«Երևանի համալսարան» ամսաթերթ

2018-2019­ո­ւս­տար­վա­ո­ւս­ման­ վար­ձավ­ճար­նե­րի­չա­փե­րը­մնա­ցել­են­ ան­փո­փոխ՝­բա­ցա­ռու­թյամբ­ մա­գիստ­րո­սա­կան­մեկ­ծրագ­րի ԵՊՀ­գիտ­խորհր­դի­նիս­տե­րի­դահ­լի­ճում­ մայի­սի­3-ին­տե­ղի­ունե­ցավ­գիտ­խորհրդի­ հեր­թա­կան­նիս­տը,­ո­րի­օ­րա­կար­գում­ը­նդգրկ­ված­է­ին­7­և­ըն­թա­ցիկ­մի­քա­նի­հարցեր: î»°ëª ¿ç 5 ¦

Մայի­սյան­հե­րո­սա­մար­տեր,­Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­հռ­չա­կում.­ 100-ա­մյա­ի­րա­դար­ձու­թյուն­ներն­ ար­ձա­գան­քում­են­նո­րօ­րյա­ ի­րա­կա­նու­թյան­մեջ ­Մայի­սի­վեր­ջին­օ­րե­րին­լրա­ցան­Ղա­րա­քիլի­սայի,­Բաշ-Ա­պա­րա­նի­և­Սար­դա­րա­պա­տի­ հե­րո­սա­մար­տե­րի,­ի­նչ­պես­նաև­Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան­հռ­չակ­ման­ 100-ա­մյա­հո­բե­լյան­նե­րը:­ î»°ëª ¿ç 9 ¦

­Պատ­մա­կան­ ժա­մա­նա­կաշր­ջան­ ե­նք­ապ­րում

Ու­սա­նո­ղա­կան­ը­նդ­վզում­ներ,­քա­ղա­քա­կան­ են­թա­տեքս­տեր,­ի­րա­վա­կան­ա­նի­րա­գոր­ծե­լի­ պա­հանջ­ներ.­հե­ղա­փո­խա­կան­մթ­նո­լորտ­Ե­ՊՀ-ո­ւմ î»°ë ¿ç 2-4 ¦

«Նրանք­բո­լո­րին­ա­պա­ցու­ցե­ցին,­ որ­ի­րենք­են­պե­տու­թյան­վաղ­վա­ օ­րը».­Գա­գիկ­Ղա­զի­նյան

ԵՊՀ-ո­ւմ­հայ­տագր­վել­է­ 1519­դի­մորդ

­ ա­յաս­տա­նում­տե­ղի­ու­նե­ցած­քա­ղա­քաՀ կան­վեր­ջին­գոր­ծըն­թաց­նե­րի,­մաս­նա­վորա­պես­ՀՀ­սահ­մա­նադ­րա­կան­փո­փո­խություն­նե­րի,­ՀՀ­վար­չա­պե­տի­ը­նտ­րու­թյու­նից­ հե­տո­հա­վա­նա­կան­ի­րա­վի­ճակ­նե­րի,­ի­նչպես­նաև­խա­ղաղ­զանգ­վա­ծային­ցույ­ցե­րի­ վե­րաբերյալ­լրագ­րող­Վար­դու­հի­Զա­քարյա­նը­զրու­ցել­է­Ե­ՊՀ­ի­րա­վա­գի­տու­թյան­ ֆակուլտե­տի­դե­կան,­պրո­ֆե­սոր­Գա­գիկ­ Ղա­զի­նյա­նի­հետ: î»°ë ¿ç 17 ¦

î»°ë ¿ç 15 ¦

ՀՀ-ո­ւմ­ մայի­սի­ սկզ­բին­ տե­ղի­ ու­նե­ցած­ իշ­խա­նափո­խու­թյան­ ար­դյուն­քում­ տե­ղի­ են­ ու­նե­նում­ այն­պիսի­ գոր­ծըն­թաց­ներ,­ ո­րոնք­ ջրի­ե­րես­են­հա­նում­նախկի­նում­չլուծ­ված,­կամ­մասամբ­լուծ­ված,­կամ­ոչ­համա­չափ­լուծ­ված­խն­դիր­ները:­ Այդ­ գոր­ծըն­թաց­նե­րի­ ա­լիք­ներն­ ափ­ են­ նե­տում­ տա­րի­նե­րով­ կու­տակ­ված­ «աղ­բը»,­ ո­րոշ­ դեպ­քե­րում­ թա­ցը­ խառն­վում­ է­ չո­րի­ հետ,­ ան­տես­վում­ է­ նախկի­նում­ կա­տար­ված­ դրական­ աշ­խա­տան­քը,­ և­ շեշտը­ դր­վում­ է­ մի­այն­ ու­ միայն­բա­ցա­սա­կան­եր­ևույթնե­րի,­ կող­մե­րի­ վրա:­ Արդյուն­քում՝­ «Էլ­ ան­պա­տիվ,­ ան­կարգ­ խոս­քեր,­ Էլ­ հին­ ու­ նո՜ր,­ էլ­ հերն­ ու­ մե՜ր,­ Էլ­ գող­ Փի­սո՜,­ էլ­ քա­չալ­ Շո՜ւն...»:­ Ու­ բա­նը­ հասնում­է­«­դի­վան­բա­շուն»:­ Ն­մա­նօ­րի­նակ­ գոր­ծընթաց­նե­րից,­ ցա­վոք,­ զերծ­ չմ­նաց­ նաև­ Մայր­ բու­հը:­ Այո՛,­Ե­ՊՀ-ո­ւմ­էլ­կան­խընդիր­ներ,­ ո­րոնք­ քայլ­ առ­ քայլ­ լու­ծում­ են­ պա­հանջում,­ կան­ գլո­բալ­ մարտահ­րա­վեր­ներ,­ ո­րոնց­ դի­մա­կայե­լու­ հնա­րա­վորու­թյուն­նե­րը­ գու­ցե­ և­ միայն­ հա­մալ­սա­րա­նի­ ձեռքին­չեն:­Սա­կայն­որ­քան­էլ­ մեծ­ ու­ բազ­մա­շերտ­ լի­նեն­ առ­կա­խն­դիր­ներն­ու­մարտահ­րա­վեր­նե­րը,­ այ­նո­ւամե­նայ­նիվ,­եր­բեք­չպետք­է­ դուրս­գալ­է­թի­կայի­ու­օ­րինա­կա­նու­թյան­սահ­ման­ներից:­ Այս­պի­սով՝­ «Եր­ևանի­ հա­մալ­սա­րան»­ թերթն­ ի­նչ­պես­ նախ­կի­նում,­ այնպես­էլ­այժմ­բո­լոր­հա­մալսա­րա­նա­կան­նե­րին՝­ թե՛­ ռեկ­տո­րա­տին,­ թե՛­ պրոֆե­ս ո­ր ա­դ ա­ս ա­խ ո­ս ա­կ ան­ կազ­մին,­ թե՛­ ու­սա­նող­ներին,­ա­ռա­ջար­կում­է­առ­կա­ խն­դիր­ներն­ ու­ հար­ցե­րը­ բարձ­րա­ձայ­նել­ նաև­ թերթի­ է­ջե­րում,­ ծա­վա­լել­ շահագր­գիռ­ու­ա­ռողջ­քն­նարկում՝­ հիմ­նա­վոր­ լու­ծումներ­գտ­նե­լու­և­Մայր­բու­հի­ հե­տա­գա­ զար­գա­ցումն­ ա­պա­հո­վե­լու­հա­մար: Գեղամ­Մելիքբեկյան

2

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ու­սա­նո­ղա­կան­ը­նդ­վզում­ներ,­քա­ղա­քա­կան ­են­թա­տեքս­տեր,­ի­րա­վա­կան­ա­նի­րա­գոր­ծե­լի ­պա­հանջ­ներ.­հե­ղա­փո­խա­կան­մթ­նո­լորտ­ Ե­ՊՀ-ո­ւմ ­ այի­սի­27-ին­«ԵՊՀ­ Մ ռես­տարտ»­նա­խա­ձեռնու­թյու­նը­«Ֆեսյ­բուք»­ սո­ցի­ա­լա­կան­կայ­քով­ տա­րա­ծեց­մի­հայ­տա­րարու­թյուն,­ը­ստ­ո­րի՝­ու­սանող­նե­րին,­դա­սա­խոս­ներին­և­աշ­խա­տա­կազ­մի­ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին­կոչ­ ա­րեց­մայի­սի­29-ին­դասա­դուլ­և­գոր­ծա­դուլ­սկ­սել­ հետ­ևյալ­պա­հաջ­նե­րով՝­ Ե­ՊՀ­ռեկ­տոր­Ա­րամ­Սիմո­նյա­նի­հրա­ժա­րա­կան,­ Ե­ՊՀ­հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհր­դի­լու­ծա­րում,­ֆինան­սա­կան­աու­դի­տի­ ան­ցկա­ցում,­ի­նչ­պես­նաև­ Ո­ՒԽ-ի­և­Ա­րհ­մի­ու­թյան­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­կասե­ցում:­Պա­հանջ­նե­րի­ ներ­կա­յաց­ման­պատճառ­նե­րը,­ը­ստ­նա­խաձեռ­նու­թյան­ան­դամ­նե­րի,­ հետ­ևյալն­ե­ն՝­կր­թու­թյան­ ցածր­ո­րակ,­կեն­ցա­ղային­ ոչ­ար­ժա­նա­պա­տիվ­պայման­ներ,­ֆի­նանս­նե­րի­

ա­նար­դյու­նա­վետ­օգ­տագոր­ծում,­ա­կա­դե­մի­ա­կան­ մի­ջա­վայ­րի­բա­ցա­կա­յություն,­դա­սա­խոս­նե­րի­և­ ու­սա­նող­նե­րի­հե­տապընդում­ներ­քա­ղա­քա­կան­ հա­յացք­նե­րի­հա­մար­և­ այլն:­ ­Վար­դու­հի­Զա­քա­րյա­ն Այ­նու­հետև­ «ԵՊՀ­ ռեստար­տի»­ հայ­տա­րա­րությանն­ ար­ձա­գան­քեց­ Ե­ՊՀ­ ու­սա­նո­ղա­կան­ խոր­հուր­դը՝­ ը­նդ­գծե­լով,­ որ­ կի­սում­ են­ ուսա­նող­ ըն­կեր­նե­րի­ մտա­հոգու­թյու­նը­ կր­թու­թյան­ ո­րա­կի,­ կեն­ցա­ղային­ պայ­ման­նե­րի,­ ի­նչ­պես­ նաև­ այլ­ խն­դիր­նե­րի­ ա­ռն­չու­թյամբ:­ «Այդ­ խն­դիր­նե­րը­ մեր­ ջան­քե­րով­ մաս­նա­կի­ո­րեն­ լուծ­վել­են,­այ­դու­հան­դերձ­դա­

եր­կա­րա­ժամ­կետ­ գոր­ծըն­թաց­ է­ և­ պա­հան­ջում­ է­ հետ­ևո­ղական­ աշ­խա­տանք:­ Սա­կայն­ վե­րոն­շյալ­ հայ­տա­րա­րությամբ­ նշ­ված­ խն­դիր­նե­րի­ լուծ­ման­ ու­ղի­նե­րը,­ ը­նտր­ված­ թի­րախ­ներն­ ու­ պա­հանջ­ները,­ ի­նչ­պես­ նաև­ դրանց­ վերա­բե­րյալ­ պար­զա­բա­նումնե­րը­ պա­րու­նա­կում­ են­ ո­րոշ­ հա­կա­սու­թյուն­ներ,­ ան­հըստա­կու­թյուն­ և­ հա­րու­ցում­ են­ շփոթ­մունք:­Նախ՝­դա­սա­դու­լի­ և­գոր­ծա­դու­լի­հիմ­քում­ի­սկըզբա­նե­դր­ված­են­պա­հանջ­ներ,­ ո­րոնք­ միև­նույն­ հա­մա­տեքստում­ քն­նար­կե­լի­ չեն:­ Մասնա­վո­րա­պես­ հաս­կա­նա­լի­ չէ­ Ո­ՒԽ­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­ կասեց­ման­ տրա­մա­բա­նա­կան­ կա­պը­ ռեկ­տո­րի­ հրա­ժարա­կա­նի,­ հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհր­դի­ լու­ծար­ման­ կամ­ աու­դիտ­ ան­ցկաց­նե­լու­ հետ:­ Այ­դու­հան­դերձ,­ Ու­սա­նո­ղա-

կան­ խոր­հուր­դը­ պա­հանջնե­րի­ հիմ­նա­վոր­ման­ հա­մար­ ա­ռա­ջին­ հեր­թին­ տրա­մա­բանա­կան­է­հա­մա­րում­աու­դի­տի­ ան­ցկա­ցու­մը,­ պատ­րաստ­ է­ ա­ջակ­ցել­ ի­րա­վա­խախ­տումնե­րի­ բա­ցա­հայտ­մանն­ ո­ւղղված­բո­լոր­գոր­ծըն­թաց­նե­րին,­ պատ­րաստ­ է­ նման­ ա­պացույց­նե­րի­ պա­րա­գա­յում­ ուսա­նող­նե­րի­ հետ­ պա­հան­ջել­ հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհր­դի­ լու­ծա­րու­մը»,-­ նշ­ված­ է­ Ո­ՒԽ­ հայ­տա­րա­րու­թյան­մեջ:­ Ու­սա­նող­նե­րի­ կող­մից­ տա­րած­ված­ հայ­տա­րա­րություն­նե­րին­ ան­մի­ջա­պես­ հետ­ևեց­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տո­րատի­ ը­նդ­լայն­ված­ նիս­տը,­ ո­րի­ օ­րա­կար­գում­ մեկ­ հարց­ է­ր՝­ քն­նար­կել­ «ԵՊՀ­ ռես­տարտ»­ նա­խա­ձեռ­նու­թյան­ ներ­կայաց­րած­ պա­հանջ­նե­րը:­ Նիստը­ ղե­կա­վա­րում­ էր­ բու­հի­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը,­

ով­ նախ­ ռեկ­տո­րա­տի­ մասնա­կից­նե­րին­ ներ­կա­յաց­րեց­ նա­խա­ձեռ­նու­թյան­ կող­մից­ հն­չեց­ված­պա­հանջ­նե­րը:­ « ­Պ ե տ ­հ ա ­մ ա լ ­ս ա ­ր ա ­ն ի­ վրա­ հար­ձա­կում­նե­րը­ սո­վորա­կան­ են­ դար­ձել,­ չնա­յած­ նրան,­ որ­ Ե­ՊՀ-ն­ ա­մե­նա­մեծ­ ու­ ա­մե­նաու­ժեղ­ հա­մալ­սարանն­ է:­ Մենք­ մի­ակն­ ե­նք,­ որ­ հա­վա­տար­մագր­վել­ ե­նք­ 6­ տա­րի­ ժամ­կե­տով,­ մի­ակ­ բու­հը,­ որ­տեղ­ պար­բե­րա­բար­ բա­րե­փո­խում­ներ­ են­ ի­րակա­նաց­վում:­ Ներ­կա­յաց­ված­ պա­հանջ­ներն­ ո­ւղ­ղա­կի­ զավեշ­տա­լի­ են­ և­ ոչ­ հիմ­նա­վորված:­ Այս­ շար­ժու­մը,­ ան­կասկած,­ ո­ւղ­ղորդ­ված­ է:­ Բո­լո­րին­ է­ հաս­կա­նա­լի,­ որ­ խոս­քը­ միայն­ իմ­ հրա­ժա­րա­կա­նի­ մասին­ չէ:­ Այս­ ա­մե­նը­ կա­րող­ է­ բե­րել­ նրան,­ որ­ կխա­թար­վի­ մեր­ բարձ­րա­գույն­ կր­թության­ հա­մա­կար­գի­ կա­նո­նա-

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

վոր­գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը:­Ո­՞ւմ­է­ պետք­այս­գոր­ծըն­թա­ցը­և­ի­՞նչ­ նպա­տա­կով,­ հե­տո­ կպարզվի»,-­նշեց­Ա­րամ­Սի­մո­նյա­նը­ և­ հա­վե­լեց,­ որ­ տա­րօ­րի­նակ­ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն­ է­ որ­դեգ­րել­ նաև­ ՀՀ­ ԿԳ­ նա­խա­րարու­թյու­նը՝­ հայ­տա­րա­րե­լով,­ որ­ Ե­ՊՀ­ ղե­կա­վա­րու­թյու­նը­ վա­ղուց­է­վար­կա­բեկ­ված: «ԵՊՀ­ ղե­կա­վա­րը­ մի­այն­ ես­ չեմ:­ Այդ­ վի­րա­վո­րանքն­ ո­ւղղ­ված­ է­ բու­հի­ ղե­կա­վար­ կազ­մի­ բո­լոր­ ան­դամ­նե­րին:­ Մենք­ բո­լորս­ պետք­ է­ պատաս­խա­նենք­ այդ­ հայ­տարա­րու­թյա­նը:­ Ա­րդյո՞ք­ դուք,­ հար­գե­լի՛­ գոր­ծըն­կեր­ներ,­ ձեր­ գոր­ծու­նե­ու­թյամբ­ վար­կաբե­կել­ եք­ Մայր­ բու­հը:­ Այ­սօր­ սա­ լուրջ­ խն­դիր­ է,­ ո­րը­ քըննարկ­ման­ կա­րիք­ ու­նի,­ ո­րի­ ըն­թաց­քում­ էլ­ ա­կն­կա­լում­ եմ­ ձեր­ դիր­քո­րո­շումն­ ու­ կարծիք­նե­րը:­ Շա­հարկ­վում­ է­ նաև­ իմ­ կու­սակ­ցա­կան­ լի­նելու­ փաս­տը,­ ո­րի­ պատ­ճա­ռով­ ի­նձ­հե­տապն­դե­լը­հա­կա­սահմա­նադ­րա­կան­է:­ՀՀ­Սահ­մանադ­րու­թյունն­ ա­պա­հո­վում­ է­ յու­րա­քան­չյուր­ քա­ղա­քա­ցու­ քա­ղա­քա­կան­և­գա­ղա­փա­րական­ ա­զա­տու­թյու­նը,­ ո­րից­ ես­ էլ­կա­րող­եմ­օ­գտ­վել:­Սա­այն­ եր­կի՞րն­ է,­ ո­րը­ մենք­ ու­զում­ է­ինք­ կա­ռու­ցել,­ սրա՞նք­ են­ այն­ ճա­նա­պարհ­նե­րը,­ ո­րոնք­ տա­նում­ են­ ժո­ղովր­դա­վա­րություն:­ Վս­տա­հա­բար­ կա­րող­ եմ­ ա­սել՝­ ո­՛չ»,-­ ամ­փո­փեց­ Ա.­ Սի­մո­նյա­նը՝­ շեշ­տե­լով,­ որ­ նա­խա­տես­վում­ է­ հրա­վի­րել­ մա­մու­լի­ ա­սու­լիս՝­ պար­զաբա­նե­լու­ և­ փաս­տա­ցի­ բա­ցահայ­տե­լու­ բու­հի­ գնում­նե­րի­ վե­րա­բե­րյալ­ մա­մու­լում­ տարած­ված­ կեղծ­ տե­ղե­կատ­վություն­նե­րը:­ ԵՊՀ­ ռեկ­տո­րը­ հայ­տարա­րեց­ նաև,­ որ­ իր­ պաշ­տոնա­վար­ման­ ժամ­կե­տը­ մինչև­ 2020­ թ.-ի­ մայիսն­ է,­ և­ մի­այն­ Հո­գա­բար­ձու­նե­րի­խոր­հուրդն­ է­ ի­րա­վա­սու­ դա­դա­րեց­նել­ իր­ գոր­ծա­ռույթ­նե­րը:­ Այ­նու­հետև­ «ԵՊՀ­ ռեստար­տի»­ պա­հանջ­նե­րին­ ի­րա­վա­կան­ գնա­հա­տա­կան­ տվեց­ Ե­ՊՀ­ ան­ձնա­կազ­մի­ կա­ռա­վար­ման­ և­ ի­րա­վա­կան­ ա­պա­հով­ման­ վար­չու­թյան­ պետ­Ար­մեն­Թադ­ևո­սյա­նը: «Այս­ պա­հանջ­նե­րը­ քաղա­քա­կան­ բնույ­թի­ հայ­տարա­րու­թյուն­ներ­ են,­ ո­րոնք­ ի­րա­վա­կան­ հիմք­ չու­նեն:­ Նախ­ ա­սեմ,­ որ­ բու­հե­րի­ կառա­վար­ման­ խորհր­դի­ ցան­կը­ հաս­տա­տում­ է­ վար­չա­պե­տը,­ ի­սկ­ վերջ­նա­կան­ ձևա­վորման­ ման­դա­տը­ պատ­կա­նում­ է­ կա­ռույ­ցի­ հիմ­նադ­րին,­ ո­րը­ տվյալ­ դեպ­քում­ ՀՀ­ Կա­ռավա­րու­թյունն­ է:­ Հետ­ևա­բար,­ ը­ստ­ Կա­ռա­վա­րու­թյան­ համա­պա­տաս­խան­ ո­րոշ­ման,­ Հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհրդի­ լուծար­ման­ հիմ­քը­ կա­րող­ է­ դառ­նալ­ մի­այն­ խորհր­դի­ կազ­մի­ան­գոր­ծու­թյու­նը,­որևէ­

3

| www.ysu.am

այլ­ դեպք­ մեր­ օ­րենսդ­րությամբ­ սահ­ման­ված­ չէ:­ Արհես­տակ­ցա­կան­ կազ­մա­կերպու­թյան­և­ՈՒԽ-ի­կա­սեց­ման­ վե­րա­բե­րյալ­պետք­է­նշեմ,­որ­ Ա­րհ­կո­մը­ կա­րող­ է­ լու­ծար­վել­ մի­այն­օ­րեն­քով­սահ­ման­ված,­ ի­նչ­պես­նաև­դա­տա­կան­կարգով,­ ի­սկ­ Ո­ՒԽ-ներն­ ի­նք­նակա­ռա­վար­վող­մար­մին­ներ­են,­ և­ դրանց­ գոր­ծու­նե­ու­թյունն­ ի­րա­կա­նաց­վում­ է­ լի­ա­զոր­ մարմ­նի­ սահ­մա­նած­ կար­գի­ հա­մա­ձայն:­ Ի­սկ­ թե­ ի­նչ­պե՞ս­ և­ ո­՞վ­ պետք­ է­ կա­սեց­նի­ վե­րը­ նշ­ված­ կա­ռույց­նե­րի­ գոր­ծունե­ու­թյու­նը,­ նա­խա­ձեռ­նողնե­րը­ չեն­ ման­րա­մաս­նում:­ Ա­մեն­ դեպ­քում­ ի­րա­վա­չափ­ այլ­մե­խա­նիզմ­ներ­գո­յու­թյուն­ չու­նեն,­ հետ­ևա­բար­ տվյալ­ կա­ռույց­նե­րի­ գոր­ծու­նե­ության­ կա­սեց­ման­ պա­հանջներն­ ան­հիմն­ են»,-­ նշեց­ Ա.­ Թադ­ևո­սյա­նը­ և­ ան­դրա­դարձավ­ բու­հում­ ֆի­նան­սա­կան­ աու­դիտ­ ի­րա­կա­նաց­նե­լու­ պա­հան­ջին՝­ փաս­տե­լով,­ որ­ Ե­ՊՀ-ո­ւմ­նե­րա­ռյալ­2017­թ.-ն­ ի­րա­կա­նաց­վել­ է­ ֆի­նան­սական­ աու­դիտ,­ և­ հաս­կա­նա­լի­ չեն­ նոր­ աու­դի­տի­ ան­ցկացման­դր­դա­պատ­ճառ­ներն­այն­ դեպ­քում,­ ե­րբ­ տա­րին­ դեռ­ չի­ ա­վարտ­վել:­ Ա.­ Թադ­ևո­սյա­նը­ նշեց­ նաև,­ որ­ «­Հիմ­նադ­րամ­նե­րի­ մա­սին»­ ՀՀ­ օ­րեն­քի­ և­ Ե­ՊՀ­ կա­նո­նադ­րու­թյան­ հա­մաձայն՝­ աու­դիտ­ ի­րա­կա­նացնող­ ըն­կե­րու­թյան­ ը­նտ­րությու­նը­ պետք­ է­ կա­տա­րի­ Հոգա­բար­ձու­նե­րի­ խոր­հուր­դը:­ Հետ­ևա­բար­ Հո­գա­բար­ձու­ների­ խորհր­դի­ ցր­ման­ դեպ­քում­ աու­դիտ­ ի­րա­կա­նաց­նե­լու­ հետ­կապ­ված­նույն­պես­խընդիր­ներ­կա­ռա­ջա­նան: «Ինչ­ վե­րա­բե­րում­ է­ ռեկտո­րի­ հրա­ժա­րա­կա­նի­ հարցին,­ ա­պա­ այն­ հնա­րա­վոր­ է­ մի­այն­ եր­կու­ դեպ­քում՝­ ռեկտո­րի­ ի­նք­նա­կամ­ դի­մում­ գրե­լու,­ ին­չը­ մի­այն­ ռեկ­տո­րի­ հայե­ցո­ղա­կան­ ի­րա­վուն­քի­ շր­ջա­նա­կում­ է,­ և­ Հո­գա­բարձու­նե­րի­ խորհր­դի­ կող­մից­ նրա­ գոր­ծա­ռույթ­նե­րի­ վա­ղաժամ­կետ­ դա­դա­րեց­ման:­ Ե­թե­ Հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհր­դի­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­ կա­սեց­ման­

պա­հանջ­կա,­ի­նչ­պե՞ս­պետք­ է­ այս­ գոր­ծըն­թաց­ներն­ ի­րակա­նու­թյուն­ դառ­նան»,-­ ը­նդգծեց­բա­նա­խո­սը:­ ԵՊՀ­ ար­հես­տակ­ցա­կան­ կազ­մա­կեր­պու­թյան­ ղե­կավար­ Ար­մեն­ Ա­վե­տի­սյանն­ էլ­ իր­ե­լույ­թում­նշեց,­որ­ռեկ­տորը­ նա­խա­ձեռ­նու­թյան­ պահանջ­նե­րը­ կա­տա­րե­լու­ լի­ազո­րու­թյամբ­ օ­ժտ­ված­ չէ:­ Ի­նչ­ վե­րա­բե­րում­ է­ Ա­րհ­կո­մի­ գործու­նե­ու­թյան­ դա­դա­րեց­մա­նը,­ ա­պա­ բա­նա­խո­սը­ հայ­տարա­րեց.­ «ՀՀ­ օ­րենսդ­րու­թյան­ հա­մա­ձայն՝­ ա­րհ­մի­ու­թյուննե­րը­ ձևա­վոր­վում­ են­ կամա­վո­րու­թյան­ սկզ­բուն­քով­ և­ ան­կախ­ են­ գոր­ծա­տու­նե­րից,­ կա­ռա­վա­րու­թյու­նից,­ տե­ղական­ ի­նք­նա­կա­ռա­վար­ման­ մար­մին­նե­րից­ և­ այլ­ կազ­մակեր­պու­թյուն­նե­րից­ ու­ ֆի­զիկա­կան­ ան­ձան­ցից:­ Կա­ռույցի­ կա­սե­ցում­ կա­րող­ է­ լի­նել­ միայն­ դա­տա­կան­ կար­գով:­ Ե­թե­մեր­կրտ­սեր­գոր­ծըն­կերներն­ ի­րենց­ վե­րա­պա­հում­ են­ դա­տա­կան­ մարմ­նի­ լի­ա­զորու­թյուն­ներ,­ ա­պա­ դա­ այլ­ հարց­ է,­ հա­կա­ռակ­ դեպ­քում­ խոր­հուրդ­ե­նք­տա­լիս­չանց­նել­ օ­րեն­քի­ սահ­ման­նե­րը,­ փո­խել­ գոր­ծե­լաո­ճը­ և­ պա­հանջ­ներ­ ներ­կա­յաց­նե­լիս­ պահ­պա­նել­ օ­րի­նա­կա­նու­թյու­նը:­­Պետք­է­ նշեմ­նաև,­որ­2000­թ.-ից,­ե­րբ­ փոխ­վեց­ ա­րհ­միու­թյուն­նե­րի­ մա­սին­օ­րեն­քը,­ու­սա­նող­ներն­ այլևս­չեն­կա­րող­և­ի­րա­վունք­ էլ­ չու­նեն­ ան­դա­մակ­ցել­ Ա­րհկո­մին»,-­ փաս­տեց­ Ա.­ Ա­վետի­սյա­նը­ և­ ա­վե­լաց­րեց,­ որ­ այն­ աշ­խա­տա­կից­նե­րը,­ ովքեր­ գոհ­ չեն­ կա­ռույ­ցի­ աշխա­տանք­նե­րից,­ը­ստ­օ­րեն­քի՝­ կա­րող­են­նոր­ա­րհ­մի­ու­թյուններ­ կազ­մա­վո­րել,­ ո­րոնց­ հետ­ Ա­րհ­կո­մը­պատ­րաստ­է­հա­մագոր­ծակ­ցել:­ ՈԻԽ­ նա­խա­գահ­ Դա­վիթ­ Ա­փո­յանն­իր­հեր­թին­նշեց,­որ­ չի­հաս­կա­նում­մի­խումբ­ու­սանող­նե­րի­ դժ­գո­հու­թյան­ պատճառ­նե­րը.­«­Կար­ծում­ե­մ՝­Ո­ՒԽ­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­ կա­սե­ցու­մը­ կապ­ված­է­Հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհր­դի­ ցր­ման­ հետ,­ քա­նի­ որ­ խորհր­դում­ մենք­ 25­ տոկոս­ ներ­կա­յու­թյուն­ ու­նենք:­ Բա­ցար­ձա­կա­պես­ոչ­մի­կապ­

Երևանի­պետական­համալսարանի­ հայտարարությունը ՀՀ նախագահին ՀՀ վարչապետին ՀՀ ԱԺ նախագահին ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանին Լրատվամիջոցներին Միջազգային համալսարանական համայնքի ներկայացուցիչներին Հարգելի­գործընկերներ. Երևանի­ պետական­ համալսարանը­ մայիսի­ 28-ին­ Կրթության­ու­գիտության­նախարար­Արայիկ­Հարությունյանի­ և­Կառավարության­վերահսկողական­ծառայության­ղեկավար­ Դավիթ­ Սանասարյանի­ անուղղակի­ մասնակցությամբ,­ իսկ­ մայիսի­ 29-ին­ ՀՀ­ առաջին­ փոխվարչապետի­ գրասենյակի­ ղեկավար­ Վահան­ Կոստանյանի­ և­ մամուլի­ խոսնակ­ Կարպիս­ Փաշոյանի­ ուղղակի­ մասնակցությամբ­ ենթարկվել­ է­ քաղաքական­ ճնշման։­ Պետական­ բարձրաստիճան­ պաշտոնյաները­մոտ­հարյուր­հոգու­ուղեկցությամբ­մուտք­են­ գործել­ Երևանի­ պետական­ համալսարանի­ կենտրոնական­ մասնաշենք­և­պահանջել­են­ԵՊՀ­ռեկտոր­Արամ­Սիմոնյանի­ հրաժարականը։­ Հրաժարականի­ իրավական­ հիմնավորում­ չի­ ներկայացվել,­ ներկայացվել­ է­ քաղաքական­ պահանջից­ ելնելով­ հիմնավորում,­ ինչը­ կապված­ է­ ԵՊՀ­ ռեկտորի­ կուսակցական­ պատկանելիության­ հետ։­ Քաղաքական­ բնույթի­պահանջները­զուգորդվել­են­բազմապիսի­ճնշումների­ գործադրմամբ,­մասնավորապես,­փակվել­են­ԵՊՀ­մուտքերը,­ սահմանափակվել­ է­ ԵՊՀ­ աշխատակիցների­ ազատ­ տեղաշարժման­ իրավունքը,­ որի­ հետևանքով­ խաթարվել­ է­ ԵՊՀ­ ռեկտոր­ Արամ­ Սիմոնյանի­ առողջությունը։­ Կարծում­ ենք,­ որ­ նմանօրինակ­ վարվելակերպը­ ուղղորդվում­ է­ ՀՀ­ նորընտիր­ իշխանությունների­ կողմից,­ ինչը­ համարում­ ենք­ անընդունելի­և­վտանգավոր։ Լինելով­ միջազգային­ բուհական­ համայնքի­ անդամ,­ պատշաճ­ կատարելով­ ստանձնած­ պարտավորությունները­ և­ համարելով,­ որ­ կոպտորեն­ խախտվում­ է­ բուհական­ ինքնավարության­ սկզբունքը,­ ակնկալում­ ենք­ Ձեր­ արագ­ և­ գործուն­աջակցությունը՝­Երևանի­պետական­համալսարանը­ քաղաքական­ճնշումներից­զերծ­պահելու­համար։ 29.05.2018 չու­նե­ցող­ հիմ­նա­վո­րում­ է­ դա:­ Մենք­ ու­սա­նո­ղա­կան­ կա­ռույցի­ պաշ­տո­նա­կան­ կայ­քի­ միջո­ցով­հայ­տա­րա­րու­թյուն­ե­նք­ տա­րա­ծել՝­ քն­նար­կում­նե­րը­ կա­ռու­ցո­ղա­կան­ դաշտ­ տեղա­փո­խե­լու­ հա­մար:­ Ու­սանո­ղի­ կար­ծի­քը­ մեզ­ հա­մար­ ա­ռաջ­նային­ է,­ ո­ւս­տի­ պատրաստ­ ե­նք­ բո­լո­րին­ լսել՝­ անկախ­ նրանց­ քա­ղա­քա­կան­ հա­յացք­նե­րից:­ Մենք­ հոր­դորում­ ե­նք,­ որ­պես­զի­ մեր­ ընկեր­նե­րը­ հիմ­նա­վո­րեն­ ի­րենց­ պա­հանջ­նե­րը:­Ու­զում­եմ­ը­նդգծել­նաև,­որ­ՈԻԽ-ն­եր­բեք­չի­

կաշ­կանդ­վել­ոչ­մի­կա­ռույ­ցից,­ մենք­ա­զատ­ե­նք­մեր­ո­րո­շումնե­րի­ մեջ,­ ին­չը­ վկա­յում­ են­ մեր­ բոյ­կոտ­ներն­ ու­ հօ­գուտ­ ու­սա­նո­ղի­ պա­հան­ջա­տի­րական­քայ­լե­րը»: ­Ռեկ­տոր­ Ա.­ Սի­մո­նյա­նը­ շեշ­տեց­ նաև,­ որ­ Հա­յաս­տանի­ ե­րի­տա­սար­դա­կան­ հիմնա-դրա­մին­ գու­մար­ներ­ չփոխան­ցե­լու­ար­դյուն­քում­ա­մառային­ ար­ձա­կուր­դից­ ա­ռաջ­ Ե­ՊՀ­ բո­լոր­ աշ­խա­տա­կից­ներին­ ի­րենց­ աշ­խա­տա­վար­ձի­­ ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 4 ¦

4

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 3

50%-ի­չա­փով­պարգ­ևավճարներ­ տա­լու­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ ըն­ձեռ­վեց:­ «­Հա­մա­ձայն­ չեմ­ ՀՀ­ ԿԳ­ նա­խա­րա­րի­ հայ­տա­րա­րության­ հետ:­ Հն­չած­ այն­ մտ­քի­ մա­սին,­ թե­ Ե­ՊՀ-ն­ ու­նի­ օ­լիգարխ­ֆա­կուլ­տետ­ներ,­ո­րոնք­ պար­տա­դիր­ դա­սըն­թաց­ներ­ են­ թե­լադ­րում,­ չի­ հա­մա­պատաս­խա­նում­ ի­րա­կա­նու­թյանը:­ Խոս­քը­ «Ի­րա­վուն­քի­ տեսու­թյուն»­դա­սըն­թա­ցի­մա­սին­ է,­ ո­րը­ նե­րառ­վել­ է­ 2018-2019­ ո­ւս­տար­վա­ կր­թա­կան­ ծրագ­րում՝­ ՀՀ­ Կա­ռա­վա­րու­թյան­ ո­րոշ­ման­ հա­մա­ձայն:­ Հարկ­ եմ­ հա­մա­րում­ նշել,­ որ­ դա­սըն­թա­ցը­ չի­ ի­րա­կա­նաց­վե­լու­ մաս­նա­գի­տա­կան­ դա­սընթաց­նե­րի­հաշ­վին»,-­իր­ե­լույթում­ պար­զա­բա­նեց­ Ե­ՊՀ­ ու­սում­նա­կան­ աշ­խա­տանքնե­րի­գծով­պրո­ռեկ­տոր­Ա­լեքսանդր­Գրի­գո­րյա­նը:­ ԵՊՀ­ գի­տա­կան­ քա­ղաքա­կա­նու­թյան­և­մի­ջազ­գային­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ գծով­ պրո­ռեկ­տոր­ Գե­ղամ­ Գևորգյանն­ էլ­ նշեց,­ որ­ նա­խա­ձեռնող­ խմ­բի­ հայ­տա­րա­րություն­նե­րը­հիմ­նա­կա­նում­կառուց­ված­ են­ մաս­նա­վոր­ օ­րինակ­նե­րի­ու­տպա­վո­րու­թյուննե­րի­ վրա.­ «Ե­թե­ ու­զում­ ե­նք,­ որ­հա­մալ­սա­րա­նը­լի­նի­ա­վե­լի­ լա­վը,­ քան­ կա­ այ­սօր,­ պետք­ է­ քն­նար­կում­ կազ­մա­կերպվի­ շա­հագր­գիռ­ բո­լոր­ կող­մերի­ հետ՝­ Կա­ռա­վա­րու­թյուն,­ ԿԳՆ­և­այլն:­Պետք­է­ի­րա­վիճա­կը­ վեր­լուծ­վի,­ պատ­ճառնե­րը­ հաս­կա­նա­լի­ դառ­նան­ և­ հա­մա­պա­տաս­խան­ լու­ծումներ­ ա­ռա­ջարկ­վեն:­ Կար­ծում­ ե­մ՝­հա­մալ­սա­րա­նա­կան­խընդիր­նե­րի­ մեծ­ մա­սի­ ծագ­ման­ պատ­ճառ­նե­րը­ հա­մալ­սա­րանից­դուրս­են»:­ ԵՊՀ­ ին­ֆոր­մա­տի­կայի­ և­ կի­րա­ռա­կան­ մա­թե­մատի­կայի­ ֆա­կուլ­տե­տի­ դեկան­ Վահ­րամ­ Դու­մա­նյանն­ ա­սաց,­ որ­ խն­դիր­ներն­ ա­վելի­ ը­նդ­հան­րա­կան­ են,­ քան­ պար­զա­պես­ ռեկ­տո­րի­ հրաժա­րա­կան­ տա­լը,­ քա­նի­ որ­ ե­րկ­րում­ քա­ղա­քա­կան­ նոր­ ի­րո­ղու­թյուն­ներ­կան: «Երկ­րում­ գլո­բալ­ փո­փոխու­թյուն­ներ­ են­ ըն­թա­նում:­ Դրանք­ չն­կա­տե­լը­ և­ մի­այն­ Ե­ՊՀ­ ներ­քին­ խն­դիր­նե­րի­ մա­սին­ խո­սե­լը­ պար­զա­պես­ կար­ճա­տե­սու­թյուն­ են:­ Այ­սօր­վա­ ի­րո­ղու­թյու­նը­ ե­րեկ­վա­ գոր­ծըն­թաց­նե­րի­ բնա­կա­նոն­ շա­րու­նա­կու­թյունն­ է:­ Մենք­ պետք­ է­ հաշ­վի­ նս­տենք­ դրա­ հետ:­ Լուրջ­ խն­դիր­ կա­ մեր­ և­ մեր­ ու­սա­նող­նե­րի­ հա­րա­բերու­թյուն­նե­րի­ հար­ցում,­ ին­չը­ սկս­վել­ է­ դեռևս­ տար­կետ­ման­ ի­րա­վուն­քի­ պա­հան­ջի­ ժամա­նակ:­ Ու­սա­նող­նե­րը­ ո­չն­չի­ չհա­սան,­ի­սկ­մենք­սահ­մա­նափակ­վե­ցինք­ հայ­տա­րա­րությամբ:­ Ա­ռա­ջար­կում­ եմ­ այդ­

հար­ցը­ քն­նար­կել­ Հո­գա­բարձու­նե­րի­ խորհր­դում՝­ նախ­ և­ ա­ռաջ­պար­զե­լով,­թե­ա­րդյո՞ք­ մենք­ Հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհուրդ­ ու­նենք­ այսօր:­ Ա­կընհայտ­ է,­ որ­ նշված­ պա­հանջնե­րի­մեջ­քա­ղա­քա­կան­տարր­ կա,­ և­ դա­ նոր­մալ­ է:­ Պետք­ է­ ե­րկ­խո­սել,­դեկ­լա­րա­տիվ­հայտա­րա­րու­թյուն­ներ­ պետք­ չեն»,-­ նշեց­ Վ.­ Դու­մանյա­նը­ և­ռեկ­տո­րին­կոչ­ա­րեց­հաշ­վի­ նս­տել­ու­սա­նող­նե­րի­կար­ծիքնե­րի­ ու­ պա­հանջ­նե­րի­ հետ՝­ հան­դի­պում­ կազ­մա­կեր­պե­լով­ նա­խա­ձեռ­նու­թյան­ ա­ռաջնոր­դի­հետ:­ Ի­րա­վա­գի­տու­թյան­ ֆակուլ­տե­տի­ դե­կան­ Գա­գիկ­ Ղա­զի­նյանն­ էլ­ նշեց,­ որ­ հընչեց­ված­շատ­մտ­քե­րի­ու­ա­ռաջար­կու­թյուն­նե­րի­հետ­հա­մաձայն­է.­«Ան­հիմն­տպա­վո­րություն­ է­ ստեղծ­վում,­ որ­ մենք­ մեր­ դեմ­ ար­դա­րա­նում­ ե­նք:­ Այ­սօր­վա­ հա­վա­քը­ դրա­ համար­չէ:­Ե­թե­մենք­մեղ­քի­զգացո­ղու­թյուն­չու­նենք­և­տե­ղյակ­ ե­նք­ ի­րա­վա­կան­ կար­գա­վորում­նե­րից,­ ա­պա­ ար­դա­րանա­լու­ կա­րիք­ չկա:­ Կար­ևոր­ է­ հաս­կա­նալ­ նպա­տա­կը,­ թե­ ի­նչ­քա­նով­է­այն­բա­րի,­և­ի­նչքա­նով­ են­ նպա­տա­կին­ հասնե­լու­ մի­ջոց­ներն­ օ­րի­նա­կան:­ Ես­ հա­մոզ­ված­ եմ,­ որ­ մենք­ այ­սօր­ տես­նում­ ե­նք­ սառ­ցաբե­կո­րի­ 10-15%-ը՝­ ը­նդ­հանրաց­նող­ հայ­տա­րա­րու­թյուններ­ ա­նե­լով:­ Մի­ բան­ հս­տակ­ է՝­ հա­մալ­սա­րա­նը­ վար­կա­բեկել­ չի­ կա­րե­լի,­ և­ ոչ­ մե­կին­ չի­ կա­րե­լի­դա­թույլ­տալ»:­ ԵՊՀ­ հայ­ բա­նա­սի­րության­ ֆա­կուլ­տե­տի­ հայ­ նորա­գույն­ գրա­կա­նու­թյան­ ամբի­ո­նի­ վա­րիչ­ Սեյ­րան­ Գրիգո­րյա­նը­ նույն­պես­ հոր­դո­րեց­ ե­րկ­խո­սու­թյուն­ սկ­սել­ ու­սանող­նե­րի­ հետ­ և­ չան­տե­սել­ նրանց­ պա­հանջ­նե­րը.­ «­Քաղա­քա­կան­ հզոր­ ո­ւժ­ ներ­կայաց­նող­ գոր­ծի­չը­ նույն­պես­ ե­րկ­խո­սու­թյան­չգ­նաց­և­ի­րեն­ փշա­լա­րով­ փա­կեց:­ Բո­լորս­ գի­տենք՝­ ին­չով­ դա­ ա­վարտվեց:­ Դա­ սխալ­ քա­ղա­քա­կանու­թյուն­է»: ­Հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ մի­ շարք­ ֆա­կուլ­տետ­նե­րի­ դեկան­ներ,­ամ­բի­ոն­նե­րի­վա­րիչ-

ներ­ ու­ դա­սա­խոս­ներ­ նույնպես­ հան­դես­ ե­կան­ ե­լույթ­ներով,­ ո­րոնց­ հիմ­նա­կան­ մե­խը­ ե­րկ­խո­սու­թյուն­ սկ­սե­լու­ գաղա­փարն­էր:­Ե­րկ­խո­սու­թյուն,­ ո­րում­ պետք­ է­ ներգ­րավ­վեն­ և՛­ ու­սա­նող­նե­րը,­ և՛­ ՀՀ­ կր­թության­ և­ գի­տու­թյան­ նա­խարա­րը,­ և՛­ Կա­ռա­վա­րու­թյան­ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը: «­Մենք­ եր­բեք­ չենք­ հրաժար­վել­ ե­րկ­խո­սու­թյու­նից,­ սա­կայն­ դա­ պետք­ է­ ո­րո­շակի­ ձևա­չափ­ ու­նե­նա:­ Բո­ղո­քի­ ակ­ցի­ա­կազ­մա­կեր­պե­լը­ճիշտ­ ձևա­չափ­ չէ:­ Այս­տեղ­ մի­այն­ իմ­ան­ձի­հար­ցը­չէ:­Այո՛,­մենք­ պետք­ է­ հաս­կա­նանք,­ թե­ ինչու­են­բուհ-նա­խա­րա­րու­թյուն,­ դա­սա­խոս-ու­սա­նող­ հա­րա­բերու­թյուն­նե­րը­ սխալ­ կա­ռուցվել,­ին­չու­է­պետ­հա­մալ­սա­րանը­ թի­րա­խա­վոր­ված,­ և­ ին­չու­ լա­վը­ չի­ եր­ևում,­ լա­վի­ մա­սին­ չի­ բարձ­րա­ձայն­վում:­ Սրանք­ են­ գլ­խա­վոր­ խնդիր­նե­րը:­ Կրկնում­ե­մ՝­մենք­պատ­րաստ­ ե­նք­ բա­նակ­ցել­ և­ խե­լա­միտ­ լու­ծում­ներ­փնտրել»,-­շեշ­տեց­ Ա.­Սի­մո­նյա­նը: ­Նիս­տին­ զու­գա­հեռ՝­ Ե­ՊՀ­ կենտ­րո­նա­կան­ մաս­նա­շեն­քի­ բա­կում­ ու­սա­նող­ներն­ ար­դեն­ սկ­սել­ է­ին­ բո­ղո­քի­ ակ­ցի­ան:­ Ե­ՊՀ­ տար­բեր­ ֆա­կուլ­տետնե­րի­բա­կե­րով­շր­ջե­լուց­հե­տո­ ակ­ցի­այի­ մաս­նա­կից­ ու­սանող­նե­րը­ հան­դի­պում­ պահան­ջե­ցին­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նի­ հետ:­ Ե­ՊՀ­ գիտխորհր­դի­ նիս­տե­րի­ դահ­լիճում­Ա.­Սի­մո­նյանն­ըն­դու­նեց­ «ԵՊՀ­ ռես­տարտ»­ նա­խաձեռ­նու­թյան­ ներ­կա­յա­ցու­ցիչնե­րին­ և­ բո­ղո­քող­ ու­սա­նողնե­րին:­ Հան­դիպ­ման­ սկզ­բում­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տո­րը­ ող­ջու­նեց­ մաս­նա­կից­նե­րին­և­ա­սաց,­որ­ ին­քը­և­պրո­ռեկ­տոր­ներ­Ա­լեքսանդր­ Գրի­գո­րյանն­ ու­ Գեղամ­ Գևոր­գյա­նը­ պատ­րաստ­ են­ ե­րկ­խո­սու­թյան­ և­ կպատաս­խա­նեն­ նրանց­ հու­զող­ բո­լոր­հար­ցե­րին: «ԵՊՀ­ ռես­տարտ»­ նախա­ձեռ­նու­թյան­ ան­դամ­ Դա­վիթ­ Պետ­րո­սյա­նը­ շնորհա­կա­լու­թյուն­ հայտ­նեց­ հան­դիպ­ման­ ա­ռա­ջարկն­ ընդու­նե­լու­ հա­մար­ և­ մաս­նակից­նե­րին­հոր­դո­րեց­հար­ցե­րը­

ձևա­կեր­պել­ հնա­րա­վո­րինս­ սեղմ՝­մեկ­րո­պե­ի­սահ­մա­նում.­ «Յու­րա­քան­չյու­րը­ կա­րող­ է­ ե­րեք­ հարց­ տալ:­ Կխնդ­րենք,­ որ­պա­տաս­խան­ներն­էլ­լի­նեն­ եր­կու­րո­պե­ի­սահ­մա­նում,­որպես­զի­բո­լո­րին­լսե­լու­հնա­րավո­րու­թյուն­ու­նե­նանք»: ­Հարց­ ու­ պա­տաս­խա­նի­ ձևա­չա­փով­ ըն­թա­ցած­ և­ գրեթե­4­ժամ­տևած­հան­դիպ­ման­ ա­վար­տին­ ե­լույթ­ ու­նե­ցավ­ Դա­վիթ­ Պետ­րո­սյա­նը.­ «Ես­ կփոր­ձեմ­ ներ­կա­յաց­նել­ մեր­ պա­հանջ­նե­րը:­ Կան­ խընդիր­ներ,­ ի­սկ­ հար­ցե­րը­ չեն­ ստա­նում­ սպա­ռիչ­ պա­տասխան­ներ:­ Հա­մալ­սա­րանն­ ունի­ փո­փո­խու­թյան­ կա­րիք,­ և­ ո­րոշ­ մար­դիկ­ պետք­ է­ հեռա­նան­ պաշ­տոն­նե­րից:­ Ես­ ա­րել­ եմ­ ի­րա­վի­ճա­կի­ մա­սին­ նշում­ներ.­ ան­վտան­գու­թյան­ աշ­խա­տո­ղը­ ներս­ չի­ թող­նում­ քարտ­ ու­նե­ցող­ ու­սա­նո­ղին,­ բայց­ կար­միր­ բե­րե­տա­վորին­թույ­լատ­րում­է,­Ե­ՊՀ­անվտան­գու­թյունն­ ը­նտ­րո­վի­ է­ կա­տա­րում­իր­աշ­խա­տան­քը:­ Ա­ռա­ջին­ ան­գամ­ տե­ղե­կանում­ ե­նք,­ որ­ հա­մալ­սա­րա­նը­ նա­խա­տես­ված­է­7.500­ու­սանո­ղի­ հա­մար,­ բայց­ սո­վո­րում­ է­ 17.000­ ու­սա­նող:­ Ե­րեք­ անգամ­ ա­վե­լի­ մար­դու­ դեպ­քում­ կր­թու­թյան­ո­րա­կը­հնա­րա­վոր­ չէ­ բարձ­րաց­նել:­ Սա­ գու­մար­ աշ­խա­տե­լու­վայր­է­ե­ղել:­Ի­նչ­ վե­րա­բե­րում­ է­ իմ­ մաս­նակցու­թյա­նը­ «­Սո­րոս»-ի­ ծրագ­րին,­ ա­պա­ դա­ սուտ­ է:­ ­ Ես­ Լե­հաս­տա­նում­ ոչ­ մի­ ժո­ղո­վի­ չեմ­ ե­ղել:­ Այդ­ մա­սին­ թուղ­թը­ ես­ներ­կա­յաց­րել­եմ­Ե­ՊՀ­միջազ­գային­ կա­պե­րի­ բա­ժին:­ Տար­կետ­ման­ ի­րա­վուն­քի­ համար­ պայ­քա­րի­ ըն­թաց­քում­ կազ­մա­կերպ­ված­ հա­ցա­դուլի­ ժա­մա­նակ­ Դուք­ ա­րել­ եք­ հայ­տա­րա­րու­թյուն՝­ «կ­սո­վածա­նան­ և­ դուրս­ կգան»,­ ո­րը­ մենք­լավ­ե­նք­հի­շում:­Այս­պիսի­վե­րա­բեր­մունքն­ու­սա­նո­ղի­ նկատ­մամբ­ ան­թույ­լատ­րե­լի­ է:­Ռեկ­տո­րը­պետք­է­հրա­ժարա­կան­տա»:­ Այ­նու­հետև­ նա­խա­ձեռնու­թյան­ ան­դա­մը­ բո­լո­րին­ կոչ­ ա­րեց­ չհե­ռա­նալ­ հա­մալսա­րա­նից՝­ մաս­նա­վո­րա­պես­ դահ­լի­ճից,­ մինչև­ ռեկ­տոր­

Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը­ հրա­ժարա­կան­չտա:­ Եր­կար­ ժա­մա­նակ­ ու­սանող­նե­րը,­ փա­կե­լով­ դահ­լի­ճի­ մուտ­քը,­թույլ­չէ­ին­տա­լիս­ռեկտո­րին­հե­ռա­նալ­հան­դիպ­ման­ վայ­րից:­Ի­վեր­ջո,­կր­քե­րը­հանդարտ­վե­ցին,­և­Ա.­Սի­մո­նյանն­ իր­ աշ­խա­տա­սե­նյա­կում­ մամու­լի­ ա­սու­լիս­ անցկաց­րեց­ լրագ­րող­նե­րի­հետ:­ Այ­նու­հետև­ հրա­պա­րակվեց­ ՀՀ­ նա­խա­գա­հին,­ ՀՀ­ վար­չա­պե­տին,­ ՀՀ­ մար­դու­ ի­րա­վունք­նե­րի­պաշտ­պա­նին,­ լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րին,­ մի­ջազգային­ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ հա­մայն­քի­ ներ­կա­յա­ցու­ցիչնե­րին­ ո­ւղղ­ված­ Ե­ՊՀ­ պաշտո­նա­կան­հայ­տա­րա­րու­թյունը՝­ա­կն­կա­լե­լով­վեր­ջին­նե­րիս­ ա­ջակ­ցու­թյու­նը՝­Եր­ևա­նի­պետա­կան­ հա­մալ­սա­րա­նը­ քաղա­քա­կան­ճն­շում­նե­րից­զերծ­ պա­հե­լու­հա­մար: ­Լար­ված­ օր­վա­ ա­վարտին՝­ ո­ւշ­ ե­րե­կո­յան,­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը­ հոս­պի­տա­լաց­վեց:­ Հա­ջորդ­ օ­րը՝­ մայի­սի­ 30-ին,­ այդ­ կապակ­ցու­թյամբ­ Ե­ՊՀ­ պրո­ռեկտոր­ներ­Ա­լեք­սանդր­Գրի­գո­րյանն­ ու­ Գե­ղամ­ Գևոր­գյա­նը­ հան­դես­ ե­կան­ հայ­տա­րա­րությամբ,­ ո­րում­ դա­տա­պարտում­ են­ «ԵՊՀ­ ռես­տարտ»­ քա­ղա­քա­ցի­ա­կան­նա­խա­ձեռնու­թյան­ան­դամ­նե­րի­ան­հիմն­ ու­ ա­նի­րա­վա­չափ­ պա­հանջնե­րի­ ներ­կա­յա­ցու­մը,­ Ե­ՊՀ­ վար­չա­կան­հա­մա­լի­րում­բնակա­նոն­աշ­խա­տան­քի­խա­թարու­մը,­ Ե­ՊՀ­ աշ­խա­տա­կիցնե­րի­ և­ ու­սա­նող­նե­րի­ ա­զատ­ տե­ղա­շար­ժի­ խո­չըն­դո­տու­մը­ և­ ա­կն­հայտ­ ան­հար­գա­լից­ ու­ ար­հա­մար­հա­կան­ վե­րա­բերմուն­քը­Ե­ՊՀ­ռեկ­տո­րի­նկատմամբ:­ Նույն­օ­րը՝­մայի­սի­30-ին,­ «ԵՊՀ­ ռես­տարտ»­ նա­խաձեռ­նու­թյու­նը­ հայ­տա­րա­րություն­ տա­րա­ծեց,­ որ­տեղ­ նը­ շ­ված­էր,­որ­բուհն­ու­սա­նո­ղին­ վե­րա­դարձ­նե­լու­ գոր­ծըն­թացը­ սկս­վել­ է,­ և­ այն­ ան­կասե­լի­ է:­ Մի­ա­ժա­մա­նակ­ ե­րիտա­սարդ­նե­րը­ հայ­տա­րա­րեցին,­ որ­ նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը­ դա­դա­րեց­նում­ է­ դա­սա­դու­լը,­ սա­կայն­ չի­ հրա­ժար­վում­ նախորդ­ օ­րե­րին­ ա­ռաջ­ քա­շած­ պա­հանջ­նե­րից:­ «­Միև­նույն­ժա­մա­նակ­կոչ­ ե­նք­ ա­նում­ բո­լոր­ կող­մե­րին­ ցու­ցա­բե­րել­ հան­դուր­ժո­ղակա­նու­թյուն­ և­ փո­խա­դարձ­ հար­գանք­ մի­մյանց­ նկատմամբ:­ Մի­ կողմ­ թող­նե­լով­ ընթա­ցիկ­ տա­րա­ձայ­նու­թյուննե­րը­ և­ առ­կա­ լուրջ­ գա­ղափա­րա­կան­ հա­կա­սու­թյուն­ները՝­ ու­սա­նո­ղա­կան­ ան­կախ,­ ա­զատ­ «ԵՊՀ­ ռես­տարտ»­ նա­խա­ձեռ­նու­թյունն­ ա­ռողջու­թյուն­ է­ ցան­կա­նում­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նին՝­ մաղ­թե­լով­ նրան­ շու­տա­փույթ­ ա­պա­քի­նում»,-­ նշ­ված­ էր­ հայ­տա­րա­րու­թյան­մեջ:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

5

| www.ysu.am

2018-2019­ո­ւս­տար­վա­ո­ւս­ման­ վար­ձավ­ճար­նե­րի­չա­փե­րը­մնա­ցել­են­ ան­փո­փոխ՝­բա­ցա­ռու­թյամբ­ մա­գիստ­րո­սա­կան­մեկ­ծրագ­րի ԵՊՀ­գիտ­խորհր­դի­նիս­տե­րի­դահ­լի­ճում­մայի­սի­3-ին­տե­ղի­ ունե­ցավ­գիտ­խորհր­դի­հեր­թա­կան­նիս­տը,­ո­րի­օ­րա­կար­գում­ ը­նդ­գրկ­ված­է­ին­7­և­ըն­թա­ցիկ­մի­քա­նի­հար­ցեր: ­Վար­դու­հի­Զա­քա­րյան Օ­րա­կար­գային­ ա­ռա­ջին­ եր­կու­ հար­ցե­րը­ վե­րա­բե­րում­ է­ին­մի­շարք­հա­մալ­սա­րա­նական­նե­րի­դո­ցեն­տի­գի­տա­կան­ կո­չում­նե­րի­ շնորհ­մա­նը,­ ի­նչպես­ նաև­ վեր­ջերս­ կա­յա­ցած­ դե­կան­նե­րի­ ը­նտ­րու­թյան­ վերա­բե­րյալ­ ֆա­կուլ­տե­տային­ գի­տա­կան­ խոր­հուրդ­նե­րի­ ըն­դու­նած­ ո­րոշ­մա­նը,­ ո­րոնք­ հաս­տատ­վե­ցին­փակ­քվե­արկու­թյան­մի­ջո­ցով: ԵՊՀ­ կեն­սա­բա­նու­թյան­ ֆա­կուլ­տե­տի­ դե­կան,­ գիտխորհր­դի­ո­րա­կի­ա­պա­հով­ման­ մշ­տա­կան­ հանձ­նա­ժո­ղո­վի­ նա­խա­գահ­ Է­միլ­ Գևոր­գյա­նը­ ներ­կա­յաց­րեց­ Ո­րա­կի­ ա­պահով­ման­ կենտ­րո­նի­ կող­մից­ բա­կա­լավ­րի­ա­տի­ 53­ վե­րամշակ­ված­ և­ եր­կու­ նոր­ մշակված­կր­թա­կան­ծրագ­րե­րը: ­Պետ­հա­մալ­սա­րա­նի­ գիտա­կան­ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան­ և­ մի­ջազ­գային­ հա­մա­գործակ­ցու­թյան­ գծով­ պրո­ռեկտոր­ Գե­ղամ­ Գևոր­գյանն­ էլ­ գոր­ծըն­կեր­նե­րին­ ա­ռա­ջարկեց­ բա­կա­լավ­րի­ա­տի,­ մագիստ­րա­տու­րայի,­ աս­պիրան­տու­րայի­ և­ հայ­ցորդ­նե­րի­ 2018-2019­ ո­ւս­տար­վա­ ո­ւսման­վար­ձավ­ճար­նե­րի­չա­փերը­թող­նել­ան­փո­փոխ՝­բա­ցառու­թյամբ­ Մա­թե­մա­տի­կայի­ և­ մե­խա­նի­կայի­ ֆա­կուլ­տե­տի­ կող­մից­ մշակ­ված­ «­Կի­րառա­կան­ վի­ճա­կագ­րու­թյուն­ և­ տվյալ­նե­րի­ գի­տու­թյուն»­ մագիստ­րո­սա­կան­ նոր­ ծրագ­րի,­ ո­րի­վար­ձավ­ճա­րը­կսահ­մանվի­1­մի­լի­ոն­դրամ: «Ա­ռա­ջարկ­վող­ մաս­նագի­տու­թյու­նը­ բա­վա­կա­նին­ ար­դի­ա­կան­է­և­պա­հանջ­ված:­ Այո՛,­ վար­ձավ­ճա­րի­ չա­փը­ բարձր­է,­սա­կայն­այլ­բու­հում­ գոր­ծող­ նմա­նա­տիպ­ ծրագ­րի­ հետ­ հա­մե­մա­տած՝­ մատ­չելի:­ Ա­մեն­ դեպ­քում­ ծրա­գի­րը­ փորձ­նա­կան­ է,­ և­ դրա­նում­ ներգ­րավ­ված­ կլի­նեն­ նաև­ հրա­վի­րյալ­ դա­սա­խոս­ներ»,-­ ա­սաց­պրո­ռեկ­տո­րը:

ԵՊՀ­ ու­սում­նա­մե­թոդա­կան­ վար­չու­թյան­ պետ­ Հրանտ­ Ժամ­հա­րյա­նը­ գործըն­կեր­նե­րի­ հաս­տատ­մա­նը­ ներ­կա­յաց­րեց­ Եր­ևա­նի­ պետա­կան­ հա­մալ­սա­րա­նի­ ուսա­նող­նե­րի­ պրակ­տի­կայի­ կազ­մա­կերպ­ման­ և­ ան­ցկացման­ կար­գը,­ ո­րի­ շուրջ­ ակտիվ­քն­նար­կում­ծա­վալ­վեց: ­Բու­հի­ ղե­կա­վա­րու­թյունը­ և­ ու­սա­նող­նե­րի­ ներ­կա­յացու­ցիչ­ներն­ ը­նդ­գծե­ցին,­ որ­ ու­սում­նա­կան,­ ման­կա­վարժա­կան­ ու­ մաս­նա­գի­տա­կան­ պրակ­տի­կա­նե­րի­ ճիշտ­ կազմա­կեր­պումն­ ու­ ան­ցկա­ցու­մը­ մեծ­նշա­նա­կու­թյուն­ու­նեն­ուսա­նող­նե­րի­հե­տա­գա­գոր­ծունե­ու­թյան­հա­մար: ­Ներ­քին­ կար­գա­պա­հական­ կա­նոն­նե­րում­ փո­փոխու­թյուն­ կա­տա­րե­լու­ ա­ռաջար­կով­ հան­դես­ ե­կավ­ Ե­ՊՀ­ ան­ձնա­կազ­մի­ կա­ռա­վարման­ և­ ի­րա­վա­կան­ ա­պա­հովման­ վար­չու­թյան­ պետ­ Արմեն­ Թադ­ևո­սյա­նը:­ Նշե­լով,­ որ­ Ե­ՊՀ-ո­ւմ­ բո­լո­րի­ հա­մար­ աշ­խա­տա­ժա­մա­նա­կը­ սահման­ված­է­40­ժամ,­նա­փաստեց.­ «ՀՀ­ աշ­խա­տան­քային­ օ­րենսգր­քի­ հա­մա­ձայն՝­ աշ­խա­տո­ղի­ շա­բա­թա­կան­ բեռնվա­ծու­թյու­նը­ չպետք­ է­

գե­րա­զան­ցի­ 48­ ժա­մը,­ սակայն­1.5­դրույ­քով­աշ­խա­տողի­ պա­րա­գա­յում­ շա­բա­թական­ աշ­խա­տա­ժա­մա­նա­կը­ ստաց­վում­ է­ 60­ ժամ,­ ին­չը­ հա­կա­սում­է­օ­րեն­քին:­Ո­ւս­տի­ ա­ռա­ջար­կում­ե­նք­գի­տա­մանկա­վար­ժա­կան­ և­ գի­տա­կան­ հա­մա­կազ­մի­ աշ­խա­տո­ղի­ շա­բա­թա­կան­ ­ ժա­մա­քա­նակը­ նվա­զեց­նել՝­ դարձ­նե­լով­ 32,­ ի­սկ­ մյուս­նե­րի­ դեպ­քում­ թող­նել­ ան­փո­փոխ:­ Այս­ դեպքում­1.5­դրույ­քով­աշ­խա­տո­ղի­ շա­բա­թա­կան­ ժա­մա­քա­նա­կը­ կկազ­մի­48­ժամ»:­ Օ­րա­կար­գային­ բո­լոր­ հար­ցերն­ էլ­ հաս­տատ­վե­ցին­ գիտ­խորհր­դի­ ան­դամ­նե­րի­ կող­մից: ԵՊՀ­ կի­րա­ռա­կան­ հո­գեբա­նու­թյան­ կենտ­րո­նի­ 20162017­ ո­ւս­տար­վա­ գոր­ծու­նե­ության­մա­սին­զե­կու­ցեց­կենտրո­նի­տնօ­րեն­Դա­վիթ­Գևորգյա­նը,­ ով­ ներ­կա­յաց­րեց­ կենտ­րո­նի­հիմ­նա­կան­ո­ւղ­ղություն­նե­րը,­ աշ­խա­տա­կազ­մը,­ ի­րա­կա­նաց­ված­ ծրագ­րե­րը,­ ի­նչ­պես­ նաև­ պա­տաս­խա­նեց­ գոր­ծըն­կեր­նե­րի­հար­ցե­րին: ­Փի­լի­սո­փա­յու­թյան­ և­ հոգե­բա­նու­թյան­ ֆա­կուլ­տե­տի­ դե­կան­ Ա­լեք­սան­ Բաղ­դասարյանն­ ը­նդ­գծեց,­ որ­ կենտ-

րո­նը­ ոչ­ մի­այն­ ու­սում­նա­գիտա­կան­ գոր­ծու­նե­ու­թյուն­ է­ ի­րա­կա­նաց­նում,­ այլև­ հո­գեբա­նա­կան­ ա­ջակ­ցու­թյուն­ ու­ խորհր­դատ­վու­թյուն­ է­ տրա­մադ­րում­ հա­սա­րա­կության­ լայն­ շեր­տե­րին:­ Գիտխորհրդի­ ան­դամ­նե­րը­ դրական­ գնա­հա­տա­կան­ տվե­ցին­ կենտ­րո­նի­գոր­ծու­նե­ու­թյա­նը: Ըն­թա­ցիկ­հար­ցե­րի­շր­ջանա­կում­հաս­տատ­վե­ցին­Ե­ՊՀ­ ար­ևե­լա­գի­տու­թյան­ ֆա­կուլտե­տի­ի­րա­նա­գի­տու­թյան­ամբի­ո­նի­ վա­րիչ­ Վ.­ Ոս­կա­նյա­նի­ և­ նույն­ ամ­բի­ո­նի­ դո­ցենտ­ Հ.­ Կի­րա­կո­սյա­նի­ հե­ղի­նա­կած­ «­Պարս­կե­րեն­ հա­սա­րա­կական-քա­ղա­քա­կան­ և­ դի­վանա­գի­տա­կան­ տեքս­տե­րի­ թարգ­մա­նու­թյան­ հի­մունքներ»,­ Ե­ՊՀ­ մա­թե­մա­տի­կայի­ և­մե­խա­նի­կայի­ֆա­կուլ­տե­տի­ կի­րա­ռա­կան­ հան­րա­հաշ­վի­ և­ ե­րկ­րա­չա­փու­թյան­ ամ­բի­ո­նի­ դո­ցենտ­ներ­Վ.­Փի­լի­պո­սյա­նի­ և­ Հ.­ Օհ­նի­կյա­նի­ հե­ղի­նա­կած­ «­Վեր­լու­ծա­կան­ ե­րկ­րա­չափու­թյուն»­ աշ­խա­տանք­նե­րը­ հրա­տա­րա­կու­թյան­ ե­րաշխա­վո­րե­լու­ և­ դրանք­ որ­պես­ բու­հա­կան­ դա­սագր­քեր­ հաստա­տե­լու­հա­մար­ՀՀ­ԿԳ­նախա­րա­րու­թյա­նը­ միջ­նոր­դե­լու­ հար­ցե­րը:

Այ­նու­հետև­ քն­նարկ­վեց­ Ե­ՊՀ­ ար­ևե­լա­գի­տու­թյան­ ֆա­կուլ­տե­տի­ ու­սա­նող­ Վանա­տուր­ Շե­րեն­ցի­ թեկ­նա­ծությունն­ ՈՒ­ԳԸ­ նա­խա­գա­հի­ պաշ­տո­նում.­թեկ­նա­ծու­թյու­նը­ նույն­պես­ հա­վա­նու­թյան­ արժա­նա­ցավ­ գիտ­խորհր­դի­ անդամ­նե­րի­կող­մից: ­Նիս­տի­ ա­վար­տին­ Ե­ՊՀ­ Ո­ՒԽ­ նա­խա­գահ­ Դա­վիթ­ Ա­փո­յա­նը­ բարձ­րա­ձայ­նեց­ ե­րկ­րում­ ըն­թա­ցող­ քա­ղա­քական­ գոր­ծըն­թաց­նե­րին­ ուսա­նող­նե­րի­ մաս­նակ­ցու­թյան­ ար­դյուն­քում­ գրանց­ված­ բացա­կա­յու­թյուն­նե­րի­ և­ ըն­թացիկ­ քն­նու­թյուն­նե­րին­ չներկա­յա­նա­լու­­հար­ցե­րը: ԵՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սիմո­նյա­նը­ նշեց,­ որ­ բո­լոր­ բացա­կա­յու­թյուն­նե­րը­ հար­գե­լի­ են­ հա­մար­վե­լու,­ ի­սկ­ քն­նություն­նե­րի­ հա­մար­ հա­տուկ­ ժամ­կետ­ներ­կսահ­ման­վեն: «Ի­հար­կե,­ ու­սա­նո­ղի­ ա­ռաջ­նա­հերթ­ պար­տա­կանու­թյունն­ է­ չբա­ցա­կայել­ դասըն­թաց­նե­րից,­ սա­կայն­ հաշ­վի­ առ­նե­լով­ ե­րկ­րում­ տիրող­ դրու­թյու­նը՝­ կար­ծում­ ե­մ՝­ ու­սա­նող­ներն­ի­րա­վունք­ունեին­ և­ պետք­ է­ մաս­նակ­ցե­ին­ այդ­ շարժ­մա­նը»,-­ ամ­փո­փեց­ Ա.­Սի­մո­նյա­նը:­

6

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ-ն­ը­նդ­լայ­նում­է­մի­ջազ­գային­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­շր­ջա­նակ­նե­րը ­Մի­ջազ­գային­հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­աս­պա­րե­զում­մայի­սի­2-ին­ Ե­ՊՀ-ո­ւմ­հյու­րըն­կալ­վե­ցին­Գեր­մա­նի­այի­Մար­տին­Լյու­թե­րի­ անվան­Հալ­լե-Վի­տեն­բերգ­հա­մալ­սա­րա­նի,­մայի­սի­4-ի­ն՝­Ա­ՄՆ­ Կալի­ֆոր­նի­այի­նա­հան­գի­Սան­Խո­սե­ի­պե­տա­կան­հա­մալ­սա­րա­նի, ­մայի­սի­8-ի­ն՝­Ֆրան­սի­այի­Ֆրանշ-Կոմ­տե­ի­հա­մալ­սա­րա­նի­ պատվի­րա­կու­թյուն­նե­րը,­ի­սկ­մայի­սի­21-ի­ն՝­Կիպ­րո­սի­հա­մալ­սարա­նի­ռեկ­տոր­Կոս­տան­դի­նոս­Խրիս­տո­ֆի­դե­սը: կր­թու­թյան­ ֆա­կուլ­տե­տի­ դեկան­Դեն­Մո­շա­վին:­ ԵՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նի­ աշ­խա­տա­սենյա­կում­ կա­յա­ցած­ հանդիպ­մա­նը,­ ո­րին­ ներ­կա­ է­ին­ նաև­ Ե­ՊՀ­ պրո­ռեկ­տոր­ներ­ Գե­ղամ­ Գևոր­գյա­նը­ և­ Ա­լեքսանդր­ Գրի­գո­րյա­նը,­ Ե­ՊՀ­ մի­ջազ­գային­ հա­մա­գոր­ծակցու­թյան­ վար­չու­թյան­ պետ­ Ա­լեք­սանդր­Մար­գա­րո­վը,­Տեղե­կատ­վա­կան­ տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի­ կրթա­կան­ և­ հե­տա­զոտա­կան­ կենտ­րո­նի­ տնօ­րեն­

լայն­մամբ: «Ինձ­ ու­րա­խաց­նում­ է­ հա­մա­գոր­ծակ­ցե­լու­ այն­ պատ­ր աս­տ ա­կ ա­մ ու­թ յու­ն ը,­ ո­րն­ու­նի­Ե­ՊՀ-ն:­Մենք­մտածում­ե­նք­այն­քայ­լե­րի­մա­սին,­ ո­րոնք­մեզ­ար­դյու­նա­վետ­համա­գոր­ծակ­ցե­լու­ հնա­րա­վորու­թյուն­կտան»,-­ա­սաց­նա­և­ հա­վե­լեց,­ որ­ հա­մա­տեղ­ ծրագ­րե­րին­ զու­գա­հեռ՝­ նաև­ կարող­ են­ ի­րա­կա­նաց­նել­ տարբեր­կր­թա­կան­սե­մի­նար­ներ­և­ բիզ­նես­դա­սըն­թաց­ներ: ­Հան­դի­պու­մից­ հե­տո­

Կենտրոնում՝ Ուդո Սթրաթեր

­ այ-գեր­մա­նա­կան­ Հ հա­մա­գոր­ծակ­ցությու­նը­նոր­ո­լորտ­ներ­ կընդգր­կի ­Մար­տին­ Լյու­թե­րի­ անվան­ Հալ­լե-Վի­տեն­բերգ­ համալ­սա­րա­նի­ ռեկ­տոր­ Ուդո­ Սթ­րա­թե­րի­ գլ­խա­վո­րած­ պատ­վի­րա­կու­թյան­հետ­հանդիպ­մա­նը­մաս­նակ­ցում­է­ին­ոչ­ մի­այն­Ե­ՊՀ­ռեկ­տո­րը­և­պրոռեկ­տոր­նե­րը, Մի­ջազ­գային­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ վարչու­թյան­պե­տը,­այլև­Ա­ստ­վածա­բա­նու­թյան,­ Ռո­մա­նա­գերմա­նա­կան­ բա­նա­սի­րու­թյան,­ Ի­րա­վա­գի­տու­թյան,­ Ար­ևե­լագի­տու­թյան­ և­ Մի­ջազ­գային­ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի­ ֆակուլ­տետ­նե­րի­ դե­կան­նե­րը,­ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան­ կազ­մի­մի­շարք­ներ­կա­յա­ցուցիչ­ներ: ­Կար­ևո­րե­լով­ գեր­մա­նական­ բու­հե­րի­ և­ գի­տա­կան­ հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի­ հետ­ հ ա ­մ ա ­գ ո ր ­ծ ա կ ­ց ո ւ ­թ յ ո ւ ­ն ը ՝­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը­ հյու­րե­րին­ ներ­կա­յաց­րեց­նաև­Ե­ՊՀ­հիմնադր­ման­պատ­մու­թյան­ո­րոշ­ փաս­տեր,­ ան­դրա­դար­ձավ­ բու­հի­ ու­սում­նա­գի­տա­կան­ գոր­ծու­նե­ու­թյա­նը­ և­ մի­ջազգային­կա­պե­րին: ­Մար­տին­ Լյու­թե­րի­ անվան­ Հալ­լե-Վի­տեն­բերգ­ համալ­սա­րա­նի­ ռեկ­տոր­ Ու­դո­

Սթ­րա­թերն­ էլ­ հան­դիպ­ման­ հա­մար­ շնոր­հա­կա­լու­թյուն­ հայտ­նեց­ Ե­ՊՀ­ ղե­կա­վա­րությա­նը­ և­ ը­նդ­գծեց,­ որ­ եր­կու­ բու­հե­րի­ միջև­ հա­մա­գոր­ծակցու­թյունն­ ակ­տի­վաց­նե­լու­ ո­ւղ­ղու­թյամբ­ դեռ­ ա­նե­լիք­ներ­ կան: ­Հան­դի­պու­մից­ հե­տո­ պատ­վի­րա­կու­թյան­ ան­դամներն­ այ­ցե­լե­ցին­ Ե­ՊՀ­ մի­ շարք­ ֆա­կուլ­տետ­ներ,­ ծա­նոթա­ցան­ ու­սում­նա­գի­տա­կան­ գոր­ծըն­թաց­նե­րին: ­

ԵՊՀ-ն­և­Սան­Խո­սե­ի­ պե­տա­կան­հա­մալ­սարա­նը­քն­նար­կում­են­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ ու­ղի­նե­րը ­Կա­լի­ֆոր­նի­այի­ նա­հանգի­ Սան­ Խո­սե­ի­ պե­տա­կան­ հա­մալ­սա­րա­նի՝­ Ե­ՊՀ­ այցե­լած­ պատ­վի­րա­կու­թյան­ կազ­մում­ է­ին­ ռեկ­տոր­ Մա­րի­ Փա­փա­զյա­նը,­ զար­գաց­ման­ հար­ցե­րով­պրո­ռեկ­տոր­և­աշխա­տա­կազ­մի­ ղե­կա­վար­ Ջեյ­ Բեյ­լը,­ Մի­ջազ­գային­ կր­թական­ ծրագ­րե­րի­ և­ շա­րու­նակա­կան­ կր­թու­թյան­ ֆա­կուլտե­տի­ դե­կան­ Ռութ­ Դյու­րան­ Հյո­ւար­դը,­ Լու­կաս­ քո­լե­ջի­ (ֆա­կուլ­տե­տի)­ և­ «­Բիզ­նես»­ մաս­նա­գի­տու­թյամբ­ հետ­բուհա­կան­ (աս­պի­րան­տա­կան)­

Նիկոլա Շեյլե և Արամ Սիմոնյան

Աջից՝ Մարի Փափազյան

Սամ­վել­ Շու­քու­րյա­նը,­ կողմե­րը­քննար­կե­ցին­միջ­բու­հական­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ հեռան­կար­նե­րը:­­­­­ ­Հյու­րե­րը­ ներ­կա­յաց­րին­ մի­ քա­նի­ ո­լորտ­ներ,­ որ­տեղ­ կան­ ե­րկ­կողմ­ հե­տաքրք­րություն­ներ,­ մաս­նա­վո­րա­պես­ ցան­կու­թյուն­հայտ­նե­ցին­համա­գոր­ծակ­ցել­ին­ժե­նե­րա­կան­ և­ ՏՏ­ ո­լոր­տին­ ա­ռնչ­վող­ մասնա­գի­տու­թյուն­նե­րի­գծով: ­Սան­ Խո­սե­ի­ պե­տա­կան­ հա­մալ­սա­րա­նի­ ռեկ­տոր­ Մարի­ Փա­փա­զյա­նը­ նշեց,­ որ­ ա­ռա­ջի­կա­ քն­նար­կում­նե­րի­ ար­դյուն­քում­կի­րա­կա­նաց­վեն­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ նոր­ ծրագ­րեր,­քա­նի­որ­ի­րենց­համալ­սա­րա­նը­հե­տաքրքր­ված­է­ մի­ջազ­գային­կր­թու­թյան­ը­նդ-

պատ­վի­րա­կու­թյան­ ան­դամներն­ այ­ցե­լե­ցին­ Ե­ՊՀ­ տե­ղեկատ­վա­կան­տեխ­նո­լո­գի­ա­ների­ կր­թա­կան­ և­ հե­տա­զո­տական­ կենտ­րոն,­ որ­տեղ­ ա­վե­լի­ ման­րա­մասն­ ծա­նո­թա­ցան­ կենտ­րո­նի­ գոր­ծու­նե­ու­թյա­նը­ և­ի­րա­կա­նաց­վող­ծրագ­րե­րին: ­

Ճշգ­րիտ­գի­տու­թյուննե­րի­ո­լոր­տում­հա­մագոր­ծակ­ցու­թյան­հուշա­գիր­ստո­րագր­վեց­ ­Մայի­սի­ 8-ին­ էլ­ Ե­ՊՀ-ո­ւմ­ հյու­րըն­կալ­վեց­ Ֆրան­սի­այի­ Բուր­գուն­դի­ա­ Ֆրանշ-Կոմտե­ հա­մալ­սա­րա­նի­ նա­խագահ­ Նի­կո­լա­ Շեյ­լե­ի­ գլ­խավո­րած­ պատ­վի­րա­կու­թյու­նը,­

ո­րի­ կազ­մում­ է­ին­ պրո­ֆե­սոր­ Քլաուդ­ Լե­րոյը,­ Կր­թու­թյան­ մի­ջազ­գայ­նաց­ման­ ծրագ­րերի­ ղե­կա­վար­ Եվ­գե­նի­ա­ Փաշա­յան-Լե­րոյը: ­Հայ­կա­կան­ կող­մից­ հանդիպ­մա­նը­ ներ­կա­ է­ին­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը,­ պրո­ռեկ­տոր­ներ­ Ա­լեք­սանդր­ Գրի­գո­րյանն­ ու­ Գե­ղամ­ Գևոր­գյա­նը,­ Մի­ջազ­գային­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ վարչու­թյան­ պետ­ Ա­լեք­սանդր­ Մար­գա­րո­վը,­ ի­նչ­պես­ նաև­ բնա­գի­տա­կան­ թևի­ ֆա­կուլտետ­նե­րի­ դե­կան­ներ­ Վահրամ­ Դու­մա­նյա­նը,­ Է­միլ­ Գևոր­գյա­նը,­ Տա­րի­ել­ Ղո­չի­կյա­նը,­ Ռո­լանդ­ Ա­վա­գյանն­ ու­ Տե­ղե­կատ­վա­կան­ տեխ­նո­լոգի­ա­նե­րի­ կր­թա­կան­ և­ հե­տազո­տա­կան­ կենտ­րո­նի­ ղե­կավար­Սամ­վել­Շու­քու­րյա­նը:­ ­Տեխ­նի­կա­կան­ և­ բնա­կան­ գի­տու­թյուն­նե­րի­ ո­ւղղ­վա­ծություն­ու­նե­ցող­Ֆրանշ-Կոմ­տե­ հա­մալ­սա­րա­նի­ նա­խա­գահ­ Նի­կո­լա­ Շեյ­լեն­ ջերմ­ ըն­դունե­լու­թյան­ հա­մար­ շնոր­հակա­լու­թյուն­ հայտ­նեց,­ հատկա­պես­ կար­ևո­րեց­ Ե­ՊՀ-ի­ հետ­ փոխ­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը­ և­ նշեց,­որ­ի­րենց­բու­հում­փայլուն­ հայ­ ու­սա­նող­ներ­ կան,­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ով­քեր­ բարձր­ են­ պա­հում­ Ե­ՊՀ-ի­հե­ղի­նա­կու­թյու­նը:­ Այ­նու­հետև­ Ա­րամ­ Սիմո­նյա­նը­ և­ Նի­կո­լա­ Շեյլեն­ Ե­ՊՀ-ի­ և­ Բուր­գուն­դի­ա­ Ֆրանշ-Կոմ­տե­ հա­մալ­սա­րանի­ միջև­ հա­մա­գոր­ծակ­ցության­ հու­շա­գիր­ ստո­րագ­րեցին: ­Հան­դիպ­ման­ ա­վար­տին­ կող­մե­րը­ հու­շան­վեր­ներ­ փոխա­նա­կե­ցին­ և­ նախ­նա­կան­ պայ­մ ա­ն ա­վ որ­վ ա­ծ ու­թ յուն­ ձեռք­ բե­րե­ցին­ ակ­տի­վաց­նել­ գործ­նա­կան­ քայ­լե­րը­ հա­մատեղ­կոնկ­րետ­ծրագ­րեր­ի­րակա­նաց­նե­լու­ո­ւղ­ղու­թյամբ: ­

ԵՊՀ-ն­և­Կիպ­րո­սի­ հա­մալ­սա­րանն­ուսում­նա­գի­տա­կան­նոր­ ծրագ­րեր­կի­րա­կանաց­նեն ­Մայի­սի­ 21-ին­ ըն­դու­նելով­ Կիպ­րո­սի­ հա­մալ­սա­րանի­ ռեկ­տոր­ Կոս­տան­դի­նոս­ Խրիս­տո­ֆի­դե­սին՝­ Ե­ՊՀ­ ռեկտոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը­ շեշտեց,­ որ­ Մայր­ բու­հը­ պատ-

Աջից՝ Կոստանդինոս Խրիստոֆիդես

7

| www.ysu.am

րաս­տա­կամ­ է­ ը­նդ­լայ­նել­ համա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը­ Կիպ­րոսի­հա­մալ­սա­րա­նի­հետ: ­Գոր­ծըն­կեր­նե­րի­ հանդիպ­ման­ նպա­տակն­ էր­ ուսում­նա­գի­տա­կան­ նոր­ ծրագրե­րի­ և­ փոր­ձի­ փո­խա­նակման­ մի­ջո­ցով­ ը­նդ­լայ­նել­ համա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը­ Մայր­ բու­հի­ և­ Կիպ­րո­սի­ հա­մալ­սարա­նի­միջև: «­Մեր­ բու­հե­րի­ միջև­ համա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը­ տարի­նե­րի­ պատ­մու­թյուն­ ու­նի,­ ո­ւս­տի­ հույս­ ու­նեմ,­ որ­ ա­ռաջի­կա­յում­ Կիպ­րո­սի­ հա­մալսա­րա­նում­ ին­ժե­նե­րա­կան­ հե­տաքր­քիր­ լու­ծում­նե­րով­ կա­ռուց­ված­ նոր­ գրա­դա­րանի­ մաս­նա­շեն­քի­ բաց­ման­ կա­պակ­ցու­թյամբ­ կհյու­րընկա­լեմ­Ձեզ­և­աշ­խար­հի­տարբեր­ բու­հե­րի­ ռեկ­տոր­նե­րի»,-­ ա­սաց­ Կոս­տան­դի­նոս­ Խրիստո­ֆի­դե­սը­և­հա­վե­լեց,­որ­ԵՄ­ ֆի­նան­սա­վոր­մամբ­ծրագ­րում­ է­ Կիպ­րո­սում­ հիմ­նել­ նոր­ աշխար­հա­քա­ղա­քա­կան­ի­նս­տիտուտ,­ո­րի­կազ­մում­կա­րող­են­ լի­նել­ նաև­ ե­րի­տա­սարդ­ հայ­ մաս­նա­գետ­ներ: ­Հյու­րը­ներ­կա­յաց­րեց­այն­ կր­թա­կան­ ծրագ­րերն­ ու­ նախագ­ծե­րը,­ ո­րոնց­ շր­ջա­նակում­ հա­մալ­սա­րան­նե­րը­ կարող­ են­ ը­նդ­լայ­նել­ փոխ­գործակ­ցու­թյու­նը՝­ ներգ­րա­վե­լով­ ոչ­ մի­այն­ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սախո­սա­կան­ կազ­մի­ ներ­կա­յացու­ցիչ­նե­րին,­ այլև­ ու­սա­նողնե­րին: Այ­նու­հետև­ գոր­ծըն­կեր­ հա­մալ­սա­րան­նե­րի­ ռեկտոր­նե­րը­ հս­տա­կեց­րին­ այն­ ո­լորտ­նե­րը,­ ո­րոնց­ շր­ջանա­կում­ ե­րի­տա­սարդ­ մասնա­գետ­նե­րը­ կա­րող­ են­ ը­նդգրկվել­ եվ­րո­պա­կան­ կր­թական­ ծրագ­րե­րում­ և­ փոր­ձի­ փո­խա­նա­կում­ ի­րա­կա­նացնել: ­Պատ­րաս­տեց­ Գե­ղամ­Մե­լիք­բե­կյա­նը

«ԵՊՀ-ո­ւմ­ան­ձնա­կազ­մի­ կա­ռա­վար­ման­գոր­ծըն­թաց­նե­րի­ ար­դի­ա­կա­նաց­ման­և­նոր­ մո­դել­նե­րի­ներդր­ման­ ան­հրա­ժեշ­տու­թյուն­կա».­ Ար­մեն­Թադ­ևո­սյան

Արմեն Թադևոսյան

ԵՊՀ­ան­ձնա­կազ­մի­ կա­ռա­վար­ման­և­ի­րավա­կան­ա­պա­հով­ման­ նո­րաս­տեղծ­վար­չության­կա­ռուց­ված­քի,­ գոր­ծա­ռույթ­նե­րի­ու­հետա­գա­ծրագրե­րի­մասին­լրագրող­Վար­դու­հի­ Զա­քա­րյա­նը­զրու­ցել­է­ վար­չու­թյան­պետ­Ար­մեն­ Թադ­ևո­սյա­նի­հետ:­

ման­հիմ­նա­կան­ու­ղե­նիշ­նե­րը:­ Հայե­ցա­կար­գով­ նա­խատես­վում­էր­ստեղ­ծել­ան­ձնակազ­մի­ կա­ռա­վար­ման­ գործա­ռույթ­ներ­ ի­րա­կա­նաց­նող­ նոր­ ստո­րա­բա­ժա­նում,­ ի­նչն­ օ­րեն­քով­ սահ­ման­ված­ կարգով­ ի­րա­կա­նաց­վեց:­ Նոր­ ստո­րա­բա­ժան­ման­ ստեղծմամբ­ մի­ա­ժա­մա­նակ­ դա­դարեց­վեց­ Կադ­րե­րի­ և­ Ի­րա­վաբա­նա­կան­ բա­ժին­նե­րի­ գործու­նե­ու­թյու­նը:­

- ­Պա­րո՛ն­ Թադ­ևո­սյան,­ ին­չո՞ւ­ ո­րոշ­վեց­ վե­րա­ մի­ա­վո­րել­ Ե­ՊՀ­ո­ւմ­ գոր­ ծող­ եր­կու­ բա­ժին­նե­րը­ և­ ստեղ­ծել­նոր­ստո­րա­բա­ ժա­նում: - 2015­ թ.-ի­ դեկ­տեմ­բե­րի­ 23-ին­Ե­ՊՀ­հո­գա­բար­ձու­նե­րի­ խորհր­դի­ կող­մից­ ըն­դուն­ված­ «ԵՊՀ­ զար­գաց­ման­ ռազ­մավա­րա­կան­ ծրագ­րի­ (20162020­ թթ.)»­ չոր­րորդ­ բա­ժի­նը­ նվիր­ված­ է­ հա­մալ­սա­րա­նում­ մարդ­կային­ռե­սուրս­նե­րի­կառա­վար­ման­ ար­դյու­նա­վե­տության­ բարձ­րաց­մա­նը:­ Ծրագրով­ ա­ռա­ջադր­ված­ խնդիրնե­րը­ լու­ծե­լու­ նպա­տա­կով­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տո­րի­ հրա­մա­նով­ ստեղծ­ված­աշ­խա­տան­քային­ խմ­բի­կող­մից­մշակ­վեց­և­Ե­ՊՀ­ գի­տա­կան­խորհր­դի­2017­թ.-ի­ հու­լի­սի­ 6-ի­ ո­րոշ­մամբ­ հաստատ­վեց­ «ԵՊՀ­ մարդ­կային­ ռե­սուրս­նե­րի­ կա­ռա­վար­ման­ հա­մա­կար­գի­ զար­գաց­ման­ հայե­ցա­կար­գը»,­ ո­րով­ սահման­վե­ցին­ ո­լոր­տի­ զար­գաց-

- Ի՞նչ­ բա­ժին­նե­րից­ է­ կազմ­ված­ վար­չու­թյու­նը,­ և­ ի­՞նչ­ գոր­ծա­ռույթ­ներ­ են­ի­րա­կա­նաց­վե­լու: - ­Վար­չու­թյան­ կազ­մում­ ը­նդ­գրկ­ված­ են­ Ա­նձ­նա­կազմի­ կա­ռա­վար­ման­ բա­ժի­նը­ և­ Ի­րա­վա­կան­ ա­պա­հով­ման­ բա­ժի­նը:­ Ա­ռա­ջինն­ ի­րա­կանաց­նե­լու­ է­ հա­մալ­սա­րա­նի­ ան­ձնա­կազ­մի­ կա­ռա­վարմանն­ ա­ռնչ­վող­ գոր­ծա­ռույթներ,­և,­պատ­կե­րա­վոր­ա­սած,­ աշ­խա­տան­քի­ ըն­դուն­ման­ պա­հից­ մինչև­ ա­զատ­ման­ պահն­«ու­ղեկ­ցե­լու­է»­աշ­խատո­ղին,­ե­րկ­րորդն­ա­պա­հո­վելու­ է­ հա­մալ­սա­րա­նի­ գոր­ծունե­ու­թյան­ֆոր­մալ­ի­րա­վա­կան­ հեն­քը:­ - ­Կան­ ա­րդյո՞ք­ ո­լորտ­ ներ,­ ո­րոնք­ ա­ռա­վել­ խո­ ցե­լի­ են­ և­ ո­րոնց­ ո­ւղ­ ղու­թյամբ­ վար­չու­թյու­նը­ հա­տուկ­ քա­ղա­քա­կա­նու­ թյուն­է­ի­րա­կա­նաց­նե­լու:­ - ­Գաղտ­նիք­չէ,­որ­ա­րագ­

փո­փոխ­վող­ աշ­խար­հում­ ա­րագ­ են­ փոխ­վում­ նաև­ աշխա­տան­քի­ կազ­մա­կերպ­ման­ պայ­ման­ներն­ ու­ աշ­խա­տողնե­րին­ ա­ռա­ջադր­վող­ պահանջ­նե­րը:­ Այս­ ա­ռու­մով­ հա­մալ­սա­րա­նը­ ևս­ բա­ցառու­թյուն­ չէ:­ Այն­ կեն­դա­նի­ օր­գա­նիզմ­ է,­ և,­ ը­ստ­ այդմ,­ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ գոր­ծունե­ու­թյու­նը­ ևս­ ա­նընդ­հատ­ զար­գա­ցող­ գոր­ծըն­թաց­ է:­ Խո­ցե­լի­ չէ­ի­ ան­վա­նի,­ բայց,­ որ­ հա­մալ­սա­րա­նում­ ան­ձնակազ­մի­ կա­ռա­վար­ման­ ո­րոշ­ գոր­ծըն­թաց­նե­րի­ ար­դի­ա­կանաց­ման­ և­ նոր­ մո­դել­նե­րի­ ու­ մե­խա­նիզմ­նե­րի­ ներդր­ման­ ան­հրա­ժեշ­տու­թյուն­ կա,­ դա­ հաս­տատ­է:­Այս­ո­ւղ­ղու­թյամբ­ վար­չու­թյու­նը­ նպա­տակաուղղ­ված­ գոր­ծու­նե­ու­թյուն­ է­ծա­վա­լե­լու:­ - Ի՞նչ­ բա­րե­փո­խում­ներ­ են­ նա­խա­տես­ված­ ա­ռա­ ջի­կա­յում:­ - Ո­լոր­տի­ զար­գաց­ման­ մեր­ տես­լա­կա­նը­ բազ­մաբ­ևեռ­ է:­ Բո­լոր­ խն­դիր­նե­րը­ գույքագր­ված­են,­և­ա­ռա­ջի­կա­յում­ ձեռ­նա­մուխ­ կլի­նենք­ դրանց­ լուծ­մա­նը:­ Ա­ռա­ջին­ հեր­թին­ պետք­է­լու­ծենք­զար­գաց­ման­ ռազ­մա­վա­րա­կան­ ծրագ­րով­ նա­խանշ­ված­խն­դիր­նե­րը:­ Նա­խա­տե­սում­ ե­նք­ համալ­սա­րա­նում­ ներդ­նել­ անձնա­կազ­մի­ նե­րու­ժի­ զար­գացման,­ նոր­ աշ­խա­տող­նե­րի­ ա­դապ­տա­ցի­այի­ ա­պա­հովման,­ մո­տի­վա­ցի­այի­ բարձրաց­ման,­ մաս­նա­գի­տա­կան­ կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի­ զար­գացման,­ աշ­խա­տան­քի­ ար­դյունա­վե­տու­թյան­ գնա­հատ­ման­ և­ պաշ­տո­նե­ա­կան­ ա­ռաջխա­ղաց­ման­ գոր­ծուն­ մե­խանիզմ­ներ,­ մշա­կել­ պաշ­տո­նի­ ան­ձնագ­րեր,­խթա­նել­հա­մալսա­րա­նում­ կա­մա­վո­րա­կան­ աշ­խա­տան­քի­ ի­նս­տի­տու­տի­ կա­յա­ցու­մը­ և,­ ի­հար­կե,­ ի­րակա­նաց­նել­ հա­մա­լիր­ գոր­ծողու­թյուն­ներ,­ ո­րոնք­ կն­պաստեն­ աշ­խա­տող­նե­րի­ կեն­սամա­կար­դա­կի­բարձ­րաց­մա­նը:­ Վս­տահ­ եմ,­ որ­ հա­մալսա­րա­նի­ մեր­ գոր­ծըն­կեր­նե­րի­ ակ­տիվ­ ա­ջակ­ցու­թյան­ շնորհիվ­ կկա­րո­ղա­նանք­ հաս­նել­ մեր­ա­ռջև­դր­ված­խն­դիր­նե­րի­ ա­կն­կալ­վող­ար­դյունք­նե­րին:

8

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Բժշ­կա­կան­ա­պա­հո­վագ­րու­թյամբ­ Ե­ՊՀ­աշ­խա­տա­կից­նե­րի­հա­մար­ պլա­նային­վի­րա­հա­տու­թյուն­նե­րը­ևս­ փոխ­հա­տուց­վե­լու­ե­ն ԵՊՀ­աշ­խա­տող­նե­րի­ բժշ­կա­կան­ա­պա­հո­վագրու­թյու­նը­շա­րու­նա­կե­լու­ հա­մար­հայ­տա­րար­ված­ մր­ցույ­թի­ար­դյունք­նե­րով­ կր­կին­հաղ­թող­է­ճա­նաչվել­«­Ռոս­գոսստ­րախ­Արմե­նի­ա»­ա­պա­հո­վագ­րական­ըն­կե­րու­թյու­նը,­ո­րի­ հետ­նոր­պայ­մա­նա­գիր­է­ կնք­վել: ­ Ք­նար­Մի­սա­կյան Ինչ­պես­գի­տեք,­2017­թ.-ի­ հուն­վա­րի­ 1-ից­ մինչև­ դեկտեմ­բե­րի­ 31-ը՝­ մեկ­ տա­րի­ ժամ­կե­տով,­ հա­մալ­սա­րանն­ իր­ հիմ­նա­կան­ աշ­խա­տող­ների­ հա­մար­ մր­ցու­թային­ կարգով­ «­Ռոս­գոսստ­րախ­ Ար­մենի­ա»­ ա­պա­հո­վագ­րա­կան­ ըն­կե­րու­թյու­նից­ձեռք­էր­բե­րել­ բժշ­կա­կան­ ա­պա­հո­վագ­րության­փա­թեթ: 2018­ թ.-ին­ ­ բժշ­կա­կան­ ա­պա­հո­վագ­րու­թյու­նը­ շա­րունա­կե­լու­ նպա­տա­կով­ օ­րեն­քի­ պա­հանջ­նե­րին­ հա­մա­պատաս­խան­Ե­ՊՀ-ն­հայ­տա­րարել­ էր­ մր­ցույթ,­ ո­րի­ ար­դյունքում­դի­մել­է­ին­ե­րեք­ա­պա­հովագ­րա­կան­ կազ­մա­կեր­պություն­ներ,­ ո­րոն­ցից­ հաղ­թող­ է­ ճա­նաչ­վել­ «­Ռոս­գոսստ­րախ­ Ար­մե­նի­ա»­ ա­պա­հո­վագ­րական­ ըն­կե­րու­թյու­նը,­ ո­րի­ հետ­ էլ­Ե­ՊՀ-ն­կն­քել­է­պայ­մա­նագիր: «ԵՊՀ-ն­ յու­րա­քան­չյուր­ աշ­խա­տակ­ցի­հա­մար­տա­րեկան­վճա­րե­լու­է­67.000­դրամ,­ ի­սկ­ա­պա­հո­վագ­րա­կան­ծածկույ­թը­կազ­մե­լու­է­մինչև­6­մլն­ դրամ:­ Փաս­տաթղ­թում­ ներկա­յաց­ված­ է­ բժշ­կա­կան­ ծառա­յու­թյուն­նե­րի­ շատ­ լայն­ սպեկտր՝­կլի­նի­կա­կան,­վի­րաբու­ժա­կան­և­այլն:­Ի­տար­բերու­թյուն­ 2017­ թվա­կա­նի՝­ այս­ տար­վա­փա­թե­թի­մեջ­նե­րառված­ են­ նաև­ պլա­նային­ վիրա­հա­տու­թյուն­նե­րը:­ Խոս­քը­ չի­ վե­րա­բե­րում­ խրո­նիկ­ հիվան­դու­թյուն­նե­րին»,-­ ա­սում­ է­ Ե­ՊՀ­ ար­հես­տակ­ցա­կան­ կազ­մա­կեր­պու­թյան­ նա­խագահ­Ար­մեն­Ա­վե­տի­սյա­նը:­ Ա­ռող­ջու­թյան­ ա­պա­հովագ­րու­թյու­նից­ օ­գտ­վե­լու­ են­ Ե­ՊՀ-ի­մի­այն­հիմ­նա­կան­աշխա­տող­նե­րը,­ ի­սկ­ ար­տա­քին­ հա­մա­տե­ղու­թյամբ­ կամ­ ժամավ­ճա­րով­ աշ­խա­տող­նե­րի­

դեպ­քում­ այն­ չի­ կի­րառ­վե­լու:­ Ըն­տա­նի­քի­ ան­դամ­նե­րին­ ևս­ ա­պա­հո­վագ­րե­լու­ ցան­կության­ դեպ­քում­ Ե­ՊՀ­ ար­հեստակ­ցա­կան­ կազ­մա­կեր­պությու­նը­ պատ­րաստ­ է­ դի­մել­ ա­պա­հո­վագ­րող­ ըն­կե­րու­թյանը`­­ն­րանց­էլ­նույն­պայ­մաննե­րով­ ա­պա­հո­վագ­րե­լու­ համար:­ Այդ­ դեպ­քում,­ սա­կայն,­ վճա­րում­ներն­ ի­րենց­ հաշ­վին­ պետք­ է­ կա­տա­րեն­ աշ­խատող­նե­րը:­ ԵՊՀ-ն­ ա­պա­հո­վագ­րական­ ըն­կե­րու­թյանն­ է­ տրամադ­րել­ 2104­ աշ­խա­տո­ղի­ տվյալ­ներ,­ ին­չին­ հա­ջոր­դել­ է­ կող­մե­րի­ միջև­ պայ­մա­նագ­րի­ ստո­րագ­րու­մը:­ Մինչև­ մայիսի­ 14-ը­ հա­մա­կար­գում­ ներառ­ված­ աշ­խա­տող­նե­րին­ կտ­րա­մադր­վի­ «­Ռոս­գոսստրախ­ Ար­մե­նի­ա»­ ըն­կե­րության­ ա­ռող­ջու­թյան­ ա­պա­հովագ­րու­թյան­ նոր­ պլաս­տիկ­ քար­տեր,­ ո­րոն­ցով­ կա­րող­ են­ դի­մել­ ՀՀ­ և­ ԼՂՀ­ տա­րած­քում­ գտն­վող­ ցան­կա­ցած­ բուժհաս­տա­տու­թյուն: «Ես­ պետք­ է­ խնդ­րեմ,­ որ­ մեր­ աշ­խա­տա­կից­նե­րը­ լի­նեն­ ակ­տիվ,­ գո­նե­ տա­րին­ մեկ­ ան­գամ­ օ­գտ­վեն­ տա­րե­կան­ կան­խար­գե­լիչ­ հե­տա­զո­տությու­նից,­ որ­պես­զի­ չս­տաց­վի­ այն­պես,­ որ­ Ե­ՊՀ-ն­ վճա­րի,­ ի­սկ­ ի­րենք­ չօգտ­վեն­ ա­պահո­վագ­րա­կան­ ծա­ռա­յու­թյունից»,-­ ը­նդ­գծում­ է­ պա­րոն­ Ա­վե­տի­սյա­նը:­ Բժշ­կա­կան­ ա­պա­հո­վագ­րու­թյան­ ծրագ­րի­ շր­ջա­նակում­ հա­տուց­վե­լու­ են­ բժշ­կական­ հետ­ևյալ­ ծա­ռա­յու­թյուննե­րը.

• Շ­տապ­ և­ ան­հե­տաձգե­լի­ բժշ­կա­կան­ օգ­նու­թյուն,­

Արմեն Ավետիսյան

ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­ են­ շտապ­ օգ­նու­թյան­ խմ­բի­ շուր­ջօ­րյա­ այ­ցը­ (այդ­ թվում՝­ մաս­նա­գիտա­կան),­ան­հե­տաձ­գե­լի­ախտո­րո­շիչ-բու­ժա­կան­ մի­ջո­ցառում­նե­րի­ ի­րա­կա­նա­ցու­մը­ և­ ան­հե­տաձ­գե­լի­ բուժ­ման­ դեղո­րայ­քի­ա­պա­հո­վու­մը:­ • Ամ­բու­լա­տոր­ բու­ժօգնու­թյու­նը,­ ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­ են­ թե­րապև­տի­ և­ նեղ­ մասնա­գետ­նե­րի­ խորհր­դատ­վությունն­ու­բուժ­ման­նշա­նա­կումը,­ ամ­բու­լա­տոր­ պայ­ման­ներում­թե­րապև­տիկ­և­վի­րա­բուժա­կան­ հի­վան­դու­թյուն­նե­րի­ բու­ժու­մը­ և­ ը­ստ­ բժշ­կի­ նշանակ­ման՝­ լա­բո­րա­տոր­ և­ գործի­քային­ախ­տո­րո­շու­մը: • Ս­տա­ցի­ո­նար­ բու­ժօգնու­թյուն,­ ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­ են­ դժ­բախտ­ պա­տա­հար­նե­րի­ հետ­ևան­քով­հոս­պի­տա­լա­ցումը­ և­ բու­ժու­մը,­ թե­րապև­տիկ­ և­ վի­րա­բու­ժա­կան­ հի­վան­դու-

թյուն­նե­րի­ բու­ժու­մը,­ ստա­ցիո­նար­պայ­ման­նե­րում­բու­ժում­ պա­հան­ջող­ հի­վան­դու­թյուննե­րի­ բու­ժու­մը­ (այր­վածք,­ վնաս­վածք,­ թու­նա­վո­րում­ և­ այլն),­ին­տեն­սիվ­թե­րա­պի­ա­և­ ռե­ան ­ ի­մա­ցի­ոն­ մի­ջո­ցա­ռումներ­ պա­հան­ջող­ ան­հե­տաձգե­լի­ վի­ճակ­նե­րի­ բու­ժու­մը,­ լա­բո­րա­տոր­ և­ գոր­ծի­քային­ ախ­տո­րո­շիչ­ հե­տա­զո­տություն­նե­րի­ ի­րա­կա­նա­ցու­մը,­ սր­տա­նո­թային­ վի­րա­հա­տություն­նե­րը­ և­ մի­ջամ­տու­թյուննե­րը,­ ա­նո­թային­ և­ նյար­դավի­րա­բու­ժա­կան­վի­րա­հա­տություն­նե­րը­ և­ մի­ջամ­տու­թյուննե­րը,­ չա­րո­րակ­ ու­ռուց­քային­ հի­վան­դու­թյուն­նե­րի­ բու­ժու­մը­ և­օ­րա­կան­10­հա­զար­ՀՀ­դրամի­սահ­ման­նե­րում­ան­հա­տական­ հի­վան­դա­սե­նյա­կի­ արժե­քի­հա­տու­ցու­մը: • Ք­րո­նիկ­ հի­վան­դություն­նե­րի­ բու­ժու­մը,­ ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­ են­ ամ­բու­լա­տոր­ և­ ստա­ցի­ո­նար­ բու­ժում­ պահան­ջող­ քրո­նիկ­ հի­վան­դություն­նե­րի­մե­կա­կան­սրա­ցումը,­ պլա­նային­ բու­ժում­ պահան­ջող­ հի­վան­դու­թյուն­նե­րի­ վի­րա­բու­ժու­թյու­նը­ և/­կամ­ միջամ­տու­թյու­նը: • ­Դե­ղո­րայ­քը,­ ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­են­բու­ժող­բժշ­կի­կողմից­ նշա­նակ­ված­ դե­ղո­րայ­քի­ ձեռք­բեր­ման­ ծախ­սե­րի­ հատու­ցու­մը­և­բու­ժող­բժշ­կի­կողմից­ նշա­նակ­ված­ դե­ղո­րայքը­ ան­վճար/ու­ղեգ­րով­ ձեռք­ բե­րե­լու­ հնա­րա­վո­րու­թյու­նը­ «Ալ­ֆա­ Ֆարմ»,­ «­Նա­տա­լի­ Ֆարմ»­և­«­Դոկ»­դե­ղատ­նե­րի­ ցան­ցից:

• Հ­ղի­ու­թյու­նը­և­ծնն­դօգնու­թյու­նը,­ո­րի­մեջ­մտ­նում­են­ պե­տա­կան­ ծրագ­րից­ դուրս­ հղի­ու­թյան­ հս­կո­ղու­թյու­նը,­ պա­թո­լո­գիկ­ ըն­թաց­քով­ հղիու­թյան­ պահ­պա­նու­մը­ ստացի­ո­նար­ պայ­ման­նե­րում­ և­ բժշ­կա­կան­ ցու­ցում­նե­րով­ հղի­ու­թյան­ ը­նդ­հա­տու­մը­ 60­ հա­զար­ ՀՀ­ դրա­մի­ սահ­մաննե­րում,­ի­նչ­պես­նաև­օ­րա­կան­ 10­հա­զար­դրա­մի­սահ­ման­ներում­ հետծնն­դյան­ շր­ջա­նում­ հի­վան­դա­սե­նյա­կում­ կա­ցության­ ծախ­սե­րի­ հա­տու­ցումը­ (ա­ռա­վե­լա­գույ­նը­ 10­ օր):­ Բա­ցա­ռու­թյուն­ են­ հղի­ու­թյան­ ըն­թաց­քի­կա­մա­վոր­ը­նդ­հատման­ հա­մար­ կա­տար­ված­ ծախ­սե­րը,­ ե­թե­ առ­կա­ չեն­ ա­ռող­ջու­թյա­նը­ կամ­ կյան­քին­ սպառ­նա­ցող­վտանգ­ներ:­ • Ակ­ն ա­բ ու­ժ ու­թ յու­ն ը,­ ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­ են­ ախ­տորո­շու­մը,­ աչ­քի­ տա­րա­տե­սակ­ վնաս­վածք­նե­րի­ և­ հի­վանդու­թյուն­նե­րի­ բու­ժու­մը­ թերապևտիկ­ և­ վի­րա­բու­ժա­կան­ ե­ղա­նակ­նե­րով: • ­Պար­տա­դիր­ բժշ­կական­ հե­տա­զո­տու­թյու­նը,­ ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­ են­ թե­րապև­տի­ խորհր­դատ­վու­թյու­նը­ և­ ֆլյուրոգ­րա­ֆի­ան:­ Այն­ ի­րա­կանաց­վում­ է­ ա­պա­հո­վագ­րո­ղի­ կող­մից­ ը­նտր­ված­ բժշ­կա­կան­ հաս­տա­տու­թյու­նում­ տա­րեկան­մեկ­ան­գամ: • ­Կան­խար­գե­լիչ­ ը­նդհա­նուր­ բժշ­կա­կան­ հե­տա­զոտու­թյու­նը,­ ո­րի­ մեջ­ մտ­նում­ են­«PAP»­թեստ­35-ից­բարձր­ տա­րի­քի­ կա­նանց­ հա­մար,­ կրծ­քա­գեղ­ձի­ ո­ւլտ­րա­ձայնային­ հե­տա­զո­տու­թյու­նը,­ ի­նչ­պես­ նաև­ բժշ­կի­ նշա­նակման­դեպ­քում­մա­մոգ­րա­ֆի­ական­ հե­տա­զո­տու­թյու­նը­ 35ից­ բարձր­ տա­րի­քի­ կա­նանց­ հա­մար­և­«PSA»­թեստ­45-ից­ բարձր­ տա­րի­քի­ տղա­մարդկանց­հա­մար:­ Հ.Գ.: Ապահովագրված անձ-աշխատողների նկատմամբ տարիքային սահմանափակում չի կիրառվում: Ապահովագրությունը գործում է ՀՀ և ԼՂՀ տարածքում: Բժշկական ապահովագրության հետ կապված հարցերի դեպքում կարող եք խորհրդակցել նաև ԵՊՀ արհեստակցական կազմակերպության աշխատակիցների հետ (հեռ.՝ 060-710-176, ներքին՝ 11-76):

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

9

| www.ysu.am

Մայի­սյան­հե­րո­սա­մար­տեր,­Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­հռ­չա­կում.­100-ա­մյա­ ի­րա­դար­ձու­թյուն­ներն­ար­ձա­գան­քում­են­ նո­րօ­րյա­ի­րա­կա­նու­թյան­մեջ ­ այի­սի­վեր­ջին­օ­րե­րին­լրա­ցան­Ղա­րա­քի­լի­սայի,­Բաշ-Ա­պա­րա­նի­և­ Մ Սար­դա­րա­պա­տի­հե­րո­սա­մար­տե­րի,­ի­նչ­պես­նաև­Հա­յաս­տա­նի­Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­հռ­չակ­ման­100-ա­մյա­հո­բե­լյան­նե­րը:­Ի­րա­դար­ձություն­ներ,­ո­րոնք­ա­նու­րա­նա­լի­դեր­խա­ղա­ցին­ոչ­մի­այն­հայ­ժո­ղովըրդի­վերջ­նա­կան­բնաջն­ջու­մը­կա­սեց­նե­լու,­այլև­Հա­յաս­տա­նի­Եր­րորդ­ Հանրա­պե­տու­թյան­ան­կա­խու­թյու­նը­հռ­չա­կե­լու­ա­ռու­մով:­Եվ­ա­հա­այդ­ հո­բե­լյան­նե­րի­կա­պակ­ցու­թյամբ­ան­ցկաց­վել­են­գի­տա­ժո­ղով­ներ: ­ ար­դու­հի­Զա­քա­րյան, Վ ­Նա­դեժ­դա­Տեր-Աբ­րա­հա­մյան Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան գրա­կան-մ­շա­կու­թային,­կրթագի­տա­կան­քա­ղա­քա­կա­նության­ի­րո­ղու­թյուն­նե­րը ­ ԵՊՀ­գի­տա­կան­խորհր­դի­նիստե­րի­դահ­լի­ճում­մայի­սի­15-ին­ մեկ­նար­կեց­«Կր­թամ­շա­կութային­կյան­քը­Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան­ տա­րի­նե­րի­ն»­խո­րագ­րով­ երկօ­րյա­գի­տա­ժո­ղո­վը,­ո­րը­ նվիր­ված­էր­Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան­ 100-ա­մյա­կին­ու­Հա­մազ­գային­ հայ­կր­թա­կան­և­մշա­կութային­մի­ու­թյան­հիմ­նադր­ման­ 90-ա­մյա­կին: ­Գի­տա­ժո­ղո­վի­ նպա­տակն­ էր­ հա­մա­կող­մա­նի­ո­րեն­ և­ գիտա­կան­ ար­դի­ա­կան­ չա­փանիշ­նե­րով­ քն­նել­ Ա­ռա­ջին­ Հանրա­պե­տու­թյան­ տա­րի­նե­րին­ ձևա­վոր­ված­ գրա­կան-մշա­կութային­կյանքն­ու­դրա­ա­ռանձնա­հատ­կու­թյուն­նե­րը,­ ան­դրադառ­նալ­ գի­տու­թյան­ և­ կր­թության­ ո­լորտ­նե­րում­ պե­տա­կան­ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան­ հիմ­քերին:­ Եր­ևա­նի­ պե­տա­կան­ համալ­սա­րա­նի,­ Հա­մազ­գային­ հայ­ կր­թա­կան­ և­ մշա­կու­թային­ մի­ու­թյան­ ու­ ­ ՀՀ­ գի­տու­թյուննե­րի­ ազ­գային­ ա­կա­դե­մի­այի­ հա­մա­տեղ­ ջան­քե­րով­ կազ­մակերպ­ված­ եր­կօ­րյա­ գի­տա­ժողո­վին­ներ­կա­է­ին­Ե­ՊՀ­ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը,­ Հա­յա­գիտա­կան­ հե­տա­զո­տու­թյուն­ների­ ի­նս­տի­տու­տի­ փոխտ­նօ­րեն­ Մհեր­ Հով­հան­նի­սյա­նը,­ բու­հի­ պրո­ֆ ե­ս ո­ր ա­դ ա­ս ա­խ ո­ս ա­կ ան­ կազ­մի,­ հա­մա­կազ­մա­կեր­պիչ­ կա­ռույց­նե­րի,­ ի­նչ­պես­ նաև­ ո­լոր­տի­ գի­տակր­թա­կան­ ա­ռաջա­տար­ հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի­ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ: ­Գի­տա­ժո­ղո­վի­ բաց­ման­

խոս­քով­ հան­դես­ ե­կավ­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը,­ով­կար­ևո­րեց­Հայաս­տա­նի­Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պետու­թյան­ 100-ա­մյա­կին­ նվիրված­ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի­ անցկա­ցու­մը.­ «Երբ­ հե­տա­դարձ­ հա­յացք­ես­նե­տում­մեր­պե­տակա­նու­թյան­ վե­րա­կանգն­մանը՝­ պատ­մու­թյան­ այդ­ փա­ռապանծ­ է­ջին,­ մի­ շարք­ հար­ցեր­ են­ա­ռաջ­գա­լիս,­ո­րոնք­ի­նչ­պես­ 100­ տա­րի­ ա­ռաջ,­ այն­պես­ էլ­ այ­սօր­ խիստ­ ար­դի­ա­կան­ են:­ Աշ­խար­հում­ ժո­ղո­վուրդ­ներ­ կան,­ ո­րոնք­ պե­տա­կա­նու­թյուն­ չու­նեն,­ ի­սկ­ ո­մանք­ էլ,­ պե­տակա­նու­թյուն­ ու­նե­նա­լով­ հանդերձ,­ քա­ղա­քակր­թու­թյան­ մեջ­ պատ­մա­կան­ լուրջ­ հե­տա­գիծ­ չեն­թո­ղել:­Դա­րե­րի­ըն­թաց­քում­ հայ­ ժո­ղո­վուրդն­ աշ­խար­հին­ տվել­ է­ ա­վե­լին,­ քան­ կա­րող­ է­ ի­րեն­թույլ­տալ­փոքր­ժո­ղո­վուրդը:­ Ժո­ղո­վուրդ,­ ո­րը­ մշ­տա­պես­ մա­քա­ռել­ է­ իր­ ա­զա­տու­թյան,­ ան­կա­խու­թյան­և­պե­տա­կա­նություն­ ստեղ­ծե­լու­ և­ պահ­պա­նելու­հա­մա­ր»: ­Հա­մազ­գային­ հայ­ կր­թական­ և­ մշա­կու­թային­ մի­ու­թյան­ կենտ­րո­նա­կան­ վար­չու­թյան­ ա­տե­նա­պետ­ Մկր­տիչ­ Մկըրտչյանն­ էլ­ պատ­մա­կան­ ան­դրա-

դարձ­ կա­տա­րեց­ հայ­կա­կան­ պե­տա­կա­նու­թյան­ կերտ­ման­ գոր­ծըն­թաց­նե­րին,­ դրան­ցում­ ներգ­րավ­ված­հա­սա­րա­կա­կան,­ քա­ղա­քա­կան­ու­գի­տամ­շա­կութային­գոր­ծիչ­նե­րի­գոր­ծու­նե­ությա­նը:­ ­Գի­տա­ժո­ղո­վի­ ա­ռա­ջին­ բա­նա­խո­սը­ ՀՀ­ ԳԱԱ­ պատմու­թյան­ի­նս­տի­տու­տի­դո­ցենտ­ Գուր­գեն­ Վար­դա­նյանն­ էր:­ Նրա­ զե­կու­ցու­մը­ վե­րա­բե­րում­ էր­Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան­ կր­թամ­շա­կու­թային­ քա­ղա­քակա­նու­թյա­նը.­ «ՀՀ-ի­ հռ­չա­կումը­նոր­շր­ջան­բա­ցեց­նախ­ևառաջ­հայ­դպ­րո­ցի­պատ­մու­թյան­ մեջ:­ Ան­կախ­ պե­տա­կա­նության­ ստեղծ­ման­ պայ­ման­ներում­ մա­տաղ­ սերն­դի­ կր­թական­ դաս­տի­ա­րա­կու­թյունն­ ա­ռաջ­նային­նշա­նա­կու­թյուն­էր­ ստա­նում:­Ազ­գային­պե­տա­կանու­թյան­ կա­ռուց­ման­ գոր­ծում­ ան­հրա­ժեշտ­ է­ին­ գրա­գետ­ և­ բա­նի­մաց­ կադ­րեր,­ ի­սկ­ նրանց­ պատ­րաստ­ման­ հիմ­նա­քարն­ ազ­գային­ դպ­րո­ցի­ ստեղ­ծումն­ է­ր»: Գ.­ Վար­դա­նյա­նը­ խո­սեց­ նաև­ մշա­կու­թային­ կյան­քի­ տար­բեր­ բնա­գա­վառ­նե­րում­ ի­րա­կա­նաց­ված­ հե­տա­զո­տու-

թյուն­նե­րից՝­ ը­նդ­գծե­լով,­ որ­ ա­մե­նա­քիչ­ ու­սում­նա­սիր­ված­ ո­լոր­տը­ հայ­ վա­վե­րագ­րա­կան­ կի­նոյի­բնա­գա­վառն­է: Այ­նու­հետև­ մյուս­ բա­նախոս­նե­րը­ նոր­ հա­յաց­քով­ ա­րժևո­րե­ցին­ Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պետու­թյան­հոգ­ևոր-մ­շա­կու­թային­ գոր­ծիչ­նե­րի,­ ման­կա­վարժ­նե­րի­ ծա­վա­լած­ գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը­ և­ նրանց­ կող­մից­ ձևա­վոր­ված­ կրթամ­շա­կու­թային­ կյան­քի­ ազ­դե­ցու­թյու­նը­ Սփյուռ­քի­ հետա­գա­կազ­մա­վոր­ման­վրա: Գի­տա­ժո­ղո­վի­ե­րկ­րորդ­օրվա­ զե­կու­ցում­նե­րի­ ու­ քն­նարկում­նե­րի­ա­ռանցքն­էլ­Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ գրա­կան,­ լեզ­վա­կան­ և­ մշա­կու­թային­ կյանքն­էր: ­Բա­նա­խոս­ներն­ ան­դրադար­ձան­ այդ­ տա­րի­նե­րին­ պետու­թյան­ կր­թամ­շա­կու­թային­ կյան­քը­ կեր­տող­ այն­պի­սի­ անվա­նի­ գոր­ծիչ­նե­րի­ գոր­ծու­նեությա­նը,­ ի­նչ­պի­սիք­ են­ Նի­կոլ­ Աղ­բա­լյա­նը,­ Հով­հան­նես­ Թումա­նյա­նը,­ Կոս­տան­ Զա­րյա­նը­ և­այլն: ­Նի­կոլ­ Աղ­բա­լյա­նի­ լեզ­վաքա­ղա­քա­կան­ հա­յացք­նե­րի­ մա­սին­ խո­սեց­ Ե­ՊՀ­ հայ­ բանա­սի­րու­թյան­ ֆա­կուլ­տե­տի­

դա­սա­խոս,­ դո­ցենտ­ Նա­րի­նե­ Դիլ­բա­րյա­նը,­ ով­ ներ­կա­յացրեց­ գործ­չի­ այն­ հիմ­նա­կան­ ծրագրերն­ ու­ գա­ղա­փար­նե­րը,­ ո­րոնք­բա­ցա­ռիկ­ազ­դե­ցու­թյուն­ են­ու­նե­ցել­պե­տու­թյան­կա­յացման,­ հոգ­ևոր­ ու­ մշա­կու­թային­ կյան­քի­կազ­մա­կերպ­ման,­հայկա­կան­ կր­թօ­ջախ­նե­րի­ հիմնադր­ման­ և­ կր­թա­կան­ նոր­ ծրագ­րե­րի­ մշակ­ման­ գոր­ծընթաց­նե­րում: «­Հա­յաս­տա­նում,­ ի­նչ­պես­ նաև­ ար­տա­սահ­մա­նում­ ազգային­բազ­մաս­տի­ճան­դպրոցներ­ հիմ­նե­լու­ վե­րա­բե­րյալ­ նրա­ ծրագ­րերն­ ի­րենց­ կեն­սունա­կու­թյունն­ են­ ա­պա­ցու­ցել­ նաև­ այ­սօր:­ Մեծ­ հայ­րե­նա­սերի­ ե­րա­զան­քը­ հայոց­ ա­զգն­ իր­ պատ­մա­կան­ հայ­րե­նիք­ վերա­դարձ­նելն­ էր­ և­ ա­ռա­ջա­դեմ,­ զար­գա­ցած­ ու­ գի­տե­լի­քա­հեն­ ա­զգ­ դարձ­նե­լը:­ Նի­կոլ­ Աղ­բա­լյա­նը­վս­տահ­էր,­որ­մի­այն­ազգային­ լեզ­վի­ վրա­ խարսխ­ված­ հիմ­նա­վոր­ կր­թու­թյու­նը­ կա­րող­ է­ ձևա­վո­րել­ հա­մաշ­խար­հային­ մր­ցակ­ցու­թյա­նը­ դի­մա­կայելու­ ու­նակ­ ար­դի­ա­կան­ ազ­գ»,-­ ա­սաց­ բա­նա­խո­սը­ և­ հա­վե­լեց,­ որ­ ան­վա­նի­ մտա­վո­րա­կա­նի­ շատ­ մտ­քեր­ ու­ գա­ղա­փարներ,­ո­րոնք­մի­շարք­հա­ջող­ված­ ծրագ­րե­րի­ հիմք­ են­ դար­ձել,­ ար­դի­ա­կան­ են­ նաև­ ՀՀ­ ներկայիս­ քա­ղա­քա­կան­ ի­րո­ղություն­նե­րի­խո­րա­պատ­կե­րում: ­Հով­հան­նես­ Թու­մա­նյանի­ թան­գա­րա­նի­ աշ­խա­տակից,­բան.­գիտ.­թեկ­նա­ծու­Ա­նի­ Ե­ղիա­զա­րյա­նի­ թե­ման­ Ա­ռաջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ ձևավոր­ման­ նա­խա­շե­մին­ Հովհ.­ Թու­մա­նյա­նի­ կր­թամ­շա­կութային­ծրագ­րերն­է­ին.­«Ամ­բողջ­ կյան­քում­Թու­մա­նյա­նը­ժա­մանա­կի­պա­հան­ջով­ստիպ­ված­էր­ զբաղ­վել­հա­սա­րա­կա­կան­գործու­նե­ու­թյամբ՝­հա­ճախ­հենց­իր­ տա­նը­կազ­մա­կեր­պե­լով­գաղտ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 10 ¦

10

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 9

նի­ հա­վաք­ներ­ ու­ քն­նար­կումներ:­Հենց­այդ­հան­դի­պում­նե­րի­ ըն­թաց­քում­ էլ­ իր­ հա­մա­խոհնե­րի­հետ­նա­մշա­կել­է­իր­ազգափր­կու­թյան­ծրա­գի­րը»: ­Զե­կու­ցում­նե­րից­ հե­տո­ գիտա­ժո­ղո­վի­ մաս­նա­կից­նե­րի­ միջև­թե­մա­տիկ­նյու­թե­րի­վե­րաբե­րյալ­ակ­տիվ­քն­նար­կում­ծավալ­վեց՝­զու­գա­հե­ռա­բար­հա­մեմա­տա­կան­ներ­ ան­ցկաց­նե­լով­ նաև­ ար­դի­ հիմ­նախն­դիր­նե­րի­ ու­ ներ­կա­ հա­սա­րա­կա­կանքա­ղա­քա­կան­ ի­րա­վի­ճակ­նե­րի­ հետ:

­ ի­ջազ­գային­գի­տա­ժո­ղո­վի­ Մ կի­զա­կե­տում­Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյունն­ ու­Մայի­սյան­հե­րո­սա­մարտերն­է­ին ­ այի­սի­25-ին­ԳԱԱ-ո­ւմ­մեկՄ նար­կեց­«­Հա­յաս­տա­նի­Հանրա­պե­տու­թյուն-100»­խո­րագ­րով­մի­ջազ­գային­եր­կօ­րյա­ գի­տա­ժո­ղո­վը,­ո­րը­նվիր­ված­ էր­Հա­յաս­տա­նի­Ա­ռա­ջին­Հանրա­պե­տու­թյան­ան­կա­խու­թյան­ հռ­չակ­ման­և­Մայի­սյան­հե­րոսա­մար­տե­րի­100-ա­մյակ­ներին: ­Գի­տա­ժո­ղո­վը,­ ո­րի­ ընթաց­քում­ շուրջ­ 70­ զե­կու­ցումներ­ ներ­կա­յաց­վե­ցին­ Հա­յաստա­նի,­ Ա­ՄՆ-ի,­ Գեր­մա­նի­այի,­ Ռու­սաս­տա­նի,­ Վրաս­տա­նի­ գիտ­նա­կան­նե­րի­ կող­մից,­ ՀՀ­ Սփյուռ­քի­ նա­խա­րա­րու­թյան­ ա­ջակ­ցու­թյամբ­ կազ­մա­կեր­պել­ է­ին­ ՀՀ­ ԳԱԱ­ հա­յա­գի­տու­թյան­ և­հա­սա­րա­կա­կան­գի­տու­թյուննե­րի­ բա­ժան­մուն­քը­ և­ Եր­ևա­նի­ պե­տա­կան­հա­մալ­սա­րա­նը:­ Գի­տա­ժո­ղո­վի­ թե­մա­ներն­ է­ին­ Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ ­ ­ ան­կախու­թյան­ հռ­չակ­ման­ պատ­մաքա­ղա­քա­կան­ նա­խադ­րյալ­ները,­պե­տաի­րա­վա­կան­կա­ռուցված­քը­ և­ ներ­քին­ դրու­թյու­նը,­ ար­տա­քին­քա­ղա­քա­կա­նու­թյունը,­Մայի­սյան­հե­րո­սա­մար­տերը,­ Սև­րի­ դաշ­նա­գի­րը,­ 1920­ թ.­ հայ-թուր­քա­կան­պա­տե­րազ­մը,­ հան­րա­պե­տու­թյան­ ան­կման­ հան­գա­մանք­նե­րը­և­այլն։ ­Գի­տա­ժո­ղո­վի­ մաս­նակից­նե­րին­ շնոր­հա­վո­րա­կան­ ու­ղերձ­ներ­ ­ են­ հղել­ Ար­ցա­խի­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ նա­խագահ­ Բա­կո­ Սա­հա­կյա­նը,­ Մեծի­ Տանն­ Կի­լի­կի­ո­ կա­թո­ղի­կոս­ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ.­ Ա­րամ­ Ա-ն­ և­ ՀՀ­ Սփյուռ­քի­նա­խա­րար­Մխի­թար­ Հայ­րա­պե­տյա­նը։ ­Գի­տա­ժո­ղո­վի­ բաց­մանը­ ող­ջույ­նի­ խոս­քով­ հան­դես­ ե­կան­ ԳԱԱ­ նա­խա­գահ,­ ա­կադե­մի­կոս­ Ռա­դիկ­ Մար­տի­րոսյա­նը,­ ՀՀ­ տա­րած­քային­ կառա­վար­ման­ և­ զար­գաց­ման­ նա­խա­րար­Սու­րեն­Պա­պի­կյանը,­ ԳԱԱ­ հա­յա­գի­տու­թյան­ և­ հա­սա­րա­կա­կան­ գի­տու­թյուննե­րի­ բա­ժան­մուն­քի­ ա­կա­դե-

մի­կոս-քար­տու­ղար­Յու­րի­Սուվա­րյա­նը,­Ե­ՊՀ­ռեկ­տոր­Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը,­Թբի­լի­սի­ի­հա­մալսա­րա­նի­պատ­մու­թյան­ի­նս­տիտու­տի­տնօ­րեն­Գե­որ­գի­Ճե­իշվի­լին։ ­ԳԱԱ­ նա­խա­գահ­ Ռադիկ­ Մար­տի­րո­սյա­նի­ խոս­քով,­ Մայի­սյան­ հե­րո­սա­մար­տե­րի­ շնոր­հիվ­հնա­րա­վոր­ե­ղավ­խափա­նել­հայ­ժո­ղովր­դի­վերջ­նական­ բնաջնջ­ման­ թուր­քա­կան­ ծրա­գի­րը­ և­ կյան­քի­ կո­չել­ Հայաս­տա­նի­ Հան­րա­պե­տու­թյունը.­ «Պե­տա­կա­նու­թյան­ մոտ­ եր­կու­սու­կես­ տար­վա­ ըն­թացքում­ հայ­ ժո­ղո­վուրդն­ ու­նե­ցավ­ լուրջ­ ա­ռա­ջըն­թաց:­ Եր­կարատև­ ը­նդ­մի­ջու­մից­ հե­տո­ վերա­կանգն­վեց­ հայոց­ պե­տակա­նու­թյու­նը,­ սկս­վեց­ հայ­րենա­դար­ձու­թյուն,­ ստեղծ­վե­ցին­ իշ­խա­նու­թյան­ մար­մին­ներ,­ բա­վա­կա­նին­ ու­ժեղ­ բա­նակ,­ հաս­տատ­վեց­ ժա­մա­նա­կի­ համար­ կա­ռա­վար­ման­ ժո­ղովըրդա­վա­րա­կան­ հա­մա­կարգ,­ մարդ­կանց­ մեջ­ ամ­րապնդ­վեց­ պե­տա­կա­նու­թյան­ գի­տակ­ցությունն­ու­զգա­ցո­ղու­թյու­նը:­Թեև­ ըն­կավ­ հան­րա­պե­տու­թյու­նը,­ սա­կայն­ նրա­ գո­յու­թյունն­ անհետ­ևանք­ չմ­նաց:­ Նրա­ հիմ­քի­ վրա­բոլշ­ևիկ­նե­րը­պար­տա­վորված­ ստեղ­ծե­ցին­ նոր­ հան­րապե­տու­թյուն`­Խորհր­դային­Հայաս­տա­նը,­ ո­րի­ շուրջ­ 70-ա­մյա­ պատ­մու­թյան­ ըն­թաց­քում­ հայ­ ժո­ղո­վուրդն­ ապ­րեց­ տն­տեսա­կան­ ու­ մշա­կու­թային­ մեծ­

վե­րելք:­ Փաս­տո­րեն,­ Ա­ռա­ջին­ հան­րա­պե­տու­թյան­հեն­քի­վրա,­ բայց­ վար­չա­քա­ղա­քա­կան­ միան­գա­մայն­ այլ­ հա­մա­կար­գի­ պայ­ման­նե­րում­ ստեղծ­ված­ Խորհր­դային­ Հա­յաս­տանն­ էլ­ հող­ նա­խա­պատ­րաս­տեց­ Երրորդ­ ան­կախ­ հան­րա­պե­տության­ձևա­վոր­ման­հա­մար:­Այս­ է­1918­թ.-ի­Մայի­սյան­հե­րո­սամար­տե­րի­ ու­ ան­կախ­ պե­տակա­նու­թյան­ հռ­չակ­ման­ պատմա­կան­խոր­հուր­դը»: ՀՀ­ տա­րած­քային­ կա­ռավար­ման­ և­ զար­գաց­ման­ նախա­րար­ Սու­րեն­ Պա­պի­կյա­նի­ խոս­քով,­ եր­կար­ ը­նդ­մի­ջու­մից­ հե­տո­ հայ­ ժո­ղո­վուր­դը­ վե­րականգ­նեց­ իր­ պե­տա­կա­նությու­նը,­ ի­սկ­ այ­սօր­ ար­դեն­ մեր­ պատ­մա­կան­ հայ­րե­նի­քի­ մի­ ան­կյու­նում­ հայ­ ժո­ղո­վուր­դը­ շա­րու­նա­կում­ է­ ցույց­ տալ,­ որ­ կեն­սու­նակ­է­և­պետք­է­շա­րունա­կի­ իր­ ը­նդ­լայ­նու­մը,­ դե­պի­ Հա­յաս­տան­ աշ­խար­հաս­փյուռ­ հա­յու­թյան­ներ­գաղ­թի­ա­պա­հովու­մը:­ ԵՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սիմո­նյանն­ իր­ ող­ջույ­նի­ խոս­քում­ նշեց,­ որ­ ­ ­հայոց­ պե­տա­կա­նության­ վե­րաս­տեղ­ծու­մը­ մեր­ ժողովր­դի­ կյան­քում­ դա­րա­կազմիկ­ ի­րա­դար­ձու­թյուն­ է­ ե­ղել.­ «Ըստ­ ի­ս՝­ շատ­ կար­ևոր­ է,­ որ­ Հա­յաս­տա­նի­Ա­ռա­ջին­Հան­րապե­տու­թյան­պատ­մու­թյան­դասե­րը­ մենք­ լավ­ ըն­կա­լենք,­ ի­սկ­ դրանք­ շատ­ ու­սա­նե­լի­ են,­ քանի­որ­հայ­րե­նի­ե­րկ­րում­ապ­րող­

հա­յու­թյու­նը­ միշտ­ գտն­վել­ և­ այ­սօր­էլ­գտն­վում­է­աշ­խար­հաքա­ղա­քա­կան­ բարդ­ ու­ վտանգա­վոր­տա­րած­քու­մ»:­ ­Բաց­ման­ խոս­քե­րից­ հե­տո­ Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­ Հանրա­պե­տու­թյան­ հռ­չակ­ման­ և­ Մայի­սյան­ հե­րո­սա­մար­տե­րի­ 100-ա­մյակ­նե­րին­նվիր­ված­զեկու­ցում­նե­րով­ հան­դես­ ե­կան­ ԳԱԱ­ ան­դամ­ Ռի­չարդ­ Հովհան­նի­սյա­նը,­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը­ և­ Մի­խայել­ Հայեզ­մա­նը:­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյանը­ ներ­կա­յաց­րեց­ «Զան­գե­զուրի­ գո­յա­մար­տը­ 1918-1921­ թթ..­ պայ­քար­ պե­տա­կա­նու­թյան­ պահ­պան­ման­ հա­մա­ր»­ խորագ­րով­զե­կու­ցու­մը:­ «Հա­յաս­տա­նի­ Հան­րապե­տու­թյուն-100»­ խո­րագ­րով­ մի­ջազ­գային­ գի­տա­ժո­ղո­վի­ ե­րկ­րորդ­ օ­րն­ է­լ՝­ մայի­սի­ 26-ին,­ Ե­ՊՀ­ գիտ­խորհր­դի­ նիս­տերի­ դահ­լի­ճում­ տե­ղի­ ու­նե­ցավ­ «Արամ­ Մա­նու­կյան­ նա­մա­կանի­ (1904-1915)»­ գր­քի­ շնորհան­դե­սը: ­Պե­տա­կան,­ հա­սա­րա­կական­գոր­ծիչ,­հայոց­նո­րա­գույն­ պե­տա­կա­նու­թյան­ հիմ­նա­դիր­ Ա­րամ­Մա­նու­կյա­նի­(իս­կա­կան­ ա­նուն-ազ­գա­նու­նը՝­ Սար­գիս­ Հով­հան­նի­սյան)­ նա­մակ­նե­րի­ ժո­ղո­վա­ծուն­ կազ­մել­ է­ ան­վանի­ հայ­ պատ­մա­բան­ Եր­վանդ­ Փամ­բու­կյա­նը՝­ Բոս­թո­նի­ ՀՅԴ­ ար­խի­վից­ հա­վա­քե­լով­ նրա­ և­ նրան­ ո­ւղղ­ված­ ու­ մե­ծա­մասամբ­ ան­հայտ­ նա­մակ­նե­րը՝­

գր­ված­1904-1915­թթ.-ին: «Աշ­խա­տու­թյունն­ ը­նդ­գրկում­է­20-րդ­դա­րի­սկզ­բի­ազգային-քա­ղա­քա­կան­ու­պե­տական­ գործ­չի՝­ Ա­րամ­ Մա­նուկյա­նի­ շուրջ­ 325­ ան­տիպ­ նամակ­ներ,­ի­նչ­պես­նաև­մի­շարք­ փաս­տաթղ­թեր:­ Նա­խա­գի­ծը­ սկս­վել­ է­ շուրջ­ 4­ տա­րի­ ա­ռաջ:­ Տե­ղե­կա­նա­լով­ նա­խա­ձեռ­նության­ մա­սին՝­ Ե­ՊՀ-ն­ հանձն­ է­ ա­ռել­տպագ­րել­աշ­խա­տու­թյունը՝­ 1.000­ օ­րի­նակ­ տպա­քա­նակով:­Նշեմ­նաև,­որ­կազ­մել­ե­նք­ 1904-1915­ թթ.-ին­ Ա­րևմ­տյան­ Հա­յաս­տա­նում­Ա­րամ­Մա­նուկյա­նի­ ծա­վա­լած­ գոր­ծու­նե­ության­ քար­տե­զը»,-­ ող­ջու­նե­լով­ հյու­րե­րին՝­ա­սաց­Ե­ՊՀ­ռեկ­տոր­ Ա­րամ­Սի­մո­նյա­նը: Գր­քի­ ստեղծ­ման­ պատմու­թյու­նը,­ ի­նչ­պես­ նաև­ բովան­դա­կային­ ո­րոշ­ տվյալ­ներ­ ներ­կա­յաց­րեց­ հե­ղի­նակ­ Երվանդ­ Փամ­բու­կյա­նը.­ «Գր­քի­ ըն­թեր­ցո­ղը­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ կու­նե­նա­հս­տա­կո­րեն­պատ­կերաց­նե­լու­ Ա­րամ­ Մա­նու­կյա­նի­ կյան­քի­ու­գոր­ծու­նե­ու­թյան­այն­ դժ­վա­րին­ ժա­մա­նա­կաշր­ջանը,­ե­րբ­Օս­մա­նյան­Թուր­քի­այի­ տի­րա­պե­տու­թյան­ ճն­շում­նե­րի­ տակ­ գտն­վող,­ փախս­տա­կա­նի­ կար­գա­վի­ճա­կում­հայտն­ված­և­ ա­ռող­ջա­կան­ լուրջ­ խն­դիր­ներ­ ու­նե­ցող­ գոր­ծի­չը­ գծագ­րում­ էր­ հայոց­ պե­տա­կա­նու­թյան­ վերա­կանգն­ման­նա­խա­գի­ծը»: ԵՊՀ­ հրա­տա­րակ­չության­ ջան­քե­րով­ հրա­տա­րակված­ նա­մա­կա­նին­ նաև­ լույս­ է­ սփռում­ Ա­րամ­ Մա­նու­կյա­նի՝­ ազ­գ ային-ա­զ ա­տ ագ­ր ա­կ ան­ պայ­քա­րի­ մի­ մա­սը­ կազ­մող­ Վան-Վաս­պու­րա­կա­նի­ հա­յության­ի­նք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան­ գոր­ծըն­թա­ցում­ու­նե­ցած­դե­րակա­տա­րու­թյան­վրա: ­Հա­վե­լենք,­ որ­ շնոր­հանդե­սի­ ա­վար­տին­ եր­կօ­րյա­ գիտա­ժո­ղովն­ ամ­փո­փե­ցին­ ԳԱԱ­ հա­յա­գի­տու­թյան­ և­ հա­սա­րակա­կան­ գի­տու­թյուն­նե­րի­ բաժան­մուն­քի­ա­կա­դե­մի­կոս-քարտու­ղար­Յու­րի­Սու­վա­րյանն­ու­ բա­ժան­մունք­նե­րի­ նա­խա­գահող­նե­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

11

| www.ysu.am

«­Հայերն­ամ­բողջ­աշ­խար­հում­ մշա­կու­թային­մեծ­ժա­ռան­գու­թյուն­ու­ ներդ­րում­ու­նեն».­Լևոն­Չու­գաս­զյան­ ԵՊՀ­պատ­մու­թյան­ֆակուլ­տե­տի­հայ­ար­վես­տի­ պատ­մու­թյան­և­տե­սության­(ՅՈՒ­ՆԵՍ­ԿՕ-ի)­ ամ­բի­ո­նի­վա­րիչ,­ար­վեստա­գի­տու­թյան­դոկ­տոր­ Լևոն­Չու­գաս­զյա­նի­նախա­ձեռ­նու­թյամբ­ու­ղեկա­վա­րու­թյամբ­ամ­բի­ո­նի­ աշ­խա­տող­նե­րից­բաղ­կացած­ար­շա­վա­խում­բը­ՀՀ­ մշա­կույ­թի,­ՀՀ­սպոր­տի­ և­ե­րի­տա­սար­դու­թյան­ հար­ցե­րի­նա­խա­րա­րություն­նե­րի,­ՀՀ­ԿԳՆ­գիտու­թյան­պե­տա­կան­կոմի­տե­ի,­Ռու­մի­նի­այի­Հայ­ ա­ռա­քե­լա­կան­ե­կե­ղե­ցու­ թե­մի,­Ռու­մի­նի­այի­հայոց­ մի­ու­թյան,­Ռու­մի­նի­ա­յում­ ՀՀ­ար­տա­կարգ­և­լի­ա­զոր­ նախ­կին­դես­պա­նի­հո­վանա­վո­րու­թյամբ­2012­թ.-ից­ պար­բե­րա­բար­այ­ցե­լել­ է­Ռու­մի­նի­ա,­հաշ­վա­ռել­ ու­ու­սում­նա­սի­րել­տե­ղի­ հայ­կա­կան­ե­կե­ղե­ցի­ներում­և­թան­գա­րան­նե­րում­ պահ­վող­հայ­ար­վեստի­բազ­մա­թիվ­ան­հայտ­ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ներ:­ ­Վար­դու­հի­Զա­քա­րյան Ողջ­ Եվ­րո­պայի­ տա­րածքում­ հայե­րը­ չու­նեն­ մշա­կութային­ ու­ հոգ­ևոր­ այն­պի­սի­ հա­րուստ­ ժա­ռան­գու­թյուն,­ ի­նչ­պի­սին­ Ռու­մի­նի­ա­յում­ է:­ Եվ­րո­պայի­ ա­մե­նա­հին­ հայկա­կան­ հա­մայն­քը­ գտն­վում­ է­ այդ­ ե­րկ­րում,­ որ­տեղ­ հայերի­ մա­սին­ ա­ռա­ջին­ տե­ղե­կություն­նե­րը­ հաս­նում­ են­ 10-րդ­ դար`­ Բյու­զան­դա­կան­ կայսրու­թյուն,­ ե­րբ­ այդ­տեղ­ 5-7րդ­ դա­րե­րում­ բնա­կու­թյուն­ են­ հաս­տա­տել­ հայե­րի­ հոծ­ զանգ­ված­ներ:­ Այդ­ մա­սին­ է­ վկա­յում­ նաև­ տար­բեր­ հայկա­կան­ տե­ղա­նուն­նե­րի­ գոյու­թյու­նը: «­Ռու­մի­նի­այի­ բո­լոր­ այն­ նա­հանգ­նե­րում,­ որ­տեղ­ ապրել­ են­ հայե­րը,­ ծաղ­կել­ է­ ոչ­ մի­այն­ ա­ռև­տու­րը,­ ար­դյունա­բե­րու­թյու­նը,­ մշա­կույ­թը,­ այլև­ հոգ­ևոր­ կյան­քը:­ Հայերը­ ոչ­ մի­այն­ զար­գաց­րել­ են­ ա­ռևտուրն­ Ար­ևել­քի­ ու­ Ա­րև-

Լևոն Չուգասզյան

մուտ­քի­միջև,­այլև­խթա­նել­են­ ար­վեստ­նե­րի­զար­գա­ցու­մը»,-­ փաս­տում­ է­ ար­շա­վախմ­բի­ ղե­կա­վա­րը­և­նշում,­որ­ու­սումնա­սի­րու­թյուն­ներն­ ան­նախա­դեպ­ են,­ քա­նի­ որ­ դրանք­ եր­բեք­ չեն­ ու­սում­նա­սիր­վել­ հայ­գիտ­նա­կան­նե­րի­կող­մից: Տ ­ր ա ն ­ս ի լ ­վ ա ­ն ի ­ա ­յ ո ւ մ­ հայե­րը­ հաս­տատ­վել­ են­ դեռևս­ 10-14-րդ­ դա­րե­րի­ ընթաց­քում:­ Հայ­ ա­ռա­քե­լա­կան­ ե­կե­ղե­ցու­ Ռու­մի­նի­այի­ թե­մի­ ա­ռաջ­նորդ­Տաթև­Սր­բա­զա­նի­ պնդ­մամբ՝­ Տրան­սիլ­վա­նի­այի­ տա­րած­քում­ հայե­րի­ գո­յության­ ա­մե­նա­կար­ևոր­ վկայու­թյու­նը­ 1700­ թ.-ին­ հիմնը-

ված­ Ար­մե­նո­պո­լիս­ քա­ղաքն­ է՝­ Գեռ­լա­ գյու­ղի­ մոտ,­ որտեղ­ ժա­մա­նա­կին­ ի­րենց­ ի­սկ­ գնած­ հո­ղա­տա­րած­քի­ վրա­ հաս­տատ­վել­ են­ Մոլ­դո­վայից­ գաղ­թած­ 3.000­ հայեր:­ Հայերի­հա­ջորդ­մեծ­հոս­քը­սկս­վել­ է­ 1890-ա­կան­նե­րից՝­ հատ­կապես­1915­թ.-ի­Ցե­ղաս­պա­նությու­նից­հե­տո,­ե­րբ­տաս­նյակ­ հա­զար­հայեր­ա­պաս­տան­են­ գտել­Ռու­մի­նի­ա­յում: ­Ռու­մի­նի­ա­յում­ շուրջ­ 6­ տա­րի­ շա­րու­նակ­վող­ ու­սումնա­սի­րու­թյուն­նե­րը­ սկիզբ­ են­ ա­ռել­ Բու­խա­րես­տի­ Դու­դյան­ թան­գա­րա­նի­ հայ­կա­կան­ սրբա­պատ­կեր­նե­րի,­ ար­ծա-

թե­ ի­րե­րի,­ ե­կե­ղե­ցա­կան­ հին­ հան­դերձ­նե­րի,­ ծած­կոց­նե­րի­ և­ այլ­ գոր­ծե­րի­ հե­տա­զո­տություն­նե­րով:­ Այ­նու­հետև­ հա­մալ­սարա­նա­կան­նե­րից­ բաղ­կա­ցած­ ար­շա­վա­խում­բը­ (Լ.­ Չուգաս­զյան,­ Ս.­ Մա­նու­կյան,­ Մ.­ Վար­դա­նյան,­ Լ.­ Սարգսյան,­ Ն.­Սմ­բա­տյան)­ե­ղել­է­Տրանսիլ­վա­նի­ա­յում,­ ծա­նո­թացել­ Կլուժ-Նա­պո­կա­ (ClujNapoca)­ և­ Գեռ­լա­ (Gherla)­ քա­ղաք­նե­րում­ պահ­վող­ հայ­ մշա­կույ­թի,­ մաս­նա­վո­րա­պես­ ար­վես­տի­ քիչ­ հայտ­նի­ գործե­րի­ հետ:­ Հայե­րի­ կող­մից­ 1700­թ.-ին­հիմն­ված­նախ­կին­

Ար­մե­նո­պո­լի­սում`­ Գեռ­լայում,­ հայ­ հե­տա­զո­տող­նե­րի­ խում­բը­ ծա­նո­թա­ցել­ է­ տե­ղի­ հայ­ կա­թո­լիկ­ Սուրբ­ Եր­րորդու­թյան­ե­կե­ղե­ցու­հայ­կա­կան­ ար­ձ ա­ն ագ­ր ու­թ յուն­ն ե­ր ին,­ պատ­մա­կան­ Հա­յաս­տա­նից,­ Կի­լի­կի­այից,­Կիպ­րո­սից,­Մուշից­և­այլ­քա­ղաք­նե­րից­տարված­ սր­բա­պատ­կեր­նե­րին,­ դի­ման­կար­նե­րին,­ ձե­ռա­գիր­ և­ հնա­տիպ­ գր­քե­րին,­ ար­ծաթե­ի­րե­րին,­ե­կե­ղե­ցա­կան­հին­ հան­դերձ­նե­րին,­ ծած­կոց­ներին,­ փայ­տե­ ար­ձան­նե­րին­ և­ այլ­ գոր­ծե­րի,­ ու­սում­նա­սի­րել­ դրանց­պահ­պան­ման­վի­ճա­կը: Ն­շենք,­որ­Գեռ­լայի­Սուրբ­ Եր­րոր­դու­թյան­ ե­կե­ղե­ցում­ պահ­վում­ են­ 17-20-րդ­ դա­րերի­424­գր­քեր,­ո­րոն­ցից­254-ը­ հնա­տիպ­ են:­ Այդ­տեղ­ կան­ նաև­ո­րոշ­ձե­ռա­գիր­մա­տյաններ:­ Դրանց­ մեծ­ մա­սը­ տեղա­փոխ­վել­է­Կլուժ-Նա­պո­կա,­ ո­րի­ հա­մալ­սա­րա­նի­ գրա­դարա­նում­ կա­ Գեռ­լայից­ տարված­հայ­կա­կան­57,­ի­սկ­տե­ղի­ քա­ղա­քային­ ար­խի­վում`­ 157­ ձե­ռա­գիր­մա­տյան: ­Խումբն­ այ­ցե­լել­ է­ նաև­ Գեռ­լայի­ Սուրբ­ Սո­ղո­մոն­ ե­կե­ղե­ցի,­ո­րը,­ը­ստ­ար­ձա­նագրու­թյան,­1723­թ.-ին­սկ­սել­են­ կա­ռու­ցել­ Սո­ղո­մոն­ և­ Աս­վադուր­ Շի­մա­յան­նե­րը­ և­ ա­վարտել­ են­ 1732­ թ.-ին:­ Նրանց­ ո­րմ­նան­կա­րը­ պահ­պան­վել­ է­ խո­րա­նի­ կող­քի­ պա­տին:­ Ար­շա­վախմ­բի­ ան­դամ­ներն­ ու­սում­նա­սի­րել­ են­ հայ­կական­ ար­ձա­նագ­րու­թյուն­նե­րը,­ ներ­սում­ պա­տե­րը­ զար­դարող­ մյուս­ ո­րմ­նան­կար­ները,­ սր­բա­պատ­կեր­նե­րը,­ ի­սկ­ Հայ­կա­կան­ ծխա­կան­ կենտրո­նում­ և­ ­ ­Հայոց­ մի­ու­թյան­ ա­կում­բում­դի­տար­կել­են­հայկա­կան­ յու­ղա­ներկ­ պատ­կերնե­րը,­ գոր­գե­րը,­ գր­քե­րի­ հավա­քա­ծու­նե­րը:­ Նրանք­ շր­ջել­ են­նաև­քա­ղա­քի­եր­բեմ­նի­հայաբ­նակ­փո­ղոց­նե­րով,­որ­տեղ­ քա­ղա­քային­ քան­դակ­նե­րի,­ կա­մա­րա­կապ­ դար­պաս­ներով­տնե­րի,­հայ­կա­կան­կր­թօջախ­նե­րի,­ բա­րե­գոր­ծա­կան­ և­ այլ­ հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի­ շեն­քե­րի­ մի­ջո­ցով­ պահ­պանվում­է­հայ­կա­կան­շուն­չը: Պ­րո­ֆե­սոր­Լևոն­Չու­գասզյա­նի­ խոս­քով`­ հայ­կա­կան­ ______________________________

Նելլի Սմբատյան և Մարիամ Վարդանյան

Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 12 ¦

12

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Սի­րի­ա­կան­ճգ­նա­ժամ.­ ո­ւ՞մ­էր­ձեռն­տու­այն ­ ի­րի­ան­իս­լա­մի­ու­քրիս­տո­նե­ու­թյան­գրե­թե­բո­լոր­ճյու­ղերն­ Ս ը­նդ­գր­կող­«­կաթ­սա»­է,­էթ­նի­կա­կան­ա­ռու­մով՝­բա­վա­կա­նին­ խայ­տաբ­ղետ:­Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ,­մինչ­հա­կա­մար­տու­թյան­ գո­տու­վե­րած­վե­լը­այն­ներ­քա­ղա­քա­կան­ա­ռու­մով­կա­յուն,­ բար­գա­վաճ­ու­ան­վտանգ­եր­կիր­էր:­Ը­ստ­այդմ՝­ո­՞ւմ­էր­ ձեռնտու­սի­րի­ա­կան­ճգ­նա­ժա­մը:­Թե­մայի­վե­րա­բե­րյալ­զրուցել­ե­նք­Ե­ՊՀ­ար­ևե­լա­գի­տու­թյան­ֆա­կուլ­տե­տի­դա­սա­խոս,­ Ե­ՊՀ­քա­ղա­քակր­թա­կան­և­մշա­կու­թային­հե­տա­զո­տու­թյուննե­րի­կենտ­րո­նի­տնօ­րեն,­1992-98­թթ.­Սի­րի­ա­յում­ՀՀ­ար­տակարգ­և­լի­ա­զոր­դես­պան­Դա­վիթ­Հով­հան­նի­սյա­նի­հետ:­ Մարիամ Վարդանյան

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 11

գաղ­թօ­ջախ­նե­րի­ ու­սում­նասիր­ված­ մշա­կույ­թը,­ պատմու­թյու­նը,­ ի­նչ­պես­ նաև­ թանգա­րան­նե­րում­ հա­վաք­ված­ ար­վես­տի­նմուշ­նե­րը­մեր­արվես­տի­պատ­մու­թյան­ու­մշակույ­թի­մի­փոքր­մասն­են­կազմում:­ «­Հայերն­ ո­ւր­ գնա­ցել­ են,­ ի­րենց­ հետ­ տա­րել­ են­ ի­րենց­ ձե­ռագ­րե­րը,­ ի­րենց­ ար­ծաթե­ ի­րե­րը,­ ե­կե­ղե­ցա­կան­ հագուստ­նե­րը,­աշ­խա­տել­են­այդ­ ե­րկր­նե­րում,­խաչ­քա­րեր,­ե­կեղե­ցի­ներ­ են­ կա­ռու­ցել,­ քաղաք­ներ­ են­ հիմ­նել,­ ի­նչ­պես­ Ռու­մի­նի­ա­յում­ Գեռ­լա­ քաղա­քը`­ Ար­մե­նո­պո­լի­սը:­ Ա­մեն­ տեղ­ գան­ձե­րի­ փոքր­ կղզիներ­ կան»,-­ ա­սում­ է­ Լևոն­ Չու­գաս­զյա­նը­ և­ հա­վե­լում,­ որ­ հա­յու­թյու­նը­ գրե­թե­ ամբող­ջու­թյամբ­ ձուլ­վել­ է,­ և­ ե­թե­ հե­տա­զո­տա­կան­այս­գոր­ծընթա­ցը­ ձգձգ­վեր,­ տա­սը­ տա­րի­ հե­տո­ Ռու­մի­նի­ա­յում­ այլևս­ ոչ­մի­հա­յա­խոս­մարդ­ չէր­ լինի,­մինչ­դեռ­Ռու­մի­նի­այի­հայ­ գաղ­թօ­ջա­խը­ Ե­րկ­րորդ­ համաշ­խար­հային­ պա­տե­րազմի­ ժա­մա­նակ­ բա­վա­կա­նին­ հա­յա­խոս­ էր,­ մար­դա­շատ­ ու­ ակ­տիվ:­ «Ա­մե­նուր,­ ո­ւր­ այ­ցե­լում­ է­ մեր­ ար­շա­վա­խում­բը,­ խանդա­վա­ռու­թյուն­է­սկս­վում­բնակիչ­նե­րի­ շր­ջա­նում:­ Հայեր,­ ով­քեր­ հայե­րեն­ ար­դեն­ չեն­ խո­սում,­ ո­րոնց­ հետ­ նույ­նիսկ­ ոչ­ մի­ եվ­րո­պա­կան­ լեզ­վով­ շփվել­չի­ստաց­վում,­քա­նի­որ­ ռու­մի­նա­խոս­կամ­հուն­գա­րախոս­ են,­ մեծ­ ու­րա­խու­թյամբ­ ու­ պատ­րաս­տա­կա­մու­թյամբ­ են­ մեզ­ ըն­դու­նում,­ քա­նի­ որ­ տվյալ­ տա­րածք­նե­րում­ հայ­ մաս­նա­գետ­ներ­ եր­բեք­ չեն­ ե­ղել,­ ու­սում­նա­սի­րու­թյուն-

­Գե­ղամ­Մե­լիք­բե­կյան

ներ­ չեն­ ի­րա­կա­նաց­րել­ և­ չեն­ շփ­վել­հայ­հա­մայն­քի­հետ»,-­ պատ­մում­է­ար­վես­տա­գե­տը:­ Ամ­բի­ո­նի­ վա­րի­չը­ վս­տահեց­նում­ է,­ որ­ Ռու­մի­նի­այի­ հայ­ մշա­կույ­թի­ ու­սում­նա­սիրու­թյու­նը­ հա­տուկ­ կար­ևորու­թյուն­ու­նի,­ո­րով­հետև­հայ­ ժո­ղո­վուր­դը­դա­րեր­շա­րու­նակ­ իր­ ներդ­րումն­ է­ ու­նե­ցել­ այդ­ ե­րկ­րում:­ «­Մեր­ ե­րկ­րի­ թան­գա­րաննե­րում­հա­վաք­վա­ծը­մեր­մշակույ­թի­ ու­ ար­վես­տի­ մի­ փոքր­ մասն­ է,-­ ա­սում­ է­ Լևոն­ Չուգաս­զյա­նը­և­հա­վե­լում,-­Ա­ստված­տա,­նաև­այլ­ե­րկր­նե­րում­ հայ­կա­կան­մշա­կու­թային­ժառան­գու­թյունն­ու­սում­նա­սի­րելու­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ լի­նի,­ ո­րով­հետև­ հայերն­ ամ­բողջ­ աշ­խար­հում­ մշա­կու­թային­ մեծ­ ժա­ռան­գու­թյուն­ ու­ ներդրում­ու­նեն»:­ Լ­ևոն­Չու­գաս­զյանն­ա­վելաց­րեց,­ որ­ ա­ռա­ջի­կա­ ծրագ­րե­րում­ նե­րառ­ված­ է­ նաև­ Ռու­մի­նի­ա­յում­ գտն­վող­ հայկա­կան­ գե­րեզ­ման­նե­րի­ տապա­նա­քա­րե­րի­ ու­սում­նա­սիրու­թյու­նը:­ Հա­վե­լենք,­ որ­ Ռու­մի­նիայի­ գի­տու­թյուն­նե­րի­ ազգային­ ա­կա­դե­մի­այի­ օ­ժանդա­կու­թյամբ­ Ռու­մի­նի­ա­յում­ կազ­մա­կերպ­վել­ են­ հայ-ռումի­նա­կան­ պատ­մա­կան,­ գեղար­վես­տա­կան­ա­ռն­չու­թյուննե­րին­և­նշա­նա­վոր­հա­յա­գետ,­ ար­ևե­լա­գետ­Հա­կոբ­Սի­րու­նու­ գոր­ծու­նե­ու­թյա­նը­ նվիր­ված­ գի­տա­ժո­ղով­ներ:­ Պրո­ֆե­սորն­ ը­նդ­գծեց,­ որ­ ա­ռա­ջի­կա­յում­ նա­խա­տես­վում­է­հրա­տա­րակել­ նշ­ված­ գի­տա­ժո­ղով­նե­րի­ ըն­թաց­քում­ ներ­կա­յաց­ված­ զե­կու­ցում­նե­րի­ ա­ռան­ձին­ ժողո­վա­ծու­նե­րը:­

­­ Պա­րո՛ն­ Հով­հան­նի­սյան,­ ի­՞նչ­ ի­րա­վի­ճակ­ էր­ Սի­րի­ ա­յում­մինչ­պա­տե­րազ­մա­ կան­թա­տե­րա­բեմ­դառ­նա­ լը: -­ Սի­րի­ան­ աշ­խար­հի­ ա­մենա­հին­ պե­տու­թյուն­նե­րից­ է:­ Ու­նե­նա­լով­ խաչ­մե­րու­կային­ դիրք՝­ այն,­ բնա­կա­նա­բար,­ մշտա­պես­ ե­ղել­ է­ տար­բեր­ պետու­թյուն­նե­րի,­ գեր­տե­րու­թյուննե­րի­ շա­հե­րի­ բախ­ման­ կի­զակե­տում:­ 20-րդ­ դա­րում­ էլ­ Սիրի­ան­ ան­ցավ,­ այս­պես­ ա­սած,­ քա­ղա­քա­կան­ մի­ շարք­ վայ­րիվե­րում­նե­րի­ մի­ջով՝­ 1-ին­ համաշ­խար­հային­ պա­տե­րազ­մից­ հե­տո՝­ 1920­ թ.-ին,­ Սայքս-Պիկո­ հա­մա­ձայ­նագ­րով­ այդ­ ե­րկրի­ կա­ռա­վար­ման­ ման­դա­տի­ հանձ­նու­մը­Ֆրան­սի­ային,­2-րդ­ աշ­խար­հա­մար­տից­ հե­տո­ անկա­խու­թյուն­ձեռք­բե­րե­լը,­1958­ թ.-ին­ Ա­րա­բա­կան­ Մի­ա­ցյալ­ Հան­րա­պե­տու­թյան­կազ­մի­մեջ­ մտ­նե­լը,­ 1970­ թ.-ի­ հե­ղաշր­ջումը:­ Սա­կայն­ հե­ղաշրջ­ման­ արդյուն­քում­1971­թ.­մար­տի­12-ին­

Դավիթ Հովհաննիսյան

նա­խա­գահ­ դար­ձավ­ ԲԱԱՍ­ կու­սակ­ցու­թյան­ (Ա­րա­բա­կան­ սո­ցի­ա­լիս­տա­կան­ վե­րածնն­դի­ կու­սակ­ցու­թյուն)­ ան­դամ­ Հաֆեզ­ալ-Ա­սա­դը,­և­կարճ­ժա­մանա­կա­հատ­վա­ծում­ ան­կա­յուն­ ու­թույլ­տն­տե­սու­թյամբ­եր­կի­րը­ թևա­կո­խեց­զար­գաց­ման­ու­կայու­նաց­ման­ շր­ջան:­ Ալ-Ասա­դը­ ե­րկ­րի­ զար­գաց­ման­ հիմ­քում­

դրեց­ ա­րա­բա­կան­ մի­աս­նության­ ու­ սո­ցի­ա­լիս­տա­կան­ գաղա­փա­րա­խո­սու­թյու­նը,­ և­ Սիրի­ան­դար­ձավ­տա­րա­ծաշր­ջանի­ կար­ևո­րա­գույն­ ե­րկր­նե­րից­ մե­կը:­ Կա­րե­լի­ է­ ար­ձա­նագ­րել,­ որ­1990-ա­կան­թթ.­Սի­րի­ան­լուծել­էր­իր­պա­րե­նային­ու­է­ներգե­տիկ­ ան­վտան­գու­թյան­ խընդիր­նե­րը­ և­ ներ­քա­ղա­քա­կան­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ա­ռու­մով­ կա­յուն,­ բար­գա­վաճ­ ու­ան­վտանգ­եր­կիր­դար­ձել: ­­ Այդ­ դեպ­քում­ ի­՞նչ­ հիմ­ քեր­ ու­նե­ին­ ներ­քա­ղա­քա­ կան­ը­նդ­վզում­նե­րը: -­Սի­րի­ան­«­կաթ­սա»­է,­որտեղ­ ապ­րում­ են­ իս­լա­մի­ ու­ քրիս­տո­նե­ու­թյան­ գրե­թե­ բո­լոր­ ո­ւղ­ղու­թյուն­նե­րի­ հա­մայնք­ներ՝­ ի­րենց­ ներ­քին­ ու­ ար­տա­քին­ հա­կա­սու­թյուն­նե­րով:­ Էթ­նի­կա­կան­ ա­ռու­մով­ նույն­պես­ բա­վա­կա­նին­ խայտաբ­ղետ­ է:­ Ու­րեմն­ այդ­ բարդ­ խճան­կա­րը­ ներ­դաշ­նակ­ ու­ կա­յուն­ պա­հե­լու­ հա­մար­ անհրա­ժեշտ­է­կենտ­րո­նա­կան­իշխա­նու­թյան­հզո­րու­թյու­նը,­ին­չը­ Հա­ֆեզ­ալ-Ա­սա­դի­օ­րոք­ա­պահով­ված­ էր:­ Ճիշտ­ է,­ այդ­ ժամա­նա­կաշր­ջա­նում­ նույն­պես­ կային­խն­դիր­ներ.­օ­րի­նակ՝­80ա­կան­թթ.­սկզ­բին­«­Մու­սուլ­ման­ եղ­բայր­ներ»­ կազ­մա­կեր­պության­ կող­մից­ խռո­վու­թյուն­ներ­ ու­ ա­հա­բեկ­չու­թյուն­ներ­ տե­ղի­ ու­նե­ցան,­ սա­կայն­ դրանք­ դաժա­նո­րեն­ ճնշ­վե­ցին:­ Այ­նո­ւամե­նայ­նիվ,­ «ա­րա­բա­կան­ գարունն»­ այդ­ ե­րկ­րում­ ի­րա­կան­ քայ­քայիչ­ ազ­դե­ցու­թյուն­ չէր­ ու­նե­նա,­ե­թե­չլի­ներ­դր­սի­ու­ժերի­մի­ջամ­տու­թյու­նը:­Հի­շեց­նեմ՝­ ը­նդ­վզ­ման­ ա­ռա­ջին­ օ­ջա­խը­ Դա­րա­յում­ էր,­ ո­րը­ գտն­վում­ է­ Հոր­դա­նա­նի­ սահ­մա­նին,­ մյուսը՝­ Թուր­քի­այի­ սահ­մա­նին­ (ի­ դեպ,­Դա­րայից­ցույց­է­ին­տալիս­բազ­մա­մարդ­հան­րա­հա­վաքի­ կադ­րեր,­ սա­կայն­ այդ­ քաղա­քում­ այդ­քան­ բնակ­չու­թյուն­ չկա):­ Այ­սինքն՝­ ներ­քա­ղա­քական­ ցն­ցում­նե­րի­ կազ­մա­կերպիչ­նե­րը­ նախ­ և­ ա­ռաջ­ այն­ ե­րկր­ներն­ է­ին,­ ո­րոնք­ ձգտում­ է­ին­ ի­րենց­ վե­րահս­կո­ղու­թյունը­ հաս­տա­տել­ Սի­րի­այի­ վրա:­ Պետք­ է­ հաշ­վի­ առ­նել,­ որ­ Սիրի­ա­յում­ իշ­խա­նու­թյունն­ ա­լավի­նե­րի­ ձեռ­քին­ էր,­ ո­րոնք­ շիա­կան­ դա­վա­նան­քի­ ը­նդ­հանուր­ գծից­ ան­ջատ­ված,­ բայց­ շիա­կան­ պատ­կա­նե­լի­ու­թյու­նը­ պահ­պա­նող­ մի­ ո­ւղ­ղու­թյուն­ է:­ Նրանք­Սի­րի­այի­բնակ­չու­թյան­ փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րից­ են,­ միշտ­ ճնշ­ված­ են­ ե­ղել,­ և­ սուննի-ա­լա­վի­ հա­րա­բե­րու­թյուն­ները­ շատ­ ծանր,­ դա­ժան­ պատ-

13

| www.ysu.am

մու­թյուն­ ու­նեն:­ Մե­ծա­մաս­նությու­նը­ սուն­նի­ներ­ են:­ Եվ­ ա­հա­ վեր­ջին­ գոր­ծոնն­ ա­կն­հայ­տորեն­ օգ­տա­գոր­ծել­ ցան­կա­ցող­ 2­ հար­ևան­ եր­կիր­ կա:­ Մե­կը­ Թուր­քի­ան­ է,­ որ­տեղ­ նաև­ սուֆի­ա­կան­ եղ­բայր­նե­րի­ մի­ջո­ցով­ կա­պեր­ կան­ սի­րի­ա­կան­ սուննի­ա­կա­նու­թյան­ ու­ թուր­քա­կան­ սու­ֆի­ա­կա­նու­թյան­միջև:­Բա­ցի­ դրա­նից՝­«­Մու­սուլ­ման­եղ­բայրնե­րը»,­ որ­ Թուր­քի­ա­յում­ մըշտա­պես­ու­ժեղ­են­ե­ղել­(այ­սօր`­ ա­ռա­վել­ ևս),­ նույն­պես­ կապված­ են­ սի­րի­ա­կան­ «­Մու­սուլման­ եղ­բայր­նե­րի»­ հետ:­ Մյուս­ կող­մից`­ ը­նդ­հա­նուր­ իս­լա­մական­ ծայ­րա­հե­ղա­կա­նու­թյու­նը՝­ հիմն­ված­ վա­հա­բի­ա­կա­նության­ հեն­քի­ վրա,­ ո­րը­ հա­կադր­վում­է­«­Մու­սուլ­ման­եղ­բայրնե­րի»­ գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյանը,­ Հա­ֆեզ­ Ա­սա­դի­ մահ­վա­նից­ հե­տո­ի­նչ-որ­հե­նա­րան­էր­գտել­ Սի­րի­ա­յում,­ին­չը­են­թադ­րում­է,­ որ­ Սաու­դյան­ Ա­րա­բի­այի­ համար­ նույն­պես­ դուռ­ էր­ բա­ցում­ այդ­ ե­րկ­րի­ գոր­ծըն­թաց­նե­րի­ վրա­ ազ­դե­ցու­թյուն­ ու­նե­նա­լու­ ա­ռու­մով:­ Ե­թե­ ը­նդ­հա­նուր­ աշխար­հա­քա­ղա­քա­կան­ տե­սակե­տից­ էլ­ դի­տար­կենք,­ ա­պա­ կն­կա­տենք,­ որ­ կա­ շի­ա­կան­ ազ­դե­ցու­թյան­ ներ­քո­ գտնըվող­ մի­ այս­պի­սի­ ա­ղեղ՝­ Ի­րան,­ Ի­րաք,­ Սի­րի­ա­ և­ Լի­բա­նան:­ Այս­ տե­սա­կե­տից­ էլ­ թե՛­ Թուրքի­ան,­ թե՛­ Սաու­դյան­ Ա­րա­բիան­ տա­րա­ծաշր­ջա­նում­ ի­րենց­ ազ­դե­ցու­թյունն­ ու­ժե­ղաց­նե­լու­

հա­մար,­ բնա­կա­նա­բար,­ պետք­ է­կտ­րե­ին­այդ­ա­ղե­ղը,­ին­չի­համար­ սի­րի­ա­կան­ սուն­նի­ա­կան­ մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը­ և­ ար­դեն­ նշ­ված­ մյուս­ ու­ժե­րի­ ներ­կայու­թյու­նը­ կար­ծես­ թե­ հիմք­ է­ին­ այդ­ պե­տու­թյուն­նե­րի­ գոր­ծողու­թյուն­նե­րի­ հա­մար:­ Հիմք­ էր­ նաև­ ան­կա­յուն­ վի­ճա­կը,­ ո­րն­ ա­ռա­ջա­ցել­ էր­ Բուշ­ Կրտ­սե­րի­ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նում­ Ա­ՄՆ-ի­ կող­մից­ Մեր­ձա­վոր­ Ար­ևել­քում­ ի­րա­կա­նաց­ված­ գոր­ծո­ղություն­նե­րի­ ար­դյուն­քում:­ Ը­նդ­ ո­րում,­Ա­ՄՆ-ն­էլ­հա­կաի­րա­նական­ իր­ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան­ ծի­րում­ ձգ­տում­ էր­ սահ­մա­նափա­կել­ կամ­ ը­նդ­հան­րա­պես­ վե­րաց­նել­ այն­ հնա­րա­վո­րություն­նե­րը,­ ո­րոնք­ ըն­ձեռ­վում­ է­ին­վե­րոն­շյալ­ա­ղե­ղի­շնոր­հիվ:­ Ի­նչ­ խոսք,­ Սի­րի­ան­ բռ­նա­պետա­կան­ եր­կիր­ էր­ իր­ բո­լոր­ թե­րու­թյուն­նե­րով՝­ կա­շա­ռա­կերու­թյուն,­ սո­ցի­ա­լա­կան­ ան­հավա­սա­րու­թյուն­և­այլն:­Եվ­ա­սել,­ թե­ սո­ցի­ա­լա­կան­ դժ­գո­հու­թյան­ նա­խադ­րյալ­ներ­ չկային,­ սխալ­ կլի­նի:­ Այ­դու­հան­դերձ­ դրանք­ չու­նե­ին­ այն­ խո­րու­թյու­նը,­ որ­ նմա­նօ­րի­նակ­ հա­կա­մար­տության­հան­գեց­նե­ին: ­­ Այժմ­ սի­րի­ա­կան­ ճգ­նա­ ժա­մին­ խառն­ված­ են­ մի­ շարք­ պե­տու­թյուն­ներ,­ ո­րոնց­ թվում՝­ գեր­տե­րու­ թյուն­ներ:­ Ի­՞նչ­ շա­հեր­ ու­ նեն­նրանք:

-­Իմ­տե­սա­կե­տից՝­Ռու­սաստա­նի­շա­հը­Մի­ջերկ­րա­կան­ծովի­ա­փին­ռազ­մա­կա­յան­ու­նավա­հան­գիստ­ ու­նե­նալն­ է,­ ի­նչն­ այդ­ տա­րա­ծաշր­ջա­նում­ ազդե­ցու­թյուն­ և­ Եվ­րո­պայի­ հետ­ այդ­ ու­ղով­ նա­վագ­նա­ցու­թյուն­ ա­պա­հո­վե­լու­մի­ջոց­է:­Թուր­քիայի­հա­մար­դա­ոչ­մի­այն­տարա­ծաշր­ջա­նի­ ազ­դե­ցու­թյան,­ այլև­ան­վտան­գու­թյան­խն­դիր­է­ քր­դա­կան­ հար­ցի­ հա­մա­տեքստում.­ ե­թե­ Սի­րի­ա­յում­ քր­դերն­ ի­նք­նա­վա­րու­թյուն­ ստա­նան,­ ա­պա­դա­նա­խա­դեպ­է­դառ­նում­ Թուր­քի­այի­քր­դե­րի­հա­մար: Բ­նա­կա­նա­բար,­ տա­րածաշր­ջա­նում­ ո­րո­շա­կի­ ազ­դեցու­թյուն­ պահ­պա­նե­լու­ ա­ռումով­ ի­րենց­ շա­հերն­ ու­նեն­ նաև­ տա­րա­ծաշր­ջա­նային­ ու­ եվրո­պա­կան­ ե­րկր­նե­րը,­ ի­նչ­պես­ նաև­Ա­ՄՆ-ը,­ո­րը­վեր­ջին­շր­ջանում­ Սի­րի­ա­յում­ մե­ծաց­նում­ է­ իր­ ռազ­մա­կան­ ներ­կա­յու­թյունը:­ Չնա­յած­ այն­ հայ­տա­րարու­թյուն­նե­րին,­ թե­ Սի­րի­ա­յում­ ջախ­ջախ­ված­ է­ «Իս­լա­մա­կան­ պե­տու­թյու­նը»,­ այ­նո­ւա­մե­նայնիվ­ այն­ դեռևս­ կեն­սու­նակ­ է­ և­ իր­շա­հերն­ու­նի: ­Սի­րի­այի­ առ­կա­ վի­ճա­կով,­ այս­պես­ ա­սած,­ ա­մե­նաեր­ջանիկն­ Իս­րայելն­ է,­ ո­րով­հետև­ Պա­ղես­տի­նի­ հար­ցում­ նրա­ հիմ­նա­կան­ դի­մադ­րող­ ու­ժե­րից­ եր­կու­սը՝­ Ի­րաքն­ ու­ Սի­րի­ան,­ ար­դեն­չե­զո­քաց­վել­են,­մնա­ցել­ է­մի­այն­Ի­րա­նը:

­­Ձեր­կար­ծի­քով՝­ի­՞նչ­սցե­ նա­րով­ կհան­գու­ցա­լուծ­վի­ սի­րի­ա­կան­ճգ­նա­ժա­մը: - Մի­ քա­նի­ սցե­նար­ներ­ կան,­ օ­րի­նակ՝­ մաս­նա­տե­լու­ սցե­նա­րը:­Տա­րա­ծաշր­ջա­նային­ ե­րկր­նե­րը,­ սա­կայն,­ Սի­րի­այի­ ամ­բող­ջա­կա­նու­թյան­մա­սին­են­ միշտ­ խո­սում,­ ո­րով­հետև­ մասնա­տե­լը­ շատ­ վատ­ նա­խա­դեպ­ է­և­կա­րող­է­շղ­թա­յա­կան­ռե­ակցի­այի­հան­գեց­նել:­Այժմ­կա­րող­ ե­նք­ մի­այն­ փաս­տել,­ որ­ առ­կա­ վի­ճա­կը­ դեռ­ եր­կար­ է­ տևե­լու,­ քա­նի­ որ­ որ­ևէ­ բա­նակ­ցու­թյուն­ ար­դյունք­ չի­ տա­լիս:­ Նույ­նիսկ­ խա­ղա­ղու­թյան­ գո­տի­նե­րում­ հն­չում­ են­ կրա­կոց­ներ,­ լի­նում­ են­ պայ­թյուն­ներ:­ Խն­դի­րը­ կարող­ է­ լուծ­վել­ մի­այն­ ՌԴ-ի­ և­ Ա­ՄՆ-ի­ փո­խա­դարձ­ հա­մաձայ­նու­թյան­դեպ­քում: ­­ Սի­րի­ա­կան­ ճգ­նա­ժամն­ ի­՞նչ­ազ­դե­ցու­թյուն­է­ու­նե­ ցել­Հա­յաս­տա­նի­վրա: -­Նախ­հս­կա­յա­կան­քա­նակով­ ՝­ մոտ­ 20.000­ հայ­ փախստա­կան­ներ­ե­նք­ըն­դու­նել,­ին­չը­ մեր­ ե­րկ­րի­ հա­մար­ բա­վա­կանին­ բարդ­ գոր­ծըն­թաց­ է:­ Այդ­ տե­ղա­հա­նու­թյան­ ար­դյուն­քում­ մենք­ կորց­րել­ կամ­ կորց­նում­ ե­նք­ սի­րի­ա­հայ­ հա­մայնք­նե­րը,­ ո­րոնք­ տա­րա­ծաշր­ջա­նում­ մեր­ ազ­դե­ցու­թյան­ կար­ևոր­ օ­ղակներն­ է­ին:­ Մյուս­ կող­մից՝­ Հայաս­տա­նը­Սի­րի­այի­հետ­ու­ներ­ ա­ռևտ­րատն­տե­սա­կան­ սերտ­ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ,­ ո­րոնք,­ բնա­կա­նա­բար,­խա­թար­վել­են: ­Սի­րի­ա­հայ­ հա­մայն­քը­ միշտ­շատ­ու­ժեղ­է­ե­ղել:­Ճիշտ­ է,­այ­սօր­հս­կա­յա­կան­հա­մայնքից­ փշուր­ներ­ են­ մնա­ցել,­ սակայն­ ե­կե­ղե­ցի­ներ,­ ա­կումբ­ներ­ կան,­ ո­րոնք­ դեռ­ գոր­ծում­ են:­ Այս­տեղ­ե­կած­հայե­րից­շա­տերը­սպա­սում­են,­որ­ճգ­նա­ժա­մը­ հան­գու­ցա­լուծ­վի,­և­ի­րենք­հետ­ գնան,­ ի­րենց­ տնե­րին,­ ու­նեցված­քին­տեր­կանգ­նեն:­Ի­դեպ,­ սի­րի­ա­հայե­րը­ բա­վա­կա­նին­ ար­ժա­նա­պա­տիվ,­ աշ­խա­տասեր­ու­մա­քուր­մար­դիկ­են­և­մեր­ մթ­նո­լորտն­ ի­նչ-որ­ ա­ռու­մով­ փո­խել­են:

14

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«­Դա­սա­խոս­նե­րի­ո­րա­կա­վոր­ման­ բարձ­րաց­ման­ծրագ­րե­րը­մշ­տա­պես­ կա­տա­րե­լա­գործ­վում­ե­ն».­ Ժաս­մեն­Ա­ղա­սյան ­ ա­սա­խոս­նե­րի­ո­րաԴ կա­վոր­ման­բարձ­րա­ցումը­Ե­ՊՀ-ո­ւմ­կր­թու­թյան­ ո­րա­կի­ա­պա­հով­ման­և­ լրա­ցու­ցիչ­կր­թու­թյան­ հա­մա­կար­գի­կա­յացման­ե­րաշ­խիքն­է:­Այդ­ ի­սկ­պատ­ճա­ռով­հա­մալսա­րա­նում­1968­թ.-ից­ ի­րա­կա­նաց­վող­ծրա­գի­րը­ պար­բե­րա­բար­կա­տարե­լա­գործ­վում­է:­Վեր­ջին­ փու­լի­պատ­մու­թյու­նը­ սկս­վում­է­2011­թ.-ից,­ե­րբ­ Ե­ՊՀ-ո­ւմ­մեկ­նար­կեց­կրեդի­տային­հա­մա­կար­գով­ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սական­կազ­մի­ո­րա­կա­վորման­բարձ­րաց­ման­կր­թագի­տա­կան­ծրա­գի­րը,­ո­րն­ է­ա­պես­նպաս­տում­է­Ե­ՊՀ­ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սական­կազ­մի­կր­թա­կան­և­ հե­տա­զո­տա­կան-մե­թոդա­կան­գոր­ծու­նե­ու­թյան­ ակ­տի­վաց­մա­նը:­ ­Վար­դու­հի­Զա­քա­րյան Եր­կու՝­ կր­թա­կան­ և­ հե­տազո­տա­կան­ կա­ռու­ցա­մա­սեր­ նե­րա­ռող­ ծրագ­րի­ շր­ջա­նակում­հաշ­վառ­վում­են­դա­սա­խոսի՝­ նաև­ հիմ­նա­կան­ ծրագ­րից­ դուրս­ ձեռք­ բե­րած­ կրե­դիտնե­րը:­ Այ­սինքն՝­ դա­սա­խո­սը­ ոչ­ մի­այն­ կու­տա­կե­լու,­ այլև­ իր­ վաս­տա­կած­ կրե­դիտ­նե­րը­ փոխան­ցե­լու­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ ու­նի:­Կրե­դի­տային­հա­մա­կարգի­ շնոր­հիվ­ դա­սա­խոսն­ ի­րեն­ հար­մար­ ժամ­կե­տում­ ան­հատա­կան­ ծրագ­րով­ մաս­նա­գիտա­կան­ և­ ման­կա­վար­ժա­կան­ հմ­տու­թյուն­ներ­ է­ ձեռք­ բե­րում:­ Ան­հա­տա­կան­ ծրագ­րով­ աշխա­տե­լը­ Ե­ՊՀ­ հիմ­նա­կան­ դասա­խո­սա­կան­ կազ­մին­ (շուրջ­ 900­ հո­գու)­ ծրագ­րում­ լի­ար­ժեքո­րեն­ ը­նդ­գրկ­վե­լու­ հնա­րա­վորու­թյուն­է­տվել:­ 2016-2017­ ո­ւս­տար­վա­նից­ սկս­վել­է­Ե­ՊՀ­պրո­ֆե­սո­րա­դասա­խո­սա­կան­ կազ­մի­ ո­րա­կավոր­ման­ բարձ­րաց­ման­ կր­թագի­տա­կան­ ծրագ­րի­ ե­րկ­րորդ­ փու­լը­(2016-2021­թթ.): «2002­ թ.-ից­ Ե­ՊՀ-ո­ւմ­ լրացու­ցիչ­ կր­թու­թյու­նը­ թևա­կո­խեց­ զար­գաց­ման­ նոր­ փուլ,­ ո­րը­ լի­ էր­ ժա­մա­նա­կա­կից­ ծրագ­րե-

րով:­ Դրանք­ ի­րա­կա­նաց­նե­լու­ հա­մար­ ստեղծ­վեց­ Ե­ՊՀ­ հետբու­հա­կան­ լրա­ցու­ցիչ­ կր­թության­ վար­չու­թյու­նը,­ ո­րը­ ներկա­յումս­ ու­նի­ եր­կու­ ծրա­գիր՝­ դա­սա­խոս­նե­րի­ո­րա­կա­վոր­ման­ բարձ­րա­ցում­ և­ մաս­նա­գետ­ների­ վե­րա­պատ­րաս­տում:­ Մասնա­գետ­նե­րի­ վե­րա­պատ­րաստման­ ծրագ­րով­ մեզ­ են­ դի­մում­ այլ­ կազ­մա­կեր­պու­թյուն­ներ,­ ո­րոնք­ որ­ևէ­ ա­ռար­կայի­ շր­ջանա­կում­ դա­սըն­թաց­ներ­ կազմա­կեր­պե­լու­ և­ ի­րենց­ մաս­նագետ­նե­րին­ վե­րա­պատ­րաս­տելու­ ցան­կու­թյուն­ ու­նեն:­ Մեզ­ հա­մար,­ այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ,­ ա­մե­նա­կար­ևո­րը­ դա­սա­խո­սական­ կազ­մի­ ո­րա­կա­վոր­ման­ բարձ­րաց­ման­ ծրագ­րերն­ են:­ Ո­ւս­տի­ մեր­ վար­չու­թյան­ գո­յության­ ըն­թաց­քում­ մշ­տա­պես­ նոր,­ ժա­մա­նա­կի­ պա­հանջ­ներին­և­բու­հի­զար­գաց­ման­ռազմա­վա­րա­կան­ծրագ­րին­հա­մահունչ­ կր­թա­կան­ ծրագ­րեր­ են­ ի­րա­կա­նաց­վել»,-­ պատ­մում­ է­ Ե­ՊՀ­հետ­բու­հա­կան­լրա­ցու­ցիչ­ կր­թու­թյան­ վար­չու­թյան­ պետ­ Ժաս­մեն­Ա­ղա­սյա­նը:­ Դա­սա­խոս­նե­րի­ կա­տարե­լա­գործ­ման­ 2011-2016­ թթ.­ ծրագ­րում­ 3­ կար­ևոր­ բա­ղադրիչ­ներ­ կային,­ ո­րոնք­ նո­րույթ­ է­ին­ հետ­բու­հա­կան­ լրա­ցու­ցիչ­ կր­թու­թյան­ ո­լոր­տում՝­ կրե­դիտային­հա­մա­կարգ,­ու­սուց­ման­ ան­հա­տա­կան­ պլան­ (բա­ցի­ պար­տա­դիր­ դա­սըն­թաց­ներից՝­ դա­սա­խո­սը­ հնա­րա­վորու­թյուն­ ու­ներ­ ը­նտ­րե­լու­ նաև­ այն­ ծրագ­րե­րը,­ ո­րոնց­ ու­զում­ է­ մաս­նակ­ցել)­ և­ հե­տա­զո­տական­ աշ­խա­տանք­ (դա­սա­խո­սը­ կրե­դիտ­ներ­ է­ կու­տա­կում­ գիտա­կան­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­ ար­դյունք­նե­րով):­Տի­կին­Ա­ղա­սյա­նի­ խոս­քով,­ ծրագ­րի­ 1-ին­ փուլի­ ամ­փոփ­ման­ ար­դյուն­քում­ ար­ձա­նագրվել­ են­ մի­ քա­նի­ կարևոր­ փաս­տեր.­ դա­սա­խոսնե­րի­ մի­ հատ­ված­ օ­տար­ված­ էր­ գի­տա­կան­ գոր­ծու­նե­ու­թյունից,­ ի­սկ­ ո­մանք­ էլ­ չէ­ին­ կա­րողա­ցել­ հաղ­թա­հա­րել­ անգլե­րենի­ քննու­թյու­նը.­ «­Շատ­ դա­սախոս­նե­րի­ գի­տա­կան­ գոր­ծունե­ու­թյու­նը­ մղ­ված­ էր­ հե­տին­ պլան,­ սա­կայն­ 2-րդ­ փու­լի­ ընթաց­քում,­ թեև­ ա­վարտ­վում­ է­ դեռևս­ե­րկ­րորդ­տա­րին,­պատկերն­ար­դեն­փոխ­վել­է»: ­Բաց­ հա­սա­րա­կու­թյան­ ի­նս­տի­տու­տի­ կող­մից­ ի­րա­կանաց­ված­ նա­խագ­ծի­ շր­ջա­նա-

Ժասմեն Աղասյան

կում­ փոր­ձա­գետ­նե­րը­ գնա­հատել­ և­ վեր­լու­ծել­ են­ Ե­ՊՀ­ պրոֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան­ կազմի՝­կրե­դի­տային­հա­մա­կար­գով­ ո­րա­կա­վոր­ման­ բարձ­րաց­ման­ կր­թա­գի­տա­կան­ ծրա­գի­րը:­ Ներ­կա­յաց­ված­ ար­դյունք­նե­րը­ հիմն­ված­է­ին­ո­ւնկն­դիր­դա­սախոս­նե­րի­ կար­ծիք­նե­րի­ վրա:­ Նրանց­ մի­ մա­սը­ դժ­գո­հու­թյուն­ էր­հայտ­նել՝­նշե­լով,­որ­ծրագրի­ պար­տա­դիր­ բա­ղադ­րիչ­նե­րը­ պետք­ է­ ա­վե­լի­ քիչ­ լի­նեն,­ ի­սկ­ կա­մընտ­րա­կա­նը՝­ շատ:­ Այս­ և­ այլ­ քն­նար­կում­նե­րի­ արդյունքնե­րը­ հաշ­վի­ առ­նե­լով՝­ հա­մապա­տաս­խան­ փո­փո­խու­թյուններ­են­ար­վել­ծրագ­րի­ե­րկ­րորդ­ փու­լում:­ « ­Կ ա ­տ ա ­ր ե ­լ ա ­գ ո ր ծ ­մ ա ն­ ծրագ­րի­ 2-րդ­ փու­լին­ մաս­նակցում­ են­ 1957­ թ.-ին­ և­ դրա­նից­ հե­տո­ ծն­ված­ Ե­ՊՀ­ հիմ­նա­կան­ կազ­մի­ դա­սա­խոս­նե­րը:­ Նոր­ ծրագ­րի­հա­մա­ձայն՝­5­տար­վա­ ըն­թաց­քում­ դա­սա­խո­սը­ դարձյալ­ պար­տա­վոր­ է­ հա­վա­քել­ 30­կրե­դիտ:­Սա­կայն­կր­թա­կան­ կա­ռու­ցա­մա­սից­ պար­տա­դիր­ է­ մնա­ցել­ եր­կու­ դա­սըն­թաց՝­ «Անգ­լե­րե­նը­ ա­կա­դե­մի­ա­կան­ մի­ջա­վայ­րում»­ և­ «­Մաս­նա­գիտու­թյան­ ար­դի­ հիմ­նախընդիր­նե­րը»:­ Մենք­ գի­տակ­ցում­ ե­նք,­որ­ա­ռա­վել­տա­րեց­դա­սախոս­նե­րի­ հա­մար­ դժ­վար­ է­ յուրաց­նել­ օ­տար­ լե­զուն,­ սա­կայն­ գի­տու­թյան­ժա­մա­նա­կա­կից­լեզուն­ան­գլե­րենն­է,­և­ե­թե­դա­սախոսն­ու­զում­է­հե­տա­զո­տա­կան­

աշ­խա­տանք­ կա­տա­րել,­ ա­պա­ պետք­ է­ տի­րա­պե­տի­ ան­գլե­րենին:­Մի­ա­ժա­մա­նակ­դա­սա­խոսից­ պա­հանջ­վում­ է­ 5­ տար­վա­ ըն­թաց­քում­ մեկ­ մա­կար­դա­կով­ բա­րե­լա­վել­ան­գլե­րե­նի­ի­մա­ցությու­նը:­Կար­ծում­ե­մ՝­այդ­ժամկե­տը­բա­վա­րար­է­քն­նու­թյա­նը­ պատ­րաստ­վե­լու­ հա­մար»,-­ ա­սում­ է­ Ժաս­մեն­ Ա­ղա­սյա­նը­ և­հա­վե­լում,­որ­Հա­յաս­տա­նը՝­ի­ դեմս­Մայր­բու­հի,­նե­րառ­ված­է­ մի­ջազ­գային­ կրթա­կան­ գործըն­թաց­նե­րում,­ ին­չի­ ար­դյունքում­ակ­տի­վա­ցել­է­ի­նչ­պես­ու-

սա­նող­նե­րի,­այն­պես­էլ­պրո­ֆեսո­րա­դա­սա­խո­սա­կան­ կազ­մի­ շար­ժու­նու­թյու­նը:­ Անգ­լե­րե­նի­ քն­նու­թյունն­ ի­րա­կա­նաց­վում­ է­ Ա­ՄՆ­ Բոստո­նի­ հա­մալ­սա­րա­նի­ ծրագրով:­ Ը­նտ­րու­թյու­նը­ պայ­մանա­վոր­ված­է­Բոս­տո­նի­հա­մալսա­րա­նի­կող­մից­ա­ռա­ջարկ­վող­ թես­տա­վոր­ման­թղ­թային­տարբե­րա­կով,­ քա­նի­ որ­ մե­ծա­հասակ­ դա­սա­խոս­նե­րը­ դժ­վա­րանում­ են­ աշ­խա­տել­ է­լեկտ­րոնային­հար­թա­կում: «­Բու­հը­ մեծ­ գու­մար­ներ­ է­ ծախ­սում,­ որ­պես­զի­ դա­սախոս­նե­րին­ մի­ջազ­գային­ փաստա­թուղթ­ շնոր­հի:­ Այն­ հա­վասա­րա­զոր­ է­ «TOEFL»-ին­ կամ­ «IELTS»-ին:­ Բնա­կա­նա­բար,­ այն­ ե­րի­տա­սարդ­ դա­սա­խոսնե­րը,­ ով­քեր­ ար­դեն­ քն­նություն­ներ­են­հանձ­նել­այդ­ծրագ­րե­րով,­ կա­րող­ են­ փո­խան­ցել­ ի­րենց­ կրե­դիտ­նե­րը»,-­ փաստում­է­Ժաս­մեն­Ա­ղա­սյա­նը: ­Վար­չու­թյան­ պետն­ ը­նդգծեց,­ որ­ ե­րի­տա­սարդ­ դա­սախոս­նե­րի­ հա­մար­ պար­տա­դիր­ ա­ռար­կա­ներ­ են­ հա­մար­վում­ նաև­ «­Դա­սա­վանդ­ման­ մեթոդ­նե­րի,­ ու­սում­նա­ռու­թյան­ և­ գնա­հատ­ման­հի­մունք­նե­րը»­ու­ «­Տե­ղե­կատ­վա­կան­ և­ հե­ռա­հաղոր­դակց­ման­ տեխ­նո­լո­գի­ա­ները»: 2016-2021­ թթ.­ հա­մար­ նախա­տես­ված­ծրագ­րի­գլ­խա­վոր­ նպա­տա­կը­ դա­սա­խո­սա­կան­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

կազ­մի­ նե­րու­ժի՝­ մաս­նա­գի­տական­ և­ ան­ձնային­ ո­րակ­նե­րի­ զար­գա­ցումն­է: «1-ին­ փու­լի­ ըն­թաց­քում­ վար­չու­թյան­ հետ­ հա­մա­գործակ­ցող­ ֆա­կուլ­տե­տային­ պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րի­ հետ­ քն­նար­կում­ներ­ ու­նե­ցանք.­ արդյուն­քում­ պարզ­վեց՝­ ո­րոշ­ դասա­խոս­ներ­ ոչ­ մի­այն­ դա­սավանդ­ման­ մե­թոդ­նե­րի,­ այլև­ գի­տե­լիք­նե­րի­ թար­մաց­ման­ խն­դիր­ ու­նեն:­ Այդ­ մա­սին­ են­ վկա­յում­ նաև­ ու­սա­նո­ղա­կան­ հար­ցում­նե­րը»,-­ նշում­ է­ Ժ.­ Ա­ղա­սյա­նը:­ ԵՊՀ­ հետ­բու­հա­կան­ լրացու­ցիչ­ կր­թու­թյան­ վար­չու­թյան­ պետն­ ը­նդ­գծում­ է­ նաև,­ որ­ ծրագ­րի­ ի­րա­կա­նաց­ման­ 1-ին­ փու­լում­ Ե­ՊՀ­ դա­սա­խոս­նե­րի­ հիմ­նա­կան­ մա­սի­ հա­մա­կարգչային­ը­նդ­հա­նուր­մա­կար­դա­կը­ գրե­թե­ ան­մխի­թար­ էր.­ ո­մանք­ չէ­ին­ տի­րա­պե­տում­ նույ­նիսկ­ տար­րա­կան­հմ­տու­թյուն­նե­րին:­ Եվ­ չնա­յած­ հի­մա­ պատ­կե­րը­ փոխ­վել­ է,­ սա­կայն­ խն­դի­րը,­ այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ,­ շա­րու­նակում­ է­ ար­դի­ա­կան­ մնալ.­ «­Գիտե­լիք­ներն­ ամ­րաց­նե­լու­ համար­ կի­րա­ռու­թյուն­ է­ պետք:­ Ցա­վոք,­հար­ցում­նե­րի­ար­դյունքում­պարզ­վել­է,­որ­դա­սա­խոսնե­րից­շա­տե­րը­նույ­նիսկ­ի­րենց­ է­լեկտ­րո­նային­փոս­տի­հաս­ցեն­ չեն­հի­շում»:­ Գի­տա­կան­ աշ­խա­տանքնե­րի­ գնա­հատ­ման­ ա­ռու­մով­ նույն­պես­ ո­րոշ­ փո­փո­խու­թյուն­ է­ե­ղել՝­հօ­գուտ­դա­սա­խոս­նե­րի:­ «Ծ­րագ­րի­հե­տա­զո­տա­կան­յուրա­քան­չյուր­ բա­ղադ­րիչ­ բարձր­ կրե­դիտ­ է­ ա­պա­հո­վում­ դա­սախո­սի­ հա­մար:­ 30­ ը­նդ­հա­նուր­ կրե­դի­տից­ 10-ը­ կու­տակ­վում­ է­ պար­տա­դիր­ բա­ղադ­րիչ­ներից.­ 3­ կրե­դիտ­ ան­գլե­րե­նից­ է,­ 2-ը՝­ «­Մաս­նա­գի­տու­թյան­ ար­դի­ հիմ­նախն­դիր­ներ»­ դա­սըն­թացից,­ ի­սկ­ 5-ը՝­ հե­տա­զո­տա­կան­ աշ­խա­տան­քից:­ Հա­մե­մա­տության­ հա­մար­ նշեմ,­ որ­ նախկի­նում­հոդ­վա­ծի­հա­մար­հե­ղի-

15

| www.ysu.am

նա­կը­ վաս­տա­կում­ էր­ հիմ­նակա­նում­ մեկ­ կրե­դիտ:­ Եվ­ այդ­ ա­մե­նը,­ կրկ­նում­ եմ,­ 5­ տար­վա­ ըն­թաց­քում»,-­ փաս­տում­ է­ տիկին­Ա­ղա­սյա­նը­և­ա­վե­լաց­նում,­ որ­ մնա­ցած­ 20­ կրե­դի­տը­ դասա­խո­սը­ կա­րող­ է­ հա­վա­քել­ կա­մընտ­րա­կան­ բա­ղադ­րիչ­ների­շր­ջա­նա­կում:­ Ժաս­մեն­ Ա­ղա­սյա­նը­ դասա­խոս­նե­րին­կոչ­է­ա­նում­ա­վելի­ ակ­տիվ­ լի­նել­ հատ­կա­պես­ վիր­տո­ւալ­ հար­թա­կում՝­ մատնան­շե­լով­ այն­ հան­գա­ման­քը,­ որ­Ե­ՊՀ­հետ­բու­հա­կան­լրացուցիչ­ կր­թու­թյան­ վար­չությունն­ ու­նի­նաև­կայք­(http://extension. ysu.am/),­ ի­նչ­պես­ նաև­ ֆեյսբուքյան­ էջ­ (Ե­ՊՀ­ հետ­բու­հական­ լրա­ցու­ցիչ­ կր­թու­թյան­ վար­չու­թյուն),­ ո­րոնց­ մի­ջո­ցով­ օգ­տա­տե­րե­րը­կա­րող­են­ի­րենց­ հու­զող­ հար­ցերն­ ո­ւղ­ղել­ վարչու­թյան­աշ­խա­տա­կից­նե­րին: ­Հա­վե­լենք­ նաև,­ որ­ դա­սախոս­նե­րի­ կա­տա­րե­լա­գործմանն­ո­ւղղ­ված­կր­թա­կան­ծրագ­րե­րը­ հե­ռա­հար­ նպա­տակ­ներ­ ու­նեն:­ «ERASMUS+»-ի­ հերթա­կան­ նա­խագ­ծի­ շր­ջա­նակում­ ներ­կա­յումս­ ի­րա­կա­նացվում­ է­ «­Փո­փո­խու­թյուն­ լսարա­նում.­ նո­րա­րա­րա­կան­ դասա­վանդ­ման­ և­ ու­սում­նա­ռության­ օ­ժան­դա­կում՝­ Ար­ևե­լյան­ գոր­ծըն­կե­րու­թյան­ ե­րկր­նե­րում­ ու­սա­նո­ղի­ ու­սում­նա­կան­ փորձա­ռու­թյան­ բա­րե­լավ­ման­ նպա­տա­կով»­ ծրա­գի­րը:­ Ե­ՊՀ­ ո­րա­կի­ ա­պա­հով­ման­ կենտ­րոնի­կող­մից­կյան­քի­կոչ­վող­նախա­գի­ծը­նպա­տա­կաուղղ­ված­է­ բարձ­րա­գույն­ կր­թու­թյան­ հիմնա­կան­ մար­տահ­րա­վեր­նե­րից­ մե­կի­ լուծ­մա­նը,­ այն­ է՝­ դա­սավանդ­ման­ և­ ու­սում­­նա­ռու­թյան­ մե­թոդ­նե­րի­զար­գաց­մա­նը­և­նորա­րա­րու­թյա­նը,­ ի­նչ­պես­ նաև­ դա­սա­վանդ­ման­գոր­ծըն­թա­ցում­ նո­րա­գույն­ տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի­ ներդր­մա­նը։­ Ժա­մա­նա­կա­կից­ աշ­խար­հում­ դա­ գերխն­դիր­ է­ նաև­ բարձ­րա­գույն­ կր­թու­թյան­ գլո­բալ­հա­մա­կար­գում։ Ն­պա­տա­կին­ հաս­նե­լու­ հա­մար­ կի­րա­կա­նաց­վեն­ մի­ շարք­ գոր­ծըն­թաց­ներ՝­ ո­ւղղված­ դա­սա­խոս­նե­րի­ վե­րապատ­րաստ­ման­ կենտ­րոն­նե­րի­ հզո­րաց­մա­նը,­ գոր­ծըն­կեր­ բուհե­րի­ դա­սա­խո­սա­կան­ կազ­մի­ կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի­ բարձ­րացմա­նը՝­ զար­գաց­նե­լով­ նրանց­ դա­սա­վանդ­ման­ նո­րա­րա­րա­կան­ հմտու­թյուն­նե­րը:­ Նա­խատես­վում­ է­ նաև­ հիմ­նել­ դա­սավանդ­ման­ և­ ու­սում­նա­ռու­թյան­ վիր­տո­ւալ­ ա­կա­դե­մի­ա՝­ որ­պես­ դա­սա­­խոս­նե­րի­և­ու­սա­նող­նե­րի­ կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի­ զար­գացման­վիր­տո­ւալ­հար­թակ։­ Այն­պես­ ո­ր՝­ Ե­ՊՀ­ դա­սախոս­նե­րը­ պետք­ է­ օգ­տա­գործեն­ կա­տա­րե­լա­գործ­ման­ բոլոր­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը՝­ և՛­ ո­րա­կա­վոր­ման­ բարձ­րաց­ման­ ըն­թա­ցիկ­ ծրա­գի­րը,­ և՛­ սպասվող­ վիր­տո­ւալ­ ա­կա­դե­մի­ան,­ և՛­ ի­հար­կե­ ա­մե­նա­կար­ևո­րը՝­ ի­նքնակր­թու­թյու­նը:

ԵՊՀ-ո­ւմ­հայ­տագր­վել­է­ 1519­դի­մորդ ­ ա­կա­լավ­րի­ա­տի­2018Բ 2019­ու­սում­նա­կան­ տար­վա­դի­մորդ­նե­րի­դիմում-հայ­տե­րի­ըն­դունման­ա­ռա­ջին­փու­լը,­ո­րը­ մեկ­նար­կել­էր­մայի­սի­ 5-ին,­ա­վարտ­վեց­հունի­սի­1-ին:­Այս­փու­լում­ բու­հեր­են­դի­մել­դպ­րոցնե­րի­այս­տար­վա­և­նախորդ­տա­րի­նե­րի­շր­ջանա­վարտ­նե­րը։ ­Նա­դեժ­դա­Տեր-Աբ­րա­հա­մյան «­Բա­կա­լավ­րի­ա­տի­ դիմում-հայ­տե­րի­ ըն­դուն­ման­ ա­ռա­ջին­ փու­լում­ Ե­ՊՀ­ է­ դիմել­1519­դի­մորդ,­ի­սկ­նա­խորդ­ տար­վա­ նույն­ ժա­մա­նա­կահատ­վա­ծում՝­ 2632­ դի­մորդ»,-­ մեզ­ հետ­ զրույ­ցում­ ա­սաց­ Ե­ՊՀ­ ըն­դու­նող­ հանձ­նա­ժո­ղովի­ պա­տաս­խա­նա­տու­ քարտու­ղար­ Վա­չա­գան­ Գալըստյա­նը:­ Նա­ նշեց,­ որ­ ը­ստ­ դիմորդ­նե­րի­ ան­վճար­ ա­ռա­ջին­ հայ­տե­րի՝­ պա­հանջ­ված­ են­ հետ­ևյալ­ մաս­նա­գի­տու­թյուննե­րը՝­ինֆորմատիկա և կիրառական մաթեմատիկա, ակտուարական և ֆինանսական մաթեմատիկա, տեղեկատվական անվտանգություն, իրավագիտություն, միջազգային հարաբերություններ, սերվիս, հանրային կառավարում, լրագրություն, կառավարում, ֆինանսներ:­ «Ըստ­ դի­մորդ­նե­րի­ անվճար­ ա­ռա­ջին­ հայ­տե­րի՝­ մտա­հո­գիչ­ վի­ճա­կում­ են­ քիմիա, սննդի անվտանգություն, կենսաֆիզիկա և կենսաինֆորմատիկա, երկրաբանություն, կենսաբանություն, կենսաքիմիա, աստվածաբանություն, եկեղեցաբանություն­ մաս­նա­գի­տու­թյուն­նե­րը:­ Այս­ մաս­նա­գի­տու­թյուն­ներն­ ու­նեն­ շատ­քիչ­դի­մորդ­ներ»,-­ա­սաց­ Ե­ՊՀ­ ըն­դու­նող­ հանձ­նա­ժո­ղովի­ պա­տաս­խա­նա­տու­ քարտու­ղա­րը: ­Դի­մում-հայ­տե­րի­ ըն­դունման­ ե­րկ­րորդ­ փու­լը­ կմեկնար­կի­հու­նի­սի­24-ին­և­կտ­ևի­ մինչև­հու­լի­սի­2-ը:­Այդ­փու­լին­ կմաս­նակ­ցեն­ ար­հես­տա­գործա­կան­ ու­սում­նա­րան­նե­րի­ ու­ քո­լեջ­նե­րի­ շր­ջա­նա­վարտնե­րը,­ ե­րկ­քա­ղա­քա­ցի­նե­րը­ և­ օ­տա­րերկ­րյա­ քա­ղա­քա­ցի­ները,­ ամ­ռա­նը­ ՀՀ­ ԶՈՒ-ից­ զորացր­ված­քա­ղա­քա­ցի­նե­րը։ Վ.­Գալս­տյա­նը­հայտ­նեց,­

Վաչագան Գալստյան

որ­ ի­նչ­պես­ նա­խորդ,­ այն­պես­ էլ­ այս­ տա­րի­ դի­մոր­դը­ կա­րող­ է­ հայ­տագ­րել­ եր­կու­ ան­վճար­ և­ո­ւթ­վճա­րո­վի­մաս­նա­գի­տություն­ներ:­ Նրա­ խոս­քով,­ ընդու­նե­լու­թյու­նը­ կի­րա­կա­նացվի­ 52­ կր­թա­կան­ ծրագ­րե­րի­ ո­ւղ­ղու­թյամբ:­ ԵՊՀ­ ըն­դու­նող­ հանձ­նաժո­ղո­վի­ պա­տաս­խա­նա­տու­ քար­տու­ղա­րը­ տե­ղե­կաց­րեց­ նաև,­ որ­ այս­ տա­րի­ հատկաց­վել­ են­ 2870­ վճա­րո­վի­ և­ 339­ան­վճար­տե­ղեր,­ո­րոն­ցից­ 38-ը­ նա­խա­տես­ված­ են­ ԶՈՒից­ զո­րացր­ված­ դի­մորդ­նե­րի­ հա­մար: «Ան­ցած­ տա­րի­ հան­րապե­տու­թյու­նում­ ու­նե­ինք­ մոտ­ 20­հա­զար­շր­ջա­նա­վարտ,­ի­սկ­ այս­տա­րի­այդ­թի­վը­կրկնա­կի­ նվա­զել­ է.­ ու­նենք­ շուրջ­ 9600­ շր­ջա­նա­վարտ:­ Այս­ տա­րի­ նվա­զել­ է­ նաև­ մի­աս­նա­կան­ քն­նու­թյուն­նե­րի­ հա­մա­կարգով­ ԳԹԿ-ո­ւմ­ հայ­տագր­ված­ դի­մորդ­նե­րի­ թի­վը.­ ան­ցած­ տա­րի­ հայ­տագր­ված­ է­ ե­ղել­ մոտ­ 9600­ դի­մորդ,­ ի­սկ­ այս­ տա­րի՝­4500­դի­մորդ:­Դի­մորդնե­րի­ նվազ­ման­ պատ­ճա­ռը­ 12-ա­մյա­ կր­թա­կան­ հա­մակար­գի­ ան­ցու­մային­ տա­րին­ է»,-­ ա­սաց­ Վ.­ Գալս­տյա­նը­ և­ հա­վե­լեց,­որ­դրա­կան­գնա­հատա­կան­ներ­ ստա­ցած­ բո­լոր­ դի­մորդ­նե­րը­ կըն­դուն­վեն,­ սակայն­ան­վճար­ըն­դուն­ված­դիմորդ­նե­րին­ա­ռա­ջի­կա­ո­ւս­տարում­ տար­կետ­ման­ ի­րա­վունք­ չի­տրա­մադր­վի:­ ԵՊՀ­ ըն­դու­նող­ հանձ­նաժո­ղո­վի­ պա­տաս­խա­նա­տու­ քար­տու­ղա­րը­ հայտ­նեց,­ որ­ մի­աս­նա­կան­ քն­նու­թյուն­ներով­ ըն­դու­նե­լու­թյան­ մր­ցույ-

թին­ մաս­նակ­ցում­ են­ շուրջ­ 80­ պե­տա­կան­ և­ մաս­նա­վոր­ բուհեր,­ որ­տեղ­ ան­վճար­ ու­ վճարո­վի­տե­ղե­րի­թի­վը­հաս­նում­է­ շուրջ­20­հա­զա­րի։­ Նա­ նաև­ ը­նդ­գծեց,­ որ­ ՀՀ­ պաշտ­պա­նու­թյան­ նա­խա­րարու­թյան­հա­մար­ան­վճար­տեղեր­չեն­հատ­կաց­վել,­քա­նի­որ­ ՊՆ-ի­կող­մից­ի­րա­կա­նաց­վում­ է­«­Պա­տիվ­ու­նեմ»­ծրա­գի­րը։ ­Խո­սե­լով­ Ե­ՊՀ­ ո­ւս­ման­ վար­ձա­չա­փե­րի­ մա­սին՝­ Վ.­ Գալս­տյա­նը­ փաս­տեց,­ որ­ Մայր­բու­հում­ո­ւս­ման­վար­ձերը՝­ բա­ցա­ռու­թյամբ­ մա­գիստրո­սա­կան­ մեկ­ ծրագ­րի,­ չեն­ թան­կա­ցել,­մնա­ցել­են­նույ­նը։­ Ի­ դեպ,­ Ե­ՊՀ­ ըն­դու­նող­ հանձ­նա­ժո­ղո­վի­ պա­տաս­խանա­տու­ քար­տու­ղարն­ ը­նդգծեց՝­ հան­րա­պե­տու­թյու­նում­ ըն­դու­նե­լու­թյան­ դաշ­տը,­ այնո­ւա­մե­նայ­նիվ,­ մի­աս­նա­կան­ չէ.­ «­Մոսկ­վայի­ Լո­մո­նո­սո­վի­ ան­վան­ պե­տա­կան­ հա­մալսա­րա­նի­ մաս­նա­ճյու­ղը,­ Հայաս­տա­նի­ա­մե­րի­կյան­և­Հայռու­սա­կան­ (Ս­լա­վո­նա­կան)­ հա­մալ­սա­րան­նե­րը­ տար­վա­ ըն­թաց­քում­ ա­ռան­ձին­ կազմա­կեր­պում­ են­ ըն­դու­նե­լություն­ ի­րենց­ բու­հի­ նա­խապատ­րաս­տա­կան­ կուր­սե­րից։­ Ըն­դու­նե­լու­թյան­ դաշ­տը­ հավա­սար­ մր­ցակ­ցային­ չէ,­ ինչից­տու­ժում­են­ՀՀ­պե­տա­կան­ բու­հե­րը:­ Հու­սով­ ե­նք,­ որ­ նոր­ ձևա­վոր­ված­ՀՀ­Կա­ռա­վա­րությու­նը­հա­վա­սար­պայ­ման­ներ­ կս­տեղ­ծի­ ՀՀ­ բո­լոր­ բու­հե­րի­ հա­մար,­ և­ ՀՀ-ո­ւմ­ գոր­ծող­ բոլոր­ բու­հե­րի­ քն­նու­թյուն­նե­րը­ կանց­կաց­վեն­ մի­աս­նա­կան­ ձևա­չա­փով»։

16

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Մայր­բու­հի­ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն­ա­ռա­վել­ շատ­գոր­ծուղ­վում­են­Գեր­մա­նի­ա ­ այի­սի­14-ին­Մայր­բուՄ հում­բաց­վեց­«­Գեր­մանի­ան՝­հե­տա­զո­տու­թյան­ եր­կիր»­խո­րագ­րով­ե­րկշա­բա­թյա­ցու­ցա­հան­դեսը:­Այն­կազ­մա­կեր­պել­ է­ին­Եր­ևա­նի­պե­տա­կան­ հա­մալ­սա­րա­նը­և­Գեր­մանա­կան­ա­կա­դե­մի­ա­կան­ փո­խա­նակ­ման­ծա­ռա­յությու­նը: Ա­նի­Պո­ղո­սյան ­Ցու­ցա­հան­դե­սի­ բաց­ման­ ա­րա­րո­ղու­թյա­նը­ մաս­նակ­ցում­ է­ին­ ՀՀ-ո­ւմ­ ԳԳՀ­ ար­տա­կարգ­ և­ լի­ա­զոր­ դես­պան­ Բերն­հարդ­ Մա­թի­աս­ Քիս­լե­րը,­ Ե­ՊՀ­ պրոռեկ­տոր­ Գե­ղամ­ Գևոր­գյա­նը,­ Ե­ՊՀ­ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սական­ կազ­մի­ ներ­կա­յա­ցու­ցիչներ,­ Եր­ևա­նում­ DAAD-ի­ թի­մի­ ան­դամ­նե­րը,­ի­նչ­պես­նաև­նախկին­և­ներ­կա­կր­թա­թո­շա­կա­ռուներ:­ ԵՊՀ-ն­ և­ Գեր­մա­նա­կան­ ա­կա­դե­մի­ա­կան­ փո­խա­նակման­ ծա­ռա­յու­թյու­նը­ (DAAD)­ ու­նեն­ եր­կար­ տա­րի­նե­րի­ սերտ­ և­ ար­դյու­նա­վետ­ հա­մա­գործակ­ցու­թյան­փորձ:­Այդ­հա­մա-

Ձախից՝ Բերնհարդ Մաթիաս Քիսլեր

գոր­ծակ­ցու­թյան­ ար­դյուն­քում­ Ե­ՊՀ-ի­բազ­մա­թիվ­ու­սա­նող­ներ,­ ե­րի­տա­սարդ­ գիտ­նա­կան­ներ,­ դա­սա­խոս­ներ­ գի­տա­կան­ համա­գոր­ծակ­ցու­թյուն­ են­ սկ­սել­ գեր­մա­նա­կան­ բու­հե­րի,­ գի­տահե­տա­զո­տա­կան­ կենտ­րոն­նե­րի­ հետ,­ տպագ­րել­ հա­մա­տեղ­ գիտա­կան­ հոդ­ված­ներ,­ կյան­քի­ կո­չել­ գի­տա­կան­ նոր­ ծրագ­րեր:­ Ը­ստ­այդմ,­պա­տա­հա­կան­չէ,­որ­ ցու­ցադ­րու­թյու­նը­ կազ­մա­կերպվել­էր­Ե­ՊՀ-ո­ւմ,­քա­նի­որ­կր­թաթո­շա­կա­ռու­նե­րի­մեծ­մա­սը­հենց­

հա­մալ­սա­րա­նա­կան­ներն­են: ­Ցու­ցա­հան­դե­սում­ տեղ­ է­ին­ գտել­ Գեր­մա­նի­այի­ գի­տա­կան­ տար­բեր­ո­լորտ­նե­րում­կա­տարված­գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան­աշխա­տանք­նե­րը՝­ վի­ճա­կագ­րությամբ­և­փաս­տե­րով: ՀՀ-ո­ւմ­ԳԴՀ­դես­պան­Բերնհարդ­ Մա­թի­աս­ Քիս­լե­րը­ ող­ջունեց­ ներ­կա­նե­րին­ և­ շեշ­տեց,­ թե­ ի­նչ­քան­ կար­ևոր­ է­ գի­տա­կան­ աշ­խար­հում­ ձեռք­բե­րում­ներով­ չբա­վա­րար­վելն­ ու­ ա­վե­լիին­ ձգտե­լը:­ Դես­պա­նի­ խոս­քով՝­

գի­տա­կան­ աս­պա­րե­զում­ ու­նեցած­ ձեռք­բե­րում­նե­րով­ ժա­մանա­կա­կից­մարդն­աշ­խար­հին­ոչ­ միայն­իր­ան­ձի,­այլև­իր­ե­րկ­րի­ գի­տա­կան­ նե­րուժն­ է­ ներ­կայաց­նում.­ «­Գեր­մա­նի­ան­ և­ Հայաս­տա­նը­ նման­ են­ ի­րար.­ երկուսն­էլ­օգ­տա­կար­հա­նա­ծո­ներով­հա­րուստ­չեն:­Եր­կու­ե­րկըրնե­րի­ ա­մե­նա­կար­ևոր­ «օգ­տակար­ հա­նա­ծոն»­ մարդ­կային­ նե­րուժն­է,­ո­րն­էլ­մենք­փոր­ձում­ ե­նք­զար­գաց­նել»:­ ԵՊՀ­ պրո­ռեկ­տոր­ Գե­ղամ­ Գևոր­գյանն­ էլ­ ա­ռանձ­նացրեց­ այն­ փաս­տը,­ որ­ ի­նչ­պես­ DAAD-ի,­այն­պես­էլ­գեր­մա­նական­մյուս­ծրագ­րե­րի­և­հա­մալսա­րան­նե­րի­ ըն­ձե­ռած­ հնա­րավո­րու­թյուն­նե­րի­ շնոր­հիվ­ Մայր­ բու­հի­ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն­ ա­ռա­վել­ շատ­ գոր­ծուղ­վում­ են­ հենց­ Գեր­մա­նի­ա:­ Ե­ՊՀ-ն­ համա­գոր­ծակ­ցու­թյուն­ է­ ծա­վա­լել­ գեր­մա­նա­կան­ այն­պի­սի­ բու­հերի­հետ,­ի­նչ­պի­սիք­են­Ռոս­տո­կի­ հա­մալ­սա­րա­նը,­ ո­րի­ հետ­ ի­րակա­նաց­րել­ է­ մա­գիստ­րո­սա­կան­ ծրագ­րեր,­Բեռ­լի­նի,­Հալ­լե­ի,­Օրդեն­բուր­գի­հա­մալ­սա­րան­նե­րը: ­Գե­ղամ­ Գևոր­գյա­նը­ նշեց­ նաև­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ ա­մե­նա­կար­ևոր­ տար­րի­ մա-

սին.­ փո­խա­նակ­ման­ ծրագ­րե­րի­ շնոր­հիվ­ու­սա­նող­նե­րը­ոչ­մի­այն­ ծա­նո­թա­նում­ են­ գեր­մա­նա­կան­ ա­կա­դե­մի­ա­կան­ մի­ջա­վայ­րին,­ այլև­մշա­կույ­թին՝­ը­նդ­հուպ­գերմա­նա­կան­ կա­նո­նա­կարգ­վածու­թյուն­ և­ ճշ­տա­պա­հու­թյուն:­ Հե­տա­գա­յում­ու­սա­նող­ներն­այդ­ փոր­ձա­ռու­թյուն­նե­րը­ կի­րա­ռում­ են­հայ­րե­նի­քում:­ ԵՊՀ­ կեն­սա­բա­նու­թյան­ ֆա­կուլ­տե­տի­ կեն­սա­քի­մի­այի,­ ման­րէ­ա­բա­նու­թյան­ և­ կեն­սատեխ­նո­լո­գի­այի­ամ­բի­ո­նի­վա­րիչ­ Ար­մեն­ Թռ­չու­նյանն­ էլ­ ան­դրադար­ձավ­իր­փոր­ձին՝­պատ­մե­լով­ այն­հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի­մասին,­ո­րոնք­գի­տա­կան­հե­տա­զոտու­թյուն­ներ­ կա­տա­րող­ ան­ձին­ ըն­ձե­ռում­է­Գեր­մա­նի­ան:­ «­Ցու­ցա­հան­դեսն­ ու­նի­ երկու­ կար­ևոր­ նպա­տակ,-­ մեզ­ հետ­ զրույ­ցում­ ա­սաց­ DAAD­ եր­ևա­նյան­ գրա­սե­նյա­կի­ ղե­կավար,­ Ե­ՊՀ­ դա­սա­խոս­ Սիլ­վի­ա­ Շմի­դը,-­ա­ռա­ջի­նը՝­տե­ղե­կաց­նել­ և­ո­ւղ­ղոր­դել­այն­ու­սա­նող­նե­րին,­ ով­քեր­ դեռևս­ չեն­ կողմ­նո­րոշվում­ հե­տա­զո­տա­կան­ ծրագ­րերի­ը­նտ­րու­թյան­հար­ցում,­և­ե­րկրորդ՝­կապ­ստեղ­ծել­նախ­կին­և­ ներ­կա­ կր­թա­թո­շա­կա­ռու­նե­րի­ միջև»:

Վ­լա­դի­միր­Հա­րու­թյու­նյա­նի­հա­մար­ մր­ցա­նակն­ա­նակն­կալ­է­ե­ղել ԵՊՀ­ռա­դի­ո­ֆի­զի­կայի­ ֆա­կուլ­տե­տի­կի­սա­հա­ղորդիչ­նե­րի­ֆի­զի­կայի­և­միկրոէ­լեկտ­րո­նի­կայի­ամ­բիո­նի­վա­րիչ,­ֆիզ­մաթ.­գիտ.­ դոկ­տոր,­պրո­ֆե­սոր,­ՀՀ­ ազ­գային,­ՀՀ­ին­ժե­նե­րական­և­Մի­ջազ­գային­ճարտա­րա­գի­տա­կան­ա­կա­դեմի­ա­նե­րի­ա­կա­դե­մի­կոս,­ՀՀ­ գի­տու­թյան­վաս­տա­կա­վոր­ գոր­ծիչ­Վլա­դի­միր­Հա­րությու­նյա­նին­Այ­լընտ­րանքային­է­ներ­գե­տի­կայի­և­ է­կո­լո­գի­այի­մի­ջազ­գային­ ա­սո­ցի­ա­ցի­այի­(IAAEE)­ ա­ռա­ջադր­մամբ­«ISJAEE»­ (International­scientfic­ journal­for­alternative­energy­ and­ecelogy)­մի­ջազ­գային­ գի­տա­կան­հան­դե­սը­շնորհել­է­«FOR­USEFUL­ LABOUR»­ոս­կե­մե­դալ: ­ Ք­նար­Մի­սա­կյան

ԵՊՀ­ գիտ­նա­կա­նը,­ ով­ մեծ­ ա­վանդ­ ու­նի­ ֆի­զի­կայի,­ ֆի­զիկա­կան­ քի­մի­այի­ և­ կի­սա­հա-

ղորդ­չային­ տեխ­նի­կայի,­ ա­րեգակ­նային­ է­ներ­գի­այի­ փո­խակերպ­ման­և­սեն­սո­րի­կայի­բնագա­վառ­նե­րում,­ պարգ­ևատր­վել­ է­ ջրած­նի­ ան­վտան­գու­թյան­ աս­պա­րե­զում­ մեծ­ ներդր­ման­ հա­մար: Վ­լա­դի­միր­Հա­րու­թյու­նյա­նի­ հա­մար­ մր­ցա­նակն­ ա­նակընկալ­ է­ ե­ղել:­ Մեզ­ հետ­ զրույ­ցում­ պա­րոն­Հա­րու­թյու­նյանն­ա­սաց,­ որ­ շատ­ ու­րախ­ է­ բա­վա­կա­նին­ բարձր­ վար­կա­նիշ­ ու­նե­ցող­ միջազ­գային­ այդ­ ամ­սագ­րի­ կողմից­ ոս­կե­ մե­դալ­ ստա­նա­լու­ կա­պակ­ցու­թյամբ.­ «­Կար­ևոր­ է,­ որ­ ամ­սագ­րի­ խմ­բագ­րա­կան­ խորհր­դի­ կազ­մում­ ը­նդ­գրկ­ված­ են­բազ­մա­թիվ­ան­վա­նի­գիտ­նական­ներ:­ Ի­ դեպ,­ ես­ նույն­պես­ ը­նդ­գրկ­ված­եմ­այդ­կազ­մում»: Աշ­խա­տե­լով­ ա­րե­գակնային­է­ներ­գի­այի­փո­խա­կերպման­ ձևե­րից­ մե­կի­ և­ տար­բեր­ տի­պի­սեն­սոր­նե­րի­պատ­րաստման­ ո­ւղ­ղու­թյուն­նե­րով՝­ ­ Ե­ՊՀ­ ռա­դի­ո­ֆի­զի­կայի­ ֆա­կուլ­տե­տի­ կի­սա­հա­ղորդ­չային­ սար­քե­րի­ և­ նա­նո­տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի­ կենտրո­նի­ գի­տա­կան­ ղե­կա­վար­ Վ.­

Վլադիմիր Հարությունյան

Հա­րու­թյու­նյա­նը­ բազ­մա­թիվ­ մրցա­նակ­ներ­ է­ ստա­ցել:­ Նրա­ աշ­խա­տանք­նե­րը­ մեծ­ ճա­նաչում­ ու­նեն­ ի­նչ­պես­ Հա­յաս­տանում,­ այն­պես­ էլ­ ար­տա­սահմա­նում:­ Գրա­կա­նու­թյան­ մեջ­ միայն­ նրա­ 5­ աշ­խա­տանք­ներից­ կա­տար­վել­ են­ գրե­թե­ 1000­ մեջ­բե­րում­ներ: ­Գիտ­նա­կա­նը­ պատ­մեց,­ որ­ դպ­րո­ցա­կան­ տա­րի­նե­րին­ մասնա­գի­տու­թյան­ ը­նտ­րու­թյան­

հար­ցում­շատ­տար­բե­րակ­ներ­է­ ու­նե­ցել­և­մի­այն­վեր­ջին­դա­սարա­նում­ է­ ո­րո­շել,­ որ­ ֆի­զի­կոս­ է­ դառ­նա­լու.­ «1957­ թվա­կանն­ էր,­ ե­րբ­ ձեռքս­ ըն­կավ­ «Юность»­ ամ­սա­գի­րը,­ ո­րի­ մեջ­ կի­սա­հաղոր­դիչ­նե­րի­ մա­սին­ շատ­ հետաքր­քիր­հոդ­ված­կար:­Այդ­օրվա­նից­ հրա­պուր­վե­ցի­ ու­ վերջնա­կա­նա­պես­ ո­րո­շե­ցի­ ը­նտ­րել­ այս­մաս­նա­գի­տու­թյու­նը»: Վ­լա­դի­միր­Հա­րու­թյու­նյա­նը­

հի­շեց,­ որ­ դեռևս­ խորհր­դային­ տա­րի­նե­րին­ Ե­ՊՀ-ն­ ա­րե­գակնային­ է­ներ­գի­այի­ ֆո­տոէ­լեկտրաքն­նա­կան­ փո­խա­կերպ­ման­ ե­ղա­նա­կով­ ա­ռա­ջա­տարն­ էր:­ Ը­նդ­ո­րում,­աշ­խա­տում­է­ին­նաև­ ոչ­տե­սա­նե­լի­տի­րույ­թում­տվիչներ­ ստեղ­ծե­լու­ ո­ւղ­ղու­թյամբ,­ ին­չը­ ռազ­մա­կան­ նշա­նա­կություն­ ու­ներ.­ «Մեծ­ հա­ջո­ղություն­ներ­ ու­նենք,­ աշ­խա­տում­ ե­նք­ տար­բեր­ ա­ռա­ջա­տար­ ե­րկր­նե­րի­հետ:­Պե­տու­թյունն­էլ­ հնա­րա­վո­րու­թյան­ սահ­ման­ներում­ ա­ջակ­ցում­ է,­ Գի­տու­թյան­ պե­տա­կան­ կո­մի­տե­ի­ կող­մից­ ֆի­նան­սա­վոր­վում­ ե­նք­ ու­ փորձում­ ա­վե­լի­ ար­դյու­նա­վետ­ աշխա­տանք­ներ­ի­րա­կա­նաց­նել»: Պա­րոն­ Հա­րու­թյու­նյանն­ ու­րա­խու­թյամբ­ փաս­տեց,­ որ­ ա­ռա­ջի­կա­յում­ էլ­ կշա­րու­նակվեն­ աշ­խա­տանք­նե­րը՝­ շնոր­հիվ­ ֆա­կուլ­տե­տում­ սո­վո­րող­ խելա­ցի­ և­ ձգ­տող­ ու­սա­նող­նե­րի.­ «­Մենք­ ա­ջակ­ցում­ ե­նք­ ե­րի­տասարդ­նե­րին,­տեղ­տա­լիս­նրանց­ ու­ լու­ծում­ նաև­ սերն­դա­փո­խության­հար­ցը»:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

17

| www.ysu.am

«Նրանք­բո­լո­րին­ա­պա­ցու­ցե­ցին,­ որ­ի­րենք­են­պե­տու­թյան­վաղ­վա­օ­րը».­ Գա­գիկ­Ղա­զի­նյան ­ ա­յաս­տա­նում­տե­ղի­ Հ ու­նե­ցած­քա­ղա­քա­կան­ վեր­ջին­գոր­ծըն­թաց­նե­րի,­ մաս­նա­վո­րա­պես­ՀՀ­սահմա­նադ­րա­կան­փո­փոխու­թյուն­նե­րի,­ՀՀ­վարչա­պե­տի­ը­նտ­րու­թյու­նից­ հե­տո­հա­վա­նա­կան­ի­րավի­ճակ­նե­րի,­ի­նչ­պես­նաև­ խա­ղաղ­զանգ­վա­ծային­ ցույ­ցե­րի­վե­րա­բերյալ­ լրագ­րող­Վար­դու­հի­Զաքա­րյա­նը­զրու­ցել­է­Ե­ՊՀ­ ի­րա­վա­գի­տու­թյան­ֆակուլ­տե­տի­դե­կան,­պրոֆե­սոր­Գա­գիկ­Ղա­զի­նյանի­հետ: ­­ Պա­րո՛ն­ Ղա­զի­նյան,­ ա­րդյո՞ք­ ՀՀ­ Սահ­մա­ նադ­րու­թյու­նում­ փո­փո­ խու­թյուն­ներ­ կա­տա­րե­ լու,­ ի­նչ­պես­ նաև­ ե­րկ­րի­ խորհր­դա­րա­նա­կան­ կա­ ռա­վար­ման­ձևին­ան­ցնե­ լու­ ան­հրա­ժեշ­տու­թյուն­ կար: -­ Նախ­ և­ ա­ռաջ­ հարկ­ եմ­ հա­մա­րում­նշել,­որ­ՀՀ­նա­խագա­հին­ ա­ռըն­թեր­ սահ­մա­նադ­րա­կան­ բա­րե­փո­խում­նե­րի­ մաս­նա­գի­տա­կան­ հանձ­նաժո­ղո­վի­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­ ընթաց­քում­ տպա­վո­րու­թյուն­ չի­ ե­ղել,­ որ­ Սահ­մա­նադ­րու­թյունը­փոխ­վում­է­կոնկ­րետ­ան­ձի­ կամ­ կու­սակ­ցու­թյան­ շա­հե­րի­ հա­մար:­ Գո­նե­ ի­նձ­ հա­մար­ այդ­պի­սի­ կան­խա­վար­կած­ չի­ ե­ղել:­ Սա­կայն­ հի­մա­ արդեն­ շատ­ ի­րո­ղու­թյուն­ներ­ են­ բա­ցա­հայտ­վել:­ Կար­ծում­ եմ`­ ե­րկ­րի­ կա­ռա­վար­ման­ ձևի­ փո­փո­խու­թյան­ հա­մար­ օբյեկ­տիվ­ հիմ­քեր­ չկային:­ Այդ­մա­սին­ես­բազ­միցս­ա­սել­ եմ­ ի­նչ­պես­ հանձ­նա­ժո­ղո­վի­ աշ­խա­տանք­նե­րի­ ըն­թացքում,­ այն­պես­ էլ­ դրա­նից­ հետո:­ Խոսքն­ ա­ռա­ջին­ հեր­թին­ ե­րկ­րում­կա­յա­ցած­քա­ղա­քական­ դաշ­տի­ առ­կա­յու­թյան­ մա­սին­ է՝­ ի­ դեմս­ հս­տակ­ գաղա­փա­րա­խո­սու­թյուն­ներ­ դավա­նող­ քա­ղա­քա­կան­ ու­ժե­րի,­ կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի,­ ո­րոնք­ ը­նտ­րու­թյուն­նե­րի­ ժա­մա­նակ­ ը­նտ­րո­ղին­ ներ­կա­յաց­նում­ են­ ի­րենց­ ծրագ­րե­րը՝­ ժո­ղովր­դի­ վս­տա­հու­թյան­քվեն­ստա­նալու­ և­ ա­ռա­ջի­կա­ հինգ­ տա­րինե­րին­ եր­կի­րը­ կա­ռա­վա­րե­լու­ հա­մար:­ Սա­կայն­ բո­լորս­ ե­նք­

դ­րա­կան­ և­ այլ­ նա­խա­պատրաս­տա­կան­ աշ­խա­տանքներ,­դրանց­հի­ման­վրա­ի­րակա­նաց­նել­ ա­զատ­ և­ ար­դար­ ար­տա­հերթ­ ը­նտ­րու­թյուն­ներ­ ու­ ամ­րագ­րել­ ժո­ղովր­դի­ ի­րական­կամ­քը:

Գագիկ Ղազինյան

հաս­կա­նում,­ որ­ մեր­ ի­րա­կանու­թյու­նը­ շատ­ հե­ռու­ է­ վերը­ շա­րադր­վա­ծից:­ Չնա­յած­ նշ­ված­ օբյեկ­տիվ­ հիմ­քե­րի­ բա­ցա­կա­յու­թյա­նը՝­ 2015­ թ.­ սահ­մա­նադ­րա­կան­ փո­փոխու­թյուն­նե­րից­ հե­տո­ եր­կիրն­ ան­ցավ­ խորհր­դա­րա­նա­կան­ կա­ռա­վար­ման­ հա­մա­կար­գին­ և­2017­թ.­խորհր­դա­րա­նա­կան­ ը­նտ­րու­թյուն­նե­րի­ ար­դյունքում­ ՀՀԿ-ն,­ մե­ծա­մաս­նություն­ ստա­նա­լով­ Ազ­գային­ ժո­ղո­վում,­ ստանձ­նեց­ հե­տագա­ 5­ տա­րի­նե­րին­ եր­կի­րը­ կա­ռա­վա­րե­լու­ ղե­կը:­ Թվում­ էր,­ թե­ ա­մեն­ ի­նչ­ կա­տար­վել­ է­ օ­րեն­քի­ շր­ջա­նա­կում:­ Սակայն­ ը­նտ­րու­թյուն­նե­րից­ մեկ­ տա­րի­ հե­տո­ ե­րկ­րում­ սկիզբ­ ա­ռած­ հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան­ հզոր­ դժ­գո­հու­թյան­ ա­լի­քը­ մեր­ժեց­գոր­ծող­իշ­խա­նու­թյանը՝­ դրա­նով­ ի­սկ­ կաս­կա­ծի­ տակ­ դնե­լով­ ը­նտ­րու­թյուն­ների­ ար­դյունք­նե­րը:­ Քա­նի­ որ­ ե­րկ­րում­ իշ­խա­նու­թյունն­ էլ­ պատ­կա­նում­ է­ ժո­ղովր­դին,­ հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան­ ը­նդ­վըզմամբ­վեր­ջինս­ցույց­տվեց,­որ­ դժ­գոհ­ է­ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րից­ և­հետ­է­պա­հան­ջում­իր­բնական­ ի­րա­վուն­քը:­ Ի­ վեր­ջո,­ ժո­ղովր­դի­կամ­քը­վեր­է­ա­մեն­ ին­չից:­ Թե­ ժո­ղո­վուրդն­ ի­նչպես­ կի­րա­կա­նաց­նի­ իր­ այդ­ պա­հան­ջը,­ դա­ ար­դեն­ ե­րկրոր­դա­կան­հարց­է:­Ի­րա­դարձու­թյուն­նե­րը­ ցույց­ տվե­ցին,­ որ­գրե­թե­ա­մեն­ի­նչ­գո­նե­մինչ­ այժմ­ կա­տար­վում­ է­ օ­րի­նակա­նու­թյան­շր­ջա­նա­կում:

­­ Առ­կա­ ի­րա­վի­ճա­կում­ ի­՞նչ­ հնա­րա­վոր­ գոր­ծըն­ թաց­ներ­ կա­րող­ են­ ծա­ վալ­վել­ա­ռա­ջի­կա­յում:­ -­ Այժմ­ վար­չա­պետն­ ը­նտր­ված­ է:­ Վար­չա­պետ,­ ով­ խորհր­դա­րա­նա­կան­ փոք­րամաս­նու­թյան­ ներ­կա­յա­ցուցիչն­է:­Դա­ծու­ղա­կային­ի­րավի­ճակ­ է,­ քա­նի­ որ­ խորհըրդա­րա­նում­ իշ­խա­նու­թյունն­ ու­ ազ­դե­ցու­թյան­ լծակ­նե­րը­ դեռևս­ հան­րա­պե­տա­կան­ մեծա­մաս­նու­թյան­ձեռ­քին­են:­ Չեմ­ ցան­կա­նա­ վատ­ կան­խա­տե­սում­ներ­ ա­նել:­ Կար­ծում­ե­մ՝­ճիշտ­կլի­նի­այսօր­ ձևա­վոր­ված­ օբյեկ­տիվ­ ի­րո­ղու­թյուն­նե­րի­ վրա­ հիմնըված­ցան­կու­թյուն­ներ­ար­տահայ­տել:­Ե­թե­բո­լոր­քա­ղա­քական­ու­ժե­րը՝­ա­ռա­ջին­հեր­թին­ խորհր­դա­րա­նում­ ներ­կա­յացված­ (այդ­ թվում՝­ հան­րա­պետա­կան­ մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը),­ իս­կա­պես­շա­հագր­գիռ­են­անվտանգ,­կա­յուն,­ի­նք­նիշ­խան,­ տն­տե­սա­պես­զար­գա­ցած­երկիր­ու­նե­նա­լու­ա­ռու­մով­(ին­չի­ մա­սին­ բո­լորն­ ան­խտիր­ հայտա­րա­րում­են,­ի­սկ­ես­ու­զում­ եմ­հա­վա­տալ,­որ­դա­այդ­պես­ է),­ ու­րեմն­ պետք­ է­ մի­ կողմ­ դնեն­ ան­ձնա­կան,­ կլա­նային,­ կու­սակ­ցա­կան­ և­ այլ­ շա­հեր­ ու­ա­ռաջ­նորդ­վե­լով­բա­ցա­ռապես­ պե­տու­թյան­ շա­հե­րով՝­ մի­ա­սին­ քայ­լեր­ կա­տա­րեն՝­ ի­ նպաստ­ ե­րկ­րի­ և­ հա­սա­րակու­թյան: ­Դա­ էլ­ նշա­նա­կում­ է­ կատա­րել­ ան­հրա­ժեշտ­ օ­րենս-

­­ Ի­նչ­պե՞ս­ կգ­նա­հա­տեք­ ե­րի­տա­սարդ­նե­րի­ դերն­ ա ն ­հ ն ա ­զ ա ն ­դ ո ւ ­թ յ ա ն­ զանգ­վա­ծային­ գոր­ծո­ ղու­թյուն­նե­րի­ ըն­թաց­ քում: -­Մեր­ի­րա­կա­նու­թյան­մեջ­ այս­ շար­ժումն­ իր­ ծա­վա­լով­ իս­կա­պես­ ան­նա­խա­դեպ­ էր:­ Ոչ­ ոք,­ այդ­ թվում՝­ նաև­ ներկա­ վար­չա­պե­տը,­ կար­ծում­ եմ,­ չէր­ էլ­ պատ­կե­րաց­նի,­ որ­ մի­քա­նի­հո­գով­սկս­ված­շարժումն­ այդ­պի­սի­ ծա­վալ­ներ­ կըն­դու­նի:­ Այս­ տա­րի­նե­րի­ ըն­թաց­քում­ տպա­վո­րու­թյուն­ էր­ ստեղծ­վել,­ թե­ ա­մեն­ ի­նչ­ այն­քան­ «­կա­յուն­ է»,­ որ­ փոփո­խու­թյուն­նե­րի­ ոչ­ մի­ հեռան­կար­ չկա:­ Թվում­ էր,­ թե­ բո­լո­րը­ հա­մա­կերպ­վել­ է­ին­ ստեղծ­ված­ի­րա­վի­ճա­կի­հետ:­ Ե­րբ­ ժո­ղո­վուր­դը­ գլուխ­ էր­ բարձ­րաց­նում,­ ան­մի­ջա­պես­ ա­ռաջ­ է­ին­ քա­շում­ Ար­ցա­խի­ հիմ­նա­հար­ցը,­ ե­րկ­րի­ կա­յունու­թյան­ ու­ ան­վտան­գու­թյան­ խն­դիր­նե­րը:­ Այո՛,­ կար­ծում­ ե­մ՝­ այդ­ խն­դիր­ներն­ ա­ռաջնային­են,­սա­կայն­ոչ­բա­վարար­ ու­ հիմ­նա­վոր՝­ ժո­ղովր­դի­ ձայ­նը­լռեց­նե­լու­հա­մար:­Սակայն­ պա­հը­ հա­սու­նա­ցել­ էր,­ և­ հա­սա­րա­կու­թյու­նը­ չհանդուր­ժեց­ իշ­խա­նու­թյան­ կամա­յա­կա­նու­թյուն­նե­րը:­ Նի­կոլ­ Փա­շի­նյա­նի­ քայ­լը­ մի­ կայծ­ էր,­ո­րին­սպա­սում­էր­ամ­բողջ­ ժո­ղո­վուր­դը:­ Այս­ ի­րա­վի­ճակում­ մենք­ հա­րյու­րա­վոր­ կիլո­մետ­րե­րով­ ա­ռաջ­ ե­նք­ մեր­ հարևան­ ե­րկր­նե­րից­ և­ հետխորհր­դային­ շատ­ պե­տություն­նե­րից:­ Ժո­ղովր­դա­վարու­թյան­հաս­տատ­մանն­ո­ւղղված­այս­շար­ժու­մը­պետք­է­իր­ տրա­մա­բա­նա­կան­ ա­վարտն­ ու­նե­նա:­Ե­թե­այն­ը­նդ­հատ­վի,­ ա­մեն­ ի­նչ­ կդառ­նա­ ի­նք­նանպա­տակ,­ ո­րն­ էլ­ ժո­ղովր­դի­ շր­ջա­նում­ խո­րը­ հի­աս­թափու­թյան­ ա­ռիթ­ կդառ­նա:­ Դա­ էլ­ կն­շա­նա­կի,­ որ­ հա­սարա­կու­թյան­ լայն­ շեր­տե­րը­ և­ հատ­կա­պես­ ե­րի­տա­սարդ­ները­ կհու­սա­խաբ­վեն­ ու­ կր­կին­ ան­տար­բեր­ կդառ­նան­ ի­րենց­ վաղ­վա­ օր­վա­ ու­ հայ­րե­նի­քի­ ա­պա­գայի­ նկատ­մամբ:­ Դա­ ա­մե­նա­վատ­ ու­ սար­սա­փե-

լի­ բանն­ է,­ որ­ կա­րող­ է­ լի­նել:­ Բա­վա­կա­նին­ եր­կար­ ժա­մանակ­ այն­ տպա­վո­րու­թյունն­ ու­նե­ի,­ որ­ մեր­ հա­սա­րա­կությու­նը,­մաս­նա­վո­րա­պես­ե­րիտա­սար­դու­թյունն­ան­տար­բեր­ է­նա­յում­ե­րկ­րում­կա­տար­վող­ ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին­ ու­ ը­նդ­հան­րա­պես­ տի­րող­ ի­րավի­ճա­կին:­ Այդ­ ան­տար­բե­րությու­նը,­ան­կաս­կած,­իր­օբյեկտիվ­ պատ­ճառ­ներն­ ու­ներ.­ տո­տալ­ ան­վս­տա­հու­թյուն­ բո­լոր­ պե­տա­կան­ կա­ռույց­ների­ և­ պաշ­տո­նյա­նե­րի­ նկատմամբ:­ Այ­սօր­ ու­րախ­ եմ,­ որ­ ի­ներ­տու­թյան­ (ան­տար­բե­րության)­ մա­սին­ իմ­ կաս­կած­ները­ չհաս­տատ­վե­ցին.­ նրանք­ բո­լո­րին­ ա­պա­ցու­ցե­ցին,­ որ­ ի­րենք­են­պե­տու­թյան­վաղ­վա­ օ­րը:­Դա­հի­ա­նա­լի­և­մեծ­հույսեր­ներշն­չող­փաստ­է:­ ­­ Պա­րո՛ն­ Ղա­զի­նյան,­ այդ­ գոր­ծըն­թաց­ներն­ ի­՞նչ­ ազ­դե­ցու­թյուն­ ու­ նե­ցան­ Հա­յաս­տա­նի­ մի­ ջազ­գային­վար­կա­նի­շի­և­ ը­նդ­հան­րա­պես­ հե­ղի­նա­ կու­թյան­վրա:­ -­ Ան­կաս­կած,­ մի­ջազգային­ ար­ձա­գանք­նե­րը­ նույն­պես­ ան­նա­խա­դեպ­ ու­ բա­ցա­ռիկ­ է­ին:­ Մեզ­ հա­մար­ խիստ­ դրա­կան­ ու­ բա­րենպաստ­ գնա­հա­տա­կան­ներ­ ե­ղան­ մի­ջազ­գային­ հանրու­թյան­ կող­մից:­ Սա­կայն­ նաև­ նկա­տե­լի­ էր,­ որ­ դրանք­ բա­վա­կա­նին­ զգու­շա­վոր­ ու­ սպա­սո­ղա­կան­ է­ին:­ Մար­դիկ­ ի­րենց­ դժ­գո­հու­թյուն­ներն­ արտա­հայ­տե­ցին­ բա­ցա­ռա­պես­ խա­ղաղ­ ձևով,­ ա­ռանց­ զո­հի,­ ար­տա­ռոց­ ի­րա­վի­ճակ­նե­րի­ և­ լուրջ­ բա­խում­նե­րի:­ Այս­ պարա­գա­յում­ պետք­ է­ ը­նդ­գծել­ նաև­ ար­դեն­ նախ­կին­ իշ­խանու­թյան­ պատ­շաճ­ պահ­վածքը:­ Քա­ղա­քա­կան­ վեր­ջին­ ի­րո­ղու­թյուն­ներն­ իս­կա­պես­ բարձ­րաց­րին­ մեր­ ե­րկ­րի­ վար­կա­նիշն­ ու­ հե­ղի­նա­կությու­նը,­ ին­չը,­ հա­մոզ­ված­ եմ,­ չի­ կա­րող­ իր­ դրա­կան­ ազ­դեցու­թյու­նը­ չու­նե­նալ­ մեր­ ե­րկրի­ մի­ջազ­գային,­ դի­վա­նա­գիտա­կան,­ տն­տե­սա­կան­ և­ այլ­ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի­ վրա:­ Գոր­ծըն­թաց­նե­րի՝­մեզ­հա­մար­ ցան­կա­լի­ զար­գա­ցում­նե­րի­ դեպ­քում,­ վս­տահ­ եմ,­ մի­ջազգային­ հար­թակ­նե­րում­ հա­ջողու­թյուն­ներն­ ի­րենց­ եր­կար­ սպա­սեց­նել­չեն­տա:

18

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«...ու­սա­նո­ղա­կան­կա­ռույցն­էլ­պետք­է­ ժա­մա­նա­կին­հա­մար­ժեք­քայ­լի`­հաշ­վի­ առ­նե­լով­այդ­ժա­մա­նա­կի­մի­տում­նե­րը».­ Վա­նա­տուր­Շե­րենց ԵՊՀ­ու­սա­նո­ղա­կան­գի­տա­կան­ըն­կե­րու­թյու­նը­նոր­նա­խա­գահ­ու­նի:­ Այ­սու­հետ­կա­ռույ­ցի­աշ­խա­տանք­նե­րը­հա­մա­կար­գե­լու­է­Ար­ևե­լա­գի­տության­ֆա­կուլ­տե­տի­4-րդ­կուր­սի­ու­սա­նող­Վա­նա­տուր­Շե­րեն­ցը:­ ՈՒ­ԳԸ­նոր­նա­խա­գա­հի­հետ­զրու­ցել­ե­նք­նրա­ծրագ­րային­քայ­լե­րի,­ ա­ռա­ջի­կա­ա­նե­լիք­նե­րի­ու­մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի­մա­սին: Ք­նար­Մի­սա­կյան ­­ Վա­նա­տո՛ւր,­ շնոր­հա­վո­ րում­ ե­նք­ ՈՒ­ԳԸ­ նա­խա­ գա­հի­ պաշ­տո­նը­ ստանձ­ նե­լու­ կա­պակ­ցու­թյամբ:­ Կպատ­մե՞ք­ կա­ռույ­ցում­ Ձեր­ան­ցած­ճա­նա­պար­հի­ մա­սին: -­ Ու­սա­նո­ղա­կան­ գի­տական­ ըն­կե­րու­թյանն­ ան­դա­մակ­ցում­ եմ­ ու­սում­նա­ռու­թյանս­ ա­ռա­ջին­ ի­սկ­ տար­վա­նից:­ Ակտի­վո­րեն­ներգ­րավ­ված­եմ­ե­ղել­ Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան­ֆա­կուլ­տետի­ ՈՒ­ԳԸ-ի­ աշ­խա­տանք­ներում,­կազ­մա­կեր­պել­եմ­գի­տահան­րա­մատ­չե­լի­ մի­ջո­ցա­ռումներ­և­ին­տե­րակ­տիվ­սե­մի­նարներ:­ 2016­ թ.-ի­ փետրվա­րին­ նշա­նակ­վել­ եմ­ ՈՒ­ԳԸ­ կենտրո­նա­կան­ կա­ռույ­ցի­ քարտու­ղար`­ ի­ պաշ­տո­նե­ կազմա­կեր­պե­լով­ ու­սա­նո­ղա­կան­ կա­ռույ­ցի­ փաս­տաթղթաշր­ջանա­ռու­թյունն­ ու­ հա­մա­կար­գելով­ ֆա­կուլ­տե­տային­ ՈՒ­ԳԸ­ ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի­աշ­խատանք­նե­րը:­2017­թ.-ի­ապ­րի­լին­ զբա­ղեց­րել­եմ­ՈՒԳԸ­փոխ­նախա­գա­հի­ պաշ­տո­նը,­ ի­սկ­ 2018­ թ.­մայի­սի­3-ին­կա­յա­ցած­Ե­ՊՀ­ գիտ­խորհր­դի­ նիս­տում­ մի­աձայն­ ը­նտր­վել­ եմ­ ՈՒ­ԳԸ­ նախա­գահ: ­ ­­Ը­ստ­Ձեզ՝­կա­ռույ­ցի­հիմ­ նա­կան­ գոր­ծա­ռույթ­նե­րը­ վե­րա­նայե­լու­կա­րիք­կա՞: -­ Ու­սա­նո­ղա­կան­ գի­տական­ ըն­կե­րու­թյան­ նպա­տակներն­ ու­ հիմ­նա­կան­ գոր­ծառույթ­նե­րը­ սահ­ման­վել­ են­ ա­ռնվազն­ 75­ տա­րի­ ա­ռաջ`­ մինչ­ այ­սօր­ պահ­պա­նե­լով­ ի­րենց­ կար­ևոր­ դերն­ ու­ նշանա­կու­թյու­նը:­ Տա­րի­նե­րի­ ընթաց­քում­գոր­ծա­ռու­թային­ո­րոշա­կի­ փո­փո­խու­թյուն­նե­րի­ ենթարկ­վե­լով­ հան­դերձ՝­ ՈՒ­ԳԸ-ն­ հա­վա­տա­րիմ­ է­ իր­ կոչ­մա­նը`­ մի­ա­վո­րել­ ու­սա­նող­նե­րին,­ մա­գիստ­րանտ­նե­րին,­ աս­պիրանտ­նե­րին­ու­հայ­ցորդ­նե­րին,­

Վանատուր Շերենց

ա­ջակ­ցել­գի­տա­կան,­հոգ­ևոր­ու­ ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան­ զար­գացմա­նը,­ բա­ցա­հայ­տել­ գի­տական­նե­րուժ­ու­նե­ցող­կադ­րե­րին­ ու­նպաս­տել­նրանց­կա­յաց­մանը:­ Այդ­ նպա­տա­կով­ կազ­մակերպ­վել­ և­ կազ­մա­կերպ­վե­լու­ են­ հան­րա­պե­տա­կան­ ու­ միջազ­գային­ գի­տա­ժո­ղով­ներ,­ սե­մ ի­ն ար-դա­ս ա­խ ո­ս ու­թ յուններ­ու­աշ­խա­տա­ժո­ղով­ներ:­Ոչ­ պա­կաս­ կար­ևոր­ են­ նաև­ գիտա­կան­նս­տաշր­ջան­նե­րի­ժամա­նակ­ զե­կուց­ված­ գի­տա­կան­ հոդ­ված­նե­րի­ խմ­բագ­րումն­ ու­ տպագ­րու­թյու­նը,­ մա­նա­վանդ­ որ­ ՈՒ­ԳԸ­ գի­տա­կան­ հոդ­վածնե­րի­ ժո­ղո­վա­ծու­ներն­ ը­նդգրկված­ են­ ԲՈՀ-ի­ ցան­կում:­ Այս­տե­սան­կյու­նից­փո­փո­խություն­նե­րի­կա­րիք­չեմ­տես­նում,­ սա­կայն­ ֆա­կուլ­տե­տային­ այն­ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը,­ ո­րոնք­ չեն­ հա­մա­պա­տաս­խա­նում­ ՈՒԳԸ-ի­ո­գուն­ու­նպա­տա­կին,­ ան­շուշտ,­ պետք­ է­ ոչ­ մի­այն­ վե­րա­նայ­վեն,­ այլև­ չե­ղարկվեն:­Այ­սինքն՝­գոր­ծա­ռու­թային­ ա­ռու­մով­ ՈՒ­ԳԸ-ն­ պետք­ է­ դարձ­նել­ բա­ցա­ռա­պես­ գի­տությա­նը­ծա­ռայող­կա­ռույց:

­ -­ Որ­պես­ նո­րըն­տիր­ նա­ խա­գահ՝­ծրագ­րային­ի­՞նչ­ քայ­լեր­եք­նա­խա­տե­սել: -­ Բազ­մա­թիվ­ ծրագ­րեր­ ու­ նպա­տակ­ներ­ ու­նեմ,­ ո­րոնք,­ ը­ստ­ կար­ևո­րու­թյան,­ բա­ժա­նել­ եմ­ ա­ռաջ­նային­ և­ ե­րկ­րոր­դական,­ ը­ստ­ կա­տար­ման­ ժամկետ­նե­րի,­մո­տա­կա­և­հե­ռա­կա­ պայ­մա­նա­կան­ կա­տե­գո­րի­անե­րի:­Այդ­ար­դյունք­նե­րին­հասնե­լու­հա­մար­նա­խա­տե­սում­եմ­ ՈՒ­ԳԸ­ կա­նո­նադ­րու­թյան­ ու­ աշ­խա­տա­կար­գե­րի­ վե­րա­նայում­ու­մի­շարք­դրույթ­նե­րի­փոփո­խու­թյուն­ներ:­ Առ­հա­սա­րակ­ տաս­նա­մյակ­նե­րի­ ըն­թաց­քում­ ՈՒ­ԳԸ-ա­կան­նե­րը­ հրա­շալի­ ա­վան­դույթ­ներ­ են­ ձևա­վորել,­ ո­րոնք­ լա­վա­գույնս­ պահպան­վել­ և­ զար­գաց­վել­ են­ նաև­ ՈՒԳԸ­ վեր­ջին­ նա­խա­գահ­ների`­ Մի­քայել­ Մալ­խասյա­նի­ ու­ Մհեր­ Հա­կո­բյա­նի­ ղե­կա­վարման­ տա­րի­նե­րին:­ Սա­կայն­ ու­սա­նո­ղա­կան­ կա­ռույցն­ էլ­ պետք­ է­ ժա­մա­նա­կին­ հա­մարժեք­ քայ­լի`­ հաշ­վի­ առ­նե­լով­ այդ­ ժա­մա­նա­կի­ մի­տում­նե­րը:­ Հետ­ևա­պես­ փո­փո­խու­թյուններն­ ո­ւղ­ղա­կի­ ան­խու­սա­փե­լի­

են:­ ՈՒ­ԳԸ-ն­ ա­ռա­ջին­ հեր­թին­ պետք­է­դառ­նա­բաց.­բաց`­բոլո­րի­ հա­մար­ ու­ ան­կախ­ ա­մեն­ ին­չից:­ Հի­մա­ կա­ռույ­ցը,­ ցավոք,­ բա­վա­կա­նին­ փակ­ է­ ու­ մե­կու­սա­ցած:­ Ե­րկ­րորդ՝­ կառույցն­ի­նք­նա­կա­ռա­վար­վող­չէ,­ հետևա­պես­ պետք­ է­ բարձ­րանա­ նաև­ հաշ­վետ­վո­ղա­կա­նության­ մա­կար­դա­կը,­ ը­նդ­ ո­րում,­ դա­ բխում­ է­ թե՛­ կա­ռույ­ցի­ անդամ­նե­րի,­ թե՛­ վար­չա­կան­ մասի­ շա­հե­րից:­ Եր­րորդ՝­ պետք­ է­ նվա­զա­գույ­նի­հասց­նել­ներ­քին­ փաս­տաթղ­թաշր­ջա­նա­ռու­թյունը,­ հնա­րա­վո­րինս­ ա­զատ­վել­ բյու­րոկ­րա­տա­կան­ մնա­ցորդնե­րից,­ա­րա­գաց­նել­տպագ­րության­ գոր­ծըն­թա­ցը,­ խս­տացնել­ տպագ­րու­թյան­ ու­ղարկ­վող­ հոդ­ված­նե­րին­ ներ­կա­յաց­վող­ պա­հանջ­նե­րը,­ փո­փո­խել­ հոդված­նե­րի­ չա­փո­րո­շիչ­նե­րը,­ մշտա­դի­տար­կում­ի­րա­կա­նացնել­ ՈՒ­ԳԸ­ հա­մա­կար­գող­նե­րի,­ գի­տա­կան­հոդ­ված­նե­րի­ղե­կավար­նե­րի­ շր­ջա­նում,­ լու­սա­բանում­ներն­ ի­րա­կա­նաց­նել­ ե­րեք­ լե­զու­նե­րով­ (հայե­րեն,­ ռու­սերեն,­ան­գլե­րեն):­Վեր­ջին­նպատակ­նե­րի­ ի­րա­կա­նաց­մանն­ է­ նպաս­տե­լու­ թարգ­ման­չա­կան­ հար­ցե­րի­ և­ մո­նի­թո­րին­գի­ ու­ գնա­հատ­ման­ են­թա­հանձ­նաժո­ղով­նե­րի­ստեղ­ծու­մը: ­ ­­Ցան­կա­լի­ար­դյունք­նե­րի­ հաս­նե­լու­հա­մար­կա­ռուց­ ված­քային­այլ­փո­փո­խու­ թյուն­ներ­ ու­ նոր­ նշա­նա­ կում­ներ­ նա­խա­տե­սո՞ւմ­ եք: ­­ Ինչ­պես­ ար­դեն­ նշե­ցի,­ նա­խա­տես­վում­ է­ նոր­ ստորա­բա­ժա­նում­նե­րի­ ստեղ­ծում,­ ի­նչն­էլ­իր­հեր­թին,­բնա­կա­նաբար,­ են­թադ­րում­ է­ կա­նո­նադրու­թյան­ ու­ աշ­խա­տա­կար­գի­ փո­փո­խու­թյուն,­ պար­տա­վորու­թյուն­նե­րի­ սահ­մա­նում­ ու­ հս­տա­կե­ցում:­Բո­լոր­ծրագ­րերն­ ան­խտիր­ քն­նարկ­վե­լու­ են­ ՈՒ­ԳԸ­ ԳԽ­ նիս­տե­րի­ ըն­թաց-

քում,­ կա­տար­վե­լու­ են­ դի­տողու­թյուն­ներ,­ նկա­տա­ռում­ներ,­ հն­չե­լու­ են­ ա­ռա­ջար­կու­թյուններ,­նշ­վե­լու­են­դրա­կան­և­բացա­սա­կան­ կող­մե­րը,­ հաշ­վի­ է­ ա­ռն­վե­լու­ մաս­նա­գի­տա­կան­ և­ վար­չա­կան­ մո­տե­ցու­մը,­ ու­ միայն­ դրա­նից­ հե­տո­ կա­նո­նադրու­թյան­ և­ աշ­խա­տա­կար­գի­ փո­փոխ­ված­ տար­բե­րակ­նե­րը­ ներ­կա­յաց­վե­լու­են­բու­հի­գիտխորհր­դի­հաս­տատ­մա­նը:­Սրա­ գլ­խա­վոր­ նպա­տա­կը­ լի­նե­լու­ է­ ՈՒ­ԳԸ-ի­ թի­րա­խա­վոր­ված­ աշ­խա­տան­քը,­ քա­նի­ որ­ որ­ևէ­ լուրջ­ ար­դյուն­քի­ չենք­ կա­րող­ հաս­նել,­ ե­թե­ մեկ­ կամ­ եր­կու­ մարդ­շա­րու­նա­կեն­հա­մա­կարգել­ոչ­թե­կոնկ­րետ­ու­նպա­տակաուղղ­ված,­ այլ­ ը­նդ­հա­նուր­ աշ­խա­տանք:­ Ինչ­ վե­րա­բե­րում­ է­ կադրային­ քա­ղա­քա­կա­նու­թյա­նը,­ ա­պա­նշեմ,­որ­այ­սու­հետև­թափուր­ հաս­տիք­ներն­ ան­մի­ջապես­ լրաց­վե­լու­ են­ հա­մա­պատաս­խան­ կադ­րե­րով,­ քա­նի­ որ­ նրանց­ բա­ցա­կա­յու­թյունն­ ո­ւղ­ղա­կի­ո­րեն­ իր­ բա­ցա­սական­ազ­դե­ցու­թյունն­է­ու­նե­նում­ կազ­մա­կերպ­չա­կան­ աշ­խատանք­նե­րի­վրա:­ ­ ­­­Ի՞նչ­մի­ջո­ցա­ռում­ներ­եք­ նա­խա­տե­սել­ ա­ռա­ջի­կա­ յում: -­ Նոր­ ու­սում­նա­կան­ տարվա­նից­ֆա­կուլ­տե­տային­բո­լոր­ ՈՒ­ԳԸ-նե­րի­ հա­մար­ պար­տադիր­ է­ դառ­նա­լու­ 3­ սե­մի­նարնե­րի­ ան­ցկա­ցու­մը՝­ գի­տա­կան­ հոդ­ված­ գրե­լու,­ ՈՒ­ԳԸ­ պատմու­թյան,­ գոր­ծա­ռույթ­նե­րի,­ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան­ շր­ջանակ­նե­րի­ և­ կա­ռույ­ցի­ ըն­ձեռած­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի,­ ի­նչ­պես­ նաև­ ՈՒ­ԳԸ­ կա­նո­նադ­րու­թյան­ ու­ աշ­խա­տա­կար­գի­ սերտ­մանն­ո­ւղղ­ված­սե­մի­նարներ:­ Վեր­ջինս­ նա­խա­տես­ված­ է­լի­նե­լու­հիմ­նա­կա­նում­ՈՒ­ԳԸ­ ան­դամ­նե­րի­հա­մար:­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

19

| www.ysu.am

Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան­գոր­ծիչ­նե­րի­ ժա­ռանգ­նե­րը­հյու­րըն­կալ­վել­է­ին­Ե­ՊՀ-ո­ւմ ­Մայի­սի­26-ին­հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րը­հան­դի­պե­ցին­Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան­պե­տա­կան,­հա­սա­րա­կա­կան­ու­ մշակու­թային­գոր­ծիչ­նե­րի­ժա­ռանգ­նե­րի­հետ։ Ք­նար­Մի­սա­կյան ­Հան­դի­պու­մը­ հան­րու­թյան­ և­հատ­կա­պես­հա­մալ­սա­րա­նական­նե­րի­ հա­մար­ Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ հայտ­նի­­գոր­ծիչ­նե­րի­ժա­ռանգնե­րին­ ճա­նա­չե­լու,­ ի­նչ­պես­ նաև­ նրանց­ ըն­տա­նե­կան­ պատ­մություն­նե­րը­ և­ ու­շագ­րավ­ հի­շողու­թյուն­նե­րը­ լսե­լու­ բա­ցա­ռիկ­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­էր: ­Հան­դիպ­մա­նը­ ներ­կա­ է­ին­ ՀՀ­ վար­չա­պետ­ Հա­մա­զասպ­ Օ­հան­ջա­նյա­նի­թոռ­նու­հի­Լի­զա­ Մեհ­րա­բյա­նը,­ ­ ՀՀ­ պե­տա­կան­ գոր­ծիչ,­ Ա­ՄՆ-ո­ւմ­ ՀՀ­ ա­ռա­ջին­ դես­պան­ ­Գա­րե­գին­ Փաստըրմա­ջյա­նի­ (Ար­մեն­ Գա­րո)­ եղբոր՝­ Վա­հան­ Փաստր­մա­ջյա­նի­ թոռ­նու­հին՝­ ­տի­կին­ Ան­նա-Մարին,­ Եր­ևա­նի­ ոս­տի­կա­նապետ­ Ար­տա­վազդ­ Ա­տո­մյա­նի­ թոռ­նե­րը՝­ Վիկ­տո­րը­ և­ Ար­թուրը,­ ­ ՀՀ­ հան­րային­ կր­թու­թյան­ և­ ար­վես­տի­ նա­խա­րար­ Գևորգ­ Մե­լիք-Ղա­րագյո­զյա­նի­ և­ հասա­ր ա­կ ա­կ ան-քա­ղ ա­ք ա­կ ան,­ պե­տա­կան­ գոր­ծիչ,­ ­ Թիֆ­լի­սի­­ քա­ղա­քագ­լուխ­ Քրիս­տա­փոր­ Ա­բա­կու­մյան-Վեր­մի­շյա­նի­ թոռ­ Մի­քայել­Վեր­մի­շյա­նը,­ՀՀ­ա­ռաջին­ խորհր­դա­րա­նի­ նա­խա­գահ­ Ա­վե­տիք­ Սա­հա­կյա­նի­ թոռ­ Արմեն­Սա­հա­կյա­նը,­մշա­կու­թային­ ու­ հա­սա­րա­կա­կան­ գոր­ծիչ­ Հայկ­ Սե­րեն­կու­լյա­նի­ թոռ­նուհի­ Ա­լիս-Սե­դա­ Սե­րեն­կու­լյա­նը,­ հայ­ազ­գային-ա­զա­տագ­րա­կան­ շարժ­ման­ գոր­ծիչ,­ ­ «­Նե­մե­սիս»­ գոր­ծո­ղու­թյան­ կազ­մա­կեր­պիչնե­րից­ և­ ի­րա­կա­նաց­նող­նե­րից­ Ա­րամ­ Եր­կա­նյա­նի­ ծոռ­նու­հի­ Ա­լեք­սի­ա­Ա­սա­տու­րյա­նը: ­Մի­ջո­ցառ­ման­ նա­խա­ձեռնող,­ Հայոց­ նո­րա­գույն­ պատմու­թյան­ ու­սում­նա­սի­րու­թյուննե­րի­ գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան­ կենտ­րո­նի­ հիմ­նա­դիր­ և­ ղե­կավար­ Մայքլ­ Բա­բա­յա­նը­ հանդիպ­ման­ սկզ­բում­ ներ­կա­յացրեց­ նշա­նա­վոր­ գոր­ծիչ­նե­րի­ կեն­սագ­րու­թյու­նը,­ ծա­նո­թացրեց­ նրանց­ գոր­ծու­նե­ու­թյա­նը­ և­ կար­ևոր­ դե­րա­կա­տա­րու­թյա­նը.­ «­Գաղտ­նիք­չէ,­որ­Հա­յաս­տա­նի­ խորհրդայ­նա­ցու­մից­ հե­տո­ Հայաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պետու­թյան­ նշա­նա­վոր­ գոր­ծիչ­ները­ լքե­ցին­ հայ­րե­նի­քը­ և­ ստիպված­ այլ­ վայ­րե­րում­ հաս­տատվե­ցին:­ Տար­բեր­ ե­րկր­նե­րում­ բնա­կու­թյուն­ հաս­տա­տե­լուց­ հե­տո­ մեր­ նվի­րյալ­նե­րի­ ճա­կատագ­րե­րը­ տար­բեր­ կերպ­ դասա­վոր­վե­ցին:­ Եվ­ այ­սօր­ զարմա­նա­լի­չէ,­որ­նրանց­ժա­ռանգ-

նե­րի­ մեծ­ մասն­ ար­տա­սահ­մանից­է­ժա­մա­նել­Հա­յաս­տան»: ­Հայկ­ Սե­րեն­կու­լյա­նի­ թոռնու­հի­ Ա­լիս-Սե­դա­ Սե­րեն­կուլյա­նը­ ներ­կա­նե­րին­ ա­սաց,­ որ­ պա­պի­կին­ չի­ հասց­րել­ լավ­ ճա­նա­չել­ և­ նրա­ մա­սին­ պատմու­թյուն­նե­րը­ տա­տի­կից­ է­ լսել.­ «­Գի­տեմ,­ որ­ մեծ­ գոր­ծու­նե­ություն­ է­ ի­րա­կա­նաց­րել­ հայ­ որբե­րին­ ա­պաս­տան­ տա­լու­ համար:­Բա­վա­կա­նին­դժ­վար­պայման­նե­րում­ դպ­րոց­ է­ հիմ­նել,­ և­ ե­րբ­ քե­մա­լա­կան­նե­րը­ հա­սել­ են­ նրանց,­1918­թ.-ին­որ­բե­րի­հետ­ Հա­յաս­տան­ է­ ե­կել:­ Լի­նե­լով­ ար­տա­սահ­մա­նում՝­ մեծ­ օգ­նություն­ է­ տրա­մադ­րել­ նաև­ հայ­ փախստա­կան­նե­րին»: Ար­տա­վազդ­ Ա­տո­մյա­նի­ թո­ռը՝­ պա­րոն­ Ար­թու­րը,­ պատմեց,­ որ­ իր­ պա­պի­ մե­ծա­գույն­ ցան­կու­թյունն­ ան­կախ­ պետա­կա­նու­թյուն­ ու­նե­նալն­ էր.­ «Ե­րա­զան­քի­ ի­րա­կա­նա­ցու­մից­ եր­կու­տա­րի­ան­ց՝­խորհր­դային­ կար­գե­րի­հաս­տա­տու­մից­հե­տո,­ Ար­տա­վազդ­ Ա­տո­մյա­նը­ մեկնել­ է­ Բուլ­ղա­րի­ա,­ այ­նու­հետև­ հաս­տատ­վել­ Ռու­մի­նի­ա­յում:­

Մայ­րիկս­ այն­տեղ­ է­ մե­ծա­ցել:­ Մի­ շարք­ ե­րկր­ներ­ տե­ղա­փոխվե­լուց­ հե­տո­ ըն­տա­նի­քը­ հաստատ­վել­ է­ Գեր­մա­նի­ա­յում,­ որ­տեղ­ էլ­ պա­պիկս­ մա­հա­ցել­ է,­ ո­րից­հե­տո­տա­տիկս­ե­րե­խա­ների­ հետ­ մեկ­նել­ է­ Ա­ՄՆ­ և­ հաստատ­վել­այն­տեղ»: Գ­ևորգ­ Մե­լիք-Ղա­րագյո­զյա­նի­և­Քրիս­տա­փոր­Վեր­մի­շյանի­թոռ­Մի­քայել­Վեր­մի­շյանն­էլ­ ցա­վով­ նշեց,­ որ­ եր­կու­ պա­պերին­ էլ­ չի­ տե­սել,­ բայց­ նրանց­ ար­խիվ­նե­րը­ պահ­պան­վել­ են,­ ո­րոնք­ հի­մա­ տե­ղա­փոխ­վել­ են­ պե­տա­կան­ ար­խիվ.­ «Եր­կու­ պա­պերս­ էլ­ նշա­նա­վոր­ գոր­ծիչներ­ են­ ե­ղել­ և­ ակ­տիվ­ գոր­ծունե­ու­թյուն­ ի­րա­կա­նաց­րել:­ Արխիվ­նե­րում­ եր­կու­սի­ պատ­մություն­ներն­էլ­պահ­պան­ված­են»:­ Ի­ դեպ,­ Մի­քայել­ Վեր­մի­շյանն­ ապ­րում­է­Հա­յաս­տա­նում: Ա­վե­տիք­ Սա­հա­կյա­նի­ թոռ­ Ար­մեն­ Սա­հա­կյա­նը­ ժա­մանել­ է­ Լոն­դո­նից:­ Նա­ ներ­կա­ներին­ պատ­մեց,­ որ­ մայ­րը­ բնիկ­ երևան­ցի­ է,­ տե­սել­ է­ այդ­ ժամա­նա­կաշր­ջա­նի­ ամ­բողջ­ անցու­դար­ձը,­ ի­սկ­ հայ­րը­ ծն­վել­ է­

Լո­ռիում,­ մե­ծա­ցել­ Թիֆ­լի­սում.­ «­Հայր­ Ա­վե­տի­քը­ խորհր­դա­րանի­ նա­խա­գահն­ էր:­ Կար­գե­րի­ փո­փո­խու­թյու­նից­ հե­տո­ մոտ­ տա­սը­ հա­զար­ մարդ­կանց­ հետ­ ըն­տա­նի­քով­ ար­տա­գաղ­թել­ է:­ Ի­նձ­ հա­մար­ ա­մե­նա­կար­ևորն­ այն­ է,­ որ­ պա­պիկս­ և­ նրա­ ընկեր­ներն­ են­ խորհր­դա­րա­նի­ հիմ­քը­դրել,­ո­րը­ժո­ղովր­դի­լիազոր­ մար­մինն­ էր:­ Ներ­կայիս­ Հա­յաս­տա­նում­ այ­սօր­ էլ­ գործում­ է­ նույն­ հա­մա­կար­գը,­ ինչը­փաս­տում­է,­որ­նրանք­ճիշտ­ ճա­նա­պար­հին­են­ե­ղել»: Լ­րագ­րող­նե­րի­ հետ­ զրույցում­ պա­րոն­ Սա­հա­կյանն­ ա­սաց,­ որ­ իր­ ան­ձնա­կան­ միջոց­նե­րով­ Ստե­փա­նա­վա­նում­ հրա­պա­րակ­ է­ հիմ­նել,­ որ­տեղ­ կտե­ղադր­վի­­պա­պի­կի՝­Ա­վե­տիք­ Սա­հա­կյա­նի­ար­ձա­նը: ­Վա­հան­ Փաստր­մա­ջյա­նի­ թոռ­նու­հին՝­ տի­կին­ Ան­նա-Մարին­ էլ­ փաս­տեց,­ որ­ պա­պի­կի­ մա­սին­ հի­շո­ղու­թյուն­նե­րը­ շատ­ չեն,­ քա­նի­ որ­ նա­ մա­հա­ցել­ է,­ ե­րբ­ին­քը­7­տա­րե­կան­էր.­«­Բայց­ ես­լավ­հի­շում­եմ­և­հե­տո­էլ­լսել­ եմ,­որ­նա­շատ­բա­րի­մարդ­էր­ու­

սի­րում­ էր­ ծի­ծա­ղա­շարժ­ պատմու­թյուն­ներ­ պատ­մել:­ Նա­ իր­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­մա­սին­շատ­չի­ պատ­մել­ըն­տա­նի­քի­ան­դամ­ներին՝­ չցան­կա­նա­լով,­ որ­ նրանք­ ի­մա­նան­ իր­ ապ­րած­ դժ­վա­րություն­նե­րի­ մա­սին:­ Այս­տեղ­ ես­ ծա­նո­թա­ցել­ եմ­ ըն­տա­նի­քիս­ պատ­մու­թյա­նը­ և­ եր­ջա­նիկ­ եմ,­ որ­այժմ­Հա­յաս­տա­նում­եմ»: Օ­հան­ջա­նյա­նի­ թոռ­նու­հի­ Լի­զա­ Մեհ­րա­բյա­նը­ նույն­պես­ նշեց,­ որ­ պա­պի­կի­ մա­սին­ շատ­ տե­ղե­կու­թյուն­ներ­ չու­նի,­ քանի­ որ­ իր­ ներ­կա­յու­թյամբ­ հարա­զատ­նե­րը­ գրե­թե­ չեն­ խո­սել­ նրա­ գոր­ծու­նե­ու­թյան­ մա­սին.­ «­Գի­տեմ,­ որ­ նա­ էլ­ է­ ար­տագաղ­թել­ հայ­րե­նի­քից,­ ե­ղել­ է­ Ի­տա­լի­ա­յում,­ապ­րել­է­Գեր­մանի­ա­յում:­ Այ­նու­հետև­ մեկ­նե­լով­ Ե­թով­պի­ա՝­ դար­ձել­ է­ թա­գա­վորի­ ան­ձնա­կան­ բժիշ­կը,­ հե­տո­ էլ­ տե­ղա­փոխ­վել­ է­ Ե­գիպ­տոս­ ու­ ան­վճար­ բու­ժել­ սո­ցի­ա­լապես­ ա­նա­պա­հով­ մարդ­կանց:­ Նա­ մա­հա­ցել­ է­ Ե­գիպ­տո­սում,­ ա­ճյունն­ էլ­ մինչ­ այժմ­ ամ­փոփված­ է­ Կա­հի­րե­ում»:­ Տի­կին­ Լիզան­այ­սօր­նույն­պես­ապ­րում­է­ Հա­յաս­տա­նում: Ա­րամ­ Եր­կա­նյա­նի­ ծոռնու­հի­ Ա­լեք­սի­ա­ Ա­սա­տու­րյանն­ ապ­րում­է­Ար­գեն­տի­նա­յում,­որտեղ­ հաս­տատ­վել­ էր­ տա­տի­կի­ հայ­րը.­ «­Մեր­ ըն­տա­նի­քում­ բոլորս­ հայի­ հետ­ ե­նք­ ա­մուս­նացել,­ո­րով­հետև­սի­րում­ե­նք­հայի­ տե­սա­կը»:­ Նա­ հա­վե­լեց,­ որ­ ա­մուս­նու­ հետ­ հա­ճախ­ է­ այ­ցե­լում­ Հայաս­տան.­«­Մեզ­հա­մար­կար­ևոր­ էր­ այս­ օ­րե­րին­ Հա­յաս­տա­նում­ լի­նե­լը,­քա­նի­որ­Ա­րամ­Եր­կա­նյա­նը­հա­րյուր­տա­րի­ա­ռաջ­մեծ­ գոր­ծու­նե­ու­թյուն­ է­ ի­րա­կա­նացրել­ և­ իս­կա­կան­ զին­վոր­ է­ ե­ղել:­ Ցա­վոք,­նա­իր­զա­վա­կին­չի­տեսել,­ մենք­ էլ­ նրան­ չենք­ ճա­նաչել,­ բայց­ ե­րբ­ նա­յում­ ե­նք­ նկարին,­այն­պի­սի­զգա­ցո­ղու­թյուն­է,­ որ­ կար­ծես­ նրան­ միշտ­ ճա­նաչել­ե­նք»:­­ Ի­դեպ,­Ա­լեք­սի­ա­Ա­սա­տուրյանն­ ա­սաց­ նաև,­ որ­ վեր­ջին­ փո­փո­խու­թյուն­նե­րը­ նոր­ հույսեր­ են­ ա­րթ­նաց­րել­ ի­րենց­ համայն­քում,­ և­ 40­ ար­գեն­տի­նահայ­ ե­րի­տա­սարդ­ներ­ ո­րո­շել­ են­ տե­ղա­փոխ­վել­և­ապ­րել­Հա­յաստա­նում: ­Հան­դիպ­ման­ ըն­թաց­քում­ ներ­կա­նե­րը­ նաև­ ի­րենց­ հու­զող­ հար­ցերն­ ո­ւղ­ղե­ցին­ Հա­յաս­տանի­Ա­ռա­ջին­Հան­րա­պե­տու­թյան­ գոր­ծիչ­նե­րի­ժա­ռանգ­նե­րին:

20

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ՄԱՀԱԶԴ Լ­ևոն­Պարգ­ևի­Օ­հա­նյան

ՀՀ­ ի­րա­վա­բա­նա­կան­ հանրու­թյու­նը­ծանր­կո­րուստ­կրեց.­ 81­ տա­րին­ չբո­լո­րած­ կյան­քից­ հե­ռա­ցավ­ ՀՀ­ վաս­տա­կա­վոր­ ի­րա­վա­բան,­փոր­ձա­ռու­կրի­մինա­լիստ,­ փայ­լուն­ դա­սա­խոս,­ պրո­ֆե­սոր­ Լևոն­ Օ­հա­նյանը,­ ով­ ի­րա­վամբ­ հա­մար­վում­ է­ մեր­ հան­րա­պե­տու­թյու­նում­ կրի­մի­նա­լիս­տի­կայի­ գի­տության­և­կրի­մի­նա­լիս­տի­կա­կան­ փոր­ձաքն­նու­թյուն­նե­րի­տե­սության­ու­պրակ­տի­կայի­հիմ­նադիր­նե­րից: Լ.­Օ­հա­նյա­նը­ծն­վել­է­1937­ թ.­նոյեմ­բե­րի­22-ին­Եր­ևա­նում՝­ ծա­ռայո­ղի­ ըն­տա­նի­քում:­ 1954­ թ.­ա­վար­տե­լով­հա­մար­40­միջնա­կարգ­ դպ­րո­ցը՝­ ըն­դուն­վել­ է­ Եր­ևա­նի­ պե­տա­կան­ հա­մալսա­րա­նի­ ի­րա­վա­բա­նա­կան­ ֆա­կուլ­տետ­ և­ ան­մնա­ցորդ­ նվիր­վել­սի­րած­մաս­նա­գի­տությա­նը:­ 1959­ թ.­ ա­վար­տել­ է­ հա­մալ­սա­րա­նը­և­ան­մի­ջա­պես­ աշ­խա­տան­քի­ ան­ցել­ ֆա­կուլտե­տում­ նոր­ կազ­մա­վոր­վող­ Կրի­մի­նա­լիս­տի­կայի­ (հե­տագա­յում­Դա­տա­կան­փոր­ձա­գիտու­թյուն­նե­րի)­գի­տա­հե­տա­զոտա­կան­ լա­բո­րա­տո­րի­ա­յում,­ ո­րն­իր­տե­սա­կով­ա­ռա­ջինն­էր­ հան­րա­պե­տու­թյու­նում: Սկզ­բում­ ե­ղել­ է­ ա­վագ­ փոր­ձա­գետ,­ ա­պա­ ա­վագ­ գիտաշ­խա­տող,­ ի­սկ­ 1961­ թ.­ դար­ձել­ է­ Կրի­մի­նա­լիս­տի­կական­ փոր­ձաքն­նու­թյուն­նե­րի­ բաժ­նի­ վա­րիչ:­ Հենց­ այդ­ լաբո­րա­տո­րի­ա­յում­ էլ­ 1960­ թ.­ հուն­վա­րին­ ստո­րագ­րու­թյամբ­ ան­ձի­ նույ­նաց­ման­ նպա­տակով­ ի­րա­կա­նաց­րել­ է­ հան­րապե­տու­թյու­նում­ ա­ռա­ջին­ գիտա­ձե­ռագ­րա­բա­նա­կան­ փորձաքն­նու­թյու­նը:­ Շա­րու­նա­կելով­ այդ­ ո­ւղ­ղու­թյամբ­ աշ­խատանք­նե­րը՝­ 1970­ թ.­ ա­վար­տել­ է­Օ­դե­սայի­Մեչ­նի­կո­վի­ան­վան­ պե­տա­կան­ հա­մալ­սա­րա­նի­ աս­պի­րան­տու­րան՝­ թեկ­նածո­ւա­կան­ ա­տե­նա­խո­սու­թյուն­ պաշտ­պա­նե­լով­ «­Հայե­րեն­ ձե­ռագ­րե­րի­ կրի­մի­նա­լիս­տիկա­կան­փոր­ձաքն­նու­թյան­արդյունք­նե­րի­ հի­ման­ վրաե­ թեմայով: 1970-1971­թթ.­ե­ղել­է­Երևան­ քա­ղա­քի­ դա­տա­խա­զու­թյան­ քրե­ա­գետ­ դա­տա­խազ,­ կազմա­կեր­պել­ քրե­ա­գի­տա­կան­ կա­բի­նետ,­զբաղ­վել­քնն­չա­կան­

աշ­խա­տող­նե­րի­ գի­տա­մե­թոդա­կան­ ու­սուց­մամբ:­ Ի­հար­կե,­ որ­պես­ ճա­նաչ­ված­ կրի­մի­նալիստ­ եր­կար­ տա­րի­ներ­ փորձա­գի­տա­կան­գոր­ծու­նե­ու­թյուն­ է­ծա­վա­լել­ՀՀ­ար­դա­րա­դա­տության­ նա­խա­րա­րու­թյու­նում,­ բայց­ նրա­ հիմ­նա­կան­ և­ ա­մենա­սի­րած­ զբաղ­մուն­քը­ ե­ղել­ է­ դա­սա­խո­սա­կան­ աշ­խա­տանքը,­ ե­րի­տա­սարդ­ մաս­նա­գետնե­րի­պատ­րաս­տու­մը,­ին­չը­նա­ ա­մե­նայն­ բա­րեխղ­ճու­թյամբ­ ի­րա­կա­նաց­րել­ է­ ամ­բողջ­ կյան­քում­և­հատ­կա­պես­19832006­ թվա­կան­նե­րին՝­ Ե­ՊՀ­ քրե­ա­կան­դա­տա­վա­րու­թյան­և­ կրի­մի­նա­լիս­տի­կայի­ ամ­բի­ո­նը­ ղե­կա­վա­րե­լու­ժա­մա­նակ:­2003­ թ.­ նրան­ շնորհ­վել­ են­ պրո­ֆեսո­րի­և­ՀՀ­վաս­տա­կա­վոր­ի­րավա­բա­նի­կո­չում­նե­րը,­ի­սկ­2012­ թ.­պարգ­ևատր­վել­է­«Մ­խի­թար­ Գո­շ»­մե­դա­լով: Հ­մուտ­ ման­կա­վարժ­ Լ.­ Օ­հա­նյա­նը­ նաև­ վաս­տա­կաշատ­ գիտ­նա­կան­ էր.­ նա­ հեղի­նա­կել­ է­ բազ­մա­թիվ­ մե­նագ­րու­թյուն­ներ,­ դա­սագր­քեր,­ ու­սում­նա­կան­ ձեռ­նարկ­ներ­ և­ գի­տա­կան­ հոդ­ված­ներ,­ ո­րոնցից­ շա­տե­րը­ տպագր­վել­ են­ ար­տերկ­րում: Չ­նա­յած­ վեր­ջին­ տա­րինե­րին­ ու­նե­ցած­ ա­ռող­ջական­ խն­դիր­նե­րին՝­ պրո­ֆե­սոր­ Օ­հա­նյա­նը­ շա­րու­նա­կում­ էր­ մաս­նա­գի­տա­կան­ բարձր­ մակար­դա­կով­ կա­տա­րել­ իր­ աշխա­տան­քային­ պար­տա­կանու­թյուն­նե­րը­ և­ մաս­նակ­ցել­ ֆա­կուլ­տե­տի­ հա­սա­րա­կական­ կյան­քին:­ Բա­վա­կան­ է­ ա­սել,­ որ­ 2007-2017­ թթ.­ ե­ղել­ է­ ՀՀ­ ի­րա­վա­բան­նե­րի­ մի­ու­թյան­ «­Պե­տու­թյուն­ և­ ի­րա­վուն­ք»­ գի­տա­գործ­նա­կան­ հան­դե­սի­ գլ­խա­վոր­խմ­բա­գի­րը: ­Նա­ վայե­լում­ էր­ ի­րեն­ ճանա­չող­ ա­վագ­նե­րի­ ու­ սերն­դակից­նե­րի­ խո­րին­ հար­գան­քը,­ ե­րի­տա­սարդ­նե­րի­ու­իր­սա­ների­ան­կեղծ­սե­րը:­ Եր­ևա­նի­ պե­տա­կան­ համալ­սա­րա­նի­ ռեկ­տո­րա­տը,­ Ե­ՊՀ­ ի­րա­վա­գի­տու­թյան­ ֆակուլ­տե­տի­ պրո­ֆե­սո­րա­դասա­խո­սա­կան­ ան­ձնա­կազ­մը,­ ու­սում­նաօ­ժան­դակ­ աշ­խատա­կից­ներն­ ու­ ու­սա­նող­նե­րը­ խո­րա­պես­ ցա­վակ­ցում­ ու­ զորակ­ցում­ են­ նրա­ ըն­տա­նի­քի­ ան­դամ­նե­րին,­ հա­րա­զատ­ներին­ ու­ ըն­կեր­նե­րին՝­ հա­վաստե­լով,­ որ­ պրո­ֆե­սոր­ Լևոն­ Պարգ­ևի­ Օ­հա­նյա­նի­ պայ­ծառ­ հի­շա­տա­կը­ միշտ­ վառ­ կմ­նա­ նրան­ ճա­նա­չող­նե­րի,­ ա­ռա­վել­ ևս­նրա­սա­նե­րի­մտ­քում­ու­հոգում: ­ ԵՊՀ ռեկտորատ, ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետ

«Ա՛յ­աղ­ջիկ,­որ­ բա­ցա­կա­ես,­այս­տեղ­ չես,­ու­րեմն­բա­ցա­կա­ ե­ս...» ԵՊՀ­հայ­բա­նա­սի­րու­թյան­ֆա­կուլ­տե­տի­հայ­ գրա­կա­նու­թյան­ամ­բի­ո­նի­դո­ցենտ­Սերժ­Սրապի­ո­նյա­նը­եր­կու­հի­շար­ժան­դր­վագ­է­ներ­կայաց­նում­եր­ջան­կա­հի­շա­տակ­լեզ­վա­բան,­Ե­ՊՀ­ դա­սա­խոս­Ռա­ֆայել­Իշ­խա­նյա­նի­ման­կա­վարժա­կան­գոր­ծու­նե­ու­թյու­նից:

Ռաֆայել Իշխանյան

Պատ­րաս­տեց­ Լի­լիթ­Ա­զա­տյա­նը *** ­ ա­ֆայել­ Ռ Իշ­խա­նյա­նը­ մո­լե­ռանդ,­ ծայ­րա­հե­ղու­թյան­ հաս­նող­հա­յա­սեր­ու­սու­ցիչ­էր,­ հա­յա­գետ­ և­ չէր­ հան­դուր­ժում,­ որ­ որ­ևէ­ ու­սա­նող­ իր­ խոս­քում­ ռու­սե­րեն­ ան­գամ­ մեկ­ բառ­ ա­սեր,­ ո­րով­հետև­ այդ­ ժա­մանակ­ շատ­ մեծ­ վտանգ­ կար­ ռու­սե­րե­նի­ լայ­նա­ծա­վալ­ տարա­ծու­մից:­Ը­նդ­ո­րում,­նա­խստո­րեն­պատ­ժում­էր­այդ­ու­սանո­ղին:­ Կուր­սում­ մի­ շատ­ լավ­ սովո­րող­ ու­նե­ինք`­ Թադ­ևոս­ Տոնո­յա­նը­ (ներ­կա­յումս՝­ բա­նաստեղծ,­ եր­գա­հան,­ գի­տու­թյուննե­րի­ թեկ­նա­ծու):­ Եվ­ ա­հա­ մի­ օր­ ու­շա­ցած­ ե­կավ­ Իշ­խա­նյանի­ դա­սին­ և­ ա­սաց,­ թե­ քն­նության­է.

-­ Ըն­կե՛ր­ Իշ­խա­նյան,­ ես­ «­զա­չոտ­նիկս»­ մո­ռա­ցել­ եմ­ տա­նը:­ -­ Դո՛ւրս­ կո­րիր,­ ա՛յ­ տղա,-­ ա­սաց,-­ «­զա­չոտ­նիկ»,­ ի­՞նչ­ է­ նշա­նա­կում­ «­զա­չոտ­նիկ»,­ դո՛ւրս­կո­րիր,­2: ­Եվ­ան­բա­վա­րար­նշա­նակեց­ բո­լոր­ քն­նու­թյուն­նե­րը­ գերա­զանց­ստա­ցած­ու­սա­նո­ղին:­ Հա­ջորդ­ ան­գամ­ նո­րից­ ե­կավ­ քն­նու­թյան:­ Ա­նընդ­հատ­ կրկը-

նել­ էր,­ որ­ «­զա­չոտ­նիկ»­ չա­սի,­ այլ­ ստուգ­ման­ գր­քույկ­ ա­սի:­ Ներս­մտավ­թե.

-­ Ըն­կե՛ր­ Իշ­խա­նյան,­ ստուգ­ման­ գր­քույ­կը­ բե­րել­ եմ,­ բայց­ «­վե­դըմս­տում»­ ա­նունս­ չկա­գրած:­ Երկ­րորդ­ ան­գամ­ Իշ­խանյանն­ ո­ւղ­ղա­կի­ խե­լա­գարվեց:­ Եվ­ Տո­նո­յանն­ ու­նե­ցավ­ մի­ 4­ գնա­հա­տա­կան,­ այն­ էլ­ Իշխանյա­նից՝­ ոչ­ հա­յա­լե­զու­ «­զա­չոտ­նիկ»­ և­ «­վե­դըմստ»­ բա­ռե­րի­հա­մար: ***­ Իշ­խա­նյա­նը­ ծանր­ էր­ լսում­ և­ եր­բեմն,­ ա­սենք,­ հարցեր­էր­տա­լիս­ու­պա­տաս­խանը­ դժ­վար­ էր­ ըն­կա­լում:­ Նա­ ներ­կա-բա­ցա­կա­ա­նող­դա­սախոս­ էր­ և­ ազ­գա­նուն­նե­րով­ էր­ կար­դում:­ Սա­կայն­ քա­նի­ որ­ լավ­չէր­լսում,­ա­սում­էր`­ձե՛ռք­ բարձ­րաց­րեք:­Հա­ճախ,­ի­հարկե,­խա­բում­է­ին­ու­սա­նող­նե­րը.­ նույն­ մար­դը­ տե­ղա­փոխ­վում­ էր,­ նո­րից­ ձեռք­ էր­ բարձ­րացնում,­ և­ բա­ցա­կա­նե­րի­ թի­վը­ քիչ­ էր­ լի­նում:­ Չէր­ նկա­տում,­ ո­րով­հետև­հա­մակ­բա­րու­թյուն­ էր,­ին­քը­մաք­րու­թյուն­էր­և­չէր­ մտա­ծում,­ որ­ ու­սա­նող­նե­րը­ կա­րող­ են­ այդ­քան­ ա­նազ­նիվ­ լի­նել: ­Կուր­սում­ մի­ տա­րեց­ աղ-

ջիկ­ ու­նե­ինք,­ մեզ­նից­ մի­ հինգ­ տա­րի­ մեծ`­ Զա­քա­րյան­ Մարի­ե­տան:­ Շատ­ լավ­ աղ­ջիկ­ էր`­Շամ­շա­դի­նից:­Սա­կայն­որ­ տա­րի­քային­ տար­բե­րու­թյուն­ կար,­ դժ­վար­ էր­ հաշտ­վում­ կուր­սի­հետ:­Ե­րբ­Իշ­խա­նյանն­ ա­նուն-ազ­գա­նու­նը­ կար­դաց`­ Զա­քա­րյան­ Մա­րի­ե­տա,­ վերջում­նս­տած`­ի­նչ-որ­բա­նով­էր­ զբաղ­ված:­ Նա­ այն­տե­ղից­ մեխա­նի­կո­րեն­ ձեռք­ բարձ­րացրեց,­ա­սաց՝­ես­եմ:­ Իշ­խա­նյանն­ ա­սաց`­ բացա­կա՞:­ Մա­րի­ե­տան­ ա­սաց`­ ներ­կա,­ ի­սկ­ Իշ­խա­նյա­նը,­ որ­ չլ­սեց,­գրեց­բա­ցա­կա:­Աղ­ջի­կը­ տե­ղից­բարձ­րա­ցավ­և­ա­սաց.

-­ Ըն­կե՛ր­ Իշ­խա­նյան,­ ես­ ներ­կա­ եմ,­ ի­նձ­ բա­ցա­կա­ եք­ դնում: -­Ի­՞նչ­է­ու­զում,-­ա­սաց:­ Ես­ա­վագն­է­ի,­սո­վո­րա­բար­ թարգ­մա­նում­է­ի,­ա­սա­ցի. ­ -­ Ըն­կե՛ր­ Իշ­խա­նյան,­ նա­ ներ­կա­ է,­ Դուք­ բա­ցա­կա­ եք­ դրե՞լ:­ Նո­րից­չլ­սեց:­Ա­սաց.

-­ Ա՛յ­ աղ­ջիկ,­ որ­ բա­ցա­կա­ ես,­այս­տեղ­չես,­ու­րեմն­բա­ցակա­ես,­էլ­ո­՞ւր­ես­վի­ճում:­ Եվ­ բա­ցա­կան­ դրեց.­ նկատի­ու­ներ,­ի­հար­կե,­որ­նա­ձեռք­ չի­ բարձ­րաց­րել,­ բայց­ խոս­քը­ հան­գում­էր­այս­զա­վեշ­տին:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

21

| www.ysu.am

«Ե­րաժշ­տու­թյունն­ըն­դա­մե­նը­յոթ­նո­տա­նե­րի­ մի­ջո­ցով­վե­րար­տադ­րում­է­մար­դու­հո­գին­և­ հաս­կա­նա­լի­դառ­նում­բո­լո­րին».­ Ա­նի­Քո­չա­րյան Ա­նի­Քո­չա­րյանն­ա­ռա­ջին­ մաս­նա­գի­տու­թյամբ­մշակու­թա­բան­է,­ի­սկ­այժմ­ սո­վո­րում­է­Ե­ՊՀ­սո­ցիո­լո­գի­այի­ֆա­կուլ­տե­տի­ «­Հա­սա­րա­կու­թյան­հետ­ կա­պեր­(PR)»­մա­գիստրո­սա­կան­ծրագ­րի­ա­ռաջին­կուր­սում:­ Ար­դեն­5­տա­րի­է,­ի­նչ­ Ա­նին­Մշա­կույ­թի­կենտրո­նի­սան­է,­որ­տեղ­ի­րակա­նաց­րել­է­իր­ման­կության­ե­րա­զան­քը՝­հան­դես­ գա­լով­և՛­ե­րգ­չախմ­բում,­և՛­ որ­պես­ան­հատ­կա­տարող:­Ե­րաժշ­տու­թյու­նը­ հրաշք­հա­մա­րող­ու­սա­նողու­հին­նաև­ստեղ­ծա­գործում­է՝­գրե­լով­տար­բեր­ թե­մա­նե­րի­ու­ի­րա­վի­ճակնե­րի­մա­սին:­Ար­դեն­հըստակ­ի­մա­նա­լով,­թե­ի­նչ­ է­ու­զում­կյան­քում,­նա­ վս­տահ­քայ­լե­րով­գնում­ է­դե­պի­իր­ե­րա­զան­քը՝­ ա­մեն­օր­ա­վե­լի­ու­ա­վե­լի­ սի­րե­լով­կյան­քը: ­Պատ­մում­է­ին­քը՝­Ա­նին:­ ԵՊՀ-ո­ւմ­սո­վո­րե­լու­ե­րազան­քը­և­մաս­նա­գի­տություն­նե­րի­ը­նտ­րու­թյու­նը­ Ա­ռա­ջին­ մաս­նա­գի­տությանս­ ը­նտ­րու­թյու­նը­ պայմա­նա­վոր­ված­ էր­ իմ­ ու­նե­ցած­ մեծ­ հե­տաքրք­րու­թյամբ:­ Ճիշտ­ է,­ պատ­մու­թյուն­ չէ­ի­ սի­րում,­ բայց­մշա­կույ­թը­սր­տիս­մոտ­է:­ Պետք­ է­ խոս­տո­վա­նեմ,­ որ­ ընդու­նե­լու­թյան­ քն­նու­թյուն­նե­րի­ արդյունք­ներս­ բարձր­ չէ­ին,­ և­ ես­ այդ­ ժա­մա­նակ­ հնա­րա­վորու­թյուն­ ու­նե­ի­ ը­նտ­րե­լու­ մեկ­ այլ­բուհ,­որ­տեղ­կա­րող­է­ի­անվճար­ հի­մունք­նե­րով­ սո­վո­րել,­ բայց­ ը­նտ­րե­ցի­ Ե­ՊՀ-ն,­ ո­րովհետև­ այս­տեղ­ սո­վո­րե­լը­ ե­րազանք­ էր:­ Այ­սօր­ հպարտ­ եմ­ իմ­ ը­նտ­րու­թյան­ հա­մար:­ Բակա­լավ­րի­ա­տի՝­ մշա­կու­թա­բանու­թյան­ բաժ­նում­ ու­սա­նե­լու­ տա­րի­ներս­ իմ­ կյան­քում­ շատ­ բան­ են­ փո­խել։­ Ա­վար­տե­լով­ բա­կա­լավ­րիա­տը՝­ հաս­կա­ցա,­ որ­ի­նչ­քան­էլ­սի­րեմ­իմ­մաս­նագի­տու­թյու­նը,­ միև­նույնն­ է,­ ի­նձ­ այդ­ ո­լոր­տում­ չեմ­ տես­նում:­ Մշա­կու­թա­բա­նը­ պետք­ է­ ա­վելի­ շատ­ ան­ցյալ­ վե­րա­դառ­նա,­ փորփ­րի,­ գտ­նի­ ու­ պահ­պա­նի.­

դա­ ի­նձ­ հա­մար­ բարդ­ գործըն­թաց­ է:­ Մաս­նա­գի­տա­կան­ ե­րկ­րորդ­ը­նտ­րու­թյունս՝­հա­սարա­կայ­նու­թյան­ հետ­ կա­պե­րը,­ ա­վե­լի­գի­տակց­ված­է։­Սպա­սելիք­ներս­հա­մ-ընկ­նում­են­կրթական­ ծրագ­րի,­ բո­վան­դա­կության­և­մե­թոդ­նե­րի­հետ:­Ճիշտ­ է,­դեռ­չեմ­գտել­եր­կու­մաս­նագի­տու­թյուն­նե­րի­ կա­պը,­ բայց­ մտա­ծում­ եմ­ այդ­ ո­ւղ­ղու­թյամբ­ ու­ վս­տահ­ եմ,­ որ­ ան­պայ­ման­ կգտ­նեմ: ­ է­ի­էլ­ե­րա­զի,­որ­այս­քան­ Չ հե­տաքր­քիր­ու­սա­նո­ղական­կյանք­կու­նե­նամ ­Ն եր­հ ա­մ ալ­ս ա­ր ա­ն ա­կ ան­ կյանքս­ շատ­ բուռն­ է:­ Ու­ հիմա­ հա­մոզ­վում­ եմ,­ որ­ պա­տահա­կան­ ո­չինչ­ չի­ լի­նում:­ Հետաքրքիր­ է,­ թե­ փոքր­ թվա­ցող­ ը­նտ­րու­թյու­նից­ ի­նչ­քան­ մեծ­ բան­է­կախ­ված:­Այ­սինքն՝­ե­թե­ ես­ ը­նտ­րե­ի­ մեկ­ այլ­ բուհ,­ մեկ­ այլ­ ֆա­կուլ­տետ,­ այ­սօր­ իմ­ ընկե­րա­կան­ շր­ջա­պա­տը­ լրիվ­ այլ­ մարդ­կան­ցից­ կազմ­ված­ կլի­ներ,­ ու­րիշ­ գի­տե­լիք,­ ու­րիշ­ փորձ­ կս­տա­նայի,­ ու­ գու­ցե­ ես­

էլ­ ու­րիշ­ մարդ­ լի­նե­ի:­ Ար­դեն­ 5­ տա­րի­է,­ի­նչ­Մշա­կույ­թի­կենտրո­նի­ սան­ եմ:­ Այս­ կենտ­րո­նը­ վաղ­ տա­րի­քի­ ե­րա­զանք­ներիս­ ի­րա­կա­նու­թյուն­ դառ­նա­լու­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­է­տվել:­Ե­րբ­ փոքր­է­ի,­շատ­է­ի­սի­րում­եր­գել:­ Հի­շում­եմ,­ե­րբ­հյու­րեր­է­ինք­ունե­նում,­ ծնող­ներս­ ի­նձ­ կանգնեց­նում­ է­ին­ սե­ղա­նին,­ ես­ էլ­ հա­ճույ­քով­ եր­գում­ է­ի:­ Ժա­մանա­կի­ըն­թաց­քում­հա­յացք­ներս­ փոխ­վե­ցին,­ և­ բե­մում­ եր­գե­լու­ ե­րա­զանքս­ էլ­ կար­ծես­ մո­ռացվեց,­ու­հենց­Մշա­կույ­թի­կենտրո­նում­այն­վե­րածն­վեց­ու­ի­րակա­նու­թյուն­դար­ձավ:­ Ե­րաժշ­տու­թյունն­ի­նձ­համար­հրաշք­է ­Գի­տու­թյուն,­ ար­վեստ,­ թե­ մեկ­այլ­եր­ևույթ­է­այն,­չգի­տեմ,­ բայց­ ե­րաժշ­տու­թյունն­ ըն­դամե­նը­ յոթ­ նո­տա­նե­րի­ մի­ջո­ցով­ վե­րար­տադ­րում­ է­ մար­դու­ հոգին­ և­ հաս­կա­նա­լի­ դառ­նում­ բո­լո­րին:­ Սկզ­բում­ Մշա­կույ­թի­ կենտ­րո­նում­ ե­րգ­չախմ­բի­ անդամ­է­ի,­հե­տո­դար­ձա­նաև­անհատ­կա­տա­րող:­Ե­րգ­չա­խում­բը­

մի­ու­րիշ­աշ­խարհ­է:­Դրա­արվես­տը­ քչերն­ են­ հաս­կա­նում:­ Այն­ սեր­ է­ պա­հան­ջում:­ Հետաքր­քիր­ է,­ խումբ­ է­ եր­գում,­ բայց­ կար­ծես­ մի­ մարմ­նից­ մի­ ձայն­ է­ հն­չում:­ Միշտ­ հպարտու­թյամբ­ եմ­ նշում,­ որ­ այն­ ե­րգ­չախմ­բի­ ան­դամն­ եմ,­ ո­րի­ գե­ղար­վես­տա­կան­ ղե­կա­վա­րը՝­ Կա­րեն­ Սարգ­սյա­նը,­ և­ խմ­բավա­րը`­Ռու­բեն­Կա­րա­սե­ֆե­րյանը,­ Հա­յաս­տա­նի­ լա­վա­գույն­ մաս­նա­գետ­նե­րից­են: ­ ույս­ու­նեմ,­որ­բե­մե­լը­երՀ բեք­սո­վո­րա­կան­չի­դառ­նա­ ի­նձ­հա­մար­ Ա­մեն­ան­գամ­բեմ­բարձ­րանա­լիս­ հուզ­վում­ եմ:­ Կար­ծում­ ե­մ՝­ ե­թե­ այդ­պի­սի­ զգա­ցումներ­ չու­նե­նամ,­ այլևս­ հա­ճույք­ էլ­ չեմ­ ստա­նա­ ու­ կկորց­նեմ­ մի­ շատ­ կար­ևոր­ աս­տի­ճան­ իմ­ կյան­քում:­ Ա­ռա­ջին­ մեծ­ բե­մը,­ որ­տեղ­ ե­լույթ­ եմ­ ու­նե­ցել,­ ե­ղել­ է­ Մար­զա­հա­մեր­գային­ հա­մալի­րը­ (2016­ թ.-ի­ սեպ­տեմ­բե­րի­ 21-ին­ կա­յա­ցած­ «Ան­կա­խության­սե­րունդ»­խո­րագ­րով­համեր­գի­ շր­ջա­նա­կում):­ Մշա­կույ-

թի­ կենտ­րո­նի­ ե­րգ­չա­խումբն­ էլ­ պա­տիվ­ու­նե­ցավ­մաս­նակ­ցե­լու­ այդ­հա­մեր­գին։­ Ս­տեղ­ծա­գոր­ծում­եմ­վաղ­ հա­սա­կից Սկ­սել­ է­ի­ գիրք­ գրել­ ու­ ի­նչ-որ­ պա­հի­ կի­սատ­ թո­ղե­ցի,­ չնա­յած­ հույս­ ու­նեմ,­ որ­ մի­ օր­ կվե­րա­դառ­նամ­ու­կա­վար­տեմ:­ Ի­նքս­ի­նձ­հա­մար­ստեղ­ծա­գործում­ է­ի­ թե՛­ ար­ձա­կի,­ թե՛­ պոեզի­այի­ժան­րում­և­շատ­հազ­վադեպ­է­ի­ի­նչ-որ­մե­կին­ցույց­տալիս:­ Մի­այն­ 2016­ թվա­կա­նին,­ ե­րբ­Ե­ՊՀ-ո­ւմ­Մշա­կույ­թի­կենտրո­նի­ ջան­քե­րով­ կազ­մա­կերպվեց­ «Ան­կա­խու­թյան­ սերն­դի­ ձայ­նը»­ մր­ցույ­թը,­ ըն­կե­րու­հիս­ հոր­դո­րեց,­ որ­ ես­ էլ­ ան­պայման­ մաս­նակ­ցեմ:­ Հա­մոզ­վեցի­ և­ տա­սը­ գործ­ ու­ղար­կե­ցի­ մրցույ­թի­կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րին:­ Պրո­ֆե­սի­ո­նալ­ ժյու­րի­ի­ կող­մից­ իմ­ աշ­խա­տանք­նե­րից­ մե­կը­ ճա­նաչ­վեց­ որ­պես­ լա­վա­գույն­ չա­փա­ծո­ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն:­ Ստեղ­ծա­գոր­ծե­լու­ հա­մար­ անպայ­ման­ ի­նչ-որ­ բա­նից­ պետք­ է­ ա­զդ­վեմ,­ բայց­ պար­տա­դիր­ է­ նաև,­ որ­ ար­դեն­ խա­ղաղ­ված­ լի­նեմ։­Տագ­նա­պը­մի­այն­խանգա­րում­ է:­ Ե­րբ­ խա­ղաղ­վում­ եմ,­ եր­ևույ­թին­ ու­ ի­րե­րին­ այլ­ տե­սան­կյու­նից­ էլ­ եմ­ սկ­սում­ նայել,­ այլ­ կերպ­ եմ­ զգում­ ու­ այդ­ժա­մա­նակ­ա­վե­լի­գե­ղե­ցիկ­ եմ­ գրում:­ Բանն­ այն­ է,­ որ­ ե­րբ­ բա­ռե­րը­ ճիշտ­ պա­հին­ ու­ ճիշտ­ ժա­մա­նա­կին­չենք­ա­սում,­ո­րոշ­ ժա­մա­նակ­ան­ց­մեր­մեջ­կռիվ­է­ գնում,­սկ­սում­ե­նք­ա­սել­այն,­ի­նչ­ չհասց­րինք,­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ չու­նե­ցանք­կամ­չէ­ինք­էլ­մտածել։­Այդ­ժա­մա­նակ­լա­վա­գույն­ լու­ծու­մը­ թղ­թին­ հանձ­նելն­ է։­ Թուղ­թը­դառ­նում­է­իմ­չաս­ված­ խոս­քե­րի,­ չբա­ցա­հայտ­ված­ զգա­ցո­ղու­թյուն­նե­րի­ դա­րա­կը։­ Ստեղ­ծա­գոր­ծում­ եմ­ տար­բեր­ թե­մա­նե­րով:­ Շատ­ եմ­ կարևորում­ Մշա­կույ­թի­ կենտ­րո­նի­ տնօ­րեն­ Կա­րի­նե­ Դավթյա­նի­ կար­ծի­քը,­ քա­նի­ որ­ նա­ միշտ­ ան­կեղծ­է­ու­միշտ­ա­մեն­կերպ­ փոր­ձում­ է­ օգ­նել:­ Հետևում­ եմ­ նաև­ հայ­րի­կիս­ և­ մայ­րի­կիս­ խոր­հուրդ­նե­րին:­ Ստեղ­ծա­գործու­թյուն­նե­րիցս­ մե­կը­ հի­մա­ պատ­րաստ­վում­ եմ­ տպագ­րել:­ Դժ­վա­րա­նում­ եմ­ ա­սել,­ թե­ ի­նչ­ ժան­րի­ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ է­ այն.­ մտ­քե­րի­ հո՞սք,­ թե՞­ ո­ւղղա­կի­մտա­ծո­ղու­թյուն,­չգի­տեմ:­ Ես­ դեռ­ ման­կուց­ շատ­ եմ­ սիրել­ փո­ղո­ցային­ լապ­տեր­ներ,­ ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 22 ¦

22

Մայիս, 2018

______________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 21

ո­րոնք­ տե­սել­ է­ի­ մուլտ­ֆիլ­մե­րի­ ու­գր­քե­րի­մեջ­(այդ­ժա­մա­նակ­ դրանք­ այս­քան­ տա­րած­ված­ չէ­ին):­ Ժա­մա­նա­կի­ ըն­թաց­քում­ լապ­տեր­նե­րին­ սկ­սե­ցի­ նմանեց­նել­մարդ­կանց.­լի­նում­է,­չէ՛,­ ե­րբ­ ա­սում­ ե­նք­ «­լույս­ մարդ»­ կամ­ փոր­ձում­ գտ­նել­ մար­դու­ ներ­քին­ լույ­սը:­ Զգա­ցի,­ որ­ այս­ թե­մայի­ հետ­ կապ­ված­ ա­նընդհատ­ մտ­քեր­ են­ պտտ­վում­ գլխումս,­ա­նընդ­հատ­հա­մե­մատու­թյուն­ներ­են­ծն­վում,­ու­ո­րոշե­ցի­ թղ­թին­ հանձ­նել­ դրանք:­ Նախ­կի­նում­ ե­րբ­ևէ­ չեմ­ մտածել,­թե­ի­նչ­գրա­կան­ու­ղի­պետք­ է­նա­խան­շեմ­ի­նձ­հա­մար,­բայց­ հի­մա­գու­ցե­սկ­սեմ­մտա­ծել:­ Մր­ցույթ­նե­րը­կար­ևոր­են,­ ո­րով­հետև­դրանց­շնոր­հիվ­ դու­ա­ճում­ե­ս 2016­ թվա­կա­նին­ մաս­նակցել­ եմ­ Կո­մի­տա­սին­ նվիր­ված­ միջ­բու­հա­կան­ մր­ցույ­թի,­ ո­րին­ ներգ­րավ­ված­է­ին­նաև­ե­րաժըշտա­կան­կր­թօ­ջախ­նե­րի­սա­ներ:­ Ի­ զար­մանս­ ի­նձ՝­ ժո­ղովր­դական­ժան­րում­գրա­վե­ցի­եր­րորդ­ հո­րի­զո­նա­կա­նը,­ ը­նդ­ ո­րում,­ դրա­նից­ ա­ռաջ­ այդ­ ժան­րում­ կա­տա­րում­ներս­շատ­չեն­ե­ղել,­ պար­զա­պես­ միշտ­ մեծ­ սեր­ է­ ե­ղել՝­ ըն­տա­նի­քից­ սեր­ված:­ Մր­ցույթ­նե­րում­ ի­նձ­ հա­մար­ կար­ևո­րը­ մր­ցա­նա­կը­ չէ,­ այլ­ ար­դա­րու­թյունն­ ու­ պատ­մությու­նը:­ Մր­ցույթ­նե­րը­ կար­ևոր­ են,­ ո­րով­հետև­ դրանց­ շնոր­հիվ­ դու­ ա­ճում­ ես,­ մի­ նոր­ աս­տիճան­ բարձ­րա­նում:­ Ե­թե­ ա­մեն­ ան­գամ­ մր­ցույ­թի­ մաս­նակ­ցես­ մի­այն­ մր­ցա­նա­կի­ հա­մար,­ դու­ ձեռ­նու­նայն­ կմ­նաս,­ ի­սկ­ հակա­ռակ­դեպ­քում­մի­օր­ան­պայման­ կվե­րա­դառ­նաս՝­ մր­ցա­նակը­ձեռ­քիդ: Գ­նում­եմ­ե­րա­զան­քիս­ հետ­ևից ­Մինչև­ վեր­ջերս­ ա­պագային­ ա­ռնչ­վող­ շատ­ հարցեր­ ա­ղոտ­ է­ին­ ի­նձ­ հա­մար:­ Սա­կայն­ հի­մա­ ար­դեն­ գտել­ եմ­ ե­րա­զանքս:­ Հաս­կա­ցա,­ որ­ պետք­ չէ­ շատ­ փնտ­րել­ ու­ սպա­սել:­ Փնտ­րե­լու­ ու­ սպա­սելու­ ա­րան­քում­ մի­ շատ­ գե­ղեցիկ­ ու­ տի­ե­զե­րա­կան­ բա­նաձև­ կա՝­ապ­րել­է­պետք,­բնու­թյա­նը­ մոտ­ապ­րե­լուց­կյանք­վաս­տակել,­վատ­մտ­քե­րը­քա­մուն­տալ,­ լա­վե­րը՝­ ար­ևին,­ որ­ ջերմ­ մնան­ ու­շո­ղան։­Մեզ­պետք­է­վս­տահենք­ բնու­թյա­նը.­ բնու­թյունն­ այն­ հրաշք­ օր­գա­նիզմն­ է,­ ո­րը­ սխալ­թույլ­չի­տա։­Հի­մա­գնում­ եմ­ ե­րա­զան­քիս­ հետ­ևից,­ ո­րին­ հաս­նե­լու­ հա­մար­ դեռ­ ժա­մանակ­ու­տք­նա­ջան­աշ­խա­տանք­ է­պետք:­Այժմ­ձգ­տում­եմ­ա­նել­ շատ­ա­վե­լին,­քան­ա­ռաջ,­փորձում­ եմ­ նոր­ ի­րո­ղու­թյուն­ներ­ ու­ եր­ևույթ­ներ­ բա­ցա­հայ­տել,­ ա­վե­լի­շատ­սո­վո­րել՝­ու­նե­ցածս­ ան­գնա­հա­տե­լի­ դարձ­րած­ գնա­հա­տե­լով,­ ա­մեն­ օր­ ա­վե­լի­ ու­ա­վե­լի­սի­րե­լով­կյան­քը:­ Ք­նար­Մի­սա­կյան

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ­բե­մում՝­100-ա­մյա­ հո­բե­լյա­նի­հայ-վ­րա­ցա­կան­շուն­չը ԵՊՀ­մեծ­դահ­լի­ճում­ մայի­սի­26-ին­տե­ղի­ունե­ցավ­Ե­ՊՀ­մշա­կույ­թի­ կենտ­րո­նի­սա­նե­րի­և­ Վրաս­տա­նից­ժա­մա­նած­ վրա­ցա­կան­բա­նա­հյուսու­թյան­քա­ռյա­կի­հա­մատեղ­հա­մեր­գը: Անի­Պո­ղո­սյան ­Թե՛­ Հա­յաս­տա­նի­ Ա­ռաջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան,­ թե՛­ Վրաս­տա­նի­ Ա­ռա­ջին­ Հան­րապե­տու­թյան­ ան­կա­խու­թյան­ հռ­չակ­ման­ 100-ա­մյակ­նե­րին­ նվիր­ված­ տո­նա­կան­ հա­մերգին­ ներ­կա­ է­ին­ ՀՀ-ո­ւմ­ Վրաստա­նի­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ արտա­կարգ­ և­ լի­ա­զոր­ դես­պան­ Գե­որ­գի­ Սա­գա­նե­լի­ձեն,­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նը,­ պրո­ռեկ­տոր­նե­րը,­ ի­նչ­պես­ նաև­ ֆա­կուլ­տետ­նե­րի­ դե­կան­ներ,­ ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի­ ղե­կավար­ներ,­ պրո­ֆե­սո­րա­դա­սախո­սա­կան­ կազ­մի­ ներ­կա­յացու­ցիչ­ներ,­ու­սա­նող­ներ:­ ­Մեզ­ հետ­ զրույ­ցում­ Ե­ՊՀ­ մշա­կույ­թի­ կենտ­րո­նի­ տնօրեն­ Կա­րի­նե­ Դավ­թյա­նը­ նշեց,­ որ­ ի­րենց­ կենտ­րո­նը­ շատ­ ակ-

տի­վո­րեն­ հա­մա­գոր­ծակ­ցում­ է­ ՀՀ-ո­ւմ­Վրաս­տա­նի­դես­պա­նության­հետ.­«Ան­ցյալ­տա­րի­լրացավ­հայ-վ­րա­ցա­կան­դի­վա­նագի­տա­կան­հա­րա­բե­րու­թյուն­ների­հաս­տատ­ման­25-ա­մյա­կը,­և­ մենք­ ու­ Թբի­լի­սի­ի­ պե­տա­կան­ հա­մալ­սա­րա­նը­հա­մա­տեղ­համերգ­ կազ­մա­կեր­պե­ցինք,­ ո­րի­ հա­ջող­ված­ լի­նե­լու­ մա­սին­ են­ վկա­յում­ բազ­մա­թիվ­ դրա­կան­ կար­ծիք­ներն­ ու­ ար­ձա­գանքնե­րը:­ Վրաս­տա­նի­ դես­պա­նության­և­ան­ձամբ­դես­պա­նի,­ի­նչ-

պես­ նաև­ Ե­ՊՀ­ ռեկ­տոր­ Ա­րամ­ Սի­մո­նյա­նի­ ա­ջակ­ցու­թյամբ­ այս­տա­րի­էլ­եր­կու­հան­րա­պետու­թյուն­նե­րի­ ան­կա­խու­թյան­ հա­րյու­րա­մյակ­նե­րը­ նշում­ ե­նք­ մշա­կու­թային­ նույն­ ձևա­չափով»: ­Հա­մեր­գի­ ըն­թաց­քում­ ե­լույթ­ ու­նե­ցան­ Ե­ՊՀ­ մշա­կույթի­ կենտ­րո­նի­ սա­նե­րը,­ ով­քեր­ ի­րենց­ պա­րային­ և­ ե­րաժշ­տական­կա­տա­րում­նե­րով­ոգ­ևո­րեցին­հյու­րե­րին: ­Տո­նա­կան­ մի­ջո­ցառ­ման­

ա­ռանցքն­էլ­Վրաս­տա­նից­ժամա­նած­վրա­ցա­կան­բա­նա­հյուսու­թյան­ քա­ռյա­կի­ ազ­գային­ և­ ֆոլկ­ կա­տա­րում­ներն­ է­ին,­ ո­րոնք­ ներ­կա­նե­րին­ վրա­ցական­ յու­րա­հա­տուկ­ տրա­մադրու­թյուն­հա­ղոր­դե­ցին: ­Մի­ջո­ցառ­ման­ ըն­թաց­քում­ ե­լույթ­ ու­նե­ցան­ նաև­ աշ­խարհահռ­չակ­ ջազ­մեն,­ դաշ­նա­կահար­ Գա­րի­ Քյո­սա­յա­նը­ և­ նրա­ կի­նը՝­ ե­րգ­չու­հի,­ դե­րա­սա­նու­հի­ Ալ­լա­Սա­հա­կյա­նը:

Եր­գեր՝­հա­մալ­սա­րա­նի­մա­սին­ ու­հա­մալ­սա­րա­նին­նվիր­ված

ԵՊՀ­մշա­կույ­թի­կենտ­րոնում­տե­ղի­ու­նե­ցավ­Ե­ՊՀին­նվիր­ված­ե­րի­տա­սարդա­կան­եր­գի­մր­ցույ­թի­ եզ­րա­փա­կիչ­փու­լը: Ք­նար­Մի­սա­կյան ԵՊՀ­ 100-ա­մյա­կին­ ըն­դառաջ­ Ե­ՊՀ­ մշա­կույ­թի­ կենտ­րոնը­Հա­յաս­տա­նի­կոմ­պո­զի­տորնե­րի­ մի­ու­թյան­ հետ­ կազ­մակեր­պել­ էր­ Ե­ՊՀ-ին­ նվիր­ված­

եր­գի­մր­ցույթ:­Ա­ռա­ջին­փու­լում­ մր­ցույ­թին­ մաս­նակ­ցե­լու­ բազմա­թիվ­ հայ­տեր­ են­ ըն­դուն­վել,­ ո­րոն­ցից­ ը­նտր­վել­ են­ լա­վագույն­6­եր­գե­րը,­ո­րոնք­էլ­մայիսի­25-ին­ներ­կա­յաց­վե­ցին­ժյուրի­ի­և­հան­դի­սա­տե­սի­դա­տին: Մր­ցույ­թի­­ժյու­րի­ի­կազ­մում­ է­ին­ Հա­յաս­տա­նի­ կոմ­պո­զիտոր­նե­րի­մի­ու­թյան­նա­խա­գահ­ Ա­րամ­Սա­թյա­նը,­Եր­ևա­նի­է­ստրա­դային­ և­ ջա­զային­ ար­վեստի­ պե­տա­կան­ քո­լե­ջի­ տնօ-

րեն,­ կոմ­պո­զի­տոր­ Ստե­փան­ Բա­բա­թո­րո­սյա­նը,­ կոմ­պո­զիտոր­ Էդ­գար­ Գյան­ջու­մյա­նը,­ Ե­ՊՀ­ռեկ­տոր­Ա­րամ­Սի­մո­նյանը,­ Ե­ՊՀ­ մշա­կույ­թի­ կենտ­րոնի­ ե­րգ­չախմ­բի,­ ի­նչ­պես­ նաև­­ Օ­պե­րայի­ և­ բա­լե­տի­ ազ­գային­ ա­կա­դե­մի­ա­կան­ թատ­րո­նի­ ե­րգ­չախմ­բի­ ղե­կա­վար­ Կա­րեն­ Սարգ­սյա­նը­ և­ Ե­ՊՀ­ մշա­կույթի­կենտ­րո­նի­տնօ­րեն­Կա­րի­նե­ Դավ­թյա­նը: Մր­ցույ­թի­եզ­րա­փա­կիչ­փու-

լում­ հն­չե­ցին­ Էդ­մոնդ­ Մա­կա­րյա­նի­ «­Մայր­ հա­մալ­սա­րան»,­ Տիգ­րան­ Գրի­գո­րյա­նի­ «Իմ­ ու­ քո­ հա­մալ­սա­րան»,­ «Եր­ևա­նի­ պե­տա­կան­ հա­մալ­սա­րան»,­ Ա­րեգ­նազ­ Մար­տի­րո­սյանի­ «Ես­ եր­գում­ եմ»,­ Գա­յա­նե­ Թադ­ևո­սյա­նի­ «­Հո­գուս­ օր­րան­ հա­մալ­սա­րան»­ և­ Ան­նա­ Զաքա­րյա­նի­ «Ն­վիր­վում­ է­ Մայր­ բու­հին»­եր­գե­րը: ­Ժյու­րի­ի­ո­րոշ­մամբ՝­Ե­ՊՀ-ին­ նվիր­ված­ ե­րի­տա­սար­դա­կան­ եր­գի­մր­ցույ­թում­եր­րորդ­պատվա­վոր­ տե­ղը­ զբա­ղեց­րեց­ Գայա­նե­ Թադ­ևո­սյա­նը,­ ե­րկ­րորդ­ տե­ղը՝­Ան­նա­Զա­քա­րյա­նը,­ի­սկ­ ա­ռա­ջին­ պատ­վա­վոր­ հո­րի­զոնա­կա­նը՝­Էդ­մոնդ­Մա­կա­րյա­նը: Ի­դեպ,­եզ­րա­փա­կիչ­փու­լում­ Էդ­մոնդ­ Մա­կա­րյա­նի­ հե­ղի­նակած­ եր­գը­ կա­տա­րեց­ հայտ­նի­ ե­րգ­չու­հի­Ա­նա­հիտ­Շահ­բազյանը:­ Էդ­մոնդ­ Մա­կարյա­նը­ նշեց,­ որ­ չնա­յած­ ին­քը­ չի­ ա­վար­տել­ Ե­ՊՀ-ն,­ բայց­ ի­նչ­պես­ իր,­ այնպես­ էլ­ յու­րա­քան­չյուր­ հայի­ հա­մար­այն­կար­ևոր­ար­ժեք­է:­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

23

| www.ysu.am

ԵՊՀ­ու­սա­նող­նե­րը­մաս­նակ­ցել­են­19-րդ­ հան­րա­պե­տա­կան­ու­սա­նո­ղա­կան­ մար­զա­կան­խա­ղե­րի­1-ին­փու­լին ՀՀ­կր­թու­թյան­և­գի­տու­թյան­նա­խա­րա­րու­թյան­կող­մից­ան­ցկաց­վող­ 19-րդ­հան­րա­պե­տա­կան­ու­սա­նո­ղա­կան­մար­զա­կան­խա­ղերն­այս­տարի­ մեկ­նար­կել­են­մար­տից:­Խա­ղե­րին­ակ­տի­վո­րեն­մաս­նակ­ցել­են­նաև­ Ե­ՊՀ­ու­սա­նող­նե­րը:­­ Նա­դեժ­դա­Տեր-Աբ­րա­հա­մյան 19-րդ­ հան­րա­պե­տական­ ու­սա­նո­ղա­կան­ մար­զական­ խա­ղե­րի­ նպա­տակն­ է­ ու­սա­նո­ղու­թյան­ շր­ջա­նում­ ար­մա­տա­վո­րել­ ա­ռողջ­ կենսա­կերպ,­ նրանց­ ներգ­րա­վել­ մար­զ ա­կ ան-մաս­ս ա­յ ա­կ ան­ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րին,­ ի­նչ­պես­ նաև­ նպաս­տել­ ֆի­զի­կա­կան­ կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի­ կա­տա­րելա­գործ­մա­նը­ և­ ա­ռող­ջու­թյան­ ամ­րապնդ­մա­նը:­ Խա­ղե­րի­ ա­ռա­ջին­ փուլն­ ան­ցկաց­վել­ է­ մարտ-մայիս­ա­միս­նե­րին:­ ԵՊՀ­ֆի­զի­կա­կան­դաս­տիա­րա­կու­թյան­ և­ սպոր­տի­ ամբի­ո­նի­պրո­ֆե­սոր,­Մար­զա­կան­ ա­կում­բի­ նա­խա­գահ­ Հեն­րիկ­ Թու­մա­նյա­նը,­ կար­ևո­րե­լով­ խա­ղե­րի­ ան­ցկա­ցու­մը,­ նշեց,­ որ­ ու­սա­նո­ղա­կան­ ­ մար­զական­ստու­գա­տե­սի­նպա­տակն­ է­ նաև­ ակ­տի­վաց­նել­ բարձրա­գույն­ ու­սում­նա­կան­ հաստա­տու­թյուն­նե­րի­ մար­զա­կան­ ա­կումբ­նե­րի­ գոր­ծու­նե­ու­թյունը,­ ի­ հայտ­ բե­րել­ լա­վա­գույն­ ու­սա­նող-մար­զիկ­նե­րին:­ Մար­զա­կան­խա­ղե­րի­ը­նդհա­նուր­ ղե­կա­վա­րումն­ ի­րակա­նաց­վում­է­ՀՀ­կր­թու­թյան­և­ գի­տու­թյան­ նա­խա­րա­րու­թյան­ կող­մից,­ ի­սկ­ մար­զա­կան­ խաղե­րի­ ան­մի­ջա­կան­ կազ­մակերպ­ման­ ­ ու­ ան­ցկաց­ման­ պա­տ աս­խ ա­ն ատ­վ ու­թ յու­ն ը­ դր­ված­ է­ «ՀՀ­ ու­սա­նո­ղա­կան­ մար­զա­կան­ ֆե­դե­րա­ցի­ա»­ ՀԿ-ի­վրա: Ն­շենք,­ որ­ մր­ցա­նա­կակիր­ թի­մե­րը­ պարգ­ևատր­վել­ են­ ֆե­դե­րա­ցի­այի­ կող­մից­ սահ­ման­ված­ գա­վաթ­նե­րով­ և­ պատ­վոգ­րե­րով,­ ի­սկ­ ան­հատա­կան­ մր­ցա­շա­րե­րի­ մր­ցանա­կա­կիր­նե­րը՝­ մե­դալ­նե­րով­ և­ հա­վաս­տագ­րե­րով,­ մար­զիչ­ները՝­ հա­վաս­տագ­րե­րով:­ Մայր­ բու­հի՝­ մր­ցա­նա­կային­ տե­ղեր­ գրա­ված­ մար­զիկ­նե­րը­ ռեկտոր­Ա­րամ­Սի­մո­նյա­նի­կող­մից­ խրա­խուս­վել­ են­ նաև­ դրա­մական­պարգ­ևով: Մր­ցում­նե­րին­ մաս­նակցել­ են­ Հա­յաս­տա­նի­ և­ Ար­ցախի­ բարձ­րա­գույն­ ու­սում­նական­ հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի­ ու­ նրանց­ մաս­նա­ճյու­ղե­րի­ թի-

ԵՊՀ բասկետբոլիստուհիների թիմը

մե­րը­ և­ մար­զիկ­նե­րը:­ Խա­ղերի­ ա­ռա­ջին­ փու­լում­ հա­մալսա­րա­նա­կան­նե­րը­ հան­դես­ են­ ե­կել­ հետ­ևյալ­ մար­զաձ­ևե­րում՝­ սե­ղա­նի­ թե­նիս,­ բազ­կա­մարտ,­ վո­լեյ­բոլ,­ բաս­կետ­բոլ,­ ֆուտզալ­և­ձյու­դո:­ ԵՊՀ­սե­ղա­նի­թե­նի­սի­թի­մի­ մար­զիչ­ Ար­թուր­ Պո­ղո­սյա­նը­ տե­ղե­կաց­րեց,­որ­Ե­ՊՀ­աղ­ջիկնե­րի­թի­մը­գրա­վել­է­մր­ցա­նակային­ 3-րդ­ տե­ղը,­ ի­սկ­ տղանե­րի­ թի­մը­ զբա­ղեց­րել­ է­ 4-րդ­ հո­րի­զո­նա­կա­նը: «Ես­ շատ­ բա­վա­րար­ված­ եմ­ աղ­ջիկ­նե­րի­ թի­մի­ ար­դյունքից:­ Հա­մոզ­ված­ եմ,­ որ­ մյուս­ տա­րի­նե­րին­մեր­թի­մերն­ա­վելի­ լավ­ ար­դյունք­ներ­ կգ­րանցեն:­ Ա­մեն­ օր­ մարզ­վում­ ե­նք,­ որ­պես­զի­ գա­լիք­ մր­ցում­նե­րին­ և՛­տղա­նե­րի,­և՛­աղ­ջիկ­նե­րի­թիմերն­ ի­րենց­ դիր­քե­րը­ բա­րե­լավեն:­ Ան­ցած­ տա­րի­ Ե­ՊՀ­ աղջիկ­նե­րի­թիմն­այս­մար­զա­կան­ խա­ղե­րում­գրա­վել­էր­ե­րկ­րորդ­ հո­րի­զո­նա­կա­նը,­ ի­սկ­ 17-րդ­ խա­ղե­րում՝­ ա­ռա­ջին­ տե­ղը»,-­ հա­վե­լեց­Ար­թուր­Պո­ղո­սյա­նը:­ Ինչ­վե­րա­բե­րում­է­բազ­կամար­տի­ա­ռաջ­նու­թյա­նը,­ա­պա­ դրան­մաս­նակ­ցել­են­11­բարձրա­գույն­ ու­սում­նա­կան­ հաստա­տու­թյուն­ներ:­ Մր­ցա­շա­րին­ տար­բեր­ քա­շային­ կար­գե­րում­ Ե­ՊՀ-ից­մաս­նակ­ցել­է­15­մարզիկ:­

ԵՊՀ­ բազ­կա­մարտ­ սպոր­տաձ­ևի­ մար­զիչ­ Ա­շոտ­ Սարգսյա­նի­խոս­քով,­90+­քաշային­ կար­գում­ Ե­ՊՀ­ տն­տեսա­գի­տու­թյան­ և­ կա­ռա­վարման­ֆա­կուլ­տե­տի­4-րդ­կուր­սի­ ու­սա­նող­ Սե­րոբ­ Ժամ­կո­չյա­նը­ զբա­ղեց­րել­ է­ ե­րկ­րորդ­ հո­րիզո­նա­կա­նը,­ ­ նույն­ քա­շային­ կար­գում­Հայ­բա­նա­սի­րու­թյան­ ֆա­կուլ­տե­տի­ 2-րդ­ կուր­սի­ ուսա­նող­ Սամ­վել­ Ե­ղի­ա­զա­րյանը՝­3-րդ­հո­րի­զո­նա­կա­նը:­80­կգ­ քա­շային­ կար­գում­ նույն­պես­ 3-րդ­տեղն­է­գրա­վել­Մա­թե­մատի­կայի­ և­ մե­խա­նի­կայի­ ֆակուլ­տե­տի­ 3-րդ­ կուր­սի­ ու­սանող­Ար­շակ­Հայ­րա­պե­տյա­նը:­ «­Հան­րա­պե­տա­կան­ ու­սանո­ղա­կան­ մար­զա­կան­ խաղե­րում­ 12­ տա­րի­ այս­ սպորտաձևն­ ը­նդ­գրկ­ված­ չի­ ե­ղել,­ այդ­ ի­սկ­ պատ­ճա­ռով­ այս­ տա­րի­ բազ­կա­մար­տի­ մր­ցաշա­րում­ թի­մային­ պայ­քար­ չի­ ե­ղել:­Բու­հե­րի­թի­մե­րը­նա­խապես­ պատ­րաստ­ված­ չեն­ ե­ղել­ այս­ մար­զաձ­ևի­ մր­ցում­նե­րը­ բարձր­ մա­կար­դա­կով­ անցկաց­նե­լու­ հա­մար»,-­ ա­սաց­ Ե­ՊՀ­ բազ­կա­մար­տի­ մար­զիչ­ Ա­շոտ­Սարգ­սյա­նը:­ ԵՊՀ­ վո­լեյ­բո­լի­ տղա­ների­ թիմն­ էլ­ հան­րա­պե­տա­կան­ մար­զա­կան­ ստու­գա­տե­սում­ գրա­վել­է­2-րդ­հո­րի­զո­նա­կա­նը:­ Ե­ՊՀ­ վո­լեյ­բո­լի­ թի­մի­ մար­զիչ,­

սպոր­տի­ վար­պետ­ Եր­վանդ­ Զա­քա­րյա­նը­հայտ­նեց,­որ­եզրա­փակ­չում­ հա­մառ­ պայ­քարում­պարտ­վել­են­Հա­յաս­տանի­ ազ­գային­ պո­լի­տեխ­նի­կական­ հա­մալ­սա­րա­նի­ հա­վաքա­կա­նին:­Վո­լեյ­բո­լի­մր­ցա­շարին­մաս­նակ­ցել­են­10­բու­հե­րի­ թի­մեր:­ Եր­վանդ­ Զա­քա­րյա­նի­ հա­վաստ­մամբ,­ Ե­ՊՀ­ թիմն­ ա­ռա­ջին­ տե­ղը­ զբա­ղեց­նե­լու­ մեծ­ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ ու­ներ,­ սա­կայն­ սպոր­տում­ լի­նում­ են­ նաև­ ա­նակն­կալ­ներ.­ «­Մենք­ ակ­տիվ­ մար­զում­նե­րը­ շա­րունա­կում­ ե­նք,­ և­ հա­մոզ­ված­ եմ,­ որ­ Ե­ՊՀ­ վո­լեյ­բո­լի­ տղա­նե­րի­ թի­մը­մյուս­տա­րի­զբա­ղեց­նե­լու­ է­ա­ռա­ջին­հո­րի­զո­նա­կա­նը»:­­ Բաս­կետ­բո­լի­ ա­ռաջ­նությու­նում,­ ո­րին­ մաս­նակ­ցել­ են­ 8­ բու­հե­րի­ թի­մեր,­ նույն­պես­ 2-րդ­ հո­րի­զո­նա­կանն­ է­ զբաղեց­րել­ Ե­ՊՀ­ աղ­ջիկ­նե­րի­ թիմը:­ Եզ­րա­փակ­չում­ Ե­ՊՀ­ թի­մը­ պարտ­վել­ է­ Հայ-ռու­սա­կան­ (Ս­լա­վո­նա­կան)­ հա­մալ­սա­րանի­հա­վա­քա­կա­նին:­ «Ես­շատ­գոհ­եմ­մեր­թի­մի­ ար­դյունք­նե­րից­ ­ և­ հա­մոզ­ված­ եմ,­ որ­ ա­ռա­ջի­կա­ մր­ցում­ներին­ մենք­ ա­վե­լի­ բարձր­ հորի­զո­նա­կան­ կգ­րա­վենք:­ Այս­ տա­րի­ թի­մի­ հիմ­նա­կան­ մարզիկ­նե­րից­մի­քա­նի­սը­տար­բեր­ պատ­ճառ­նե­րով­ չեն­ մաս­նակցել­մր­ցում­նե­րին,­դրա­հա­մար­

չհա­ջող­վեց­ ա­ռա­ջին­ հո­րի­զոնա­կա­նը­ զբա­ղեց­նել:­ Մյուս­ տա­րի­մենք­շա­րու­նա­կե­լու­ե­նք­ մեր­ հա­մառ­ պայ­քարն­ ա­ռաջին­տե­ղը­գրա­վե­լու­հա­մար»,-­ մեզ­հետ­զրույ­ցում­ա­սաց­Ե­ՊՀ­ բաս­կետ­բո­լի­աղ­ջիկ­նե­րի­թի­մի­ մար­զիչ­Լու­սի­նե­Մել­քո­նյա­նը: 19-րդ­ հան­րա­պե­տա­կան­ ու­սա­նո­ղա­կան­ մար­զա­կան­ խա­ղե­րում­ ը­նդ­գրկ­ված­ ձյուդո­ մար­զաձ­ևի­ մր­ցա­շա­րին­ Ե­ՊՀ-ից­մաս­նակ­ցել­են­4­մարզիկ­ներ,­ ո­րոն­ցից­ 3-ը՝­ Ար­ման­ Ա­զա­տյա­նը­ (60­ կգ­ քա­շային­ կարգ),­ Սամ­վել­ Մա­նու­կյա­նը­ (66­կգ),­Դա­վիթ­Նի­կո­ղո­սյա­նը­ (60­ կգ),­ գրա­վել­ են­ մր­ցա­նակային­3-րդ­տե­ղը:­ ԵՊՀ­ ձյու­դոյի­ մար­զիչ­ Ա­րա­րատ­ Հա­րու­թյու­նյա­նը­ նշեց,­ որ­ մր­ցա­շա­րին­ չի­ մասնակ­ցել­ Ե­ՊՀ­ ու­սա­նող,­ բարձրա­կարգ­ մար­զիկ­ Գուր­գեն­ Ա­բե­լյա­նը,­քա­նի­որ­տվյալ­ժամա­նա­կա­հատ­վա­ծում­ ­ մասնակ­ցե­լու­էր­ՌԴ-ո­ւմ­կա­յա­նալիք­ Եվ­րո­պայի­ ա­ռաջ­նու­թյանը.­ «Ե­թե­ Գուր­գեն­ Ա­բե­լյա­նը­­ մաս­նակ­ցեր,­ա­պա­հա­մոզ­ված­ կա­րող­ եմ­ ա­սել,­ որ­ նա­ կգ­րավեր­ ա­ռա­ջին­ հո­րի­զո­նա­կանը»:­ Ինչ­ վե­րա­բե­րում­ է­ ֆուտզա­լի­ մր­ցա­շա­րին,­ ա­պա­ այդ­ ստու­գա­տե­սին­ մաս­նակ­ցել­ են­ 17­թի­մեր:­Ե­ՊՀ­հա­վա­քա­կա­նի­ ար­ձա­նագ­րած­ար­դյուն­քը­համեստ­է.­զբա­ղեց­րել­է­8-րդ­հորի­զո­նա­կա­նը:­ ԵՊՀ­ֆուտ­զա­լի­թի­մի­մարզիչ­ Յու­րի­ Մու­րա­դյա­նի­ հավաստ­մամբ,­ այդ­ ար­դյուն­քը­ պայ­մա­նա­վոր­ված­է­այն­հանգա­ման­քով,­որ­Ե­ՊՀ­ֆուտ­զալի­ թի­մը­ նո­րաս­տեղծ­ է,­ ո­րում­ ը­նդ­գրկ­ված­ են­ հիմ­նա­կա­նում­ 1-ին­և­2-րդ­կուր­սե­րի­ու­սա­նողներ,­ի­սկ­փոր­ձը­շատ­մեծ­նշանա­կու­թյուն­ու­նի.­­«Այս­նո­րաստեղծ­թի­մը­խոս­տում­նա­լից­է,­ հե­տա­գա­յում­ ա­վե­լի­ լավ­ ար­դյունք­ներ­կու­նե­նանք»: Հ.Գ.: 19-րդ հանրապետական ուսանողական մարզական խաղերի երկրորդ փուլն անցկացվելու է սեպտեմբերնոյեմբեր ամիսներին:

24

Մայիս, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Հա­րյու­րա­մյա­հան­րա­պե­տու­թյան­ 99-ա­մյա­զա­վա­կը՝­ԵՊՀ 1918­ թվա­կա­նի­ մայի­սի­ 28-ին­ հռ­չակ­վեց­ Հա­յաստա­նի­ Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ ան­կա­խու­թյու­նը:­ Պե­տա­կա­նու­թյան­ մոտ­ եր­կու­սու­կես­ տար­վա­ ըն­թացքում­ հայ­ ժո­ղո­վուրդն­ ու­նե­ցավ­ լուրջ­ ա­ռա­ջըն­թաց:­ Շուրջ­ 600-ա­մյա­ ը­նդ­մի­ջու­մից­ հե­տո­ վե­րա­կանգն­վեց­ հայոց­ պե­տա­կա­նու­թյու­նը,­ սկս­վեց­ հայ­րե­նա­դար­ձու-

թյուն,­ ստեղծ­վե­ցին­ իշ­խա­նու­թյան­ մար­մին­ներ,­ հաստատ­վեց­ կա­ռա­վար­ման­ ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան­ հա­մակարգ­և­այլն:­ Ա­ռա­ջին­ Հան­րա­պե­տու­թյան­ լր­ջա­գույն­ ձեռք­բերում­նե­րից­է­նաև­Եր­ևա­նի­պե­տա­կան­հա­մալ­սա­րա­նը,­ ո­րի­ հիմ­նադր­ման­ մա­սին­ ազ­դա­րար­վեց­ ՀՀ­ նա­խա-

րար­նե­րի­խորհր­դի՝­1919­թ.­ո­րոշ­մամբ:­Այ­սինքն՝­Մայր­ բու­հը­Հա­յաս­տա­նի­Ա­ռա­ջին՝­100-ա­մյա­Հան­րա­պե­տության­99-ա­մյա­զա­վակն­է: Հ.Գ.: ԵՊՀ 99-ամյակի առթիվ ներկայացնում ենք պատմական որոշ նկարներ:

²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ ³é¨ïñ³ÛÇÝ ¹åñáóÇ ß»ÝùÁ, áñï»Õ 1920 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝí³ñÑáõÝÇë ³ÙÇëÝ»ñÇÝ ·áñÍ»É ¿ г۳ëï³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÁ

г۳ëï³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ ³é³çÇÝ é»Ïïáñ (1919-1920 ÃÃ.) ÚáõñÇ Ô³Ùµ³ñÛ³ÝÁ

ºäÐ é»Ïïáñ гÏáµ ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÝ Çñ ³ß˳ï³ë»ÝÛ³ÏáõÙ (1922-1930 ÃÃ.)

àõëáõóã³Ï³Ý ë»ÙÇݳñdzÛÇ ß»ÝùÁ (²ëï³ýÛ³Ý ÷áÕáó), áñï»Õ 1921 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 24-ÇÝ ëÏëí»óÇÝ Ñ³Ù³Éë³ñ³Ý³Ï³Ý ³é³çÇÝ å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÁ

ºñ¨³ÝÇ ³ëïÕ³¹Çï³ñ³ÝÁ, áñÁ ²É»ùë³Ý¹ñ ³ٳÝÛ³ÝÇ Ý³Ë³·Íáí ϳéáõóí»É ¿ 1930-1935 ÃÃ.

êï»÷³Ý سÉ˳ëÛ³ÝóÁ (1920 Ã-Ç ÷»ïñí³ñÇ 1-ÇÝ Ï³ñ¹³ó»É ¿ ³é³çÇÝ ¹³ë³ËáëáõÃÛáõÝÁ)

гٳÉë³ñ³ÝÇ ¹³ë³Ëáë³Ï³Ý ϳ½ÙÁ 1923 Ãí³Ï³ÝÇÝ

²Ï³¹»ÙÇÏáë Ðñ³ãÛ³ ²×³éÛ³ÝÁ