ­նե­րը՝ որո­շա­կի նպա­տակ­ներ ու­նե­նա­լով: Նա

նշեց, որ վեր­ջերս Սթեն­ֆոր­դի հա­մալ­սա­րա­նի գիտ­նա­կան­նե­ րը հե­տա­զո­տու­թյուն են արել ու պար­զել, որ ԱՄՆ­-ո­ւմ ու­սա­ նող­նե­րը և ավագ դպ­րո­ցի աշա­ կերտ­նե­րը նո­րու­թյուն­ներ կար­ դա­լիս չեն կա­րո­ղա­նում տար­ բե­րա­կել իս­կա­կան նո­րու­թյու­նը և, այս­պես կոչ­ված, պատ­վիր­ ված բո­վան­դա­կու­թյու­նը: ­«Այս խնդ­րի պատ­ճա­ռով մենք սկ­սել ենք ավե­լի շատ ան­դրա­դառ­նալ մե­դիագ­րա­գի­ տու­թյա­նը, և դա առա­վե­լա­պես մե­դիաս­պա­ռող­նե­րի հա­մար է: Սո­վո­րա­բար մե­դիագ­րա­գի­ տու­թյան դա­սըն­թաց­նե­րի ժա­ մա­նակ ան­տես­վում է լեզ­վի թե­ ման: Մար­դիկ հա­ճախ տե­ղյակ չեն լի­նում, թե այն ինչ­պես է օգ­ տա­գործ­վում»,- նշեց Սի­լա­գին: ­Սե­մի­նա­րա­վարն ան­դրա­ դար­ձավ նաև խոս­քի «շր­ջա­նա­ կա­վոր­մա­նը» (framing), երբ ինչոր բառ լսե­լիս ու­ղեղն այն ան­ մի­ջա­պես նույ­նաց­նում է ինչ-որ օբյեկ­տի հետ: Ան­նա Սի­լա­գին փաս­տեց, որ բա­ռե­րի ճիշտ հա­ մադր­ման շնոր­հիվ հնա­րա­վոր է գոր­ծել նպա­տա­կային ազ­դե­ ցու­թյուն. «Ո­րոշ բա­ռե­րի նպա­ տա­կային օգ­տա­գոր­ծումն ու

չօգ­տա­գոր­ծու­մը բնո­րո­շում են մարդ­կանց դիր­քո­րո­շումն այս կամ այն հար­ցի վե­րա­բե­րյալ: Օրի­նակ՝ հե­տա­զո­տող­ներն ու­ սում­նա­սի­րել են հուն­գա­րա­կան ու ավստ­րիական լրատ­վա­մի­ ջոց­նե­րի հրա­պա­րա­կում­ներն ու պար­զել, որ ի տար­բե­րու­թյուն ավստ­րիական լրատ­վա­մի­ջոց­ նե­րի՝ հուն­գա­րա­կան լրատ­վա­ մի­ջոց­ներն ավե­լի շատ են օգ­ տա­գոր­ծում մար­դա­սի­րու­թյա­նը վե­րա­բե­րող բա­ռեր: Այս պա­րա­ գա­յում ևս առնչ­վում ենք խոս­քի «շր­ջա­նա­կա­վոր­ման» հետ»: ­Բա­նա­խո­սը կար­ևո­րեց նաև խոս­քում օգ­տա­գործ­վող փոխ­ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի դե­րը, որոնց տե­ղին օգ­տա­գործ­ման դեպ­քում ասե­լի­քի ազ­դե­ցի­կու­ թյունն ավե­լա­նում է: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում ներ­կա­նե­րը հար­ցեր ուղ­ղե­ցին Ան­նա Սի­լա­գիին և կար­ծիք­ ներ փո­խա­նա­կե­ցին հնարք­նե­ րի մա­սին, որոնք քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­ներն օգ­տա­գոր­ծում են ելույթ­նե­րի ազ­դե­ցի­կու­թյու­նը բարձ­րաց­նե­լու և ան­հրա­ժեշտ հա­սա­րա­կա­կան դիր­քո­րո­շում ձևա­վո­րե­լու հա­մար:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

17

| www.ysu.am

ԵՊՀ թի­մը բարձր ար­դյունք­ներ է գրան­ցել հե­ղի­նա­կա­վոր օլիմ­պիադա­յում Դեկ­տեմ­բե­րի 2-3­-ը ԵՊՀ թի­մե­րը Թբի­լի­սիում մաս­ նակ­ցել են «ACM-ICPC» ծրագ­րա­վոր­ման մի­ջազ­ գային օլիմ­պիադայի հյու­սի­սար­ևե­լյան եվ­րո­ պա­կան տա­րա­ծաշըր­ ջա­նի կի­սաեզ­րա­փա­կիչ փու­լին:­ Ք­նար Մի­սա­կյան ԱՄՆ­-ի կող­մից կազ­մա­ կերպ­վող և աշ­խար­հում հայտ­ նի ամե­նա­մյա մր­ցույ­թի հյու­ սի­սար­ևե­լյան եվ­րո­պա­կան տա­րա­ծաշր­ջա­նային մր­ցույթն այս տա­րի տե­ղի է ու­նե­ցել դեկ­ տեմ­բե­րի 2-3­-ը և միաժա­մա­ նակ ան­ցկաց­վել է Սանկտ Պե­ տեր­բուր­գում, Բառ­նաու­լում, Ալ­մա Աթա­յում և Թբի­լի­սում, որ­տեղ էլ որոշ­վել են նշ­ված տա­րա­ծաշր­ջա­նից եզ­րա­փա­ կիչ փու­լի մաս­նա­կից­նե­րը: ­ ԵՊՀ թի­մե­րը Հա­յաս­տա­ նի, Վրաս­տա­նի, Ադր­բե­ջա­նի և Ուկ­րաի­նայի հա­մալ­սա­րան­ նե­րը ներ­կա­յաց­նող թի­մե­րի հետ մր­ցել են Թբի­լի­սիում, որ­

Հ. Միքայելյանը, Խ. Գալստյանը և Լ. Մուրադյանը

տեղ «ԵՊՀ 1-ի­ն» թի­մը բարձր միավոր­ներ է հա­վա­քել, բայց, ցա­վոք, չի նվա­ճել եզ­րա­փակ­չի ու­ղե­գիր: ­Մեզ հետ զրույ­ցում ԵՊՀ ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­ կան մա­թե­մա­տի­կայի դե­կան և մր­ցույ­թի հա­յաս­տա­նյան տնօ­րեն Վահ­րամ Դու­մա­նյա­ նը փաս­տեց, որ թի­մը մեծ գնա­ հա­տան­քի է ար­ժա­նի. «Թի­մը դեռ երի­տա­սարդ է և առա­ջին ան­գամ էր մաս­նակ­ցում մըր­ ցույ­թին: Պետք է ասեմ, որ շատ

քիչ միավոր էր պա­կա­սում, որ նվա­ճեինք եզ­րա­փակ­չի ու­ղե­ գի­րը, բայց հույս ու­նեմ, որ հա­ ջորդ ան­գամ կհաս­նենք ցան­ կա­լի ար­դյուն­քի»: ­Վահ­րամ Դու­մա­նյա­նը հա­ վե­լեց նաև, որ «ԵՊՀ 1-ի­ն» թիմն այս տա­րի դար­ձել է մր­ցույ­թի հա­յաս­տա­նյան չեմ­պիոն: Հի­ շեց­նենք, որ այս տա­րի հե­ղի­նա­ կա­վոր օլիմ­պիադային­ ԵՊՀ-ն և Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րա­նը ներ­կա­յա­ցել էին 5-ա­կան թի­մե­րով, Հա­յաս­

տա­նի ամե­րի­կյան հա­մալ­սա­ րա­նը՝ 3: ­Թի­մային պայ­քա­րից բա­ցի՝ մր­ցույ­թի շր­ջա­նա­կում Թբի­լի­ սիում ան­ցկաց­վել է նաև Հա­ րա­վային Կով­կա­սի ան­հա­տա­ կան բաց առաջ­նու­թյու­նը, որին մաս­նակ­ցել են 74 ու­սա­նող­ներ, այդ թվում՝ ԵՊՀ ներ­կա­յա­ցու­ ցիչ­ներ: Ան­հա­տա­կան պայ­քա­րի ար­դյուն­քում 1-ին և 2-րդ հո­րի­ զո­նա­կան­նե­րը հա­մա­պա­տաս­ խա­նա­բար զբա­ղեց­րել են ԵՊՀ

ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­ կան մա­թե­մա­տի­կայի ֆա­կուլ­ տե­տի մա­գիստ­րա­տու­րայի 1-ին և 2-րդ կուր­սե­րի ու­սա­ նող­ներ Ալ­բերտ Սա­հա­կյա­նը և Հրայր Հա­րու­թյու­նյա­նը, իսկ նույն ֆա­կուլ­տե­տի մա­գիստ­ րա­տու­րայի 2-րդ կուր­սի ու­սա­ նող Տիգ­րան Մա­մի­կո­նյա­նը զբա­ղեց­րել է 7-րդ հո­րի­զո­նա­ կա­նը: ­Վահ­րամ Դու­մա­նյա­նը նշեց նաև, որ նմա­նօ­րի­նակ մրցույթ­նե­րը են­թադ­րում են նաև հո­վա­նա­վո­րու­թյուն. «Ինչ­ պես ան­ցած բո­լոր տա­րի­նե­ րին, այս տա­րի նույն­պես բո­լոր ծախ­սե­րը հո­գա­ցել է ԵՊՀ-ն, որը շատ է կար­ևո­րում այս գոր­ ծըն­թա­ցը: ­Հա­ճե­լիորեն ու­զում եմ նշել նաև, որ ար­դեն երկ­ րորդ ան­գամ մեզ որո­շա­կի չա­ փով աջակ­ցել է «Հայ­կա­կան ծրագ­րեր» ըն­կե­րու­թյու­նը, ին­չի հա­մար ու­զում եմ իմ շնոր­հա­ կա­լու­թյու­նը հայտ­նել»: ­Վահ­րամ Դու­մա­նյա­նը հաս­տա­տեց նաև, որ ԵՊՀ-ն հե­տա­գա­յում ևս շա­րու­նա­կե­լու է մաս­նակ­ցել հե­ղի­նա­կա­վոր մր­ցույ­թին:

Բա­նակ­ցե­ցին ու բա­նա­վի­ճե­ցին հա­նուն ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան ­ եկ­տեմ­բե­րի 2-4­-ը Դ ԵՊՀ­-ո­ւմ ան­ցկաց­վեց «Ձ­ևա­վո­րե­լով հար­ևա­ նու­թյու­նը: Բա­նա­վի­ճի՛ր և բա­նակ­ցի՛ր հա­նուն ժո­ ղովր­դա­վա­րու­թյան, մաս­ նակ­ցու­թյան և բազ­մա­ կար­ծու­թյան» խո­րագ­րով մո­դե­լա­վո­րում-խա­ղե­րի և դա­սըն­թաց­նե­րի շար­քը:­ Ս­լա­վա Բա­դա­լյան Այն կազ­մա­կերպ­վել էր ԵՊՀ քա­ղա­քակր­թա­կան և մշա­կու­թային հե­տա­զո­տու­ թյուն­նե­րի կենտ­րո­նի, գեր­մա­ նա­կան «CIVIC» մի­ջազ­գային կր­թու­թյան ինս­տի­տու­տի, Մի­ ջազ­գային մշա­կու­թային հա­ րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ինս­տի­տու­ տի (IFA) և Գեր­մա­նիայի Դաշ­ նու­թյան ար­տա­քին գոր­ծե­րի նա­խա­րա­րու­թյան հա­մա­տեղ ջան­քե­րով:­ Ե­ռօ­րյա դա­սըն­թաց­նե­րին ընդ­հա­նուր առ­մամբ մաս­նակ­ ցել են ԵՊՀ տար­բեր ֆա­կուլ­

տետ­նե­րի շուրջ 30 ու­սա­նող և 20 դա­սա­խոս: ­«Ու­սա­նող­նե­րի և դա­սա­ խոս­նե­րի հա­մար նա­խա­տես­ ված սե­մի­նար­նե­րը հիմն­ված են եվ­րո­պա­կան քա­ղա­քա­ցիական կր­թու­թյան ին­տե­րակ­տիվ մե­

թոդ­նե­րի վրա և միտ­ված են հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծըն­թաց­ նե­րի վե­րա­բե­րյալ մաս­նա­կից­ նե­րի ըն­կա­լում­նե­րը զար­գաց­ նե­լուն ու խո­րաց­նե­լուն»,- մեզ հետ զրույ­ցում ասաց սե­մի­նա­ րա­վար Անի Օհա­նյա­նը:

­Մո­դե­լա­վոր­ման մի­ջո­ցով մաս­նա­կից­նե­րը ցույց տվե­ցին Եվ­րո­պա­կան հար­ևա­նու­թյան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան հիմ­նա­ կան նա­խա­պայ­ման­նե­րը և սահ­մա­նա­կից երկր­նե­րի ու դրանց բնակ­չու­թյան մշ­տա­

կան ներգ­րավ­ման հնա­րա­վո­ րու­թյուն­նե­րը: Մաս­նա­կից­նե­րը փոր­ձար­կե­ցին և քն­նար­կե­ցին նաև եվ­րո­պա­կան մայր­ցա­մա­ քում կյան­քի ար­ժեք­ներն ու առանձ­ն ա­հ ատ­կ ու­թ յուն­ն ե­ր ը, ինչ­պես նաև շա­հե­րի բա­խում­ նե­րը կար­գա­վո­րող ռազ­մա­վա­ րու­թյուն­նե­րը:­ Ու­սա­նող­նե­րի հա­մար նա­ խա­տես­ված խաղ-մո­դե­լա­վո­ րու­մը մաս­նա­կից­նե­րին Եվ­րո­ պա­կան միու­թյան քա­ղա­քա­ կան մար­մին­նե­րի գոր­ծա­ռույթ­ նե­րի և գոր­ծու­նեու­թյան վե­րա­ բե­րյալ պատ­կե­րա­ցում կազ­մե­ լու հնա­րա­վո­րու­թյուն տվեց: ­Կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի խոս­ քով՝ դա­սա­խոս­նե­րի և դա­սըն­ թա­ցա­վար­նե­րի հա­մար նա­ խա­տես­ված սե­մի­նար­նե­րը միտ­ված էին դա­սա­վանդ­ման նոր, ին­տե­րակ­տիվ մե­թոդ­նե­ րի բա­ցա­հայտ­մանն ու դրանց գոր­ծարկ­ման հնա­րա­վո­րու­ թյուն­նե­րի քն­նարկ­մա­նը: ­Դա­սըն­թա­ցի ավար­տին ու­ սա­նող­ներն ու դա­սա­խոս­նե­րը ստա­ցան մաս­նակ­ցու­թյան հա­ վաս­տագ­րեր:

18

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«­Բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան մա­սին» ՀՀ նոր օրեն­քի նա­խա­գի­ծը նախատեսում է լուրջ բարեփոխումներ ­Դեկ­տեմ­բե­րի 13­-ին ԵՊՀ Պա­լեան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում ՀՀ ԿԳ նա­խա­րար Լևոն Մկրտչյա­նը հան­դի­պեց հա­յաս­տա­նյան բու­հե­րի ու­սա­նո­ղա­կան կա­ռույց­ նե­րի և ու­սա­նո­ղա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­ րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ: Ք­նար Մի­սա­կյան ՀՀ ԿԳՆ­-ի նա­խա­ձեռ­նու­ թյամբ իրա­կա­նաց­ված հան­ դիպ­ման առանց­քում «Բարձ­ րա­գույն կր­թու­թյան մա­սին» ՀՀ նոր օրեն­քի նա­խագ­ծի քն­նար­կումն էր, որը պայ­մա­ նա­վոր­ված է բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան բնա­գա­վա­ռում կր­թու­թյան կազ­մա­կերպ­ման իրա­վ ա­կ ազ­մ ա­կ եր­պ ա­կ ան, ֆի­նան­սա­կան հա­րա­բե­րու­ թյուն­նե­րի հս­տա­կեց­ման, բու­ հե­րի ակա­դե­միական կա­ռա­ վար­ման, ֆի­նան­սա­կան հա­ րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ընդ­հա­նուր սկզ­բունք­նե­րի, պայ­ման­նե­րի և պա­հանջ­նե­րի հս­տակ սահ­ ման­ման ու ապա­հով­ման ան­ հրա­ժեշ­տու­թյամբ: ­Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա էին ԿԳ փոխ­նա­խա­րար Վահ­րամ Մկրտ­չյա­նը, ԿԳՆ բարձ­րա­ գույն և հետ­բու­հա­կան մաս­ նա­գի­տա­կան կր­թու­թյան վար­չու­թյան պետ Ռո­բերտ Սու­քիասյա­նը և ԵՊՀ ու­սա­ նող­նե­րի, շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և հա­սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը: Լ­րագ­րող­նե­րի հետ ու­նե­ ցած զրույ­ցում ԿԳ նա­խա­րա­ րը փաս­տեց, որ քն­նար­կում­ ներ ար­դեն եղել են և՛ պե­տա­ կան, և՛ ոչ պե­տա­կան բու­հե­րի ռեկ­տոր­նե­րի խոր­հուրդ­նե­ րում. «Կ­լի­նեն նաև հա­սա­րա­ կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­ նե­րի հետ քն­նար­կում­ներ, ինչ­ պես նաև հան­րային քն­նար­ կում: Քն­նար­կում­նե­րից հե­տո կամ­փո­փենք և նա­խա­գիծն ար­դեն կներ­կա­յաց­նենք կա­ ռա­վա­րու­թյա­նը»: ­Նա­խա­րա­րի պնդ­մամբ՝ օրեն­քը պա­րու­նա­կում է լուրջ հիմ­նադ­րույթ­ներ, որոն­ցով սահ­ման­վում կամ լիովին վե­րա­նայ­վում են բարձ­րա­ գույն կր­թու­թյան ոլոր­տին

Ռոբերտ Սուքիասյանը, Ռուբեն Մարկոսյանը, Լևոն Մկրտչյանը և Վահրամ Մկրտչյանը

առնչ­վող մի շարք խն­դիր­ներ. «Կենտ­րո­նում ու­սա­նողն է, ով իր կրթու­թյու­նը կս­տա­նա ազատ շր­ջա­գա­յու­թյան մի­ջո­ ցով: Բա­կա­լավ­րիատում 240 կրեդիտ հա­վա­քե­լու հա­մար ու­սա­նո­ղին տր­վում է ընտ­րու­ թյուն՝ այն հա­վա­քե­լու կա՛մ եր­կա­րա­ժամ­կետ, կա՛մ կար­ ճա­ժամ­կետ հատ­վա­ծում»: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում ՀՀ ԿԳՆ բարձ­րա­գույն և հետ­ բու­հա­կան մաս­նա­գի­տա­կան կր­թու­թյան վար­չու­թյան պետ Ռո­բերտ Սու­քիասյանն ու­սա­ նող­նե­րին ներ­կա­յաց­րեց նոր օրեն­քի նա­խագ­ծի հիմ­նա­կան դրույթ­նե­րը:­ Ըստ նոր օրեն­քի՝ ներդր­վե­ լու են ու­սում­նա­կան գոր­ծըն­ թա­ցի կազ­մա­կերպ­ման նոր սկզ­բունք­ներ և պայ­ման­ներ, որոն­ցից են, օրի­նակ, կր­թու­ թյան եռաս­տի­ճան հա­մա­կար­ գը, բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան կարճ շր­ջա­փու­լը՝ նա­խա­բա­ կա­լավ­րի որա­կա­վո­րու­մը, մաս­նա­գի­տու­թյան դոկ­տո­րի աս­տի­ճա­նը (գի­տու­թյուն­նե­րի թեկ­նա­ծու՝ PhD) և այլն: ­Ներդր­վե­լու են բու­հե­րի ֆի­ նան­սա­վոր­ման սկզ­բունք­ներ և պայ­ման­ներ, դրանց ինս­տի­ տու­ցիոնալ ինք­նա­վա­րու­թյան ու հաշ­վետ­վո­ղա­կա­նու­թյան պատ­շաճ հա­վա­սա­րակշ­ռու­ թյան ապա­հով­ման ըն­դուն­ ված պա­հանջ­ներ և մե­խա­ նիզմ­ներ: ­Նոր օրեն­քով հս­տա­կեց­ վե­լու են նաև բու­հե­րի ու­սա­ նո­ղա­կան մար­մին­նե­րի դե­րը և բու­հի կող­մից տրա­մադր­վող ֆի­նան­սա­վոր­ման ֆիքս­ված

չա­փը: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում ու­սա­նող­նե­րը տվե­ցին իրենց հու­զող հար­ցե­րը և հան­դես եկան առա­ջարկ­նե­րով: ­Մաս­նա­վո­րա­պես ԵՊՀ ՈՒԽ ներկայացուցիչներն առա­ջար­կեցին «Օ­րեն­քի նա­խագ­ծի հաս­կա­ցու­թյուն­ ներ» բաժ­նում նե­րա­ռել ու սահ­մա­նել նաև «ու­սա­նո­ղա­ կան խոր­հուրդ» և «ու­սա­ նո­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վա­ րում» հաս­կա­ցու­թյուն­նե­րը: Անդրադար­ձան նաև բու­հի կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­րում ու­սա­նող­նե­րի ներգ­րավ­վա­ ծու­թյա­նը, մասնավորապես կառավարման մարմիններում ուսանողների 25%-անոց մասնակցությանը, ԵՊՀ-ի՝ որպես Մայր բուհի հատուկ կարգավիճակին, «Հայոց լեզու» և «Հայոց պատմություն» առարկաների պարտադիր ուսուցմանը: ­Նա­խա­րա­րը պա­տաս­ խա­նեց, որ փորձ է ար­վել հա­վա­սա­րակշ­ռե­լու բու­հի կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­ րը. «Երբ դի­տար­կում ենք ար­տա­սահ­մա­նյան բու­հե­րի փոր­ձը, ապա տես­նում ենք, որ այն­տեղ խոր­հուրդ­նե­րը շատ փոքր են և շատ գործ­նա­կան: Այդ­պի­սի օրի­նակ ու­նենք նաև Հա­յաս­տա­նում՝ Ամե­րի­կյան հա­մալ­սա­րա­նը»: ­Նա­խա­րարն ու­սա­նող­նե­ րին հոր­դո­րեց գրա­վոր ներ­ կա­յաց­նել առա­ջարկ­նե­րը և խոս­տա­ցավ, որ դրանց ան­ պայ­ման կտր­վեն պա­տաս­ խան­ներ:

Հայաստանյան մի շարք բուհերի ուսանողական կառույցների կողմից ևս տրվեցին մի շարք հարցեր, ծավալվեց քննարկում: Հ.Գ.: «Եր­ևա­նի հա­մալ­ սա­րան» թերթն առա­ջի­կա­ յում կանդ­րա­դառ­նա «Բարձ­ րա­գույն կր­թու­թյան մա­սին» օրեն­քի նոր նա­խագ­ծին՝ ներ­ կա­յաց­նե­լով հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­նե­րի տե­սա­կետ­ներն ու կար­ծիք­նե­րը: Մինչ այդ ստորև ներ­կա­յաց­նում ենք նա­խագ­ծի որոշ դրույթ­ներ:  ­Բարձ­րա­գույն կր­թու­ թյու­նը իրա­կա­նաց­վում է իրար հա­ջոր­դող երեք աս­տի­ճան­նե­ րում՝ հիմ­նա­կան աս­տի­ճան­ նե­րով աս­տի­ճա­նաշ­նոր­հող և աս­տի­ճան չշ­նոր­հող լրա­ցու­ցիչ կր­թա­կան ծրագ­րե­րով՝ 1) ­կարճ շր­ջա­փուլ՝ նախ­

նա­կան բա­կա­լավ­րի աս­տի­ճա­ նով ու­սու­ցում, որի ար­դյուն­ քում ու­սա­նո­ղը ձեռք է բե­րում մաս­նա­գի­տա­կան և գործ­նա­ կան գի­տե­լիք­ներ, հմ­տու­թյուն­ ներ և կա­րո­ղու­նա­կու­թյուն՝ աշ­ խա­տե­լու և ու­սու­մը շա­րու­նա­ կե­լու հա­մար: ­Կարճ շր­ջա­փու­լով ու­ սու­ցումն ավար­տած ան­ձին շնորհ­վում է նա­խա­բա­կա­լավ­ րի որա­կա­վոր­ման աս­տի­ճան:­ 2) ա­ռա­ջին՝ բա­կա­լավ­րի աս­տի­ճա­նով ու­սու­ցում, որի ար­դյուն­քում ու­սա­նո­ղը ձեռք է բե­րում տվյալ բնա­գա­վա­ռի հա­մա­կող­մա­նի և հա­մա­կարգ­ ված գի­տե­լիք, հմ­տու­թյուն­ներ և կա­րո­ղու­նա­կու­թյուն՝ աշ­խա­ տե­լու և (կամ) մա­գիստ­րա­տու­ րա­յում ու­սու­մը շա­րու­նա­կե­լու հա­մար:­ 3) երկ­րորդ՝ մա­գիստ­րո­սի աս­տի­ճա­նով ու­սու­ցում, որի

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ար­դյուն­քում ու­սա­նո­ղը ձեռք է բե­րում տվյալ բնա­գա­վա­ռի խոր մաս­նա­գի­տա­կան գի­տե­ լիք, հմ­տու­թյուն­ներ և կա­րո­ ղու­նա­կու­թյուն՝ աշ­խա­տե­լու և (կամ) աս­պի­րան­տու­րա­յում ու­սու­մը շա­րու­նա­կե­լու, ինչ­պես նաև հե­տա­զո­տա­կան գոր­ծու­ նեու­թյուն իրա­կա­նաց­նե­լու հա­մար:­ 4) եր­րորդ՝ աս­պի­րան­տա­ կան ու­սու­ցում, որի ար­դյուն­ քում ու­սա­նո­ղը ձեռք է բե­րում խոր և հա­մա­լիր գի­տե­լիք, հմտու­թյուն­ներ և կա­րո­ղու­ նա­կու­թյուն՝ մեկ կամ մի քա­ նի փոխ­հատ­վող ոլորտ­նե­րում հե­տա­զո­տա­կան և մաս­նա­գի­ տա­կան գոր­ծու­նեու­թյուն իրա­ կա­նաց­նե­լու և նոր գի­տե­լիք ստեղ­ծե­լու հա­մար:  ­Բա­կա­լավ­րի կր­թա­կան աս­տի­ճա­նով կր­թա­կան ծրագ­ րե­րի բեռն­վա­ծու­թյու­նը պետք է կազ­մի ոչ պա­կաս 180 և ոչ ավե­լին, քան 240 կրե­դի­տը: Բա­կա­լավ­րի որա­կա­վոր­ման աս­տի­ճան ստա­նա­լու հա­ մար ու­սուց­ման տևո­ղու­թյու­նը պետք է կազ­մի առն­վազն 3 տա­րի:  ­Նախ­նա­կան բա­կա­ լավ­րի կր­թա­կան աս­տի­ճա­նով կրթա­կան ծրագ­րե­րի բեռնը­ վա­ծու­թյու­նը պետք է կազ­մի ոչ պա­կաս 120 և ոչ ավե­լին, քան 150 կրե­դի­տը: Նախ­նա­ կան բա­կա­լավ­րի որա­կա­վոր­ ման աս­տի­ճան ստա­նա­լու հա­ մար ու­սուց­ման տևո­ղու­թյու­նը պետք է կազ­մի առն­վազն 2 տա­րի, բայց ոչ ավե­լին, քան 2,5 տա­րին:  ­Մա­գիստ­րո­սի կր­թա­ կան աս­տի­ճա­նով կր­թա­կան ծրագրե­րի բեռն­վա­ծու­թյու­նը պետք է կազ­մի ոչ պա­կաս 60 և ոչ ավե­լին, քան 120 կրե­դի­տը: Մա­գիստ­րո­սի որա­կա­վոր­ման աս­տի­ճան ստա­նա­լու հա­մար ու­սուց­ման տևո­ղու­թյու­նը պետք է կազ­մի առն­վազն 1 տա­րի:  Աս­պի­րան­տի կր­թա­ կան աս­տի­ճա­նով կր­թա­կան

19

| www.ysu.am

ծրագրե­րի բեռն­վա­ծու­թյու­նը պետք է կազ­մի 180 կրե­դիտ: Մաս­նա­գի­տու­թյան դոկ­տո­ րի որա­կա­վոր­ման աս­տի­ճան ստա­նա­լու հա­մար ու­սուց­ման տևո­ղու­թյու­նը պետք է կազ­մի առն­վազն 3 տա­րի:  ­Քա­ղա­քա­կան, կու­սակ­ ցա­կան, հա­սա­րա­կա­կան, կրո­նա­կան կազ­մա­կեր­պու­ թյուն­նե­րը և միավո­րում­նե­ րը բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան հա­մա­կար­գում չեն գոր­ծում՝ բա­ցա­ռու­թյամբ ար­հես­տակ­ ցա­կան, մաս­նա­գի­տա­կան, մշա­կու­թային, մար­զա­կան, ու­ սա­նո­ղա­կան և շր­ջա­նա­վարտ­ նե­րի կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­ րից ու միու­թյուն­նե­րից:  ­Բու­հում կա­ռա­վար­ ման խոր­հուր­դը ձևա­վոր­վում է բու­հի դա­սա­խո­սա­կան կազ­ մից՝ 30 տո­կոս, ու­սա­նո­ղու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րից՝ 10 տո­ կոս, բու­հի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ ցող գոր­ծա­տու­նե­րից՝ 30 տո­ կոս, ինչ­պես նաև հիմ­նադ­րից և պե­տա­կան կա­ռա­վար­ման լիազոր­ված մարմ­նի կող­մից առա­ջադր­ված ան­ձան­ցից՝ 30 տո­կոս, հա­մա­մաս­նու­թյամբ:

Հա­մա­ժո­ղո­վը հա­մախմ­բել էր հայ և

ար­տերկ­րի ու­սա­նող­նե­րին

­ եկ­տեմ­բե­րի 1-5­-ը տե­ղի Դ ու­նե­ցավ «Ու­սա­նո­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վա­րում» 4-րդ ամե­նա­մյա ու­սա­նո­ ղա­կան հա­մա­ժո­ղո­վը:­ Ք­նար Մի­սա­կյան

 ­Ֆա­կուլ­տե­տի ղե­կա­վա­ րումն իրա­կա­նաց­վում է դե­կա­ նի կող­մից, ով պետք է ու­նե­նա ֆա­կուլ­տե­տի ուղղ­վա­ծու­թյա­նը հա­մա­պա­տաս­խան գի­տա­կան աս­տի­ճան կամ կո­չում և իրա­ վունք ու­նի այդ պաշ­տո­նը զբա­ ղեց­նե­լու 5 տա­րի ժամ­կե­տով՝ ոչ ավե­լի, քան եր­կու ժամ­կետ անընդ­մեջ:  ­Բու­հում գի­տա­ման­կա­ վար­ժա­կան կազ­մի բո­լոր թա­ փուր պաշ­տոն­նե­րի տե­ղա­կա­ լու­մը իրա­կա­նաց­վում է ըստ աշ­խա­տան­քային պայ­մա­ նագ­րի, որը կնք­վում է մինչև 5 տա­րի ժամ­կե­տով: 70 տա­րին լրա­ցած ան­ձը բու­հում դա­ սա­խո­սա­կան կազ­մի թա­փուր պաշ­տոն­նե­րի տե­ղա­կալ­ման հա­մար ան­ցկաց­վող մր­ցու­ թային ընտ­րու­թյա­նը չի մաս­ նակ­ցում:

ԵՊՀ ՈՒԽ­-ի կող­մից կազ­ մա­կերպ­ված հա­մա­ժո­ղո­վի նպա­տակն էր ու­սա­նո­ղա­կան կա­ռույց­նե­րի միջև փոր­ձի փո­ խա­նա­կու­մը։ Հա­մա­ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցում էին ինչ­պես հա­ յաս­տա­նյան, այն­պես էլ յոթ երկր­նե­րի ու­սա­նո­ղա­կան կա­ ռույց­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ: Մի­ջո­ցա­ռու­մը նե­րա­ռում էր դա­սա­խո­սու­թյուն­ներ հա­մալ­ սա­րան­նե­րի կա­ռուց­վածք­նե­րի, ու­սա­նո­ղա­կան կա­ռույց­նե­րի, ինչ­պես նաև բու­հե­րի կա­ռա­ վար­ման մար­մին­նե­րում ու­սա­ նող­նե­րի ու­նե­ցած դե­րի մա­սին, հան­դի­պում­ներ, նիս­տեր և ին­ տե­լեկ­տո­ւալ խա­ղեր: ­«Ու­սա­նո­ղա­կան ինք­նա­կա­ ռա­վա­րում» 4-րդ ամե­նա­մյա ու­սա­նո­ղա­կան հա­մա­ժո­ղո­վի բաց­ման արա­րո­ղու­թյան ժա­ մա­նակ ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և հա­սա­ րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­ կո­սյա­նը, ող­ջու­նե­լով մաս­նա­

կից­նե­րին, հույս հայտ­նեց, որ մի­ջո­ցա­ռումն ար­դյու­նա­վետ կանց­նի: «Ու­սա­նո­ղա­կան տա­րի­նե­ րին ես նույն­պես եղել եմ ՈՒԽ ան­դամ և պետք է փաս­տեմ, որ ու­սա­նո­ղա­կան ինք­նա­կա­ ռա­վար­ման առա­ջըն­թա­ցը տե­ սա­նե­լի է: Ճիշտ է, այս ժա­մա­ նա­կա­հատ­վա­ծը չի էլ կա­րե­լի հա­մե­մա­տել մեր ու­սա­նո­ղա­ կան տա­րի­նե­րի դժ­վա­րին ժա­ մա­նակ­նե­րի հետ, երբ եր­կի­րը պա­տե­րազ­մա­կան իրա­վի­ճա­ կում էր, նոր էր ան­կա­խա­ցել և փոր­ձում էր դուրս գալ ճգ­նա­ժա­ մային իրա­վի­ճակ­նե­րից: Այ­սօր մենք ու­նենք մեկ այլ իրա­կա­ նու­թյուն, որը մեր երկ­րին, մեր հա­մալ­սա­րա­նին և մեր ու­սա­ նող­նե­րին թույլ է տա­լիս նո­րո­վի արժ­ևո­րել ու­սա­նո­ղա­կան ինք­ նա­կա­ռա­վար­ման դե­րը: Բո­լո­րիդ խոր­հուրդ եմ տա­ լիս մտա­ծել և փոր­ձել սահ­ մա­նել, թե իրա­կա­նում ինչ է ու­սա­նո­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­ վա­րու­մը ժա­մա­նա­կա­կից իրա­ կա­նու­թյան մեջ: Մեզ հա­մար հե­տաքր­քիր կլի­նի մի­ջազ­գային փոր­ձի դի-տարկումը»,- ասաց Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը:­ ԵՊՀ պրո­ռեկ­տո­րը հա­մա­ ժո­ղո­վի մաս­նա­կից­նե­րին ներ­ կա­յաց­րեց նաև ԵՊՀ կա­ռուց­ ված­քը, գոր­ծու­նեու­թյունն ու

մո­տե­ցում­նե­րը:­ ԵՊՀ ՈՒԽ նա­խա­գահ Ար­ մեն Խա­չի­կյանն էլ, հա­ջո­ղու­ թյուն մաղ­թե­լով մաս­նա­կից­նե­ րին, փաս­տեց, որ կազ­մա­կերպ­ չա­կան ան­ձնա­կազմն ամեն ինչ արել է, որ հա­մա­ժո­ղովն ար­դյու­ նա­վետ և հե­տաքր­քիր ան­ցնի. «Հա­մա­ժո­ղովն ան­ցկաց­վում է ար­դեն 4-րդ ան­գամ: Ժա­մա­նա­ կը և փոր­ձը ցույց են տվել, որ կար­ևո­րը լավ մթ­նո­լորտն է, հե­ տա­գա ջերմ հա­րա­բե­րու­թյուն­ ներն են»: ­Մեզ հետ զրույ­ցում ԵՊՀ ՈՒԽ փոխ­նա­խա­գահ Դա­վիթ Ափո­յա­նը փաս­տեց, որ հա­մա­ ժո­ղո­վի ար­տա­սահ­մա­նյան բո­ լոր մաս­նա­կից­նե­րը ծա­նո­թա­ցել են հա­մալ­սա­րա­նի և ու­սա­նո­ղա­ կան կա­ռույ­ցի գոր­ծու­նեու­թյա­ նը և փո­խան­ցել են իրենց փոր­ ձը. «Ներ­կա­յաց­ված մի­ջո­ցա­ ռում­նե­րից առանձ­նաց­րել ենք նրանք, որոնք կա­րող են մեզ էլ օգ­նել ու­սա­նող­նե­րի ներգ­րավ­ ման գոր­ծում: Դրանք կքն­նար­ կենք մեր նա­խա­գա­հու­թյան նիս­տե­րում, կտե­ղայ­նաց­նենք և ան­պայ­ման կկի­րա­ռենք»: Ն­շենք նաև, որ հա­մա­ժո­ղո­ վի շր­ջա­նա­կում մաս­նա­կից­նե­ րի համար մշակված էր մշա­կու­ թային ծրագ­իր. նրանք այ­ցե­լե­ ցին Հա­յաս­տա­նի տե­սար­ժան վայ­րեր և թանգարաններ:

20

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ սո­ցիալա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան շր­ջա­նա­կում իրա­կա­նաց­վող բո­լոր ծրագ­րերն էլ շա­րու­նա­կա­կան են լի­նե­լու Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նը և ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­ կեր­պու­թյու­նը շա­րու­նա­կում են ակ­տի­վո­րեն իրա­կա­նաց­նել սո­ցիալա­ կան մի շարք ծրագ­րեր, որոնք ուղղ­ված են բու­հի աշ­խա­տող­նե­րի սո­ ցիալա­կան վի­ճա­կի բա­րե­լավ­մա­նը: Մաս­նա­վո­րա­պես սո­ցիալա­կան գոր­ծըն­կե­րու­թյան մա­կար­դա­կի բարձ­րաց­ման նպա­տա­կով իրա­կա­նաց­ վել են մի շարք աշ­խա­տանք­ներ սո­ցիալա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան ուղ­ ղու­թյամբ՝ ու­շադ­րու­թյան կենտ­րո­նում պա­հե­լով հա­մալ­սա­րա­նի աշ­խա­ տող­նե­րի հանգս­տի, առող­ջու­թյան պահ­պան­ման, սո­ցիալա­կան տար­ բեր խն­դիր­նե­րի լուծ­մանն ուղղ­ված ծրագ­րե­րի պատ­շաճ իրա­գոր­ծու­մը: Ան­ցած ուս­տար­վա ըն­ թաց­քում իրա­կա­նաց­ված աշ­խա­տանք­նե­րի, արդյունք­նե­րի, ար­ձա­գանք­նե­ րի, ինչ­պես նաև առա­ջի­կա ծրագ­րե­րի մա­սին «Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­րան» թեր­թի աշ­ խա­տա­կից Վար­դու­հի Զա­ քա­րյա­նը զրու­ցել է ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­ կեր­պու­թյան նա­խա­գահ Ար­ մեն Ավե­տիսյա­նի հետ: -Պա­րո՛ն Ավե­տի­սյան, ԵՊՀ-ն 2017 թ.-ից իր աշ­ խա­տա­կից­նե­րի հա­մար ձեռք է բե­րել բժշ­կա­կան ապա­հո­վագ­րու­թյան փա­ թեթ: Ի՞նչ փու­լում է ծրա­ գի­րը: - Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նը 2017 թ.-ի հուն­վա­րի 1-ից իր հիմ­նա­ կան աշ­խա­տող­նե­րի հա­մար «Ռոս­գոսստ­րախ­-Ար­մե­նիա» ապա­հո­վագ­րա­կան ըն­կե­ րու­թյու­նից մր­ցու­թային կար­ գով ձեռք է բե­րել բժշ­կա­կան ապա­հո­վագ­րու­թյան փա­թեթ, որն ապա­հո­վագ­րու­թյան մի­ ջո­ցով տա­րե­կան կան­խար­գե­ լիչ հե­տա­զո­տու­թյուն, աշ­խա­ տա­կից­նե­րի տա­րե­կան պար­ տա­դիր բժշ­կա­կան զն­նում, շտապ և ան­հե­տաձ­գե­լի բժըշ­ կա­կան օգ­նու­թյուն, պայ­մա­ նագ­րով նա­խա­տես­ված հի­ վան­դու­թյուն­նե­րի ամ­բու­լա­ տոր և ստա­ցիոնար բու­ժում, քրո­նիկ հի­վան­դու­թյուն­նե­րի սրաց­ման բու­ժում իրա­կա­ նաց­նե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս: ԵՊՀ 1024 աշ­խա­ տա­կից­ներ կի­սա­մյա­կային տվյալ­նե­րով (հուն­վար-հու­ նիս) ապա­հո­վագ­րա­կան ըն­ կե­րու­թյուն են դի­մել շուրջ 2.000 ան­գամ և ստա­ցել փոխ­ հա­տու­ցում: Այն փաս­տը, որ բժշ­կա­կան ապա­հո­վագ­րու­ թյան փա­թե­թում ընդ­գրկ­վել է

մոտ 2.200 ԵՊՀ աշ­խա­տա­ կից և մինչև տար­վա վերջ, վս­տահ եմ, ապա­հո­վագ­րա­ կան ըն­կե­րու­թյուն դի­մող­նե­ րի թի­վը հաս­տատ կհաս­նի 2.000­-ի, ար­դեն իսկ խո­սում է այն մա­սին, որ ծրա­գի­րը հա­ջող­ված է: Սա­կայն դա չի նշա­նա­կում, որ փա­թեթն էլ առա­վել կա­տա­րե­լա­գոր­ծե­լու ուղ­ղու­թյամբ աշ­խա­տանք­ներ չեն տար­վե­լու: Հարկ է նշել, որ սկզբ­նա­կան փու­լում ԵՊՀ աշ­խա­տա­կից­նե­րի շր­ջա­նում թյու­րըմբռ­նում կար առ այն, որ տվյալ փա­թե­թը լիար­ ժեք չէ, քա­նի որ չի նե­րա­ռում պլա­նային վի­րա­հա­տու­թյուն­ նե­րը: Սա­կայն մի շարք հան­ դի­պում­նե­րից հե­տո՝ ար­դեն իսկ փետր­վար ամ­սից, ապա­ հո­վագ­րա­կան ըն­կե­րու­թյուն դի­մող­նե­րի թի­վը սկ­սեց աճել: Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, թե­րա­ցում­ ներ կային ինչ­պես ապա­հո­ վագ­րա­կան ըն­կե­րու­թյան, այն­պես էլ աշ­խա­տա­կից­նե­ րի կող­մից, որոնք մեր իրա­ կա­նաց­րած աշ­խա­տանք­ նե­րի ար­դյուն­քում հարթ­վել են: Մաս­նա­վո­րա­պես եղել է դեպք, երբ մեր աշ­խա­տակ­ ցին սր­տի շտապ վի­րա­հա­ տու­թյուն էր ան­հրա­ժեշտ, որը պա­հան­ջում էր երեք ստեն­դի տե­ղադ­րում, սա­կայն ապա­ հո­վագ­րա­կան ըն­կե­րու­թյու­ նը պար­տա­վոր­վել էր վճա­րել միայն մեկ ստեն­դի հա­մար՝ մյուս եր­կու­սը հա­մա­րե­լով պլա­նային: Եր­կար բա­նակ­ ցու­թյուն­նե­րից հե­տո, ի վեր­ ջո, ապա­հո­վագ­րա­կան ըն­ կե­րու­թյու­նը վճա­րեց երեք ստենդ­նե­րի հա­մար, քա­նի որ վի­րա­հա­տու­թյու­նը շտապ էր, և դրա­նից էր կախ­ված մեր աշ­խա­տակ­ցի կյան­քը: Այ­ սինքն՝ խն­դիր­նե­րը հարթ­վում են նաև այս տար­բե­րա­կով: Չի եղել մի դեպք, երբ ԵՊՀ աշ­խա­տա­կի­ցը դի­մի մեզ, և

Արմեն Ավետիսյանը

նրա շա­հե­րը պայ­մա­նագ­րով նա­խա­տես­ված կե­տե­րի սահ­ ման­նե­րում չպաշտ­պան­վեն: Հա­վե­լեմ նաև, որ 2018 թ.-ի հա­մար հայ­տա­րար­ված է նոր մր­ցույթ, ըստ որի՝ ԵՊՀ ար­ հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­ պու­թյան առա­ջար­կով նոր փա­թե­թում նա­խա­տես­վում է ընդ­գր­կել նաև պլա­նային վի­րա­հա­տու­թյուն­նե­րի փոխ­ հա­տու­ցու­մը: Հույս ու­նենք, որ ԵՊՀ աշ­խա­տա­կից­նե­րի հա­մար գոր­ծող բժշ­կա­կան ապա­հո­վագ­րու­թյան փա­ թեթն առա­վել կընդ­լայն­վի: ­ - Ինչ­պե՞ս է ըն­թա­ցել ան­ ցած ուս­տար­վա ըն­թաց­ քում հա­մալ­սա­րա­նում իրա­կա­նաց­վող սո­ցիալա­ կան այլ ծրագ­րե­րի իրա­ գոր­ծու­մը, ի՞նչ խն­դիր­ներ են եղել, և ի՞նչ փո­փո­խու­ թյուն­ներ են նա­խա­տես­ վում առա­ջի­կա­յում: - Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի և ԵՊՀ ար­

հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­ պու­թյան սո­ցիալա­կան քա­ ղա­քա­կա­նու­թյան շր­ջա­նա­ կում իրա­կա­նաց­վող բո­լոր ծրագ­րերն էլ շա­րու­նա­կա­կան բնույթ են կրում: Մաս­նա­վո­ րա­պես ինչ­պես և յու­րա­քան­ չյուր ուս­տա­րի, այն­պես էլ 2016-2017 ուս­տա­րում ԵՊՀ աշ­խա­տող­նե­րի՝ ԵՊՀ­-ո­ւմ սո­վո­րող 160 երե­խա­նե­րի հա­մար կի­րառ­վել է ուս­ման վար­ձի մինչև 80% զեղչ՝ ԵՊՀ ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­նե­րից հատ­կաց­նե­լով 52.701.500 դրամ, իսկ խրա­խուս­ման և օգ­նու­թյան նպա­տա­կով 82 աշ­խա­տո­ղի հատ­կաց­վել է 15.150.000 դրամ: Այս տա­րի ևս աշ­խա­տող­նե­րի 2.220 երե­ խա­նե­րի և թոռ­նիկ­նե­րի ամա­ նո­րյա ու­րախ տրա­մադ­րու­ թյունն ապա­հո­վե­լու նպա­տա­ կով ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյունն իր ֆի­ նան­սա­կան մի­ջոց­նե­րի հաշ­ վին կազ­մա­կերպել է մի­ջո­ցա­ ռում­ներ` ամա­նո­րյա ներ­կա­

յաց­ման տոմ­սե­րի և նվեր­նե­րի հատ­կաց­մամբ: Տո­նա­կան բո­լոր օրե­րին նույն­պես իրա­ կա­նաց­վում են տա­րաբ­նույթ մի­ջո­ցա­ռում­ներ: Հատ­կաց­ ված ու­ղեգ­րե­րով Ծաղ­կա­ձո­ րի ու­սում­նաար­տադ­րա­կան բա­զա­յում իրենց հան­գիստն են կազ­մա­կեր­պել հա­մալ­սա­ րա­նի շուրջ 880 աշ­խա­տող­ ներ, նրանց ըն­տա­նի­քի ան­ դամ­ներ և ու­սա­նող­ներ, իսկ սո­ցիալա­պես առա­վել անա­ պա­հով աշ­խա­տա­կից­նե­րի նկատ­մամբ ԵՊՀ ար­հես­ տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­ թյու­նը կի­րա­ռել է ու­ղե­գրե­րի ար­ժե­քը 50 տո­կո­սով զեղ­չե­լու սկզ­բուն­քը: ԵՊՀ նո­րապ­սակ աշ­խա­տող­նե­րին Ար­հես­տակ­ ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը հատ­կաց­նում է Ծաղ­կա­ձո­րի ան­վճար հն­գօ­րյա ու­ղե­գիր, և այս տա­րի ծրագ­րից օգտ­վել է 15 զույգ: Շա­րու­նա­կե­լով «Ծնն­դօգ­ նու­թյուն հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րին» ծրա­գի­րը՝ 78 աշ­ խա­տո­ղի ընդ­հա­նուր առ­մամբ հատ­կաց­վել է 2. 975.000 դրամ գու­մար: Շա­րու­նա­կում է գոր­ ծել նաև ան­վճար իրա­վա­բա­ նա­կան խորհր­դատ­վու­թյան ծա­ռա­յու­թյու­նը ոչ միայն աշ­ խա­տան­քային, այլև քա­ղա­ քա­ցիաի­րա­վա­կան, ըն­տա­նե­ կան, վար­չա­կան և այլ իրա­ վա­կան խն­դիր­նե­րի վե­րա­ բերյալ, որից օգտ­վել է շուրջ 96 հա­մալ­սա­րա­նա­կան: Այս ամե­նից զատ՝ մեր կազ­մա­կեր­պու­թյան առա­ ջար­կով և ռեկ­տո­րի որոշ­մամբ՝ ԵՊՀ հաշ­ման­դա­մու­թյուն ու­ նե­ցող աշ­խա­տող­նե­րի հա­ մար 2016 թ.-ի հուն­վա­րի 1-ից իրա­կա­նաց­վող սո­ցիալա­կան ծրագ­րից ուս­տար­վա ըն­թաց­ քում օգտ­վել է 69 աշ­խա­տող՝ ստա­նա­լով 770.000 դրամ հա­ վե­լավ­ճար:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

- ­Հայտ­նի է, որ իրա­կա­ նաց­վում են այլ ծրագ­րեր նույն­պես, որոնք ուղղ­ ված են ոչ միայն հա­մալ­ սա­րա­նա­կան­նե­րի, այլև հա­սա­րա­կու­թյան այլ շեր­տե­րի սո­ցիալա­կան վի­ճա­կի բա­րե­լավ­մա­նը... ­Այո՛, Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նը հա­սա­րա­կու­ թյան տար­բեր շեր­տե­րի հան­ դեպ բարձր սո­ցիալա­կան պատ ­ ասխ ­ ան ­ ատվ ­ ութ ­ յուն ու­նի, ուս­տի պար­բե­րա­բար հան­դես է գա­լիս ակ­տիվ նա­ խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րով: Նմա­ նաբ­նույթ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րից է 2016 թ.-ի ապ­րի­լին Ար­ցա­ խի Հան­րա­պե­տու­թյու­նում տե­ղի ու­նե­ցած լայ­նա­ծա­վալ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ նե­րի ըն­թաց­քում զոհ­ված զին­ծա­ռայող­նե­րի ըն­տա­նիք­ նե­րի վի­ճա­կի բա­րե­լավ­մանն ուղղ­ված ծրա­գի­րը: Այդ նպա­ տա­կով ԵՊՀ-ն 2016 թ.-ի հու­ նի­սի 1-ից իրա­կա­նաց­նում է զոհ­ված 24 զին­ծա­ռայո­ղի 56 ան­չա­փա­հաս երե­խա­նե­ րին մինչև նրանց չա­փա­հաս դառ­նալն ամե­նամ­սյա դրա­ մա­կան օգ­նու­թյուն տրա­մադ­րե­լու ծրա­գիր: Յու­րա­քան­ չյուր զոհ­ված զին­ծա­ռայո­ղի ըն­տա­նի­քի մեկ ան­չա­փա­հաս երե­խային ամ­սա­կան վճար­ վող օգ­նու­թյան չա­փը 40.000 ՀՀ դրամ է, իսկ նույն ըն­տա­ նի­քի յու­րա­քան­չյուր հա­ջորդ երե­խայի հա­մար՝ 20.000 ՀՀ դրամ: - Իսկ ինչ­պե՞ս է իրա­ կա­նաց­վում ԵՊՀ ար­հես­ տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­ պու­թյան և ֆա­կուլ­տե­ տային ու մյուս ստո­րա­ բա­ժա­նում­նե­րի արհ­բյու­ րո­նե­րի միջև աշ­խա­տան­ քային գոր­ծըն­թա­ցը: - ­Պետք է ասել, որ, իս­ կա­պես, ԵՊՀ ար­հես­տակ­ ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյան և ֆա­կուլ­տե­տային ու մյուս ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի արհ­ բյու­րո­նե­րի միջև աշ­խա­ տանք­ներն ամե­նօ­րյա են: Համ ­ ալս ­ ար ­ ան ­ ակ ­ անն ­ երն իրենց խն­դիր­ներն ու հար­ցե­ րը մեզ են հասց­նում հենց այդ օղակ­նե­րի մի­ջո­ցով, ուս­տի կա­պը բա­վա­կա­նին ակ­տիվ է: Սո­ցիալա­կան բո­լոր ծրագ­րե­ րի կազ­մա­կերպ­ման գործըն­ թաց­նե­րին մաս­նակ­ցում են նաև ֆա­կուլ­տե­տային ու մյուս ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի արհ­բյու­րո­նե­րի նա­խա­գահ­ նե­րը և ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, ով­քեր էլ տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը հասց­նում են հա­մա­պա­տաս­ խան խմ­բե­րին: Ընդ­հա­նուր առ­մամբ աշ­խա­տանք­ներն իրա­կա­նաց­վում են բարձր մա­կար­դա­կով և փո­խըմբըռն­ ման դրա­կան մթ­նո­լոր­տում:

21

| www.ysu.am

Ընտր­վել են նոր դե­կան­ներ

Ք­նար Մի­սա­կյան Ն­շենք, որ թե՛ Ռու­բեն Մել­ քո­նյա­նը, թե՛ Խա­չա­տուր Ներ­ կա­րա­րյա­նը դեռևս սեպ­տեմ­ բե­րին ԵՊՀ ռեկ­տոր Արամ Սի­մո­նյա­նի հա­մա­պա­տաս­ խան հրա­ման­նե­րով մինչև ընտ­րու­թյուն­նե­րի ան­ցկա­ցու­ մը ստանձ­նել էին իրենց ֆա­ կուլ­տետ­նե­րի դե­կա­նի գոր­ծա­ ռույթ­նե­րը: ­Մինչ այդ 1992 թ.-ից Արևե­ լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տը ղե­կա­վա­րում էր Գուր­գեն Մե­ լի­քյա­նը, իսկ Ռա­դիոֆի­զի­կայի

Խաչատուր Ներկարարյանը

­Ֆի­նան­սա­կան հա­մա­կար­ գի հաշ­տա­րա­րի գրա­սե­նյա­կի կող­մից կազ­մա­կերպ­ված մըր­ ցույ­թին մաս­նակ­ցում էին ութ թի­մեր՝ ներ­կա­յաց­նե­լով Եր­ևա­ նի պե­տա­կան, Հա­յաս­տա­նում ֆրան­սիական, Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րան­ նե­րի, ՀՀ պե­տա­կան կա­ռա­ վար­ման ակա­դե­միայի և Լո­մո­ նո­սո­վի ան­վան ՄՊՀ­-ի եր­ևանյան մաս­նա­ճյու­ղի իրա­վա­գի­ տու­թյան ֆա­կուլ­տետ­նե­րը: ­ ԵՊՀ-ն բան­կային իրա­

նա­վոր լսում­նե­րի ըն­թաց­քում, հան­դես եկան նաև կի­սաեզ­րա­ փա­կիչ փու­լում:­ Եզ­րա­փա­կիչ փուլ ան­ցան ԵՊՀ թիվ 1 և թիվ 7 թի­մե­րը: Հիմն­վե­լով բա­նա­վոր լսում­նե­րի ար­դյուն­քում թի­մե­րի ներ­կա­ յաց­րած իրա­վա­կան դիր­քո­ րո­շում­նե­րի և փաս­տարկ­նե­րի վրա՝ հաշ­տա­րար­նե­րը միջ­բու­ հա­կան դա­տա­խա­ղում հաղ­ թող ճա­նա­չե­ցին ԵՊՀ թիվ 7 թի­ մին: «Լա­վա­գույն բա­նա­խոս» ան­վա­նա­կար­գում էլ հաղ­թող ճա­նաչ­վեց ԵՊՀ ու­սա­նո­ղու­հի Տաթև Մար­տի­րո­սյա­նը:­ ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող­նե­րը հաղ­թել են նաև մյուս մր­ցույ­ թում՝ Կար­միր խա­չի մի­ջազ­ գային կո­մի­տեի կող­մից Ծաղ­ կա­ձո­րում կազ­մա­կերպ­ված հան­րա­պե­տա­կան դա­տա­խա­ ղում, որը նվիր­ված էր մի­ջազ­ գային մար­դա­սի­րա­կան իրա­ վուն­քին: ­Դա­տա­խա­ղին մաս­նակ­ ցում էին թի­մեր Եր­ևա­նի պե­ տա­կան, Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան), Հա­յաս­տա­նի ամե­րի­կյան, Հա­յաս­տա­նում

վուն­քի դա­տա­խաղ-մր­ցույ­թին ներ­կա­յա­ցել էր երեք թի­մե­րով, որոնց կազ­մում ընդ­գրկ­ված էին մա­գիստ­րանտ­ներ Մար­ տուն Ստե­փա­նյա­նը, Քրիս­տի­ նե Գալս­տյա­նը, Ելե­նա Ալեք­ սա­նյա­նը, Քրիս­տի­նե Ալեք­ սա­նյա­նը (Ե­ՊՀ թիվ 4 թիմ), բա­կա­լավ­րիատի 3-րդ կուր­սի ու­սա­նող­ներ Կա­րեն Մե­լիք­սեթյա­նը, Դա­վիթ Բակ­լա­չյա­նը, Գո­հար Ավա­գյա­նը, Մե­րի Խա­ չատ­րյա­նը (Ե­ՊՀ թիվ 1 թիմ), Դա­վիթ Դավ­թյա­նը, Ահա­րոն Ստե­փա­նյա­նը, Էլի­նա Գե­ղամյա­նը, Տաթև Մար­տի­րո­սյա­նը (Ե­ՊՀ թիվ 7 թիմ):­ ԵՊՀ բո­լոր թի­մե­րը, հա­ջո­ ղու­թյամբ ներ­կա­յա­նա­լով բա­

ֆրան­սիական, ինչ­պես նաև Ա. Խան­փե­րյան­ցի ան­վան ավիացիոն և Վ. Սարգ­սյա­նի ան­վան ռազ­մա­կան հա­մալ­սա­ րան­նե­րից: Մր­ցակ­ցու­թյան ար­դյուն­ քում Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­ մալ­սա­րա­նը ներ­կա­յաց­նող՝ Իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի ու­սա­նող­նե­րից կազմ­ված «Մար­տենս» թի­մը ­(ան­դամ­ներ՝ Լու­սի­նե Հով­հան­նի­սյան (2-րդ կուրս), Էրիկ Ծե­րու­նյան (3-րդ կուրս) և Արամ Թու­մա­նյան (3-րդ կուրս))­ եզ­րա­փա­կիչ փու­ լում մր­ցեց Հա­յաս­տա­նի ամե­ րի­կյան հա­մալ­սա­րա­նի թի­մի հետ՝ զբա­ղեց­նե­լով առա­ջին հո­րի­զո­նա­կա­նը:

­ եկ­տեմ­բե­րի 9-10­-ը Դ Երևա­նի «ԴաբլԹ­րի Բայ Հիլթն» հյու­րա­նո­ցում անցկաց­վեց «Բան­կային իրա­վուն­քի դա­տա­խաղ» մր­ցույ­թի բա­նա­վոր փու­լը, իսկ դեկ­տեմ­բե­րի 8-10-ն էլ՝ Կար­միր խա­չի մի­ջազ­ գային կո­մի­տեի կող­մից կազ­մա­կերպ­ված դա­տա­ խա­ղը:

Ռուբեն Մելքոնյանը

­ եկ­տեմ­բե­րի 5-ին Արևե­ Դ լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի գիտ­խորհր­դի նիս­տում 21 կողմ և 1 ան­ վա­վեր ձայ­նե­րի հա­րա­ բե­րակ­ցու­թյամբ ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կան է ընտրվել թուր­քա­գետ Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը, իսկ Ռա­ դիոֆի­զի­կայի ֆա­կուլ­տե­ տի գիտ­խորհր­դի՝ դեկ­ տեմ­բե­րի 6-ին կա­յա­ցած նիս­տում ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան է ընտր­վել Խա­ չա­տուր Ներ­կա­րա­րյա­նը (միաձայն):

Ի­րա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող­նե­րը հաղ­թել են 2 մր­ցույթ­նե­րում

ֆա­կուլ­տե­տի եր­կա­րա­մյա դե­ կանն էր Յու­րի Վար­դա­նյա­նը (1975 թ.-ի­ց): ­Նո­րըն­ծա դե­կան Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը 2009 թ.-ից ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կա­նի տե­ղա­կալն էր, 2010 թ.-ի­ց՝ Թյուր­քա­գի­ տու­թյան ամ­բիոնի դո­ցենտ: Նրա գի­տա­կան հե­տաքրք­րու­ թյուն­նե­րի շր­ջա­նա­կը նե­րա­ ռում է Թուր­քիայի ազ­գային փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի, բռ­նի կրո­նա­փոխ հա­յու­թյան խն­դիր­ նե­րը, ինչ­պես նաև հայ­կա­կան թե­մա­տի­կան թուր­քա­կան գրա­ կա­նու­թյան մեջ: ­Ռա­դիոֆի­զի­կայի ֆա­կուլ­ տե­տի նո­րըն­տիր դե­կան Խա­ չա­տուր Ներ­կա­րա­րյանն էլ դեռևս 1976 թ.-ից աշ­խա­տում է ֆա­կուլ­տե­տում: 2000 թ.-ին նրան շնորհ­վել է պրո­ֆե­սո­րի կո­չում, 2011 թ.-ին ար­ժա­նա­ցել է ԵՊՀ ոս­կե­զօծ մե­դա­լի: Նրա գի­տա­կան հե­տաքրք­րու­թյուն­ նե­րի շր­ջա­նա­կը նե­րա­ռում է նա­նոօպ­տի­կայի և մա­կեր­ևու­ թային ալիք­նե­րի ոլորտ­նե­րը: Հ.Գ.: «Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­ րան» թեր­թը շնոր­հա­վո­րում է նո­րըն­տիր դե­կան­նե­րին և մաղ­թում գի­տա­ման­կա­վար­ ժա­կան նոր ձեռք­բե­րում­ներ ու աշ­խա­տան­քային հա­ջո­ղու­ թյուն­ներ:

­ ատ­րաս­տեց Պ Ս­լա­վա Բա­դա­լյա­նը

22

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«Ե­թե միան­գա­մից նշա­նակ­վեք կամ նս­տեք ղե­կա­վա­րի աթո­ռին, հաս­տատ կձա­խող­վեք» Դեկ­տեմ­բե­րի 5-ին ԵՊՀ մի շարք ու­սա­նող­ներ այ­ցե­լե­ցին «Վի­վա­Սել-ՄՏՍ»­-ի կենտ­րո­նա­կան գրա­սե­նյակ: Մի­լե­նա Մկրտ­չյան Այ­ցե­լու­թյու­նը կազ­մա­ կերպ­վել էր ԵՊՀ տն­տե­սա­ գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տե­տի կա­ռա­վար­ման և գոր­ծա­րա­րու­թյան ամ­բիոնի ու «Վի­վա­Սել-ՄՏՍ»­-ի հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան շր­ջա­նա­կում: Հ ա ­մ ա լ ­ս ա ­ր ա ­ն ա ­կ ա ն ­ն ե ­ րը հան­դի­պե­ցին «Վի­վա­ՍելՄՏՍ»­-ի գլ­խա­վոր տնօ­րեն Ռալֆ Յի­րի­կյա­նին, ով հան­ դես եկավ ին­տե­րակ­տիվ դա­ սա­խո­սու­թյամբ: Նա ներ­կա­ յաց­րեց դր­վագ­ներ իր աշ­խա­ տան­քային փոր­ձա­ռու­թյու­նից, խո­սեց կա­ռա­վար­չա­կան գոր­ ծու­նեու­թյան առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րի մա­սին, ու­սա­նող­ նե­րին խոր­հուրդ տվեց, որ եթե ու­զում են դառ­նալ լավ մաս­նա­ գետ, պետք է սկ­սեն սկզ­բից և աս­տի­ճա­նա­բար առաջ շարժ­ վեն, իրենց նպա­տա­կին հաս­ նե­լու ճա­նա­պար­հին հի­շեն, որ ոչինչ միան­գա­մից չի լի­նում: «­Մարդ պետք է իր մտա­ ծե­լա­կեր­պով, իր մարդ­կային մո­տե­ցում­նե­րով լի­նի պարզ և ճկուն: Չա­սի՝ «Սա չեմ ու­ զում», «Սա չեմ կա­րող»: Եր­ բեմն այդ «Չ»­-ե­րը շա­տա­նում են և դառ­նում ար­գելք առա­ջա­ դի­մու­թյան և զար­գաց­ման հա­ մար: Սա­կայն երբ մարդ լի­նում է ճկուն, կա­րո­ղա­նում է շուտ

Ռալֆ Յիրիկյանը

սո­վո­րել և տես­նել իր զար­գաց­ ման ճա­նա­պար­հը՝ այդ ուղ­ղու­ թյամբ շա­րու­նա­կե­լով աշ­խա­ տել»,- փաս­տեց «Վի­վա­ՍելՄՏՍ»­-ի գլ­խա­վոր տնօ­րե­նը: ­Ռալֆ Յի­րի­կյանն ու­սա­նող­ նե­րին ներ­կա­յաց­րեց «Վի­վա­ Սել-ՄՏՍ»­-ի գոր­ծու­նեու­թյու­նը, խո­սեց ըն­կե­րու­թյան ան­վա­ նան­շա­նի, կազ­մա­կեր­պու­թյան աշ­խա­տա­կից­նե­րի և ձևա­վոր­ ված թի­մի մա­սին: Նա նշեց, որ ղե­կա­վար կամ մե­նե­ջեր դառ­ նա­լու հա­մար կար­ևոր է՝ ու­սա­ նող­նե­րը լի­նեն հնա­րա­վո­րինս պարզ, թա­փան­ցիկ, բա­րե­համ­ բյուր:

«­Պետք է փո­խեք ձեր մտա­ ծե­լա­կեր­պը. այ­սօր դու ու­ժեղ ես քո հա­մես­տու­թյամբ, պարզ մտա­ծե­լա­կեր­պով, հա­սա­րակ, սո­վո­րա­կան լի­նե­լով»,- ընդ­ գծեց Ռալֆ Յի­րի­կյա­նը:­ Ու­սա­նող­նե­րը հար­ցեր ուղ­ ղե­ցին բա­նա­խո­սին: Դրանք առնչ­վում էին «Վի­վա­ՍելՄՏՍ»­-ի կող­մից իրա­կա­նաց­ վող ծրագ­րե­րին, ըն­կե­րու­թյու­ նում աշ­խա­տան­քի ան­ցնե­լու պայ­ման­նե­րին, այն հատ­կա­ նիշ­նե­րին, որոնց ու­շադ­րու­ թյուն են դարձ­նում նոր աշ­խա­ տա­կից­ներ ըն­դու­նե­լու ժա­մա­ նակ:

«Ե­թե մարդն ու­զում է սո­ վո­րել և հա­րուստ փորձ ձեռք բե­րել, լի­նել լավ, ու­ժեղ մե­ նե­ջեր և ղե­կա­վար, նա պետք է սկ­սի ամե­նա­ներք­ևից: Եթե միան­գա­մից նշա­նակ­վեք կամ նս­տեք ղե­կա­վա­րի աթո­ռին, հաս­տատ կձա­խող­վեք, չեք հաս­կա­նա, թե ինչ է կա­տար­ վում ներք­ևում: Սա­կայն եթե սկ­սեք ներք­ևից և տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում բարձ­րա­նաք, դուք ոչ մի բան բաց չէք թող­նի, ավե­ լի ար­դա­րա­ցի կմո­տե­նաք բո­ լոր հար­ցե­րին և կկա­րո­ղա­նաք ճիշտ որո­շում­ներ կա­յաց­նել աշ­խա­տան­քային մի­ջա­վայ­ րում: Աշ­խա­տան­քային փոր­ձը շատ կար­ևոր է»,- ասաց Ռալֆ Յի­րի­կյա­նը և հա­վե­լեց, որ «Վի­ վա­Սել-ՄՏՍ»­-ի դռ­նե­րը միշտ բաց են ու­սա­նող­նե­րի հա­մար: ­Հան­դիպ­ման ավար­տին ԵՊՀ տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տե­տի կա­ռա­վար­ման և գոր­ծա­րա­ րու­թյան ամ­բիոնի վա­րի­չի տե­ ղա­կալ Ան­նա Հա­կոբ­ջա­նյա­նը շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց դա­սա­խո­սու­թյան հա­մար և հույս հայտ­նեց, որ նմա­նօ­րի­ նակ հան­դի­պում­նե­րը կլի­նեն պար­բե­րա­կան: Հ.Գ.: ԵՊՀ տն­տե­սա­գի­տու­ թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­ տե­տի կա­ռա­վար­ման բաժնի բա­կա­լավ­րիատի 4-րդ կուր­սի

ու­սա­նող­ները «Մար­քե­թինգ» առար­կայի նյութն առա­ վել խո­րու­թյամբ յու­րաց­նե­լու նպա­տա­կով Կառավարման և գործարարության ամբիոնի նախաձեռնությամբ դեկ­տեմ­ բե­րի 8-ին այ­ցե­լե­ցին Եր­ևա­նի «Ա­րա­րատ» կո­նյա­կի-գի­նու­օղու կոմ­բի­նատ:­ Այ­ցի շր­ջա­նա­կում ու­սա­ նող­նե­րը շր­ջե­ցին ձեռ­նար­կու­ թյու­նում, ծա­նո­թա­ցան կոմ­բի­ նա­տի պատ­մու­թյա­նը, ար­տադ­րա­կան և տեխ­նո­լո­գիական գոր­ծըն­թաց­նե­րին: Հա­մալ­ սա­րա­նա­կան­նե­րը հետ­ևե­ցին շշալց­ման, թոր­ման, փա­թե­թա­ վոր­ման աշ­խա­տանք­նե­րին, եղան նաև կոմ­բի­նա­տի թան­ գա­րա­նում: ­Կոմ­բի­նա­տի գի­տա­կան կենտ­րո­նում էլ ու­սա­նող­նե­ րը հան­դի­պե­ցին ձեռ­նար­ կու­թյան գլ­խա­վոր տնօ­րեն Մա­րի­նե Հա­րու­թյու­նյա­նին, գլխա­վոր տեխ­նո­լոգ Տիգ­րան Խա­չատրյա­նին և լա­բո­րա­տո­ րիայի վա­րիչ Շու­շան­նա Հա­ րու­թյու­նյա­նին: Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում քն­նարկ­վե­ցին կոմ­բի­նա­տի աշ­խա­տանք­նե­ րի կազ­մա­կերպ­ման և մար­քե­ թին­գային աշ­խա­տանք­նե­րի առանձ­ն ա­հ ատ­կ ու­թ յուն­ն ե­ր ը, ար­տա­քին շու­կա­նե­րի և միջ­ նոր­դա­վոր­ված կազ­մա­կեր­ պու­թյուն­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյուն­նե­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

23

| www.ysu.am

Ա. Ալեք­սա­նյան. «...ինձ մո­տի­վաց­նում է այն, որ հաղ­թա­նա­կովս մի ամ­բողջ ազգ է ու­րա­խա­նում» ­Դեկ­տեմ­բե­րի 8-ին ԵՊՀ­-ո­ւմ հյու­րըն­կալ­վել էին հու­նահ­ռո­մեական ոճի ըմբ­շա­մար­տի օլիմ­ պիական չեմ­պիոն Ար­ թուր Ալեք­սա­նյանը, աշ­ խար­հի չեմ­պիոն­ներ Ար­ սեն Ջուլ­ֆա­լա­կյանն ու Մաք­սիմ Մանուկյա­նը: Ս­լա­վա Բա­դա­լյան Մար­զիկ­նե­րի առա­ջար­կով հան­դի­պու­մը տե­ղի ու­նե­ցավ հարց ու պա­տաս­խա­նի ձևա­չա­ փով: Ներ­կա­նե­րը հե­տաքրքըր­ վե­ցին չեմ­պիոն­նե­րի հա­ջո­ղու­ թյան պատ­մու­թյուն­նե­րով, անձնա­կան կյան­քով, սպոր­տում նրանց մո­տի­վա­ցիայով:­ Ու­սա­նող­նե­րից մեկն էլ հե­ տաքրքր­վեց, թե ին­չով է կար­ևոր սպոր­տից դուրս մաս­նա­գի­տու­ թյուն ու­նե­նա­լը: «­Վեր­ջերս Լո­զա­նում սե­մի­ նար­ներ էին ան­ցկաց­վում, որ­ տեղ քն­նարկ­վում էր, թե ինչ­պես հա­մա­տե­ղել սպոր­տը և ու­սու­ մը: Կար­ծիք հն­չեց, որ մար­զի­ կին պա­տա­նի հա­սա­կից՝ 16-17 տա­րե­կա­նից, պետք է հա­մո­զել, հա­վա­տաց­նել ու հաս­կաց­նել, որ պար­տա­դիր է այլ մաս­նա­գի­ տու­թյուն ու­նե­նա­լը: Դա օգ­նում

Արսեն Ջուլֆալակյանը, Արթուր Ալեքսանյանը և Մաքսիմ Մանուկյանը

է, որ սպոր­տում պրո­ֆե­սիոնալ կա­րիերան ավար­տե­լուց հե­ տո մար­զի­կը կա­րո­ղա­նա իրեն «գտ­նել կյան­քում»»,- ասաց Ար­սեն Ջուլ­ֆա­լա­կյա­նը, ով նաև ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­ թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի աս­պի­ րանտ է:­ Ար­սեն Ջուլ­ֆա­լա­կյա­ նի խոս­քով՝ պրո­ֆե­սիոնալ մար­զիկ­նե­րը, ան­կախ սպոր­ տաձևից, հո­տա­ռու­թյուն ու­նեն մյուս բո­լոր բնա­գա­վառ­նե­րում, սա­կայն նրանց ծան­րա­բեռնը­ վա­ծու­թյունն է նաև պատ­ճա­ռը,

որ շա­տերն իրենց չեն փոր­ձում այլ ոլորտ­նե­րում: «­Դեռ դպ­րո­ցա­կան տա­րի­ նե­րից ծնող­ներս մեծ ու­շադրու­ թյուն են դարձ­րել ուս­մանս: Ինքս ինձ չեմ պատ­կե­րաց­նում առանց ըն­թեր­ցա­նու­թյան, գի­ տու­թյան, բայց միև­նույն ժա­մա­ նակ, իհար­կե, ու­սումն ու սպոր­ տը հա­մադ­րելն ու հա­մա­տե­ղե­լը բարդ գործ են: Ցան­կու­թյան դեպ­քում ամեն ինչ էլ հնա­րա­ վոր է»,- նշեց Ջուլ­ֆա­լա­կյա­նը:­ Ու­սա­նող­նե­րից մեկն էլ Ար­ թուր Ալեք­սա­նյա­նին հարց ուղ­

ղեց սպոր­տում ան­հա­ջո­ղու­ թյուն­նե­րի, պար­տու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ մար­զիկ­նե­րի տրա­ մադր­վա­ծու­թյան փո­փո­խու­ թյուն­նե­րի ու դրանց հաղ­թա­ հար­ման հնա­րա­վոր մի­ջոց­նե­րի վե­րա­բե­րյալ: «Ե­թե պրո­ֆե­սիոնալ մար­զիկ ես, ապա պետք է պատ­րաստ լի­նես ցան­կա­ցած դժ­վա­րու­ թյան: Դրան­ցից խու­սա­փե­լու լա­վա­գույն մի­ջո­ցը շա­րու­նա­ կա­կան պա­րապ­մունք­ներն ու մար­զում­ներն են»,- նշեց Ար­ թուր Ալեք­սա­նյա­նը:

­Մար­զիկ­նե­րի մո­տի­վա­ ցիայից խո­սե­լիս Ար­թուր Ալեք­ սա­նյանն ասաց, որ իր հա­մար ամե­նաոգ­ևո­րի­չը հայ­րե­նա­կից­ նե­րի ար­ձա­գանքն է. «Ինձ մո­ տի­վաց­նում է այն, որ հաղ­թա­ նա­կովս մի ամ­բողջ ազգ է ու­րա­ խա­նում, այ­սինքն՝ կա­րո­ղա­նում եմ մարդ­կանց գո­նե մի քա­նի րո­պեով կտ­րել իրենց հոգ­սե­ րից»: ­Մաք­սիմ Մա­նու­կյանն էլ հա­վե­լեց, որ իր հա­մար ամե­ նաոգևո­րիչն իր հայ­րե­նա­կից­ նե­րին հպար­տու­թյան զգա­ցում պարգ­ևելն է ու հաղ­թա­կան տրա­մադ­րու­թյուն հա­ղոր­դե­լը: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում ըն­թերց­վեց նաև Ար­թուր Ալեք­ սանյա­նին ուղղ­ված նա­մա­կը, որ­տեղ երկր­պա­գու­հի­նե­րից մե­ կը հե­տաքրքր­վում էր, թե ինչ հատ­կա­նիշ­ներ պետք է ու­նե­նա նրա ընտ­րյա­լը:­ Ար­թուր Ալեք­սա­նյա­նը կա­ տա­կեց՝ ասե­լով, թե այդ հար­ցի մա­սին կա­րող է ժա­մե­րով խո­ սել, բայց իր կար­ծի­քով. «Ա­մե­ նա­կար­ևորն այն է, որ նա լի­նի խե­լա­ցի, հա­վա­տա­րիմ ու ան­ պայ­ման հայ»: Հան­դիպ­ման վեր­ջում ու­սա­ նող­նե­րը լու­սան­կար­վե­ցին չեմ­ պիոն­նե­րի հետ:

50 տա­րի մեզ հետ և մեր սր­տե­րում ­ եկ­տեմ­բե­րի 14­-ին ԵՊՀ Դ Պա­լեան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում «Վար­դա­ նանք» ռազ­մա­հայ­րե­նա­ սի­րա­կան դաս­տիարա­ կու­թյան ակում­բի նա­ խա­ձեռ­նու­թյամբ տե­ղի ու­նե­ցավ «Մ­հեր Ջուլ­հաճյան-50» խո­րագ­րով մի­ ջո­ցա­ռու­մը:­ Ք­նար Մի­սա­կյան Այն նվիր­ված էր Աշ­խար­ հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­նու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի զոհ­ված ու­ս ա­ն ող­- ա­զ ա­տ ա­մ ար­տ իկ, սփյուռ­քա­հայ աս­պի­րանտ Մհեր Ջուլ­հա­ճյա­նի 50­-ա­մյա­ կին: ­Նա ծն­վել է 1967 թ. նոյեմ­ բե­րի 28­-ին Լի­բա­նա­նի Բեյ­րութ քա­ղա­քում: Հայ­րե­նի­քից հըն­ չած ահա­զան­գը տակ­նուվ­րա է արել Մհե­րի հո­գին և նրան զին­

վոր դարձ­րել: 1992 թ. ամուս­նա­նա­լով՝ նա տե­ղա­փոխ­վել է Հա­յաս­տան: Նույն թվա­կա­նին ըն­դուն­վել է ԵՊՀ երկ­րա­բա­նա­կան ֆա­կուլ­ տե­տի աս­պի­րան­տու­րա, զու­ գա­հեռ մաս­նակ­ցել Ար­ցա­խի ազա­տագ­րա­կան պայ­քա­րին: 1992 թ. գար­նա­նը Մհեր Ջուլ­հա­ճյա­նը տե­ղա­փոխ­վել է Ար­ցախ՝ Շու­շիի առանձ­նա­կի գու­մար­տակ: Կարճ ժա­մա­նակ ան­ց հրե­տա­նային հար­ձա­կո­ ղա­կան հա­մա­կար­գի իր բա­ նաձ­ևային առա­ջադ­րում­նե­րի իրա­գործ­ման հա­մար նա տե­ ղա­փոխ­վել է Մար­տու­նու 26-րդ մո­տոհ­րաձ­գային գու­մար­տակ, որ­տեղ դար­ձել է Մե­րու­ժան Մո­սի­յա­նի հրա­մա­նա­տա­րու­ թյամբ գոր­ծող ու­ժե­րի հե­տա­ խու­զա­կան ու զի­նա­կան մա­սի հրա­հան­գիչն ու խորհր­դա­կա­ նը: Մ­հերն իր չորս մար­տա­կան ըն­կեր­նե­րի հետ զոհ­վեց 1993 թ.

օգոս­տո­սի 23­-ի­ն՝ Մար­տու­նու հյու­սի­սային գծի պաշտ­պա­ նա­կան հատ­վածն ամ­րապըն­ դե­լիս: Նրա աճյունն ամ­փոփ­ ված է Եռաբ­լուր հու­շա­հա­մա­ լիր-պան­թեոնում: Ն­րա հի­շա­տա­կին նվիր­ված հուշ-ցե­րե­կույ­թին ներ­կա էին Մհե­րի հա­րա­զատ­նե­րը, ըն­կեր­

նե­րը, պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­ սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ ցիչ­ներ և նրա գործն ու ան­ցած ու­ղին գնա­հա­տող ու արժ­ևո­րող ու­սա­նող­ներ:­ ԵՊՀ աշ­խար­հագ­րու­թյան և երկ­րա­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կան Մա­րատ Գրի­ գորյա­նը, ով նաև Մհե­րի գի­

տա­կան ղե­կա­վարն էր, ասաց, որ հե­րոսն իր սխ­րան­քով է ան­ մա­հա­ցել. «Ես եր­բեք ան­ցյա­ լով չեմ խո­սում նրա մա­սին: Ինձ հա­մար նա միշտ ներ­կա է, ու ես հա­ճախ եմ մտա­ծում, թե ինչ կա­սեր, եթե այս­տեղ լի­ներ: Ես ու Մհե­րը ոչ միայն պար­զա­ պես ըն­կե­րա­ցել էինք, այլև ու­ նեինք գա­ղա­փա­րա­կան նույն հա­յացք­նե­րը, նույն մտա­ծո­ղու­ թյունն ու նույն սկզ­բունք­նե­րը»: ­Մի­ջո­ցառ­ման ըն­թաց­քում «Վար­դա­նանք» ակում­բի ան­ դամ­նե­րը հան­դես եկան ռազ­ մա­հայ­րե­նա­սի­րա­կան եր­գե­րի, աս­մուն­քի կա­տա­րում­նե­րով և պատ­մե­ցին հե­րո­սի ան­ցած ճա­նա­պար­հի մա­սին: ­Տե­ղե­կաց­նենք, որ Ար­ցա­ խի Հան­րա­պե­տու­թյան նա­ խա­գա­հի հրա­մա­նով՝ Մհեր Ջուլ­հա­ճյա­նը հետ­մա­հու պարգևատրվել է «Ա­րիու­թյան հա­մար» մե­դա­լով:

24

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«Ի՞նչ, որ­տե՞ղ, ե՞րբ» խա­ղի միջ­բու­հա­կան ստու­գա­տե­սում հաղ­թել է ԵՊՀ թի­մը ­ եկ­տեմ­բե­րի 6-ին ԵՊՀ Դ Պա­լեան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցավ «Ի՞նչ, որ­տե՞ղ, ե՞րբ» ին­ տե­լեկ­տո­ւալ խա­ղի միջ­ բու­հա­կան առաջ­նու­թյան եզ­րա­փա­կիչ փու­լը: ­ Ս­լա­վա Բա­դա­լյան ԵՊՀ ՈՒԽ գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի կող­մից կազ­ մա­կերպ­ված խա­ղին մաս­նակ­ ցում էին թի­մեր ԵՊՀ­-ի­ց, Մ. Հե­րա­ցու ան­վան պե­տա­կան բժշկա­կան հա­մալ­սա­րա­նից, Վ. Բրյու­սո­վի ան­վան լեզ­վա­ հա­սա­րա­կա­գի­տա­կան հա­ մալ­սա­րա­նից, Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րա­ նից և այլ բու­հե­րից:­ Ող­ջույ­նի խոս­քով հան­ դես եկավ ԵՊՀ ու­սա­նո­ղա­ կան խորհր­դի գի­տակր­թա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ

Ամա­լյա Սո­ղո­մո­նյա­նը, ով մաս­նա­կից­նե­րին մաղ­թեց հե­ տաքր­քիր և դի­տար­ժան խաղ:­

Ին­տե­լեկ­տո­ւալ խա­ղը վա­ րում էր սպոր­տային «Ի՞նչ, որ­տե՞ղ, ե՞րբ» խա­ղի ասո­

ցիացիայի նա­խա­գահ Տիգ­րան Քո­չա­րյա­նը: ­«ՈՒԽ գի­տակր­թա­կան

հանձ­նա­ժո­ղո­վը պար­բե­րա­բար է կազ­մա­կեր­պում ներ­ֆա­կուլ­ տե­տային ու միջ­ֆա­կուլ­տե­ տային խա­ղեր: Այս ան­գամ, սա­կայն, առաջ­նու­թյու­նը բաց էր, այ­սինքն՝ խա­ղը կազ­մա­ կեր­պել էինք ոչ միայն ԵՊՀ ու­ սա­նող­նե­րի, այլև մյուս բու­հե­րի հա­մար: Միջ­բու­հա­կան առաջ­ նու­թյան եզ­րա­փակ­չին հայ­ տագր­ված 50 թի­մե­րից մաս­ նակ­ցում էին լա­վա­գույն 10ը»,- մեզ հետ զրույ­ցում ասաց Ամա­լյա Սո­ղո­մո­նյա­նը:­ Ա­ռա­ջին հո­րի­զո­նա­ կա­նը զբա­ղեց­րեց ԵՊՀ «Anonymous» թի­մը, երկ­րոր­դը՝ «ЕВР»­-ը, իսկ եր­րորդ հո­րի­զո­ նա­կա­նը՝ «Քաոս»­-ը: Թի­մե­ րը խրա­խուս­վե­ցին գր­քե­րով, հա­վաս­տագ­րե­րով և խա­ղի խորհր­դա­նիշ փայ­տե «բու­ե­ րով»: «Լա­վա­գույն խա­ղա­ցող» ան­վա­նա­կար­գում հաղ­թող ճա­ նաչ­վեց Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­ վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րա­նի ու­ սա­նող­ Ար­սեն Ահա­րո­նյա­նը:

Ձա­խո­ղում­նե­րը հա­ջո­ղու­թյան մի մասն են ­ եկ­տեմ­բե­րի 7-ին ԵՊՀ Դ ու­սա­նո­ղա­կան խորհր­դի «Հա­ջո­ղու­թյան նա­խա­ գիծ» ծրագ­րի շր­ջա­նա­ կում հյու­րըն­կալ­վել էր «PicsArt» ըն­կե­րու­թյան հա­մա­հիմ­նա­դիր Ար­տա­ վազդ Մեհ­րա­բյա­նը: Ս­լա­վա Բա­դա­լյան ­Հյու­րը խո­սեց «PicsArt» ըն­կե­րու­թյան հա­ջո­ղու­թյան պատ­մու­թյան, նա­խագ­ծե­րի, ինչ­պես նաև իրենց հան­դի­ պած դժ­վա­րու­թյուն­նե­րի մա­ սին: Ար­տա­վազդ Մեհ­րա­բյա­ նը նախ ներ­կա­յաց­րեց մինչև ըն­կե­րու­թյան հիմ­նադ­րումն ըն­կած ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ ծը, երբ 2008 թ.-ին աշ­խար­ հում և Հա­յաս­տա­նում ֆի­նան­ սատն­տե­սա­կան ճգ­նա­ժա­մի հետ­ևան­քով էա­կան խն­դիր­ ներ էին ծա­գել տար­բեր ըն­կե­ րու­թյուն­նե­րի գոր­ծու­նեու­թյան մեջ:

Արտավազդ Մեհրաբյանը

«2009 թվա­կա­նին ես ու ըն­կերս՝ Հով­հան­նես Ավո­յա­ նը, որո­շե­ցինք մի «startup» սկ­սել: Այդ ժա­մա­նակ մենք ինք­նա­ֆի­նան­սա­վոր­վում էինք և շատ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ չու­նեինք: Գտանք «MySpace» հար­թա­կը, կա­րո­ղա­ցանք

նրանց հա­մար ար­տադ­րանք ստեղ­ծել և գո­վազդ­նե­րի մի­ջո­ ցով գու­մար վաս­տա­կել: Հե­տո՝ ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում, այդ հար­թա­կի հետ կապ­ված խըն­ դիր­ներ առա­ջա­ցան: Դրա­նից հե­տո սկ­սե­ցինք աշ­խա­տել «Mobile» ծրագ­րա­վոր­ման

ուղ­ղու­թյամբ և որոշ ժա­մա­ նակ ան­ց հաս­կա­ցանք, որ այդ առու­մով մեր պատ­կե­րաց­րած հե­ռան­կար­նե­րը «չեն աշ­խա­ տում»»,- ասաց Ար­տա­վազդ Մեհ­րա­բյա­նը: «PicsArt» ըն­կե­րու­թյան հա­մա­հիմ­նադ­րի խոս­քով՝ իրենց հան­դի­պող դժ­վա­րու­ թյուն­նե­րի մի մա­սը փոր­ձում էին հաղ­թա­հա­րել ար­տա­ սահ­ման­ցի մաս­նա­գետ­նե­ րի օգ­նու­թյամբ: Այ­նու­հետև որո­շե­ցին կենտ­րո­նա­նալ լու­ սանկար­չու­թյան վրա և մյուս խո­շոր ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի հետ մրցակ­ցու­թյան մեջ մտան:­ Ար­տա­վազդ Մեհ­րա­բյա­նը փաս­տում է, որ դժ­վա­րու­թյուն­ նե­րից մեկն էլ մարդ­կանց՝ կարծ­րա­տի­պե­րով առաջ­ նորդ­վելն էր. «Շա­տե­րը կար­ ծում էին, որ եթե ինչ­-որ հայտ­ նի ըն­կե­րու­թյուն լավ համ­բավ ու­նի, ապա նրանց ար­տադ­ րան­քը վա­տը լի­նել չի կա­ րող: Նույնն էլ ծրագրա­վոր­ ման պա­րա­գա­յում էր: Կային

առան­ձին հա­վել­ված­ներ, որոնք կա­տա­րում էին տար­ բեր գոր­ծա­ռույթ­ներ: Օրի­ նակ՝ մի ծրագ­րով լու­սան­կա­ րին էֆեկտ էին տա­լիս, մյու­ սով՝ կո­լաժ հա­վա­քում: Մենք այդ խն­դի­րը լու­ծե­լու հա­մար ռիս­կի դի­մե­ցինք, որոշ աշ­ խա­տանք­ներ կա­տա­րե­ցինք ու մեր բո­լոր հա­վել­ված­նե­րը (app) միաց­րինք իրար: Ստաց­ վեց: Մոտ մեկ ամս­վա ըն­թաց­ քում 1 մի­լիոն դրա­մի եկա­մուտ ու­նե­ցանք: Դա մեզ հա­մար զար­մա­նա­լի հա­ջո­ղու­թյուն էր: Այս­պես ստեղծ­վեց «PicsArt»­ը­»:­ Ար­տա­վազդ Մեհ­րա­բյա­նը շեշ­տեց նաև, որ յու­րա­քան­ չյուր հա­ջո­ղու­թյան հիմ­քը փոր­ձելն է, նույ­նիսկ՝ սխալ­վե­ լը. «Ձա­խո­ղում­նե­րը հա­ջո­ղու­ թյան մի մասն են»: ­Հան­դիպ­ման ավար­տին ներ­կա­նե­րը հար­ցեր ուղ­ղե­ցին բա­նա­խո­սին՝ հե­տաքրքր­վե­լով ըն­կե­րու­թյան ներ­կայիս գոր­ ծու­նեու­թյամբ, խն­դիր­նե­րով:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

25

| www.ysu.am

Թող 2018 թվա­կա­նը լի­նի բո­լո­րիս հա­մար ու­րա­խու­թյան, նվա­ճում­նե­րի և առող­ջու­թյան տա­րի ­ եր հա­սա­րա­կու­թյան, բնա­կա­նա­բար, նաև Մ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րիս հա­մար Ամա­նորն ամե­նա­սիր­ված տո­նե­րից մեկն է: Տոն, որի ըն­թաց­քում հն­չում են սր­տա­ռուչ բա­րե­մաղ­թանք­ներ, տոն, որը լի է բա­րի հույ­սե­րով ու ապ­րում­նե­րով, նպա­տակ­նե­րի իրա­կա­նաց­ման ակն­կա­լի­քով... Բա­րե­մաղ­թանք­ներ, բա­րի հույ­սեր ու ապ­րում­ներ. այս ամենն ար­տա­ցոլ­ված է նաև մի խումբ հա­մալ­սա­րա­նա­կան ու­սա­նող­նե­րի ամա­նո­րյա խոս­քում:

«Ար­դեն 5-րդ Ամա­նորն է, որ նշում եմ որ­պես հա­մալ­սա­րա­նա­կան՝ իմ ու­սա­նո­ղա­կան ըն­կեր­նե­րի կող­քին ու հա­ րա­զատ Մայր բու­հիս ջերմ գր­կում։ ­Մաղ­թում եմ, որ գա­լիք սերն­դի ու­սա­նող­նե­րը սի­րեն մեր հա­մալ­սա­րանն ու ամուր կա­պե­րով միահյուս­վեն նրա հետ։ Մեր ու­սա­նող­նե­րին մաղ­թում եմ վերց­նել այն ամե­նը, ինչ իրենց տա­լիս է հա­մալ­սա­րա­նը՝ վառ ու­սա­նո­ղա­կան օրեր, խենթ ըն­կեր­ներ ու մեծ հա­ջո­ղու­թյուն­ներ ու­սում­նա­կան գոր­ծըն­թա­ցում»: Հա­յար­փի Ղա­զա­րյան, ԵՊՀ ռուս բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տետ «­Սի­րե­լի՛ ըն­կեր­ներ, հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ներ, սր­տանց շնոր­հա­վո­րում եմ մեզ Նոր տար­վա և Սուրբ Ծնն­դյան տո­ նե­րի կա­պակ­ցու­թյամբ։ ­Մեր ժո­ղովր­դին մաղ­թում եմ ամե­նայն բա­րիք և երա­զանք­նե­րի իրա­կա­նա­ցում: Սա­կայն որ­պես­զի մեր կյանքն ամեն օր տոն դառ­նա, յու­րա­քան­չյուրն իր տե­ղում պետք է փոր­ձի այս աշ­խար­հը մի քիչ ավե­լի լա­վը դարձ­նել. այն հրա­շա­լի աշ­խար­հը, որ պարգ­ևել է մեզ Արա­րի­չը: Եր­ջա­նի՛կ եղեք»: Ար­շակ Պո­ղո­սյան, ԵՊՀ հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տետ «Շ­նոր­հա­վո­րում եմ բո­լո­րիս գա­լիք տար­վա առ­թիվ: Ներ­քին մեծ հա­մոզ­մունք ու­նեմ, որ գա­լիք տա­րին լի­նե­լու է հենց մեր` երի­տա­սարդ­նե­րիս տա­րին. մենք ավե­լին անե­լու ու ավե­լիին հաս­նե­լու մեծ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ ենք ստա­նա­լու: Ու­զում եմ՝ հա­վա­տով լց­վենք ու վս­տահ լի­նենք, որ մեր երկ­րի լավ ապա­գան կախ­ված է մեզ­նից` երի­տա­սարդ­ նե­րիցս, և թող գա­լիք տա­րին դարձ­նենք մե­րը ու հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­նանք ավե­լի շատ արա­րե­լու, ստեղ­ծա­ գոր­ծե­լու, աշ­խա­տե­լու, զար­գա­նա­լու, ստեղ­ծե­լու նոր հար­թակ­ներ, նոր գա­ղա­փար­ներ: Լց­վենք հույ­սով ու երի­տա­ սար­դաց­նենք մեր շր­ջա­պա­տը, դարձ­նենք ավե­լի պայ­ծառ ու գու­նեղ: Ինչ խոսք, շատ անե­լիք­ներ ու­նենք դեռ: Մեծ հույ­սե­րով՝ դե­պի նոր տա­րի: Շնոր­հա­վոր Ամա­նոր»: Տիգ­րան Դա­դունց,­ ԵՊՀ իրա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տետ «­Սի­րե­լի՛ ըն­կեր­ներ, հար­գե­լի՛ ու­սա­նող­ներ, շնոր­հա­վո­րում եմ բո­լո­րիս Ամա­նո­րի և Սուրբ Ծնն­դյան տո­նե­րի առ­ թիվ: Ցան­կա­նում եմ եր­ջան­կու­թյուն, իղ­ձե­րի իրա­կա­նա­ցում, հա­ջո­ղու­թյուն­ներ ուս­ման մեջ: Թող ան­ցնող տա­րում մնան բո­լոր դժ­վա­րու­թյուն­նե­րը, ու թող բո­լորս նոր ակն­կա­լիք­նե­րով, մեր ու­ժե­րի հան­դեպ վս­տա­հու­թյան զգա­ցու­ մով մտ­նենք նոր տա­րի: Թող 2018 թվա­կա­նը լի­նի բո­լո­րիս հա­մար ու­րա­խու­թյան, նվա­ճում­նե­րի և առող­ջու­թյան տա­րի: Շնոր­հա­վո՛ր Ամա­նոր և Սուրբ Ծնունդ»: Է­րիկ Հայ­րա­պե­տյան,­ ԵՊՀ տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տետ

«­Սի­րե­լի՛ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ներ, սի­րով շնոր­հա­վո­րում եմ գա­լիք Ամա­նորն ու Սուրբ Ծնուն­դը։ Ցան­կա­նում եմ, որ այս տա­րի հա­վա­տանք Ամա­նո­րի հրաշ­քին և լիահույս լի­նենք, որ շան տա­րին կլի­նի հա­վա­տար­մու­թյան, սի­րո և օրհ­նու­թյուն­նե­րով լի տա­րի։ Թող գա­լիք տա­րի ու­սա­նող­նե­րի կյան­քում շր­ջա­դար­ձային փո­փո­խու­թյուն­ներ տե­ղի ու­նե­նան։ Լի­նենք ավե­լի իմաս­տուն` քն­նու­թյուն­նե­րը հա­ջո­ղու­թյամբ հանձ­նե­լու հա­մար, հու­մո­րով լե­ցուն` կյան­քի մար­տահ­րա­վեր­ներն ըն­դու­նե­լու հա­մար, և իհար­կե լի­նենք բա­րի»: Է­լի­նա Ար­շա­կյան, ԵՊՀ սո­ցիոլո­գիայի ֆա­կուլ­տետ «­Սի­րե­լի՛ ու­սա­նող­ներ, հար­գե­լի՛ դա­սա­խոս­ներ, շնոր­հա­վո­րում եմ բո­լո­րիդ Ամա­նո­րը և Սուրբ Ծնուն­դը՝ նոր տա­ րում մաղ­թե­լով նո­րա­նոր հա­ջո­ղու­թյուն­ներ կյան­քի բո­լոր բնա­գա­վառ­նե­րում: Թող գա­լիք տա­րում ձեր առջև դր­ված խն­դիր­նե­րը հեշ­տու­թյամբ հաղ­թա­հար­վեն, իսկ այս տա­րում թող մնան բո­լոր դժ­վա­րու­թյուն­նե­րը և հիաս­թա­փու­ թյուն­նե­րը: Գա­լիք տա­րին եկե՛ք դի­մա­վո­րենք և ան­ցկաց­նենք ժպի­տով: Թող Ձեր ըն­տա­նիք­նե­րում ջեր­մու­թյան պա­ կաս եր­բեք չզ­գաց­վի: 2018 թվա­կա­նը թող լի­նի հաղ­թա­նակ­նե­րի տա­րի: Խա­ղա­ղու­թյուն և եր­ջան­կու­թյուն բո­լո­րիս»: Վա­հե Սա­րե­յան, ԵՊՀ մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­կուլ­տետ ­Պատ­րաս­տեց Մի­լե­նա Մկրտ­չյա­նը

26

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Հին հայ­կա­կան տա­րազ­նե­րը փո­խանց­վում են սե­րն­դե­սե­րունդ ­ եկ­տեմ­բե­րի 6-ին ԵՊՀ Դ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցավ «Հին հայ­կա­կան տա­րա­ զը» թե­մայով զրույց-դա­սա­խո­սու­թյուն: ­ Մի­լե­նա Մկրտ­չյան «Մ­շա­կու­թային դաս­ տիարա­կու­թյուն» ծրագ­րի շըր­ ջա­նա­կում Մշա­կույ­թի կենտ­րո­ նում հյու­րըն­կալ­վել էր ՀՀ վաս­ տա­կա­վոր նկա­րիչ, գե­ղան­կա­ րիչ, թա­տե­րան­կա­րիչ Աշոտ Համ­բար­ձու­մյա­նը: «­Տա­րազ­նե­րը նկա­րիչ­նե­ րը չեն պատ­րաս­տել: Հե­ղի­ նակ­նե­րը մեր տա­տիկ­ներն են, մեր մայ­րե­րը: Նրանց կող­քին չի եղել ոչ մի նկա­րիչ: Այ­սօր յու­րա­քան­չյու­րի տանն էլ կա­ րող ենք տա­րա­զի մի մա­սունք հայտ­նա­բե­րել: Դա և՛ ժա­ռան­ գա­բար է փո­խանց­վում, և՛ գե­ նե­տի­կո­րեն՝ սերն­դից սե­րունդ: Արյան կան­չի ուժն է դա»,ասաց ՀՀ վաս­տա­կա­վոր նկա­ րի­չը: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում

Աշոտ Համբարձումյանը

Աշոտ Համ­բար­ձու­մյա­նը խո­ սեց տա­րա­զի առանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րի, տե­սակ­նե­րի, օտար ժո­ղո­վուրդ­նե­րի տա­ րազ­նե­րի ազ­դե­ցու­թյան, ինչ­ պես նաև տար­բեր զար­դե­րի

և հար­դա­րանք­նե­րի մա­սին, որոնք լրաց­նում են հա­գուս­տը և ամ­բող­ջաց­նում հայ­կա­կան տա­րա­զը: Նա ան­դրա­դար­ձավ նաև տա­րա­զի պատ­մու­թյա­ նը՝ ըստ տա­րա­ծաշր­ջան­նե­

րի: Ներ­կա­յաց­րեց Շա­տա­խի, Խար­բեր­դի, Գա­վա­շի, Նոր Ջու­ղայի, Եր­ևա­նի, Ար­ցա­խի, Գյում­րիի, Լոռ­վա և մի շարք այլ շր­ջան­նե­րի տա­րազ­նե­ րը: Այ­նու­հետև ցու­ցադր­վե­ցին տա­րազ­նե­րի տե­սակ­նե­րը՝ ըստ հա­սա­րա­կու­թյան շեր­տե­րի և խա­վե­րի:­ Ա­շոտ Համ­բար­ձու­մյա­նը նշեց, որ բազ­միցս հան­դի­պել է մի խումբ ու­սա­նող­նե­րի հետ, և փոր­ձել են նո­րաձ­ևու­թյան պա­հանջ­նե­րին չհա­մա­պա­ տաս­խա­նող հա­գուս­տը վե­ րաձ­ևել տա­րազ­նե­րին բնո­րոշ նախ­շե­րի մի­ջո­ցով, նոր շունչ հա­ղոր­դել, դարձ­նել ավե­լի ար­ դիական: «Երբ տա­րազ­ներ ենք պատ­րաս­տում, վար­պետ­նե­րի հետ աշ­խա­տան­քի ժա­մա­նակ ես ոչ թե նկա­րում եմ և ասում, թե ինչ նախշ անեն, այլ բա­ ցատ­րում եմ, թե դա ինչ նախշ է, և ինչ­պես կա­րող են նրանք դա անել՝ հա­մա­պա­տաս­խա­ նեց­նե­լով իրենց բնա­վո­րու­ թյա­նը: Յու­րա­քան­չյուր ոք ան­ հատ է, այդ իսկ պատ­ճա­ռով յու­րա­քան­չյուրն իր տե­սա­կով

պետք է դա անի: Այդ դեպ­ քում աշ­խա­տանքդ ավե­լի մեծ սի­րով ես անում. աշ­խա­տում է քո էներ­գե­տի­կան, այլ ոչ թե դառ­նում ես մե­խա­նի­կա­կան կա­տա­րող»,- փաս­տեց Աշոտ Համ­բար­ձու­մյա­նը: ­Հին հայ­կա­կան տա­րազ­ նե­րը և տա­րա­զի թե­ման իրենց ու­րույն տեղն են գտել նաև գրա­կա­նու­թյան և կի­նոար­տադ­րու­թյան մեջ: Ու­սա­նող­նե­րին ցու­ցադր­վե­ցին նաև կադ­րեր հին հայ­կա­կան ֆիլ­մե­րից, որ­ տեղ տվյալ ժա­մա­նա­կա­հատ­ վա­ծը վերս­տեղ­ծե­լու հա­մար դե­րա­սան­նե­րը կրել են հա­ մա­պա­տաս­խան տա­րազ­ներ: Տա­րազ­նե­րի մա­սին մի շարք ման­րա­մաս­ներ փո­խանց­վել են նաև պոետ­նե­րի մի­ջո­ցով: Աշոտ Համ­բար­ձու­մյա­նը նշեց, որ տա­րազ­նե­րի հա­րուստ նկա­ րագ­րու­թյուն­ներ կան Սա­յաթՆո­վայի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ նե­րում: ­Հա­վե­լենք, որ հան­դիպ­ման ավար­տին Աշոտ Համ­բար­ձումյա­նը խո­սեց նաև տա­րազ­նե­րը ձևե­լու յու­րա­հատ­կու­թյուն­նե­րի մա­սին:

Ամ­փոփ­վեց «Ու­նի­վեր­սիադա-2017»­-ը ­­ նի­վեր­սիադա» միջ­ «Ու­ բու­հա­կան մար­զամ­շա­ կու­թային և ին­տե­լեկ­ տուալ մր­ցույ­թում ԵՊՀ-ն զբա­ղեց­րել է 2-րդ հո­րի­ զո­նա­կա­նը: Ս­լա­վա Բա­դա­լյան ­Դեկ­տեմ­բե­րի 14­-ին Ռուսհայ­կա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րա­նում տե­ղի ու­նե­ ցավ «Ու­նի­վեր­սիադա» մր­ցույ­ թի փակ­ման արա­րո­ղու­թյու­նը:­ Ու­նի­վեր­սիադայի նպա­տա­ կը ՀՀ և Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­ տու­թյան բու­հե­րի ու­սա­նող­նե­ րին մեկ ծրագ­րի շր­ջա­նա­կում հա­մախմ­բելն է՝ ինք­նադրսևոր­ վե­լու և իրենց ստեղ­ծա­գոր­ ծա­կան ու մար­զա­կան կա­րո­ ղու­թյուն­նե­րը ներ­կա­յաց­նե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ձե­ռե­լով: ­Ռուս-հայ­կա­կան (Ս­լա­վո­ նա­կան) հա­մալ­սա­րա­նի և ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­ րու­թյան կող­մից կազ­մա­կերպ­ վող 4-րդ միջ­բու­հա­կան մար­ զամ­շա­կու­թային և ին­տե­լեկ­ տո­ւալ «Ու­նի­վեր­սիադա-2017» մր­ցույ­թի բա­ցու­մը տե­ղի էր ու­

նե­ցել հոկ­տեմ­բե­րի 25­-ի­ն: Մր­ցույթ­ներն ան­ցկաց­ վել են հետ­ևյալ ուղ­ղու­թյուն­ նե­րով՝ մար­զա­կան (ֆուտ­բոլ, բաս­կետ­բոլ, հրաձ­գու­թյուն, սե­ղա­նի թե­նիս, շախ­մատ), մշա­կու­թային ­(ե­րգ, պար, ՈՒՀԱ, սո­ցիալա­կան տե­սա­հո­ լո­վակ, ­թատ­րոն) ու ին­տե­լեկ­ տուալ («Ի՞նչ, որ­տե՞ղ, ե՞րբ»):

­«Այս տա­րի առա­ջին ան­ գամ ու­նե­ցանք թա­տե­րա­կան ներ­կա­յա­ցում («­Ճեր­մակ կար­ դաս»), որով զ­բա­ղեց­րինք 3-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը: ՈՒ­ՀԱ­-ի (Ու­րախ­նե­րի և հնա­րա­միտ­ նե­րի ակումբ) մր­ցույթ վեր­ջին ան­գամ ու­նե­ցել էինք մի քա­ նի տա­րի առաջ և այս տա­րի ասես վե­րա­կեն­դա­նաց­րինք

ակում­բը՝ զբա­ղեց­նե­լով 2-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը: Մեր թի­մը կոչ­ վում էր «Prestige»: Կար­ծում եմ՝ լավ ար­դյունք է, քա­նի որ կային շատ փոր­ձա­ռու մաս­ նա­կից­ներ: Ներ­կա­յա­ցել ենք նաև երաժշ­տա­կան հա­մա­րով՝ ռազ­մա­կան օրո­րո­ցային եր­ գով, որը կա­տա­րել ենք գոր­ծի­ քային նոր մո­տե­ցում­նե­րով»,-

մեզ հետ զրույ­ցում ասաց ԵՊՀ ու­սա­նո­ղա­կան խորհր­դի մշա­ կույ­թի հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­ գահ Ան­նա Գա­րե­գի­նյա­նը:­ Եր­գի ու պա­րի մր­ցույ­թին ներ­կա­յա­ցել են ԵՊՀ մշա­կույ­ թի կենտ­րո­նի սա­նե­րը: Կենտ­ րո­նի աղ­ջիկ­նե­րի պա­րային հա­մույ­թը պա­րի մր­ցույ­թում (գեղ. ղե­կա­վար՝ Անի Հա­րո­ յան) զ­բա­ղեց­րել է երկ­րորդ հո­ րի­զո­նա­կա­նը, եր­գի մր­ցույ­թում էլ մե­ներ­գիչ­ներ Մա­րի և Ան­նա Գաբ­րիելյան­նե­րը՝ 3-րդ հո­րի­ զո­նա­կա­նը: ՈՒԽ փոխ­նա­խա­գահ Դա­ վիթ Ափո­յանն էլ ասաց, որ Մայր բու­հի մար­զա­կան թի­մե­ րի կազ­մա­կերպ­չա­կան աշ­խա­ տանք­նե­րը հա­մա­կար­գել են ԵՊՀ ֆիզ­դաս­տիարա­կու­թյան և սպոր­տի ամ­բիոնն ու ՈՒԽ սպոր­տի հանձ­նա­ժո­ղո­վը: «­Բո­լոր ան­վա­նա­կար­գե­ րի մր­ցույթ­նե­րի ար­դյունք­ներն ամ­փո­փե­լուց հե­տո պարզ դար­ձավ, որ ԵՊՀ-ն «Ու­նի­վեր­ սիադա-2017» միջ­բու­հա­կան մար­զամ­շա­կու­թային և ին­տե­ լեկ­տու­ալ մր­ցույ­թում զբա­ղեց­ րել է 2-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը»,հա­վե­լեց Դա­վիթ Ափո­յա­նը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

27

| www.ysu.am

Ամ­փոփ­վե­ցին ու­սա­նո­ղա­կան մար­զա­կան խա­ղե­րը ԵՊՀ ու­սա­նող­ներն ամիս­ներ շա­րու­նակ մաս­նակ­ցե­ցին ՀՀ կրթու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից կազ­մա­կերպ­վող ամե­նա­մյա ու­ սա­նո­ղա­կան 18-րդ մար­զա­կան խա­ղե­րին ու ՀՀ սպոր­տի և երի­տա­սար­ դու­թյան հար­ցե­րի նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից առա­ջին ան­գամ ան­ցկաց­ վող «Հան­րա­պե­տա­կան ու­սա­նո­ղա­կան մար­զա­կան խա­ղեր» ծրագ­րին: «Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­րան» թեր­թի նա­խորդ հա­մար­նե­րում պար­բե­րա­բար ներ­կա­յաց­րել ենք մար­զա­կան այդ խա­ղե­րի ըն­թաց­քը: Թեժ մր­ցակ­ցու­ թյու­նը շա­րու­նակ­վել է նաև վեր­ջին ստու­գա­տես­նե­րի ժա­մա­նակ: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան ՀՀ ու­սա­նո­ղա­կան 18-րդ մար­զա­կան խա­ղե­րի ժա­մա­ նա­կա­ցույ­ցում վեր­ջին եր­կու մար­զաձ­ևերն էին բաս­կետ­բո­ լը և վո­լեյ­բո­լը: Բաս­կետ­բոլ մար­զաձ­ևի առաջ­նու­թյու­նը տե­ղի ու­նե­ ցավ նոյեմ­բե­րի 13­-19­-ը: Են­ թախմ­բում ԵՊՀ թի­մը զբա­ ղեց­րեց 3-րդ հո­րի­զո­նա­կա­ նը, իսկ եզ­րա­փա­կիչ փու­լում խա­ղա­լով Հա­յաս­տա­նի պե­ տա­կան տն­տե­սա­գի­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի (ՀՊՏՀ) թի­մի հետ՝ 5-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը: ԵՊՀ բաս­կետ­բո­լի տղա­ նե­րի թի­մի մար­զիչ Վլա­դի­միր Զա­քո­յա­նը մար­զա­կան այդ խա­ղե­րին մաս­նակ­ցու­թյու­ նը և ու­սա­նող­նե­րի գրան­ցած ար­դյունք­նե­րը գնա­հա­տե­լիս նշեց, որ մր­ցա­կից­նե­րը որոշ­ վել են վի­ճա­կա­հա­նու­թյամբ, որի ժա­մա­նակ ՀՀ բու­հե­րի բաս­կետ­բո­լի չորս ու­ժեղ ու­սա­ նո­ղա­կան թի­մեր ընդ­գրկ­վել են մեկ են­թախմ­բում: «Բ­նա­կա­նա­բար, այդ չոր­ սի մեջ պայ­քա­րը թեժ է եղել: Սա­կայն, օրի­նակ, Հա­յաս­տա­ նի ամե­րի­կյան հա­մալ­սա­րա­նի թի­մը, որը մե­զա­նից շատ թույլ էր, են­թախմ­բում գրա­վել է 1-ին տե­ղը, դուրս է եկել եզ­րա­փա­ կիչ փուլ և գրա­վել 3-րդ տե­ղը, և դա այն դեպ­քում, երբ մենք 5-րդ տե­ղը զբա­ղեց­րինք ու­ժեղ թի­մե­րի հետ մր­ցե­լիս»,- ասում է Վլա­դի­միր Զա­քո­յա­նը:­ ԵՊՀ-ն պար­տու­թյուն է կրել Ֆի­զի­կա­կան կուլ­տու­ րայի հայ­կա­կան պե­տա­կան ինս­տի­տու­տի և Գյում­րու պե­ տա­կան ման­կա­վար­ժա­կան հա­մալ­սա­րա­նի թի­մե­րի հետ մր­ցա­վե­ճե­րում: Մար­զի­չը նշեց, որ ԵՊՀ թի­մում ընդ­գրկ­ված են եղել տար­բեր ֆա­կուլ­տետ­նե­րի 10 ու­սա­նող­ներ. «Թի­մում ու­ նենք մի աս­պի­րանտ և 2 մա­ գիստրանտ: Եղել են ու­սա­ նող­ներ, որ զբաղ­վա­ծու­թյան պատ­ճա­ռով չեն մաս­նակ­ցել խա­ղե­րին, փո­խա­րի­նող­ներն

էլ եղել են 1-2-րդ կուր­սե­րի սկս­նակ­ներ, որոնց հետ դեռ եր­կար պետք է աշ­խա­տել: Նրանք դեռ չու­նեն խա­ղային բարձր մա­կար­դակ. սկս­նակ­ ներ են, ին­չի պատ­ճա­ռով էլ պարտ­վե­ցինք»: ­Նոյեմ­բե­րի 28­-ից դեկ­ տեմ­բե­րի 2-ն էլ 18-րդ ու­սա­ նո­ղա­կան խա­ղե­րի շր­ջա­նա­ կում Հա­յաս­տա­նի պե­տա­կան տըն­տե­սա­գի­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նի (ՀՊՏՀ) մար­զաս­րա­ հում ան­ցկաց­վեց վո­լեյ­բո­լի մր­ցա­շա­րը: ԵՊՀ թի­մը մըր­ ցեց Հա­յաս­տա­նի ազգային պոլիտեխնիկական հա­մալ­ սա­րա­նի (ՀԱՊՀ) և Հայ­կա­ կան պե­տա­կան ման­կա­վար­ ժա­կան հա­մալ­սա­րա­նի թի­մե­

րի հետ՝ ընդ­հա­նուր հաշ­վար­ կում զբա­ղեց­նե­լով 5-րդ հո­րի­ զո­նա­կա­նը: ­«Ար­դյունք­նե­րից, բնա­կա­ նա­բար, այդ­քան էլ գոհ չեմ, սա­կայն պատ­ճառն այն է, որ նոր խա­ղա­ցող­նե­րի հա­մալ­րում չկա, հիմ­նա­կան խա­ղա­ցող­նե­ րը երկ­րորդ հեր­թի ու­սա­նող­ներ են՝ առա­ջի­նից մինչև չոր­րորդ կուրս: Ու­սա­նող­ներ ու­նենք նաև մա­գիստ­րա­տու­րայից և հե­ռա­կա բաժ­նից: Կար ժա­ մա­նա­կի խն­դիր»,- նշեց ԵՊՀ վո­լեյ­բո­լի թի­մի մար­զիչ Կա­րեն Շահ­բա­զյա­նը: Ինչ­պես նշե­ցինք, այս տա­ րի առա­ջին ան­գամ անցկաց­ վեց նաև ՀՀ սպոր­տի և երի­ տա­սար­դու­թյան հար­ցե­րի

նա­խա­րա­րու­թյան «Հան­րա­ պե­տա­կան ու­սա­նո­ղա­կան մար­զա­կան խա­ղեր» ծրա­գի­ րը, որը բաս­կետ­բո­լի եզ­րա­ փա­կիչ խա­ղով եզ­րա­փակ­վեց դեկ­տեմ­բե­րի 1-ի­ն: Այդ խա­ղը կա­յա­ցավ Եր­ևա­նի պե­տա­ կան հա­մալ­սա­րա­նի մար­զա­ դահ­լի­ճում: Հան­րա­պե­տա­կան ու­սա­ նո­ղա­կան մար­զա­կան խա­ ղե­րին ԵՊՀ-ն բաս­կետ­բոլ մար­զաձ­ևում ներ­կա­յաց­րել էր միայն աղ­ջիկ­նե­րի թի­մը, որը բաղ­կա­ցած է եղել տա­սը մար­ զու­հի­նե­րից: Թի­մում ընդ­գըրկ­ ված են եղել տար­բեր ֆա­կուլ­ տետ­նե­րից առ­կա և հե­ռա­կա ու­սուց­ման հա­մա­կար­գե­րում սո­վո­րող բա­կա­լավ­րիատի ու

մա­գիստ­րա­տու­րայի ու­սա­նո­ ղու­հի­ներ: Ա­ռա­ջին խա­ղում ԵՊՀ թի­ մը մր­ցել է Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­ րա­նի թի­մի հետ և պարտ­վել, իսկ եր­րորդ և չոր­րորդ հո­րի­ զո­նա­կան­նե­րի հա­մար վճ­ռո­ րոշ խա­ղը կա­յա­ցել է ԵՊՀ­-ի և Հա­յաս­տա­նի պե­տա­կան տնտե­սա­գի­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նի (ՀՊՏՀ) թի­մե­րի միջև: Ար­դյուն­քում ԵՊՀ-ն զբա­ղեց­ րել է եր­րորդ մր­ցա­նա­կային տե­ղը: «­Խա­ղե­րը լավ են ան­ցել, գոհ եմ թի­մի գրան­ցած ար­ դյունք­նե­րից: Կար­ծում եմ, որ եր­րորդ հո­րի­զո­նա­կա­նը զբա­ ղեց­նե­լու պատ­ճառն առա­ջին խաղն էր, երբ մր­ցում էինք Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­ կան) հա­մալ­սա­րա­նի ու­սա­ նող­նե­րի հետ, քա­նի որ, ցա­ վոք, հան­գա­մանք­նե­րի բե­րու­ մով հիմ­նա­կան մար­զու­հի­նե­ րից ոչ բո­լորն էին ներ­կա այդ խա­ղին: Ճա­կա­տագ­րա­կան այդ պար­տու­թյու­նը բե­րեց եր­ րորդ հո­րի­զո­նա­կա­նը»,- նշեց ԵՊՀ բաս­կետ­բո­լի աղ­ջիկ­նե­ րի թի­մի մար­զիչ Լու­սի­նե Մել­ քոնյա­նը: Ու­սա­նո­ղա­կան մար­զա­ կան խա­ղե­րի՝ ԵՊՀ մար­զա­ դահ­լի­ճում կա­յա­ցած փակ­ ման արա­րո­ղու­թյա­նը ներ­կա էին նաև ՀՀ սպոր­տի և երի­ տա­սար­դու­թյան հար­ցե­րի նա­ խա­րա­րու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ ցիչ­նե­րը: Հաղ­թող ու մր­ցա­նա­ կա­կիր թի­մե­րին շնոր­հա­վո­րեց ՀՀ սպոր­տի և երի­տա­սար­դու­ թյան հար­ցե­րի նա­խա­րա­րի տե­ղա­կալ Գաբ­րիել Ղա­զարյա­նը: «Վս­տահ եմ, որ առա­ջին ան­գամ ան­ցկաց­ված հան­ րա­պե­տա­կան ու­սա­նո­ղա­կան խա­ղե­րը ծա­ռայե­ցին իրենց նպա­տա­կին: Շուրջ 20 բու­ հե­րի մոտ 3000 ու­սա­նող­ներ տար­բեր մար­զաձ­ևե­րում պայ­ քա­րե­ցին իրենց բու­հի մար­զա­ կան պա­տի­վը բարձր պա­հե­լու հա­մար»,- նշեց Գաբ­րիել Ղա­ զա­րյա­նը:

28

Դեկտեմբեր, 2017

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

àõëáõÙݳ·Çï³Ï³Ý Ë׳Ýϳñ Տիեզեր­քում մար­դու գե­նե­րը փո­փոխ­վում են «NASA»­-ի նա­խա­ձեռ­նած «Twins Study»­-ի հե­տա­զո­ տու­թյու­նը հաս­նում է իր տրա­մա­բա­նա­կան ավար­տին: Երկ­ վո­րյակ եղ­բայր­նե­րի՝ Սքոթ (մեկ տա­րի ան­ցկաց­րել է բաց տիեզեր­քում) և Մարկ (բ­նակ­վում է Երկ­րի վրա) Քել­լի­նե­րի կյան­քի մեկ տար­վա ու­սում­նա­սի­րու­թյան նախ­նա­կան ար­ դյունք­նե­րը ցույց են տվել, որ տիեզե­րա­կան ճա­նա­պար­հոր­ դու­թյունն ազ­դում է ԴՆԹ մե­թի­լաց­ման վրա: ԴՆԹ մե­թի­ լաց­ման գոր­ծըն­թացն ազ­դում է ԴՆԹ սեգ­մեն­տի գոր­ծու­ նեու­թյան վրա՝ առանց հա­ջոր­դա­կա­նու­թյու­նը փո­խե­լու: «Երբ մար­դու մար­մի­նը հայտն­վում է տիեզեր­քում, գե­նե­րի պահ­ված­քում շատ հե­տաքր­քիր բան է տե­ղի ու­նե­նում. նրա օր­գա­նիզ­մում հրա­վա­ռու­թյուն հի­շեց­ նող պայ­թյուն է լի­նում: Ու­սում­նա­սի­րու­թյան ար­դյուն­քում հա­զա­րա­վոր գե­նե­րի փո­փո­խու­թյուն տե­ սանք, ինչն ուղ­ղա­կի աներ­ևա­կայե­լի է»,- ասում է ծրագ­րի ղե­կա­վար Քրիս Մեյ­սո­նը: Ն­րա խոս­քով՝ այդ հե­տա­զո­տու­թյու­նը մարդ­կային կեն­սա­բա­նու­թյան առա­վել ամ­բող­ջա­կան պատ­կե­րա­ցում­նե­րից մեկն է. «Դա, հի­րա­վի, մեզ տիեզե­րա­կան ճամ­փոր­դու­թյան ըն­թաց­քում մո­լե­ կու­լային ռիս­կե­րը գնա­հա­տե­լու, ինչ­պես նաև գե­նե­տի­կա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի հնա­րա­վոր կան­ խար­գել­ման և կա­յու­նաց­ման ու­ղի­նե­րը հաս­կա­նա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս»: Ն­շենք, որ «Twins Study» հե­տա­զո­տու­թյան ար­դյունք­նե­րը կհ­րա­պա­րակ­վեն 2018 թ.-ի­ն: (https://www.nasa.gov/feature/fireworks-in-space-nasa-s-twins-study-explores-gene-expression)

­Նա­խա­ճա­շից հրա­ժար­վե­լը «Journal of Psychology» ամ­սագ­րում հրա­պա­րակ­ված վեր­ջին հե­տա­զո­տու­թյու­նը ցույց է տվել, որ այն մար­դիկ, ով­ քեր չեն հրա­ժար­վում նա­խա­ճա­շից, ավե­լի քիչ են հակ­ված սր­տա­նո­թային հի­վան­դու­թյուն­նե­րին և շա­քա­րախ­տին: Փոր­ ձա­գետ­նե­րը 21-60 տա­րե­կան 49 հո­գու խնդ­րել են 6 շա­բաթ՝ արթ­նա­նա­լուց 2 ժամ­վա ըն­թաց­քում, սնունդ ըն­դու­նել կամ ամեն օր՝ մինչև կե­սօր, քաղ­ցած մնալ: Մաս­նա­կից­նե­րը նա­ խա­ճա­շի հա­մար ընտ­րել են ու­տեստ­նե­րը: Թես­տից առաջ և հե­տո գիտ­նա­կան­նե­րը գրան­ցել են մաս­նա­կից­նե­րի արյան շր­ջա­նա­ռու­թյան ցու­ցա­նիշ­նե­րը: Պարզ­վել է, որ նա­խա­ճա­շը նվա­զեց­նում է գե­նե­րի ակ­տի­վու­թյու­նը և նոր­մայի սահ­ման­ նե­րում բարձ­րաց­նում արյան մեջ շա­քա­րի մա­կար­դա­կը, ին­չը ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում կա­րող է օր­ գա­նիզ­մը պաշտ­պա­նել շա­քա­րախ­տից և սր­տային հի­վան­դու­թյուն­նե­րից: Միև­նույն ժա­մա­նակ հա­ վե­լյալ կա­լո­րիանե­րը, որոնք ձեռք են բե­րում նա­խա­ճա­շել սի­րող­նե­րը, էա­կան վնաս չեն հասց­նում օր­գա­նիզ­մին: ­«Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, ան­կախ նա­խա­ճա­շե­լու օգ­տա­կա­րու­թյան ցու­ցա­նիշ­նե­րից՝ նի­հար և գեր մարդ­կանց նա­խա­ճա­շե­րի սնն­դա­ցան­կը պետք է տար­բեր­վի»,- հայ­տա­րա­րել է սնն­դա­բան Հա­վիեր Գոն­զա­լե­սը: (https://ria.ru/science/20171130/1509967759.html)

Աշ­խար­հում յու­րա­քան­չյուր 6-րդ մահն աղ­տոտ­վա­ծու­թյան հետ­ևանք է ­Հան­րա­հայտ «The Lancet» ամ­սա­գի­րը հրա­պա­րա­ կել է տվյալ­ներ, ըստ որոնց՝ ամ­բողջ աշ­խար­հում 2015 թ.-ին գրանց­ված շուրջ 9 մլն մահ­վան դեպք կապ­ված է մո­լո­րա­կի ընդ­հա­նուր աղ­տոտ­վա­ծու­թյան հետ:­ Այդ­ պի­սի մահ­վան գրե­թե բո­լոր դեպ­քե­րը գրանց­վել են ցածր կամ մի­ջին եկա­մուտ ու­նե­ցող երկր­նե­րում: Մար­ դու առող­ջու­թյան վրա առա­վել զգա­լի ազ­դե­ցու­թյուն են գոր­ծում օդի մաք­րու­թյանն առնչ­վող խն­դիր­նե­րը: Զե­ կույ­ցում ներ­կա­յաց­ված են 13 երկր­ներ, որ­տեղ գրանց­ վել են աղ­տոտ­վա­ծու­թյան հետ­ևան­քով ար­ձա­նագըր­ ված մահ­վան ամե­նա­շատ դեպ­քե­րը: Այդ երկր­ներն են՝ Բանգ­լա­դեշ, Սո­մա­լի, Չադ, Նի­գեր, Հնդ­կաս­տան, Նե­պալ, Հա­րա­վային Սու­դան, Էրիթ­րեա, Մա­դա­գաս­կար, Պա­կիս­տան, Ռու­սաս­տան, Մեծ Բրի­տա­ նիա, ԱՄՆ: ­«Եր­կիր մո­լո­րա­կի աղ­տոտ­վա­ծու­թյունն էկո­լո­գիական խո­րը և հա­մընդ­հա­նուր սպառ­նա­լիք է, որը շատ աս­պեկտ­նե­րով է ազ­դում մար­դու առող­ջու­թյան և բա­րե­կե­ցու­թյան վրա»,- նշել է այդ խըն­ դիրն ու­սում­նա­սի­րող պրո­ֆե­սոր Ֆի­լիպ Լանդ­րի­գան: ­Հա­վե­լենք, որ օդի աղ­տոտ­վա­ծու­թյու­նը վա­ղա­ժամ մահ­վան պատ­ճառ է դար­ձել շուրջ 6.5 մլն մարդ­կանց հա­մար, ջրի աղ­տոտ­վա­ծու­թյու­նը՝ 1.8 մի­լիոն: Աղ­տոտ­վա­ծու­թյան հետ կապ­ված մահ­ վան դեպ­քե­րի ամե­նա­քիչ ցու­ցա­նի­շը գրանց­վել է Բրու­նե­յում և Շվե­դիայում: (http://edition.cnn.com/2017/10/19/health/pollution-1-in-6-deaths-study/index.html)

Ա­ռա­ջի­կա­յում 90 մի­լիոնից ավե­լի հա­մա­կարգ­չային վի­րուս­ներ կհայտն­վեն ­

Ըն­թա­ցիկ տա­րում ավե­լի քան 90 մլն վի­րու­սային ծրագ­րեր կհայտն­վեն աշ­խար­հում. այս մա­սին հայտ­նել է «Կաս­պերս­կի» լա­բո­րա­տո­րիայի հիմ­նա­դիր-ղե­կա­վար Եվ­գե­նի Կաս­պերս­կին: ­«Ես այս բիզ­նե­սում աշ­խա­տում եմ ավե­լի քան 25 տա­րի և տես­նում եմ, թե կի­բեռ­տա­րա­ծու­թյան ոլոր­տում ինչ­պի­սի դի­նա­ մի­կայով են փո­փո­խու­թյուն­ներ կա­տար­վում»,- ասել է Կաս­ պերս­կին: Ն­րա խոս­քով` ցան­ցային ան­վտան­գու­թյան ապա­հո­վու­մը մասշ­տա­բային խն­դիր է. «20 տա­րի առաջ, երբ ստեղ­ծե­ցի իմ ըն­կե­րու­թյու­նը, մենք ըն­դա­մե­նը 500 վնա­սա­կար ծրա­գիր էինք ար­ձա­նագ­րել, սա­կայն10 տա­րի ան­ց այդ ցու­ցա­նիշն ար­դեն կազ­մել է 2 մլն: Հա­մա­կարգ­չային վի­րուս­ներ, որոնք նա­խա­ դե­պը չեն ու­նե­ցել նախ­կի­նում: 2017 թ.-ին մենք սպա­սում ենք ավե­լի քան 90 մլն նոր նմուշ հաշ­վար­կել, և դա՝ ըն­դա­մե­նը մեկ տա­րում»: (http://www.aif.ru/society/web/kasperskiy_rasskazal_skolko_ kompyuternyh_virusov_poyavyatsya_v_2017_godu)

«Facebook»­-ը կգոր­ծար­կի հա­տուկ երե­խա­նե­րի հա­մար նա­խա­տես­ված մե­սեն­ջեր «Facebook» ըն­կե­րու­ թյու­նը մե­սեն­ջեր կգոր­ծար­ կի, որը նա­խա­տես­ված է 6-ից մինչև 12 տա­րե­կան երե­խա­նե­րի հա­մար: Տա­ րած­ված հա­ղոր­դագ­րու­ թյան հա­մա­ձայն՝ նոր հա­ վել­վա­ծի առանձ­նա­հատ­ կու­թյունն այն է, որ դրա մի­ջո­ցով ծնող­ներն իրենց երե­խա­նե­րի կա­պը սոց­ցան­ ցի ըն­կեր­նե­րի հետ վե­րահս­կե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն կու­նե­նան: Մե­սեն­ջե­րը նա­ խա­տես­ված է մինչև 13 տա­ րե­կան երե­խա­նե­րի հա­մար, քա­նի որ ԱՄՆ դաշ­նային օրենքն ար­գե­լում է հա­շիվ բա­ցել սոց­ ցան­ցում մինչև 13 տա­րե­կան լրա­նա­լը: Յու­րա­քան­չյուր ծնող կկա­րողա­նա վե­րահս­կել ոչ միայն երե­խա­նե­րի շփ­ման ժա­մա­ նա­կաշր­ջա­նը, այլև կհետ­ևի նրանց հա­ղոր­դագ­րու­թյուն­նե­րին: Ի դեպ, դե­ռա­հաս օգ­տա­տե­րե­րի հա­ղոր­դագ­րու­թյուն­նե­րը ջն­ջե­ լու հնա­րա­վո­րու­թյուն կու­նե­նան միայն ծնող­նե­րը: (https://www.theverge.com/2017/12/4/16725494/facebookmessenger-kids-app-launch-ios-iphone-preview) ä³ï­ñ³ë­ï»ó ì³ñ­¹áõ­ÑÇ ¼³­ù³ñ­Û³­ÝÁ