Interview Jazz Middelheim

We vertrekken steeds vanuit een jazzidioom

Dit jaar bracht groot nieuws voor liefhebbers van Jazz Middelheim: na de stopzetting in 2023 keert het festival dit najaar terug, zij het in een meer bescheiden vorm. Maar vanaf 2025 wordt de traditie in Park Den Brand in Antwerpen weer in volle glorie voortgezet. De organisatie van het jazzfestival wordt nu gedeeld tussen het alternatieve dancefestival Paradise City en het Brusselse folk- en jazzfestival Brosella. We spraken met Brosella-directeur Bert Schreurs over dit innovatieve partnerschap en de verdere toekomst van Jazz Middelheim.

Hoe zal de mini-editie van Jazz Middelheim 2024 eruit zien?

Het klopt inderdaad dat we dit jaar te maken hebben met een afgeslankte versie van het festival. De opdracht die de Stad Antwerpen heeft gegeven voor het organiseren van Jazz Middelheim loopt over twee periodes van twee jaar, te beginnen in 2024. De oproep hiervoor verscheen echter pas laat vorig jaar december. Tegen de tijd dat de beslissing werd genomen, was het al februari. Het was dus niet realistisch om nog een volwaardige editie te organiseren. Aan de andere kant moesten we wel iets doen. Daarom hebben we voorgesteld om een beperkte versie te maken, vooral bedoeld om aan de pers en een select publiek te tonen wat ze kunnen verwachten in 2025.

We plannen om dit in het najaar te organiseren, in overleg met de Stad Antwerpen om het juiste moment te vinden. We denken aan eind november of begin december. Dit zal tevens dienen als de aftrap voor de perscampagne en de ticketverkoop voor de editie in 2025. We willen dit evenement graag in het park zelf houden. Omdat het in het najaar is, overwegen we een soort circuit in het kasteel te organiseren. Het park bevat namelijk een neoklassiek kasteel waarin we intieme concerten willen organiseren, waarbij het publiek van de ene naar de andere kamer kan gaan. We denken er ook aan om de zolder en de kelder te gebruiken, zodat we verschillende muziekgenres kunnen presenteren. Zo willen we duidelijk maken dat 2025 weer een complete editie zal zijn zoals mensen die kennen van 2022.

In onze plannen hebben we aangegeven dat we echt vanuit de jazz willen vertrekken. In samenwerking met de collega’s van Paradise City willen we echter ook enkele jazzstijlen toevoegen die anders zijn dan voorheen, zoals elektronica en meer dansbare jazz. Artiesten als Iggy Pop zullen we waarschijnlijk niet meer boeken, omdat zij uit een ander genre komen. Maar bijvoorbeeld Marcus Miller is een artiest die we graag zouden verwelkomen, vooral omdat hij erkenning krijgt van artiesten als Selah Sue.

Wat is volgens jou het verband tussen jazz en dance?

Ik geloof niet dat muzikanten denken in genres, maar eerder vanuit hun eigen muzikale verhaal en daar al dan niet in samenwerkingen hun ding mee doen. Dat laatste is volgens mij veel meer eigen aan jazz. Jazz is van oorsprong altijd bedoeld geweest om op te dansen. Het was begin 20ste eeuw amusementsmuziek waarin elementen uit folklore, klassieke muziek en theater samenkwamen tot een nieuwe stijl.

Tegelijkertijd zijn er in de elektronicascene veel dj’s die zich bezighouden met jazz, maar dan meer richting de ambient. Dat is ook iets waar ik zeker naar wil kijken als een vorm van warme jazz. Ik denk dat we bijvoorbeeld ook ochtendconcerten kunnen organiseren in het park, misschien zelfs met een yogasessie erbij, zolang de context maar klopt. En in zo’n park zijn er veel mogelijkheden.

Brosella en Paradise City hebben beide hun wortels in Brussel. Hoe gaan jullie die aanpak vertalen naar een Antwerpse context?

Het heeft ons zelf een beetje verrast. Toen we de aanvraag indienden, dacht ik dat de jury hoogstwaarschijnlijk zou kiezen voor een Antwerpse organisator. Maar tot onze verbazing koos de jury ons uit als de beste op het gebied van productie, marketing en financiën. Dat is natuurlijk fijn om te horen. In ons plan staat duidelijk dat we niet simpelweg een kopie maken van wat we in Brussel doen. In dat opzicht kun je spreken van drie cirkels die elkaar beïnvloeden.

We vertrekken vanuit de levendige jazzscene in Antwerpen, maar kijken ook naar de kleurrijke Belgische scene en naar internationale artiesten die dezelfde traditie delen. Het gaat om de verbindingen daartussen. Hoe kunnen Antwerpse, Belgische en internationale artiesten samenwerken, en vice versa? Het hangt ook af van welke artiesten op tournee zijn en welke we graag willen uitnodigen. Het Antwerpse stads-DNA is daarbij belangrijker dan het feit dat wij in Brussel zijn gevestigd.

Een ander groot voordeel is dat we ervaring hebben met het organiseren van festivals in beschermde parken. Hoe we daarmee omgaan speelt ook een belangrijke rol. De schoonheid van een park biedt veel qua beleving, maar brengt ook praktische uitdagingen met zich mee wat betreft de fauna en flora. In het verleden heeft dit voor frustraties gezorgd bij de stedelijke diensten. Daarom hebben we nu een beleid ontwikkeld om zo voorzichtig mogelijk met het park om te gaan.

Duurzaamheid is een terugkerend thema. Wat zijn jullie plannen op dat gebied?

Voor 2025 hebben we een van onze belangrijkste troeven van Paradise City. Ze staan in de Europese top 5 van meest duurzame festivals, of het nu gaat om energievoorziening, omgang met de omgeving, het gebruik van herbruikbare bekers of het aanbod van veganistische eet- en drinkopties. Het merendeel van wat zij doen, willen we ook implementeren in Jazz Middelheim. Dit betekent automatisch dat we het park moeten beschermen.

Persoonlijk vind ik dat voor een festival van de grootte van Jazz Middelheim, dat nu wordt gecombineerd met Brosella, dit geen probleem moet zijn. We bestellen gewoon herbruikbare bekers die worden gerecycled en hergebruikt door bedrijven die daar hun broodwinning van maken. De financiële uitdagingen die zich voordoen bij grote festivals, spelen bij ons niet.

Hoe is de relatie met de VRT?

We zijn in gesprek met de VRT en dat gaat de goede kant op. Het komt er volgens mij op neer wat het uiteindelijke resultaat zal zijn. Daarom houden we nog een slag om de arm. Het komt erop neer dat we streven naar een soort coeigenaarschap van de naam Jazz Middelheim, waarbij we ons aan elkaar verbinden. In wezen is Jazz Middelheim nu een leeg begrip omdat er geen festival meer is.

Als wij de investering doen om het festival weer tot een Europese topspeler te maken op het gebied van jazzfestivals, krijgt het weer waarde. De VRT wil niet dat we op lange termijn met een andere mediapartner in zee gaan. Daar kunnen we sluitende afspraken over maken. We hebben het over een afspraak met de VRT, niet met Klara. Zo kunnen we inhoudelijk aanknopen bij Klara, maar ook bij Radio 1, Studio Brussel en zelfs Ketnet, gezien het feit dat er ook een programma is voor kinderen en families dat geinspireerd is op jazz.

Gent Jazz heeft dit jaar vier extra festivaldagen toegevoegd. Hoe gaan jullie om met het vinden van al die artiesten?

Een festival moet zich bezinnen over het reguliere aanbod gedurende het hele jaar. In België is er al veel te zien en ons land is niet groot. We gaan bijvoorbeeld geen artiesten boeken die je op vijftien verschillende festivals kunt zien. Door trouw te blijven aan de jazz, denk ik dat we ons onderscheiden van de rest. Eerlijk gezegd zijn er in België ook niet extreem veel jazzfestivals. Het genre staat zelfs onder druk als het gaat om locaties. Er zijn organisaties die het steeds moeilijker krijgen of zelfs besluiten te stoppen. Om nog maar te zwijgen over het probleem in Limburg, waar bijna geen live jazz meer te horen is. Internationaal gezien blijft het aanbod goed, zelfs heel goed.

Op dit moment hebben we ook een mooie generatie Belgische jazzmuzikanten waarop we de komende jaren kunnen voortbouwen. Het is een en-en-verhaal: zowel jazz als elektronica zijn belangrijk. Door de wisselwerking tussen Antwerpen, België en de wereld kunnen we het verschil blijven maken. Het is belangrijk om aan te tonen dat jazz niet alleen in de VS wordt gemaakt, maar ook in Europa, Afrika en het Verenigd Koninkrijk. Het mag niet beperkt blijven tot de klassieke bepop uit New York.

Cédric Ista, coach communicatie