«Երևանի համալսարան» ամսաթերթ

ԵՊՀ ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տն ան­վա­նա­փոխվելու է

Նո­րա­րա­րա­կան դա­սա­վանդ­ման և ու­սում­նա­ռու­թյան օ­ժան­դա­կում «ERASMUS+»-ի­ց

­ ետր­վա­րի 14-ին տե­ղի ու­նե­ցավ Փ Ե­ՊՀ գի­տա­կան խորհր­դի հեր­թա­կան նիս­տը...

­ ետր­վա­րի 15-16-ը Ե­ՊՀ-ո­ւմ է­ին հա­ Փ մախմբ­վել հա­յաս­տա­նյան և արտա­սահ­մա­նյան մի շարք բու­հե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ՝ «ERASMUS+»-ի հեր­թա­կան նա­խա­գի­ծը քն­նար­կե­լու հա­մար: î»°ëª ¿ç 9 ¦

î»°ëª ¿ç 2 ¦

ԵՊՀ-ն ձեռք է մեկ­նում Մո­սու­լի հա­մալ­սա­րա­նի գրա­դա­րա­նի վե­րա­կանգն­մա­նը ­Փետր­վա­րի 27-ի­ն՝ Արևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տի ա­րա­բա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի կազ­մա­կեր­պած մի­ջո­ցառ­ման ըն­թաց­քում, Մո­սու­լի հա­մալ­սա­րա­նի գրա­դա­րա­նին որ­պես նվի­ րատ­վու­թյուն հանձն­վեց տար­բեր լե­զու­նե­րով մի քա­ նի տաս­նյակ գիրք՝ հրա­ տա­րակ­ված Ե­ՊՀ-ի կող­ մից: î»°ëª ¿ç 5 ¦

Խնդ­րագիր­ք՝ քա­ղա­քա­ցի­ա­կան ի­րա­վուն­քի վե­րաբերյալ ԵՊՀ ի­րա­վա­գի­տու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի դա­տա­ կան նիս­տե­րի դահ­լի­ճում փետրվա­րի 27-ին ան­ցկաց­ վեց ի­րա­վա­կան խն­դիր­ նե­րի կազմ­ման և լուծ­ման մե­թո­դի­կային նվիր­ված սե­ մի­նար-քն­նար­կում, ի­նչ­պես նաև կա­յա­ցավ «­Քա­ղա­քա­ ցի­ա­կան ի­րա­վուն­քի խընդ­ րա­գիրք (լու­ծում­նե­րով)» ու­սում­նա­մե­թո­դա­կան ձեռ­ նար­կի շնոր­հան­դե­սը: î»°ëª ¿ç 11 ¦

Նորարարական կենտ­րոնը ժամանակակից սար­քա­վո­րում­ներով ե­զա­կի է ո­ղջ Ար­ևե­լյան Եվ­րո­պա­յում

î»°ë ¿ç 8 ¦

«Ս­պի­տակ տա­ճա­րը»՝ վրաց պետության մայր բու­հը Թ­բի­լի­սի­ի Ի­վա­նե Ջա­վա­խիշ­վի­լու ան­վան պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի հիմ­նադր­ման, ան­ցած ու­ղու, զար­գաց­ման ներ­կայիս փու­լի, ի­նչ­պես նաև այդ բու­հում գոր­ծող Հա­յա­գի­տու­թյան ամ­բի­ոն ­ ի և Ե­ՊՀ-ի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան վե­րա­բե­րյալ զրու­ ցել ե­նք Ե­ՊՀ հա­յա­գի­տա­կան հե­տա­զո­ տու­թյուն­նե­րի ի­նս­տի­տու­տի հայ-վ­րա­ցա­ կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի բաժ­նի վա­րիչ, բան. գիտ. թեկ­նա­ծու, դո­ցենտ Հրա­չյա Բայ­րա­մյա­նի հետ: î»°ë ¿ç 18 ¦

Հան­րա­պե­տու­թյան լա­վա­գույն ու­սա­նող­նե­րը պարգ­ևատր­վե­ցին

«Ար­ցա­խի տուն». ու­սա­նո­ղա­կան նոր կենտ­րո­ն ԵՊՀ-ում ­Փետր­վա­րի 20-ին Ե­ՊՀ գրա­դա­րա­նի ճե­մաս­րա­ հում տե­ղի ու­նե­ցավ տո­ նա­կան մի­ջո­ցա­ռում՝ նվիր­ ված Ար­ցա­խյան շարժ­ման 30-ա­մյա­կին ու «Ար­ցա­խի տուն» գի­տակր­թա­կան և մշա­կու­թային ու­սա­նո­ղա­ կան կենտ­րո­նի բաց­մա­նը: î»°ëª ¿ç 20 ¦

ԵՊՀ թիմերը հաջողությամբ են հանդես եկել «Դասախոսական գավաթ-2018» խաղերում «­Դա­սա­խո­սա­կան գա­ վաթ-2018» մար­զա­կան խա­ղե­րում ա­ռա­ջին հո­րի­ զո­նա­կան­նե­րը զբա­ղեց­րած թի­մե­րը պարգ­ևատր­վել են գա­վա­թով, հա­վաս­տագրե­ րով և նվեր­նե­րով: 2-րդ և 3-րդ հո­րի­զո­նա­կան­նե­րը գրա­ված թի­մե­րը ստա­ցել են հա­վաս­տագ­րեր և նվեր­ներ: î»°ë ¿ç 13 ¦

î»°ëª ¿ç 27 ¦

2

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տն ան­վա­նա­փոխ­վելու է

Արմեն Թադևոսյան և Մենուա Սողոմոնյան

­ ետր­վա­րի 14-ին տե­ղի Փ ու­նե­ցավ Ե­ՊՀ գի­տա­կան խորհր­դի հեր­թա­կան նիս­ տը՝ օ­րա­կար­գային 6 և ըն­թա­ցիկ հար­ցե­րով: Ք­նար Մի­սա­կյան ­Նիս­տի սկզ­բում ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը գիտ­ խորհր­դի ան­դամ­նե­րին պատ­ մեց Թբի­լի­սի­ի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի 100-ա­մյա­կին նվիր­ված տո­նա­կա­տա­րու­

թյան մա­սին և նշեց, որ մի­ ջո­ցա­ռում­նե­րը բա­վա­կա­նին լավ է­ին կազ­մա­կերպ­վել, ին­ չից կա­րե­լի է հետ­ևու­թյուն­ներ ա­նել Մայր բու­հի 100-ա­մյա­ կին ըն­դա­ռաջ: ­Գիտ­խորհր­դի կազ­մը, հաս­տա­տե­լով 2017-2018 ո­ւս­տար­վա 2-րդ կի­սա­մյա­կի նիս­տե­րի ժա­մա­նա­կա­ցույ­ցը, քն­նար­կեց Ե­ՊՀ ռո­մա­նա­գեր­ մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տետն ան­վա­նա­փո­ խե­լու հար­ցը: ­Ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Սամ­վել Աբ­րա­հա­մյա­նը նշեց, որ ֆա­կուլ­տե­տի գիտ­խոր­ հուր­դը քն­նար­կել է հար­ցը և մե­ծա­մաս­նու­թյան հա­մա­ձայ­ նու­թյամբ ո­րոշ­վել է ան­վա­նա­ փո­խել ֆա­կուլ­տե­տը. «­Հաշ­վի առ­նե­լով շու­կա­յա­կան ժա­ մա­նա­կա­կից պա­հանջ­նե­րը, ի­նչ­պես նաև ծրագ­րային փո­ փո­խու­թյուն­նե­րը՝ ցան­կա­նում ե­նք ֆա­կուլ­տե­տը վե­րան­վա­ նել Եվ­րո­պա­կան լե­զու­նե­րի և հա­ղոր­դակց­ման ֆա­կուլ­տետ, որ­տեղ շեշ­տը դնե­լու ե­նք պրակ­տիկ ու­սուց­ման վրա:

Եր­կու օ­տար լե­զու­ներ ար­դեն ու­սու­ցան­վե­լու են հա­վա­սա­ րա­պես»: ­Գիտ­խորհր­դի հաս­տատ­ մա­նը ներ­կա­յաց­վե­ցին Ե­ՊՀո­ւմ բա­կա­լավ­րի ա­վար­տա­ կան աշ­խա­տան­քի պատ­ րաստ­ման և գնա­հատ­ման, ի­նչ­պես նաև մա­գիստ­րո­սա­ կան թե­զի պատ­րաստ­ման և գնա­հատ­ման կար­գե­րում լրա­ցում­ներ ա­նե­լու մա­սին հար­ցե­րը:­ ԵՊՀ ու­սում­նա­մե­թո­ դա­կան վար­չու­թյան պետ Հրանտ Ժամ­հա­րյա­նը փաս­ տեց, որ լրա­ցում­նե­րը պայ­ մա­նա­վոր­ված են ՀՀ կր­թու­ թյան և գի­տու­թյան կող­մից ըն­դուն­ված ամ­փո­փիչ ա­տես­ տա­վոր­ման նոր կար­գով. «Լ­րա­ցում­նե­րի հա­մա­ձայն՝ ամ­փո­փիչ ա­տես­տա­վոր­ման հանձ­նա­ժո­ղո­վի այն ան­դամ­ նե­րը ի­րա­վունք կու­նե­նան գնա­հա­տե­լու, ով­քեր սկզ­բից մինչև վերջ ներ­կա են ե­ղել տվյալ ու­սա­նո­ղի ա­վար­տա­

Հրանտ Ժամհարյան

կան աշ­խա­տան­քի պաշտ­ պա­նու­թյա­նը»: «Ա­վար­տա­կան աշ­խա­ տան­քի գնա­հա­տա­կա­նը պետք է հրա­պա­րակ­վի ամ­ փո­փու­մից ան­մի­ջա­պես հե­ տո ու­սա­նո­ղի ներ­կա­յու­ թյամբ, դրա­նից էլ բխե­լու են գնա­հատ­ման ար­դյունք­նե­րի

բո­ղո­քարկ­ման դրույթ­նե­րը: Սկզ­բում հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­ խա­գա­հը հարց­նում է բո­ղո­ քարկ­ման մա­սին, ո­րից հե­տո ու­սա­նողն ան­մի­ջա­պես դի­ մում է ներ­կա­յաց­նում հանձ­ նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գա­հին: Բո­ղո­քար­կումն ըն­դուն­վում է, ե­թե առ­կա է հաս­տատ­ված

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

կար­գի ըն­թա­ցա­կար­գային դրույթ­նե­րի խախ­տում­ներ: Այ­սինքն՝ բո­վան­դա­կային ա­ռու­մով քն­նար­կում­ներ չեն լի­նե­լու»,- փաս­տեց Հրանտ Ժամ­հա­րյա­նը: ­Գիտ­խորհր­դի նիս­տում քն­նարկ­վեց և հաս­տատ­վեց նաև 2017-2018 ո­ւս­տար­վա 2-րդ կի­սա­մյա­կի ան­վա­նա­ կան կր­թա­թո­շակ ստա­ցող ու­ սա­նող­նե­րի ան­վա­նա­ցան­կը: Նշ­վեց, որ 55 կր­թա­թո­շակ­ նե­րից մի­այն 9-ի դեպ­քում են փո­փո­խու­թյուն­ներ ե­ղել, ո­րոնց հա­մա­պա­տաս­խան փաս­տաթղ­թերն ար­դեն առ­ կա են:­ Ի­րա­վա­բա­նա­կան բաժ­նի վա­րիչ Ար­մեն Թադ­ևո­սյա­նը ներ­կա­յաց­րեց Ման­կա­վար­ ժու­թյան և կր­թու­թյան զար­ գաց­ման կենտ­րո­նի ու Ման­ րէ­ա­բա­նա­կան կեն­սա­տեխ­ նո­լո­գի­ա­նե­րի և կեն­սա­վա­ռե­ լի­քի նո­րա­րա­րա­կան կենտ­ րո­նի կա­նո­նադ­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք ևս ար­ժա­նա­ցան գիտ­ խորհր­դի հաս­տատ­մա­նը:­ Ըն­թա­ցիկ հար­ցե­րի քըն­ նարկ­ման ար­դյուն­քում հաս­ տատ­վեց նաև «ԵՊՀ կադ­րե­ րի բա­ժին» և «ԵՊՀ ի­րա­վա­ բա­նա­կան բա­ժին» կա­ռուց­ ված­քային ստո­րա­բա­ժա­ նում­նե­րը լու­ծա­րե­լու և «ԵՊՀ ան­ձնա­կազ­մի կա­ռա­վար­ման և ի­րա­վա­կան ա­պա­հով­ման վար­չու­թյուն» կա­ռուց­ված­

քային ստո­րա­բա­ժա­նում ստեղ­ծե­լու ա­ռա­ջար­կը Ե­ՊՀ հո­գա­բար­ձու­նե­րի խորհր­ դին ներ­կա­յաց­նե­լու հար­ցը: ­Նիս­տի ա­վար­տին «Ի­րա­նում տե­ղի ու­նե­ցող վեր­ջին զար­ գա­ցու­մը և դրանց ազ­դե­ցու­ թյու­նը Հա­յաս­տա­նի վրա» խո­րագ­րով գի­տա­կան հա­մա­ զե­կուց­մամբ հան­դես ե­կան Ե­ՊՀ ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի ի­րա­նա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի դո­ցենտ Գո­հար Իս­կան­դա­րյա­նը և նույն ամ­ բի­ո­նի վա­րիչ Վար­դան Ոս­ կա­նյա­նը:

3

| www.ysu.am

Ֆրանսիայից ժամանած լրագրող գործընկերները հե­ռա­նում ե­ն՝ կր­կին վե­րա­դառ­նա­լու ա­կն­կա­լի­քով ­ ետր­վա­րի 15-ին Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­ Փ նը հյու­րըն­կա­լեց Սոր­բո­նի հա­մալ­սա­րա­նի տե­ղե­ կատ­վա­կան և հե­ռա­հա­ղոր­դակ­ցու­թյան բարձ­րա­ գույն դպ­րո­ցի ժուռ­նա­լիս­տի­կայի բաժ­նի պատ­վի­ րա­կու­թյան ղե­կա­վար Էղ­վե Դե­մեյի­ին:

­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա է­ին Ե­ՊՀ ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կան Նա­ղաշ Մար­տի­րո­սյա­նը, դե­կա­նի տե­ ղա­կալ Ա­նա­հիտ Մե­նեմ­շյա­ նը, ի­նչ­պես նաև Ե­ՊՀ մի­ջազ­ գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան վար­չու­թյան պետ Ա­լեք­սանդր Մար­գա­րո­վը:­ Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը հյու­րին նախ ներ­կա­յաց­րեց բու­հի ու­ սում­նա­գի­տա­կան գոր­ծըն­ թա­ցը, գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան հիմ­նա­կան ո­ւղ­ղու­թյուն­նե­րը, ի­նչ­պես նաև մի­ջազ­գային հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյունն ար­տա­ սահ­մա­նյան կր­թա­կան կենտ­ րոն­նե­րի և հա­մալ­սա­րան­նե­րի հետ: «30 տա­րի է, ի­նչ Մայր բու­ հը հա­մա­գոր­ծակ­ցում է ֆրան­ սի­ա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րի հետ, և ար­դյուն­քը, ան­կաս­ կած, գո­հաց­նող է: Ու­րախ եմ, որ նա­խա­ձեռ­նել եք Հա­յաս­ տան և մաս­նա­վո­րա­պես Ե­ՊՀ այ­ցե­լու­թյու­նը: Վս­տահ եմ, որ Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­ տե­տի հետ փոխ­գոր­ծակ­ցու­ թյու­նը պար­զա­պես ծա­նո­թու­ թյուն­նե­րի մա­կար­դա­կով չի մնա, այլ հե­տա­գա­յում կընդ­ լայն­վի՝ նե­րա­ռե­լով կր­թա­կան ծրագ­րեր, դա­սա­խոս­նե­րի և ու­սա­նող­նե­րի փո­խա­նա­կում­ ներ և այլն»,- նշեց Ա­րամ Սի­ մո­նյա­նը:­ Էղ­վե Դե­մեյին շնոր­հա­կա­ լու­թյուն հայտ­նեց ջերմ ըն­դու­

նե­լու­թյան հա­մար և նշեց, որ այ­ցե­լու­թյու­նը կազ­մա­կերպ­վել է «­Կար­ճատև խմ­բագ­րու­թյուն Հա­յաս­տա­նում» վե­րա­պատ­ րաստ­ման ծրագ­րի շր­ջա­նա­ կում: «Ար­դեն ի­նը տա­րի է, ի­նչ մենք այ­ցե­լում ե­նք տար­բեր ե­րկր­ներ և նոր բա­ցա­հայ­տում­ ներ ա­նում: Նա­խորդ տա­րի Ո­ւկ­րաի­նա­յում է­ինք, ի­սկ այս տա­րի Հա­յաս­տան այ­ցե­լու­ թյու­նը ծրագ­րել և նա­խա­ձեռ­ նել են հենց ու­սա­նող­նե­րը: Պատ­ճա­ռը ա­ռա­ջի­կա­յում Հա­յաս­տա­նում ան­ցկաց­վե­ լիք Ֆրան­կո­ֆո­նի­այի մի­ջազ­ գային կազ­մա­կեր­պու­թյան 17րդ գա­գաթ­նա­ժո­ղովն է»,- ման­ րա­մաս­նեց պրո­ֆե­սո­րը: ­Նա­ղաշ Մար­տի­րո­սյանն էլ հա­վե­լեց, որ ֆա­կուլ­տե­տը պատ­րաստ է սերտ հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյուն ծա­վա­լել ֆրան­ սի­ա­ցի գոր­ծըն­կեր­նե­րի հետ՝ մի­ա­սին լրագ­րո­ղա­կան դաշ­ տի ա­ռջև ծա­ռա­ցած խն­դիր­ նե­րը հաղ­թա­հա­րե­լու և ժա­մա­ նա­կի մար­տահ­րա­վեր­նե­րին դի­մա­կայե­լու հա­մար. «­Հա­ յաս­տա­նի մե­դի­ա դաշ­տը լուրջ փո­փո­խու­թյուն­նե­րի կա­րիք ու­ նի: Փո­փո­խու­թյուն­ներ, ո­րոնք ան­մի­ջա­կա­նո­րեն կապ­ված են մեր ֆա­կուլ­տե­տի գոր­ծու­ նե­ու­թյան, կր­թա­կան ծրագ­րե­ րի մշակ­ման և ը­նդ­հան­րա­պես ու­սուց­ման մե­խա­նիզմ­նե­րի հետ: Հա­մոզ­ված եմ, որ ա­ռա­ ջի­կա փոխ­գոր­ծակ­ցու­թյան հե­ռան­կար­նե­րը կյան­քի կո­չե­

լիս կր­թա­կան նոր ո­րակ կա­ պա­հո­վենք՝ հնա­րա­վո­րինս տե­ղայ­նաց­նե­լով մի­ջազ­գային փոր­ձը»: Քն­նար­կում­նե­րից հե­տո կող­մերն ա­ռա­ջի­կա­յում ֆա­ կուլ­տետ­նե­րի միջև կապն ամ­ րապն­դե­լու և զար­գաց­նե­լու ո­ւղ­ղու­թյամբ կոնկ­րետ քայ­լեր կա­տա­րե­լու հա­մա­ձայ­նու­ թյուն ձեռք բե­րե­ցին: Ն­շենք նաև, որ վե­րա­պատ­ րաստ­ման ծրագ­րի շր­ջա­նա­ կում Հա­յաս­տան և Մայր բուհ այ­ցե­լած պատ­վի­րա­կու­թյան կազ­մում ը­նդ­գրկ­ված է­ին Սոր­ բո­նի հա­մալ­սա­րա­նի 5 պրո­ֆե­ սոր­ներ ու ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի 29 ու­սա­նող­ներ: ­Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի բաժ­ նի դա­սա­խոս, ֆրան­սի­ա­ կան www.lacroix.com կայ­քի տնտե­սա­կան բաժ­նի մեկ­նա­ բան Ա­լեն Գիյե­մոլն ա­ռա­ջին ան­գամ էր Հա­յաս­տա­նում: Ըստ նրա, մար­դիկ շատ ջերմ են ու ան­մի­ջա­կան: «­Մեր գլ­խա­վոր նպա­տա­ կը ե­րի­տա­սարդ լրագ­րող­նե­ րի շր­ջա­նում աշ­խա­տան­քի նկատ­մամբ նվիր­վա­ծու­թյուն և պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն սեր­ մա­նելն է: Հա­յաս­տա­նը հա­ զա­րա­մյակ­նե­րի պատ­մու­թյուն ու­նի, և ե­րի­տա­սարդ կադ­րերն այս­տեղ ա­ռաջ գնա­լու և մի­ ջազ­գային լրատ­վա­մի­ջոց­նե­ րում աշ­խա­տան­քի ան­ցնե­լու ոչ պա­կաս հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նեն»,- փաս­տեց ֆրան­սիա­ցի լրագ­րո­ղը և հա­վե­լեց, որ տեխ­

նո­լո­գի­ա­կան նո­րա­րա­րու­թյուն­ ներն ու գլո­բա­լի­զա­ցի­ան մի­այն նպաս­տում են մե­դի­այի տար­ բեր տե­սակ­նե­րի զար­գաց­մանն ու տա­րած­մա­նը:­ Էղ­վե Դե­մեյի­նը վս­տահ է, որ թվային նոր տեխ­նո­լո­գի­ ա­ներն այ­սօր ը­նդ­լայ­նել են կեղծ տե­ղե­կատ­վու­թյուն տա­ րա­ծե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­ րը, և տար­բեր ե­րկր­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյունն ու լրագ­րո­ղա­կան փոր­ձի փո­խա­ նա­կու­մը թույլ կտան խու­սա­ փել այդ վտան­գա­վոր երևույ­ թից. «Լ­րագ­րո­ղը պետք է ու­ նե­նա այն կր­թա­կան հիմ­քը, ո­րը նրան ճշգրտ­ված ու հա­ վա­սա­րակշռ­ված լու­րեր հրա­ պա­րա­կե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն կտա»: Ուսանող Ան­տո­ւանն էլ Հա­յաս­տա­նում հոդ­ված­նե­րի պատ­րաստ­ման եր­կու հիմ­նա­ կան ո­ւղ­ղու­թյուն էր ը­նտ­րել՝ բնա­պահ­պա­նու­թյուն և քա­ղա­ քա­կա­նու­թյան մեջ ը­նդ­գրկ­ված կա­նայք: Հասց­րել էր ան­գամ զու­գա­հեռ­ներ անցկաց­նել և նմա­նու­թյուն­ներ ու տար­բե­րու­ թյուն­ներ գտ­նել եր­կու ե­րկր­նե­ րի միջև: Հյու­րե­րի խոսքով, իրենք հե­ռա­նում են մեծ տպա­վո­րու­ թյուն­նե­րով և ա­պա­գա­յում նոր հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն ծա­ վա­լե­լու ա­կն­կա­լի­քով. «­Վեր­ ջին օ­րե­րի մշու­շոտ ե­ղա­նա­կի պատ­ճա­ռով Ա­րա­րա­տը չտե­ սանք. վե­րա­դառ­նա­լու ա­ռիթ հաս­տատ կա...»:

4

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան նոր հե­ռան­կար­ներ ԵՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­ մո­նյա­նը փետր­վա­րի 2-ին հյու­րըն­կա­լել էր ՀՀ-ո­ւմ (նս­տա­վայ­րը՝ Մոսկ­վա, ՌԴ) Մեք­սի­կայի դես­պան Նոր­մա Բեր­տա Պեն­ սա­դո Մո­րե­նոյին, ի­սկ փետր­վա­րի 21-ի­ն՝ ՀՀ-ում Բրա­զի­լի­այի ար­տա­ կարգ և լի­ա­զոր դես­պան Ա­ժե­մար դե Մեն­դոն­սա Սանկ­տո­սին: Նորմա Բերտա Պենսադո Մորենո

Ք­նար Մի­սա­կյան ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան ­Մեք­սի­կայի դես­պան Նոր­ մա Բեր­տա Պեն­սա­դո Մո­ րե­նոյի հետ հան­դիպ­մա­նը ներ­կա է­ին նաև Ե­ՊՀ մի­ջազ­ գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան վար­չու­թյան պետ Ա­լեք­սանդր Մար­գա­րո­վը և Ռո­մա­նա­գեր­ մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ռո­մա­նա­կան բա­ նա­սի­րու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Հաս­միկ Բաղ­դա­սա­րյա­նը: ­Դես­պա­նին ներ­կա­յաց­նե­ լով Մայր բու­հի պատ­մու­թյու­ նը, կա­ռուց­ված­քը և ներ­կայիս գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը՝ Ա­րամ Սի­

մո­նյա­նը խո­սել է նաև բու­հում գոր­ծող կենտ­րոն­նե­րի, ի­րա­ կա­նաց­վող հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րի, ար­տա­սահ­ մա­նյան ու­սա­նող­նե­րի աշ­խար­ հագ­րու­թյան ու մի­ջազ­գային գոր­ծըն­կեր­նե­րի մա­սին. «­Մեր գոր­ծըն­կեր­նե­րի մեծ մա­սը Ռու­ սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյու­նից են: Ու­նենք բազ­մա­թիվ գոր­ծըն­կեր­ ներ Եվ­րո­պայից, Մեր­ձա­վոր Ար­ևել­քից և այլ ե­րկր­նե­րից»: ­Նոր­մա Պեն­սա­դո Մո­րե­նոն, շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նե­լով ջերմ հյու­րըն­կա­լու­թյան հա­ մար, նշել է, որ մեք­սի­կա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րը ցան­կա­

նում են ը­նդ­լայ­նել մի­ջազ­գային հա­մ ա­գ որ­ծ ակ­ց ու­թ յուն­ն ե­ր ի շրջա­նա­կը և մի­ջազ­գային ճա­ նա­չում ձեռք բե­րել, ը­նդ ո­րում, ոչ մի­այն մայ­րա­քա­ղաք Մե­ խի­կոյի հա­մալ­սա­րա­նը, այլև ամ­բողջ ե­րկ­րում տե­ղա­կայ­ված բու­հե­րը. «­Շատ կցան­կա­նայի, որ մեր հա­մալ­սա­րան­նե­րը հա­ մա­գոր­ծակ­ցեն ձեզ հետ: Հու­ սով ե­մ՝ մենք մի­ա­սին կկա­րո­ ղա­նանք դնել այդ հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան հիմ­քը և ա­ռա­ջին քայ­լերն ի­րա­կա­նաց­նել»: ­Հաս­միկ Բաղ­դա­սա­րյա­նը և Ա­լեք­սանդր Մար­գա­րո­վը նույն­ պես հայտ­նել են ի­րենց կար­ ծիք­նե­րը ե­րկ­կողմ փոխ­հա­մա­ գոր­ծակ­ցու­թյունն ար­դյու­նա­ վետ սկ­սե­լու և զար­գաց­նե­լու, փո­խա­դարձ հե­տաքրք­րու­թյուն ներ­կա­յաց­նող բնա­գա­վառ­նե­ րում կա­պեր հաս­տա­տե­լու վե­ րա­բե­րյալ:­ Ինչ վե­րա­բե­րում է Ե­ՊՀ ռեկ­տո­րի և ՀՀ-ո­ւմ Բրա­զի­ լի­այի ար­տա­կարգ և լի­ա­զոր դես­պան Ա­ժե­մար դե Մեն­դոն­ սա Սանկ­տո­սի հետ հան­դիպ­ մա­նը, ա­պա Ա­րամ Սի­մո­նյա­ նը, հա­կիրճ ան­դրա­դառ­նա­լով Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նի ու­սում­նա­գի­տա­կան

Աժեմար դե Մենդոնսա Սանկտոս

գոր­ծըն­թաց­նե­րին, փաս­տել է. «ԵՊՀ-ն ա­մե­նա­հին հա­մալ­ սա­րանն է մեր ե­րկ­րում, բայց նաև ե­րի­տա­սարդ է: Հա­ջորդ տա­րի նշե­լու ե­նք հա­մալ­սա­ րա­նի 100-ա­մյա­կը: Այ­սօր մենք ու­նենք ա­վե­լի քան 300 գոր­ծըն­ կեր­ներ ամ­բողջ աշ­խար­հում: Մեր շր­ջա­նա­վարտ­նե­րից շա­ տե­րը ներ­կա­յումս աշ­խա­տում են ար­տերկ­րում, այդ թվում՝ նաև Բրա­զի­լի­ա­յում»: ­Դես­պան Ա­ժե­մար դե Մեն­ դոն­սա Սանկ­տոսն իր հեր­թին խո­սել է Բրա­զի­լի­այի ա­մե­նա­ մեծ՝ Սան Պաու­լոյի հա­մալ­սա­ րա­նի մա­սին. «Իմ նպա­տակն

է հնա­րա­վո­րինս չե­զո­քաց­նել այն խն­դի­րը, ո­րն ա­ռա­ջա­նում է Հա­յաս­տա­նի և Բրա­զի­լի­այի միջև հե­ռա­վո­րու­թյան պատ­ ճա­ռով: Որ­պես դես­պան՝ իմ ա­ռա­քե­լու­թյունն է ձևա­վո­րել այդ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը: Այդ նպա­տա­կով էլ ես Հա­յաս­տա­ նում ե­մ՝ Ե­ՊՀ-ո­ւմ: Այ­ցե­լե­լու եմ նաև այլ բու­հեր՝ հայ գոր­ծըն­ կեր­նե­րի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցե­ լու հա­մար»:­ ԵՊՀ ռեկ­տո­րը, նշե­լով, որ կար­ևո­րը հայ և բրա­զի­լա­ցի գիտ­նա­կան­նե­րի միջև հա­ղոր­ դակ­ցու­թյան ա­պա­հո­վումն է, ա­ռա­ջար­կել է սկզբ­նա­կան շրջա­նում հա­մա­գոր­ծակ­ցել ե­րեք ո­լորտ­նե­րում՝ օ­տար լեզ­ վի՝ պոր­տու­գա­լե­րե­նի ու­սուց­ ման, հա­մա­կարգ­չային գի­ տու­թյուն­նե­րի, ի­նչ­պես նաև աշ­խա­տել Ե­ՊՀ-ո­ւմ գոր­ծող ման­րէ­աբ ­ ա­նա­կան կենտ­րո­նի և Ֆար­մա­ցի­այի ի­նս­տի­տու­տի հետ: Հան­դիպ­ման ար­դյուն­քում ո­րոշ­վել է կազ­մել ու­սում­նա­ ռու­թյան, փո­խա­նակ­ման և հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյան ծրագ­րեր տվյալ ո­լորտ­նե­րում աշ­խա­տող գիտ­նա­կան­նե­րի և Ե­ՊՀ ու­սա­ նող­նե­րի հա­մար:

«ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տան»-ը կփոխ­հա­տու­ցի 8 մա­գիստ­րոս­նե­րի ո­ւս­ման վճա­րը ԵՊՀ-ի և «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տան» բա­րե­գոր­ծա­կան հիմ­նադ­րա­մի հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան արդյուն­ քում մա­գիստ­րա­տու­րայի 8 ու­սա­նո­ղների ո­ւս­ման վճա­րը կփոխ­հա­տուց­վի «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­ յաս­տան» հիմ­նադ­րա­մի կող­մից: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան­ ԵՊՀ շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և կա­րի­ե­ րայի կենտ­րոնն ու «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­ տան» բա­րե­գոր­ծա­կան հիմ­նադ­րամն ի­րա­կա­նաց­նում են «Ա­ջակ­ցու­թյուն ո­ւս­մա­նը՝ ա­պա­գայի ներդ­րում» ծրա­ գի­րը, ո­րը կյան­քի կո­չե­լու նպա­տա­կով փետր­վա­րի 2-ին Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը և «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տան» բա­րե­գոր­ծա­կան հիմ­նադ­րա­մի տնօ­րեն Գո­հար Գրի­գո­րյա­նը ստո­րագ­րե­ցին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հու­շա­գիր: «Այս նա­խա­ձեռ­նու­թյու­նը շատ գո­ վե­լի է և ան­հրա­ժեշտ, քա­նի որ շատ մա­գիստ­րոս­ներ, հատ­կա­պես մար­զաբնակ­նե­րը չեն կա­րո­ղա­նում վճա­րել ո­ւս­ ման վար­ձը»,- նշեց Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը: ­Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա է­ին նաև Ե­ՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և հա­ սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով

Գոհար Գրիգորյան, Արամ Սիմոնյան և Ռուբեն Մարկոսյան

պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը, «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տան» հիմ­նադ­րա­մի ու Ե­ՊՀ շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և կա­րի­եր ­ այի կենտ­րո­նի աշ­խա­տա­կից­ներ:­ ԵՊՀ-ի և «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տա­նի» հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը նե­րա­ռում է «Ա­ջակ­ցու­թյուն ո­ւս­մա­նը՝ ա­պա­գայի ներդ­րում» ծրագ­րի ներ­կա­յաց­ման ու ի­րա­զեկ­ման կազ­մա­կեր­պու­մը Ե­ՊՀ սո­ցի­ոլ­ո­գի­այի, տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տետ­նե­րի բա­կա­ լավ­րի­ատ ­ ի այն ու­սա­նող­նե­րի հա­մար, ով­քեր ցան­կա­նում են շա­րու­նա­կել ու­

սու­մը Ե­ՊՀ մա­գիստ­րա­տու­րա­յում և ու­ նեն բարձր ա­ռա­ջա­դի­մու­թյուն: «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տա­նը» ը­նտր­ված ու­սա­նող­նե­րի հա­մար կկազ­մա­կեր­պի «Ծ­րա­գիր կազ­մե­լու», «­Բյու­ջե­տա­վոր­ ման» և «­Ներ­կա­յաց­ման հմ­տու­թյուն­ ներ» դա­սըն­թաց­ներն ու կփոխ­հա­տու­ցի վերջ­նա­կան փու­լի հաղ­թող­նե­րի՝ Ե­ՊՀ մա­գիստ­րա­տու­րայի ո­ւս­ման վճա­րը (2 տա­րի ժամ­կե­տով, 8 ու­սա­նո­ղի հա­մար): «Ակն­կալ­վում է, որ մաս­նա­կից­նե­րը կլի­նեն մար­զաբ­նակ ու­սա­նող­ներ և կմշա­ կեն ի­րենց հա­մայնք­նե­րի զար­գաց­ման

ծրագ­րե­րը: Լա­վա­գույն ծրագ­րե­րի հե­ղի­ նակ­նե­րը որ­պես պարգ­ևատ­րում կս­տա­ նան մա­գիստ­րա­տու­րայի եր­կու տար­վա ո­ւս­ման վար­ձի փոխ­հա­տու­ցում»,- ա­սաց Ե­ՊՀ պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը և հա­վե­լեց, որ այդ ծրագ­րե­րը կա­րող են դառ­նալ նաև մա­գիստ­րո­սա­կան թե­զե­րի թե­մա­ներ:­ Ինչ­պես նշեց Գո­հար Գրի­գո­րյա­նը, ու­սա­նող­նե­րի ա­ռա­ջար­կած լա­վա­գույն ծրագ­րե­րը «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տան» հիմ­ նադ­րա­մի կող­մից հնա­րա­վո­րու­թյան սահ­ման­նե­րում հե­տա­գա­յում կյան­քի կկոչ­վեն հենց նրանց հա­մայնք­նե­րում: Նա հա­վե­լեց նաև, որ 2012 թ.-ից սկ­սած՝ «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տան» ԲՀ-ի կող­մից ի­րա­կա­նաց­վում է «Ու­սա­նող­նե­րի ո­ւս­ ման վճար­նե­րի մաս­նա­կի փոխ­հա­տու­ ցում» ծրա­գի­րը, ո­րի ըն­թաց­քում Ե­ՊՀ ու­սա­նող­նե­րի հա­մար կա­տար­վել է ո­ւս­ ման վար­ձի 611 մաս­նա­կի փո­խան­ցում՝ մոտ 51,000,000 ՀՀ դրամի չափով: Հ.Գ.: Փետր­վա­րի 27-ին «ԱՄ­ՔՈՐ Հա­յաս­տան» բա­րե­գոր­ծա­կան հիմ­ նադ­րա­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը հան­ դի­պեցին Տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տե­տի 4-րդ կուր­սի ու­սա­նող­նե­րի հետ՝ ներ­կա­յաց­նե­լով «Ա­ջակ­ցու­թյուն ո­ւս­մա­նը՝ ա­պա­գայի ներդ­րում» կր­թա­թո­շա­կային ծրա­գի­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

5

| www.ysu.am

ԵՊՀ-ն ձեռք է մեկ­նում Մո­սու­լի հա­մալ­սա­րա­նի գրա­դա­րա­նի վե­րա­կանգն­մա­նը ­ ետր­վա­րի 27-ի­ն Մո­սու­լի հա­ Փ մալ­սա­րա­նի գրա­դա­րա­նին որ­ պես նվի­րատ­վու­թյուն հանձն­վեց տար­բեր լե­զու­նե­րով մի քա­նի տաս­նյակ գիրք՝ հրա­տա­րակ­ված Ե­ՊՀ-ի կող­մից: ­ Վար­դու­հի Զա­քա­րյան Ի­րա­քի՝ մե­ծու­թյամբ ե­րկ­րորդ քա­ ղա­քը՝ Մո­սու­լը, 2014 թ.-ի հու­նի­սից գտնվում էր «Իս­լա­մա­կան պե­տու­թյուն» խմ­բա­վոր­ման վե­րահս­կո­ղու­թյան ներ­ քո: 2016 թ.-ի հոկ­տեմ­բե­րին Ի­րա­քի զին­ ված ուժերն ա­զա­տագ­րե­ցին Մո­սու­լը: Քա­ղա­քի՝ կար­ևոր նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող շատ հաս­տա­տու­թյուն­ներ ա­վեր­վել և թա­լան­վել է­ին ա­հա­բեկ­չա­ կան խմ­բա­վո­րում­նե­րի կող­մից: Այդ կար­ևոր հաս­տա­տու­թյուն­նե­րից է նաև ժա­մա­նա­կին մեծ համ­բավ վայե­լած Մո­սու­լի հա­մալ­սա­րա­նը, ո­րի գրա­դա­ րա­նային ֆոն­դը գրե­թե ամ­բող­ջու­թյամբ այր­վել է: «Վս­տահ ե­նք, որ Ի­րա­քի ժո­ղո­վուրդն իր մեջ ո­ւժ կգտ­նի և ոտ­քի կանգ­նե­ լով՝ կվե­րա­կանգ­նի ոչ մի­այն քա­ղա­քը, այլև գե­ղե­ցիկ ա­վան­դույթ­ներն ու մար­ տա­կան ո­գին: Հա­մալ­սա­րա­նա­կան աշ­խարհն ան­բա­ժա­նե­լի է: Մենք այդ

աշ­խար­հի մի մասն ե­նք և կողք կող­քի ա­մուր կանգ­նած՝ հա­մալ­սա­րա­նա­կան աշ­խար­հի ամ­բող­ջու­թյունն ե­նք ա­պա­ հո­վում»,- նշեց Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը և հա­ վե­լեց, որ Մայր բու­հը պատ­րաս­տա­կամ է Մո­սու­լի հա­մալ­սա­րա­նի գրա­դա­րա­նի վե­րա­կանգն­մանն ա­ջակ­ցե­լու նպա­տա­ կով շա­րու­նա­կա­կան մի­ջո­ցա­ռում­ներ

ի­րա­կա­նաց­նել: ­Մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա էր նաև ՀՀո­ւմ Ի­րա­քի Հան­րա­պե­տու­թյան գոր­ծե­ րի ժա­մա­նա­կա­վոր հա­վա­տար­մա­տար Ա­լի­ա Մահ­մուդ Սալ­մա­նը, ով ներ­կա­ յաց­րեց գրա­դա­րա­նի պատ­մու­թյու­նը և շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց ա­ջակ­ցու­ թյան հա­մար:

«Ինձ հա­մար մեծ պա­տիվ է գտն­վել Մայր բու­հում: Հա­ճե­լի է, ե­րբ հա­մալ­սա­ րա­նա­կան հան­րու­թյու­նը ձեռք է մեկ­ նում ծանր կա­ցու­թյան մեջ հայտն­ված մեր ժո­ղովր­դին: Ո­ւս­տի և՛ գրա­դա­րա­նի վե­րա­կանգն­ման, և՛ նրան իր եր­բեմ­նի գի­տա­կան նշա­նա­կու­թյու­նը վե­րա­դարձ­ նե­լուն ո­ւղղ­ված այս նա­խա­ձեռ­նու­թյա­ նը ձեր մաս­նակ­ցու­թյու­նը վկա­յու­թյունն է այն կուռ մի­աս­նա­կա­նու­թյան, ո­րով մարդ­կու­թյու­նը պայ­քա­րում է իր ներ­ կա ու ա­պա­գա գո­յու­թյա­նը սպառ­նա­ցող չա­րիք­նե­րի դեմ»,- ա­սաց տի­կին Սալ­ մա­նը: Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­ կան Ռու­բեն Մել­քո­նյանն էլ ը­նդ­գծեց, որ հայ ժո­ղո­վուր­դը, ա­վե­լի քան որ­ևէ ա­զգ, հաս­կա­նում է՝ ի­նչ է նշա­նա­կում պա­տե­ րազ­մի ժա­մա­նակ գրա­կա­նու­թյան ու մշա­կու­թային այլ ար­ժեք­նե­րի փրկ­ման ու պահ­պան­ման գոր­ծը:­ Ե­լույթ­նե­րից հե­տո Ա­րա­բա­գի­տու­ թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Հայկ Քո­չա­րյա­ նը հա­վա­տար­մա­տա­րին ներ­կա­յաց­րեց գր­քե­րը: ­Հան­դիպ­ման ա­վար­տին ներ­կա­յաց­ վեց Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ա­րա­բա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի ու­սա­նող­ նե­րի կող­մից պատ­րաստ­ված՝ Մո­սուլ քա­ղա­քին և Մո­սու­լի հա­մալ­սա­րա­նի գրա­դա­րա­նին նվիր­ված հո­լո­վակ:

Քն­նարկ­վե­ցին բու­հե­րի տե­ղե­կատ­վա­կան հա­մա­կար­գե­րի զար­գաց­ման հիմ­նախն­դիր­նե­րը ­ ետր­վա­րի 26-ին Ե­ՊՀ Փ գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րի դահ­լի­ճում հա­յաս­տանյան բու­հե­րի ներ­կա­յա­ ցու­ցիչ­նե­րը քն­նար­կե­ ցին Մաս­նա­գի­տա­կան կրթու­թյան կա­ռա­վար­ ման տե­ղե­կատ­վա­կան հա­մա­կար­գի (ՄԿԿՏՀ) ներդրմանն ա­ռնչ­վող մի շարք հար­ցեր: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան Քն­նարկ­մա­նը մաս­նակ­ցում է­ին Ե­ՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­ նա­վարտ­նե­րի և հա­սա­րա­կայ­ նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կոսյա­նը, Կր­թա­կան տեխ­նո­լո­ գիա­նե­րի ազ­գային կենտ­րո­նի (ԿՏԱԿ) տնօ­րեն Ար­տակ Պո­ ղո­սյա­նը, ի­նչ­պես նաև եր­ևան-

յան և մար­զային բու­հե­րի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­ներ: Ռ. Մար­կո­սյա­նը հա­կիրճ ներ­կա­յաց­րեց հա­մա­կար­գի ստեղծ­ման պատ­մու­թյու­նը, զար­գաց­ման ու մշակ­ման փու­ լե­րը, ի­նչ­պես նաև հնա­րա­վո­ րու­թյուն­ներն ու ա­կն­կալ­վող ար­դյունք­նե­րը:

«­Նա­խա­ձեռ­նու­թյան նպա­ տակն է նպաս­տել Հա­յաս­տա­ նում մաս­նա­գի­տա­կան կր­թու­ թյան կա­ռա­վար­ման հա­մա­ կար­գի ար­դի­ակ ­ ա­նաց­մանն ու զար­գաց­մա­նը: Այ­սինքն՝ ստեղծ­վում է մի ամ­բող­ջա­կան հա­մա­կարգ, ո­րը կնե­րա­ռի բու­ հե­րի գոր­ծու­նե­ու­թյան, գոր­

ծա­ռույթ­նե­րի, են­թա­կա­ռուց­ վածք­նե­րի, ու­սա­նող­նե­րի ու աշ­խա­տա­կազ­մի վե­րա­բե­րյալ հա­մա­պար­փակ տե­ղե­կատ­վու­ թյուն»,- նշեց Ե­ՊՀ պրո­ռեկ­տո­ րը և հա­վե­լեց, որ հա­մա­կար­գը ԿԳ նա­խա­րա­րու­թյա­նը հաշ­ վետ­վու­թյուն­ներ և վի­ճա­կագ­ րա­կան տվյալ­ներ ստա­նա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն կտա՝ վեր­ լու­ծե­լով տվյալ տե­ղե­կատ­վա­ կան շտե­մա­րա­նի տվյալ­նե­րը: ­Ներ­կա­յումս ՄԿԿՏՀ-ի ստեղծ­ման և գոր­ծարկ­ման աշ­խա­տանք­ներն ի­րա­կա­ նաց­վում և հա­մա­կարգ­վում են ԿՏԱԿ-ի կող­մից: «­Խոս­քը մի­այն մաս­նա­ գի­տա­կան կր­թու­թյան կա­ռա­ վար­ման հա­մա­կար­գի մա­սին չէ, մենք ստեղ­ծել ե­նք լի­ար­ժեք տե­ղե­կատ­վա­կան բա­զա՝ նա­ խադպ­րո­ցա­կա­նից մինչև հետ­ բու­հա­կան կր­թու­թյուն: Դա են­

թադ­րում է, որ օ­րի­նակ, հա­մա­ կար­գի լի­ար­ժեք գոր­ծարկ­ման ար­դյուն­քում դի­մորդ­նե­րի հետ բու­հե­րի աշ­խա­տանք­նե­րը բա­ վա­կա­նին հեշ­տա­նա­լու են, քա­ նի որ մեկ հպ­մամբ հնա­րա­վոր կլի­նի պար­զել, թե ա­պա­գա ու­ սա­նո­ղը դպ­րո­ցում ի­նչ ա­ռար­ կա­ներ է ու­սում­նա­սի­րել, ի­նչ ա­ռա­ջա­դի­մու­թյուն է ու­նե­ցել և այլն»,- ա­սաց Ար­տակ Պո­ղո­ սյա­նը: Քն­նարկ­ման ըն­թաց­քում բու­հե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը բարձ­րա­ձայ­նե­ցին ի­րենց հու­ զող հար­ցե­րը, ո­րոնց սպա­ռիչ պա­տաս­խան­ներ տր­վե­ցին: ­Հա­վե­լենք, որ ծրագ­րի պատ­վի­րա­տուն ՀՀ կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րա­րու­ թյան ծրագ­րե­րի ի­րա­կա­նաց­ ման գրա­սե­նյակն (ԾԻԳ) է, ի­սկ ֆի­նան­սա­վո­րու­մը տրա­մադ­րել է Հա­մաշ­խար­հային բան­կը:

6

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ գրա­դա­րանն այժմ ու­սա­նող­նե­րին ըն­դու­նում է ա­վե­լի բա­րե­կարգ և վե­րա­նո­րոգ­ված սրահ­նե­րում ԵՊՀ Սար­գիս և Մա­րի Իզ­միր­լյան­նե­րի ան­վան գրա­դա­րա­նը «Իզ­միր­ լյան» հիմ­նադ­րա­մի ֆի­ նան­սա­վոր­մամբ վե­րա­նո­ րոգ­վել է: Բա­րե­կարգ­ված գրա­դա­րան այ­ցե­լե­լը և ըն­թեր­ցա-սրահ­նե­րից օ­գտ­վելն ու­սա­նող­նե­րի հա­մար դար­ձել են ա­վե­լի հա­ճե­լի ու հար­մա­րա­վետ: Ի­րա­կա­նաց­ված աշ­խա­ տանք­նե­րի և գրան­ցած ար­դյունք­նե­րի մա­սին զրու­ցել ե­նք Ե­ՊՀ Սար­ գիս և Մա­րի Իզ­միր­լյան­ նե­րի ան­վան գրա­դա­րա­ նի տնօ­րեն Եզ­նիկ Միր­զո­ յա­նի հետ: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան - ­Պա­րո՛ն Միր­զո­յան, «Իզ­ միր­լյան» հիմ­նադ­րա­մը տա­րի­ներ շա­րու­նակ Մայր բու­հի կող­քին է և ա­ջակ­ցում է հա­մալ­սա­րա­նի ա­ռաջ­նա­ հերթ խն­դիր­նե­րի լուծ­մանը: Ի­՞նչ հե­տա­գիծ ու­նի հիմ­ նադ­րա­մի հետ հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյու­նը: - «Իզ­միր­լյան» հիմ­նադ­րա­ մի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­ նը սկս­վել է դեռևս 1994-1996 թվա­կան­նե­րից: 1997 թ.-ին գրա­դա­րանն ան­վա­նա­կոչ­վել է Իզ­միր­լյան­նե­րի ան­վամբ: Այն ժա­մա­նակ «Իզ­միր­լյան» հիմ­նադ­րա­մը գրա­դա­րա­նի զար­գաց­ման հա­մար հա­մալ­ սա­րա­նին տրա­մադ­րել էր 1 մի­լի­ոն Ա­ՄՆ դո­լար: Այդ ժա­ մա­նակ դա ահ­ռե­լի գու­մար էր: Հե­տա­գա­յում ևս հիմ­նադ­րա­մը պար­բե­րա­բար ա­ջակ­ցու­թյուն է ցու­ցա­բե­րել: Եվ ա­հա հա­մա­ գոր­ծակ­ցու­թյան հեր­թա­կան դրս­ևո­րու­մը ե­ղավ գրա­դա­րա­նի վե­րա­նո­րոգ­ման գոր­ծին ա­ջակ­ ցե­լը: Ի դեպ, պետք է նշեմ, որ հենց ի­րենք են զբաղ­վել ի­նչ­ պես ֆի­նան­սա­կան, այն­պես էլ շի­նա­րա­րա­կան բո­լոր աշ­խա­ տանք­նե­րի կազ­մա­կերպ­մամբ: ­Ցու­ցա­բե­րած ա­ջակ­ցու­ թյան հա­մար ու­զում եմ շնոր­ հա­կա­լու­թյուն հայտ­նել «Իզ­ միր­լյան» հիմ­նադ­րա­մին և այն մաս­նա­գետ­նե­րին, ով­քեր շատ մա­քուր աշ­խա­տանք կա­տա­րե­ ցին գրա­դա­րա­նի տա­րած­քում: 1994 թ.-ից, ի­նչ մեր գրա­դա­ րա­նը բաց­վել էր, այս­քան մեծ ծա­վա­լով վե­րա­նո­րոգ­ման չէր

տա­վա­րա­գույր­ներ: Գրա­դա­ րա­նում պոկ­ված շատ սա­լիկ­ ներ ու­նե­ինք, ո­րոնք ար­դեն վե­ րա­նո­րոգ­վել են և վե­րա­կանգն­ վել: Է­լեկտ­րա­կան հո­սան­քի նոր գծեր են ան­ցկաց­վել: Պա­տե­րը նախ­կի­նում տար­ բեր գույ­ներ ու­նե­ին, ի­սկ այժմ դրանք մի­ա­գույն են և ա­վե­լի հա­ճե­լի մթ­նո­լորտ են ստեղ­ծում ու­սա­նող­նե­րի հա­մար: Փոխվել են նաև ներսի դռները:

Եզնիկ Միրզոյան

են­թարկ­վել: 2015 թ.-ին Ե­ՊՀ-ի և «Իզ­միր­լյան» հիմ­նադ­րա­մի հա­մա­տեղ ջան­քե­րով վե­րա­ նո­րոգ­վել է նաև գրա­պա­հո­ցի նկուղային հատվածը, սա­կայն դա չէր եր­ևում այ­ցե­լու­նե­րի հա­ մար, ի­սկ այս դեպ­քում ակ­նա­ ռու է ո­ղջ աշ­խա­տան­քը: - Գրա­դա­րա­նի հատ­կա­պես ո­՞ր հատ­ված­ներն են բա­րե­ կարգ­վել: - Կա­տար­վել է գրա­դա­րա­ նի ճե­մաս­րահ­նե­րի, մի­ջանցք­ նե­րի, պատշ­գամբ­նե­րի ամ­ բող­ջա­կան վե­րա­նո­րո­գում: Տա­նի­քին՝ ջր­հոր­դան­նե­րի մեջ, տե­ղադր­վել են հար­մա­րանք­ ներ՝ սպի­րա­լային հա­տուկ հա­ մա­կարգ՝ ձմռանը սառույցները հալեցնելու համար: Այդ սպի­ րալ­նե­րը գեր­մա­նա­կան ար­

տադ­րու­թյան ե­ն՝ 10 տար­վա ե­րաշ­խի­քով, և 2 տար­վա ե­րաշ­ խիք էլ ու­նի մաս­նա­գետ­նե­ րի աշ­խա­տան­քը: Չա­րեն­ցի փո­ղո­ցի մուտ­քից տե­սա­նե­լի պատշ­գամբն ամ­բող­ջու­թյամբ սա­լի­կա­պատ­վել է: Ժա­մա­նա­ կին ան­ձր­ևի և ձյան տակ լի­նե­ լով՝ այն ամ­բող­ջու­թյամբ քայ­ քայ­վել էր: Տե­ղում­նե­րի ժա­մա­ նակ մուտ­քի հատ­վա­ծում ջու­րը հո­սում էր, և պա­տե­րը կլա­նում է­ին խո­նա­վու­թյու­նը: Այժմ, սա­ կայն, լուծ­վել է այդ խն­դի­րը:­ Այդ ա­մե­նից զատ՝ ե­թե կենտ­րո­նա­կան մաս­նա­շեն­քի մուտ­քից ներս մտ­նենք և գանք դե­պի գրա­դա­րան, ա­պա կտես­ նենք, որ աջ մա­սում գտն­վող ամ­բողջ վիտ­րա­ժը ևս փոխ­վել է, հետ­ևում տե­ղադր­վել են շեր­

- ­Հա­մա­պա­տաս­խան լու­ սա­վո­րու­թյուն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար ի­՞նչ է կա­տար­վել: - ­Լու­սա­վո­րու­թյան աշ­ խա­տանք­նե­րը կա­տար­վել են Ե­ՊՀ-ի մի­ջոց­նե­րով: Նախ­կի­ նում լու­սա­վո­րու­թյու­նը շատ վատն էր, ի­սկ հի­մա լու­սա­վոր են դար­ձել սրահ­նե­րը: Մենք ու­նե­ինք մի լու­սա­տու, վե­րա­նո­ րոգ­ման ըն­թաց­քում ա­վե­լաց­ րինք լու­սա­տու­նե­րի քա­նա­կը: Գրա­դա­րա­նի պատշ­գամբ­նե­ րը, որ­տեղ ու­սա­նող­նե­րն ըն­ թեր­ցում են, ա­ռա­վել լու­սա­վոր­ վե­ցին: Ներ­կա­յումս մենք գրա­ դա­րա­նի ճե­մաս­րա­հում և պատշգամբ­նե­րում աշ­խա­ տան­քի խն­դիր­ներ չու­նենք, ամ­բող­ջու­թյամբ ա­մեն ի­նչ ար­ ված է: Հա­մալ­սա­րա­նը ևս իր բա­ժի­նը ու­նե­ցավ՝ պատշ­գամբ­ նե­րում ա­վե­լաց­նե­լով հո­սան­քի կե­տե­րը, որ­պես­զի ու­սա­նող­նե­ րը կա­րո­ղա­նան օ­գտ­վել ի­րենց նոթ­բուք­նե­րից, պլան­շետ­նե­ րից: - Գրա­դա­րա­նում ա­ռաջ­նա­ հերթ ի­՞նչ այլ խն­դիր­ներ

կան, որոնք նախատեսում եք լուծել: - ­Նա­խա­տե­սում ե­նք գույ­ քի և ջե­ռուց­ման խն­դիր­ներն այս տա­րի լու­ծել: Գրա­դա­րա­ նի ջե­ռուց­ման հա­մա­կար­գը Ե­ՊՀ մյուս մաս­նա­շեն­քե­րից ա­ռանձ­նաց­նե­լու խն­դիր կա, քա­նի որ նա­խա­տե­սում ե­նք (եթե պա­հան­ջարկ լի­նի, և գրա­ դա­րանն աշ­խա­տի ա­վե­լի եր­ կար, օ­րի­նակ՝ ըն­թեր­ցաս­րահ­ նե­րը փակվեն ժա­մը 19:00-ին կամ 21:00-ին), որ ջե­ռու­ցումն էլ պետք է ա­վե­լի եր­կար լի­նի, քան ո­ղջ հա­մալ­սա­րա­նի­նը: Գ­րա­դա­րա­նի գույքը մինչ օ­րս չի փոխ­վել: Նա­խա­տե­սում ե­նք գույ­քի փո­փո­խու­թյուն՝ տա­րա­տե­սակ սե­ղան­ներ, ա­թոռ­ներ տե­ղադ­րել ըն­թեր­ ցաս­րահ­նե­րում, ճե­մաս­րահ­նե­ րում, ի­նչ­պես նաև պատշ­գամբ­ նե­րում: Հի­մա մենք պատըշ­ գամբ­նե­րում փոքր սե­ղան­ներ ե­նք դրել, ո­րոնք ա­վե­լի պրակ­ տիկ են, սա­կայն նա­խա­տե­ սում ե­նք նաև կի­սաշր­ջա­նաձև սե­ղան­ներ դնել, ո­րոնք ա­վե­լի հար­մա­րա­վետ կլի­նեն: Ըն­թեր­ ցաս­րահ­նե­րում կա­վե­լա­նան նաև կլոր և օ­վա­լաձև սե­ղան­ նե­րը: Ծ­րագ­րե­րը և գա­ղա­փար­նե­ րը շատ են: Ցան­կա­նում ե­նք աշ­խա­տանք­ներն ի­րա­կա­նաց­ նել այն ո­ւղ­ղու­թյամբ, որ ու­սա­ նողն ու­նե­նա ա­թո­ռի, սե­ղա­նի տե­սա­կի ը­նտ­րու­թյան հնա­րա­ վո­րու­թյուն: Բո­լո­րը գրա­դա­րա­ նում պետք է գտ­նեն այն, ին­չը հա­մա­պա­տաս­խա­նում է հենց ի­րենց նա­խա­սի­րու­թյա­նը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

7

| www.ysu.am

Եկան, տեսան, որ վերադառնան ԵՊՀ մինչ­հա­մալ­սա­րա­ նա­կան կր­թու­թյան վար­ չու­թյան նա­խա­ձեռ­նու­ թյամբ փետր­վար ամ­սին հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րը հան­դի­պե­ցին մի շարք ա­վագ դպ­րոց­նե­րի ա­շա­ կերտ­նե­րի հետ և ներ­կա­ յաց­րին Ե­ՊՀ տար­բեր ֆա­կուլ­տետ­նե­րը: ­ ի­լե­նա Մկրտ­չյան, Մ Ք­նար Մի­սա­կյան, ­Լաու­րա Մար­տի­րո­սյան Ա­վար­տա­կան դա­սա­րան­ նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րի մաս­նա­ գի­տա­կան կողմ­նո­րոշ­մա­նը նպաս­տե­լու, ի­րա­զեկ­վա­ծու­ թյան մա­կար­դա­կը բարձ­րաց­ նե­լու և նրանց դե­պի Մայր բուհ ո­ւղ­ղոր­դե­լու նպա­տա­կով փետր­վա­րի 2-ին Ե­ՊՀ ար­ևե­ լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը հան­դի­ պե­ցին Վա­նա­ձո­րի Գևորգ Չա­ վու­շի ան­վան հ. 24 միջ­նա­կարգ դպրո­ցի ա­շա­կերտ­նե­րի հետ:­ Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կան Ռու­բեն Մել­ քո­նյա­նը, Ա­րա­բա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Հայկ Քո­չարյա­նը, Ի­րա­նա­գի­տու­թյան ամ­ բի­ո­նի վա­րիչ Վար­դան Ոս­կա­ նյա­նը, Թյուր­քա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի ա­սիս­տենտ Մհեր Աբ­րա­հա­մյա­նը և ֆա­կուլ­տե­ տի Ո­ՒԽ նա­խա­գահ Ա­րեն Պե­տուն­ցը կար­ևո­րե­ցին այն հան­գա­ման­քը, որ Ե­ՊՀ ար­ևե­ լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ֆ ե­ս ո­ր ա­դ ա­ս ա­խ ո­ս ա­կ ան ան­ձնա­կազ­մի մաս­նա­գի­տա­ կան բարձր պատ­րաստ­վա­ծու­ թյան և փոր­ձի շնոր­հիվ ու­սա­ նող­նե­րը ո­րա­կյալ և ներ­կայիս աշ­խա­տա­շու­կայի պա­հանջ­նե­ րին հա­մա­պա­տաս­խան կր­թու­ թյուն ստա­նա­լու հնա­րա­վո­րու­ թյուն ու­նեն։ ­Դա­սա­խոս­նե­րը հան­դես ե­կան ա­րա­բա­գի­տու­թյան, ի­րա­նա­գի­տու­թյան հիմ­նա­ հար­ցե­րի և թյուր­քա­գի­տու­թյան զար­գաց­ման ա­ռանձ­նա­հատ­ կու­թյուն­նե­րի մա­սին ե­լույթ­ նե­րով: Ա­պա­գա դի­մորդ­նե­րը հար­ցեր ո­ւղ­ղե­ցին Ե­ՊՀ-ո­ւմ կր­թու­թյան կազ­մա­կերպ­ման, Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տում ներ­կա­յաց­ված կր­թա­կան ծրագ­րե­րի և մաս­նա­գի­տա­ ցում­նե­րի վե­րա­բե­րյալ։ ­Փետր­վա­րի 7-ին Պատ­մու­ թյան ֆա­կուլ­տետ այ­ցե­լած 150 ա­պա­գա դի­մորդ­նե­րին ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կան Է­դիկ Մի­նասյա­ նը և Սփյուռ­քա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Ար­ման Ե­ղիա­ զա­րյա­նը ներ­կա­յաց­րին ֆա­ կուլ­տե­տի պատ­մու­թյու­նը, կա­

ռուց­ված­քը, գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը: ­Հան­դի­պու­մից հե­տո ա­վագ դպ­րոց­նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րը ե­ղան Հա­յա­գի­տա­կան հե­տա­ զո­տու­թյուն­նե­րի ի­նս­տի­տու­տի հնա­գի­տա­կան հե­տա­զո­տու­ թյուն­նե­րի լա­բո­րա­տո­րի­ա­յում: Պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դա­սա­խոս Մի­քայել Մալ­խասյա­նը նրանց ծա­նո­թաց­րեց լա­ բո­րա­տո­րի­ա­յում կազ­մա­կերպ­ վող գործ­նա­կան աշ­խա­տանք­ նե­րին: ­ Եր­ևա­նի 5 ա­վագ դպ­րոց­ նե­րի մոտ 100 ա­շա­կերտ­ներ էլ փետր­վա­րի 9-ին այ­ցե­լել է­ին Ե­ՊՀ տն­տե­սա­գի­տու­թյան և կա­ռա­վար­ման ֆա­կուլ­տետ: Դե­կան Հայկ Սարգ­սյա­նը, ա­շա­կերտ­նե­րին ներ­կա­յաց­նե­ լով ամ­բի­ոն­նե­րի վա­րիչ­նե­րին, ան­դրա­դար­ձավ ֆա­կուլ­տե­ տում ի­րա­կա­նաց­վող կր­թա­կան ծրագ­րե­րին։ Ամ­բիոն­նե­րի վա­ րիչ­նե­րը խո­սե­ցին ֆա­կուլ­տե­ տի ա­ռա­վե­լու­թյուն­նե­րից՝ շեշ­ տե­լով ու­սա­նող­նե­րին տր­վող պրակ­տիկ կր­թու­թյան հնա­րա­ վո­րու­թյուն­նե­րը։ Ֆի­նան­սա­հաշ­վային ամ­ բիո­նի վա­րիչ Հայկ Մնա­ցա­ կա­նյանը փաս­տեց, որ Ե­ՊՀ-ն հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան պայ­ մա­նագ­րեր ու­նի ա­վե­լի քան 150 ար­տա­սահ­մա­նյան հա­ մալ­սա­րան­նե­րի հետ, ին­չը Մայր բուհն ա­վար­տե­լուց հե­տո ու­սումն ար­տերկ­րում շա­րու­ նա­կե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս։ ­Փետր­վա­րի 20-ին Եր­ևա­նի 9 ա­վագ դպ­րոց­նե­րի շուրջ 130 ա­շա­կերտ­ներ հյու­րըն­կալ­վել է­ին Մի­ջազ­գային հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տում։ Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կան Գե­ղամ Պետ­ րո­սյա­նը Եր­ևա­նի հա­մար 29, 114, 148, 184, 195, 65, 170, 189, «­Հե­րա­ցի» ա­վագ դպ­րոց­նե­րի, «­Բյու­րակն» կր­թա­հա­մա­լի­րի ա­շա­կերտ­նե­րին ներ­կա­յաց­րեց ֆա­կուլ­տե­տը: ­Դի­վա­նա­գի­տա­կան ծա­ռա­ յու­թյան և մաս­նա­գի­տա­կան հա­ղոր­դակց­ման ամ­բի­ո­նի վա­ րիչ Նու­բար Չա­լը­մյա­նը խո­սեց դի­վա­նա­գե­տի մաս­նա­գի­տու­ թյան մա­սին. «­Դի­վա­նա­գե­տը պետք է տի­րա­պե­տի 2 օ­տար լեզ­վի։ Մեր ամ­բի­ո­նում դա­սա­ վանդ­վում են 8 լե­զու­ներ. անգլե­րե­նից բա­ցի՝ նաև ֆրան­սե­ րեն, իս­պա­նե­րեն, գեր­մա­նե­ րեն, պարս­կե­րեն, ա­րա­բե­րեն, թուր­քե­րեն, ճա­պո­նե­րեն և չի­ նա­րեն»։ «­Հե­րա­ցի» ա­վագ դպ­րո­ցի ա­շա­կերտ­նե­րը Մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­ տետ է­ին ե­կել մաս­նա­գի­տա­ կան հս­տակ կողմ­նո­րոշ­մամբ

ու պատ­րաս­տած հար­ցե­րով։ Դպրո­ցի ա­շա­կերտ Լի­լիթ Մար­տի­րո­սյա­նի խոս­քով, հան­ դի­պու­մը հե­տաքր­քիր էր. «Ա­վե­ լի մո­տե­ցա ֆա­կուլ­տե­տին, դասըն­թաց­նե­րի մա­սին ա­վե­լին ի­մա­ցա»։ ­Շուրջ 60 ա­շա­կերտ­ներ փետր­վա­րի 21-ին Ռա­դի­ո­ֆի­ զի­կայի ֆա­կուլ­տե­տում է­ին: Եր­ևա­նի 6 ա­վագ դպ­րոց­նե­ րի (հ. 148, 189, 114, 182, 54, 195, «­Հե­րա­ցի» ա­վագ դպ­րոց) ա­շա­կերտ­նե­րին ող­ջու­նեց ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կան Խա­չա­տուր Ներ­կա­րարյա­նը: ԳԲՀ ռա­ դի­ո­ֆի­զի­կայի և հե­ռա­հա­ղոր­ դակ­ցու­թյան ամ­բի­ո­նի դա­սա­ խոս Հով­հան­նես Հա­րո­յանն ա­շա­կերտ­նե­րին ներ­կա­յաց­ րեց ա­նա­լո­գային և թվային,

բջջային կա­պի հա­մա­կար­գը, կա­պու­ղի­նե­րի տա­րան­ջատ­ ման սկզ­բունք­նե­րը և այլն։ ­Փետր­վա­րի 22-ին Ե­ՊՀ արևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­ տետ է­ին այ­ցե­լել Եր­ևա­նի հ.

114, հ. 148, հ. 198, հ. 94, հ. 195, հ. 118 և հ. 29 ա­վագ դպ­րոց­նե­ րի ա­շա­կերտ­նե­րը: Ա­պա­գա ու­սա­նող­նե­րին դի­մա­վո­րե­ցին ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը և Ա­րա­բա­գի­տու­ թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Հայկ Քո­չա­րյա­նը: ­Ռու­բեն Մել­քո­նյանն ա­շա­ կերտ­նե­րին ներ­կա­յաց­րեց ֆա­կուլ­տե­տի կա­ռուց­ված­քը, գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը. «Ար­ևե­լա­գի­ տու­թյու­նը ե­րի­տա­սարդ գի­տու­ թյուն է: Այն ձևա­վոր­վել է 18-րդ դա­րում: Ան­վա­նումն ար­դեն հու­շում է, որ դա գի­տու­թյուն է Ար­ևել­քի մա­սին: Այս մաս­ նա­գի­տու­թյու­նը հա­մար­վում է «­կայ­սե­րա­կան» կամ «է­լի­ տար», քա­նի որ այն ձևա­վոր­ վել է տար­բեր գեր­տե­րու­թյուն­ նե­րի կայս­րե­րի ան­մի­ջա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ, հրա­մա­ նով և ցան­կու­թյամբ. Ար­ևել­քի հետ տա­րա­տե­սակ խն­դիր­նե­րը լու­ծե­լու հա­մար ան­հրա­ժեշտ է­ին կադ­րեր, գի­տե­լիք»: Հ. 195 ա­վագ դպ­րո­ցի 12-րդ

դա­սա­րա­նի ա­շա­կերտ Իշ­խան Թու­մա­սյա­նը փաս­տեց, որ ար­ դեն հս­տակ ո­րո­շել է՝ դպ­րոցն ա­վար­տե­լուց հե­տո ըն­դուն­վե­ լու է Ե­ՊՀ ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի թյուր­քա­գի­տու­ թյան բա­ժին. «Ար­ևելքն ու­սում­ նա­սի­րե­լու և բա­ցա­հայ­տե­լու հե­տաքրք­րու­թյունս շատ մեծ է: Բու­հի ը­նտ­րու­թյու­նը մի­ան­շա­ նակ է»: ­Փետր­վա­րի 23-ին Ե­ՊՀ եր­կու ֆա­կուլ­տետ­նե­րում դի­ մա­վո­րե­ցին ա­շա­կերտ­նե­րին: Ա­ռա­ջի­նը Ե­ՊՀ ֆի­զի­կայի ֆա­ կուլ­տետն էր, որ­տեղ այ­ցե­ լել է­ին Եր­ևա­նի հ. 148, հ. 195, հ. 189, հ. 65, Ա. Շա­հի­նյա­նի ան­վան ֆիզ­մաթ. և Ստե­փա­ նա­կեր­տի հ. 11 ա­վագ դպ­րոց­ նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րը, ո­րոնց դի­մա­վո­րե­ցին դե­կան Ռո­լանդ Ա­վագյա­նը և դե­կա­նի տե­ղա­ կալ Լևոն Աս­լա­նյա­նը: Օպ­տի­կայի ամ­բի­ո­նի դա­ սա­խոս Ար­թուր Կի­րա­կո­սյանն ա­շա­կերտ­նե­րին ցու­ցադ­րեց ֆա­կուլ­տե­տի սար­քա­վո­րում­ նե­րի մի մա­սը, պա­տաս­խա­նեց նրանց հե­տաքրք­րող հար­ցե­ րին: Ս­տե­փա­նա­կեր­տի ա­վագ դպ­րո­ցի ա­շա­կերտ Ստե­փան Համ­բար­ձու­մյա­նը հե­տա-

քըրքրվում է ֆի­զի­կայի ո­լոր­ տով և ցան­կա­նում է ու­սու­մը շա­րու­նա­կել Եր­ևա­նում. «­Ծա­ նո­թա­ցա նոր սար­քա­վո­րում­ նե­րի հետ: Այս­տեղ տե­սա այն, ի­նչ դպ­րո­ցում չէ­ինք ա­նում: Հան­դի­պու­մը հե­տաքր­քիր էր, տե­ղե­կատ­վու­թյու­նը՝ նոր»: ­Նույն օ­րն ա­պա­գա դի­մորդ­ նե­րի հետ հան­դի­պե­ցին նաև Ե­ՊՀ ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­ կուլ­տե­տում: Ա­պա­գա ու­սա­ նող­նե­րին դի­մա­վո­րեց ֆա­կուլ­ տե­տի դե­կան Նա­ղաշ Մար­ տի­րո­սյա­նը. «Աշ­խար­հի բո­լոր զար­գա­ցած ե­րկր­նե­րում ժուռ­ նա­լիս­տի մաս­նա­գի­տու­թյու­նը սկս­վում է հա­մալ­սա­րա­նա­կան նս­տա­րա­նից: Բո­լո­րը քաջ գի­ տակ­ցում են, որ մաս­նա­գի­տա­ կան կր­թու­թյու­նը կար­ևոր է լավ ժուռ­նա­լիստ լի­նե­լու հա­մար, բայց դրա­նից հե­տո էլ եր­բեք պետք չէ կանգ առ­նել, այլ միշտ սո­վո­րել, որ­պես­զի կյան­քը կեն­ սագ­րու­թյուն դառ­նա»: ­Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա էր նաև Նոր մե­դի­այի և հա­ղոր­ դակ­ցու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­ րիչ Դա­վիթ Պետ­րո­սյա­նը, ով ա­պա­գա դի­մորդ­նե­րին ներ­կա­ յաց­րեց ըն­դու­նե­լու­թյան քն­նու­ թյուն­նե­րի չա­փո­րո­շիչ­նե­րը: Փետր­վա­րի 28-ին էլ բաց դռ­նե­րի օր էր Ե­ՊՀ մա­թե­մա­ տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­ կուլ­տե­տում: Ա­պա­գա դի­մորդ­ նե­րին՝ Եր­ևա­նի «Օ­լիմ­պոս» կր­թա­հա­մա­լի­րի, «Ք­վանտ» վար­ժա­րա­նի, «­Ֆիզ­մաթ», «­Հե­ րա­ցի», հ. 139, հ. 114, հ. 148, հ.

97, հ. 189, հ. 170, հ. 94, հ. 118, հ. 109, հ. 184, հ. 183, հ. 103 և Ա­րա­րա­տի հ. 2 ա­վագ դպ­րոց­ նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րին, հյու­րըն­ կա­լել է­ին ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Ար­թուր Սա­հա­կյա­նը, պրո­ֆե­ սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, շր­ջա­նա­ վարտ­ներ և ու­սա­նող­ներ:

8

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Նորարարական կենտ­րոնը ժամանակակից սար­քա­վո­րում­ներով ե­զա­կի է ո­ղջ Ար­ևե­լյան Եվ­րո­պա­յում Փետր­վա­րի 27-ին Ե­ՊՀ կեն­սա­բա­նու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տում տե­ղի ու­նե­ ցավ Ման­րէ­ա­բա­նա­կան կեն­սա­տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի և կեն­սա­վա­ռե­լի­քի նո­ րա­րա­րա­կան կենտ­րո­նի պաշ­տո­նա­կան բա­ցու­մը: Ք­նար Մի­սա­կյան Կենտ­րո­նի բաց­ման հան­ դի­սա­վոր ա­րա­րո­ղու­թյա­նը ներ­կա է­ին ՀՀ ԿԳ նա­խա­րար Լևոն Մկրտ­չյա­նը, Ե­ՊՀ ռեկ­ տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը, պրո­ ռեկ­տոր­ներ, տար­բեր ստո­րա­ բա­ժա­նում­նե­րի ղե­կա­վար­ներ, դե­կան­ներ, պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­ խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ ցու­ցիչ­ներ, ու­սա­նող­ներ և հյու­ րեր: ­Կենտ­րո­նի ստեղծ­ման հիմ­ քե­րը դր­վել են դեռևս 2015 թ. դեկ­տեմ­բե­րին, ե­րբ Նո­րա­րա­ րու­թյուն­նե­րի մր­ցակ­ցային հիմ­նադ­րա­մի (ՆՄՀ) շր­ջա­նա­ կում մեկ­նար­կել էր «­Ման­րէա­ բա­նա­կան կեն­սա­տեխ­նո­լո­ գի­ա­նե­րի և կեն­սա­վա­ռե­լի­քի նո­րա­րա­րա­կան կենտ­րոն» դրա­մաշ­նոր­հային ծրա­գի­րը, ո­րի ֆի­նան­սա­վո­րու­մը տրա­ մադր­վել էր Հա­մաշ­խար­հային բան­կի և ՀՀ Կա­ռա­վա­րու­թյան հա­մա­ֆի­նան­սա­վոր­մամբ գոր­ ծող «Կր­թու­թյան բա­րե­լա­վում» ծրագ­րի կող­մից: Դ­րա­մաշ­նոր­հային ծրագ­ րի ղե­կա­վա­րը Ե­ՊՀ գի­տա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան և մի­ջազ­ գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան գծով պրո­ռեկ­տոր Գե­ղամ Գևոր­գյանն է ե­ղել, հա­մա­կար­ գո­ղը՝ Ե­ՊՀ կեն­սա­բա­նու­թյան գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան ի­նս­տի­ տու­տի փոխտ­նօ­րեն, կեն­սաբ. գիտ. դոկ­տոր Կա­րեն Թռ­չունյա­նը: «­Ման­րէ­աբ ­ ա­նա­կան կեն­սա­տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի և կեն­սա­վա­ռե­լի­քի նո­րա­րա­րա­ կան կենտ­րոն» ծրագ­րի նպա­ տակն էր բա­րե­լա­վել կր­թա­ կան, գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան և նո­րա­րա­րա­կան գա­ղա­փար­ նե­րը ման­րէ­ա­բա­նու­թյան և կեն­սա­տեխ­նո­լո­գի­այի ո­լորտ­ նե­րում, ի­նչ­պես նաև եվ­րո­պա­ կան չա­փա­նիշ­նե­րին հա­մա­ պա­տաս­խան մր­ցու­նակ կադ­ րեր պատ­րաս­տել: Նա­խագ­ծի ի­րա­կա­նաց­ման ըն­թաց­քում մշ­տա­դի­տար­կում­ներ են կա­ տար­վել բու­հի, կոն­սոր­ցի­ու­մի ան­դամ­նե­րի և ԿԾԿ ԾԻԳ-ի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի կող­մից: ­Կենտ­րո­նի բաց­ման ա­րա­

րո­ղու­թյան սկզ­բում Ե­ՊՀ կեն­ սա­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի դե­կան Է­միլ Գևոր­գյանն ու­րա­խու­թյամբ փաս­տեց, որ ֆա­կուլ­տե­տում դա ար­ դեն ե­րկ­րորդ նո­րա­րա­րա­կան կենտ­րոնն է. «Ն­մա­նօ­րի­նակ կենտ­րոն­նե­րի նշա­նա­կու­թյու­ նը դժ­վար է գե­րագ­նա­հա­տել հատ­կա­պես մեր օ­րե­րում, ե­րբ բնա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի հա­ մար այն­քան էլ լավ ժա­մա­նակ­ ներ չեն: Ու­րա­խա­լի փաստ է, որ այս կենտ­րո­նը բաց­վել է մեր ե­րի­տա­սարդ գիտ­նա­կա­

նի շնոր­հիվ, և հա­մոզ­ված եմ, որ հենց ե­րի­տա­սարդ կադ­րերն ի­րենց քրտ­նա­ջան աշ­խա­տան­ քի ար­դյուն­քում ա­վե­լի է­ա­կան ար­դյունք­ներ կգ­րան­ցեն, ի­նչն էլ կն­պաս­տի մեր ֆա­կուլ­տե­տի գի­տա­հե­տա­զո­տա­կան աշ­խա­ տանք­նե­րի զար­գաց­մա­նը»: ԵՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մոնյանն էլ նշեց, որ այդ կենտ­րո­նի բա­ցու­մը հա­մալ­սա­րա­նի որ­ դեգ­րած քա­ղա­քա­կա­նու­թյան շա­րու­նա­կա­կա­նու­թյան ար­դյունքն է. «­Մեր նպա­տակ­նե­րից է ստեղ­ծել գե­րա­զան­ցու­թյան

կենտ­րոն­ներ և այդ կենտ­րոն­ նե­րում կու­տա­կել մարդ­կային լա­վա­գույն ռե­սուրս­ներ, լա­վա­ գույն սար­քա­վո­րում­ներ, լա­ վա­գույն տեխ­նո­լո­գի­ա­ներ և կի­րա­ռել լա­վա­գույն մե­թոդ­ներ: Ա­մե­նա­կար­ևոր փաստն այն է, որ այս­պի­սի կենտ­րոն­նե­րի շուր­ջը հա­վաք­վում են ե­րի­տա­ սարդ ու­ժեր: Այդ կենտ­րոն­ ներն են, որ լու­ծում են նրանց աշ­խա­տան­քի, գի­տա­կան հե­ տաքրք­րու­թյուն­նե­րի բա­վա­ րար­ման խնդիր­նե­րը, ի­նչն ան­ չափ կարևոր է այ­սօր­վա դժ­վա­

րին պայ­ման­նե­րում»: ՀՀ ԿԳ նա­խա­րար Լևոն Մկրտ­չյա­նի խոս­քով՝ շատ կար­ևոր է նմա­նօ­րի­նակ ծրագ­րե­րի ի­րա­կա­նա­ցու­մը, ո­րոնք նո­րա­րա­րա­կան մտ­քի հա­մար ա­պա­հո­վում են ան­հրա­ժեշտ զի­նա­նո­ցի առ­կա­յու­թյու­նը Հա­յաս­տա­նում. «Ու­զում եմ նախևա­ռաջ շնոր­հա­կա­լու­ թյուն հայտ­նել մեր Մայր բու­ հին, ո­րն այս ծրագ­րում շատ կար­ևոր դե­րա­կա­տա­րու­թյուն է ստանձ­նել և կա­րո­ղա­նում է քայլ առ քայլ ոտ­քի կանգ­նեց­ նել գի­տու­թյու­նը ի­նչ­պես իր, այն­պես էլ Հա­յաս­տա­նի տա­ րած­քում: Սա շատ կար­ևոր ծրա­գիր է մեզ հա­մար, քա­նի որ այն ճա­նա­պարհ է հար­թում ե­րի­տա­սարդ սերն­դի հա­մար»: ԵՊՀ պրո­ռեկ­տոր Գե­ղամ Գևոր­գյանն էլ փաս­տեց, որ այդ ծրա­գիրն ի­րա­կա­նա­ցավ գոր­ծըն­կեր­նե­րի շնոր­հիվ. «Ու­ զում ե­նք շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նել «Եր­ևա­նի գա­րե­ջուր» գոր­ծա­րա­նին, «­Չա­նախ» ըն­ կե­րու­թյա­նը, ի­նչ­պես նաև ՀՀ ԳԱԱ օր­գա­նա­կան և դե­ղա­գոր­ ծա­կան քի­մի­այի գի­տա­տեխ­ նո­լո­գի­ա­կան կենտ­րո­նին: Մեր հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան ար­ դյուն­քում ստեղծ­վել է կենտ­ րոն, ո­րը պետք է ա­պա­հո­վի կր­թու­թյան, գի­տու­թյան և ար­ տադ­րու­թյան կա­պը»: ­Գե­ղամ Գևոր­գյա­նը հա­վե­ լեց նաև, որ ծրագ­րի մեկ­նար­ կից մինչև այ­սօր ար­դեն ի­սկ կա­տար­վել են հս­կա­յա­կան աշ­խա­տանք­ներ. «­Կենտ­րոնն ար­դեն հյու­րըն­կա­լել է մեծ թվով գիտ­նա­կան­նե­րի, կենտ­ րո­նի կող­մից ներդր­վել է եր­կու ա­ռար­կա­յա­կան ծրա­գիր, ի­նչ­ պես նաև մշակ­վել է մա­գիստ­ րո­սա­կան ծրա­գիր, ո­րը կգոր­ծի ե­կող ու­սում­նա­կան տար­վա­ նից»: ­Կա­րեն Թռ­չու­նյա­նը մեզ հետ զրույ­ցում ա­սաց, որ ծրագ­ րի շր­ջա­նա­կում ստեղծ­ված կենտ­րո­նի հա­մար ձեռք են բեր­վել և տե­ղադր­վել գեր­ժա­ մա­նա­կա­կից նո­րա­գույն սար­ քա­վո­րում­ներ (ա­նթթ­ված­նային խցիկ, գեր­ցածր ջեր­մաս­տի­ճա­ նային տի­րույ­թի սառ­նա­րան, փու­լա­ցայ­տե­րան­գային ման­ րա­դի­տակ, գա­զային և հե­ղուկ քրո­մա­տա­գիր­ներ և այլն), ի­նչ­ պես նաև կեն­սա­գոր­ծըն­թաց­նե­ րի կա­ռա­վար­ման հա­մա­կարգ: ­Բաց­ման հան­դի­սա­վոր ա­րա­րո­ղու­թյու­նից հե­տո հյու­ րե­րը ծա­նո­թա­ցան նոր կենտ­ րո­նին:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

9

| www.ysu.am

Նո­րա­րա­րա­կան դա­սա­վանդ­ման և ու­սում­նա­ռու­թյան օ­ժան­դա­կում «ERASMUS+»-ի­ց ­Փետր­վա­րի 15-16-ը Ե­ՊՀ-ո­ւմ է­ին հա­մախմբ­վել հա­յաս­տա­նյան և արտա­սահ­մա­նյան մի շարք բու­հե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ՝ «ERASMUS+»-ի հեր­թա­կան նա­խա­գի­ծը քն­նար­կե­լու հա­մար:

Լանա Կարլովա

Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ԵՊՀ գիտ­խորհր­դի նիս­ տե­րի դահ­լի­ճում մեկ­նար­կեց «­Փո­փո­խու­թյուն լսա­րա­նում. նո­րա­րա­րա­կան դա­սա­վանդ­ ման և ու­սում­նա­ռու­թյան օ­ժան­ դա­կում (PRINTeL)՝ Ար­ևե­լյան գոր­ծըն­կե­րու­թյան ե­րկր­նե­ րում ու­սա­նո­ղի ու­սում­նա­կան փոր­ձա­ռու­թյան բա­րե­լավ­ման նպա­տա­կով» նա­խագ­ծի մեկ­ նար­կային հա­մա­ժո­ղո­վը, ո­րին մաս­նակ­ցում է­ին Հա­յաս­տա­նի, Վրաս­տա­նի, Բե­լա­ռու­­սի, Բել­ գի­այի, Իս­պա­նի­այի, Պոր­տու­ գա­լի­այի, Շվե­դի­այի և Ա­վստ­ րի­ա­յի մի շարք ա­ռա­ջա­տար հա­մալ­սա­րան­ներ: ԵՊՀ-ի կող­մից ներ­կա­յաց­ ված նա­խա­գի­ծը Եվ­րա­հանձ­ նա­ժո­ղո­վի «ERASMUS+» ծրագ­րի շր­ջա­նա­կում ար­ժա­ նա­ցել է հա­վա­նու­թյան և ստա­ ցել ե­ռա­մյա ֆի­նան­սա­վո­րում՝ 2018-2020 թթ. հա­մար: Նա­խա­գի­ծը նպա­տա­ կաուղղ­ված է բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան հիմ­նա­կան մար­ տահ­րա­վեր­նե­րից մե­կի լուծ­ մա­նը, այն է՝ դա­սա­վանդ­ման և ու­սում­­նա­ռու­թյան մե­թոդ­նե­ րի զար­գաց­մա­նը և նո­րա­րա­ րու­թյա­նը, ի­նչ­պես նաև դա­ սա­վանդ­ման գոր­ծըն­թա­ցում նո­րա­գույն տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի ներդր­մա­նը։ Ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հում դա գերխն­դիր է նաև բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան գլո­բալ հա­մա­կար­գում։ ­Հա­մա­ժո­ղո­վին ներ­կա է­ին ՀՀ ԿԳ փոխ­նա­խա­րար Վահ­ րամ Մկրտ­չյա­նը, Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը, ու­սում­նա­ կան աշ­խա­տանք­նե­րի գծով

պրո­ռեկ­տոր Ա­լեք­սանդր Գրի­ գո­րյա­նը, «ERASMUS+»-ի հա­յաս­տա­նյան գրա­սե­նյա­կի ղե­կա­վար Լա­նա Կար­լո­վան, բու­հե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ և փոր­ձա­գետ­ներ: «­Ներ­կա­յումս եվ­րո­պա­կան բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան ո­լոր­ տը գլո­բալ փո­փո­խու­թյուն­նե­ րի է են­թարկ­վում: Ժա­մա­նա­ կի մար­տահ­րա­վեր­նե­րը պա­ հան­ջում են նոր մո­տե­ցում­ներ և լու­ծում­ներ, ո­րոնք է­ա­պես կփո­խեն նո­րա­րա­րա­կան դա­ սա­վանդ­ման և ու­սում­նա­ռու­ թյան նոր մե­թոդ­նե­րի կի­րառ­ ման գոր­ծըն­թաց­նե­րը»,- ա­սաց Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը և ար­դյու­նա­

վետ աշ­խա­տան­քային օր մաղ­ թեց հա­մա­ժո­ղո­վի մաս­նա­կից­ նե­րին:­ ԵՊՀ ո­րա­կի ա­պա­հով­ման կենտ­րո­նի տնօ­րեն Ար­մեն Բու­ դա­ղյա­նը ներ­կա­յաց­րեց նա­ խագ­ծի ա­ռա­քե­լու­թյու­նը, հա­ մա­կարգ­ման աշ­խա­տանք­ներն ու ա­կն­կալ­վող ար­դյունք­նե­րը: Բա­նա­խոսն ը­նդ­գծեց, որ հիմ­ նա­կան նպա­տակն է բա­րե­լա­ վել ու­սա­նո­ղի ու­սում­նա­կան փոր­ձա­ռու­թյու­նը գոր­ծըն­կեր ե­րկր­նե­րում ու օ­ժան­դա­կել դա­ սա­վանդ­ման և ու­սում­նա­ռու­ թյան զար­գաց­մանն ու նո­րա­ րա­րու­թյա­նը, ա­ջակ­ցել դա­սա­ վանդ­ման տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի և հե­տա­զո­տու­թյան ին­տե­գրա­ցի­ ային, ի­նչ­պես նաև լա­վա­գույն փոր­ձի տա­րած­մա­նը: ­Կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի հա­ վաստ­մամբ՝ նշ­ված նպա­տա­ կին հաս­նե­լու հա­մար կի­րա­կա­ նաց­վեն մի շարք գոր­ծըն­թաց­ ներ՝ ո­ւղղ­ված դա­սա­խոս­նե­րի վե­րա­պատ­րաստ­ման կենտ­ րոն­նե­րի հզո­րաց­մա­նը, գործըն­կեր բու­հե­րի դա­սա­խո­սա­ կան կազ­մի կա­րո­ղու­թյուն­նե­րի բարձ­րաց­մա­նը՝ զար­գաց­նե­լով նրանց դա­սա­վանդ­ման նո­րա­ րա­րա­­կան հմ­տու­թյուն­նե­րը: ­Նա­խա­տես­վում է նաև հիմ­ նել դա­սա­վանդ­ման և ու­սում­ նա­ռու­թյան վիր­տո­ւալ ա­կա­դե­ մի­ա՝ որ­պես դա­սա­խոս­նե­րի և

Արմեն Բուդաղյան

ու­սա­նող­նե­րի կա­րո­ղու­թյուն­ նե­րի զար­գաց­ման վիր­տո­ւալ հար­թակ։ ­Մաս­նա­վո­րա­պես հա­մա­ժո­ ղո­վի ա­ռա­ջին օ­րը նա­խագ­ծում ը­նդ­գրկ­ված ե­րկր­նե­րի ներ­կա­ յա­ցու­ցիչ­ներն ան­դրա­դար­ձան դա­սա­խոս­նե­րի վե­րա­պատ­ րաստ­ման կենտ­րոն­նե­րի աշ­ խա­տանք­նե­րին: Մեկ­նար­կային հան­դիպ­ ման ե­րկ­րորդ օ­րն Ի­լի­այի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­ նի (Վ­րաս­տան), Վրաս­տա­նի տեխ­նի­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի, Բե­լա­ռու­սի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նի, Լյու­վե­նի կա­թո­լիկ հա­մալ­սա­րա­նի (Բել­գի­ա), Հա­

յաս­տա­նի ազ­գային պո­լի­տեխ­ նի­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը տե­սա­պատ­ կեր­նե­րի մի­ջո­ցով ցու­ցադ­րե­ ցին նո­րա­րա­րա­կան տեխ­նո­ լո­գի­ա­նե­րի՝ դա­սա­վանդ­ման և ու­սում­նա­ռու­թյան ո­լոր­տում գոր­ծադր­ման խոս­տում­նա­լից նա­խագ­ծե­րը: Ն­շենք նաև, որ «PRINTeL» նա­խա­գի­ծը մշա­կել և ներ­կա­ յումս գոր­ծըն­թաց­նե­րը հա­մա­ կար­գում է Ե­ՊՀ ո­րա­կի ա­պա­ հով­ման կենտ­րո­նը՝ ի դեմս կենտ­րո­նի ղե­կա­վար Ար­մեն Բու­դա­ղյա­նի և ա­ռա­ջա­տար մաս­նա­գետ Մա­րի Սան­թուրջյա­նի:

10

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը քա­ղա­քա­կան և մշա­կու­թային կար­ևոր եր­ևույթ էր աշ­խար­հում ԵՊՀ ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ի­րա­նա­գի­տու­թյան ամ­բիո­ նում փետր­վա­րի 9-ին տե­ղի ու­նե­ցավ Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­ թյան 39-րդ տա­րե­դար­ձին նվիր­ված սե­մի­նար-քն­նար­կում: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան ­Ս ե­մ ի­ն ար-քն­ն արկ­մ ա­ն ը ներ­կա է­ին Ե­ՊՀ ար­ևե­լա­գի­ տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­ կան Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը, Ի­րա­նա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Վար­դան Ոս­կա­նյա­նը, ՀՀ-ո­ւմ Ի­րա­նի Իս­լա­մա­կան Հան­րա­պե­տու­թյան դես­պա­ նա­տան մշա­կույ­թի խորհըր­ դա­կան Սեյեդ Մո­հա­մադ Ռե­ զա Հեյ­դա­րին, պրո­ֆե­սո­րա­ դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, ու­սա­նող­ներ և ու­րիշ­ներ: ­Բաց­ման խոս­քով հան­դես ե­կավ Ի­րա­նա­գի­տու­թյան ամ­ բի­ո­նի վա­րիչ Վար­դան Ոս­ կա­նյա­նը: Նա խո­սեց Իս­լա­ մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան մա­ սին, ո­րը կեր­տեց Ի­րա­նի ոչ մի­այն վեր­ջին տաս­նա­մյակ­ նե­րի պատ­մու­թյու­նը, այլև լրջա­գույն նշա­նա­կու­թյուն ու­ նե­ցավ Մեր­ձա­վոր Ար­ևել­քում: Այդ հե­ղա­փո­խու­թյու­նը քա­ղա­քա­կան և մշա­կու­թային կար­ևոր եր­ևույթ էր, ո­րը լայն ազ­դե­ցու­թյուն թո­ղեց Ի­րա­նի ներ­քին, ար­տա­քին, մշա­կու­ թային, կր­թա­կան, գի­տա­ տեխ­նի­կա­կան կյան­քի վրա: «­Մեր ֆա­կուլ­տետն ու ամ­ բի­ո­նը լր­ջա­գույն դե­րա­կա­ տա­րու­թյուն ու­նեն հայ-ի­րա­ նա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի հա­մա­տեքս­տում՝ ի­րա­կա­ նաց­նե­լով ոչ մի­այն կր­թա­կան և գի­տա­կան, այլև մշա­կու­ թային դես­պա­նի ա­ռա­քե­լու­ թյուն: Ե­ՊՀ ի­րա­նա­գի­տու­ թյան ամ­բի­ոնն այ­սօր Հա­ յաս­տա­նում և, չեմ վա­խե­նա ա­սել, նաև Ա­ՊՀ ո­ղջ տա­րած­ քում այն խո­շոր կենտ­րոնն է, ո­րի աշ­խա­տա­կից­նե­րը, ու­սա­ նող­ներն ի­րենց սո­ցի­ա­լա­կան պարտքն են հա­մա­րում Հա­ յաս­տա­նում ներ­կա­յաց­նե­լու նաև Ի­րա­նը, ի­րա­նա­կան մշա­ կույ­թը, լե­զուն, հա­զա­րա­մյա պատ­մու­թյու­նը, քա­ղա­քա­ կան միտ­քը և այլն: Ե­թե մենք չկա­րո­ղա­նանք հս­տա­կո­րեն վեր­լու­ծել, հաս­կա­նալ Իս­լա­ մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը և դրա ազ­դե­ցու­թյուն­նե­րը, մենք չենք կա­րո­ղա­նա ճա­նա­չել մեր հար­ևա­նին և, ը­ստ այդմ,

կա­ռու­ցել այն­պի­սի հա­րա­բե­ րու­թյուն­ներ, ո­րոնք դի­մա­ցել են և, վս­տահ եմ, կդի­մա­նան ա­պա­գա փո­թոր­կոտ ի­րա­ դար­ձու­թյուն­նե­րին»,- ա­սաց Վար­դան Ոս­կա­նյա­նը: ՀՀ-ո­ւմ Ի­րա­նի Իս­լա­մա­ կան Հան­րա­պե­տու­թյան դես­պա­նա­տան մշա­կույ­թի խորհր­դա­կան Սեյեդ Մո­հա­ մադ Ռե­զա Հեյ­դա­րին ող­ ջու­նեց և շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց նմա­նօ­րի­նակ մի­ ջո­ցա­ռում կազ­մա­կեր­պե­լու հա­մար. «Աշ­խար­հում ե­ղել են տար­բեր հե­ղա­փո­խու­թյուն­ ներ: Կցան­կա­նայի ա­ռանձ­

նաց­նել ե­րե­քը, ո­րոնք ճա­կա­ տագ­րա­կան նշա­նա­կու­թյուն են ու­նե­ցել ոչ մի­այն կոնկ­րետ ե­րկր­նե­րում կամ տա­րա­ծաշր­ջան­նե­րում, այլև ո­ղջ աշ­ խար­հում: Դրանք են Ֆրան­ սի­ա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը, Հոկ­տեմ­բե­րյան հե­ղա­փո­խու­ թյու­նը և Իս­լա­մա­կան հե­ղա­ փո­խու­թյու­նը: Ի տար­բե­րու­ թյուն մյուս հե­ղա­փո­խու­թյուն­ նե­րի, ո­րոնք ու­նե­ցել են լո­կալ ազ­դե­ցու­թյուն, թվարկ­ված ե­րեքն ու­նե­ցել են հա­մաշ­ խար­հային մար­տահ­րա­վեր­ ներ և դե­րա­կա­տա­րու­թյուն»: ­Հայ և ի­րան­ցի ա­վե­լի քան

30 մաս­նա­կից­ներ հան­դես ե­կան զե­կու­ցում­նե­րով, ո­րոնք վե­րա­բե­րում է­ին պատ­մու­ թյան, քա­ղա­քա­գի­տու­թյան, մշա­կույ­թի խն­դիր­նե­րին և Իս­ լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան ազ­դե­ցու­թյա­նը Ի­րա­նի ներ­ քին ու ար­տա­քին քա­ղա­քա­ կա­նու­թյան և ժա­մա­նա­կա­կից գրա­կա­նու­թյան վրա: «­Հե­ղա­փո­խու­թյան տա­ րե­դար­ձը մեր հար­ևան և բա­ րե­կամ ե­րկ­րի հա­մար շատ կար­ևոր օր է և կար­ևոր ի­րա­ դար­ձու­թյուն տա­րա­ծաշր­ջա­ նի զար­գա­ցում­նե­րի հա­մա­ պատ­կե­րում: Ես ու­րախ եմ,

որ Ե­ՊՀ ի­րա­նա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նը, շա­րու­նա­կե­լով հաս­տա­տուն ա­վան­դույթ­նե­ րը, այ­սօր ի­րա­կա­նաց­նում է այս մի­ջո­ցա­ռու­մը, ո­րի ըն­ թաց­քում զե­կու­ցում­նե­րի մի­ ջո­ցով հա­մա­կող­մա­նի կներ­ կա­յաց­վեն Իս­լա­մա­կան հե­ ղա­փո­խու­թյան տա­րա­տե­սակ ար­տա­ցո­լում­նե­րը քա­ղա­ քա­կա­նու­թյան և մշա­կույ­թի մեջ»,- ա­սաց դե­կան Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը և կար­ևո­րեց այն հան­գա­ման­քը, որ Ե­ՊՀ արևե­ լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տը աշ­խա­տում է Հա­յաս­տա­նի և Ի­րա­նի գի­տա­կան-մ­շա­կու­ թային շր­ջա­նակ­նե­րի միջև զար­գա­ցում­նե­րին նպաս­տե­ լու ո­ւղ­ղու­թյամբ:­ Եր­ևա­նից Ար­մեն Իս­ րայելյա­նը հան­դես ե­կավ «Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­ թյան հիմ­նա­կան ու­ղերձ­նե­րի ար­տա­ցո­լու­մը Ի­ԻՀ ար­տա­ քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ (Թուր­քի­այի և Ա­դր­բե­ջա­նի օ­րի­նա­կով)» զե­կուց­մամբ, Նու­նիկ Դար­բի­նյա­նը ներ­կա­ յաց­րեց «­Հե­ղա­փո­խու­թյան ար­շա­լույ­սը և հե­ղա­փո­խա­ կան եր­գե­րի մե­ղե­դին» թե­ ման, Ար­մեն Պետ­րո­սյա­նը՝ «Ի­րա­նա­կան ներ­կա­յու­թյու­ նը Լի­բա­նա­նում. «­Հիզ­բալ­ լա­հի» օ­րի­նա­կով» զե­կու­ցու­ մը, Ա­հա­րոն Վար­դա­նյա­նը՝ «Ի­րա­նա­կան ներ­կա­յու­թյու­նը Ի­րա­քում և Սի­րի­ա­յում իս­լա­ մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան ար­ տա­հան­ման հայե­ցա­կար­գի հա­մա­տեքս­տում» զե­կու­ցու­ մը: Թեհ­րա­նից Մահ­մուդ Ջո­ նեյ­դի Ջա­ֆա­րին էլ հան­դես ե­կավ «Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­ խու­թյու­նը՝ ի­րա­նա­կան մշա­ կույ­թի վե­րածնն­դի գոր­ծոն», Զեյ­նաբ Նով­րու­զին՝ «Իս­լա­ մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան ար­ձա­գանք­նե­րը ի­րա­նա­կան ժա­մա­նա­կա­կից պոե­զի­ա­ յում», ի­սկ Մո­հա­մադ Նա­սի­ րին՝ «Ի­րա­նի գի­տա­տեխ­նի­ կա­կան ա­ռա­ջըն­թացն Իս­լա­ մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո ըն­կած ժա­մա­նա­կա­ հատ­վա­ծում» զե­կու­ցում­նե­ րով:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

11

| www.ysu.am

Խնդ­րագիր­ք՝ քա­ղա­քա­ցի­ա­կան ի­րա­վուն­քի վե­րաբերյալ ԵՊՀ ի­րա­վա­գի­տու­թյան ֆա­ կուլ­տե­տի դա­տա­կան նիս­ տե­րի դահ­լի­ճում փետր­վա­րի 27-ին ան­ցկաց­վեց ի­րա­վա­կան խնդիր­նե­րի կազմ­ման և լուծ­ման մե­թո­դի­կային նվիր­ված սե­մի­ նար-քննար­կում, ի­նչ­պես նաև կա­յա­ցավ «­Քա­ղա­քա­ցի­ակ ­ ան ի­րա­վուն­քի խնդ­րա­գիրք (լու­ծում­ նե­րով)» ու­սում­նա­մե­թո­դա­կան ձեռ­նար­կի շնոր­հան­դե­սը: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան ­Սե­մի­նար-քն­նար­կումն ան­ցկաց­րեց Գեր­մա­նա­կան մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան ըն­կե­րու­թյան (GIZ) փոր­ ձա­գետ, Բրե­մե­նի հա­մալ­սա­րա­նի պրո­ ֆե­սոր, Թբի­լի­սի­ի և Քիշն­ևի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րի պատ­վա­վոր դոկ­ տոր Ռոլֆ Քնի­պե­րը: Քն­նարկ­մա­նը ներ­կա է­ին Ե­ՊՀ ի­րա­ վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Գա­գիկ Ղա­զի­նյա­նը, ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ և ու­սա­նող­ներ:

«­Մեր ֆա­կուլ­տե­տում այ­սօր ա­ռանձ­ նա­հա­տուկ ի­րա­դար­ձու­թյուն է: Ֆա­կուլ­ տե­տի և GIZ-ի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­ թյու­նը տա­րի­նե­րի պատ­մու­թյուն ու­նի և բո­վան­դա­կային լուրջ գոր­ծըն­ թաց­ներ է են­թադ­րում: Այ­սօր այդ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան շր­ջա­նա­ կում հյու­րըն­կա­լել ե­նք պրո­ֆե­ սոր Քնի­պե­րին, ով մեր եր­րորդ հան­րա­պե­տու­թյու­նում պար­բե­ րա­բար մաս­նակ­ցել է ո­րո­շա­կի օ­րենսդ­րա­կան, օ­րի­նաս­տեղծ և այլ գոր­ծըն­թաց­նե­րի»,- նշեց Գա­ գիկ Ղա­զի­նյա­նը: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում տե­ ղի ու­նե­ցավ նաև «­Քա­ղա­քա­ցի­ա­ կան ի­րա­վուն­քի խնդ­րա­գիրք (լու­ ծում­նե­րով)» ու­սում­նա­մե­թո­դա­ կան ձեռ­նար­կի շնոր­հան­դե­սը, ո­րի հե­ղի­նակ­ներն են դոկ­տոր Ռոլֆ Քնի­պե­րը, Ե­ՊՀ ի­րա­վա­գի­տու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի քա­ղա­քա­ցի­ա­ կան ի­րա­վուն­քի ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Վահ­րամ Ա­վե­տի­սյա­նը, նույն ամ­բի­ո­նի դո­ցենտ Գրի­գոր Բեք­մե­զյա­նը և ա­սիս­տենտ­ ներ Ար­սեն Թա­վա­դյանն ու Սի­մոն Ֆար­մա­նյա­նը: Աշ­

խա­տու­թյան մաս­նա­գի­տա­կան խմ­բա­ գի­րը Վահ­րամ Ա­վե­տի­սյանն է: ­Ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Գա­գիկ Ղա­ զի­նյա­նի հա­վաստ­մամբ՝ խնդ­րա­գիր­քը

կր­թու­թյան կազ­մա­կերպ­ման գոր­ծըն­ թա­ցում նոր մո­տե­ցում է և՛ խն­դիր­նե­րի, և՛ դրանց լու­ծում­նե­րի ձևա­կերպ­ման ա­ռու­մով: Ն­շենք նաև, որ Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նի ա­նու­նից Գա­գիկ Ղա­զինյա­նը պրո­ֆե­սոր Ռոլֆ Քնի­պե­րին հանձ­ նեց շնոր­հա­կա­լա­գիր՝ Ի­րա­վա­գի­տու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տում դա­սա­վանդ­ման մե­թո­դի­կայի կա­տա­րե­լա­գործ­ման, ֆա­ կուլ­տե­տի մի­ջազ­գայ­նաց­մա­նը նշա­նա­ կա­լի ա­ջակ­ցու­թյուն ցու­ցա­բե­րե­լու, Հա­ յաս­տա­նում ի­րա­կա­նաց­վող օ­րենսդ­րա­ կան բա­րե­փո­խում­նե­րի գոր­ծըն­թա­ցին մաս­նակ­ցե­լու հա­մար:

Աշ­խա­տան­քային քն­նար­կու­մ՝ նվիր­ված ջրային ռե­սուրս­նե­րի կա­ռա­վար­մա­նը ­ ետր­վա­րի 5-ին ՀՀ Փ ԱԺ-ո­ւմ տե­ղի է ու­նե­ցել աշ­խա­տան­քային քն­նար­ կում, ո­րին մաս­նակ­ցել են նաև Ե­ՊՀ է­կո­լո­գի­ա­կան ի­րա­վուն­քի գի­տաու­սում­ նա­կան կենտ­րո­նի ղե­կա­ վարն ու աշ­խա­տա­կից­ նե­րը:­ ­ ատ­րաս­տեց Պ Քնար Մի­սա­կյա­նը Ազ­գային ժո­ղո­վի տա­րած­ քային կա­ռա­վար­ման, տե­ղա­ կան ի­նք­նա­կա­ռա­վար­ման, գյու­ղատն­տե­սու­թյան և բնա­ պահ­պա­նու­թյան հար­ցե­րի մշ­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի՝ «Ջ­րային ռե­սուրս­նե­րի կա­ռա­ վար­ման ո­լոր­տի քա­ղա­քա­կա­ նու­թյան և ի­րա­վա­կար­գա­վոր­ ման շր­ջա­նա­կի գնա­հա­տում և կա­տա­րե­լա­գործ­ման ու­ղի­նե­րի մշա­կում» խո­րագ­րով աշ­խա­ տան­քային քն­նար­կումն ի­րա­ վա­կան վեր­լու­ծու­թյան ար­ դյունք­նե­րի վե­րա­բե­րյալ էր: Այն ի­րա­կա­նաց­վել է Ե­ՊՀ ի­րա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի է­կո­լո­գի­ա­կան ի­րա­վուն­քի գի­տաու­սում­նա­կան կենտ­րո­

նի, «Ուր­բան» կա­յուն զար­գաց­ ման հիմ­նադ­րա­մի, «Ազ­գային ջրային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­ թյուն» ՀԿ-ի կող­մից «Ջ­րային ռե­սուրս­նե­րի մաս­նակ­ցային և ար­դյու­նա­վետ օգ­տա­գոր­ծում» ծրագ­րի շր­ջա­նա­կում: Տե­ղե­ կաց­նենք, որ ծրա­գի­րը ֆի­նան­ սա­վո­րում է Ա­ՄՆ մի­ջազ­գային զար­գաց­ման գոր­ծա­կա­լու­թյու­ նը: «Ջ­րային ռե­սուրս­նե­րի մաս­ նակ­ցային և ար­դյու­նա­վետ օգ­տա­գոր­ծում» ծրագ­րի 1-ին

և 2-րդ մա­սե­րի ղե­կա­վար Հա­ յաս­տան Ստե­փա­նյա­նի պընդ­ մամբ՝ տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում Ա­րա­րա­տյան դաշ­տա­վայ­րի բնա­կան ջրե­րի ան­կա­ռա­վա­ րե­լի և ան­խնա շա­հա­գոր­ծու­ մը հան­գեց­րել է ստոր­գետ­նյա ջրե­րի պա­շա­րի կտ­րուկ նվազ­ մա­նը, ին­չի հետ­ևան­քով շատ հա­մայնք­ներ դար­ձել են ջրա­ զուրկ: «Ջ­րային ռե­սուրս­նե­րի կա­ ռա­վար­ման վի­ճակն ան­մխի­ թար է, հա­մա­կար­գը թա­փան­

ցիկ չէ, հան­րու­թյու­նը չի մաս­ նակ­ցում իր հա­մար կեն­սա­կան նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող ո­րո­ շում­նե­րի կա­յաց­մա­նը»,- ա­սել է Հա­յաս­տան Ստե­փա­նյա­նը: Նա նշել է, որ ծրագ­րի նպա­ տակն է խթա­նել Ա­րա­րա­տյան դաշ­տի ջրային ռե­սուրս­նե­րի ար­դյու­նա­վետ օգ­տա­գոր­ծու­մը, ի­նչ­պես նաև ու­սում­նա­սի­րու­ թյուն­նե­րի ու վեր­լու­ծու­թյուն­նե­ րի ար­դյուն­քում վեր հա­նել առ­ կա ի­րա­վա­կան բա­ցե­րը՝ դրանք ներ­կա­յաց­նե­լով ՀՀ Կա­ռա­վա­

րու­թյանն ու Ազ­գային ժո­ղո­ վին:­ ԵՊՀ է­կո­լո­գի­ա­կան ի­րա­ վուն­քի գի­տաու­սում­նա­կան կենտ­րո­նի ղե­կա­վար, ի­րավ. գիտ. դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Աի­ դա Իս­կո­յանն էլ կար­ևո­րել է գոր­ծըն­թա­ցի թա­փան­ցի­կու­ թյու­նը, հա­սա­րա­կու­թյան ի­րա­ զեկ­վա­ծու­թյունն ու ակ­տիվ մաս­նակ­ցու­թյու­նը ո­րո­շում­նե­րի կա­յաց­ման գոր­ծում: ­Կենտ­րո­նի փոր­ձա­գետ­ ներ Հե­ղի­նե Հախ­վեր­դյանն ու Օ­լիմ­պի­ա Գե­ղա­մյանն էլ ներ­ կա­յաց­րել են ջրային օ­րենսդ­րու­թյան վեր­լու­ծու­թյան ար­ դյուն­քում հայտ­նա­բեր­ված բա­ցերն ու թե­րու­թյուն­նե­րը, նա­խան­շել լու­ծում­ներ: Ծ­րագ­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ ներն ա­ռա­ջար­կել են ըն­դու­նել «Ո­ռոգ­ման ջրի մա­սին» ՀՀ օ­րենք՝ ամ­րագ­րե­լով ո­ռոգ­ման ջրի մա­տա­կա­րար­ման նկա­ րագ­րու­թյան չա­փա­նիշ­նե­րի սահ­ման­ման, օգ­տա­գործման պայ­ման­նե­րը, վճար­նե­րը, տնտե­սա­կան գոր­ծիք­նե­րը, ջրօգ­տա­գոր­ծող­նե­րի և ջրա­մա­ տա­կա­րար­նե­րի ի­րա­վունք­ներն ու պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րը:

12

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Հայ ի­նք­նու­թյան հիմ­նախն­դիր­նե­րը՝ ե­րեք գր­քե­րում ­ ետր­վա­րի 15-ին Ե­ՊՀ Փ Ե. Չա­րեն­ցի ան­վան դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ ցավ «­Հայ ի­նք­նու­թյու­նը օ­տար­նե­րի աչ­քե­րով», «­Հայն ու Հա­յաս­տա­ նը օ­տա­րի աչ­քե­րով» և «­Հայը օ­տար­նե­րի ըն­կալ­ մամբ» գր­քե­րի շնոր­հան­ դե­սը: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան ­Հայ ի­նք­նու­թյան և ար­ժե­հա­ մա­կար­գին ա­ռնչ­վող խն­դիր­նե­ րին նվիր­ված գր­քե­րի հե­ղի­նա­ կը Ե­ՊՀ ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ան­գլի­ակ ­ ան բա­նա­սի­րու­թյան ամ­բի­ո­նի դո­ցենտ, բան. գիտ. թեկ­նա­ծու Նաի­րա Գաս­պարյանն է: Գր­քե­րը լույս են տե­սել 2017 թվա­կա­նին: Ա­ռա­ջի­նը մե­նագ­րու­թյուն է, ո­րը քն­նում է հայ ժո­ղովր­դի ար­ժե­հա­մա­ կար­գային հար­ցե­րը: Ե­րկ­րորդ աշ­խա­տու­թյու­նում հե­ղի­նա­ կը հայ ըն­թեր­ցո­ղին է ներ­կա­ յաց­նում ան­գլի­աց ­ ի ա­զն­վա­ կան, խորհրդա­րա­նի ան­դամ լորդ Նոել Բաքս­թո­նի ֆոն­դե­րի տնօ­րեն Հա­րոլդ Բաքս­թո­նի «­Ճամ­փոր­դու­թյունն ու քա­ղա­ քա­կա­նու­թյու­նը Հա­յաս­տա­ նում» ու­ղեգ­րու­թյան բնագ­րից կա­տա­րած թարգ­մա­նու­թյու­նը և ծա­նո­թագ­րու­թյուն­նե­րը: «­Մենք այ­սօր ու­նենք ար­ ժե­հա­մա­կար­գային լուրջ խըն­ դիր­ներ: Ու­զում եմ մի­այն, որ

մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րը հի­շեն մի բան. մենք մի­այն կո­տոր­վող և ցե­ղաս­պան­վող չենք: Մենք նաև այն­պի­սի մշա­կույթ ստեղ­ ծող ե­նք, ո­րն ու­նի հա­մաշ­խար­ հային ար­ժեք: Իմ նպա­տա­կը մեկն է՝ այս աշ­խա­տու­թյուն­նե­ րով Բաքս­թոն­նե­րին ծա­նո­թաց­ նել հայ ըն­թեր­ցո­ղին և գի­տու­ թյա­նը, քա­նի որ նրանք ի­րոք ար­ժե­քա­վոր գործ են ա­րել»,պատ­մեց Նաի­րա Գաս­պարյա­նը և շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց գր­քե­րի հրա­տա­րակ­ ման գոր­ծում ի­րենց ա­վանդն ու ա­ջակ­ցու­թյու­նը ու­նե­ցած մարդ­կանց: Շ­նոր­հան­դե­սին ներ­կա է­ին ՀՀ ԳԱԱ պատ­մու­թյան ի­նս­ տի­տու­տի տնօ­րեն Ա­շոտ Մել­ քո­նյա­նը, ֆա­կուլ­տետ­նե­րի դե­կան­ներ, ամ­բի­ոն­նե­րի վա­ րիչ­ներ, պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­ սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ ցիչ­ներ, ու­սա­նող­ներ և հյու­րեր: «­Հայն ու Հա­յաս­տա­նը օ­տա­րի աչ­քե­րով» գր­քի խմ­բա­ գիր, բան. գիտ. դոկ­տոր Սե­դա Գաս­պա­րյա­նը բաց­ման խոս­ քում նշեց. «Ազ­գային ի­նք­նա­ տի­պու­թյու­նը այն կար­ևո­րա­ գույն ար­ժեքն է, ո­րի հետ պետք է հաշ­վի նս­տի հա­մաշ­խար­ հային հան­րու­թյու­նը: Յու­րա­ քան­չյուր ա­զգ չպետք է կորց­նի այդ ի­նք­նա­տի­պու­թյու­նը»: Ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Սամ­վել Աբ­րա­հա­մյա­ նի հա­վաստ­մամբ՝ իս­կա­պես մեծ աշ­խա­տանք է կա­տար­ վել: Կար­ևո­րե­լով նմա­նօ­րի­նակ ու­սում­նա­սի­րու­թյուն­նե­րը՝ նա

նշեց, որ դրանք նպաս­տում են ոչ մի­այն հայ ի­նք­նու­թյան ա­վե­լի խո­րը ի­մա­ցու­թյա­նը, այլև միջմ­շա­կու­թային հա­ղոր­ դակց­ման գոր­ծըն­թաց­նե­րի ամ­ րապնդ­մա­նը: «­Մենք ու­նենք մի հե­տաքըր­ քիր աշ­խա­տու­թյուն, ո­րում նե­ րառ­ված է ոչ մի­այն վեր­լու­ծա­ կան մաս, այլև թարգ­ման­չա­ կան մեծ աշ­խա­տանք: Դա խո­ սում է այն մա­սին, որ Ա­նգ­լի­ա­ կան բա­նա­սի­րու­թյան ամ­բի­ո­ նում տե­սա­կան աշ­խա­տան­քը զու­գորդ­վում է պրակ­տիկ աշ­ խա­տան­քի հետ՝ ըն­թեր­ցող­նե­ րի լայն շր­ջա­նա­կին այս­պի­սի կար­ևոր աշ­խա­տանք­ներ ներ­ կա­յաց­նե­լու հա­մար»,- հա­վե­ լեց Սամ­վել Աբ­րա­հա­մյա­նը:­ Աշ­խա­տու­թյուն­նե­րի մա­սին խո­սեց նաև ՀՀ ԳԱԱ պատ­մու­ թյան ի­նս­տի­տու­տի տնօ­րեն Ա­շոտ Մել­քո­նյա­նը. «Գըր­քե­րի վեր­նագ­րե­րում էլ մեկ ան­գամ ևս տես­նում ե­նք, որ, ի վեր­ ջո, ազ­գին ճա­նա­չել նշա­նա­կում է ճա­նա­չել տվյալ ազ­գի ի­նք­նու­ թյու­նը, ո­րով­հետև ի­նք­նու­թյունն է ամ­ բող­ջու­թյան մեջ ն ե ր ­կ ա ­յ ա ց ­ն ո ւ մ տվյալ ազ­գին: Ի­նք­ նու­թյու­նը պատ­կե­ րաց­նե­լու հա­մար նախ պետք է օ­տա­ րի աչ­քե­րով նայես քեզ և ի­նքդ ներ­սից փոր­ձես այդ ի­նք­ նու­թյու­նը գնա­հա­ տել և հաս­կա­նալ»:­ ԵՊՀ ար­ևե­լա­գի­

տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան, թուր­քա­գետ Ռու­բեն Մել­քոնյա­ նը հայ­կա­կան ի­նք­նու­թյան հիմ­նախն­դիր­նե­րի մա­սին խո­ սե­լիս մաս­նա­վո­րա­պես նշեց. «­Կա­րե­լի է ա­սել, որ Մեր­ձա­ վոր Ար­ևել­քում վա­ղուց ար­դեն տե­ղի են ու­նե­նում ի­նք­նու­թյան պա­տե­րազմ­ներ, և բա­րե­բախ­ տա­բար այդ ի­նք­նու­թյուն­նե­րի պա­տե­րազմ­նե­րում հայը միշտ ա­վե­լի հա­ճախ լի­նում է հաղ­ թո­ղի դե­րում: Մեր հար­ևան և ոչ բա­րե­կամ եր­կի­րը՝ Թուր­քի­այի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը, կար­ծում եմ, ա­մե­նից շատ վա­խե­նում է ի­նք­նու­թյան խնդ­րից, քան տա­րա­տե­սակ պա­տե­րազմ­նե­ րից»: Այդ ա­ռու­մով Ռու­բեն Մել­ քո­նյա­նը մեջ­բե­րեց Հրանտ Դին­քի նկա­տա­ռու­մը. «Ե­թե մեկ օր Թուր­քի­ան փլուզ­վի, ա­պա դա կլի­նի ոչ թե զեն­քի մի­ ջո­ցով, այլ ի­նք­նու­

թյան խնդ­րի մի­ջո­ցով»: Ռու­բեն Մել­քո­նյա­նը փաս­ տեց նաև, որ այդ աշ­խա­տու­ թյուն­նե­րը պետք է լի­նեն ու­սա­ նող­նե­րի ու­շադ­րու­թյան ա­ռար­ կան. «Ե­թե մենք չկար­ևո­րենք մեր ի­նք­նու­թյու­նը և չտես­նենք դրա կար­ևո­րու­մը օ­տար հե­ղի­ նակ­նե­րի կող­մից, ա­պա է­ա­ կա­նո­րեն կթու­լաց­նենք մեր դիր­քե­րը ի­նք­նու­թյուն­նե­րի պա­ տե­րազ­մում: Ի տար­բե­րու­թյուն Թուր­քի­այի՝ մենք գերհ­զոր ե­նք ի­նք­նու­թյան ա­ռու­մով, այդ ի­սկ պատ­ճա­ռով հայե­րը դժ­վա­րու­ թյուն­նե­րից հաղ­թող են դուրս գա­լիս ի­նք­նու­թյուն­նե­րի ճա­կա­ տա­մար­տե­րում»: ­Հա­վե­լենք նաև, որ գր­քե­րը մաս­նա­գի­տա­կան տե­սան­կյու­ նից նա­խա­տես­ված են լեզ­վա­ բան­նե­րի, մշա­կու­թա­բան­նե­ րի, մի­ջազ­գայ­նա­գետ­նե­րի և պատ­մա­բան­նե­րի հա­մար:

Ե­ՊՀ հրա­տա­րակ­չու­թյան լույս ըն­ծա­յած գիր­քն արժանացել է մրցանակի ­ ետր­վա­րի 6-ին Ե­ՊՀ հրա­տա­ Փ րակ­չու­թյան լույս ըն­ծա­յած «­Հով­ հան­նես Շի­րազ, գիրք Բ» գր­քին շնորհ­վել է Հա­յաս­տա­նի գրող­նե­րի մի­ու­թյան նա­խա­գա­հու­թյան՝ Նի­կոլ Աղ­բա­լյա­նի ան­վան մրցա­նա­կը: ­ ատ­րաս­տեց Պ Մի­լե­նա Մկրտ­չյա­նը Մր­ցա­նա­կը (գ­րա­կա­նա­գի­տու­թյուն) հանձն­վել է Ե­ՊՀ հայ բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ա­կա­դե­մի­կոս Հ. Թամ­ րա­զյա­նի ան­վան հայ գրա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ, «­Հով­ հան­նես Շի­րազ, գիրք Բ» գր­քի հե­ղի­նակ Սամ­վել Մու­րա­դյա­նին: ­Նա 2011 թ.-ից զբաղ­վել է Հով­հան­ նես Շի­րա­զի եր­կե­րի ու­սում­նա­սի­րու­

թյան և հրա­տա­րա­կու­թյան հար­ցե­րով: «­Հով­հան­նես Շի­րազ» մե­նագրու­թյան 2-րդ գիր­քը նե­րա­ռում է գրա­կա­նա­գե­տի այն ու­սում­նա­սի­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք գրվել են վեր­ջին շր­ջա­նում: Մե­նագրու­ թյան է­ջե­րում գրա­կան ազ­գակ­ցու­թյան

տե­սան­կյու­նով ներ­կա­յաց­վում է Հ. Շի­ րա­զի սի­րեր­գու­թյու­նը, քնն­վում են նա­ խորդ շր­ջան­նե­րի հայ բա­նաս­տեղծ­նե­րի և ա­շու­ղա­գու­սա­նա­կան, ժո­ղովր­դա­կան բա­նար­վես­տի հետ ա­ռն­չու­թյուն­նե­րը, քա­ռյակ­նե­րը:

Աշ­խա­տու­թյու­նում նաև ա­ռա­ջին ան­գամ ամ­բող­ջա­կան քն­նու­թյան են ա­ռն­ված «Ա­նի» և «­Թոնդ­րա­կե­ցի­նե­րը» պատ­մա­փի­լի­սո­փա­յա­կան, ազ­գային ու հա­մա­մարդ­կային ծա­վա­լուն պոեմ­նե­րը, դրանց գե­ղար­վես­տա­կան յու­րա­հատ­ կու­թյուն­ներն ու ար­դի­ա­կա­նու­թյու­նը: «2011 թ.-ին Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­ մո­նյա­նի գլ­խա­վո­րու­թյամբ հնա­րա­վոր ե­ղավ հրա­տա­րա­կել Շի­րա­զի «Ա­նի»-ն, ո­րը բա­ցա­ռիկ է իր տե­սա­կով: Ժա­մա­ նակ­ներ ան­ց հրա­տա­րակ­վե­ցին նաև այլ գոր­ծեր: 2012 թ.-ին տպագր­վել է մր­ցա­ նակ ստա­ցած գր­քի ա­ռա­ջին հա­տո­րը, մր­ցա­նա­կը հանձն­վել է գր­քի ե­րկ­րորդ հա­տո­րին: Ի­նձ հա­մար շատ ու­րա­խա­ լի է ստա­նալ այն, ո­րով­հետև Նի­կոլ Աղ­ բա­լյա­նի ան­վան մրցա­նակ ստա­նա­լը պա­տիվ է ցան­կա­ցած գրա­կա­նա­գե­տի հա­մար»,- նշել է Սամ­վել Մու­րա­դյա­նը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

13

| www.ysu.am

Հան­րա­պե­տու­թյան լա­վա­գույն ու­սա­նող­նե­րը պարգ­ևատր­վե­ցին ­Փետր­վա­րի 13-ին Ե­ՊՀ-ո­ւմ տե­ղի ու­նե­ցավ «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի հաղ­թող­նե­րին մր­ցա­նակ­նե­րի հանձնման հան­դի­սա­վոր ա­րա­րո­ղու­թյու­նը: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա է­ին ՀՀ կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րար Լևոն Մկրտ­չյա­ նը, փոխ­նա­խա­րար Վահ­րամ Մկրտ­չյա­նը, Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը, հա­յաս­տա­ նյան մի շարք բու­հե­րի ռեկ­ տոր­ներ և ու­սա­նող­ներ: ­Հյու­րե­րին ող­ջու­նեց ռեկ­ տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը. «Ու­ րա­խա­լի է, որ մր­ցույ­թի ար­ դյունք­ներն ամ­փոփ­վում են Մայր բու­հում: Ան­կաս­կած, մենք ու­նենք հու­սա­լի, ա­ռա­ջա­ դեմ և խե­լա­ցի ու­սա­նո­ղու­թյուն: Ու­սա­նող, ով մեր պե­տու­թյան վս­տա­հու­թյան գրա­վա­կանն է: Ազ­գի ճա­կա­տա­գի­րը ե­րի­տա­ սարդ քա­ղա­քա­ցու ձեռ­քում է, ու մենք պար­տա­վոր ե­նք սա­ տա­րել և խրա­խու­սել նրան»: ՀՀ ԿԳ նա­խա­րար Լևոն Մկրտ­չյան էլ նախ ան­դրա­դար­ ձավ մի­ջազ­գային կր­թա­կան ո­լոր­տի ար­դի հիմ­նախն­դիր­նե­ րին, ի­նչ­պես նաև կր­թու­թյան բնա­գա­վա­ռում ներ­կա­յումս ի­րա­կա­նաց­վող փո­փո­խու­ թյուն­նե­րին: «Ար­դեն շատ գե­ղե­ցիկ ա­վան­դույթ է դար­ձել այս մըր­ ցույ­թը: Շնոր­հա­կա­լու­թյուն եմ հայտ­նում բու­հե­րի ղե­կա­վար մար­մին­նե­րին և պրո­ֆե­սո­րա­ դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին, քա­նի որ նրանց ջան­քե­րով ձևա­վոր­վում է ոչ մի­այն գի­տե­լիք ու­նե­ցող սե­րունդ, այլև կազ­մա­վոր­վում են պե­տու­թյան իս­կա­կան քա­ ղա­քա­ցու հատ­կա­նիշ­նե­րով օ­ժտ­ված ան­հատ­ներ»,- նշեց նա­խա­րա­րը: Լ­ևոն Մկրտ­չյա­նը փաս­ տեց նաև, որ բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան հա­մա­կարգն այժմ գտն­վում է փո­փո­խու­թյուն­նե­ րի կար­ևոր փու­լում. «­Ներ­ կա­յումս ամ­բողջ աշ­խար­հում բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան վե­ րաի­մաս­տա­վո­րում է կա­տար­ վում, և մենք ի­րա­վունք չու­նենք ու չենք կա­րող այդ գոր­ծըն­ թա­ցից դուրս մնալ: Եվ այ­սօր շր­ջա­նա­ռու­թյան մեջ գտն­վող «­Բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան մա­սին» ՀՀ օ­րեն­քի նա­խագծի նպա­տակն է վեր­լու­ծել մեր բաց­թո­ղում­նե­րը, շտ­կել սխալ­ ներն ու ըն­թա­նալ ա­ռաջ: Մենք ու­զում ե­նք ստեղ­ծել մի­աս­նա­ կան կր­թա­կան տա­րածք, որ­ տեղ ու­սա­նո­ղը կա­րող է ա­զատ

գի­ա­ներ), բժշ­կու­թյուն, հու­մա­ նի­տար գի­տու­թյուն­ներ, հա­սա­ րա­կա­գի­տու­թյուն, ճար­տա­րա­ գի­տու­թյուն, հա­յա­գի­տու­թյուն, մշա­կույթ-ս­պորտ: Հա­վե­լենք նաև, որ մր­ցույ­ թի հաղ­թող­նե­րը ո­րոշ­վում են հա­վա­քած ա­ռա­վե­լա­գույն մի­ ա­վոր­նե­րի քա­նա­կի հի­ման վրա, մր­ցույ­թի հանձ­նա­ժո­ղո­վի կող­մից հաշ­վի է ա­ռն­վում ներ­ կա­յաց­ված թեկ­նա­ծո­ւի ո­ւս­ման ա­ռա­ջա­դի­մու­թյու­նը, գի­տա­ կան աշ­խա­տանք­ներ կա­տա­ րե­լու ու­նա­կու­թյու­նը (բա­ցա­ ռու­թյամբ մշա­կույթ-ս­պորտ

Մարիամ Մարտիրոսյան և Լևոն Մկրտչյան

տե­ղա­շարժ­վել և ստա­նալ ի­րեն ան­հրա­ժեշտ գի­տե­լիք­նե­րը: Պե­տու­թյու­նը որ­դեգ­րել է ու­սա­ նո­ղա­կենտ­րոն քա­ղա­քա­կա­ նու­թյուն, և մեր բո­լոր բու­հե­րը կոչ­ված են բա­վա­րա­րե­լու ու­ սա­նո­ղի կա­րիք­նե­րը»: ­ Ե­լույթ­նե­րից հե­տո Լևոն Մկրտ­չյա­նը հա­վաս­տագ­րեր հանձ­նեց մր­ցա­նա­կա­կիր ու­ սա­նող­նե­րին՝ մաղ­թե­լով մաս­ նա­գի­տա­կան նո­րա­նոր հա­ջո­ ղու­թյուն­ներ, ձեռք­բե­րում­ներ և հաղ­թա­նակ­ներ: Լա­վա­գույն­նե­րը պարգևատր­վե­ցին հա­վաս­տագ­րե­րով և ՀՀ ԿԳ նա­խա­րա­րի կող­մից սահ­ման­ված մե­կան­գա­մյա ան­վա­նա­կան կր­թա­թո­շակ­նե­ րով՝ 1-ին տեղ՝ 400.000 դրամ, 2-րդ տեղ՝ 270.000 դրամ և 3-րդ տեղ՝ 200.000 դրամ: «Անն­կա­րագ­րե­լի զգա­ցո­ ղու­թյուն­ներ ու­նեմ: Ու­րախ եմ, որ աշ­խա­տանքս գնա­հատ­ վել է: Շնոր­հա­կալ եմ մր­ցույ­ թի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րին, քա­նի որ մր­ցա­նա­կը ոչ մի­այն խրա­ խու­սող է, այլև պար­տա­վո­րեց­ նող»,- ա­սում է Ե­ՊՀ ռո­մա­նա­ գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի ար­տա­սահ­ մա­նյան գրա­կա­նու­թյան բաժ­ նի 2-րդ կուր­սի մա­գիստ­րանտ Մա­րի­ամ Մար­տի­րո­սյա­նը:­ Ար­դեն 5-րդ ան­գամ կազ­մա­ կերպ­ված «­Հան­րա­պե­տու­թյան լա­վա­գույն ու­սա­նող» մրցույ­թի 2017 թ.-ի հաղ­թող­ներն են ՀՀ 16 բուհ ներ­կա­յաց­նող 7 տար­բեր ո­լորտ­նե­րի 41 ու­սա­նող­ներ:

Եր­ևա­նի Մխի­թար Հե­րա­ցու ան­վան պե­տա­կան բժշ­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ու­սա­նո­ղու­հի Լու­սի­նե Հով­հան­նի­սյա­նը մըր­ ցույ­թի բժշ­կու­թյան ո­լոր­տում ա­ռա­ջին տեղն է զբա­ղեց­րել: Ա­պա­գա ու­ռուց­քա­բա­նը վըս­ տահ է, որ նմա­նաբ­նույթ մի­ ջո­ցա­ռում­նե­րը խթա­նում են ու­սա­նո­ղի ի­նք­նակրթ­վե­լու և կա­տա­րե­լա­գործ­վե­լու մղու­մը. «­Ցան­կա­ցած մաս­նա­գետ ձըգ­ տում է լա­վա­գույ­նը լի­նել իր աս­պա­րե­զում: Ե­ս՝ որ­պես ու­ սա­նող, փոր­ձում եմ ա­ռա­վե­լա­ գույ­նը վերց­նել ու­սում­նա­կան գոր­ծըն­թա­ցից, քա­նի որ այ­սօր­ վա գի­տե­լի­քից է կախ­ված ի­մ՝ ա­պա­գա­յում լավ մաս­նա­գետ լի­նե­լը»: Ն­շենք, որ մր­ցույթն անցկաց­վել է 2 փու­լով՝ ներ­բու­ հա­կան և հան­րա­պե­տա­կան (միջ­բու­հա­կան ի­րա­կա­նաց­ վող): Ներ­բու­հա­կան փուլն ի­րա­կա­նաց­վում է բու­հե­րում, ո­րի ար­դյուն­քում Կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյուն են ներ­կա­յաց­վում մր­ցույ­ թի ա­ռա­ջին փու­լի բա­կա­լավ­ րի և մա­գիստ­րո­սի կր­թա­կան ծրագ­րե­րով ու ը­ստ ո­լորտ­նե­րի մե­կա­կան հաղ­թող­նե­րի փաս­ տաթղ­թե­րը:­ Ու­սա­նող­նե­րը բա­կա­լավ­ րի և մա­գիստ­րո­սի կր­թա­կան ծրագ­րե­րով մր­ցել են հետ­ևյալ ո­լորտ­նե­րում՝ բնա­գի­տա­կան (այդ թվում՝ մա­թե­մա­տի­կա­ կան-տե­ղե­կատ­վա­կան և հե­ ռա­հա­ղոր­դակց­ման տեխ­նո­լո­

ո­լոր­տի, որ­տեղ գնա­հատ­վում են ո­ւս­ման մեջ մաս­նա­գի­տա­ կան ձեռք­բե­րում­նե­րը՝ ցու­ ցա­հան­դես­ներ, մր­ցույթ­ներ և այլն), ի­նչ­պես նաև հա­սա­րա­ կա­կան ակ­տի­վու­թյու­նը: Հ.Գ.: «Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­ րան» թեր­թը, ջեր­մո­րեն շնոր­ հա­վո­րե­լով «­Լա­վա­գույն ու­ սա­նող» հան­րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի հաղ­թող­նե­րին և մաղ­ թե­լով նո­րա­նոր հա­ջո­ղու­թյուն­ ներ, ստորև ներ­կա­յաց­նում է այդ մր­ցույ­թի հա­մալ­սա­րա­նա­ կան մր­ցա­նա­կա­կիր­նե­րին:

­Մա­գիստ­րոս­ներ ­ Էմ­մա Մա­կա­րի Ղա­զա­րյան - Ե­ՊՀ 1-ին կուր­սի ու­սա­նող, մա­գիստ­րո­սի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­ րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի բժշ­կու­թյան ո­լոր­տի 3-րդ տե­ղի մր­ցա­ նա­կա­կիր Ս­ևակ Վի­գե­նի Գրի­գո­րյան - Ե­ՊՀ 2-րդ կուր­սի ու­սա­նող, մա­ գիստ­րո­սի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­րա­ պե­տա­կան մր­ցույ­թի բնա­գի­տա­կան ո­լոր­տի 1-ին տե­ղի մր­ցա­ նա­կա­կիր ­Տիգ­րան Կա­րե­նի Դա­դունց - Ե­ՊՀ 2-րդ կուր­սի ու­սա­նող, մա­ գիստ­րո­սի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­րա­ պե­տա­կան մր­ցույ­թի հա­սա­րա­կա­գի­տու­թյան ո­լոր­տի 1-ին տե­ղի մր­ցա­նա­կա­կիր Մա­րի­ամ Գուր­գե­նի Մար­տի­րո­սյան - Ե­ՊՀ 2-րդ կուր­սի ու­ սա­նո­ղու­հի, մա­գիստ­րո­սի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­ սա­նող» հան­րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի հու­մա­նի­տար գի­տու­թյուն­ նե­րի ո­լոր­տի 1-ին տե­ղի մր­ցա­նա­կա­կիր

«­Լա­վա­գույն ու­սա­նող-2017» հան­րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի Ե­ՊՀ մր­ցա­նա­կա­կիր ու­սա­նող­ներն են. ­Մար­գա­րի­տա Հայ­կի Բաղ­դա­սա­րյան - Ե­ՊՀ 3-րդ կուր­սի ու­ սա­նո­ղու­հի, բա­կա­լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­ սա­նող» հան­րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի բժշ­կու­թյան ո­լոր­տի 2-րդ տե­ղի մր­ցա­նա­կա­կիր Գ­րի­գոր Սո­սի Քե­րո­բյան - Ե­ՊՀ 3-րդ կուր­սի ու­սա­նող, բա­ կա­լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­րա­ պե­տա­կան մր­ցույ­թի բնա­գի­տա­կան ո­լոր­տի 3-րդ տե­ղի մր­ցա­ նա­կա­կիր ­Նա­րեկ Ա­վե­տի­քի Ա­վա­գյան - Ե­ՊՀ 3-րդ կուր­սի ու­սա­նող, բա­կա­լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­ րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի ճար­տա­րա­գի­տու­թյան ո­լոր­տի 2-րդ տե­ ղի մր­ցա­նա­կա­կիր Ար­շակ Ա­նդ­րա­նի­կի Պո­ղո­սյան - Ե­ՊՀ 3-րդ կուր­սի ու­սա­նող, բա­կա­լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­ րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի հա­յա­գի­տու­թյան ո­լոր­տի 3-րդ տե­ղի մրցա­նա­կա­կիր Տիգ­րան Սպար­տա­կի Քա­րա­մյան - Ե­ՊՀ 4-րդ կուր­սի ու­սա­ նող, բա­կա­լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի հա­սա­րա­կա­գի­տու­թյան ո­լոր­տի 3-րդ տե­ղի մր­ցա­նա­կա­կիր Վա­նա­տուր Ար­մե­նի Շե­րենց - Ե­ՊՀ 4-րդ կուր­սի ու­սա­նող, բա­կա­լավ­րի կր­թա­կան ծրագ­րով «­Լա­վա­գույն ու­սա­նող» հան­ րա­պե­տա­կան մր­ցույ­թի հու­մա­նի­տար գի­տու­թյուն­նե­րի ո­լոր­տի 1-ին տե­ղի մր­ցա­նա­կա­կիր

14

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ֆա­կուլ­տե­տում ի­րա­կա­նաց­վող բո­լոր բա­րե­փո­խում­նե­րը բխում են ու­սա­նող­նե­րի շա­հե­րից Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ռո­մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­րու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը ֆա­կուլ­տե­տի գի­տա­կան խորհր­դի նիս­տում ե­րկ­րորդ օ­տար լեզ­վի դա­սա­վանդ­ման ժա­մա­քա­նակն ա­վե­լաց­ նե­լու ո­րո­շում է կա­յաց­րել: Ար­դյուն­քում քն­նարկ­վում է ո­րոշ ա­ռար­կա­նե­ րի, այդ թվում՝ «Ար­տա­սահ­մա­նյան գրա­կա­նու­թյուն» ա­ռար­կայի դա­սա­ վանդ­ման տևո­ղու­թյան հար­ցը:

­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Հա­յաս­տա­նյան տար­բեր բու­հե­րի մաս­նա­գետ­նե­րից կազմ­ված աշ­խա­տան­քային խում­բը ներ­կա­յումս շա­րու­նա­ կում է նա­խագ­ծի քն­նարկ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը: «Ար­տա­սահ­մա­նյան գրա­ կա­նու­թյուն» ա­ռար­կայի դա­ սա­վանդ­ման տևո­ղու­թյան հնա­րա­վոր փո­փո­խու­թյանն ա­ռնչ­վող հար­ցե­րին սպա­ռիչ պա­տաս­խան­ներ տա­լու հա­ մար փետր­վա­րի 21-ին Ե­ՊՀ գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րի դահ­ լի­ճի նա­խաս­րա­հում տե­ղի ու­ նե­ցավ թե­մայի քն­նար­կում­նե­ րին նվիր­ված ա­սու­լիս: Լ­րագ­րող­նե­րի հետ հան­ դիպ­ման ըն­թաց­քում ա­ռար­ կայի դա­սա­վանդ­ման տևո­ ղու­թյան, ի­նչ­պես նաև մե­թո­ դա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ պար­զա­բա­նում­ ներ ներ­կա­յաց­րին Ե­ՊՀ ռո­ մա­նա­գեր­մա­նա­կան բա­նա­սի­ րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Սամ­վել Աբ­րա­հա­մյա­նը և ամ­ բի­ոն­նե­րի վա­րիչ­նե­րը: Մաս­ նա­վո­րա­պես Ս. Աբ­րա­համ­ յանն ը­նդ­գծեց, որ նա­խա­գի­ծը դեռևս քն­նարկ­ման փու­լում

է: Փոր­ձա­գի­տա­կան խմբերի աշ­խա­տանք­նե­րը կամ­փոփ­ վեն մար­տին, ո­րից հե­տո միայն ա­ռա­ջար­կու­թյուն­նե­ րի փա­թե­թը կներ­կա­յաց­վի ՀՀ կրթու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան հաս­տատ­ մա­նը: Ի դեպ, փո­փո­խու­թյուն­ նե­րը կընդգրկ­վեն նոր՝ 20182019 ու­սում­նա­կան տար­վա ծրագրում: «­Ֆա­կուլ­տե­տի գիտ­ խորհր­դի ան­դամ­նե­րի կող­մից ու­սում­նա­սիր­վել են ո­լոր­տը, աշ­խա­տա­շու­կան և պա­հանջ­ ված մաս­նա­գի­տու­թյուն­նե­րը, ո­րոնց հի­ման վրա էլ ներ­կա­ յաց­վել է բա­րե­փո­խում­նե­րի փա­թեթ: Վս­տա­հեց­նում ե­նք, որ դա­սա­վանդ­վող մի շարք ա­ռար­կա­նե­րի ժա­մա­քա­նա­կի փո­փո­խու­թյու­նը չի ան­դրա­ դառ­նա դրանց ո­րա­կա­կան հատ­կու­թյուն­նե­րի վրա: «Ար­ տա­սահ­մա­նյան գրա­կա­նու­ թյուն» ա­ռար­կան միշտ ե­ղել է և շա­րու­նա­կե­լու է լի­նել մեր ու­շադ­րու­թյան կենտ­րո­նում»,նշեց դե­կա­նը: ­Ֆա­կուլ­տե­տի ղե­կա­վա­ րու­թյու­նը վե­րա­նայել է նաև դա­սա­վանդ­ման մե­թոդ­նե­ րը՝ կար­ևո­րե­լով հատ­կա­պես

պրակ­տիկ ու­սու­ցու­մը: Մաս­ նա­վո­րա­պես ֆա­կուլ­տե­տում եր­կու օ­տար լե­զու­ներն ար­դեն ու­սու­ցան­վե­լու են հա­վա­սա­ րա­պես: «Եր­կու օ­տար լե­զու­նե­րի՝ հա­վա­սար սկզ­բուն­քով դա­սա­ վանդ­ման ո­րո­շու­մը նախ­ևա­ ռաջ ու­սա­նո­ղի հա­մար է ար­ վում: Ներ­կա­յումս մեկ օ­տար լեզ­վի տի­րա­պե­տե­լը բա­վա­ րար չէ մի­ջազ­գային շու­կա­ յում մր­ցու­նակ լի­նե­լու հա­մար: Ո­ւս­տի մյուս ա­ռար­կա­նե­րի, այդ թվում՝ «Ար­տա­սահ­մա­ նյան գրա­կա­նու­թյուն» ա­ռար­ կայի խտա­ցումն ան­հրա­ժեշտ ու բնա­կա­նոն գոր­ծըն­թաց է»,փաս­տեց ֆա­կուլ­տե­տի ղե­կա­ վա­րը:­ Ար­տա­սահ­մա­նյան գրա­ կա­նու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Ա. Ա­ռա­քե­լյա­նը հան­գա­մա­ նա­լից հիմ­նա­վո­րեց ամ­բի­ո­ նում ի­րա­կա­նաց­վող բա­րե­ փո­խում­նե­րի ան­հրա­ժեշ­տու­ թյունն ու կար­ևո­րու­թյու­նը: «Ի­հար­կե, հնա­րա­վոր է քա­նա­կա­կան փո­փո­խու­թյուն­ նե­րի են­թարկ­վի մեծ գրող­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի ու­ սում­նա­սի­րու­թյու­նը, սա­կայն դա չի ազ­դի դա­սա­վանդ­ման

ո­րա­կի վրա: Մենք կգտ­նենք այն ու­ղի­նե­րը, ո­րոնց մի­ջո­ ցով ու­սա­նող­նե­րին կմ­ղենք ի­նք­նակրթ­ման: Ար­տա­սահ­ մա­նյան գրա­կա­նու­թյան ամ­ բի­ո­նը հա­մալր­ված է բարձ­ րա­կարգ մաս­նա­գետ­նե­րով, ով­քեր փայ­լուն տի­րա­պե­տում են ոչ մի­այն օ­տար լեզ­վին, այլև տվյալ ե­րկ­րի գրա­կա­ նու­թյա­նը: Մենք, ան­կաս­կած, պետք է և կա­րող ե­նք մաս­ նակ­ցել ֆա­կուլ­տե­տում ի­րա­ կա­նաց­վող ը­նդ­հա­նուր բա­րե­ փո­խում­նե­րին: Ա­մեն դեպ­քում դեռ վաղ է վերջ­նա­կան եզ­րա­ կա­ցու­թյուն ա­նե­լը»,- ա­սաց Ա. Ա­ռա­քե­լյա­նը։ Ռ ո ­մ ա ­ն ա ­գ ե ր մ ­ ա ­ն ա ­կ ա ն բա­նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի ֆրան­սի­ա­կան բա­նա­ սի­րու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Զա­վեն Հա­րու­թյու­նյանն ը­նդ­ գծեց, որ ֆա­կուլ­տե­տը նա­ խա­տե­սում է ու­նե­նալ նոր ու ժա­մա­նա­կի պա­հանջ­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խան մաս­նա­ գի­տու­թյուն­ներ՝ պահ­պա­նե­լով նախ­կին մաս­նա­գի­տա­կան ո­ւղղ­վա­ծու­թյուն­նե­րը: «Ու­սում­նա­սի­րե­լով աշ­ խա­տա­շու­կան և մի­ջազ­գային փոր­ձը՝ մենք հաս­կա­ցանք, որ

բա­վա­կա­նին ա­նե­լիք­ներ ու­ նենք եվ­րո­պա­կան հա­մալ­սա­ րան­նե­րի հետ ո­տք մեկ­նե­լու հա­մար: Կան մաս­նա­գի­տու­ թյուն­ներ, ո­րոնք ը­նդ­գրկ­ված չեն ԿԳ նա­խա­րա­րու­թյան ցան­կում, ի­նչն էլ են­թադ­րում է ծրագ­րային և մե­թո­դա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ»,- ա­սաց Զ. Հա­րու­թյու­նյա­նը և հա­վե­ լեց, որ ֆա­կուլ­տե­տը ներ­կա­ յումս աշ­խա­տում է բա­կա­լավ­ րի­ա­տում «Ար­տա­սահ­մա­նյան գրա­կա­նու­թյուն և գե­ղար­վես­ տա­կան թարգ­մա­նու­թյուն» նոր մաս­նա­գի­տաց­ման հա­ մար կր­թա­կան ծրագ­րի մշակ­ ման և ԿԳ նա­խա­րա­րու­թյուն հայտ ներ­կա­յաց­նե­լու ո­ւղ­ղու­ թյամբ: ­Ֆա­կուլ­տե­տի ներ­կա­յա­ ցու­ցիչ­ներն ը­նդ­գծե­ցին, որ ա­կա­դե­մի­ա­կան հան­րու­թյան մտա­հո­գու­թյան պատ­ճառ են դար­ձել տե­ղե­կատ­վու­թյան պա­կասն ու ո­րոշ լրատ­վա­ մի­ջոց­նե­րի կող­մից չճշտված տվյալների տա­րած­ումը: Դե­ կան Ս. Աբ­րա­հա­մյա­նը հա­ վաս­տի­աց­րեց՝ ֆա­կուլ­տե­տում կա­տար­վող բո­լոր բա­րե­փո­ խում­նե­րը բխում են ու­սա­նող­ նե­րի շա­հե­րից:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

15

| www.ysu.am

«FAST»-ը կր­թա­թո­շակ է տրա­մադ­րում աս­պի­րանտ­նե­րին ­ ետր­վա­րի 9-ին Ե­ՊՀ գիտ­խորհր­դի նիս­տե­րի դահ­լի­ճում Ե­ՊՀ Փ աս­պի­րանտ­նե­րին, ու­սա­նող­նե­րին և պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մին ներ­կա­յաց­վեց «FAST» հիմ­նադ­րա­մի՝ 2018-2019 ո­ւս­տար­ վա հա­մար նա­խա­տես­ված կր­թա­թո­շա­կային ծրա­գի­րը: Ք­նար Մի­սա­կյան ­ Տե­ղե­կատ­վա­կան բնույթ ու­նե­ցող հան­դի­պու­մը կազ­մա­ կերպ­վել էր Ե­ՊՀ ձեռ­նե­րե­ցու­ թյան զար­գաց­ման կենտ­րո­նի, ՈՒ­ԳԸ-ի ու «FAST»-ի՝ Հա­յաս­ տա­նի գի­տու­թյան և տեխ­նո­լո­ գի­ա­նե­րի հիմ­նադ­րա­մի հա­մա­ տեղ նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ: ­Հան­դիպ­ման սկզ­բում Ե­ՊՀ ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­նա­վարտ­ նե­րի և հա­սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ռեկ­ տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը ներ­կա­նե­րին տե­ղե­կաց­րեց, որ վեր­ջերս հիմ­նադր­ված «FAST» հիմ­նադ­րա­մի նպա­տակն է ա­ջակ­ցել աս­պի­րանտ­նե­րին և նրանց հա­մար ստեղ­ծել լրա­ ցու­ցիչ հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ, ի­սկ կր­թա­թո­շա­կային ծրա­գիրն իս­կա­պես ան­նա­խա­դեպ է:­ Այ­նու­հետև «FAST» հիմ­ նադ­րա­մի աշ­խա­տա­կից, հա­ ղոր­դակց­ման և սո­ցի­ա­լա­կան մե­դի­այի մաս­նա­գետ Ար­մի­նե Պետ­րո­սյա­նը ներ­կա­յաց­րեց հիմ­նադ­րա­մի գոր­ծու­նե­ու­թյու­ նը, նպա­տակ­նե­րը, սկզ­բունք­ նե­րը, խո­սեց ի­րա­կա­նաց­վող աշ­խա­տանք­նե­րի և հիմ­նադ­ րա­մի գոր­ծըն­կեր­նե­րի մա­սին: ­Հա­յաս­տա­նի գի­տու­թյան և տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի հիմ­նադ­րա­ մի փոխ­նա­խա­գահ Ստե­փան Մար­գա­րյանն էլ ներ­կա­յաց­ րեց կր­թա­թո­շա­կային ծրագ­րի

ման­րա­մաս­նե­րը: Նա նշեց, որ ծրագ­րի նպա­տակն է ա­ջակ­ցել ազ­գու­թյամբ հայ ­կամ ՀՀ քա­ ղա­քա­ցի ­հան­դի­սա­ցող տա­ ղան­դա­վոր այն աս­պի­րանտ­ նե­րին և ու­սա­նող­նե­րին, ով­քեր Հա­յաս­տա­նի ա­ռա­ջա­տար բու­ հե­րում բնա­կան գի­տու­թյուն­ նե­րի, տե­ղե­կատ­վա­կան տեխ­ նո­լո­գի­ա­նե­րի, ճար­տա­րա­գի­ տու­թյան և մա­թե­մա­տի­կայի (STEM) բնա­գա­վառ­նե­րում գի­տու­թյուն­նե­րի թեկ­նա­ծուի աս­տի­ճա­նի ձեռք­բեր­մանն ո­ւղղ­ված հե­տա­զո­տու­թյուն­ներ ի­րա­կա­նաց­նե­լու ցան­կու­թյուն ու­նեն: «Կր­թա­թո­շա­կը ե­զա­կի հնա­ րա­վո­րու­թյուն է, ո­րը ֆի­նան­ սա­կան և ի­նս­տի­տու­ցի­ո­նալ ա­ջակ­ցու­թյուն է ցու­ցա­բե­րում: 2018-2019 ո­ւս­տար­վա հա­մար մենք ու­նենք 40 կր­թա­թո­շակ. 5 ամ­բող­ջա­կան կր­թա­թո­շակ՝ յու­ րա­քան­չյու­րը տա­րե­կան 7.000 Ա­ՄՆ դո­լա­րի չա­փով, 25 մաս­ նա­կի կր­թա­թո­շակ՝ յու­րա­քան­ չյու­րը տա­րե­կան 3.500 Ա­ՄՆ դո­լար, և 10 ամ­բող­ջա­կան կըր­ թա­թո­շակ ի­գա­կան սե­ռի ներ­ կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հա­մար՝ յու­ րա­քան­չյու­րը տա­րե­կան 7.000 Ա­ՄՆ դո­լար»,- ա­սաց Ստեփան Մար­գա­րյա­նը: ­Խո­սե­լով պայ­ման­նե­րի մա­ սին՝ հիմ­նադ­րա­մի փոխ­նա­խա­ գա­հը նշեց, որ դի­մո­ղը պետք է լի­նի ՀՀ քա­ղա­քա­ցի կամ ազ­

Արմինե Պետրոսյան

գու­թյամբ հայ, լի­նի աս­պի­րան­ տու­րայի կամ մա­գիստ­րա­տու­ րայի վեր­ջին կուր­սի ու­սա­նող, լի­նի ոչ ա­վե­լի, քան 35 տա­րե­ կան և ու­նե­նա մա­գիստրո­սի աս­տի­ճան՝ 3.7 ՄՈԳ-ով. «­Դի­ մե­լուց պետք է ներ­կա­յաց­նել փաս­տաթղ­թե­րի փա­թեթ, ո­րը կնե­րա­ռի հե­տա­զո­տա­կան ծրագ­րի նա­խա­գի­ծը (ա­ռն­վազն եր­կու գրա­վոր նմուշ), դի­մու­մին ու­ղեկ­ցող նա­մակ, ի­նք­նա­կեն­ սագ­րու­թյուն, օ­տար լեզ­վի թես­ տի գնա­հա­տա­կան (TOEFL-ի դեպ­քում՝ ա­ռն­վազն 79 մի­ա­ վոր), դիպ­լոմ­նե­րի պատ­ճեն­ներ և եր­կու ե­րաշ­խա­վո­րա­գիր-նա­

մակ: Ը­նդ ո­րում՝ այդ փաս­ տաթղ­թե­րը պետք է ներ­կա­յաց­ նել ան­գլե­րե­նով»: Ս­տե­փան Մար­գա­րյա­նը փաս­տեց, որ փաս­տաթղթե­ րը ներ­կա­յաց­նե­լուց հե­տո սկսվե­լու է ը­նտ­րու­թյան փու­լը. «Սկզբ­նա­կան շր­ջա­նում ներ­ կա­յաց­վում են պա­հանջ­վող փաս­տաթղ­թե­րը, այ­նու­հետև հիմ­նադ­րա­մի աշ­խա­տա­կից­ նե­րը նախ­նա­կան ու­սում­նա­ սի­րու­թյուն են ի­րա­կա­նաց­նում, ո­րից հե­տո ը­նտր­ված փաս­տաթղ­թերն ու­ղարկ­վում են մաս­նա­ գի­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վին, ո­րն էլ իր հեր­թին կու­սում­նա­սի­

րի և ը­նտր­ված մաս­նա­կից­նե­ րին կհ­րա­վի­րի հար­ցազ­րույ­ցի: Հար­ցազ­րույ­ցից կարճ ժա­մա­ նակ հե­տո կտր­վի պա­տաս­ խան»: ­Հիմ­նադ­րա­մի փոխ­նա­խա­ գա­հը տե­ղե­կաց­րեց նաև, որ ը­նտր­ված մաս­նա­կից­նե­րը հիմ­ նադ­րա­մի հետ կս­տո­րագ­րեն պայ­մա­նա­գիր և կու­նե­նան մի շարք պար­տա­վո­րու­թյուն­ներ. «­Մաս­նա­վո­րա­պես աս­պի­ րանտ­նե­րը տա­րե­կան եր­կու ան­գամ պետք է ներ­կա­յաց­նեն ա­կա­դե­մի­ա­կան ա­ռա­ջա­դի­մու­ թյան հաշ­վետ­վու­թյուն, պետք է մաս­նակ­ցեն գի­տա­կան սե­ մի­նար­նե­րի, գի­տա­ժո­ղով­նե­րի, կլոր սե­ղան-քն­նար­կում­նե­րի, պա­հանջ­ված դեպ­քում էլ հան­ դես գան որ­պես «FAST»-ի դես­պան, այ­սինքն՝ ո­րո­շա­կի մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի շր­ջա­նա­կում ներ­կա­յաց­նեն հիմ­նադ­րա­մը և կր­թա­թո­շա­կային ծրա­գի­րը»: Ն­շենք նաև, որ հան­դիպ­ ման ըն­թաց­քում հիմ­նադ­րա­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը պա­տաս­ խա­նե­ցին ներ­կա­նե­րի հար­ցե­ րին: Հ.Գ.: Հիմ­նադ­րա­մի կր­թա­ թո­շա­կային ծրագ­րին ա­ռա­վել ման­րա­մասն ծա­նո­թա­նա­լու և դի­մե­լու հա­մար կա­րող եք այ­ ցե­լել հիմ­նադ­րա­մի պաշ­տո­ նա­կան կայք` fast.foundation/#/ fellowship:

16

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

«Erasmus»­-ը կա­ջակ­ցի բիոար­տադ­րան­քի ոլոր­տի կր­թու­թյան զար­գաց­մա­նը ­ ետր­վա­րի 5-9­-ը Հու­ Փ նաս­տա­նի Սա­լո­նիկ քա­ղա­քում կա­յա­ցել է «Erasmus+KA2»­-ի «Բիոար­տադ­րան­քի գի­ տու­թյուն­նե­րի և տեխ­նո­ լո­գիանե­րի հայ­կա­կան գե­րա­զան­ցու­թյան ցան­ցի ստեղ­ծում» ծրա­գի­րը: ­ ատ­րաս­տեց Պ ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյա­նը Ծ­րագ­րի վե­րա­բե­րյալ մեկ­ նար­կային հան­դիպ­ման ըն­ թաց­քում ԵՄ գոր­ծըն­կեր երկրնե­րը և հա­յաս­տա­նյան երեք բու­հե­րը ՀՀ կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան ներ­կա­յա­ցուց­չի հետ քն­նար­կել են ծրագ­րի աշ­խա­տան­քային փա­թեթ­նե­րը և իրա­կա­նաց­ման ուղ­ղու­թյուն­նե­րը: Մաս­նա­վո­րա­պես գոր­ծըն­ կեր երկր­նե­րի (Հու­նաս­տան, Իտա­լիա, Գեր­մա­նիա, Պոր­ տու­գա­լիա) հետ ար­ծարծ­վել են ոլոր­տին առնչ­վող առ­կա

մա­գիստ­րո­սա­կան ծրագ­րե­րը, հե­տա­գա հա­մա­տեղ կր­թա­կան ծրագ­րե­րի կա­ռուց­վածքն ու հիմ­նա­կան ուղղ­վա­ծու­թյուն­նե­ րը։ Քն­նար­կում­նե­րին մաս­ նակ­ցել են ծրա­գի­րը հա­մա­ կար­գող Ալեք­սանդ­րի տեխ­նո­ լո­գիական կր­թա­կան ինս­տի­ տու­տի (Հու­նաս­տան), ծրագ­րի

եվ­րո­պա­կան գոր­ծըն­կեր բու­ հե­րի` Դրեզ­դե­նի տեխ­նի­կա­ կան (Գեր­մա­նիա), Տե­րա­մոյի (Ի­տա­լիա) և Պոր­տու­գա­լիայի կա­թո­լի­կե հա­մալ­սա­րան­նե­րի, ինչ­պես նաև ծրագ­րի ան­դամ հան­դի­սա­ցող հա­յաս­տա­նյան կր­թա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­ րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը: ­Հա­յաս­տա­նը Սա­լո­նի­կում

ներ­կա­յաց­րել են ՀՀ կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նա­խա­րա­րու­ թյան, ԵՊՀ կի­րա­ռա­կան կեն­ սա­բա­նու­թյան գե­րա­զան­ցու­ թյան կենտ­րո­նի, Հա­յաս­տա­նի ազ­գային ագ­րա­րային, Շի­ րա­կի պե­տա­կան և Գա­վա­ռի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րի մաս­նա­գետ­նե­րը: Ծ­րա­գի­րը մեկ­նար­կել է հյու­

րըն­կա­լող կող­մի՝ Ալեք­սանդ­րի տեխ­նո­լո­գիական կր­թա­կան ինս­տի­տու­տի ռեկ­տո­րի խոս­ քով, ով ներ­կա­յաց­րել է ինս­ տի­տու­տի կր­թա­կան ծրագ­րե­ րը՝ հատ­կա­պես կար­ևո­րե­լով լա­վա­գույն կր­թու­թյան գրա­ վա­կա­նը հան­դի­սա­ցող «բուհձեռ­նե­րե­ցու­թյուն-կա­ռա­վա­րու­ թյուն» ար­դյու­նա­վետ փոխ­հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քում նաև քն­նարկ­վել է առա­ջի­կա մեկ տար­վա աշ­խա­տան­քային ծրա­գի­րը, որը նե­րա­ռում է ինչ­ պես հա­ջորդ աշ­խա­տան­քային հան­դի­պում­նե­րի ժա­մա­նա­ կա­ցույ­ցը, այն­պես էլ ծրագրի իրա­կա­նաց­ման հա­մար կարևոր նա­խա­պայ­ման հան­ դի­սա­ցող կր­թա­կան ծրագ­րե­րի նախ­նա­կան կա­ռուց­վածքն ու ուղ­ղու­թյուն­նե­րը: ­Հա­վե­լենք, որ նա­խա­տես­ վում է ԵՄ գոր­ծըն­կեր երկր­նե­ րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի այ­ցե­ լու­թյուն ծրագ­րում ընդ­գրկ­ված հա­յաս­տա­նյան բու­հեր:

Նոր ծրա­գիր՝ ա­պա­գա սպա­նե­րի հա­մար ­ ետր­վա­րի 21-ին Ե­ՊՀ ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­վող աշ­խա­տանք­ Փ նե­րի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Վա­հագն Վա­րա­գյա­նը հան­դի­պել է այն ու­սա­նող­նե­րի հետ, որոնք ը­նտ­րել են ու­սում­նա­ռու­թյու­նից հե­տո ՀՀ զին­ված ու­ժե­րում որ­պես սպա­ներ ծա­ռա­յու­թյան ան­ցնե­լու տար­ բե­րա­կը:

Վահագն Վարագյանը

­Վա­հագն Վա­րա­գյանն ու­սա­նող­նե­ րին ներ­կա­յաց­րեց այն նոր ծրա­գի­րը, ո­րը նրանց՝ սպա­յա­կան ծա­ռա­յու­թյունն ա­վե­ լի պատ­րաստ­ված ան­ցկաց­նե­լու հնա­րա­ վո­րու­թյուն կտա. «ԵՊՀ ռեկ­տո­րի հետ քն­նար­կել և ա­ռա­ջար­կում ե­նք ծրա­գիր, ո­րի շր­ջա­նա­կում, բա­ցի մաս­նա­գի­տա­ կան գի­տե­լիք­նե­րից, դուք կս­տա­նաք նաև հո­գե­բա­նու­թյան, հռե­տո­րու­թյան, տա­ րա­ծաշր­ջա­նում տի­րող ի­րա­վի­ճա­կի մա­ սին գի­տե­լիք­ներ, թի­մային աշ­խա­տան­քի հմ­տու­թյուն­ներ և հո­գե­բա­նո­րեն ա­վե­լի պատ­րաստ­ված կլի­նեք զին­վո­րա­կան ծա­ռա­յու­թյա­նը»: Ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­վող աշ­խա­ տանք­նե­րի կենտ­րո­նի տնօ­րե­նը փաս­ տեց, որ ծրա­գի­րը եր­կու փու­լով է լի­նե­ լու՝ գա­ղա­փա­րա­քա­րոզ­չա­կան գի­տե­լի­ քի ստա­ցում և վրա­նային ճամ­բար­ներ.

«­Ճամ­բար­նե­րը կլի­նեն եր­կօ­րյա կամ ե­ռօ­րյա կե­ցու­թյամբ, ո­րոնց ըն­թաց­քում կկազ­մա­կերպ­վեն մար­տա­կան և մար­ տա­վա­րա­կան պա­րապ­մունք­ներ, ի­նչ­պես նաև ա­դր­բե­ջա­նե­րե­նի ու­սու­ցում»: ­Վա­հագն Վա­րա­գյա­նի հա­վաստ­մամբ՝ Երևանի պետական համալսարանն այդ­ պի­սով ցան­կա­նում է, որ հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­նե­րը հե­տա­գա­յում՝ սպա­յա­կան ծա­ռա­յու­թյան ժա­մա­նակ, փայ­լեն ի­րենց գի­տե­լիք­նե­րով և կար­գա­պա­հու­թյամբ: ­Կենտ­րո­նի տնօ­րե­նը հա­վե­լեց նաև, որ ծրագ­րին մաս­նակ­ցել ցան­կա­ցող­նե­րը կա­րող են դի­մել Ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­ վող աշ­խա­տանք­նե­րի կենտ­րոն և մի­ա­ նալ նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րին: Ք­նար Մի­սա­կյան

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

17

| www.ysu.am

Փետր­վա­րի 4-ը քաղց­կե­ղի դեմ պայ­քա­րի մի­ջազ­գային օ­րն է­ ­ ետր­վա­րի 5-ին Ե­ՊՀ Փ փի­լի­սո­փա­յու­թյան և հո­ գե­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­ տե­տում տե­ղի ու­նե­ցավ «­Հո­գե­սո­ցի­ա­լա­կան ծա­ ռա­յու­թյու­նը ու­ռուց­քա­բա­ նու­թյան ո­լոր­տում» խո­ րագ­րով սե­մի­նար-քննար­ կու­մը: Ք­նար Մի­սա­կյան Այն կազ­մա­կերպ­վել էր Ե­ՊՀ փի­լի­սո­փա­յու­թյան և հո­ գե­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նո­ղա­կան գի­տա­կան ըն­ կե­րու­թյան, Հո­գե­ու­ռուց­քա­բա­ նու­թյան հայ­կա­կան ա­սո­ցի­ա­ ցի­այի ու Ա­րյու­նա­բա­նու­թյան և ու­ռուց­քա­բա­նու­թյան հայ­կա­ կան ա­սո­ցի­ա­ցի­այի հա­մա­տեղ ջան­քե­րով:­ ԵՊՀ կի­րա­ռա­կան հո­գե­բա­ նու­թյան կենտ­րո­նի տնօ­րեն, Հո­գե­ու­ռուց­քա­բա­նու­թյան հայ­ կա­կան ա­սո­ցի­ա­ցի­այի նա­խա­ գահ Դա­վիթ Գևոր­գյա­նը փաս­ տեց, որ ի­նչ­պես յու­րա­քան­ չյուր, այն­պես էլ այս տա­րի մի­ջո­ցառ­ման նպա­տակն այդ

Դավիթ Գևորգյան

ո­լոր­տում ի­րա­զեկ­վա­ծու­թյան ա­պա­հո­վումն է, այն է՝ տե­ղե­ կաց­նել, թե քաղց­կե­ղի բուժ­ման ժա­մա­նակ ի­նչ դե­րա­կա­տա­րու­ թյուն և գոր­ծա­ռույթ ու­նի հո­գե­ բա­նը: Սե­մի­նա­րի ըն­թաց­քում բարձ­րա­ձայն­ված խն­դիր­ նե­րը դի­տարկ­վե­ցին և՛ հո­գե­ բա­նա­կան, և՛ բժշ­կա­կան տե­ սան­կյուն­նե­րից՝ ո­ւր­վագ­ծե­լով փոխ­հ ա­մ ա­գ որ­ծ ակ­ց ու­թ յան եզ­րե­րը:

­Հ ո­գ ե­ո ւ­ռ ուց­ք ա­բ ա­ն ու­թ յան հայ­կա­կան ա­սո­ցի­ա­ցի­այի ան­ դամ Սու­սան­նա Ներ­սի­սյանն իր զե­կուց­ման շր­ջա­նա­կում ներ­կա­յաց­րեց դի­տար­կում­ներ հո­գե­սո­ցի­ա­լա­կան ծա­ռա­յու­ թյան մա­սին՝ նշե­լով, որ քաղց­ կե­ղի ի հայտ գա­լը թե՛ հի­վան­ դի, թե՛ նրա հա­րա­զատ­նե­րի շր­ջա­նում հան­գեց­նում է աշ­ խար­հա­յաց­քային լուրջ փո­փո­ խու­թյուն­նե­րի. «Այդ շր­ջա­նում կար­ևոր է նաև հո­գե­կան ո­լոր­

տի մաս­նա­գետ­նե­րի ա­ջակ­ ցու­թյու­նը: Հո­գե­սո­ցի­ա­լա­կան ծա­ռա­յու­թյու­նը՝ հա­մալր­ված բժշ­կա­կան օգ­նու­թյամբ, թույլ կտա խու­սա­փել հո­գե­կան լուրջ խն­դիր­նե­րից և կն­պաս­տի ար­ դյու­նա­վետ ա­պա­քին­մա­նը»:­ Ըստ Սու­սան­նա Ներ­սի­սյա­ նի՝ հո­գե­ու­ռուց­քա­բա­նու­թյունն այն մաս­նա­գի­տա­ցումն է, ո­րը դի­տար­կում է հի­վան­դու­թյան հո­գե­բա­նա­կան, վար­քային և սո­ցի­ա­լա­կան աս­պեկտ­նե­ րը: Բա­նա­խո­սը ներ­կա­յաց­րեց նաև մաս­նա­գի­տու­թյան զար­ գաց­ման պատ­մու­թյու­նը, դրա գոր­ծու­նե­ու­թյան տի­րույթ­նե­ րը, ի­նչ­պես նաև մի­ջազ­գային փոր­ձը: «1983 թ.-ին հո­գե­ու­ռուց­քա­ բա­նա­կան ո­լոր­տում ստեղծ­վել է Սո­ցի­ալ­ա­կան աշ­խա­տող­ նե­րի ա­սո­ցի­աց ­ ի­ան (AOSW), 1984 թ.-ի­ն՝ Մի­ջազ­գային հո­ գե­բա­նա­կան ա­սո­ցի­աց ­ ի­ան (IPOS), ի­սկ 2007 թ.-ին Ա­ՄՆո­ւմ մշակ­վեց քաղց­կե­ղի բուժ­ ման ո­րա­կի նոր չա­փա­նիշ»,փաս­տեց Սու­սան­նա Ներ­սի­ սյա­նը: ­Խո­սե­լով հո­գե­սո­ցի­ա­լա­կան

ա­ջակ­ցու­թյան կա­տե­գո­րի­ա­նե­ րի մա­սին՝ բա­նա­խո­սը նշեց, որ դրանք նե­րա­ռում են բու­ժու­մը և հա­ջոր­դող խնամ­քը, ֆի­նան­ սա­կան հար­ցե­րը, ե­րե­խա­նե­րի խնամ­քը, հու­զա­կան և հոգ­ևոր ան­հանգս­տու­թյուն­նե­րը, կյան­ քի ա­վար­տի փու­լի հա­տուկ կա­ րիք­նե­րը, տա­րեց հի­վանդ­նե­րի հա­տուկ խնամ­քը, ըն­տա­նի­քին և խնա­մող­նե­րին բուժ­ման ըն­ թաց­քում ա­ջակ­ցու­թյու­նը և ըն­ տա­նի­քին վշ­տի ա­պր­ման փու­ լում և դրա­նից հե­տո զո­րա­վիգ լի­նե­լը: ­Սու­սան­նա Ներ­սի­սյա­նը մեջ­բե­րեց նաև Ջի­մի Հո­լան­դի խոս­քե­րը, ով ա­սել է. «­Քաղց­ կեղ ու­նե­նա­լու գի­տակ­ցու­մը հան­գեց­նում է հու­զա­կան լուրջ պոռթկ­ման։ Սա­կայն, ե­րբ Դուք բուժ­ման պլա­նի ո­րո­շում եք կա­յաց­նում, ի հայտ է գա­լիս հույ­սը»: ­Հա­վե­լենք, որ սե­մի­նարքն­նարկ­ման ըն­թաց­քում զե­ կու­ցում­նե­րով հան­դես ե­կան ո­լոր­տի այլ մաս­նա­գետ­ներ ևս, ով­քեր պա­տաս­խա­նե­ցին նաև ներ­կա­նե­րի հար­ցե­րին:

Ինչ­պե՞ս կա­ռա­վա­րել կայ­քի բո­վան­դա­կու­թյու­նը ­ ետր­վա­րի 13-ին Ե­ՊՀ Փ «­Հով­հան­նես Ա­դա­մյան» սրա­հում տե­ղի ու­նե­ցավ «Ին­տեր­նե­տային կայ­քի բո­վան­դա­կու­թյան կա­ռա­ վա­րում. օգ­տա­տի­րոջ հա­ յացք ներ­սից» խո­րագ­րով դա­սըն­թա­ցը: ­Լաու­րա Մար­տի­րո­սյան ԵՊՀ ձեռ­նե­րե­ցու­թյան զար­ գաց­ման կենտ­րո­նի նա­խա­ ձեռ­նու­թյամբ կազ­մա­կերպ­ված եր­կօ­րյա դա­սըն­թա­ցը վա­րում էր Ե­ՊՀ հա­սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի և լրատ­վու­թյան վար­չու­թյան ին­տեր­նե­տային ռե­սուրս­նե­րի սպա­սարկ­ման և կա­ռա­վար­ման բաժ­նի վա­րիչ Էմ­մա Մաթ­ևո­սյա­նը: ­Հան­դիպ­ման սկզ­բում դա­ սըն­թա­ցա­վա­րը ներ­կա­յաց­ րեց կայ­քի, պոր­տա­լի ու բլո­գի տար­բե­րու­թյուն­նե­րը: Խո­սե­լով Ե­ՊՀ պոր­տա­լի (ysu.am) մա­

սին՝ Էմ­մա Մաթ­ևո­սյա­նը նշեց, որ այն այ­սօր ու­նի 95-ից ա­վե­լի կայ­քեր և են­թա­կայ­քեր. «ԵՊՀ կայ­քը գոր­ծում է 2006 թվա­կա­ նից, սա­կայն 2012 թվա­կա­նին մեծ ծա­վա­լի պատ­ճա­ռով կա­ րիք ա­ռա­ջա­ցավ ստեղ­ծե­լու ա­վե­լի մեծ պոր­տալ, ո­րը պատ­ րաստ­վեց 2013 թվա­կա­նին:

Այդ ժա­մա­նակ­վա­նից էլ յու­րա­ քան­չյուր կայք ու են­թա­կայք ու­նեն ի­րենց ադ­մին­նե­րը»: Դա­սըն­թա­ցի ըն­թաց­քում Էմ­մա Մաթ­ևո­սյանն ան­դրա­ դար­ձավ նաև տար­բեր կայ­քե­ րի ադ­մին­նե­րի աշ­խա­տանք­ նե­րի ո­րոշ մե­խա­նիզմ­նե­րի, լու­ սան­կար­նե­րի հրա­պա­րակ­ման

կա­նոն­նե­րին և այլն: ­Ներ­կա­յաց­վեց նաև ysu.am-ի վի­ճա­կագ­րու­թյու­նը՝ ը­ստ տար­ բեր կայ­քե­րի: Օ­րինակ՝ ը­ստ GoogleRankPage-ի վարկանիշա­վոր­ման՝ Ե­ՊՀ պոր­տալն ու­ նի 7 վարկանիշ հնա­րա­վոր 10ից: Ներ­կա­յումս Ե­ՊՀ պոր­տա­ լի այ­ցե­լու­թյուն­ներն օ­րա­կան

անցնում են 14.400-ը: «­Սե­մի­նա­րի ըն­թաց­քում շատ բա­ներ լսե­ցի ա­ռա­ջին ան­ գամ ու շատ բա­ներ սո­վո­րե­ցի, ան­գամ ի­նձ հա­մար նոր բա­ցա­ հայ­տում էր, որ Ե­ՊՀ պոր­տա­լը 95 կայքէջ է նե­րա­ռում: Կայ­քի ծրագ­րա­վո­րում, ադ­մի­նի աշ­ խա­տանք­նե­րի ո­րոշ ման­րա­ մաս­ներ. ցան­կա­ցած մարդ, ով կայ­քի հետ է աշ­խա­տում, պետք է ի­մա­նա այդ ա­մե­նի մա­ սին: Ծա­նո­թա­ցա նաև ծրագ­ րա­վո­րող­նե­րի աշ­խա­տան­քին և այն դժ­վա­րու­թյուն­նե­րին, ո­րոնք կա­րող են ա­ռա­ջա­նալ աշ­խա­տան­քի ըն­թաց­քում»,նշեց դա­սըն­թա­ցի մաս­նա­կից, Ե­ՊՀ ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­ կուլ­տե­տի ու­սա­նո­ղու­հի Ռո­զա Խա­չատ­րյա­նը: ­Դա­սըն­թա­ցի ա­վար­տին մաս­նա­կից­ներն ի­րենց հըմ­ տու­թյուն­նե­րը գործ­նա­կա­նում փոր­ձե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­ցան՝ կայ­քում նյու­թեր տե­ ղադ­րե­լով:

18

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԵՊՀ-ի գոր­ծըն­կեր Թբի­լի­սի­ի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նը 100 տա­րե­կան է ­ ա­մալ­սա­րա­նի Հ 100-ա­մյա­կին նվիր­ ված մի­ջո­ցա­ռում­նե­րին մաս­նակ­ցել է նաև Ե­ՊՀ պատ­վի­րա­կու­թյու­նը՝ ի դեմս ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­ մո­նյա­նի: ­ Ք­նար Մի­սա­կյան ԵՊՀ պատ­վի­րա­կու­թյան կազ­մում է­ին ու­սում­նա­կան աշ­ խա­տանք­նե­րի գծով պրո­ռեկ­ տոր Ա­լեք­սանդր Գրի­գո­րյա­նը, Մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ծակ­ ցու­թյան վար­չու­թյան պետ Ա­լեք­սանդր Մար­գա­րո­վը: Թ­բի­լի­սի­ի պե­տա­կան հա­ մալ­սա­րա­նի (ԹՊՀ) 100-ա­մյա­ կին նվիր­ված մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի շար­քը մեկ­նար­կել է փետր­վա­ րի 7-ին: Այդ օ­րը՝ ա­ռա­վո­տյան, Վրաս­տա­նի նա­խա­գահ Գի­որ­ գի Մարգ­վե­լաշ­վի­լին հյու­րըն­

ԹՊՀ ռեկտոր Գիորգի Շարվաշիձե և ԵՊՀ ռեկտոր Արամ Սիմոնյան

կա­լել է հո­բե­լյա­նա­կան տո­ նա­կա­տա­րու­թյուն­նե­րի մաս­ նա­կից հյու­րե­րին: Ե­րե­կո­յան տե­ղի է ու­նե­ցել ԹՊՀ «ART»-ի և պե­տա­կան կոն­սեր­վա­տո­ րիայի մի­աս­նա­կան տո­նա­կան

հա­մեր­գը: Փետր­վա­րի 8-ին ան­ցկաց­ վել է տո­նա­կան հան­դի­պում, ո­րին մաս­նակ­ցել են ե­րկ­րի կար­ևոր դեմ­քե­րը և ա­վե­լի քան 50 ա­ռա­ջա­տար հա­մալ­սա­րան­

նե­րի պատ­վի­րա­կու­թյուն­ներ: Այդ օ­րը հյու­րե­րին ըն­դու­նել է նաև Վրաս­տա­նի Ազ­գային ժո­ ղո­վի ո­ղջ կազ­մը՝ նա­խա­գահ Ի­րակ­լի Կո­բա­խի­ձե­ի գլ­խա­վո­ րու­թյամբ: Նույն օ­րը պա­տա­ րագ է մա­տուց­վել Թբի­լի­սի­ի գլ­խա­վոր Սուրբ Եր­րոր­դու­թյուն մայր տա­ճա­րում: Ե­րե­կո­յան էլ ըն­դու­նե­լու­թյուն-ը­նթ­րիք է կազ­ մա­կեր­պել ե­րկ­րի վար­չա­պետ Գի­որ­գի Կվի­րի­կաշ­վի­լին: ­Հա­ջորդ օ­րը՝ փետր­վա­րի 9-ին, տե­ղի է ու­նե­ցել «­Բարձ­ րա­գույն կր­թու­թյան հե­ռանկար` ան­ցյա­լի վե­րարժ­ևո­րում և մտ­քեր ա­պա­գայի վե­րա­ բերյալ» խո­րագ­րով հա­մա­ժո­ ղով, ի­նչ­պես նաև ԹՊՀ պատ­ վար­ժան դոկ­տո­րի կոչ­ման հանձն­ման և հա­մալ­սա­րա­նի մե­դա­լով պարգ­ևատ­րե­լու ա­րա­ րո­ղու­թյուն: Այդ օ­րը՝ ե­րե­կո­յան, պատ­վի­րա­կու­թյուն­նե­րին ըն­

դու­նել է նաև Թբի­լի­սի­ի քա­ղա­ քա­պետ Կա­խա Կա­լա­ձեն: ­Հա­վե­լենք, որ հո­բե­լյա­նա­ կան հան­դի­սա­վոր նիս­տում ե­լույթ է ու­նե­ցել նաև Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­ նը՝ մաս­նա­վո­րա­պես նշե­լով. «Իր պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում Թբի­լի­սի­ի պե­տա­կան հա­մալ­ սա­րա­նը դար­ձել է գի­տա­կան կար­ևոր կենտ­րոն, ո­րն ահ­ռե­ լի ազ­դե­ցու­թյուն ու­նի ե­րկ­րի գի­տա­կան կյան­քի վրա: Այժմ ԹՊՀ-ն նշա­նա­կա­լի և ժա­մա­ նա­կա­կից հա­մալ­սա­րան է, որ­տեղ բազ­մա­կող­մա­նի զար­ գաց­ման գոր­ծըն­թա­ցը, ի­նչ­պես նաև ո­րա­կյալ մաս­նա­գետ­նե­ րի պատ­րաս­տու­մը նպաս­տում են կր­թու­թյան ը­նդ­լայն­մանն ու գի­տու­թյան ին­տեգր­մա­նը: ԹՊՀ-ն հայտ­նի, հե­ղի­նա­կա­ վոր և դի­նա­միկ զար­գա­ցող հա­ մալ­սա­րան­նե­րից մեկն է»:

«Ս­պի­տակ տա­ճա­րը»՝ վրաց պետության մայր բու­հը Թ­բի­լի­սի­ի Ի­վա­նե Ջա­վա­ խիշ­վի­լու ան­վան պե­տա­ կան հա­մալ­սա­րա­նի հիմ­ նադր­ման, ան­ցած ու­ղու, զար­գաց­ման ներ­կայիս փու­լի, ի­նչ­պես նաև այդ բու­հում գոր­ծող Հա­յա­ գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նի և Ե­ՊՀ-ի հետ հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան վե­րա­բե­րյալ զրու­ցել ե­նք Ե­ՊՀ հա­յա­ գի­տա­կան հե­տա­զո­տու­ թյուն­նե­րի ի­նս­տի­տու­տի հայ-վ­րա­ցա­կան հա­րա­ բե­րու­թյուն­նե­րի բաժ­նի վա­րիչ, բան. գիտ. թեկ­ նա­ծու, դո­ցենտ Հրա­չյա Բայ­րա­մյա­նի հետ: ­ ատ­րաս­տեց Պ Գե­ղամ Մե­լիք­բե­կյա­նը - ­Պա­րո՛ն Բայ­րա­մյան, նախ ան­դրա­դառ­նանք Թբի­լի­սի­ի պե­տա­կան հա­ մալ­սա­րա­նի հիմ­նադր­ման պատ­մու­թյա­նը: Ի­նչ­պե՞ս ստեղծ­վեց այն, և ով­քե՞ր է­ին կանգ­նած բու­հի հիմ­ նադր­ման ա­կունք­նե­րում: - Ազ­գային բարձ­րա­գույն ու­սում­նա­կան հաս­տա­տու­ թյուն հիմ­նադ­րե­լու հա­մար

Հրաչյա Բայրամյան

վրաց ա­ռա­ջա­դեմ մտա­վո­րա­ կա­նու­թյու­նը պայ­քա­րը սկ­սել էր 19-րդ դա­րի 70-80-ա­կան թթ., բայց ցա­րա­կան կա­ռա­վա­ րու­թյան հա­մա­պա­տաս­խան մար­մին­նե­րը տաս­նա­մյակ­ներ շա­րու­նակ մեր­ժում է­ին` պատ­ ճա­ռա­բա­նե­լով, թե Վրաս­տա­նը պատ­րաստ չէ այդ­պի­սի բուհ ու­նե­նա­լու հա­մար: Այ­դու­հան­ դերձ, 1910-ա­կան թթ. Ռու­սաս­

տա­նի և Ար­ևե­լյան Եվ­րո­պայի հա­մալ­սա­րան­նե­րում ու ա­ռա­ ջա­տար գի­տա­կան կենտ­րոն­ նե­րում աշ­խա­տող վրա­ցի մի խումբ հայ­րե­նա­սեր գիտ­նա­ կան­ներ (Ի­վա­նե Ջա­վա­խիշ­ վի­լի, Ա­կա­կի Շա­նի­ձե, Շալ­վա Նու­ցու­բի­ձե, Պետ­րե Մե­լի­քիշ­ վի­լի, Առ­նոլդ Չի­քո­բա­վա և այլք) կազ­մա­կերպ­չա­կան լայն գոր­ծու­նե­ու­թյուն ծա­վա­լե­ցին և,

ի վեր­ջո, կա­րո­ղա­ցան ի­րա­կա­ նաց­նել տա­րի­նե­րի ի­րենց փայ­ փա­յած բաղ­ձան­քը: 1917 թ.-ի դեկ­տեմ­բե­րի 15ին Ա­նդր­կով­կա­սի կո­մի­սա­րի­ա­ տը հաս­տա­տեց հա­մալ­սա­րա­ նի հիմ­նա­կան կա­նո­նադ­րու­ թյու­նը։ Հա­մալ­սա­րանն իր դըռ­ նե­րը բա­ցեց 1918 թ. հուն­վա­րի 26-ին (նոր տո­մա­րով՝ փետըր­ վա­րի 8-ին)՝ վրաց ար­քա Դա­ վիթ Շի­նա­րա­րի (1089-1125) հի­շա­տա­կի օ­րը։ Ա­ռա­ջին դա­ սա­խո­սու­թյու­նը 1918 թ. հուն­ վա­րի 30-ին (նոր տո­մա­րով՝ փետր­վա­րի 12-ին) կար­դա­ցել է հա­մալ­սա­րա­նի հիմ­նա­դիր­նե­ րից մե­կը՝ պատ­մա­բան Ի­վա­նե Ջա­վա­խիշ­վի­լին։ 1918 թ.-ին հա­մալ­սա­րանն ու­ներ ըն­դա­մե­նը մեկ` ի­մաս­ տա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տետ` 460 ու­սա­նո­ղով և 90 ա­զատ ո­ւնկն­դիր­նե­րով: Ի դեպ, բու­հի հիմ­նադըր­ ման գա­ղա­փարն ակ­տի­վո­ րեն պաշտ­պա­նե­ցին նաև հայ մտա­վո­րա­կան­նե­րը, և նրանք ան­մասն չմ­նա­ցին այդ հան­ րա­շահ գոր­ծի հա­ջո­ղու­թյու­ նից։ Ա­ռա­ջի­նը, թերևս, Հով­ հան­նես Թու­մա­նյանն էր, որ սկզ­բուն­քային, մար­դա­սի­րա­ կան մո­տե­ցում ցու­ցա­բե­րեց և ի­րա­վա­բա­նա­կան ո­րո­շու­մից ըն­դա­մե­նը եր­կու օր ան­ց՝ 1917

թ. հոկ­տեմ­բե­րի 17-ին, հա­մալ­ սա­րա­նի վար­չու­թյան նա­խա­ գահ Գրի­գոլ Դի­ա­սա­մի­ձե­ին դի­մեց ջեր­մա­շունչ նա­մա­կով և նվի­րեց հա­րյուր ռուբ­լի (ոս­ կով)։ Ա­հա մի քա­նի տող մեծ բա­նաս­տեղ­ծի ող­ջույ­նի խոս­ քից. «­Մի­այն գի­տու­թյու­նը և գրա­կա­նու­թյունն ու ար­վեստն են լց­նում ժո­ղո­վուրդ­նե­րին բա­ ժա­նող վի­հը, և մի­այն դրանք կա­րող են ստեղ­ծել գա­լիք լա­ վա­գույն կյանքն ու ճշ­մա­րիտ մար­դուն։ Ո­ւս­տի Ձեզ հաս­կա­ նա­լի պետք է լի­նի այն ու­րա­ խու­թյու­նը, որ զգա­ցի ես, ե­րբ ի­մա­ցա վրա­ցա­կան հա­մալ­սա­ րան բա­ցե­լու լու­րը։­ Ես հի­աց­մուն­քով եմ պատ­ կե­րաց­նում հպարտ և ազ­նիվ վրա­ցուն, ով մայ­րե­նի լեզ­վով է ստա­նա­լու բարձ­րա­գույն կրթու­թյու­նը։ ...Խնդ­րում եմ Ձեզ՝ ո­ւմ հարկն է՝ հա­ղոր­դե՛ք իմ ջեր­ մա­գին ող­ջույ­նը այդ առ­թիվ և ըն­դու­նե՛ք իմ հա­մեստ լու­ման, ո­րը թերևս վրաց ծաղ­կող մշա­ կույ­թի մեծ շեն­քի ա­ղյուս­նե­րից մե­կը դառ­նա»։ - ­Հայտ­նի է, որ ԹՊՀ-ի գոր­ծու­նե­ու­թյան հենց սկզբից դա­սա­վանդ­վել են հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­ ներ, ստեղծ­վել է Հա­յա­գի­ տու­թյան ամ­բի­ոն...­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

- Այո՛, Թբի­լի­սի­ի պե­տա­ կան հա­մալ­սա­րա­նի հիմ­նադր­ման ա­ռա­ջին ի­սկ օր­վա­նից նրա ու­սում­նա­կան ծրագ­րե­ րում մտց­վել են հա­յա­գի­տա­ կան ա­ռար­կա­ներ` գրա­բար (դա­սա­վան­դել է Ա­կա­կի Շա­ նի­ձեն), աշ­խար­հա­բար (Դի­ միտ­րի Ղիփ­շի­ձե) և հայ հին պատ­մա­կան գրա­կա­նու­թյուն (Ի­վա­նե Ջա­վա­խիշ­վի­լի): 1918 թ. աշ­նանն Օ­դե­սայից Թբի­լի­ սի է հրա­վիր­վում ե­րի­տա­սարդ, բայց ար­դեն ճա­նաչ­ված գիտ­ նա­կա­նի համ­բավ վայե­լող Լևոն Մե­լիք­սեթ-Բե­կը (18901963): Հա­մալ­սա­րա­նի ղե­կա­ վա­րու­թյու­նը, չբա­վա­րար­վե­լով հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­նե­ րի դա­սա­վանդ­մամբ, 1922 թ. ստեղ­ծում է Հա­յա­գի­տու­թյան ամ­բի­ոն, ո­րը մինչև մահն ան­ փո­փոխ ղե­կա­վա­րում է պրո­ֆե­ սոր, հե­տա­գա­յում ՀԽՍՀ ԳԱ թղ­թա­կից ան­դամ Լ. Մե­լիք­սեթԲե­կը: 1945 թ. Ար­ևե­լա­գի­տու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տում բաց­վում է նաև Հա­յա­գի­տու­թյան բա­ ժան­մունք, որ­տեղ ըն­դուն­վում և ու­սա­նում են վրա­ցա­կան կրթու­թյուն ու­նե­ցող վրա­ցի, հայ և այ­լազ­գի պա­տա­նի­ներ ու աղ­ջիկ­ներ. նրանք ի­րենց ար­տադ­րա­կան պրակ­տի­կան ան­ց են կաց­նում Վրաս­տա­ նի հա­յաբ­նակ վայ­րե­րում և Հա­յաս­տա­նի շր­ջան­նե­րում: Այդ բաժ­նի շր­ջա­նա­վարտ­նե­ րից շա­տե­րը Վրաս­տա­նում և Հա­յաս­տա­նում ճա­նաչ­ված հա­յա­գետ­ներ են, վրա­ցա­գետ­ ներ, գի­տու­թյան ու մշա­կույ­թի գոր­ծիչ­ներ, դի­վա­նա­գետ­ներ, գե­ղար­վես­տա­կան գրա­կա­նու­ թյան (հայե­րե­նից վրա­ցե­րեն և վրա­ցե­րե­նից հայե­րեն) թարգ­ մա­նիչ­ներ, դա­սա­խոս­ներ, ու­ սու­ցիչ­ներ և այլ բնա­գա­վառ­նե­ րի աշ­խա­տող­ներ: ­Հա­յա­գետ­ներ պատ­րաս­ տե­լուց, հայոց լեզ­վի, հայ գրա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյան դա­սագր­քեր, ձեռ­նարկ­ներ, քրես­տո­մա­տի­ա­ներ, բա­ռա­ րան­ներ և ու­ղե­ցույց­ներ հրա­ տա­րա­կե­լուց բա­ցի՝ Հա­յա­գի­ տու­թյան ամ­բի­ո­նում գի­տա­հե­ տա­զո­տա­կան աշ­խա­տանք­ներ են տար­վում հետ­ևյալ ո­ւղ­ղու­ թյուն­նե­րով` հայ-վ­րա­ցա­կան լեզ­վա­կան-տեքս­տա­բա­նա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ, հայվրա­ցա­կան հա­մե­մա­տա­կան աղ­բյու­րա­գի­տու­թյուն, ազգագ­րա­գի­տու­թյուն, տեքս­տա­ բա­նու­թյուն, հայ-վ­րա­ցա­կան գրա­կան-մ­շա­կու­թային ա­ռըն­ չու­թյուն­ներ: Հա­յա­գի­տու­թյան ամ­բի­ո­նը (այժմ՝ Հա­յա­գի­տա­կան ո­ւղ­ ղու­թյուն) կոչ­ված է ա­նա­չառ լու­սա­բա­նե­լու հայ-վ­րա­ցա­ կան գի­տամ­շա­կու­թային կա­ պե­րի հան­գու­ցային հար­ցե­րը, նպաս­տե­լու մեր ժո­ղո­վուրդ­նե­ րի դա­րա­վոր բա­րե­կա­մու­թյան ու հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ամ­ րապնդ­մա­նը, շա­րու­նա­կե­լու հա­րյու­րա­մյակ­նե­րի ըն­թաց­

19

| www.ysu.am

քում ստեղծ­ված ու­սուց­ման ու գի­տու­թյան բա­րի ա­վան­դույթ­ նե­րը: Վ­րաս­տա­նի մայր բու­հում հա­յա­գի­տու­թյան զար­գաց­ման գոր­ծում ի­րենց վաս­տակն ու­ նեն ա­կա­նա­վոր գիտ­նա­կան­ ներ Լե­ոն (Ա­ռա­քել Բա­բա­խա­ նյան), Ստե­փան Լի­սի­ցյա­նը, Գևորգ Ա­սա­տու­րը, Հա­կոբ Մա­ նան­դյա­նը, Հայկ Ա­զա­տյա­նը, Ար­սեն Տեր­տե­րյա­նը, Ա­րա­րատ Ղա­րի­բյա­նը, Գուր­գեն Սևա­կը (Գ­րի­գո­րյան), Էդ­վարդ Ջր­բա­ շյա­նը, Գևորգ Ջա­հու­կյա­նը և ու­րիշ­ներ:­ Ի դեպ, Թբի­լի­սի­ի պե­տա­ կան հա­մալ­սա­րա­նը Հա­յաս­ տա­նից դուրս կր­թա­կան մի­ակ օ­ջախն է, որ­տեղ գոր­ծում է հա­յա­գի­տու­թյան գծով գի­տա­ կան աս­տի­ճան­ներ շնոր­հող մաս­նա­գի­տա­կան խոր­հուրդ: Հա­յա­գի­տու­թյան բնա­գա­վա­ռի ա­ռա­ջին ա­տե­նա­խո­սու­թյու­ նը, ը­նդ ո­րում՝ դոկ­տո­րա­կան, պաշտ­պան­վել է հենց այդ խորհր­դում (ա­տե­նա­խոս՝ Լ. Մե­լիք­սեթ-Բեկ, 4-ը նոյեմ­բե­րի, 1928 թ.): Հարկ է շեշ­տել նաև, որ գոր­ ծու­նե­ու­թյան սկզ­բից ի վեր հա­ մալ­սա­րա­նը հո­գե­հա­րա­զատ է ե­ղել վի­րա­հայ հան­րու­թյա­նը ոչ մի­այն ու­սում­նա­կան ծրագրե­ րում հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­ կա­ներ ա­պա­հո­վե­լու հա­մար, այլև այն ա­ռու­մով, որ վրա­ցի­ նե­րի հետ բարձ­րա­գույն կըր­ թու­թյուն ստա­նա­լու ի­րա­վունք է վե­րա­պահ­վել նաև վի­րա­հայ ե­րի­տա­սար­դու­թյա­նը, և բու­հը ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում կյանք է գոր­ծու­ղել տաս­նյակ պա­տա­ նի­նե­րի ու աղ­ջիկ­նե­րի։ Գի­տու­թյան տար­բեր բնա­ գա­վառ­նե­րի գծով (1966 թ.-ին Ե­ՊՀ-ի և ԹՊՀ-ի միջև կընք­ ված հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան պայ­մա­նագ­րի շր­ջա­նա­կում) այն­տեղ աս­պի­րան­տա­կան ու­ սում­նա­ռու­թյուն են ան­ցկաց­րել նաև Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­ մալ­սա­րա­նի շր­ջա­նա­վարտ­ներ և պաշտ­պա­նու­թյան ար­դյուն­ քում ստա­ցել թեկ­նա­ծո­ւա­կան

աս­տի­ճան­ներ։ Ի դեպ, ԹՀՊո­ւմ աս­պի­րան­տա­կան ու­սում­ նա­ռու­թյուն ան­ցած Ե­ՊՀ շըր­ ջա­նա­վարտ­նե­րի թվում է նաև Ձեր զրու­ցա­կի­ցը: - Ան­ցնե­լով հա­րյու­րա­ մյա ճա­նա­պարհ՝ այ­սօր զար­գաց­ման ի­՞նչ փու­լում է գտն­վում Թբի­լի­սի­ի Ի­վա­ նե Ջա­վա­խիշ­վի­լու ան­վան պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նը: - ­Նախ նշեմ, որ հա­մալ­ սա­րա­նի 100-ա­մյա­կի հան­դի­ սու­թյուն­նե­րը տե­ղի են ու­նե­ նում ՅՈՒ­ՆԵՍ­ԿՕ-ի հո­վա­նու ներ­քո։ Բա­րե­կամ ե­րկր­նե­րի ա­ջակ­ցու­թյամբ ո­րո­շու­մը Փա­ րի­զում կա­յա­ցած 39-րդ գա­ գաթ­նա­ժո­ղո­վում ըն­դու­նել է Մի­ա­վոր­ված ազ­գե­րի կր­թու­ թյան, գի­տու­թյան և մշա­կույ­թի կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը։­ Ինչ վե­րա­բե­րում է ԹՊՀ-ի զար­գաց­ման ներ­կա փու­լին, ա­պա այժմ առ­կա և հե­ռա­կա ու­սուց­մամբ 22/16 ֆա­կուլ­տետ­ նե­րում սո­վո­րում են ա­վե­լի քան 22 հա­զար վրա­ցի և 600 օ­տա­ րերկ­րա­ցի ու­սա­նող­ներ: Դա­ սա­խոս­նե­րի թի­վը հաս­նում է 3275-ի, ո­րոն­ցից 55-ն ա­կա­դե­ մի­կոս և ա­կա­դե­մի­այի թղ­թա­ կից ան­դամ են, 595-ը՝ պրո­ֆե­ սոր և գի­տու­թյուն­նե­րի դոկ­տոր, 1246-ը՝ դո­ցենտ և գի­տու­թյուն­ նե­րի թեկ­նա­ծու: Ու­սում­նա­կան գոր­ծըն­թա­ցը սպա­սար­կում են 60 լա­բո­րա­տո­րի­ա­ներ և կա­ բի­նետ­ներ: Գոր­ծում են վե­րա­ պատ­րաստ­ման ե­րեք ֆա­կուլ­ տետ­ներ, նա­խա­պատ­րաս­ տա­կան ֆա­կուլ­տետ ար­տա­ սահ­մա­նյան քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար: 139 ամ­բի­ոն­նե­րում կադ­րեր են պատ­րաստ­վում գրե­թե 50 մաս­նա­գի­տու­թյուն­ նե­րի գծով: ­Դեռևս խորհր­դային տա­րի­ նե­րին հա­մալ­սա­րա­նում ծնունդ ա­ռել, զար­գա­ցել և հա­մաշ­ խար­հային ճա­նաչ­ման են ար­ ժա­նա­ցել մի շարք դպ­րոց­ներ, ի­նչ­պես` մա­թե­մա­տի­կա­կա­նը, հո­գե­բա­նա­կա­նը, ի­սկ վրա­ցա­ գի­տու­թյու­նը դար­ձել է մի­ջազ­

գային գի­տա­կան դիս­ցիպ­ լին: Հատ­կան­շա­կան են նաև պատ­մա­գի­տա­կան (հիմ­նա­ դիր՝ Ի­վա­նե Ջա­վա­խիշ­վի­լի), գրա­կա­նա­գի­տա­կան (Կոր­նե­լի Կե­կե­լի­ձե), ի­բե­րա­կով­կա­սյան լեզ­վա­բա­նու­թյան (Ար­նոլդ Չի­ քո­բա­վա, Գի­որ­գի Ա­խվ­լե­դի­ ա­նի), դա­սա­կան բա­նա­սի­րու­ թյան (Սի­մոն Ղաուխ­չիշ­վի­լի), ար­ևե­լա­գի­տու­թյան (Գի­որ­գի Ծե­րե­թե­լի) դպ­րոց­նե­րը: Վ­րաս­տա­նի մայր բու­հը հա­մաշ­խար­հային հա­մալ­սա­ րան­նե­րի վար­կա­նի­շով Եվ­րո­ պայի 400 հա­մալ­սա­րան­նե­րի ցան­կում է և զբա­ղեց­նում է 301րդ տե­ղը, Հա­մալ­սա­րան­նե­րի մի­ջազ­գային ա­սո­ցի­ա­ցի­այի ան­դամ է, գի­տա­կան սերտ հա­ մա­գոր­ծակ­ցու­թյան մեջ է 50 ե­րկր­նե­րի ա­վե­լի քան 175 հա­ մալ­սա­րան­նե­րի և հե­տա­զո­տա­ կան կենտ­րոն­նե­րի հետ: Մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան շր­ջա­նա­կում հատ­կա­պես նշա­նա­կա­լից են հա­մալ­սա­րա­նա­կան ֆի­ զի­կոս­նե­րի մաս­նակ­ցու­թյու­ նը ATLAS ծրագ­րում, ո­րն ի­րա­կա­նաց­վում է Մի­ջազ­ գային հե­տա­զո­տու­թյան եվ­ րո­պա­կան կենտ­րո­նում (Ժնև), FAIR ծրագ­րում (Facility for Antiproton and lon Researah), ո­րի կեն­սա­գոր­ծու­մը ծրագըր­ ված է Դարմշ­տատ­դի (Գեր­ մա­նի­ա) հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րի բա­զայի հի­ման վրա։ ­Հարկ է նշել, որ ATLAS գի­տա­փոր­ձը մարդ­կու­թյան պատ­մու­թյան մեջ ա­մե­նա­ մասշ­տա­բայի­նը և ա­մե­նա­թան­ կար­ժեքն է. ար­դյուն­քը մե­ծա­ գույն նշա­նա­կու­թյուն կու­նե­նա տի­ե­զեր­քի ա­ռա­ջաց­ման և կա­ ռուց­ված­քի մա­սին գի­տե­լիք­նե­ րի կա­տա­րե­լա­գործ­ման հա­ մար։ ­Հետ­խորհր­դային շր­ջա­նում հա­մալ­սա­րա­նի գոր­ծու­նե­ու­ թյան մեջ նշա­նա­կա­լից վե­րա­ փոխ­ման սկիզբ կա­րե­լի է հա­ մա­րել 1994 թ.-ի ապ­րի­լի 25-ը, ե­րբ գի­տա­կան մեծ խոր­հուրդն ըն­դու­նեց «­Հա­մա­հա­մալ­սա­րա­

նա­կան կր­թու­թյան ռե­ֆոր­մի հայե­ցա­կար­գը», ո­րի հի­ման վրա 1994 թ. հա­մալ­սա­րա­նը լի­ո­վին ան­ցավ կր­թու­թյան եր­ կաս­տի­ճան ձևին (1992 թ.-ից ար­դեն ան­ցել էր փու­լային տար­բե­րա­կին) և հիմք դրեց հա­մաեվ­րո­պա­կան կր­թու­թյան տա­րած­քում ին­տեգր­վե­լուն: ­Հա­մալ­սա­րանն ու­նի հրա­ տա­րակ­չու­թյուն (գոր­ծում է 1933 թ.-ից), տպա­րան (1923 թ.ից), գրա­դա­րան՝ 8 մի­լի­ոն մի­ա­ վոր գր­քով, ը­ստ ճյու­ղե­րի (1919 թ.-ից) լույս է տես­նում «Թ­բի­լի­ սի­ի հա­մալ­սա­րա­նի աշ­խա­տու­ թյուն­ներ» ժո­ղո­վա­ծուն, 1933 թ.-ին ստեղծ­վել է հա­մալ­սա­րա­ նի ար­խի­վը, ու­նի հան­րա­կա­ ցա­րան՝ 5 մաս­նա­շեն­քով: 1999 թ.-ին հիմ­նադր­վել է Կով­կա­սի բիզ­նե­սի դպ­րո­ցը։ 1994 թ.-ի­ն՝ 64 տար­վա ը­նդ­ մի­ջու­մից հե­տո, վե­րա­կանգնը­ վել է բժշ­կա­կան բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան ա­վան­դույ­թը. նախ Կեն­սա­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տում բաց­վել է բժշ­կի մաս­նա­ գի­տու­թյուն, ի­սկ 2000 թ.-ին ձևա­վոր­վել է Բժշ­կա­կան ան­ կախ ֆա­կուլ­տե­տը, ստեղծ­վել է հա­մա­հա­մալ­սա­րա­նա­կան կլի­ նի­կա­նե­րի ա­սամբ­լե­ա՝ նյու­թա­ տեխ­նի­կա­կան հա­րուստ բա­ զայով և բարձ­րո­րակ մաս­նա­ գետ­նե­րով, ո­րոնց տրա­մադ­րու­ թյան ներ­քո է հա­մալ­սա­րա­նի դի­ագ­նոս­տի­կայի կենտ­րո­նը: 1996 թ.-ից գոր­ծում է «­Դա­ սագր­քեր ու­սա­նող­նե­րի հա­ մար» ծրա­գի­րը։ Լույս է տես­ նում եր­կու լրա­գիր՝ «Թ­բի­լի­սի­ի հա­մալ­սա­րան» (1927 թ.-ից) և «Վ­րա­ցա­կան հա­մալ­սա­րան» (1998 թ.-ից): ­Հա­մալ­սա­րա­նում գոր­ծում են մի քա­նի թան­գա­րան­ներ՝ պատ­մու­թյան և վրա­ցա­կան ար­տա­գաղ­թի, հան­քա­բա­նու­ թյան, ե­րկ­րա­բա­նու­թյան և հնէ­ ա­բա­նու­թյան, աշ­խար­հագ­րու­ թյան, կեն­դա­նա­բա­նու­թյան, բու­սա­բա­նու­թյան: Հա­մալ­սա­րա­նում ա­մեն տա­րի ան­ց են կաց­վում ու­սա­ նող­նե­րի գի­տա­կան կոն­ֆե­ րանս­ներ: Ե­րի­տա­սարդ­ներն ակ­տի­վո­րեն մաս­նակ­ցում են գե­ղար­վես­տա­կան ի­նք­նա­ գոր­ծու­նե­ու­թյան խմ­բե­րին: Ստեղծ­վել են կա­մե­րային ե­րաժշ­տու­թյան նվա­գա­խումբ, մի­ա­վո­րյալ ե­րգ­չա­խումբ, ժո­ ղովր­դա­կան թատ­րոն, տղա­ նե­րի և օ­րի­որ­դաց ժա­մա­նա­ կա­կից պա­րե­րի հա­մույթ­ներ, մեկ դե­րա­սա­նի և մն­ջա­խա­ղի թատ­րոն, «­Մեր­մի­սի» թատ­րոն ստու­դի­ա, ե­րի­տա­սարդ­նե­րի շր­ջա­նում ա­ռանձ­նա­հա­տուկ հե­ղի­նա­կու­թյուն է վայե­լում Ու­ րախ­նե­րի և հնա­րա­միտ­նե­րի ա­կում­բը:­ Ակն­հայտ են հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­նե­րի մար­զա­կան հա­ ջո­ղու­թյուն­նե­րը. ու­սա­նող­ներն ակ­տի­վո­րեն մր­ցույթ­նե­րի են մաս­նակ­ցում ի­նչ­պես Վրաս­ տա­նում, այն­պես էլ ար­տա­

______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 20 ¦

20

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

______________________________

«Ար­ցա­խի տուն». ու­սա­նո­ղա­կան նոր կենտ­րո­ն ԵՊՀ-ում

§ êÏǽµÁ` ¿ç 19

սահ­մա­նում՝ հա­ջո­ղու­թյամբ պաշտ­ պա­նե­լով հա­մալ­սա­րա­նի ու ե­րկ­րի մար­զա­կան պա­տի­վը: Հա­վե­լեմ նաև, որ վրաց ժո­ղո­ վուրդն իր մայր բու­հը սի­րով ու պատ­ կա­ռան­քով կո­չում է «Ս­պի­տակ տա­ ճար»: - Եր­ևա­նի և Թբի­լի­սի­ի մայր բու­ հե­րի միջև խորհր­դային տա­րի­նե­ րին սերտ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն է ծա­վալ­վել: Ի­նչ­պի­սի՞ն է ի­րա­վի­ ճակն այ­սօր: - Խորհր­դային հա­մա­կար­գի կազ­ մա­լու­ծու­մից ան­մի­ջա­պես հե­տո օ­տար­վե­լու շունչ էր զգաց­վում բա­ րե­կամ հա­մալ­սա­րան­նե­րի միջև: Այդ բա­ցը լրաց­նե­լու ա­ռա­ջին քայ­լը կա­ տար­վեց 2006 թ. մայի­սի կե­սե­րին, ե­րբ Ե­ՊՀ-ո­ւմ կազ­մա­կերպ­վեց վրա­ ցա­կան պոե­զի­այի փա­ռա­տոն՝ Ե­ՊՀ նո­րըն­տիր ղե­կա­վա­րու­թյան, Հայ բա­ նա­սի­րու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ֆե­ սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի և ու­սա­ նո­ղու­թյան ակ­տիվ մաս­նակ­ցու­թյամբ: Անց­կաց­վեց հայ-վ­րա­ցա­կան գրա­ կան-մ­շա­կու­թային ա­ռն­չու­թյուն­նե­րին նվիր­ված գի­տա­կան նս­տաշր­ջան: Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը հան­ դի­պում ու­նե­ցավ ՀՀ-ո­ւմ Վրաս­տա­նի ար­տա­կարգ և լի­ա­զոր դես­պան Ռևազ Գա­չե­չի­լա­ձե­ի հետ, ին­չին հա­ջոր­դեց Ե­ՊՀ պատ­վի­րա­կու­թյան այ­ցը Բա­ թու­մի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րան, որ­ տեղ կնք­վեց հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան ու բա­րե­կա­մու­թյան պայ­մա­նա­գիր: Այ­նու­հետև Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը և ԹՊՀ ռեկ­տոր Գի­որ­գի Խու­բո­ւան ստո­ րագ­րե­ցին կր­թա­կան, գի­տա­կան և մշա­կու­թային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան պայ­մա­նա­գիր: 2007 թ.-ին Եր­ևա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նում ստեղծ­վեց վրա­ ցա­գի­տու­թյան հայ­կա­կան կենտ­րոն (այժմ՝ Ե­ՊՀ ՀՀԻ հայ-վ­րա­ցա­կան հա­ րա­բե­րու­թյուն­նե­րի բա­ժին): Վե­րըն­ձյուղ­ված հա­մա­գոր­ծակ­ ցու­թյան ի­րո­ղու­թյուն էր կենտ­րո­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ 2008 թ. ապ­րի­ լի 8-11-ը հրա­վիր­ված գի­տա­ժո­ղո­ վը, ո­րը բա­վա­կա­նին ը­նդ­գր­կուն էր. զե­կու­ցում­նե­րով հան­դես ե­կան նաև Թբի­լի­սի­ի հա­մալ­սա­րա­նի հա­յա­գի­ տու­թյան ո­ւղ­ղու­թյան դա­սա­խոս­ներ և գի­տաշ­խա­տող­ներ: Այդ մի­ջո­ցա­ռու­ մը դար­ձավ գի­տակր­թա­կան ա­ռն­չու­ թյուն­նե­րի տպա­վո­րիչ է­ջե­րից մե­կը և լայ­նո­րեն լու­սա­բան­վեց Հա­յաս­տա­նի ու Վրաս­տա­նի զանգ­վա­ծային լրատ­ վա­կան մի­ջոց­նե­րով: 2010 թ. մայի­սի 3-ին Ե­ՊՀ-ո­ւմ հյու­ րըն­կալ­վեց Ա­խալց­խայի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի պատ­վի­րա­կու­թյու­նը: Ստո­րագր­վեց հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան ևս մեկ հու­շա­գիր, ի­սկ հոկ­տեմ­բե­րին ԹՊՀ ռեկ­տո­րի պաշ­տո­նա­կա­տար Ա­լեք­սանդր Կվի­տաշ­վի­լի­ի և Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նի միջև տե­ղի ու­նե­ցավ հա­մընդ­հա­նուր խն­դիր­նե­րի ե­րկ­կող­մա­նի քն­նար­կում: 2012 թ. հոկ­տեմ­բե­րի 6-ին Թբի­ լի­սի­ի հա­մալ­սա­րա­նում ան­ցկաց­վեց Սա­յաթ-Նո­վայի 300-ա­մյա­կին նվիր­ ված գի­տա­կան հա­մա­տեղ կոն­ֆե­ րանս, որ­տեղ զե­կու­ցում­նե­րով հան­ դես ե­կան նաև Ե­ՊՀ մի շարք դա­սա­ խոս­ներ: Բա­րե­կա­մա­կան կա­պերն ու հա­մա­տեղ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը շա­րու­ նակ­վում են:

­ ետր­վա­րի 20-ին Ե­ՊՀ գրա­դա­ Փ րա­նի ճե­մաս­րա­հում տե­ղի ու­ նե­ցավ տո­նա­կան մի­ջո­ցա­ռում՝ նվիր­ված Ար­ցա­խյան շարժ­ման 30-ա­մյա­կին ու «Ար­ցա­խի տուն» գի­տակր­թա­կան և մշա­կու­թային ու­սա­նո­ղա­կան կենտ­րո­նի բաց­ մա­նը: Ք­նար Մի­սա­կյան ­Մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա է­ին Ե­ՊՀ ռեկ­ տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը, Ե­ՊՀ պրո­ռեկ­ տոր­ներ, ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի ղե­կա­ վար­ներ, ֆա­կուլ­տետ­նե­րի դե­կան­ներ, պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, ու­սա­նող­ներ և հյու­ րեր: ԵՊՀ ռեկ­տո­րը ող­ջույ­նի խոս­քում փաս­տեց, որ ու­ղիղ 30 տա­րի ա­ռաջ մեր կյան­քում տե­ղի ու­նե­ցավ բե­կում­նային շր­ջա­դարձ, ո­րը կան­խո­րո­շեց մեր ժո­ ղովր­դի և մեր ան­կա­խու­թյան գա­լիք ճա­ նա­պար­հը. «Այս 30 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­ քում մեր ժո­ղո­վուրդն ան­ցավ պայ­քա­րի, մա­քա­ռում­նե­րի, կեն­սա­հաս­տատ­ման մի փայ­լուն ճա­նա­պարհ, և այ­սօր մենք քա­ղում ե­նք Ար­ցա­խյան գո­յա­պայ­քա­րի նոր շր­ջա­նի պտուղ­նե­րը՝ նախ­ևա­ռաջ ան­կախ պե­տա­կա­նու­թյան տես­քով: Մեր եր­կիրն այ­սօր ան­կախ է, ա­զատ: Ա­զատ է նաև Ար­ցա­խը: Եվ մեր եր­կու հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րում մե­ծա­նում է սե­րունդ, ո­րն ա­զա­տու­թյան ծնունդ է, ո­րը պատ­րաստ է պայ­քա­րե­լու իր ա­զա­

տու­թյան, իր եր­ջան­կու­թյան և հա­րա­ զատ ժո­ղովր­դի պայ­ծառ ա­պա­գայի հա­ մար»: ­Խո­սե­լով ու­սա­նո­ղա­կան նոր կենտ­ րո­նի մա­սին՝ Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը նշեց, որ դրա ստեղ­ծու­մը վա­ղուց սպաս­ված ի­րո­ղու­թյուն է. «Այն մեր ու­սա­նո­ղա­կան կա­ռույց­նե­րի և ու­սա­նո­ղա­կան ղե­կա­ վար մար­մին­նե­րի՝ դե­պի Ար­ցախ ո­ւղ­ ղորդ­ման գոր­ծու­նե­ու­թյան պտուղն է: Տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րը և ա­ռա­ջին հեր­թին մեր ու­սա­ նող­նե­րը տար­բեր ա­ռիթ­նե­րով բազ­միցս ե­ղել են Ար­ցա­խում, ին­չի ար­դյուն­քում նրանք նոր հա­յաց­քով ու նոր փի­լի­սո­ փա­յու­թյամբ են մո­տե­նում մեր պայ­քա­ րին, մեր ան­կա­խու­թյա­նը և մեր ա­զա­ տու­թյա­նը: Ու­զում եմ հա­մալ­սա­րա­նի ղե­կա­վա­րու­թյան ա­նու­նից ող­ջու­նել այն ու­սա­նող­նե­րին, ով­քեր հղա­ցան այս միտ­քը և ստեղ­ծե­ցին «Ար­ցա­խի տուն» կենտ­րո­նը»: Ու­սա­նո­ղա­կան նոր կենտ­րո­նի հիմ­ նա­դիր Հայ­րա­պետ Նա­վա­սար­դյա­նի հա­վաստ­մամբ՝ կենտ­րո­նի նպա­տակն է Ար­ցա­խը ներ­կա­յաց­նել ոչ թե որ­պես ռազ­մա­կան հա­կա­մար­տու­թյան գո­տի, այլ նպաս­տել Ար­ցա­խի մշա­կու­թային ժա­ռան­գու­թյան, գի­տա­կան և կր­թա­կան գոր­ծու­նե­ու­թյան ճա­նաչ­մա­նը: «­Կենտ­րոնն ի­րո­ղու­թյուն դար­ձավ Ե­ՊՀ ռեկ­տո­րի աշ­խա­տա­կազ­մի ղե­կա­ վար Ա­լիկ Ղա­րի­բյա­նի և իմ ըն­կեր­նե­ րի ա­ջակ­ցու­թյան շնոր­հիվ: «Ար­ցա­խի տունն» իր կր­թա­կան գոր­ծա­ռույ­թով կփոր­ձի մի­ա­վո­րել ոչ մի­այն Հա­յաս­ տա­նի, այլև Ար­ցա­խի և Սփյուռ­քի ու­

սա­նո­ղու­թյա­նը: Կազ­մա­կեր­պե­լու ե­նք տա­րաբ­նույթ մի­ջո­ցա­ռում­ներ: Այ­սօր ար­դեն մեկ­նար­կել է ա­դր­բե­ջա­նե­րե­նի ու­սու­ցու­մը, ո­րի նպա­տակն ազ­գային ան­վտան­գու­թյան խն­դիր­նե­րի լուծ­մանն օ­ժան­դա­կելն է»,- մեզ հետ զրույ­ցում փաս­տեց Հայ­րա­պետ Նա­վա­սար­դյա­նը:­ Ու­սա­նո­ղա­կան նոր կենտ­րո­նի հիմ­ նա­դիր­նե­րը Ե­ՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող­ներ Հայ­րա­պետ Նա­վա­սար­դյա­նը, Ռո­մե­լա Գու­լյան­ցը և Ան­նա Ցի­ցյանն են: Կենտ­

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

րո­նի խորհր­դա­նի­շը 3 նռ­ներն ե­ն՝ Հա­յաս­տա­նը, Սփյուռ­քը և նրանց գր­կում՝ Ար­ցա­խը:­ Ար­ցա­խյան շարժ­ման 30-ա­մյա­կին և նոր կենտ­րո­նի բաց­մա­նը նվիր­ված մի­ջո­ցառ­ ման հան­դի­սա­վոր ա­րա­րո­ղու­ թյան հա­մեր­գային ծրա­գի­րը կազ­մա­կերպ­վել էր Ե­ՊՀ մշա­ կույ­թի կենտ­րո­նի կող­մից, ո­րի սա­նե­րը հան­դես ե­կան եր­գի, պա­րի կա­տա­րում­նե­րով, ի­նչ­ պես նաև տա­րազ­նե­րի ցու­ցադ­ րու­թյամբ, ո­րոնք տրա­մադ­րել էր «­Տե­րյան» մշա­կու­թային կենտ­րո­նը: Հա­մեր­գային ծրագ­րի ըն­թաց­քում հան­դես ե­կան նաև հայտ­նի ե­րգ­չու­հի Գա­յա Ար­զու­մա­նյա­նը և եր­գիչ Տիգ­րան Կա­րա­պե­տյա­նը: «Ար­ցա­խի տուն» կենտ­րո­ նի ծնուն­դը նշա­նա­վոր­վել էր նաև «­Մե­գե­րյան կար­պետ» ըն­կե­րու­թյան կող­մից տրա­ մադր­ված գոր­գե­րի ցու­ցադ­րու­ թյամբ, ո­րոնք զար­դա­րել է­ին Ե­ՊՀ գրա­դա­րա­նի ճե­մաս­րա­ հը՝ ա­պա­հո­վե­լով մշա­կու­թային մի­ջա­վայ­րը: Մի­ջո­ցառ­ման ա­վար­տին հան­դի­սա­վար­ներն ա­ջակ­ցու­ թյան հա­մար շնոր­հա­կա­լու­ թյուն հայտ­նե­ցին Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­մո­նյա­նին, նրա աշ­ խա­տա­կազ­մի ղե­կա­վար Ա­լիկ Ղա­րի­բյա­նին, Ե­ՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նին, «­Տե­րյան» մշա­ կու­թային կենտ­րո­նին, «­Մե­գե­ րյան կար­պետ» ըն­կե­րու­թյա­նը և «­Մա­րաշ­լե­ան ռետ­րո ֆո­տո ա­տե­լի­ե» ստու­դի­ային: Հ.Գ.: Նոր կենտ­րո­նի բաց­ ման հան­դի­սա­վոր ա­րա­րո­ղու­ թյան օ­րը պա­տա­հա­կան չէր ը­նտր­ված: 30 տա­րի ա­ռաջ՝ 1988 թ.-ի փետր­վա­րի 20-ին, ԼՂԻՄ-ի մարզ­խորհր­դի ար­ տա­կարգ նս­տաշր­ջա­նը, հա­մա­ ձայն ԽՍՀՄ Սահ­մա­նադ­րու­ թյան, դի­մել է ա­դր­բե­ջա­նա­կան ԽՍՀ, հայ­կա­կան ԽՍՀ և ԽՍՀՄ Գե­րա­գույն խոր­հուրդ­նե­րին՝ ԼՂԻՄ-ն Ա­դր­բե­ջա­նի կազ­մից դուրս բե­րե­լու և Խորհր­դային Հա­յաս­տա­նի կազ­մի մեջ ը­նդ­ գր­կե­լու հա­մար:

21

| www.ysu.am

Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետում բացվեց ՀայաստանԻրան բարեկամության լսարանը ­ ետր­վա­րի 12-ին Ե­ՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­ Փ բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տում տե­ղի ու­նե­ցավ «­Հա­յաս­տան-Ի­րան բա­րե­կա­մու­թյան լսա­րա­ նի» բաց­ման հան­դի­սա­վոր ա­րա­րո­ղու­թյու­նը:

Կենտրոնում՝ Գեղամ Գևորգյան և Սեյեդ Քազեմ Սաջադի

­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան ­Մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա է­ին Հա­յաս­ տա­նում Ի­րա­նի Իս­լա­մա­կան Հան­րա­ պե­տու­թյան (Ի­ԻՀ) ար­տա­կարգ և լի­ա­ զոր դես­պան Սեյեդ Քա­զեմ Սա­ջա­դին, Ե­ՊՀ գի­տա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան և մի­ջազ­գային հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան գծով պրո­ռեկ­տոր Գե­ղամ Գևոր­գյա­նը, Մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կան Գե­ղամ Պետ­րո­սյա­նը, ֆա­կուլ­տե­տի պրո­ֆե­սո­րա­դա­սա­խո­սա­ կան կազ­մի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, ու­սա­ նող­ներ, հյու­րեր: Դես­պան Սեյեդ Քա­զեմ Սա­ջա­դին նշեց, որ լսա­րա­նի բա­ցու­մը ևս մեկ ան­ գամ վկա­յում է այն մա­սին, որ Ի­րանն ու Հա­յաս­տա­նը պատ­րաս­տա­կամ են եր­ կու պե­տու­թյուն­նե­րի միջև ե­րկ­կող­մա­նի նպաս­տա­վոր, տրա­մա­բան­ված, փոխ­շա­ հա­վետ և բա­րե­կամ ժո­ղո­վուրդ­նե­րի մա­ կար­դա­կին հա­րիր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ը­նդ­լայն­մա­նը: Լ­սա­րա­նի պաշ­տո­նա­կան բաց­ման ա­րա­րո­ղու­թյու­նից հե­տո դես­պա­նը Պա­ լե­ան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում հան­դի­պում ու­նե­ցավ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րի հետ: Պ­րո­ռեկ­տոր Գե­ղամ Գևոր­գյա­նը ող­ ջու­նեց հյու­րին, ի դեմս դես­պա­նի՝ շնոր­ հա­վո­րեց Ի­ԻՀ ժո­ղովր­դին Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան 39-րդ տա­րե­դար­ձի կա­պակ­ցու­թյամբ և խոս­քը փո­խան­ցեց դե­կան Գե­ղամ Պետ­րո­սյա­նին, ով հան­ գա­մա­նո­րեն ներ­կա­յաց­րեց հայ-ի­րա­ նա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի պատ­մու­

թյունն ու զար­գաց­ման փու­լե­րը: «­Հա­յաս­տա­նի և Ի­րա­նի միջև դի­վա­ նա­գի­տա­կան, մշա­կու­թային և տն­տե­սա­ կան ան­քակ­տե­լի կա­պե­րը դա­րե­րի պատ­ մու­թյուն ու­նեն: Ար­դեն 26 տա­րի է, ի­նչ մեր պե­տու­թյուն­նե­րը հա­մա­գոր­ծակ­ցում են մի­ջազ­գային տար­բեր կա­ռույց­նե­րի գոր­ծու­նե­ու­թյան շր­ջա­նա­կում՝ ի նպաստ եր­կու պե­տու­թյուն­նե­րի զար­գաց­մանն ու բար­գա­վաճ­մա­նը»,- նշեց պրո­ֆե­սո­րը և հա­վե­լեց, որ Մի­ջազ­գային հա­րա­բե­ րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տում բաց­ված լսա­րա­նը ոչ մի­այն նոր մղում կհա­ղոր­ դի մի­ջազ­գայ­նա­գետ ու­սա­նող­նե­րի հե­ տաքրքրու­թյուն­նե­րի ը­նդ­լայն­մա­նը դե­պի Ի­րանն ու ի­րա­նա­կան մշա­կույ­թը, այլև մե­ծա­պես կն­պաս­տի հայ-ի­րա­նա­կան բա­րե­կա­մա­կան կա­պե­րի խո­րաց­մա­նը: ­Սեյեդ Քա­զեմ Սա­ջա­դին էլ շնոր­հա­ կա­լու­թյուն հայտ­նեց Մայր բու­հի ղե­կա­ վա­րու­թյա­նը՝ ի դեմս ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­ մո­նյա­նի ու դե­կան Գե­ղամ Պետ­րո­սյա­ նի, և ան­դրա­դար­ձավ Ի­րան-Հա­յաս­տան ա­ռն­չու­թյուն­նե­րի պատ­մա­կան կար­ևոր ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին և դրանց նշա­նա­ կու­թյա­նը եր­կու ե­րկր­նե­րի միջև կա­պե­րի ը­նդ­լայն­ման ու զար­գաց­ման գոր­ծըն­թա­ ցում: ­Դես­պանն իր ե­լույ­թում ան­դրա­դար­ ձավ նաև քա­ղա­քա­կան ո­րոշ հար­ցե­ րի: Մաս­նա­վո­րա­պես պա­րոն Սա­ջա­դին նշեց, որ ներ­կա դրու­թյամբ է­ներ­գե­տի­ կայի ո­լոր­տում շատ լավ հա­մա­գոր­ծակ­ ցու­թյուն է ձևա­վոր­վել Հա­յաս­տա­նի հետ: «­Վեր­ջերս եր­կա­րաձգ­վեց միջ­կա­ռա­

վա­րա­կան պայ­մա­նա­գի­րը, ո­րը վե­րա­բե­ րում է գազ-է­լեկտ­րաէ­ներ­գի­այի դի­մաց հա­մա­ձայ­նու­թյա­նը, և ո­րի շր­ջա­նա­կում պետք է եր­րորդ է­լեկտ­րա­հա­ղորդ­ման գի­ ծը շա­հա­գործ­ման հանձն­վի։ Հու­սով եմ, որ մոտ ա­պա­գա­յում ծրա­գի­րը կյան­քի կկոչ­վի,- ա­սաց բա­նա­խո­սը և հա­վե­լեց,Ի­րա­նը պատ­րաստ է նաև գոր­ծար­կել եր­ կաթ­գի­ծը, բայց Հա­յաս­տա­նը ծրագ­րում պետք է ներդ­րող ներգ­րա­վի: Պար­զա­պես պետք է հա­մա­տեղ ներդ­րում­ներ ի­րա­կա­ նաց­նել այդ ո­լորտ­նե­րում: Դուք ա­ռա՛ջ ե­կեք, մենք հա­ջորդ քայ­լը կա­նենք»: ­Սեյեդ Քա­զեմ Սա­ջա­դին խո­սեց նաև Ար­ցա­խի մա­սին. «­Դուք չպետք է թույլ տաք, որ ձեր ե­րկ­րում հաս­տատ­ված խա­ ղաղ կյան­քը խարխլ­վի: Այն ի­րան­ցին, ո­րն այ­ցե­լում է Հա­յաս­տան, այս խա­ղաղ և հան­գիստ վի­ճա­կի հա­մար է այ­ցե­լում, ե­թե դա չլի­նի, այդ հնա­րա­վո­րու­թյունն էլ հայ­կա­կան կող­մը ձեռ­քից բաց կթող­ նի: Օ­րի­նակ՝ տա­րի­ներ են պա­հանջ­վել այս շեն­քի կա­ռուց­ման հա­մար, բայց այն ա­վե­րելն ըն­դա­մե­նը մի քա­նի օր­վա հարց է»:­ Ե­լույ­թից հե­տո Մի­ջազ­գային հա­ րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­ նող­նե­րը պարս­կե­րե­նով մի շարք հար­ ցեր ո­ւղ­ղե­ցին դես­պա­նին: Սեյեդ Քա­զեմ Սա­ջա­դին ոչ մի­այն հան­գա­մա­նա­լից պա­տաս­խա­նեց ե­րի­տա­սարդ հա­մալ­սա­ րա­նա­կան­նե­րի հար­ցե­րին, այլև իր գո­ հու­նա­կու­թյունն ու հի­աց­մունքն ար­տա­ հայ­տեց ու­սա­նող­նե­րի լեզ­վա­կան հմ­տու­ թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ:

22

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Բարձ­րա­գույն դա­տա­կան խորհր­դի նո­րըն­տիր 5 ան­դամ­նե­րը Ե­ՊՀ-ից ե­ն

Գագիկ Հարությունյան

Գևորգ Դանիելյան

Լիպարիտ Մելիքջանյան

Հայկ Հովհաննիսյան

Սերգեյ Մեղրյան

­ ետր­վա­րի 28-ին ՀՀ Փ Ազ­գային ժո­ղո­վը փակ գաղտ­նի քվե­ար­կու­թյամբ ը­նտ­րել է Բարձ­րա­գույն դա­տա­կան խորհր­դի 5 ան­դամ­նե­րին:

պրո­ֆե­սոր Գա­գիկ Հա­րու­թյու­ նյա­նը, ե­րկ­րորդ պաշ­տո­նում՝ Ե­ՊՀ սահ­մա­նադ­րա­կան ի­րա­ վուն­քի ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Գևորգ Դա­նի­ե­լյա­նը, եր­րորդ պաշ­տո­ նում՝ Ե­ՊՀ քա­ղա­քա­ցի­ա­կան ի­րա­վուն­քի ամ­բի­ո­նի դո­ցենտ Լի­պա­րիտ Մե­լիք­ջա­նյա­նը, չոր­րորդ պաշ­տո­նում՝ Ե­ՊՀ ի­րա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­ տի ամ­փո­փիչ ա­տես­տա­վոր­ ման հանձ­նա­ժո­ղո­վի ան­դամ Հայկ Հով­հան­նի­սյա­նը, ի­սկ հին­գե­րորդ պաշ­տո­նում՝ Ե­ՊՀ քա­ղա­քա­ցի­ա­կան դա­տա­վա­

րու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Սեր­ գեյ Մեղ­րյա­նը։ Խորհր­դի ա­ռա­ջին ե­րեք ան­դամ­ներն ը­նտր­վել են 5, վեր­ջին եր­կու­սը՝ 3 տա­րի ժամ­ կե­տով։ Հի­շեց­նենք, որ Բարձ­ րա­գույն դա­տա­կան խորհր­դի 10 ան­դամ­նե­րից 5-ին ը­նտ­րում է ԱԺ-ն, ի­սկ մյուս 5-ը կլի­նեն դա­տա­վոր­ներ, ո­րոնց մար­տի 1-ին ը­նտ­րել է ՀՀ դա­տա­վոր­նե­ րի ը­նդ­հա­նուր ժո­ղո­վը: ­Նոր Սահ­մա­նադ­րու­թյան հա­մա­ձայն` ՀՀ-ո­ւմ հենց բարձ­րա­գույն դա­տա­կան խոր­

հուրդն է լի­նե­լու դա­տա­կան հա­մա­կար­գի ղե­կա­վար մար­մի­ նը: Այն փո­խա­րի­նե­լու է Ար­դա­ րա­դա­տու­թյան խորհր­դին, սա­ կայն շատ ա­վե­լի ըն­դար­ձակ լի­ա­զո­րու­թյուն­նե­րով: ­Տե­ղե­կաց­նենք նաև, որ Բարձ­րա­գույն դա­տա­կան խոր­ հուրդն է հան­րա­պե­տու­թյան նա­խա­գա­հին ա­ռա­ջար­կե­լու նշա­նա­կել դա­տա­վոր­նե­րի, դա­տա­րան­նե­րի նա­խա­գահ­ նե­րի և Վճ­ռա­բեկ դա­տա­րա­նի պա­լատ­նե­րի նա­խա­գահ­նե­րի թեկ­նա­ծու­նե­րին: Բա­ցի դրա­

նից՝ այն լու­ծե­լու է նաև դա­ տա­վո­րին կար­գա­պա­հա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան են­ թար­կե­լու, լի­ա­զո­րու­թյուն­նե­րը դա­դա­րեց­նե­լու հար­ցե­րը, դա­ տա­վո­րի նկատ­մամբ քրե­ա­կան հե­տապն­դում հա­րու­ցե­լու կամ նրան ա­զա­տու­թյու­նից զր­կե­ լու վե­րա­բե­րյալ հա­մա­ձայ­նու­ թյուն տա­լու խն­դի­րը և այլն: Հ.Գ.: «Եր­ևա­նի հա­մալ­սա­ րան» թեր­թը շնոր­հա­վո­րում է Ե­ՊՀ աշ­խա­տա­կից­նե­րին և մաղ­թում բեղմ­նա­վոր աշ­խա­ տանք:

Ք­նար Մի­սա­կյան ­Խորհր­դի ան­դա­մի ա­ռա­ջին պաշ­տո­նում ը­նտր­վել է Սահ­ մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի նա­խա­գահ, Ե­ՊՀ սահ­մա­նադ­ րա­կան ի­րա­վուն­քի ամ­բի­ո­նի

Հար­գան­քի տուրք Սում­գայի­թի զո­հե­րի հի­շա­տա­կին

Մաս­նա­գի­տա­կան այ­ցե­լու­թյուն­նե­րը շա­րու­նակ­վում ե­ն ­ ետր­վա­րի 23-ին «Էֆ Էմ Դի Փ Քեյ Էլ Եվ­րո­պա» ՍՊԸ-ն Ե­ՊՀ ու­սա­նող­նե­րի և շր­ջա­նա­վարտ­ նե­րի հա­մար հայ­տա­րա­րել էր բաց դռ­նե­րի օր: ­ ­ ատ­րաս­տեց Պ Վար­դու­հի Զա­քա­րյա­նը

ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­ թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի «Ե­րի­ տա­սարդ մի­ջազ­գայ­նա­գետ­նե­րի ա­կումբ»-ի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ փետր­վա­րի 27-ին ֆա­կուլ­տե­տի շուրջ 300 ու­սա­նող­ներ դե­կան, պրո­ֆե­սոր Գե­ղամ Պետ­րո­սյա­ նի հետ 1988 թ.-ի սում­գայի­թյան ջար­դե­րի 30-րդ տա­րե­լի­ցի կա­ պակ­ցու­թյամբ այ­ցե­լե­ցին Ծի­ ծեռ­նա­կա­բեր­դի հու­շա­հա­մա­լիր՝ հար­գան­քի տուրք մա­տու­ցե­լու ան­մեղ զո­հե­րի հի­շա­տա­կին: Պատ­րաս­տեց ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյա­նը

­Հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րը ծաղ­կեպսակ դրե­ցին Սում­գայի­թի զո­հե­րի հի­շա­տա­կը հա­վեր­ժաց­նող խաչ­քա­րի մոտ, որ­տեղ ե­լույթ ու­նե­ցավ Մի­ջազ­ գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­ տի 3-րդ կուր­սի ու­սա­նո­ղու­հի Ա­նա­հիտ Ղա­զա­րյա­նը. «Ան­ցել է շուրջ 30 տա­րի, սա­կայն ջար­դե­րի կազ­մա­կեր­պիչ­ներն այդ­պես էլ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան չեն են­թարկ­վել: Այն պե­տու­թյուն­նե­ րը, ո­րոնք խախ­տում են մի­ջազ­գային օ­րեն­քը և ոտ­նա­հա­րում են ազ­գե­րի ի­նք­ նո­րոշ­ման ի­րա­վուն­քը, ա­վե­լին՝ ի­րա­ գոր­ծում են ցե­ղաս­պան գոր­ծո­ղու­թյուն­ ներ, այդ հան­ցան­քի հա­մար վաղ թե ո­ւշ դա­տա­պարտ­վե­լու են, ի­սկ Ա­դրբե­ջա­նի հա­մար այդ օ­րը ան­պայ­ման գա­լու է»:­ Այ­նու­հետև ու­սա­նող­ներն այ­ցե­լե­ցին Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան ի­նս­տի­տուտթան­գա­րան:

Այ­ցե­լու­թյու­նը կազ­մա­կերպ­վել էր Ե­ՊՀ շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և կա­րի­ե­րայի կենտ­րո­նի ու ըն­կե­րու­թյան հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան շր­ջա­նա­կում:­ ԵՊՀ քի­մի­այի, կեն­սա­բա­նու­թյուն, ին­ֆոր­մա­տի­կայի և կի­րա­ռա­կան մա­թե­ մա­տի­կայի, մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­

նի­կայի, ֆի­զի­կայի, ռա­դի­ո­ֆի­զի­կայի ֆա­կուլ­տետ­նե­րի ա­վար­տա­կան կուր­սե­ րի ու­սա­նող­նե­րին ու շր­ջա­նա­վարտ­նե­ րին ող­ջու­նեց ըն­կե­րու­թյան փոխտ­նօ­ րեն Կա­րա­պետ Դավ­թյա­նը: Ներ­կա­յաց­նե­լով ըն­կե­րու­թյան գոր­ ծու­նե­ու­թյու­նը՝ փոխտ­նօ­րե­նը խոս­քը փո­խան­ցեց հա­մա­պա­տաս­խան ո­ւղ­ ղու­թյուն­նե­րի պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րին, ովքեր պա­տաս­խա­նե­ցին նաև այ­ցի մաս­նա­կից­նե­րի հար­ցե­րին:­ Այ­ցե­լու­թյան ըն­թաց­քում հա­մալ­սա­ րա­նա­կան­նե­րին նաև աշ­խա­տան­քային ո­ւղ­ղու­թյուն­նե­րի պա­տաս­խա­նա­տու­նե­ րի կող­մից ան­ցկաց­վող հար­ցազ­րույց­ նե­րին մաս­նակ­ցե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ձեռ­վեց:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

23

| www.ysu.am

Սար­գիս Քե­լյան. «­...Եր­ջա­նիկ լի­նում են օ­րե­րը, այլ ոչ թե կյան­քը» «Լ­սա­րա­նից դուրս» խո­րագ­րի մեր հեր­թա­կան զրու­ցա­կի­ցը՝ Աշ­խար­հագ­րու­թյան և ե­րկ­րա­ բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի սեր­ վի­սի ամ­բի­ո­նի դա­սա­խոս Սար­գիս Քե­լյա­նը, եր­ջան­կու­ թյան իր բա­նաձևն ու­նի՝ լավ ըն­տա­նիք, ըն­կեր­ներ ու ան­ձնա­ կան ձեռք­բե­րում­ներ: Նրա կար­ ծի­քով, հա­ճե­լի հի­շո­ղու­թյուն­ ներ ու պա­հեր ի­նք­ներս ե­նք ստեղ­ծում... Սլա­վա Բա­դա­լյան - Ծնն­դյան թի­վը և վայ­րը...

- Ծն­վել եմ 1986 թ.-ի օ­գոս­տո­սի 27-ին Եր­ևա­նում: Բնիկ եր­ևան­ցի եմ: - Ծնող­նե­րը...

- Հայրս մաս­նա­գի­տու­թյամբ զին­ վո­րա­կան էր, մայրս՝ ման­կա­վարժ: Ցա­վոք, եր­կուսն էլ կյան­քից վա­ղա­ ժամ հե­ռա­ցել ե­ն...

- Կր­թու­թյու­նը...

- Ա­վար­տել եմ Ե­ՊՀ ե­րկ­րա­բա­նու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տը: Տեխ­նի­կա­կան գի­ տու­թյուն­նե­րի թեկ­նա­ծու եմ, դո­ցենտ: - Աշ­խա­տան­քային փոր­ձը...

- Որ­պես տե­սուչ աշ­խա­տել եմ «Ար­ մե­նի­ա» («Զ­վարթ­նոց») մի­ջազ­գային օ­դա­նա­վա­կա­յա­նում: Թեկ­նա­ծո­ւա­ կան ա­տե­նա­խո­սու­թյան պաշտ­պա­ նու­թյու­նից հե­տո սկ­սե­ցի աշ­խա­տել Ե­ՊՀ-ո­ւմ...

- Ձեր ե­րկ­րորդ կե­սը...

- Ե­րկ­րորդ կեսս մաս­նա­գի­տու­ թյամբ նույն­պես ե­րկ­րա­բան է, սա­ կայն ներ­կա­յումս եր­ևա­նյան բուժ­ հաս­տա­տու­թյուն­նե­րից մե­կում աշ­խա­ տում է որ­պես հաշ­վա­պահ: - Ձեր զա­վակ­նե­րը...

- Ու­նեմ մի հրաշք աղ­ջիկ՝ Ան­նան: Նա ար­դեն մեկ տա­րե­կան յոթ ամ­սա­ կան է...

- Փոքր ժա­մա­նակ ի­՞նչ եք ե­րա­ զել դառ­նալ: - Մաս­նա­գի­տու­թյան ա­ռու­մով հս­ տակ ե­րա­զանք­ներ չեմ ու­նե­ցել: Եվ ե­թե ժա­մա­նա­կը հնա­րա­վոր լի­ներ հետ տալ, ա­պա ի­նչ-որ բան կփո­խե­ի: Եր­ևի թե կընտ­րե­ի ի­րա­վա­բա­նու­թյու­ նը...

- Ա­մե­նա­հի­շար­ժան հա­ջո­ղու­ թյու­նը...

- Դա ի­նձ հա­մար ա­ղջ­կաս ծնունդն էր: Ը­նդ­հան­րա­պես մարդն իր կյան­քի ըն­թաց­քում ի­նքն է փոր­ձում ստեղ­ծել հա­ճե­լի պա­հեր, հի­շո­ղու­թյուն­ներ: Ի­նձ հա­մար մի մեծ աշ­խարհ էր, ե­րբ ու­սա­նո­ղա­կան տա­րի­նե­րին կա­րո­ ղա­ցա իմ ու­ժե­րով մե­քե­նա գնել: Դա հա­մե­մա­տե­լի չէ ա­վե­լի մեծ տա­րի­քում մե­քե­նա գնե­լու զգա­ցո­ղու­թյան հետ: Պատ­կե­րաց­նո՞ւմ ե­ք՝ 18-20 տա­րե­կան ե­րի­տա­սարդն իր քրտ­նա­ջան աշ­խա­ տան­քով ի­նչ-որ մի բան է ստեղ­ծում... Դա մի այլ աշ­խարհ էր: - Ա­մե­նա­թանկ խոր­հուր­դը, որ ե­րբ­ևէ ստա­ցել եք:

- Խոր­հուրդ­ներ շատ եմ ստա­ցել ու հա­ճախ եմ ըն­դու­նում դրանք: Կդժվա­րա­նամ որ­ևէ խոր­հուրդ մեջ­ բե­րել: - Զգա­ցո­ղու­թյուն, որ կու­զե­ նայիք ապ­րել: - Եր­ևի վե­րապ­րել ա­ղջ­կաս ծնն­դի ու հայր դառ­նա­լու բերկ­րան­քը: Կցան­ կա­նամ՝ դա զգան բո­լո­րը...

- Ին­չի՞ հա­մար եք ափ­սո­սում: - Կյան­քում լի­նում են սխալ­ներ, բաց­թո­ղում­ներ, որ հետ ես նա­յում, հաս­կա­նում ես, որ կա­րե­լի էր շտ­կել: Կան բա­ներ, ին­չի հա­մար ափ­սո­ սում եմ և հնի դա­ռը փոր­ձը հաշ­վի առ­նե­լով՝ հե­տա­գա կյանքս փոր­ձում եմ այն­պես դա­սա­վո­րել, որ սխալ­ներ թույլ չտամ ու ափ­սո­սա­լու կա­րիք էլ չլի­նի...

- Ի­՞նչ եր­բեք չեք ա­նի: - Ցան­կա­ցած պա­րա­գա­յում եր­բեք չեմ դա­վա­ճա­նի: - Ին­չի՞ց եք վա­խե­նում: - Վա­խե­նում եմ բարձ­րու­թյու­նից ու մի­ջատ­նե­րից: - Սի­րած գիր­քը...

- Ար­դեն չեմ հի­շում, թե «­Փոք­րիկ իշ­խա­նը» քա­նի ան­գամ եմ կար­դա­ ցել, ո­րով­հետև ա­մեն ան­գամ ի­նչ-որ նոր բան եմ բա­ցա­հայ­տում ի­նձ հա­ մար: Այդ­պի­սի գիրք դեռ չեմ հան­դի­ պել: - Կար­դա­ցած վեր­ջին գիր­քը...

- Ժա­մա­նա­կի սղու­թյան պատ­ ճա­ռով գե­ղար­վես­տա­կան գր­քեր չեմ

հասց­նում շատ կար­դալ: Վեր­ջին գիր­ քը մաս­նա­գի­տա­կան է­ր՝ Ջոն Շոու­լի «Ի­դե­ա­լա­կան սեր­վիս»-ը: - Սի­րած ա­ֆո­րիզ­մը...

- Նժ­դեհն ա­սում է­ր՝ «Ծն­վում, ապ­ րում, մեռ­նում ես շղ­թայ­ված, ու­րեմն դու ես մե­ղա­վոր, քա­նի որ թույլ ես»: Առ­հա­սա­րակ ի­նքս թույլ մարդ­կանց չեմ ըն­դու­նում: - Տար­վա սի­րած ե­ղա­նա­կը...

- Աշ­նան սկիզ­բը...

- Սի­րած մար­զաձ­ևը...

- Շատ եմ սի­րում լող մար­զաձ­ևը և պրո­ֆե­սի­ո­նալ զբաղ­վել եմ դրա­նով: Մինչ հա­մալ­սա­րան ըն­դուն­վելս պատ­րաստ­վում է­ի այդ ո­ւղ­ղու­թյամբ գնալ, սա­կայն վեր­ջին պա­հին փո­ խե­ցի ո­րո­շումս: - Սի­րած տո­նը...

- Մինչ չա­փա­հաս դառ­նա­լը սի­ րում է­ի Նոր տա­րին: Հե­տո, ե­րբ ֆի­նան­ սա­կան հոգ­սերն ու բեռն ըն­կան ի­նձ վրա, ար­դեն չեմ սի­րում (ծի­ծա­ղում է): Հու­նի­սի 23-ը՝ ա­ղջ­կաս ծնն­դյան օ­րը, ի­նձ հա­մար իս­կա­կան տոն է­...

- Սի­րած եր­գը, ե­րաժշ­տու­թյու­ նը...

- Ցան­կա­ցած գրա­գետ, ա­կան­ջի հա­մար հա­ճե­լի ե­րգ սի­րում ե­մ...

- Սի­րած ու­տես­տը և հատ­կա­պես ո­՞ւմ պատ­րաս­տա­ծը...

- Շատ եմ կա­րո­տել մայ­րի­կիս պատ­ րաս­տած տոլ­ման.. Փա՛ռք Ա­ստ­ծո, կինս ի­րեն ար­դա­րաց­նում է և բա­վա­ կա­նին հա­մեղ է պատ­րաս­տում: Ի­նքս

էլ եմ մեկ-մեկ պատ­րաս­տում: - Ո­՞վ կամ ի­՞նչն է Ձեր ո­գեշնչման աղ­բյու­րը: - Իմ փոք­րիկ ըն­տա­նիքն ու իմ ըն­ կեր­նե­րը...

- Ի­՞նչն եք ա­մե­նա­շա­տը գնա­ հա­տում կյան­քում: - Առ­հա­սա­րակ գնա­հա­տում եմ հենց կյանքն այն օ­րե­րով, ո­րոնք շնորհ­վում են յու­րա­քան­չյու­րիս, և ի­հար­կե ըն­տա­նիքս: - Ին­չո՞վ կամ ու­մո՞վ եք այ­սօր հպար­տա­նում: - Իմ ան­ցած ճա­նա­պար­հով, ըն­ կեր­նե­րով, շր­ջա­պա­տով...

- Ե­թե Ա­ստ­ծուն հարց տա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նե­նայիք, ի­՞նչ կհարց­նե­իք: - Եր­ևի պար­զա­պես կլ­ռե­ի. Ա­ստ­ծո գոր­ծերն ան­քն­նե­լի ե­ն...

- Ի­՞նչն եք գնա­հա­տում մար­դու մեջ: - Գնա­հա­տում եմ ու­ժե­ղու­թյու­նը, բա­րու­թյունն ու ան­կեղ­ծու­թյու­նը...

- Սի­րած ա­նեկ­դո­տը...

- Կար­ծում ե­մ՝ ա­նեկ­դոտ պատ­մելն էլ հա­տուկ շնորհ է, ո­րով ոչ բո­լորն են օ­ժտ­ված: Ե­րբ ի­նձ ա­նեկ­դոտ են պատ­մում, չեմ փոր­ձում հի­շել. հնա­ րա­վոր է՝ այն­պես չպատ­մեմ, ի­նչ­պես լսել եմ: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ պատ­մեմ լսածս վեր­ջին ա­նեկ­դո­տը. «­Քյա­ վառ­ցին ան­ցնում է ճա­նա­պար­հով, որ­տեղ մի մարդ մե­քե­նայի ա­նիվն է փոր­ձում փո­խել: Հարց­նում է՝ ի­՞նչ ես ա­նում: Ա­սում է՝ չեմ կա­րո­ղա­նում բոլ­տը քան­դել: Քյա­վառ­ցին ա­սում է՝ մի բա­ժակ օ­ղի լց­րո՛ւ, ի­նքն ի­րեն կքանդ­վի, ու գնում, պտտ­վում, հետ է գա­լիս և տես­նում, որ բոլ­տը դեռ չի քան­դել: Հարց­նում է՝ չքանդ­վե՞ց: Ա­սում է՝ չէ՛: Քյա­վառ­ցին էլ ա­սում է. «Ա՛յ մարդ, էդ ան­տեր ա­րաղն իմ տու­ նը քան­դեց, ախ­պորս տու­նը քան­դեց, էդ մի բոլտն ի­՞նչ ա, որ չքան­դի...»: - Նա­խընտ­րած հանգս­տի վայ­րը և ձևը...

- Ակ­տիվ հան­գիստ եմ սի­րում: Բա­ ցի դրա­նից՝ կար­ևո­րում եմ ոչ թե վայ­րը, այլ ո­ւմ հետ եմ հանգս­տա­նում: Ե­թե հան­գիս­տը կազ­մա­կերպ­վի նույ­ նիսկ մի հյու­ղա­կում, այդ դեպ­քում նույն­պես այն կա­րե­լի է դարձ­նել ի­դե­ալ­ ա­կան ու ան­մո­ռա­նա­լի: Մի­ այ­նակ հան­գիստ էլ չեմ պատ­կե­րաց­ նում: Ծով եմ սի­րում...

- Սի­րած քա­ղա­քը...

- Եր­ևանս...

- Սի­րած կա­ռույ­ցը Հա­յաս­տա­ նում և Հա­յաս­տա­նից դուրս...

- Ե­ՊՀ-ի կենտ­րո­նա­կան մաս­նա­ շեն­քը: Ա­մեն ա­ռա­վո­տյան՝ հա­մալ­ սա­րան գա­լիս, չեմ հի­շում մի օր, ե­րբ կա­ռույ­ցի կող­քով ան­ցնե­լիս չնայեմ ու չհ­պար­տա­նամ, որ դրա մի մաս­ նիկն ե­մ... Ճար­տա­րա­պե­տա­կան ու հոգ­ևոր գե­ղեց­կու­թյուն ու­նի շեն­քը: Փոքր ժա­մա­նակ ի­նձ բախտ է վի­ճակ­ վել Ռի­ո դե Ժա­նեյ­րո քա­ղա­քում տես­ նել Քրիս­տո­սի ար­ձա­նը... ______________________________ Þ³ñáõݳÏáõÃÛáõÝÁ` ¿ç 24 ¦

24

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

_____________________________ § êÏǽµÁ` ¿ç 23

- Սի­րած կեն­դա­նին...

- Շուն... Եր­կար տա­րի­ներ պա­հում եմ: - Ի­՞նչ սե­փա­կա­նու­ թյուն ու­նեք: - Ու­նեմ ծնող­նե­րիցս ժա­ ռան­գու­թյուն ստա­ցած բնա­ կա­րան և մեկն էլ ի­նքս եմ ձեռք բե­րել: - Նա­խընտ­րած փո­ խադ­րա­մի­ջո­ցը...

- Մե­քե­նա. եր­բեք չեմ հոգ­ նում մե­քե­նա վա­րե­լուց...

- Նա­խընտ­րած հա­գուս­ տի ո­ճը...

- Հիմ­նա­կա­նում դա­սա­ կան, ու ե­թե գույ­նը հարց­նեք, ա­պա՝ սև (ծի­ծա­ղում է)...

- Վեր­ջին ֆիլ­մը, որ դի­ տել եք: - «­Դա­տարկ կրա­կոց»: - Սի­րած հե­ռուս­տա­հա­ ղոր­դու­մը...

- Հու­մո­րային ու ին­տե­ լեկ­տո­ւալ հա­ղոր­դում­ներ եմ սի­րում: Օ­րի­նակ՝ «­Կար­գին հա­ղոր­դումն» ու «Ա­մե­նա­խե­ լա­ցին»: Վեր­ջինս դի­տե­լիս չես կա­րող չհ­պար­տա­նալ, որ այդ­պի­սի գրա­գետ ու բա­նի­ մաց սե­րունդ է մե­ծա­նում: - Ա­մե­նա­հե­տաքր­քիր փի­ լի­սո­փան, ու­մից հա­ճախ մեջ­բե­րում եք ա­նում: - Սխալ կլի­նի ա­սել, թե մեջ­բե­րում եմ: Վեր­ջերս Սոկ­ րա­տե­սի մտ­քե­րից կար­դա­ցի: Մի ե­րի­տա­սարդ նրան հարց­ նում է. «Ի­մաս­տո՛ւն, ճիշ­ տը ո­՞րն է՝ ա­մուս­նա­նա՞­լը, թե՞ չա­մուս­նա­նա­լը»: Փի­ լի­սո­փան պա­տաս­խա­նում է. «Ինչ­պես ու­զում ես, վար­ վի՛ր. միև­նույնն է, եր­կու դեպ­քում էլ զղ­ջա­լու ես»: Խոս­տո­վա­նու­թյուն, որ ե­րբ­ևէ չեք ա­րել: - Խոս­տո­վա­նու­թյուն չեմ սի­րում ա­նել, քա­նի որ այդ դեպ­քում դրա նկատ­մամբ սպա­ռում ես հե­տաքրք­րու­թյու­ նը: - Բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րի նկա­րիչ­նե­րից ո­՞ւմ կնա­ խընտ­րե­իք, որ պատ­կե­րեր Ձեր դի­ման­կա­րը: - Մեր հար­ևա­նու­թյամբ մի նկա­րիչ կար՝ Մի­քայել Ա­վե­ տի­սյա­նը: Նա մա­հա­ցել է ար­դեն: Փոքր ժա­մա­նակ նա է պատ­կե­րել դի­ման­կարս: Ա­մեն ի­նչ կտայի, որ հի­մա էլ դի­ման­կարս ա­ներ: Հե­տաքըրքիր կլի­ներ այս տա­րի­քում նրա պատ­կե­րած դի­ման­կա­ րի մի­ջո­ցով ի­նքս ի­նձ հաս­ կա­նա­լը: - Ձեզ եր­ջա­նիկ հա­մա­ րո՞ւմ եք: - Իմ կար­ծի­քով՝ եր­ջա­նիկ լի­նում են օ­րե­րը, այլ ոչ թե կյան­քը: Ցան­կա­ցած մարդ պետք է իր օ­րերն այն­պես կազ­մա­կեր­պի, որ դրանց հան­րա­գու­մա­րը եր­ջա­նիկ կյանք ստաց­վի: Եր­ջա­նիկ եմ, որ ու­նեմ լավ ըն­տա­նիք, շր­ջա­պատ, լավ աշ­խա­տանք: Ի­հար­կե, եր­ջա­նիկ ե­մ...

Վար­դա­նանց տո­նի ավանդույթին և խորհրդին հաղորդակից դարձան հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րը ­ ետր­վա­րի 8-ին Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­մի­ած­նում Փ Ե­ՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի և Գևոր­գյան հոգ­ևոր ճե­ մա­րա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ կազ­մա­կերպ­վել էր Սուրբ Վար­դա­նանց տո­նին նվիր­ված մի­ջո­ցա­ռում:

Ք­նար Մի­սա­կյան ­Հա­յաս­տա­նում քրիս­տո­նե­ ու­թյուն ըն­դու­նե­լուց ի վեր հայ ե­կե­ղե­ցին սեր­տո­րեն կապ­ված է ե­ղել հայ­րե­նի­քի պաշտ­պա­ նու­թյան գոր­ծին: Դրա վառ օ­րի­նա­կը Վար­դա­նանց պա­ տե­րազմն է: 451 թ­վա­կա­նի մայի­սին կա­յա­ցած Ա­վա­րայ­ րի ճա­կա­տա­մար­տում հայ­րե­ նի­քի, հայ ե­կե­ղե­ցու և քրիս­տո­ նե­ա­կան հա­վա­տի պահ­պան­ ման հա­մար նա­հա­տակ­ված Վար­դա­նանց զո­րա­վար­ներն ու 1036 մար­տի­րոս­նե­րը Հա­ յաս­տա­նյայց ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցու մե­ծա­գույն սր­բե­րից են: Ի­րենց նա­հա­տա­կու­թյամբ նրանք հաս­տա­տե­ցին հայ ժո­ ղովր­դի ապ­րե­լու կամ­քը և լի­նե­ լի­ու­թյան ի­րա­վուն­քը: ­Մար­տից ա­ռաջ հայ հոգևո­րա­կան­նե­րը ոչ մի­այն քա­ջա­լե­րում է­ին զոր­քին, այլև մկր­տու­թյան և Սուրբ պա­տա­ րա­գի ­խորհր­դով ա­ռա­վել ամ­ րապն­դում է­ին նվի­րյալ­նե­րի հա­վատն ու ո­գին: «Եվ սե­ղան կանգ­նեց­նե­ լով` ա­մե­նա­սուրբ խոր­հուր­դը կա­տա­րե­ցին, պատ­րաս­տե­ցին նաև ա­վա­զան, և ե­թե զոր­քի

բազ­մու­թյան մեջ չմկրտ­ված մարդ կար, ամ­բողջ գի­շե­րը մկր­տե­ցին: Եվ ա­ռա­վո­տյան Սուրբ հա­ղոր­դու­թյուն ըն­դու­ նե­ցին»,- Վար­դա­նանց ճա­կա­ տա­մար­տից ա­ռաջ կա­տար­ վա­ծի մա­սին գրում է Ե­ղի­շե պատ­մի­չը: ­ Ար­դեն 9-րդ տա­րին ա­նընդ­ մեջ աշ­խար­հիկ և հոգ­ևոր կրթօ­ջախ­նե­րը հա­մա­տեղ կազ­մա­կեր­պում են մի­ջո­ցա­ ռում՝ ո­գե­կո­չե­լու Վար­դա­նանց հե­րոս­նե­րին: ­Տո­նա­կան մի­ջո­ցառ­մա­նը ներ­կա է­ին Ե­ՊՀ ու­սա­նող­նե­ րի, շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և հա­ սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­ րի գծով պրո­ռեկ­տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը, Ա­ստ­վա­ծա­բա­ նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան Ա­նու­շա­վան ե­պիս­կո­պոս Ժամ­ կո­չյա­նը, Եր­ևա­նի Կո­մի­տա­սի ան­վան պե­տա­կան կոն­սեր­ վա­տո­րի­այի ռեկ­տոր Շա­հեն Շա­հի­նյա­նը, ՀՀ պե­տա­կան կա­ռա­վար­ման ա­կա­դե­մի­այի ռեկ­տոր Ար­սեն Լո­քյա­նը, գե­ րաշ­նորհ հայ­րեր, ու­սա­նող­ներ և զին­վոր­ներ: ­Մի­ջո­ցա­ռու­մը մեկ­նար­կեց Տե­րու­նա­կան ա­ղոթ­քով, ո­րին հա­ջոր­դե­ցին Հա­յաս­տա­նի

Հան­րա­պե­տու­թյան և Գևորգյան հոգ­ևոր ճե­մա­րա­նի օ­րհ­ ներ­գե­րը: ­ Ող­ջույ­նի խոս­քով հան­ դես ե­կավ Գևոր­գյան հոգ­ևոր ճե­մա­րա­նի տե­սուչ տեր Գա­ րե­գին վար­դա­պետ Համ­բար­ ձու­մյա­նը, ով նշեց, որ հայոց պատ­մու­թյան մեջ միշտ էլ հա­վատ­քի զո­րաց­ման հա­մար հայ­րե­նի հո­ղը դի­տարկ­վել է որ­պես պա­րարտ ան­դաս­տան, որ­տեղ հայ մար­դը կա­րո­ղա­ ցել է ար­տա­հայ­տել իր հոգ­ևոր ապ­րու­մը և կեր­տել իր մշա­կույ­ թը: «­Տո­նա­կան այս օ­րը Վար­ դա­նանց նա­հա­տակ­նե­րին մեր կյան­քում վե­րաարժ­ևո­րե­ լու հնա­րա­վո­րու­թյուն է ըն­ծա­ յում: Հե­րո­սա­կան ան­ցյա­լի ու պատ­մու­թյան շնոր­հիվ մենք ա­վե­լի ի­նք­նավս­տահ և ա­վե­լի փոր­ձա­ռու ե­նք կանգ­նում հան­ դիպ­ման մե­րօ­րյա բազ­մա­թիվ մար­տահ­րա­վեր­նե­րին և գայ­ թակ­ղու­թյուն­նե­րին»,- ա­սաց հոգ­ևոր ճե­մա­րա­նի տե­սու­չը:­ Ող­ջույ­նի խոս­քով հան­ դես ե­կավ նաև Ե­ՊՀ պրո­ռեկ­ տոր Ռու­բեն Մար­կո­սյա­նը, ով փաս­տեց, որ այդ մի­ջո­ցա­ ռումն ար­դեն վե­րած­վել է գե­

ղե­ցիկ ա­վան­դույ­թի. «­Վար­դա­ նանց պա­տե­րազ­մում սուրբ նա­հա­տակ­նե­րի ա­րյան գնով ձեռք բեր­ված բա­րո­յա­կան հաղ­թա­նա­կը մեր ազ­գի ի­նք­ նու­թյան խորհր­դա­նիշն է: Այն սր­բա­գոր­ծեց մեր ժո­ղովր­դի ազ­գային, կրո­նա­կան կյանքն ու բա­րո­յա­կան նկա­րա­գի­րը... Մեր հա­մալ­սա­րա­նում և, հա­ մոզ­ված եմ, Հա­յաս­տա­նի մյուս բու­հե­րում այ­սօր մենք ու­նենք նոր վար­դան­ներ: Նրան­ցից շա­տերն ան­ցել են Ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մի թո­հու­ բո­հով, շա­տերն էլ այ­սօր ՀՀ զին­ված ու­ժե­րում ի­րա­կա­նաց­ նում են մար­տա­կան հեր­թա­ պա­հու­թյուն»: ­Տո­նա­կան մի­ջո­ցառ­ման ըն­թաց­քում բա­նա­խո­սու­թյամբ հան­դես ե­կավ Ե­ՊՀ պատ­մու­ թյան ֆա­կուլ­տե­տի Հա­յաս­ տա­նի հա­րա­կից ե­րկր­նե­րի պատ­մու­թյան ամ­բի­ո­նի վա­րիչ Հայ­րա­պետ Մար­գա­րյա­նը, ի­սկ գե­ղար­վես­տա­կան մասն ա­պա­հո­վե­ցին Ե­ՊՀ մշա­կույ­թի կենտ­րո­նի, Գևոր­գյան հոգ­ևոր ճե­մա­րա­նի և Եր­ևա­նի պե­տա­ կան կոն­սեր­վա­տո­րի­այի սա­ նե­րը:

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

25

| www.ysu.am

«­Ճա­պո­նա­ցի և հայ ու­սա­նող­նե­րը հե­տաքրք­րու­թյուն­նե­րի ը­նդ­հա­նուր շր­ջա­նակ ու­նեն» ­ ետր­վա­րի 26-ին Ե­ՊՀ Փ Պա­լե­ան­նե­րի ան­վան դահ­լի­ճում Սեն­շյու հա­ մալ­սա­րա­նի պատ­վի­րա­ կու­թյու­նը հան­դի­պեց ճա­ պո­նե­րեն ու­սում­նա­սի­րող ու­սա­նող­նե­րի հետ: ­Վար­դու­հի Զա­քա­րյան­ ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­ բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող­նե­րի հետ հան­դիպ­ ման հիմ­նա­կան նպա­տակն էր ճա­պո­նե­րեն սո­վո­րող և ճա­պո­նա­կան մշա­կույ­թով հե­ տաքրքր­վող հա­մալ­սա­րա­նա­ կան­նե­րին ծա­նո­թաց­նել ի­րենց բու­հի և ը­նդ­հան­րա­պես ե­րկ­ րի ա­վան­դույթ­նե­րին, մշա­կու­ թային ու լեզ­վա­կան ա­ռանձ­ նա­հատ­կու­թյուն­նե­րին: ­Հյու­րե­րին ող­ջու­նեց ֆա­ կուլ­տե­տի դե­կա­նի տե­ղա­կալ Ար­թուր Իս­րայե­լյա­նը. «2005

թ.-ից Մայր բու­հում ճա­պո­նե­ րենն ու­սում­նա­սիր­վում է որ­ պես ե­րկ­րորդ օ­տար լե­զու, և ու­սա­նող­նե­րը մեծ հե­տաքըրք­ րու­թյուն են ցու­ցա­բե­րում ճա­ պո­նե­րե­նի ու ճա­պո­նա­կան մշա­կույ­թի հան­դեպ»: ­Սեն­շյու հա­մալ­սա­րա­նի պրո­ֆե­սոր Սա­տա­կե Հի­րո­յա­ սուն, հյու­րըն­կա­լու­թյան հա­

մար շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­ նե­լով ֆա­կուլ­տե­տի ղե­կա­վա­ րու­թյա­նը, նշեց. «­Ճա­պո­նա­ցի և հայ ու­սա­նող­նե­րը հե­տաքրքը­ րու­թյուն­նե­րի ը­նդ­հա­նուր շրջա­նակ ու­նեն. նրանք ու­զում են ճա­նա­չել աշ­խար­հը, ծա­ նո­թա­նալ այլ քա­ղա­քակրթու­ թյուն­նե­րի և ժո­ղո­վուրդ­նե­րի ա­վան­դույթ­նե­րի հետ, կա­պեր

ստեղ­ծել, ստեղ­ծա­գոր­ծել միա­ սին՝ հա­նուն ի­րենց ա­պա­հով ա­պա­գայի»: ­Հան­դիպ­մա­նը ներ­կա էր նաև ՀՀ-ո­ւմ Ճա­պո­նի­այի դես­ պա­նա­տան ե­րկ­րորդ քար­տու­ ղար, տն­տե­սա­կան հա­մա­գոր­ ծակ­ցու­թյան և մշա­կու­թային կա­պե­րի պա­տաս­խա­նա­ տու Մաէ­կա­վա Մե­գու­մին, ով

բարձր գնա­հա­տեց հայ-ճա­պո­ նա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­ նը. «Չ­նա­յած նրան, որ Հա­յաս­ տա­նում Ճա­պո­նի­այի դես­պա­ նա­տու­նը սկ­սել է գոր­ծել մի­այն ե­րեք տա­րի ա­ռաջ, սա­կայն հայ-ճա­պո­նա­կան տնտե­սա­ կան, ա­ռևտ­րային և մշա­կու­ թային կա­պե­րը եր­կար տա­րի­ նե­րի պատ­մու­թյուն ունեն»:­ Ող­ջույ­նի խոս­քե­րից հե­տո Սեն­շյու հա­մալ­սա­րա­նի ու­սա­ նող­նե­րը տե­սա­պատ­կեր­նե­րի մի­ջո­ցով ներ­կա­յաց­րին ի­րենց հա­մալ­սա­րա­նը, ճա­պո­նա­կան լեզ­վի ու մշա­կույ­թի յու­րա­հատ­ կու­թյուն­նե­րը և հա­մալ­սա­րա­ նա­կան­նե­րի պատ­րաս­տած՝ Ե­ՊՀ-ի և Հա­յաս­տա­նի մա­սին պատ­մող հո­լո­վակ­նե­րին ծա­ նո­թա­նա­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն ստա­ցան: ­Հան­դի­պու­մը հա­գե­ցած էր նաև ե­րաժշ­տա­կան հա­մար­նե­ րով և ազ­գային պա­րե­րի կա­ տա­րում­նե­րով:

Ջեր­մու­թյան և սի­րո կա­րիք ունեն բո­լոր ե­րե­խա­նե­րը ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­ կան կազ­մա­կեր­պու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը փետրվա­րի 7-ին այ­ցե­լե­ ցին Եր­ևա­նի «­Զա­տիկ» ե­րե­խա­նե­րի ա­ջակ­ցու­ թյան կենտ­րոն: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան ԵՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը պար­ բե­րա­բար այ­ցե­լու­թյուն­ներ է նա­խա­ձեռ­նում տար­բեր ման­ կատ­ներ ու ե­րե­խա­նե­րի խնամ­ քի և ա­ջակ­ցու­թյան կենտ­րոն­ ներ: Այս ան­գամ ե­րե­խա­նե­րի հա­մար նա­խա­տես­ված քաղց­ րա­վե­նիքն ու խա­ղա­լիք­նե­րը կազ­մա­կեր­պու­թյան ներ­կա­յա­ ցու­ցիչ­ներն ան­ձամբ փո­խան­ ցե­ցին «­Զա­տիկ» կենտ­րո­նի ե­րե­խա­նե­րին: Մեզ հետ զրույ­ցում Ե­ՊՀ ար­հես­տակ­ցա­կան կազ­մա­ կեր­պու­թյան նա­խա­գահ Ար­մեն Ա­վե­տի­սյա­նը նշեց, որ Ե­ՊՀ աշ­խա­տող­նե­րի նմանօրի­ նակ այ­ցե­լու­թյուն­նե­րը շատ կարևոր են, քա­նի որ ե­րե­խա­ նե­րը բոլորից շատ ու­շադ­րու­

թյան կա­րիք ու­նեն: «ԵՊՀ-ն, գի­տակ­ցե­լով սո­ ցի­ա­լա­կան իր բա­ժին պա­ տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը հա­ սա­րա­կու­թյան կա­րի­քա­վոր խմ­բե­րի հան­դեպ, կար­ևո­րում է նմա­նաբ­նույթ մի­ջո­ցա­ռում­նե­ րը: Մեր նպա­տակն է այն­պես ա­նել, որ այդ ե­րե­խա­նե­րը ևս ի­րենց հա­սա­րա­կու­թյան լի­ար­ ժեք ան­դամ զգան, ու­նե­նան այն գի­տակ­ցու­մը, որ ի­րենք ևս մեր ե­րկ­րի ա­պա­գա զին­վորն ու ու­սու­ցիչն են, բժիշկն ու դա­սա­ խո­սը, նա­խա­րարն ու պատ­գա­

մա­վո­րը: Սա մեր այս տար­վա ա­ռա­ջին այցն էր: Ման­կատ­ նե­րի և ե­րե­խա­նե­րի ա­ջակ­ցու­ թյան ու խնամ­քի կենտ­րոն­նե­րի սա­նե­րի հետ այս­պի­սի հան­ դի­պում­նե­րը տար­վա ըն­թաց­ քում կրե­լու են պար­բե­րա­կան բնույթ»,- տե­ղե­կաց­րեց Ար­մեն Ա­վե­տի­սյա­նը: «­Զա­տիկ»-ը՝ որ­պես ե­րե­ խա­նե­րի ա­ջակ­ցու­թյան կենտ­ րոն, գոր­ծում է 2012 թվա­ կա­նից: Մինչ այդ այն ե­ղել է ման­կա­տուն: Կենտ­րոնն այ­ սօր նա­խա­տես­ված է 6-18 տա­

րե­կան ե­րե­խա­նե­րի հա­մար: «­Զա­տիկ» կենտ­րո­նի մե­թո­ դիստ-հա­մա­կար­գող Ա­նա­հիտ Ա­մի­րյա­նի խոս­քով՝ այժմ ի­րա­ կա­նաց­վում է եր­կու ծա­ռա­ յու­թյուն՝ ցե­րե­կային խնամք և ժա­մա­նա­կա­վոր շուր­ջօ­րյա խնամք: Ցե­րե­կային խնամ­քի խմ­բում ը­նդ­գրկ­վում են Քա­ նա­քեռ-Զեյ­թուն հա­մայն­քի սո­ցի­ալ­ա­պես ա­նա­պա­հով ըն­ տա­նիք­նե­րի ե­րե­խա­նե­րը, ի­սկ շուր­ջօ­րյա խնամ­քի խմ­բում՝ ռիս­կային գո­տում հայտն­ված ե­րե­խա­նե­րը, ով­քեր թեև ու­նեն

ըն­տա­նիք, բայց ա­նօթ­ևան են կամ կար­գա­պա­հու­թյան հետ կապ­ված խն­դիր­ներ ու­նեն և այլն: «­Ցե­րե­կային խմ­բում ու­նենք հա­րյուր ե­րե­խա: Շուր­ջօրյա խնամ­քի խմ­բում այս պա­հին ե­րե­խա­նե­րը տասնյոթն են: Ցե­ րե­կային խնամ­քի խմ­բում ար­ վում է դա­սա­պատ­րաս­տում: Գոր­ծում են նաև խմ­բակ­ներ՝ հա­մա­կարգ­չային, ռու­սաց լեզ­ վի, կա­վա­գոր­ծու­թյան, պա­րի, սպոր­տային և այլն: Ե­րե­խա­նե­ րի հետ աշ­խա­տում են սո­ցիա­ լա­կան ման­կա­վարժ­նե­րը»,ա­սաց Ա­նա­հիտ Ա­մի­րյա­նը: ­Կենտ­րո­նի սո­ցի­ա­լա­կան ման­կա­վարժ Կա­րի­նե Հայ­ րա­պե­տյա­նի խոս­քով է­լ՝ բո­լոր ե­րե­խա­նե­րը սի­րում են ստա­ նալ նվեր­ներ, սա­կայն նմանօ­րի­նակ այ­ցե­րը ոգ­ևո­րում են նրանց. «Ն­րանք ի­րենց ու­ շադրու­թյան կենտ­րո­նում են զգում, ի­սկ ջեր­մու­թյան և սի­րո կա­րիք ու­նեն բո­լոր ե­րե­խա­նե­ րը: Այդ ա­մե­նը պա­կա­սում է ըն­տա­նի­քում, և ե­րե­խան այդ ջեր­մու­թյու­նը ստա­նում է կենտ­ րո­նում»:

26

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Ա­նի Օր­դյան. «­Լեռ­նե­րում եմ զգում ի­րա­կան ա­զա­տու­թյունն ու տես­նում այն, ի­նչ ներք­ևում չի եր­ևում» Ա­նի Օր­դյա­նը սո­վո­րում է Ե­ՊՀ աշ­խար­հագ­րու­թյան և ե­րկ­րա­բա­ նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի աշ­խար­ հագ­րու­թյան բաժ­նի մա­գիստ­ րա­տու­րայի ա­ռա­ջին կուր­սում: Ա­պա­գա աշ­խար­հագ­րա­գե­տը ցան­կա­նում է բա­ցա­հայ­տել իր ծնն­դա­վայ­րի՝ Տա­վու­շի մար­զի աշ­խար­հագ­րա­կան ռե­սուրս­ ներն ու դրանք հայտ­նի դարձ­նել աշ­խար­հին: Պա­րից է­ներ­գի­ա ստա­ցող Ա­նին, ով նաև ստեղ­ծա­ գոր­ծում է, ա­մեն կերպ փոր­ձում է իր սո­վո­րած յու­րա­քան­չյուր նոր բան հա­սա­նե­լի դարձ­նել սահ­ մա­նա­մերձ շր­ջա­նում ապ­րող իր հայ­րե­նա­կից­նե­րին: ­Պատ­մում է ին­քը՝ Ա­նին: ­ աս­նա­գի­տու­թյան Մ ը­նտ­րու­թյան մա­սին... Սկզ­բում ցան­կա­նում է­ի տու­րիզ­ մի բա­ժին ըն­դուն­վել, ո­րով­հետև այդ ո­լորտն ի­նձ շատ էր դուր գա­լիս: Սա­ կայն հե­տո հաս­կա­ցա, որ բնու­թյան նկատ­մամբ տա­ծած իմ մեծ սերն ա­վե­ լի ու­ժեղ է, և մի­այն աշ­խար­հագ­րու­թյան բաժ­նում կա­րող եմ ան­վերջ ու­սում­նա­ սի­րել ու բա­ցա­հայ­տել այն: Բու­հի ը­նտ­ րու­թյու­նը, ան­կեղծ ա­սած, պա­տա­հա­ կան է ստաց­վել: Ես Տա­վու­շի մար­զից ե­մ՝ Շամ­շա­դի­նի տա­րա­ծաշր­ջա­նի Այ­ գե­ձոր գյու­ղից, և այն­տեղ մեզ այդ­քան էլ հա­սա­նե­լի չեն բու­հե­րի վար­կա­նիշ­նե­ րը: Այժմ, սա­կայն, հաս­տատ կա­րող եմ ա­սել, որ Մայր բուհն իս­կա­պես իմ ե­րկ­ րորդ տունն է: Ես շատ եմ սի­րում մեր հա­մալ­սա­րա­նը: Ա­ռա­ջին քայ­լերս, որ ա­րել եմ Եր­ևա­նում, ե­ղել են հա­մալ­սա­ րա­նում ու հա­մալ­սա­րա­նի օգ­նու­թյամբ: Այ­սինքն՝ կա­րող եմ ա­սել, որ հա­մալ­սա­ րանն է կեր­տել ի­նձ ու դարձ­րել այն­պի­ սին, ի­նչ­պի­սին հի­մա կամ: Ա­ռա­ջի­կա­ յում ցան­կա­նում եմ ու­սում­նա­ռու­թյունս շա­րու­նա­կել Ե­ՊՀ-ո­ւմ և ու­զում եմ բա­ ցա­հայ­տել Տա­վու­շի մար­զի աշ­խար­ հագ­րա­կան ռե­սուրս­նե­րը: ­ արն ի­նձ հա­մար Պ է­ներ­գի­այի հզոր աղ­բյուր է...­ Երբ ե­կել էր բարձ­րա­գույն կր­թու­թյուն ստա­նա­լու ժա­մա­նա­կը, ես մեկ այլ ցան­ կու­թյուն էլ ու­նե­ի. ու­զում է­ի պա­րու­հի դառ­նալ, այ­սինքն՝ պա­րար­վես­տը հենց որ­պես մաս­նա­գի­տու­թյուն ը­նտ­րել, բայց հա­րա­զատ­ներս ու ըն­կեր­ներս պն­դե­ցին, որ դա հե­ռան­կա­րային չէ: Ես էլ հաս­ տատ ո­րո­շե­ցի. ո­ւս­մանս զու­գա­հեռ՝ պա­ րի դա­սե­րի կհա­ճա­խեմ: Ե­կա հա­մալ­ սա­րան և ի­մա­ցա, որ այս­տեղ գոր­ծում է Մշա­կույ­թի կենտ­րոն, ո­րի կազ­մում կա աղ­ջիկ­նե­րի պա­րային հա­մույթ, ու շատ ու­րա­խա­ցա: Ու­րա­խու­թյունս ա­ռա­վել կրկ­նա­պատկ­վեց, ե­րբ ի­մա­ցա, որ հա­

մույ­թի գե­ղար­վես­տա­կան ղե­կա­վարն Ի­ռեն Ու­լի­խա­նո­վան է, ո­ւմ դեռ ման­կուց շատ եմ սի­րել, հետ­ևել գոր­ծու­նե­ու­թյանն ու փոր­ձել ի­նք­նու­րույն սո­վո­րել նրա պա­րե­րը: Դա­սե­րին զու­գըն­թաց՝ սկ­սե­ցի հա­ճա­խել նաև պա­րի խմ­բակ: Ճիշտ է, ար­դեն հա­մույ­թի գե­ղար­վես­տա­կան ղե­ կա­վա­րը փոխ­վել է, բայց, միև­նույնն է, ես նույն խան­դա­վա­ռու­թյամբ եմ հա­ճա­ խում պա­րապ­մունք­նե­րին: Ի դեպ, այժմ պա­րի մի քա­նի խմ­բակ­ներ եմ այ­ցե­լում, ո­րոն­ցից մե­կը «­Սա­սուն» ազ­գագ­րա­ կան եր­գի ու պա­րի խմ­բակն է: Սի­րում եմ հայ­կա­կան ժո­ղովր­դա­կան ու ազ­ գային պա­րե­րը: Ա­մեն ան­գամ բեմ դուրս գա­լիս նոր զգա­ցո­ղու­թյուն եմ ու­նե­նում ու փոր­ձում եմ պար­զա­պես վայե­լել բե­ մում ան­ցկաց­րած րո­պե­նե­րը: Մր­ցա­նակ­ներն իմ ե­րա­զանք­նե­րի մարմ­նա­ցում­ներն ե­ն...

2016 թ.-ին հա­մալ­սա­րա­նը ներ­կա­յաց­րել եմ «­Բա­զե» հա­մա­հայ­կա­կան ե­րի­տա­ սար­դա­կան հա­վա­քին, ո­րն ի­նձ հա­մար մեծ պա­տիվ էր: Շնոր­հա­ կալ եմ նաև Ի­ռե­նին, որ ի­նձ հա­մա­պա­ տաս­խան պար էր բե­մադ­րել, ին­չի ար­ դյուն­ քում ե­րկ­ րորդ տե­ղը զբա­ղեց­րի: Նույն պա­րով մաս­նակ­ցել եմ նաև «Ու­նի­վեր­սի­ա­ դա-2016» մր­ցույ­թին, որ­տեղ նույն­պես ե­րկ­րորդ տե­ղը գրա­վե­ցի: 2017 թ.-ին ար­դեն մեր խմ­բով մաս­նակ­ ցե­ցինք մր­ցույ­թին ու ե­րկ­րորդ հո­րի­զո­ նա­կա­նը զբա­ղեց­րինք: 2016 թ.-ին Մոսկ­ վա­յում մաս­նակ­ցել եմ նաև «­Հայ­կա­կան ե­րանգ» փա­ռա­տո­նին: Հի­մա գրե­թե հա­ մոզ­ված եմ, որ ե­թե պա­րի դա­սե­րի չհա­ ճա­խե­ի, ա­պա մաս­նա­գի­տա­կան հա­ջո­ ղու­թյուն­ներ էլ չէ­ի ու­նե­նա: Գ­տել եմ նաև ու­ժե­ղա­նա­լու բա­նաձ­ևը... Ես հե­տաքրք­րա­սեր եմ, սի­րում եմ նոր բա­ներ փոր­ձել ու ձգ­տում եմ դրանք ան­պայ­ման հա­ջո­ղու­թյամբ ա­վար­տել: Մաս­նակ­ցում եմ տար­բեր սե­մի­նար­նե­ րի: Վեր­ջին եր­կու տա­րում որ­պես կա­ մա­վոր ը­նդ­գրկ­վել եմ նաև «­Հայ­կա­կան աշ­խար­հագ­րա­կան նա­խա­գիծ» զբո­ սաշր­ջային կազ­մա­կեր­պու­թյան կող­մից կազ­մա­կերպ­վող ար­շավ­նե­րին, ո­րոնց շր­ջա­նա­կում բարձ­րա­նում ե­նք սա­րեր, բա­ցա­հայ­տում նոր վայ­րեր, դրանց նե­ րու­ժը, աշ­խար­հագ­րա­կան նոր օբյեկտ­ ներ ու այդ ա­մե­նի մա­սին հոդ­ված­ներ ե­նք գրում: Ա­մեն ան­գամ մի նոր սար

բարձ­րա­նա­լիս զգում եմ, թե ի­նչ­պես եմ ու­ժե­ղա­նում: Ը­նդ ո­րում, ու­ժե­ղա­նում եմ և՛ ֆի­զի­կա­պես, և՛ հո­գե­պես: Լեռ­նե­րում եմ զգում ի­րա­կան ա­զա­տու­թյունն ու տես­նում այն, ի­նչ ներք­ևում չի եր­ևում: Ե­թե հաս­կա­նանք բնու­թյու­նը, կհաս­կա­նանք նաև ի­րար... ­Սի­րում եմ ըն­թեր­ցել: Ճիշտ է, հիմ­ ն ա ­կ ա ­ նում մաս­նա­գի­ տ ա ­կ ա ն գ ր ա ­կ ա ­ ն ո ւ ­ թյուն ե մ

հասց­ ն ո ւ մ կար­դալ: Վեր­ ջերս ըն­թեր­ցե­ցի «Ս­տ ամ­բ ու­լ ի բի­ճը» վե­ պը, ո­րը շատ հա­

վա­ նե­ցի: Ստեղ­ ծա­գոր­ծու­թյու­նը շատ հու­զիչ է ու ան­սպա­սե­լի ա­վար­ տով:­ Ինքս էլ գրում եմ ար­ձա­կի ժան­րում: Գրում եմ մի պատմը­ վածք, որ­տեղ հա­մե­մա­տում եմ մար­դուն և բնու­թյա­նը: Հաս­կա­ցել եմ, որ մարդ­ կային հա­րա­բե­րու­թյուն­ ներն էլ գոր­ծում են բնու­թյան օ­րենք­նե­րին ու կա­նոն­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խան, և ե­թե կա­րո­ղա­նանք հաս­կա­նալ բնու­թյա­նը, կհաս­կա­նանք նաև ի­րար: Ստեղ­ծա­գոր­ծու­ թյանս մեջ բնու­թյու­նը խո­ սում է մար­դու հետ: Ե­րա­զանքս ծնն­դա­վայրս խա­ղաղ ու զար­գա­ցած տես­նելն է... ­Հա­ճախ եմ վե­րա­դառ­ նում Տա­վուշ ու փոր­ձում կի­ րա­ռել սո­վո­րածս: Տար­բեր մի­ջո­ցա­ռում­ներ ե­նք կազ­ մա­կեր­պում, աղ­ջիկ­նե­րին պա­րի դա­սեր եմ տա­լիս ու

ա­մեն կերպ փոր­ձում եմ ե­րե­խա­նե­րին հա­սա­նե­լի դարձ­նել այն, ին­չը հա­սա­ նե­լի չի ե­ղել ի­նձ: Ա­մե­նա­մեծ ե­րա­զանքս այն է, որ խա­ղա­ղու­թյուն լի­նի: Խա­ղա­ ղու­թյուն ոչ մի­այն աշ­խար­հում, այլև մեր ներ­սում: Դրա հա­մար պետք է, որ ա­մեն ոք չա­րու­թյու­նից մաք­րի իր ներ­սը: Ե­թե մեր ներ­սում մա­քուր ու խա­ղաղ լի­նի, ա­պա կկա­րո­ղա­նանք մեր շր­ջա­պատն էլ մաք­րել ու խա­ղա­ղեց­նել: Մի ե­րա­ զանք էլ ու­նեմ. ու­զում եմ Տա­վու­շում տի­ ե­զե­րա­կան մար­մին­նե­րի տես­քով հյու­ րա­նոց ու­նե­նալ, ո­րը կգոր­ծի այն­պես, ի­նչ­պես ա­րե­գակ­նային հա­մա­կար­գը, այ­սինքն՝ մո­լո­րակ­նե­րը կպտտ­վեն Ա­րե­ գա­կի շուր­ջը և այլն: Ու դա պետք է լի­նի հենց իմ ծնն­դա­վայ­րում, որ­պես­զի աշ­ խար­հին հայտ­նի դարձ­նի այդ փոք­րիկ ան­կյու­նը: Քնար Մի­սա­կյան

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

27

| www.ysu.am

ԵՊՀ թիմերը հաջողությամբ են հանդես եկել «Դասախոսական գավաթ-2018» խաղերում ԵՊՀ-ո­ւմ սպոր­տով զբաղ­վում և հա­ջո­ղու­թյուն­ներ են գրան­ցում ոչ մի­այն ու­սա­նող­նե­րը: Աս­վա­ծի վառ ա­պա­ցույց­ներն են Հա­յաս­տա­նի պե­տա­ կան տն­տե­սա­գի­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ֆիզ­դաս­տի­ա­րա­կու­թյան, ԱԻ և քաղ­պաշտ­պա­նու­թյան ամ­բի­ո­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ կազ­մա­կերպ­վող ա­մե­նա­մյա «­Դա­սա­խո­սա­կան գա­վաթ» մար­զա­կան խա­ղե­րում Ե­ՊՀ դա­սա­խոս­նե­րի ակ­տիվ մաս­նակ­ցու­թյու­նը և զբա­ղեց­րած հո­րի­զո­նա­կան­ նե­րը: «­Դա­սա­խո­սա­կան գա­վաթ-2018» մար­զա­կան խա­ղե­րի ժա­մա­նակ ևս Ե­ՊՀ մար­զիկ-դա­սա­խոս­նե­րը շա­րու­նա­կե­ցին ա­ռաջ ըն­թա­նալ նույն ո­գով և հաղ­թա­կան տրա­մադր­վա­ծու­թյամբ: ­Մի­լե­նա Մկրտ­չյան «­Դա­սա­խո­սա­կան գա­ վաթ-2018»-ին մաս­նակ­ցում է­ին հա­յաս­տա­նյան 13 ա­ռա­ ջա­տար հա­մալ­սա­րան­ներ (Ե­ՊՀ, ՀՊՏՀ, ՀԱՊՀ, ՃՇԱՀ, Ե­ՊԼՀ, ՀՌՀ, Ե­ՊԲՀ, ՀՊՄՀ և այլն): Ը­ստ մր­ցում­նե­րի կա­ նո­նա­կար­գի՝ թի­մե­րում ը­նդ­ գրկ­վում են բու­հե­րի ֆիզ­դաս­ տի­ա­րա­կու­թյան ամ­բի­ոն­նե­րի դա­սա­խոս­ներ և աշ­խա­տա­ կից­ներ: Թույ­լատր­վում է նաև յու­րա­քան­չյուր մար­զաձ­ևի ա­ռաջ­նու­թյու­նում ներգ­րա­վել մեկ տղա­մարդ և մեկ կին աշ­ խա­տակ­ցի ոչ ֆիզ­դաս­տի­ա­ րա­կու­թյան ամ­բի­ո­նից: Մար­զա­կան խա­ղե­րը հուն­ վա­րի 29-ին մեկ­նար­կե­ցին Ե­ՊՀ հրաձ­գա­րա­նում: Մաս­ նա­կից 13 թի­մե­րի շար­քում Ե­ՊՀ-ն զբա­ղեց­րեց 1-ին հո­ րի­զո­նա­կա­նը՝ 150 մի­ա­վո­րից հա­վա­քե­լով 140 մի­ա­վոր: Մ. Հե­րա­ցու ան­վան պե­տա­կան բժշ­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նը գրա­վեց 2-րդ, ի­սկ Հա­յաս­ տա­նի ազ­գային պո­լի­տեխ­նի­ կա­կան հա­մալ­սա­րա­նը՝ 3-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը: Ե­ՊՀ թի­մում է­ին դա­սա­խոս-հ­րա­ձիգ­ներ Ա­րա­րատ Հա­րու­թյու­նյա­նը, Լու­սի­նե Մել­քո­նյա­նը և Դա­ վիթ Կա­րա­պե­տյա­նը: Մաս­ նա­կից­նե­րը կանգ­նած դիր­քից՝ տա­սը մետր հե­ռա­վո­րու­թյու­ նից, ե­րեք փորձ­նա­կան և հինգ հաշ­վար­կային կրակ են ար­ ձա­կել: «­Մեր թի­մի ան­դամ­ներն ու­սա­նող­նե­րի հետ մարզ­վում է­ին մինչ մր­ցում­նե­րը: Մեր հրաձ­գա­րա­նը հա­մա­պա­տաս­ խա­նում է օ­լիմ­պի­ա­կան չա­ փա­նիշ­նե­րին, այդ ի­սկ պատ­ ճա­ռով այդ­տեղ էլ կա­յա­ցավ հրաձ­գու­թյան մր­ցույ­թը, ո­րը բա­վա­կա­նին հե­տաքր­քիր էր: Դե՛, մենք էլ զբա­ղեց­րինք ա­ռա­ջին հո­րի­զո­նա­կա­նը. Ե­ՊՀ-ի պա­տի­վը միշտ բարձր ե­նք պա­հում»,- նշեց Ե­ՊՀ

հրաձ­գու­թյան խմ­բա­կի մար­ զիչ Վլա­դի­միր Ա­վա­գի­մյան­ցը: ­Հուն­վա­րի 31-ին Հա­յաս­ տա­նի ազ­գային ագ­րա­րային հա­մալ­սա­րա­նի շախ­մա­տի թան­գա­րա­նում տե­ղի ու­նե­ցավ ա­րագ շախ­մա­տի մր­ցա­շա­րը, ո­րին մաս­նակ­ցում էր 8 թիմ: Ե­ՊՀ-ն ներ­կա­յաց­նում է­ին Մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­ կայի ֆա­կուլ­տե­տի դա­սա­խոս Կա­րեն Ա­վե­տի­սյա­նը, նույն ֆա­կուլ­տե­տի աշ­խա­տակ­ ցու­հի Ջեմ­մա Սարգ­սյա­նը և Ե­ՊՀ ֆիզ­դաս­տի­ա­րա­կու­թյան ամ­բի­ո­նի դո­ցենտ Սար­գիս Սանթ­րո­սյա­նը: Ա­ռա­ջին հո­ րի­զո­նա­կա­նը զբա­ղեց­րեց Խ. Ա­բո­վյա­նի ան­վան հայ­կա­կան պե­տա­կան ման­կա­վար­ժա­ կան հա­մալ­սա­րա­նը, ե­րկ­րորդ հո­րի­զո­նա­կա­նը՝ Ե­ՊՀ թի­մը, ի­սկ եր­րոր­դը՝ Հայ-ռու­սա­կան (Ս­լա­վո­նա­կան) հա­մալ­սա­րա­ նը: «Ա­րագ շախ­մա­տի ակ­տիվ մար­զում­ներ մշ­տա­պես ի­րա­ կա­նաց­րել և ի­րա­կա­նաց­նում ե­նք: Մեր դա­սա­խոս-մար­զիկ­ նե­րը, ով­քեր մաս­նակ­ցել են մր­ցա­շա­րին, նույն­պես խա­

ղում են ա­զատ ժա­մե­րին»,նշեց Ե­ՊՀ շախ­մա­տի ա­կում­ բի պա­տաս­խա­նա­տու Վրեժ Օր­դյա­նը: Սե­ղա­նի թե­նիս մար­զաձ­ևի մր­ցույ­թը, ո­րին մաս­նակ­ցում է­ին 12 թի­մեր, փետր­վա­րի 5-ին տե­ղի ու­նե­ցավ ՀՊՏՀ-ի մար­զա­դահ­լի­ճում: Ե­ՊՀ-ի՝ ե­րեք դա­սա­խոս-մար­զիկ­նե­ րից բաղ­կա­ցած թի­մը, ո­րում ը­նդ­գրկ­ված է­ին Նա­րեկ Ղու­ կա­սյա­նը, Լու­սի­նե Մել­քո­նյա­ նը և Ար­թուր Պո­ղո­սյա­նը, զբա­ ղեց­րեց 3-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը:­ Ա­ռա­ջին տա­րին չէ, որ Ե­ՊՀ սե­ղա­նի թե­նի­սի խմ­բա­ կի ա­վագ մար­զիչ, սպոր­տի վար­պետ Ար­թուր Պո­ղո­սյա­ նը մաս­նակ­ցում է «­Դա­սա­ խո­սա­կան գա­վաթ» մար­զա­ կան խա­ղե­րին: Նա նշում է, որ 2018 թվա­կա­նի խա­ղե­րում թեև հիմ­նա­կա­նում ար­դա­րա­ ցան սպա­սե­լիք­նե­րը, այ­նուա­ մե­նայ­նիվ սե­ղա­նի թե­նի­սի մրցում­նե­րի կա­նո­նադ­րու­ թյան մեջ ան­հրա­ժեշտ է ա­նել ո­րոշ փո­փո­խու­թյուն­ներ. խոս­ քը մրցա­կից­նե­րին ը­նտ­րե­լու կար­գի մա­սին է:

«Որ­պես սե­ղա­նի թե­նի­սի մար­զիչ՝ չեմ կա­րող չն­շել շատ կար­ևոր մի հան­գա­ման­քի մա­ սին. խա­ղե­րի ժա­մա­նակ ու­ ժեղ, պրո­ֆե­սի­ո­նալ մար­զիկ­ նե­րը մր­ցում է­ին թույլ, սի­րո­ ղա­կան մաս­նա­կից­նե­րի հետ: Այս­տեղ բախ­վում է­ինք ու­ժե­րի ան­հա­վա­սա­րու­թյան խնդ­րին: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, շատ ոգ­ևո­ րիչ է, որ դա­սա­խոս­նե­րը նույն­ պես մարզ­վում և մաս­նակ­ցում են մար­զա­կան այս խա­ղե­ րին»,- ա­սաց Ար­թուր Պո­ղոսյա­նը: Մար­զա­կան խա­ղե­րի ժա­ մա­նա­կա­ցույ­ցով վեր­ջին մար­ զաձ­ևը վո­լեյ­բոլն էր: ՀՊՏՀ-ի մար­զա­դահ­լի­ճում վո­լեյ­բո­ լի խա­ղե­րը մեկ­նար­կե­ցին փետրվա­րի 7-ին: Մաս­նակ­ ցում է­ին 9 բու­հե­րի թի­մեր: Թեժ մր­ցակ­ցու­թյան ար­դյուն­ քում Ե­ՊՀ-ն զբա­ղեց­րեց 1-ին հո­րի­զո­նա­կա­նը՝ եզ­րա­փակ­ չում հաղ­թե­լով Հա­յաս­տա­նի ազ­գային ագ­րա­րային հա­ մալ­սա­րա­նի թի­մին: Ե­ՊՀ վո­ լեյ­բո­լի թի­մի պա­տաս­խա­նա­ տու, մար­զիչ, սպոր­տի վար­ պետ Կա­րեն Շահ­բա­զյա­նը

նշում է, որ «­Դա­սա­խո­սա­կան գա­վաթ» ա­մե­նա­մյա մր­ցում­ նե­րում միշտ ե­ղել է վո­լեյ­բո­լի մար­զաձ­ևը, և Ե­ՊՀ թի­մը որ­ քան մաս­նակ­ցել է ա­ռաջ­նու­ թյա­նը, միշտ հաղ­թա­նակ է գրան­ցել: «­Մենք շատ գոհ ե­նք արդյունք­նե­րից, դժ­գո­հե­լու ոչ մի պատ­ճառ չու­նենք: Բա­վա­ կա­նին հե­տաքր­քիր պայ­քար էր»,- նշեց Կա­րեն Շահ­բազյա­նը և հա­վե­լեց, որ Ե­ՊՀ թի­մի կազ­մում, բա­ցի ի­րենց ամ­բիո­ նի աշ­խա­տա­կից­նե­րից, ը­նդ­ գրկ­վել էր նաև Ու­սա­նող­նե­րի հետ տար­վող աշ­խա­տանք­ նե­րի կենտ­րո­նի փոխտ­նօ­րեն Ռաֆ­ֆի Քա­րա­մյա­նը, ով իր ու­սա­նո­ղա­կան տա­րի­նե­րին մաս­նակ­ցել է վո­լեյ­բո­լի խմ­բա­ կի մար­զում­նե­րին: Ն­շենք նաև, որ «­Դա­սա­խո­ սա­կան գա­վաթ-2018» մար­ զա­կան խա­ղե­րում ա­ռա­ջին հո­րի­զո­նա­կան­նե­րը զբա­ղեց­ րած թի­մե­րը պարգ­ևատր­վել են գա­վա­թով, հա­վաս­տագ­րե­ րով և նվեր­նե­րով: 2-րդ և 3-րդ հո­րի­զո­նա­կան­նե­րը գրա­ված թի­մե­րը ստա­ցել են հա­վաս­ տագ­րեր և նվեր­ներ:

28

Փետրվար, 2018

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

àõëáõÙݳ·Çï³Ï³Ý Ë׳Ýϳñ Աշ­խար­հի «ա­մե­նա­խե­լա­ցի» քա­ղաք­նե­րը Ա­ռա­ջին ան­գամ «Smart City» («­Խե­լա­ցի քա­ղաք») հայե­ցա­կար­գի մա­սին լր­ջո­րեն սկ­սե­ցին խո­սել 90-ա­կան թվա­կան­նե­րին, ե­րբ հաս­կա­ ցան՝ ա­պա­գան ՏՏ ո­լոր­տի զար­գաց­ման հա­մա­տեքս­տում է նշ­մար­ վում: Հե­տաքր­քիր է, որ մար­դիկ «­խե­լա­ցի քա­ղաք» ա­սե­լով ա­ռա­ջին հեր­թին պատ­կե­րաց­նում է­ին մար­դու հա­մար ան­վտանգ տա­րածք՝

զերծ վնա­սա­կար ազ­դե­ցու­թյուն­նե­րից: Ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում տեխ­ նո­լո­գի­ա­նե­րը զար­գա­ցան, և փոխ­վե­ցին նաև «­խե­լա­ցի» լի­նե­լու պատ­ կե­րա­ցում­ներն ու տե­սա­կետ­նե­րը: Տաս­նյակ տա­րի­ներ ան­ց «Smart City»-նե­րը դար­ձան ի­րա­կա­նու­թյուն:

Ին­չո­ւան

­Միլ­թոն-Քինս

«­Խե­լա­ցի քա­ղաք­նե­րի» շար­քում 1-ին պատ­վա­վոր տե­ղը զբա­ղեց­նում է Չի­նաս­տա­ նի Ին­չո­ւան քա­ղա­քը: Նին­սյա նա­հան­գի մայ­ րա­քա­ղաք Ին­չո­ւանն ու­նի 1.6 մլն բնա­կիչ, ով­ քեր չու­նեն ո­՛չ բան­կային քար­տեր, ո­՛չ էլ կան­ խիկ գու­մար գր­պա­նում: Ցան­կա­ցած գնում, գոր­ծարք կամ ե­րթ­ևե­կում ի­րա­կա­նաց­վում է դեմ­քի սկա­նա­վոր­ման մի­ջո­ցով, ո­րից հե­տո քա­ղա­քա­ցու բան­կային հաշ­վից գանձ­վում է հա­մա­պա­տաս­խան ծա­ռա­յու­թյան հա­մար նա­խա­տես­ված գու­մա­րը: Ին­չո­ւա­նի բնա­կիչ­ նե­րը նույ­նիսկ խա­նութ չեն գնում. մթերք­ներն ու ան­հրա­ժեշտ ապ­րանք­նե­րը պատ­վի­րում են հե­ռա­խո­սային հա­վել­ված­նե­րի մի­ջո­ցով, ի­սկ պատ­վե­րը վերց­նում են քա­ղա­քով մեկ տե­ղադր­ված սառ­ցախ­ցիկ­նե­րից:

3-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նում Մեծ Բրի­տա­նի­այի Միլ­թոն-Քինսն է: 192 հա­զար բնա­կիչ ու­նե­ցող քա­ղա­քը նույն­պես «­խե­լա­ցի­ի» ա­նունն է վաս­տա­կել, չնա­յած ա­ռա­ջին է­լեկտ­րա­կան մե­քե­նա­ ներն այդ­տեղ հայտն­վել են մի­ այն 2015 թ.-ին: Քա­ղա­քով մեկ ե­րթ­ևե­կում են ե­րկ­տե­ղա­նի մե­քե­ նա­ներ, ո­րոնք ա­պա­հով­ված են շուրջ 22 սեն­սոր­նե­րով, ռա­դար­ նե­րով, պա­նո­րա­մային և նկա­ րա­հա­նող սար­քե­րով: Այդ մե­քե­ նա­նե­րը կա­րող են ան­ցնել ա­վե­լի քան 64 կմ՝ ա­ռանց վե­րա­լից­քա­վոր­ման: Քա­ղա­քում գոր­ծում է նաև «MK:SMART» կենտ­րո­նաց­ված հա­մա­կար­գը, ո­րի տե­ղե­կատ­վա­կան բա­զա­յում հա­վաք­վում է քա­ղա­քի մա­սին ցան­կա­ ցած տե­ղե­կատ­վու­թյուն: Ի դեպ, տվյալ հա­մա­կարգ կա­րող է մուտք գոր­ծել քա­ղա­քի յու­րա­քան­չյուր բնա­կիչ, ով ի­րա­վա­սու է հա­մա­կար­գի մի­ջո­ցով կա­ռա­վա­րել իր ծախ­սե­րը, օգ­տա­գոր­ծած է­լեկտ­րաէ­ներ­գի­ան ու ջու­րը:

­Սին­գա­պուր ­Սին­գա­պու­րը «­խե­լա­ցի քա­ղաք­նե­րի» ցու­ ցա­կում զբա­ղեց­նում է 4-րդ հո­րի­զո­նա­կա­նը: Զար­գաց­ման ա­ներ­ևա­կայե­լի տեմ­պեր ու­նե­ ցող այդ մե­գա­քա­ղա­քում բնակ­վում է ա­վե­լի քան 5.5 մլն մարդ: Քա­ղա­քի ղե­կա­վա­րու­թյան կող­մից գոր­ծարկ­ված «SMART NATION» («­Խե­լա­ցի ա­զգ») ծրա­գի­րը քա­ղա­քի հա­մար հետզ­հե­տե վաս­տա­կել է «­խե­լա­ցի­ի» կար­ գա­վի­ճա­կը: Օ­րի­նակ՝ Յու­հո­ւա թա­ղա­մա­սում ներդր­ված են աղ­բի վա­կո­ւու­մային վե­րամշակ­ման հա­մա­կարգ, ար­ևային է­ներ­գի­այի վա­հա­նակ­ներ, սեն­սո­րային հա­մա­կար­գեր, ո­րոնք կա­ռա­վա­րում են ջրի և է­լեկտ­րաէներ­գի­այի օգ­տա­գոր­ծու­մը: Բնա­կա­րան­նե­րում զե­տեղ­ված են հա­տուկ տվիչ­ներ, ո­րոնք հետևում են տա­րեց բնա­կիչ­նե­րի տե­ղա­շար­ժին: Ե­թե տվիչն ար­ձա­նագ­րում է բնակ­չի ը­նկ­ նե­լը կամ ի­նչ-որ վնաս­վածք, կանչ է ու­ղար­կում տա­րած­քային շտա­պօգ­նու­թյան ծա­ռա­ յու­թյա­նը, ի­նչ­պես նաև բա­րե­կամ­նե­րին ու հա­րա­զատ­նե­րին: Ա­ռանց վա­րոր­դի մե­քե­նա­նե­ րը Սին­գա­պու­րի փո­ղոց­նե­րով ե­րթ­ևե­կում են 2016 թ.-ից սկ­սած: 2020 թ.-ին էլ վա­րորդ­ներն ի­րենց մե­քե­նա­նե­րում պար­տա­վոր են տե­ղադ­րել հա­տուկ նա­վի­գա­ցի­ոն հա­մա­կար­գեր, ո­րոնց մի­ջո­ցով կվե­րահսկ­վեն նրանց տե­ղա­շարժն ու գտն­վե­լու վայ­րը:

­Ֆուդ­սի­զա­վա 2-րդ տե­ղում ճա­պո­նա­կան Ֆուդ­սի­զա­վա քա­ղաքն է, ո­րը կա­ռուց­վել է 2016 թ.-ին և ու­ նի շուրջ 3.000 բնա­կիչ: Բո­լոր բնա­կա­րան­ նե­րը ջե­ռուց­վում են բա­ցա­ռա­պես ար­ևային է­ներ­գի­այով: Բնա­կիչ­նե­րը տե­ղա­շարժ­վում են մի­այն հե­ծա­նիվ­նե­րով և է­լեկտ­րա­կան մե­քե­նա­նե­րով: Նրանք օգ­տա­գոր­ծում են 30 տո­կոս ա­վե­լի քիչ ջուր, քան ցան­կա­ցած այլ քա­ղա­քի բնա­կիչ: Փո­ղոց­նե­րը լու­սա­վոր­վում են սեն­սո­րային լու­սա­վոր­ման հա­մա­կար­գով, այ­սինքն՝ մի­ա­նում են, ե­րբ փո­ղո­ցում մարդ է հայտն­վում: Ե­րկ­րա­շար­ժե­րի կամ այլ ար­ տա­կարգ ի­րա­վի­ճակ­նե­րի դեպ­քում քա­ղա­քը ե­րեք օր լի­ար­ժեք կա­րող է ի­րա­կա­նաց­նել իր բո­լոր գոր­ծա­ռույթ­նե­րը՝ մարդ­կանց ա­պա­հո­ վե­լով սնն­դով, է­լեկտ­րաէ­ներ­գի­այով, տաք և սա­ռը ջրով:

­Մաս­դար

«­Խե­լա­ցի քա­ղաք­նե­րի» շար­քում 5-րդ տեղն է զբա­ղեց­նում Ա­րա­բա­կան Մի­ա­ցյալ Է­մի­րու­թյուն­նե­րի Մաս­դար քա­ղա­քը: Ա­բու-Դա­բի է­մի­րու­թյան են­թա­կա­յու­թյան ներ­քո գտն­վող «­խե­լա­ցի» քա­ղաքն ա­ռայժմ ու­նի մի­այն 300 բնա­կիչ: 2018 թ.-ին նա­խա­տես­վում է շա­հա­գործ­ման հանձ­նել ա­ռա­ ջին բազ­մաբ­նա­կա­րա­նային շեն­քե­րը: Ա­ռա­ջի­կա­յում, կան­խա­տե­սում­նե­ րի հա­մա­ձայն, քա­ղա­քի բնա­կիչ­նե­րի թի­վը կհա­տի 7 հա­զա­րը: Քա­ղա­քի բո­լոր հա­մա­կար­գերն աշ­խա­տում են բա­ցա­ռա­պես մա­քուր է­ներ­գի­այով: Դիզ­վա­ռե­լի­քով աշ­խա­տող մե­քե­նա­նե­րին ար­գել­վում է մուտք գոր­ծել քա­ ղաք, նույ­նիսկ ա­վե­լին՝ մո­տե­նալ ա­վե­լի քան 3 կմ: Քա­ղա­քով շր­ջում են բա­ցա­ռա­պես ա­ռանց վա­րորդ­նե­րի է­լեկտ­րա­կան մե­քե­նա­ներ, ին­չը թույլ է տա­լիս օգ­տա­գոր­ծել ցան­կա­ցած սո­վո­րա­կան քա­ղա­քի օգ­տա­գոր­ծած է­ներ­գի­այի շուրջ 20 տո­կո­սը: Ա­մե­նա­հե­տաքր­քիրն էլ այն է, որ Մաս­դա­րի բո­լոր փո­ղոց­նե­րը կա­ռուց­ված են հա­տուկ հա­տա­կագ­ծով՝ հաշ­վի առ­նե­լով ար­ևի դիրքն ու գե­րիշ­խող քա­մի­նե­րի ո­ւղ­ղու­թյուն­նե­րը: (https://mir24.tv/articles/16269345/smart-city-goroda-budushchegokotorye-uzhe-sushchestvuyut) ä³ï­ñ³ë­ï»ó ì³ñ­¹áõ­ÑÇ ¼³­ù³ñ­Û³­ÝÁ

гí»Éí³Í

Դրեսկոդ. ազատության ու սանձարձակության միջև

­ ա­րու­նը ոչ մի­այն Գ ժպիտ, բարձր տրա­ մադ­րու­թյուն և ու­րա­ խու­թյուն է պարգ­ևում մարդ­կանց, այլև ա­զա­տում է նրանց ձմ­ռան տաք հա­ գուստ­նե­րից: Ը­ստ այդմ, հա­սա­րա­կու­ թյու­նը, մաս­նա­վո­րա­ պես ե­րի­տա­սար­դու­ թյու­նը ե­ղա­նա­կի ջեր­ մաց­մա­նը զու­գըն­թաց սկ­սում է «­փայ­լել» հա­գուս­տի բազ­մա­ զա­նու­թյամբ, հա­ճախ խայ­տաբ­ղե­տու­թյամբ՝ փոր­ձե­լով այդ կերպ ը­նդ­գծել իր ան­հա­տա­ կա­նու­թյու­նը: ­ Ք­նար Մի­սա­կյան, ­Գե­ղամ Մե­լիք­բե­կյան

Այդ գոր­ծըն­թա­ցից դուրս չեն մնում նաև Մայր բու­հի ու­ սա­նող­նե­րը և եր­բեմն նաև ե­րի­ տա­սարդ աշ­խա­տա­կից­նե­րը: Ը­նդ ո­րում, հա­գուս­տի մի­ջո­ցով ան­հա­տա­կա­նու­թյան ը­նդ­գծու­ մը կամ այն հար­մա­րա­վետ հա­ մա­րե­լը հան­գեց­նում է նրան, որ Ե­ՊՀ ու­սա­նո­ղը կամ աշ­խա­ տա­կի­ցը եր­բեմն ներ­կա­յա­նում է կր­թա­գի­տա­կան մի­ջա­վայ­րին ոչ հա­մա­պա­տաս­խան ար­տա­ հա­գուս­տով ու դի­մա­հար­դար­ մամբ (ե­րե­կո­յան շր­ջազ­գեստ, բարձր կրունկ­ներ, կի­սա­տա­ բատ, մար­զա­հա­գուստ, մեծ լան­ջա­բաց­վածք, շպա­րի չա­ րա­շա­հում և այլն):­ Այս­պի­սով, տաք օ­րե­րի գալս­տյա­նը զու­գա­հեռ՝ բա­ցառ­ ված չէ, որ կր­կին, ի­նչ­պես ըն­ թա­ցիկ ու­սում­նա­կան տար­վա սկզ­բին՝ 2017 թ. սեպ­տեմ­բե­րին, բախ­վենք հետ­ևյալ խնդ­րին՝ սահ­մա­նե՞լ հա­մալ­սա­րա­նա­ կան դրեսկոդ, թե՞ ա­պա­վի­նել հա­մա­կե­ցու­թյան ըն­դուն­ված սկզ­բունք­նե­րին՝ չհաշ­ված բա­ ցա­ռու­թյուն­նե­րը...

­Խնդրի արծարծումը 2017-2018 ո­ւս­տար­վա մեկ­ նար­կին Ե­ՊՀ-ո­ւմ ակ­տիվ քն­նար­կում­ներ ծա­վալ­վե­ցին այն բա­նից հե­տո, ե­րբ Ե­ՊՀ ան­վտան­գու­թյան աշ­խա­ տա­կից­նե­րի կող­մից ար­ գել­վել էր կի­սա­տա­բա­տով տղա­նե­րի մուտքն ու­սում­ նա­կան մաս­նա­շենք: Այդ թե­ման բա­վա­կա­նին լայ­նո­րեն քն­նարկ­վեց նաև սո­ ցի­ա­լա­կան ցան­ցե­րում, մաս­ նա­վո­րա­պես «Facebook»-ո­ւմ: «Ա­զա­տու­թյուն» ռա­դի­ո­կա­յա­ նի կող­մից կազ­մա­կերպ­ված «­Ֆեյս­բու­քյան մա­մու­լի ա­սու­ լիս» հա­ղորդ­ման ու­ղիղ ե­թե­րով խնդ­րի մա­սին հարց ո­ւղղ­վեց նաև Ե­ՊՀ ռեկ­տոր Ա­րամ Սի­ մո­նյա­նին: Ռեկ­տո­րի պա­տաս­ խա­նը նույն­պես քն­նար­կում­նե­ րի ա­ռիթ դար­ձավ: «Ես կարծում եմ, որ շոր­ տով դա­սի գալն այն­քան էլ ճիշտ չէ: Գու­ցե ես պահ­պա­նո­

ղա­կան հա­յացք­ներ ու­նեմ այս հար­ցում, բայց կար­ծում եմ, որ տղա­մար­դու հա­մար այն­քան էլ սա­զա­կան չէ: Նույն տրա­ մա­բա­նու­թյամբ կա­րող են նաև լո­ղազ­գես­տով գալ: Շոր­տով կր­թա­կան հա­մա­լիր մուտք գոր­ ծե­լը սխալ է: Նույն կերպ ճիշտ չեմ հա­մա­րում նաև ե­րե­կո­յան զգեստ­նե­րով դա­սի գա­լը: Ա­մեն դրեսկոդ ու­նի իր նպա­տա­կը և իր խե­լամ­տու­թյան աս­տի­ճա­ նը: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, դա իմ կար­ծիքն է»,- «Ա­զա­տու­թյուն» ռա­դի­ոկ ­ ա­յա­նին ա­սել է Ա­րամ Սի­մո­նյա­նը: ­Տե­ղե­կաց­նենք, որ Ե­ՊՀ ներ­ քին ի­րա­վա­կան ակ­տե­րով ո­ւղ­ ղա­կի­որ ­ են կա­նո­նա­կարգ­ված չեն բու­հի տա­րած­քում հա­մալ­ սա­րա­նա­կան­նե­րի (թե՛ աշ­խա­ տա­կից­նե­րի, թե՛ ու­սա­նող­նե­րի) հան­դեր­ձան­քին (այս­պես կոչ­ ված՝ «դ­րեսկո­դին») ա­ռնչ­վող խն­դիր­նե­րը։ Կան ո­րոշ ը­նդ­ հա­նուր ձևա­կեր­պում­ներ՝ ու­ նե­նալ ար­ժա­նա­վայել վարք, պահ­պա­նել հա­սա­րա­կու­թյան բա­րո­յա­կան նոր­մե­րը, հետ­ևել

հա­սա­րա­կու­թյան հա­մա­կե­ցու­ թյան կա­նոն­նե­րին և այլն։

2

ö»ïñí³ñ, 2018, гí»Éí³Í

Ի՞նչ է դրեսկո­դը...

ºðºì²ÜÆ Ð²Ø²Èê²ð²Ü

նոն­նե­րը կա­րող են նշ­ված լի­նել կազ­մա­կեր­պու­թյան կա­նո­նա­կար­գում, աշ­խա­տան­քային ներ­քին կա­նո­նա­ կար­գում, աշ­խա­տան­քային պայ­մա­նագ­րում. դրանք ներ­կա­յաց­վում են հրա­մա­նով` գրա­վոր կամ բա­նա­վոր տես­քով: Ի դեպ, դրեսկո­դի խախ­տում­նե­րի հա­մար կա­րող են պատ­ժա­մի­ջոց­ներ նա­խա­տես­վել։ Դ­րեսկո­դը հա­մար­վում է տվյալ հաս­տա­տու­թյան կոր­պո­րա­տիվ մշա­կույ­թի շա­րու­նա­կու­թյու­նը և դրա բրեն­դի կար­ևոր բա­ղադ­րի­չը։ Հա­ճախ նաև սահ­ման­ վում է մի շարք ա­նըն­դու­նե­լի հա­գուստ­նե­րի ցանկ, օ­րի­

«Դ­րեսկոդ» (անգլ.՝ dress code՝ հա­գուս­տի վար­ քա­գիր) տեր­մի­նը ծա­գել է Ա­նգ­լի­ա­յում, սա­կայն այն շատ ա­րագ տա­րած­վեց ո­ղջ աշ­խար­հում։ նակ՝ բաց կտր­ված­քով շր­ջազ­գեստ, սպոր­տային հա­ գուստ և այլն։ Ա­ռա­վել խիստ կոր­պո­րա­տիվ դրեսկոդի կա­րե­լի է հան­դի­պել բան­կե­րում և ռես­տո­րան­նե­րում։

Այն հա­գուս­տի ո­լոր­տում ո­րո­շա­կի կա­նոն­նե­րի ամ­ բող­ջու­թյուն է, ո­րը կազ­մա­կեր­պու­թյան ան­դամ­նե­րին թե­լադ­րում է հա­գուս­տի հս­տա­կեց­ված ոճ: Այդ կա­

ԵՊՀ-ո­ւմ դրեսկոդ սահ­մա­նելն ան­հրա­ժե՞շտ է, թե՞ ոչ Այն, որ բո­լորս ո­րոշ հաս­ տա­տու­թյուն­նե­րում դրեսկո­ դի ա­կա­նա­տեսն ե­նք դառ­ նում, մեզ հա­մար ար­դեն սո­վո­րա­կան և ըն­կա­լե­լի եր­ևույթ է դար­ձել, ու որևէ քն­նարկ­ման տե­ղիք չի տա­լիս: Սա­կայն հար­ցը տա­րաբ­նույթ մեկ­նա­բա­նու­ թյուն­նե­րի տե­ղիք է տա­լիս, ե­րբ խոս­քը վե­րա­բե­րում է բու­հա­կան հա­մա­կար­գին:­ Այս­պի­սով, ա­ռանց մեկ­ նա­բա­նու­թյուն­նե­րի ներ­ կա­յաց­նում ե­նք մի խումբ հա­մալ­սա­րա­նա­կան­նե­րի՝ Ե­ՊՀ-ո­ւմ դրեսկոդ սահ­մա­ նե­լու հար­ցի վե­րա­բե­րյալ ու­նե­ցած տե­սա­կետ­ներն ու դիր­քո­րո­շում­նե­րը:

նո­նադ­րու­թյան մեջ որ­ևէ նշում չկա այն մա­սին, թե ի­նչ դրեսկո­ դով պետք է ներ­կա­յա­նալ: Կար­ծում ե­մ՝ շոր­տեր հա­գած ու­սա­նող­նե­րի մուտ­քը չպետք է սահ­մա­նա­փա­կել, քա­նի որ դրա­նով հա­սա­րա­կա­կան կարգ չի խախտ­վում, և ու­սում­նա­կան գոր­ծըն­թա­ցը չի խա­փան­վում»:

«­Տե­ղին չէր մեր մուտքն ար­գե­լե­լը, քա­նի որ Ե­ՊՀ կա­

թույլ չեն տա­լիս լսա­րան­նե­րում եր­կար մնալ և այլն: Ու­զում եմ ա­սել, որ ա­ռանց այն էլ մեզ հա­ մար բո­լոր հար­մա­րու­թյուն­նե­րը ստեղծ­ված չեն, որ խոսք լի­նի դրեսկո­դի մա­սին: Ը­նդ ո­րում՝ դրեսկո­դի նկատ­մամբ խտ­րա­ կա­նու­թյու­նը, ի­նչ­քա­նով ես տե­ ղյակ եմ, գոր­ծել է մի­այն տղա­ նե­րի դեպ­քում»:

շիչ­ներ: Կար­ծում ե­մ՝ պետք է սո­վո­րենք ներ­կա­յա­նա­լի հան­ դես գալ, ի­սկ դրա­նում մեծ է հենց հա­գուս­տի դե­րը: Հա­գուս­ տը նաև հար­գան­քի դրս­ևո­րում է դի­մա­ցի­նի նկատ­մամբ: Ա­վե­ լի գե­ղե­ցիկ և հա­ճե­լի կլի­նի, որ մար­դիկ այն­պի­սի հա­գուս­տով գան հա­մալ­սա­րան, ո­րով չէ­ին գնա լո­ղափ: Եվ, ի վեր­ջո, խոս­ տո­վա­նենք, որ ի­րոք հա­ճե­լի է, ե­րբ հա­մալ­սա­րա­նում տես­նում ե­նք դա­սա­կան հագն­ված ու­սա­ նո­ղի, ի­սկ նույ­նը չենք կա­րող ա­սել, օ­րի­նակ, շոր­տով ու­սա­ նո­ղի տես­նե­լիս: Ա­մեն ի­նչ չա­ փի մեջ է գե­ղե­ցիկ, ի­սկ հար­մա­ րու­թյան ա­ռու­մով` ա­մեն տեղ չէ, որ պետք է ձգ­տենք ա­ռա­վե­ լա­գույն հար­մա­րու­թյան»:

Ա­վե­տիք Կա­րա­գու­լյան, Մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող

­ ե­ղամ Ա­սատ­րյան, Գ Պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ՈՒ­ԳԸ նա­խա­գահ

Գ­ևորգ Մնա­ցա­կա­նյան, Մա­թե­մա­տի­կայի և մե­խա­նի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող

ե­րբ տա­րած­վում են բո­լո­րի վրա` ա­ռանց ար­տո­նյալ­նե­րի»:

«Կր­թա­կան հաս­տա­տու­ թյու­նը փաբ չէ, որ­տեղ մուտք գոր­ծես այն­պես, ի­նչ­պես ու­ զում ես: Ես նույ­նիսկ իմ ա­զատ օ­րե­րին ի­նձ թույլ չեմ տա­լիս ա­զատ ո­ճով մտ­նել հա­մալ­սա­ րան` մտա­ծե­լով, որ մտ­նում եմ կր­թա­կան հաս­տա­տու­թյուն: Թեև պետք է նշել, որ շատ նուրբ գործ է սահ­ման ո­րո­շե­լը, թե ա­զա­տը ո­րն է, և ով է ո­րո­ շում: Բա­ցի դրա­նից՝ ցան­կա­ ցած օ­րենք և սահ­մա­նա­փա­ կում ար­դյու­նա­վետ են լի­նում,

«Ու­սա­նող­նե­րի հա­մար Ե­ՊՀ-ո­ւմ եր­բեմն չեն ա­պա­հով­ վում կար­ևոր բա­ղադ­րիչ­ներ, բայց փո­խա­րե­նը պա­հան­ ջում են բա­ներ, ո­րոնք կր­թու­ թյան հետ որ­ևէ ա­ռն­չու­թյուն չու­նեն: Օ­րի­նակ՝ պատշաճ մակարդակով չեն հետ­ևում, որ շեն­քի ներ­սում չծ­խեն: Հա­ մալ­սա­րա­նը պետք է կր­թա­կան մի­ջա­վայր ստեղ­ծի, ա­մեն հար­ մա­րու­թյուն ստեղ­ծի ու­սա­նո­ղի հա­մար, որ­պես­զի մո­տի­վաց­նի ու ցույց տա, որ իր ա­ռաջ­նային կարևո­րու­թյու­նը հենց ու­սա­ նողն է ու նրա ո­ւս­ման ձգ­տու­մը: Մեզ ար­գե­լում են շոր­տով գալ հա­մալ­սա­րան, բայց այդ նույն հա­մալ­սա­րա­նում գրա­դա­րա­ նը գոր­ծում է մինչև ժա­մը 5-ը,

­ ա­վիթ Ա­փո­յան,­ Դ ԵՊՀ Ո­ՒԽ նա­խա­գահ­, ԵՊՀ մի­ջազ­գային հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող «Դ­րեսկո­դի մա­սին կա­նո­ նադ­րու­թյու­նում հա­տուկ ան­ դրա­դարձ կա­տա­րելու հարկ չկա: Ի­րա­կա­նում այն խիստ սահ­մա­նա­փա­կում չեմ հա­մա­ րում: Մե­զա­նից չեն պա­հան­ ջում գրա­սե­նյա­կային խիստ դրեսկոդ, ին­չի պատ­ճա­ռով շա­տե­րը կաշ­կանդ­ված կզ­գան: Բնա­կա­նա­բար, պետք է լի­նեն հա­գուս­տի ո­րո­շա­կի չա­փո­րո­

­ ա­րի­ամ Այ­դի­նյան, Մ Պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նո­ղու­հի «Ու­սում­նա­կան հաս­տա­ տու­թյու­նում պետք է ու­շադ­ րու­թյուն դարձ­նեն ու­սա­նո­ղի

ºðºì²ÜÆ Ð²Ø²Èê²ð²Ü

սո­վո­րե­լու ցան­կու­թյանն ու ա­ռա­ջա­դի­մու­թյա­նը, այլ ոչ թե հա­գու­կա­պին: Ու­սա­նո­ղը չա­ փա­հաս մարդ է, թող ին­քը ո­րո­ շի՝ ի­նչ­պես հագն­վել այն վայ­ րում, որ­տեղ իր օր­վա մի մասն է ան­ցկաց­նում: Ի վեր­ջո, այ­սօր այն­քան բազ­մա­զան են հագնը­ վում ու­սա­նող­նե­րը, որ դժ­վար է ո­րո­շել՝ ո­րն է թույ­լատ­րե­լի, ո­րը՝ ոչ: Ե­թե ո­րոշ մարդ­կանց հա­ մար շորտն ու բուհն ան­հա­մա­ տե­ղե­լի են, ի­նձ հա­մար ներքե­ վից վերև ճղճղ­ված տա­բատ­նե­ րը, ո­րոնք հի­մա շատ տա­րած­ ված են ե­րի­տա­սար­դու­թյան շր­ջա­նում, ա­վե­լի տհաճ են: Թե ի­նչ­պես պետք է ո­րոշ­վեն սահ­ ման­նե­րը, ան­հաս­կա­նա­լի է»:

­ աթ­ևիկ Սո­ղո­յան, Տ Ի­րա­վա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նո­ղու­հի «­Պետք է ո­րո­շա­կի դրեսկոդ լի­նի, սա­կայն այն պետք է բնու­թագր­վի մի­այն «­պատ­ շաճ» հատ­կա­նի­շով: Մի փոքր ա­նո­րոշ կա­տե­գո­րի­ա է, ի­հար­ կե, բայց կար­ծում ե­մ՝ այլ չա­ փո­րո­շիչ դժ­վար է սահ­մա­նել: Ա­մեն շորտ չէ, որ պատ­շաճ չէ, և ա­մեն տա­բատ չէ, որ պատ­ շաճ է: Ա­մեն ի­նչ պետք է ող­ ջամ­տու­թյան սահ­ման­նե­րում լի­նի, բայց ո­րո­շա­կի դրեսկոդ, ը­ստ իս, ան­հրա­ժեշտ է»:

­ ա­րու­թյուն Ծատ­րյան, Հ Ժուռ­նա­լիս­տի­կայի ֆա­կուլ­տե­տի աս­պի­րանտ «­Հա­մալ­սա­րա­նա­կան կըր­ թու­թյուն ստա­ցող­նե­րի ու դա­

3

| www.ysu.am

սա­խո­սա­կան կազ­մի հա­մար պաշ­տո­նա­պես դրեսկոդ սահ­ մա­նե­լը տե­ղին չէ: Ա­մեն մեկն ի­րա­վունք ու­նի կրե­լու այն, ի­նչ ու­նի, բայց և պետք է հի­շել, թե որ­տեղ ես ու ի­նչ նպա­տա­կով։ Օ­րի­նակ՝ շոր­տով դա­սի գա­լը բնավ քար­կո­ծե­լի ա­րարք չէ, ե­թե դա չի ար­վել այ­լոց սադ­ րան­քի են­թար­կե­լու հա­մար։ Ի­նքս դեմ չեմ որ­ևէ ա­զա­տու­ թյան, բայց դեմ եմ ցան­կա­ցած տե­սա­կի սահ­մա­նա­փակ­ման։ Քն­նար­կե­լու թե­մա է ի­նչ­պես հագն­վե­լը, բայց չեմ կար­ծում, թե ա­ռան­ձին դրեսկո­դի կա­րիք կա բու­հե­րում։ Ի վեր­ջո, մարդն ա­զատ է հա­գուս­տի ը­նտ­րու­ թյան ա­ռու­մով»։ ­

մազ­գես­տին` դեմ: Այ­սինքն՝ նա­խա­պատ­վու­թյու­նը տա­լիս եմ աշ­խար­հի ա­ռա­ջա­տար հա­մալ­սա­րան­նե­րի հա­ջող­ ված փոր­ձին, այն է` ու­սա­նո­ղը պետք է ա­զատ լի­նի հա­գուս­տի ը­նտ­րու­թյան հար­ցում, սա­կայն այդ հա­գուս­տը պետք է հա­մա­ հունչ լի­նի ֆոր­մալ կր­թա­կան մի­ջա­վայ­րին: Ու­սա­նողն ու դա­սա­խո­սը պետք է գի­տակ­ ցեն, որ բու­հը ռես­տո­րան, սըր­ ճա­րան, ա­կումբ, զբո­սայ­գի կամ ա­ռա­վել ևս բե­մա­հար­թակ չէ: Հետ­ևա­պես չի կա­րե­լի գի­ շե­րային կամ պա­րա­հան­դե­ սային զգեստ­նե­րով, չա­րա­ շահ­ված դի­մա­հար­դար­մամբ, լան­ջա­բա­ցե­րով ու տո­պիկ­նե­ րով, շոր­տե­րով ու լո­ղա­փյա հո­ ղա­թա­փե­րով մուտք գոր­ծել հա­ մալ­սա­րան: Այս­տեղ, ան­շուշտ, մտա­ծե­լա­կեր­պի խնդ­րին ե­նք բախ­վում, ո­րով­հետև, օ­րի­նակ, Եվ­րո­պա­յում կամ Ա­ՄՆ-ո­ւմ ու­ սա­նո­ղին պար­տա­դիր չէ ա­սել, որ նա չպետք է մո­ռա­նա, թե ի­րա­կա­նում ի­նչ նպա­տա­կով է ըն­դուն­վել հա­մալ­սա­րան, մինչ­ դեռ մեզ մոտ ի­րա­կա­նու­թյու­նը բո­լո­րո­վին այլ է: Հետ­ևա­պես կցան­կա­նայի մեր բու­հե­րում տես­նել «smart casual» ո­ճը, ի­սկ թե ու­սա­նողն ի­նչ­պես կհագն­վի այդ ո­ճով, դա ար­դեն պետք է թող­նել հենց ու­սա­նո­ղի հայե­ցո­ ղու­թյա­նը»:

Ար­մի­նե Մար­գա­րյան, Սո­ցի­ո­լո­գի­այի ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նո­ղու­հի «Ու­սա­նո­ղը պետք է ա­զատ լի­նի հա­գուս­տի ը­նտ­րու­թյան հար­ցում: Պար­զա­պես ու­սա­նո­ ղը պետք է չափն ի­մա­նա։ Այ­ սինքն՝ դա­սի չգա 20 սմ կրունկ ու­նե­ցող կո­շիկ­նե­րով կամ կարճ շոր­տով և հաս­կա­նա, որ հա­ մալ­սա­րա­նը նո­րաձ­ևու­թյան հար­թակ չէ, այլ վայր, որ­տեղ ստա­նում են կր­թու­թյուն»։

Ա­լեք­սան Բաղ­դա­սա­րյան, Փի­լի­սո­փա­յու­թյան և հո­գե­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան, ԵՊՀ գիտ­խորհր­դի է­թի­կայի հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ

­ ա­նա­տուր Շե­րենց, Վ Ար­ևե­լա­գի­տու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի ու­սա­նող,­ ԵՊՀ ՈՒ­ԳԸ քար­տու­ղար «Դ­րեսկո­դի սահ­ման­մա­ նը կողմ եմ, պար­տա­դիր հա­

«Ար­տա­հա­գուս­տը շատ վա­ղուց ար­դեն խորհր­դանը­ շա­կան ի­մաստ ու­նի: Այն հա­ սա­րա­կա­կան կյան­քում միշտ էլ ո­րո­շա­կի նշա­նա­կու­թյուն է ու­նե­ցել և խորհր­դան­շային է ե­ղել, այն այս կամ այն մի­ջա­ վայ­րին պատ­կա­նե­լու նշան է: Դպ­րո­ցա­կան կյան­քից հե­ տո շատ բան է փոխ­վում, այդ թվում՝ սո­ցի­ա­լա­կան հաս­տա­ տու­թյան մեջ ներ­կա­յա­նա­լու ձևը: Ես միշտ նշում եմ, որ ու­ սա­նո­ղը հա­մալ­սա­րան պետք է ներ­կա­յա­նա ի­րեն հար­մար հա­ գուս­տով, բայց դա պետք է լի­նի մի­ջա­վայ­րին հա­մա­պա­տաս­

խան, ի­սկ մեր հա­րյու­րա­մյա հա­մալ­սա­րա­նում այդ հա­մա­ պա­տաս­խա­նու­թյունն ար­դեն ձևա­վոր­վել է: ­Հա­գուս­տի վար­քա­գի­րը վե­ րա­բե­րում է նաև դա­սա­խոս­ նե­րին: Այո՛, դա­սա­խոս­նե­րը նույն­պես չպետք է մո­ռա­նան, թե ո­ւր և ին­չի հա­մար են գա­լիս: Ո­րոշ մար­դիկ հա­կա­ռակ­վում են ի­նձ՝ ա­սե­լով, թե սահ­մա­նա­ փա­կու­մը մար­դու ա­զատ ի­րա­ վուն­քի խախ­տում է, բայց ես այն­քան էլ հա­մա­ձայն չեմ: Սա ա­կա­դե­մի­ա­կան մի­ջա­վայր է, այս­տեղ մենք գործ ե­նք ու­նե­ նում գի­տե­լի­քի հետ:­ Ի դեպ, ի­նձ հա­մար ան­ հաս­կա­նա­լի է, որ տղա­նե­րը կա­րող են շոր­տով գալ հա­ մալ­սա­րան, ի­սկ աղ­ջիկ­նե­րը՝ ծան­րա­բեռն­ված զար­դե­րով ու ե­րե­կո­յան դի­մա­հար­դար­մամբ: Չեմ կար­ծում, թե նրանց հա­ մար այդ­պես ա­վե­լի հար­մար է: Են­թադ­րում եմ, որ դա տար­ բե­րակ­վե­լու ժեստ է կամ ան­ հա­տա­կա­նու­թյունն ը­նդ­գծե­լու քայլ: Ես հա­մա­ձայն եմ, որ ու­ սա­նո­ղը պետք է ա­զատ լի­նի իր ո­ճի մեջ, բայց դա այն­պի­սի ոճ պետք է լի­նի, ո­րը հար­մա­րեց­ ված լի­նի տվյալ մի­ջա­վայ­րին, տվյալ ի­րա­կա­նու­թյա­նը: Ես կողմ եմ բազ­մա­զա­նու­թյա­նը, բայց չա­փի մեջ: Պետք չէ կա­նո­նադ­րու­ թյամբ հա­գուս­տի վար­քա­ գիր սահ­մա­նել: Մենք տո­ տալ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ ծում չենք ապ­րում, որ­պես­զի հստակ սահ­մա­նա­փա­կում­ներ մտցնենք ու պար­տադր­ված հա­գուստ­ներ սահ­մա­նենք: Կա­ րող ե­նք ի­նչ-որ սահ­ման­ներ գծել: Ի վեր­ջո, ե­թե ու­սա­նո­ղին այդ­պես հար­մար է, ա­պա մենք չենք կա­րող պար­զա­պես ար­գե­ լել: Կար­ծում ե­մ՝ հար­ցը պետք է թող­նել հա­սա­րա­կա­կան վե­ րահսկ­մա­նը: Պետք է հետ­ևենք մեր ազ­գային ար­ժե­հա­մա­կար­ գին ու բա­րո­յա­կան կեր­պին և հի­շենք, որ ա­մեն մի­ջա­վայր, ա­մեն ի­րա­վի­ճակ են­թադ­րում են ի­րենց ար­տա­հա­գուս­տը: ­Վե­րահս­կո­ղու­թյու­նը պետք է յու­րա­քան­չյուր ոք հենց իր հան­դեպ ի­րա­կա­նաց­նի: Չեմ կար­ծում, որ մենք պետք է պար­տադ­րենք, այլ պետք է բա­ցատ­րա­կան ու պար­զա­ բան­ման աշ­խա­տանք­ներ ի­րա­կա­նաց­նենք ու հի­շենք, որ գործ ու­նենք ան­հա­տա­կա­նու­ թյուն­նե­րի հետ, ով­քեր ու­նեն ի­րենց ես-ը: Պար­զա­պես բո­լո­ րը պետք է մի­ա­վո­րեն եր­ևույ­թի բա­րո­յա­կան ու գե­ղա­գի­տա­ կան կող­մե­րը»:

­ ու­բեն Մար­կո­սյան,­ Ռ Ու­սա­նող­նե­րի, շր­ջա­նա­վարտ­նե­րի և հա­սա­րա­կայ­նու­թյան հետ կա­պե­րի գծով պրո­ռեկ­տոր «Այո՛, ներ­քին ի­րա­վա­կան

ակ­տե­րով ո­ւղ­ղա­կի ար­գելք չկա շոր­տե­րով, ի­նչ­պես նաև, օ­րի­ նակ, լո­ղազ­գես­տով կամ ջրա­ սույ­զի հան­դեր­ձան­քով հա­մալ­ սա­րան հա­ճա­խե­լու վե­րա­բերյալ։ Կար­ծում ե­մ՝ այս խն­դի­րը ժա­մա­նա­կին չի կա­նո­նա­կարգ­ վել, քա­նի որ չի ե­ղել դրա ան­ հրա­ժեշ­տու­թյու­նը, և մար­դիկ չեն ա­ռաջ­նորդ­վել «­խե­լա­գա­ րու­թյան կան­խա­վար­կա­ծով»։ Այ­դու­հան­դերձ, «­Ֆեյս­բուք» սո­ցի­ա­լա­կան ցան­ցում թե­ման ար­ծար­ծե­լուց հե­տո Ե­ՊՀ ռեկ­ տո­րատն իր նիս­տում ան­դրա­ դար­ձել է խնդ­րին, և ը­նդ­հա­նուր մո­տե­ցու­մը ե­ղել է այն, որ ան­ ցան­կա­լի է նմա­նօ­րի­նակ հա­ գուստ­նե­րով տղա­նե­րի մուտքն ու­սում­նա­կան մաս­նա­շեն­քեր, և մի­ա­ժա­մա­նակ ո­րոշ­վել է է­թի­ կայի հանձ­նա­ժո­ղո­վին ա­ռա­ ջար­կել՝ հար­ցը կա­նո­նա­կար­ գե­լու հա­մար ներ­կա­յաց­նել հա­մա­պա­տաս­խան ա­ռա­ջար­ կու­թյուն­ներ: Ե­թե դի­տար­կենք ար­տերկ­ րի հա­մալ­սա­րան­նե­րի փոր­ձը, ա­պա կա­րող ե­նք գտ­նել մի­մյան­ցից տար­բեր­վող օ­րի­նակ­ ներ: Կան հա­մալ­սա­րան­ներ, ո­րոնք դրեսկո­դը սահ­մա­նել են խիստ ը­նդ­հա­նուր ձևա­կեր­ պում­նե­րով, ո­րոշ­նե­րը նշել են ան­թույ­լատ­րե­լի հա­գուս­տի և տես­քի օ­րի­նակ­ներ։ Կան հա­ մալ­սա­րան­ներ, ո­րոնք տար­բե­ րա­կում են ու­սա­նո­ղի հա­գուս­ տը՝ ը­ստ դա­սա­խո­սու­թյուն­նե­ րի, քն­նու­թյան, հա­մալ­սա­րա­ նա­կան մշա­կու­թային մի­ջո­ցա­ ռում­նե­րի, ա­վար­տա­կան հան­ դի­սու­թյան և այլ ա­ռիթ­նե­րի։ Ֆ­լո­րի­դայի հա­մալ­սա­րա­նի փի­լի­սո­փա­յու­թյան պրո­ֆե­սոր Մի­շել Լա Բո­ւա­սի­ենն ի­րենց հա­մալ­սա­րա­նում մի քա­նի տա­րի ա­ռաջ դրեսկո­դի սահ­ ման­ման ա­ռն­չու­թյամբ նշել է, որ ա­ռա­ջին հեր­թին հարցն ու­ նի կր­թա­կան բա­ղադ­րիչ: Ես նույն­պես կար­ծում եմ, որ այդ կերպ ու­սա­նող­նե­րին սո­վո­ րեց­նում են, թե որ հա­գուս­տը նրանց լա­վա­գույնս կծա­ռայի մաս­նա­գի­տա­կան և հան­րային տե­սան­կյու­նից։ Դա օգ­նում է նաև լսա­րա­նում կարգ ու կա­ նո­նի և հա­մա­պա­տաս­խան մի­ջա­վայ­րի ա­պա­հով­ման գոր­ ծին, և ի­հար­կե դա հաս­տա­տու­ թյան ի­մի­ջի (հե­ղի­նա­կու­թյան)

4

ö»ïñí³ñ, 2018, гí»Éí³Í

խնդիրն է:­ ԵՊՀ-ո­ւմ պար­բե­րա­բար վե­ րա­նայ­վում են ներ­քին կար­գա­ պա­հա­կան կա­նոն­նե­րը (վեր­ ջին փո­փո­խու­թյուն­նե­րը ե­ղել են մոտ 2 տա­րի ա­ռաջ), և շատ հա­վա­նա­կան է, որ կըն­դուն­ վեն նաև է­թի­կայի և վար­քագ­ծի կա­նոն­ներ: Կար­ծում ե­մ՝ այդ աշ­խա­տանք­նե­րի հա­մա­տեքս­ տում մենք կա­րող ե­նք ան­դրա­ դառ­նալ նաև քն­նարկ­վող հար­ ցին։ Այս ա­ռու­մով կար­ևո­րը ներ­հա­մալ­սա­րա­նա­կան լայն քն­նարկ­ման հար­թակ ա­պա­ հո­վելն է՝ բնա­կա­նա­բար ու­ սա­նող­նե­րի ակ­տիվ ներգ­րավ­ մամբ, և ար­դյուն­քում նվա­զա­ գույն սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րի ճա­նա­պարհն ը­նտ­րե­լը»։

ºðºì²ÜÆ Ð²Ø²Èê²ð²Ü

Որ­պես ամ­փո­փում... ­

Ինչ­պես տես­նում ե­նք, խն­դի­ րը բազ­մա­շերտ է, իսկ կար­ ծիք­ները՝ ի­րա­րա­մերժ և ոչ մի­ան­շա­նակ: Դրանք կա­րե­ լի է դա­սա­կար­գել հետևյալ կերպ. դեմ են դրեսկոդ սահ­ մա­նե­լուն, մա­սամբ են դեմ և կողմ են ո­րո­շա­կի դրույթ­ նե­րի ամ­րագր­մա­նը: Հս­տակ է մի­այն այն, որ դժ­վար է գտ­նել հա­մալ­սա­րա­նա­

կան դրեսկո­դի սահ­ման­ ման այն­պի­սի լու­ծում, որ բո­լո­րի կող­մից ըն­դու­նե­լի լի­նի: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, կա­ րե­լի է ո­ւր­վագ­ծել ո­րո­շա­կի սկզբունք­ներ, ո­րոնց վրա հիմն­ված դրեսկո­դը հա­րիր կլի­նի կր­թա­գի­տա­կան մի­ջա­ վայ­րին, չի սահ­մա­նա­փա­կի ան­հա­տի ա­զա­տու­թյու­նը և ըն­դու­նե­լի կլի­նի մե­ծա­մաս­ նու­թյան կող­մից:

Ի գիտություն. դրեսկոդի հիմնական տեսակները Դ­րեսկո­դի կա­նոն­նե­րը սո­վո­ րա­բար կախ­ված են լի­նում կազ­մա­կեր­պու­թյան ա­ռանձ­ նա­հատ­կու­թյուն­նե­րից: Այն ցույց է տա­լիս մար­դու պատ­ կա­նե­լու­թյու­նը ո­րո­շա­կի աշ­ խա­տան­քային խմ­բին: Ը­ստ այդմ, մաս­նա­գի­տա­կան գրա­ կա­նու­թյան մեջ ա­ռանձ­նաց­ վում են դրեսկո­դե­րի մի շարք տե­սակ­ներ, ո­րոն­ցից մի քա­ նի­սը ներ­կա­յաց­նում ե­նք մեր ըն­թեր­ցող­նե­րին:

հում և այլն: Կա­նայք պետք է հագ­նեն ե­րե­կո­յան եր­կար զգեստ, եր­կար ձեռ­ նոց­ներ, բարձ­րակ­րունկ կո­շիկ, պա­յու­ սակ բռ­նեն, թան­կար­ժեք զար­դեր կրեն և ե­րե­կո­յան սանր­վածք ու­նե­նան: Տղա­ մար­դիկ պետք է ֆրակ հագ­նեն, լա­քա­ պատ կո­շիկ, բաց գույ­նի վեր­նա­շա­պիկ: Սպի­տակ թի­թեռ-փող­կա­պը և գր­պա­նի ժա­մա­ցույ­ցը պար­տա­դիր են: «Black tie» («Սև փող­կապ») - կր­կին պաշ­տո­նա­կան է, բայց ոչ շատ խիստ, ա­վե­լի տա­րած­ված ու հա­սա­րակ: Սա հար­սա­նյաց ա­րա­րո­ղու­թյուն­նե­րի, տո­ նա­կան մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի և թա­տե­րա­ կան պրե­մի­ե­րա­նե­րի ո­ճն է: Տղա­մար­դիկ պետք է սմո­քինգ հագնեն, նույն կտո­ րից տա­բատ և ի­հար­կե սև թի­թեռ­նիկ՝ ու­ղիղ ան­կյուն­նե­րով: Կո­շի­կը չպետք է լա­քա­պատ լի­նի: Կա­նայք պա­հանջ­վող դրեսկո­դի դեպ­քում հագ­նում են ե­րե­ կո­յան երկար զգեստ­ կամ էլ, կախ­ված մի­ջո­ցառ­ման պաշ­տո­նա­կա­նու­թյու­ նից, ծնկնե­րից ոչ բարձր կոկ­տե­յլային զգեստ­ներ: Կո­շի­կը պետք է բարձ­րակրունկ լի­նի:

դրեսկոդ է: Կա­նայք պետք է սպի­տակ վեր­նա­շա­պիկ և խիստ, դա­սա­կան գույ­ նե­րով կոս­տյում հագ­նեն, ի­սկ տղա­մար­ դիկ՝ մուգ տա­բատ և կոս­տյում, սպի­տակ վեր­նա­շա­պիկ, կար­միր փող­կապ և սև կո­շիկ: «Business casual» («­Բիզ­նես ա­ռօ­ րե­ա­կան») - դրեսկո­դի այս տե­սա­կը կա­նանց հա­մար նե­րա­ռում է կարճ տա­ բատ, եր­կար շորտ կամ կտո­րից տա­ բատ, տղա­մարդ­կանց հա­մար՝ շա­պիկ, գո­տի և ա­զատ ո­ճի կո­շիկ։

«Cocktail Attire» («­Կոկ­տեյ­լային զգեստ») - ըն­դուն­ված է կի­րա­ռել բան­ կետ­նե­րի, ըն­կե­րա­կան հան­դի­պում­նե­ րի և խն­ջույք­նե­րի ժա­մա­նակ: Կա­նանց հա­մար են­թադ­րում է կոկ­տեյ­լային հա­ գուստ, տղա­մարդ­կանց հա­մար՝ դա­սա­ կան մուգ կոս­տյում:

«Semi-formal» («­Կի­սա­պաշ­տո­նա­ կան») - ­նե­րա­ռում է տո­նա­կան կոկ­տեյ­ լային հա­գուստ և կոս­տյում, ո­րոնց հետ կա­րե­լի է հա­մադ­րել ա­զատ կամ սպոր­ տային ո­ճի աք­սե­սո­ւար­ներ: «White tie» («Ս­պի­տակ փող­կապ») - ա­մե­նա­խիստ դրեսկոդն է, ո­րը հիմ­նա­ կա­նում կի­րառ­վում է պաշ­տո­նա­կան մի­ ջո­ցա­ռում­նե­րի ժա­մա­նակ՝ հան­դի­պում նա­խա­գա­հի հետ, մր­ցա­նակ­նե­րի շնոր­

«Business Best» («­Բիզ­նես լա­ վա­գույն») - գրա­սե­նյա­կային խիստ

նայք հագնում են զգեստ­ներ, ո­րոնք, կախ­ված ի­րա­դար­ձու­թյան բնույ­թից, կա­րող են նաև ծնկ­նե­րից վերև լի­նել: Կո­շի­կը կր­կին բարձ­րակ­րունկ է:

«Coctail» («­Կոկ­տե­յլային») - այս դեպ­քում սմո­քին­գի փո­խա­րեն տղա­ մար­դիկ հագ­նում են դա­սա­կան մուգ կոս­տյում, թի­թեռ­նի­կը պար­տա­դիր չէ, փո­խա­րե­նը պետք է փող­կապ կրել: Կա­

«Smart casual» («­Խե­լա­ցի ա­ռօ­րեա­ կան») - կա­նանց հա­մար ­նա­խա­տե­սում է ջինս ­կամ կի­սաշր­ջազ­գեստ՝ վեր­նա­ շա­պի­կով, թույ­լատ­րե­լի է նո­րաոճ գո­տի, բաճ­կոն կամ սվի­տեր՝ կախ­ված ը­նդ­հա­ նուր ո­ճից, կո­շի­կը՝ մի­ջին բարձ­րու­թյան կրուն­կով, գուլ­պայով կամ զու­գա­գուլ­ պայով։ Թույ­լատր­վում են զար­դեր, սա­ կայն դրանք պետք է ներ­դաշ­նակ լի­նեն կոս­տյու­մի հետ։ Դրեսկո­դի այս տե­սա­կի դեպ­քում տղա­մարդ­կանց հա­մար նա­ խա­տես­ված են տա­բատ, եր­բեմն ջինս, վեր­նա­շա­պիկ, կա­րե­լի է նաև ա­ռանց փող­կա­պի, ա­զատ ու հար­մար կո­շիկ։ Հնա­րա­վոր է նաև սպոր­տային բաճ­կոն։