4 minute read

Mazamorra de Huangana

Next Article
Trago de piña

Trago de piña

Se caza en el bosque cercano a El Edén, muy común de conseguir. Varias familias lo cazan y congelan para luego preparar en fiestas.

Luego de ahumada la carne se pone a hervir en agua y se raspa el verde y se pone en la sopa no se deja de remover porque se pega y se puede quemar, no se le pone nada más porque la carne ya tiene sal.

Advertisement

La técnica del ahumado es una alternativa a la conservación muy interesante porque para productos perecibles les da un tiempo de vida útil más largo de lo habitual. Generalmente la carne es ahumada en el monte luego de la cacería si es que se va muchos días y no se quiere cargar tanto peso, para la huangana por ejemplo se limpia bien la piel la carne y se abre, se pone sal se le deja como unas 2 horas con la sal, y de hace un carbón bien caliente pero no leña, con la madera de capirona, chontacara o pambil son las mejores para ahumar. Para el pescado es más fácil y rapido apenas pescado se lava y en el carbón con sal en la parrilla.

Gastronómicamente, el ahumado es una técnica que además de conservar el producto otorga gran sabor al género, es por ello que la preparación de sopas y comidas parten del sabor que le da el humo, y no se añade nada más que agua y a veces sal a las preparaciones.

Técnica de conservación: Ahumado

De origen prehispánico, el ahumado se desarrolló para preservar los alimentos, especialmente la carne. Según Alvarado (2012), esta elaboración se desarrolló junto con las llamadas “purinas”, que son viajes largos de cacería y pesca que hacían las familias Kichwa en verano o en temporada de frutos silvestres. Con esta técnica los cazadores podían asegurar la llegada del alimento seguro a sus casas (pp. 413-417). Se piensa que antiguamente se utilizaban cenizas de ciertas maderas para curar la carne previo al proceso de ahumado, sobre todo cuando no había suficiente sal, como era el caso de las comunidades de las partes bajas. De todas formas, estas cenizas no garantizaban la preservación del alimento, por lo que este únicamente duraba unos pocos días después de ser expuesto al humo (Roosevelt, 1980, pp. 105-108; Descola, 1988). La mazamorra de huangana que es una sopa espesa ha sido reemplazada en sus ingredientes por otros géneros cárnicos como el cerdo o el pollo de campo, pero siempre respeta el principio básico de la técnica. Otro componente de la mazamorra es el verde raspado, que le da una textura un poco viscosa a la sopa y es del agrado de grandes y pequeños en la co munidad, se incluye en la dieta de los más pequeños y puede tener infinitas variantes según el género cárnico que se le agregue: carnes, fréjol, semillas, hongos, etc.

Actualmente sólo está permitida la cacería para subsistencia. Algunas comunidades de la nacionalidad Kichwa en la provincia de Napo, han declarado en una asamblea no cazar este animal, con el fin de conservar la vida silvestre de la selva. En muchos otros territorios ya no se encuentran especies que en la zona de El Edén aún son comunes como la Huangana. Durante los grupos focales se mencionaron varios otros mamíferos pequeños que eran comunes en la dieta pero ahora ya no se encuentran en la selva como el guatín, el tintín y la ardilla, así como aves de mayor tamaño como el paujil.

Cacería:

Wankana api

Aychata kushnichishka hipaka yakupi timpuchichun churankuna shinallatak palantata aspina shinallatak ama mankapi hapiriychun kuyuchinami shinallatak rupayta ushanmi, ashtawan imatapash mana churanachu imashpa aychaka ña kachiwanmi shamun. Wakaychinkapakmi kay aychakunataka kushnichinkuna ismuncha mikunakunataka ashtawan pachakunata wakaychirichunmi rurankuna. Urkupika tawka punchakunata rina kashpaka tukuykunami aychataka kushnichinkuna shinallatak mana yapa llashakta apariyta ushankunachu, wankanapakka allimi aychata paskashpa pichana kankuna, kachita churashpa 2 pachata sakina kankuna, shinallatak nina murukunata rurana kankuna, kapirona yantawanmi rurana, chunta pampil karawan chaykunami allipacha kushnichinkapak kankuna. Challwapakka hawallami kankuna shinallatak haykatami mayllana kankuna shinallatak nina murupi kachiwanmi churana kankuna.

Yanuy yachaypika, kushnichishka hipaka miskikupashmi chaypillatak sakirinkuna, chaymantami chuya mikunakunata rurankapakka shinallatak kushnishka mishkimi sakirinkuna, chaymanta nimata na churanachu kankuna shinallatak wakinpika kachita churana kankuna. Kastilla mishukunapak ñawpapi, mikunata wakaychinkapakmi kushnichin kashkakuna, aychatami ashtawan ruran kashkakuna. Alvarado mishu nishka shina (2012), kayka “purina” nishkakunapimi rurankuna kashkakuna, wiwa wañuchinkapak purishpami rurankakuna kashka shinallatak sacha rurukuna pallankapak rishpami

Wakaychinkapak yachay: Kushnichishka

rurankuna kashka.Kay yachay kushnikunawanmi wasiman allí aychataka apankuna kashkakuna (pp. 413 - 417). Ñawpa kawsaypika kay uchupakunatami ruran kashkakuna shuk shuk kaspikunata rurankuna, kachikunaka mana achka tyashkachu, ura ayllukunaka kachita charinmi kashkakuna. Shinapash, kay uchupakunaka mana allichu kashkakunachu, kaykunaka ashalla pachakunatami shuyan kashkakuna. (Roosevelt, 1980, pp. 105-108; Descola, 1988). Wankana apika kayka sankulla apimi kankuna kay apipika shuk shuk aychakunatami churankuna kuchi shinallatak atallpa aychatami churankuna, shinapash maymantami rurankuna ñawpa shina. Shuk shinata apita rurankapak palantatami aspinkuna, mikunataka sankullatami rurankuna shinallatak kay mikunataka uchilla hatunmi mishkinkuna, uchillakunapa shinallatak kay mikunaka tawka ruraykunatami charinkuna aychakunatami churana kan: aychakuna, purutu, muyu, kallanpakuna, shuk shukkuna. Kunanpika mikunkapakllami wiwakunataka wañuchinkuna. Napo markamanta kichwa runakunami kaykunataka ruranrak, tantanakuypimi ama wañuchishun nishkakuna, sacha kawsayta wakaychishun nishpami rimarishka kankuna. Shuk kuskakunapika mana sacha wiwakunaka tyanchu Wankana wiwaka El Eden nishka kuskapika tyanmi. Kay mirkapika shuk shuk wiwakunatami ninkuna wakin wiwakunaka tukuy pachami tyan karkakuna watin, tintin shinallatak kiru ukuchaka mana tyanchu imashina pawhil nishkaka mana tyanchu.

This article is from: