Het ontdekken van nieuwe auteurs en stijlen is verrijkend

Isabelle Slock en Tamara De Vos, leden van de leesjury van het Willemsfonds voor De Bronzen Uil

Naast het bronzen beeldje en de cheque ter waarde van 10.000 euro, reikt De Bronzen Uil ook de Lezersprijs uit. Deze prijs wordt bepaald door de lezersplatformen van Antwerpen Leest, Brugge Leest, Gent Leest, Leuven Leest, Oostende Leest en het Algemeen Nederlands Verbond. Sinds dit jaar is er ook een leesjury van het Willemsfonds bijgekomen. Willemsfondsleden Isabelle Slock en Tamara De Vos delen hun leeservaringen met de shortlist van 2024.

Wat betekent De Bronzen Uil voor jullie als leden van onze leesjury?

Isabelle: Voor mij persoonlijk is dit een unieke kans om nieuw talent te ontdekken. Deze literaire prijs biedt een platform aan ‘nieuwe’ schrijvers en brengt hun werk onder de aandacht. Als jurylid neem je deel aan het selectieproces en beoordeel je boeken vanuit het perspectief van een breder publiek. Je ervaart zowel een persoonlijke als een gedeelde leeservaring. Het ontdekken van nieuwe auteurs en stijlen voelt erg verrijkend. Je leest vanuit een ander perspectief en met een ruimere blik. Omdat elke stem telt, moet je niet alleen je persoonlijke voorkeuren laten meespelen, maar ook objectief zijn. Het is belangrijk om literaire kwaliteit, originaliteit en de maatschappelijke impact van een thema te waarderen. Voor mij is dit een kans om literatuur meer onder de aandacht te brengen, en ik heb hierdoor nieuwe genres leren waarderen.

Tamara: Het is ontzettend leuk om Nederlandstalige debuten te ontdekken en jezelf uit te dagen door heel verschillende boeken en auteurs te vergelijken.

Waarom is het belangrijk om vanuit het Willemsfonds debuterende auteurs te ondersteunen?

Isabelle: Schrijvers die het culturele landschap verrijken, verdienen een podium. Dit is belangrijk om verschillende redenen:

• Debutanten brengen nieuwe ideeën en durven vaak risico’s nemen, waarbij ze experimenteren met vorm, taal en thema’s.

• Vroege erkenning kan het zelfvertrouwen van debutanten vergroten, waardoor ze worden aangemoedigd om door te schrijven.

• Het zorgt voor een gezonde dynamiek in de literatuur, zodat niet alleen gevestigde namen dominant blijven.

• Het spreekt een nieuw publiek aan en verruimt de doelgroep.

Tamara: Mensen zijn gewoontebeestjes, en dat geldt ook voor lezers. Het kan moeilijk zijn om nieuwe dingen uit te proberen, dus ook nieuwe auteurs. Met De Bronzen Uil komen nieuwe auteurs in het licht, waardoor de drempel voor lezers om nieuwe schrijvers te ontdekken misschien wat lager wordt.

Waarom wilden jullie graag deel uitmaken van onze leesjury?

Isabelle: Ik wilde graag deelnemen aan de Leesjury van het Willemsfonds vanwege mijn passie voor literatuur. Het biedt me de kans om boeken te lezen die ik anders misschien niet zou kopen, wat mijn horizon aanzienlijk verbreedt. Daarnaast vind ik het boeiend om in interactie te gaan met andere juryleden en meningen uit te wisselen. Ik verwacht dat we tijdens de prijsuitreiking uitgebreid de gelegenheid krijgen om hierover te discussiëren, wat de ervaring nog verrijkender maakt.

Tamara: Met de leesclub Moscou besloten we om deel uit te maken van de leesjury van het Willemsfonds. Dit bleek een heel leuk project om samen te doen. De boeken werden in de groep rondgedeeld en uitgewisseld. Het was interessant om onze leeservaringen te delen. Het is fijn, en redelijk zeldzaam, om boeken onbevooroordeeld te ontdekken.

Wat vinden jullie het leukste aan deze rol?

Isabelle: Je wordt gedwongen om met een kritische, maar ook open blik te lezen, wat je eigen leesvaardigheid aanscherpt. Bovendien lees je niet alleen voor je eigen plezier; je draagt (hoe minimaal ook) bij aan de literatuur en aan schrijvers die een stem verdienen.

Tamara: Het werkt verbindend, te weten dat je met een heel publiek dezelfde boeken leest, vergelijkt en beoordeelt. Het mooiste is om boeken van nieuwe auteurs te lezen, zonder recensies of aanbevelingen – op een volledig onbevooroordeelde manier. Dat voelt als een verrijkende (en zeldzame) leeservaring.

Op welke criteria letten jullie het meest bij het beoordelen van een debuterende roman?

Isabelle: Ik let vooral op:

• Schrijfstijl en taalgebruik

• De opbouw van het verhaal

• De ontwikkeling van de personages

• Het thema en eventuele diepere boodschap

• Originaliteit

• De emotionele impact van het verhaal

• De opbouw van de dialogen

• De samenhang van de verhaallijn

Tamara: Schrijfstijl, impact op de lezer, opbouw van het verhaal en leesplezier.

Hoe moeilijk is het om een winnaar te kiezen wanneer de genomineerde boeken sterk verschillen in stijl of genre?

Isabelle: Als lezer heb je vaak voorkeuren voor bepaalde genres of stijlen, wat het lastig kan maken om objectief te blijven bij boeken die je minder aanspreken. Anderzijds zie ik het als een uitdaging om elk boek te lezen en te beoordelen.

Tamara: ‘Impact op de lezer’ is voor mij een belangrijk argument waarmee je boeken van verschillende stijlen of genres toch kunt vergelijken. Maar het blijft een moeilijke opdracht.

Zijn er debuten die jullie persoonlijk bijzonder hebben geraakt? Kunnen jullie uitleggen waarom?

Isabelle: ‘Treurwil’ heeft me diep geraakt. In combinatie met een zorgvuldig samengestelde afspeellijst op Spotify neemt het verhaal je op een nostalgische en filosofische manier mee door je eigen levensverhaal.

Tamara: Ik ben geraakt door ‘Waar zijn de wolken?’. Het voelt als een eerlijk verhaal met veel symboliek. Dit boek beschrijft de eenzaamheid en machteloosheid die deel kunnen uitmaken van de periode waarin je voor je pasgeboren kind zorgt. Nog steeds wordt deze periode vaak gezien als enkel een tijd van verbinding en plezier. Dit boek is de eerste keer dat ik deze gevoelens zo herkenbaar beschreven zag.

Hoe belangrijk is de feedback van het publiek of van lezers voor jullie bij het kiezen van de winnaar?

Isabelle: Volgens de ‘Visie & Reglement’ van De Bronzen Uil wordt er gestreefd naar een evenwichtige verdeling van het aantal juryleden tussen Vlaanderen en Nederland. De feedback en voorkeurstemmen van de leden van de verschillende leesjury’s zorgen voor een zo objectief mogelijke prijsuitreiking. Feedback is cruciaal omdat de lezersjury een breder publiek vertegenwoordigt en helpt om een balans te vinden tussen technische aspecten (vakjury) en de persoonlijke resonantie van een verhaallijn (lezersjury).

Tamara: Psychologie tussen mensen, vaak in relaties, speelt in bijna elk debuut een rol en wordt op verschillende manieren weergegeven. Het is altijd interessant om te lezen en te horen hoe boeken worden onthaald bij het brede publiek. Of dat meespeelt in het bepalen van de keuze, weet ik niet zeker. Je eigen ervaring weegt toch altijd zwaar in de keuze van de winnaar.

Wanneer dit artikel wordt gepubliceerd, is de winnaar of winnares van De Bronzen Uil 2024 al bekend. De volgende editie van De Bronzen Uil vindt plaats op zaterdag 29 november 2025 in Brugge. Wil je deel uitmaken van onze leesjury voor deze vijftiende editie? Stuur dan vrijblijvend een e-mail naar pascale.braeckman@willemsfonds.be.

Cédric Ista, coach communicatie