2006-1

NIEUWSBRIEF

Vrienden van het Nr. 01 - 2006

Marinemuseum 1 jan. 2006

Voorwoord Geachte vrienden en donateurs, het werd weer eens tijd u op de hoogte te stellen van wat zaken uit verleden, heden en toekomst van “uw” marinemuseum. Wij denken overigens dat we (eindelijk) ons ledenbestand vrijwel op orde hebben dus hopen ook iedereen nu te kunnen bereiken.

Velen van u hebben ons laten weten teleurgesteld te zijn dat `De Postboei` niet langer verschijnt. Dat speelt zich helaas buiten onze invloedssfeer af. Omdat wij menen dat u toch geïnformeerd moet worden doen wij dat voortaan met iets als een Nieuwsbrief met voorlopig een verschijningsfrequentie van twee maal per jaar.

Wij vinden de naam Nieuwsbrief echter wat prozaïsch en vragen u om met suggesties te komen voor een andere titel.

De vriendendag in Amsterdam was, naar úw en onze mening, een geslaagde dag. Het programma was niet alleen breed maar ook uitputtend; dat laatste was zichtbaar aan het slinkend aantal mensen dat nog in staat was de rondleiders in het Scheepvaartmuseum te volgen.

Henk Cruijff heeft een persoonlijke impressie opgetekend van die dag. Die impressie leest u verderop.

Hoe we de vriendendag volgend jaar gaan inrichten is nog onderwerp van discussie maar rekent u er maar op dat het weer Den Helder wordt.

En mocht u zich zorgen maken over de financiële positie van uw vereniging ( het evenement was immers gratis) dan kan ik u geruststellen. De vereniging is financieel nog steeds gezond.

Komend jaar staat in het teken van `100 jaar onderzeedienst`. De verjaardag is gepland op 21 december 2006.

Het museum besteedt daar natuurlijk aandacht aan. Daarover straks iets meer in de evenementenkalender.

In het kader van datzelfde onderwerp zal Dr. Ph. M. Bosscher ons ook komend jaar weer vergasten op een serie lezingen.

Elders in deze Nieuwsbrief vindt u informatie over data, tijden en, voor zover van toepassing, de kosten. De cyclus is voor vrienden natuurlijk gratis!

Er zullen ook wat mutaties plaats hebben binnen het bestuur.

Als nieuwe leden zijn toegetreden H.T. van Wilgenburg die na 5 jaar het penningmeesterschap overneemt van F.Bertijn en H.J. Cruijff. Beide laatstgenoemden gaan zich bezig houden met ons nieuwe periodiek.

Wij willen u in dat periodiek op de hoogte houden van wat actuele informatie over tentoonstellingen maar ook bijvoorbeeld wat artikeltjes opnemen die iets uitstaande hebben met de verzameling van het Museum.

In de bijdrage van de directeur van het Marinemuseum onder de titel `Marinemuseum in beweging` geeft hij een indicatie van enige tentoonstellingsplannen.

Niet iedereen zal wellicht weten dat er naast tijdelijke exposities ook een nieuwe permanente expositie is met als thema ´vrede en veiligheid ‘.

Een uitgebreider overzicht vindt u onder evenementen 2006.

Voldoende redenen voor u om u maar eens of vaker naar uw favoriete museum te spoeden hopen wij.

En als afsluiting nog één mededeling. Ingesloten bij deze brief vindt u een acceptgirokaart én een lidmaatschapskaart 2006. Wij hebben er alle vertrouwen in dat u de contributie zult overmaken en hebben er dan ook voor gekozen u de kaart maar meteen te verschaffen. Want zonder vertrouwen komt deze wereld niet verder!

Ik wens u, namens het bestuur, een goed en gezond 2006 toe, W.M.van Gulpen, Voorzitter.

Evenementen 2006 in het Marinemuseum Tentoonstellingen: - Nieuwe permanente expositie voor vrede en veiligheid 1968 – 2001 Tijdelijke tentoonstelling: - De marinewereld van Peter Spier t/m 29 januari 2006 - Kerk en Schip, modelscheepjes in Noord/Hollandse Kerken Evenementen - Museumweekend ´de kunst van het weten` 8 en 9 april - Opening Onderzeebotententoonstelling tevens het gerenoveerde gebouw 6 - Dag van de muziek 10 juni - Nationale vlootdagen 14,15 en 16 juli - Helders Historisch weekend 23 t/m 25 juni - Week van de geschiedenis 30 okt. t/m 6 november - Fotoweekend …..

Lezingen Maritieme Historie Dr. Ph.M. Bosscher zal onder auspiciën van de Stichting Kring Vrienden van het Marinemuseum een serie lezingen geven met als onderwerp: De Nederlandse Onderzeedienst na 1945 De lezingen sluiten aan bij de expositie Onderzeeboten die miv 17 juni 2006 bij het Marinemuseum wordt georganiseerd.

De lezingen vinden plaats bij het Marinemuseum op 10 achtereenvolgende dinsdagochtenden om 10.30 uur te beginnen op 7 februari, eindigend op 14 april, De serie is in principe aansluitend, maar kan ook per deel worden gevolgd.

De cyclus is onderverdeeld in vier hoofdonderwerpen t.w.

- het onderzeebootwapen algemeen, - het Nederlandse onderzeebootwapen waarbij ook aandacht voor de techniek, - de rol die het onderzeebootwapen heeft gespeeld in de Nederlandse Maritieme Strategie - en als laatste een afsluitende evaluatie over wat de onderzeedienst heeft betekend voor de Koninklijke Marine.

Belangstellenden worden verzocht via onderstaande strook in te tekenen en uiterlijk tot 30 januari toe te zenden aan het secretariaat dan wel per e-mail aan dvandijk11@hetnet.nl Kosten voor deelname bedragen: voor leden van de stichting € 0 (gratis) voor andere geïnteresseerden € 15,00 voor deelname per lezing € 3.00 In de beide laatste gevallen mag u natuurlijk ook gewoon lid worden, u betaalt dan € 12.50, kunt deelnemen aan de lezingen en deelt mee in alle andere stichtingsvoordelen. te voldoen vóór 1 febr. op rekening nr. 3306.87.905 tnv. Penningmeester , Lichtbaaklaan 3, Den Helder - een inschrijfformulier voor deelname aan de lezingencyclus door dr. Bosscher vindt u onderaan de laatste pagina van deze nieuwsbrief.

Impressie Vriendendag 2005 EEN DAGJE (HISTORISCH) AMSTERDAM Op vrijdag 11 november jl. waren alle Vrienden van het Marinemuseum door het bestuur uitgenodigd om een dag door te brengen op en in de buurt van het Marine-etablissement Amsterdam. Het programma dat het bestuur had samengesteld, sprak vele leden blijkbaar aan, want de opkomst was indrukwekkend, mede door het feit dat ook menig partner van de partij bleek te zijn. Voor onze voorzitter een mooie gelegenheid om deze partners in zijn welkomsttoespraak alsnog de gelegenheid te geven óók maar lid te worden van de vriendenkring.

De ontvangst met koffie bij het etablissement was een zeer geanimeerde aangelegenheid. Zo vaak zien we elkaar nou ook weer niet en er moesten dus dringend de nodige wederwaardigheden uitgewisseld worden. Met enige drang moesten we vervolgens dan ook richting steigers gedirigeerd worden om plaats te nemen in een tweetal rondvaartboten ( de Koningin Beatrix en de Prins Bernhard van de rederij Kooy )voor een rondje Amsterdamse grachten.

De boot waar ik in terecht kwam, was ruim bemeten voor het aantal mensen dat ingestapt was en iedereen kon een zitplaats naar wens bemachtigen. De man achter het stuurwiel bleek Schipper te heten, zodat we de tocht vol vertrouwen tegemoet konden zien. Vanaf de Marinekazerne voeren we eerst langs NEMO en onder de spoorlijn door naar Het IJ, waarna we in westelijke richting het Centraal Station passeerden.

Aan het einde van de De Ruijterkade gingen we vervolgens bakboord uit om via het Westerdok aan het begin van de Prinsengracht uit te komen, waarna het echte grachtenwerk kon beginnen.

De toeristische toelichting kregen we in ons geval niet van een meertalige student, zelfs niet van een ingesproken bandje (dat de student inmiddels in de meeste gevallen vervangen heeft), maar van ons vriendenkringlid Gerard Horneman. Hij woont weliswaar niet meer in Amsterdam, maar bleek nog over voldoende kennis te beschikken om ons van de nodige feiten en wetenswaardigheden te voorzien.

In de tweede boot was dr. Philip Bosscher de gids die de passagiers liet delen in zijn fenomenale feiten- en geschiedeniskennis.

De Prinsengracht werd voor een groot deel gevolgd en aan het eind bereikten we via de Reguliersgracht en Keizersgracht de Amstel. Over dat water gingen we richting Rokin en daar via wat kleinere doorsteekjes de Oudezijds Voorburgwal op. Dat laatste deed mij veel plezier, want eerder die ochtend was ik daar al even langs geweest om voor een inmiddels 85-jarige kennis een foto te maken van een huis waarin hij begin 50-er jaren een hotel runde. Ik kreeg nu mooi de gelegenheid ook een foto vanaf het water te maken, maar terwijl ik daar mee bezig was, merkte één van mijn medereizigers op dat ik waarschijnlijk het naastgelegen huis moest hebben dat nog steeds een hotel was én met de goede naam. Enigszins verbijsterd realiseerde ik mij dat ik dus inmiddels een paar foto’s had gemaakt van het verkeerde huis. Snel probeerde ik mijn fout te herstellen maar echt gelukt is het niet, want zo’n boot blijkt dan toch harder te varen dan je denkt. Ik zal dus nog een keer terug moeten. Als excuus mag gelden dat ik een schets had meegekregen waarop het verkeerde huis stond aangekruist waar het om ging. Maar ja, volgende keer toch ook maar even kijken naar de belendende percelen.

Via de Oudezijds Kolk en het Oosterdok kwamen we weer uit bij het Marine-etablissement, waar we keurig op schema afmeerden. Vervolgens werd het tijd voor een drankje, dat werd opgeluisterd door de heer Bosscher, die de aanwezigen op de hem bekende wijze wist te boeien met een uiteenzetting over de historie van de lokatie.

De Indische maaltijd die we aangeboden kregen in het restaurant van het etablissement was meer dan voortreffelijk, maar de herstelperiode moest kort blijven, want ons wachtte een bezoek aan het Scheepvaartmuseum. Aldaar werden we in een aantal groepen opgedeeld en van een rondleider voorzien. In mijn geval bleef het een familieaangelegenheid: neef Louis Horneman, eveneens lid van de vriendenkring, ontfermde zich over onze groep.

Omdat de beschikbare tijd te beperkt was voor een complete rondleiding werd gekozen voor een vrij gedetailleerde toelichting van een paar onderdelen van de expositie, een aanpak die mij erg aansprak. Zo zal ik waarschijnlijk nooit meer de omgekeerde Nederlandse vlag vergeten, als teken van “man overboord”, en de aardige wetenschap dat onze vlag één van de weinige nationale vlaggen is waarbij dat kan. En uit de wijze waarop de zelfverkozen dood van Van Speijk bij Antwerpen aan het Nederlandse volk is gepresenteerd, blijkt dat het aanwakkeren van nationalistische gevoelens voor politieke doeleinden niet alleen van vandaag is. De rondleiding in het gebouw werd gevolgd door een rondleiding aan boord van het welbekende VOC-schip “Amsterdam”, waarna eenieder nog een tijdje op eigen houtje door het museum rond kon dwalen.

Uiteindelijk werd het tijd voor afscheid en ging ieder zijns weegs. Persoonlijk koos ik nog voor een wandeling langs onder meer Waterlooplein, Rembrandtplein, winkelstraten en warme buurt alvorens het station op te zoeken. Want Amsterdam moet je wel op straat beleven en de laatste keer was voor mij alweer lang geleden.

Ik kijk terug op een erg leuke dag en sluit mij geheel aan bij de voorzitter die bij aanvang en afloop de mensen heeft bedankt die aan de totstandkoming van die dag hebben bijgedragen. Het was voor mij ook een leerzame dag. Natuurlijk in het Scheepvaartmuseum, maar ook al ’s morgens op het water. Heel wat bruggen gezien, maar het ezelsbruggetje “Piet Koopt Hoge Schoenen”, oftewel: Prinsengracht, Keizersgracht, Herengracht en Singel geef ik graag mee aan de lezers die, net als ik, nooit de volgorde van de grachten konden onthouden.

Wel verliet ik het Scheepvaartmuseum met het idee om een vrachtauto te laten komen voor een aantal objecten die nauw verbonden zijn aan de Koninklijke Marine en die naar mijn mening in Den Helder horen te staan, zoals het oefentuigmodel “Dromedaris” dat ooit op het KIM stond, de Koningsloep, die op gezette tijden in de Helderse haven voer en in ieder geval voortdurend op Rijkswerf Willemsoord te vinden was, en de Marinemodellenkamer, waarvan sommige exemplaren op Rijkswerf Willemsoord vervaardigd zijn. Maar ik vermoed dat dit idee nooit gerealiseerd zal worden en moet blij zijn dat deze objecten gelukkig toch nog érgens terecht zijn gekomen toen Marine en/of Den Helder er geen belangstelling (meer) voor had.

Henk Cruijff

Financiën Ingesloten treft u tevens aan: - een acceptgiro ter voldoening van de contributie voor 2006 wilt u svp. de acceptgiro volledig invullen zodat de penningmeester eenduidig weet van wie de betaling afkomstig is.

- de lidmaatschapskaart(en) voor 2006 de contributie bedraagt: € 12.50 voor individueel lidmaatschep € 20.00 voor gezinslidmaatschap € 250,00 voor lidmaatschap voor het leven

Adressenbestand Wij hebben al het mogelijke gedaan uw gegevens correct te verwerken en menen thans over een correct adressenbestand te beschikken. Dat bestand kan allen correct blijven als u mutaties aan ons doorgeeft.

Als er onverhoopt toch nog iets in uw persoonlijke gegevens niet klopt, wilt u ons daarvan dan svp.informeren.

Marinemuseum in beweging Allereerst wil ik in deze bijdrage aan de nieuwsbrief van de stichting vrienden mijn erkentelijkheid betuigen aan degenen die door hun lidmaatschap hun betrokkenheid bij het Marinemuseum van de Koninklijke Marine tonen.

Het Marinemuseum maakt woelige tijden mee, maar laat zich vooralsnog niet van de wijs brengen en is druk doende ambitieuze tentoonstellingen, evenementen en actieplannen te realiseren.

Zoals velen reeds bekend wordt in overleg tussen directeuren van militaire musea en de bestuursstaf van de Krijgsmacht hard gewerkt aan een nieuw museumbeleid voor Defensie. De precieze contouren voor dit nieuwe beleid zijn weliswaar nog niet scherp uitgetekend, zo veel is duidelijk dat de militaire musea in de toekomst veel nauwer met elkaar zullen samenwerken dan voorheen het geval was. Per slot van rekening vormen deze musea samen een uniek medium via welk de Krijgsmacht van vandaag aan een zo breed mogelijk publiek gecommuniceerd kan worden. Hier liggen een grote kans en een uitdaging voor de Krijgsmacht en haar musea om met bezoekers een dialoog aan te gaan over de betekenis van de Krijgsmacht, zowel in het verleden, het heden en in de toekomst. Na vaststelling van het definitieve museumbeleid van Defensie hoop ik de leden van de vriendenkring Marinemuseum nader te kunnen informeren over de betekenis van deze thans wellicht nog cryptische bewoordingen.

Concreter kan ik zijn over de tentoonstellingsplannen. Voor 2006 staat in ieder geval op het programma een spectaculaire expositie getiteld Onderzeeboten, in het kader van het 100-jarig bestaan van de Nederlandse Onderzeedienst (ook al maakt deze sinds kort onder een andere naam deel uit van het Commando Zeestrijdkrachten). Op zaterdag 10 juni (met 17 juni als mogelijke uitwijkdatum) zal op de Helderse Dag van de Muziek de tentoonstelling met een bijzonder muziekprogramma geopend worden. Tegelijkertijd zal het gebouw waar voorheen de traditiekamer Willemsoord gehuisvest was, als uitbreiding Marinemuseum in gebruik worden genomen. De museumwinkel en de nieuwe entree zullen dan zeker gereed zijn. Of de presentatie Schip en Werf, gebaseerd op de collecties van de voormalige marineonderhoudsbedrijven, dan gereed zal zijn, is afhankelijk van het tempo waarin een aantal aanbesteding- en verwervingsprocedures zullen verlopen. Mooi wordt het zeker!

In 2007 is het 400 jaar geleden dat Michiel Adriaenszoon De Ruyter werd geboren. In dit De Ruyter-jaar zal het Marinemuseum niet achterover leunen. De voorbereiding van een originele familietentoonstelling is in volle gang!

Natuurlijk zal het Marinemuseum ook dit jaar met aansprekende programma’s deelnemen aan het museumweekend, de Nationale Vlootdagen, het Helders Historisch weekend en ga zo maar door. Houd de actualiteit in de gaten op www.marinemuseum.nl.

Op de achtergrond worden grote vorderingen gemaakt op het gebied van collectiebehoud en beheer. Deze afdeling werkt weer op volle sterkte na het aantreden van Richard Schoevaart als behoudsmedewerker. I.v.m. de reorganisatie is de afdeling zelfs tijdelijk uitgebreid met registrator Brechje van Asperen die achterstanden wegwerkt die ontstaan zijn door de uitbreiding met externe collecties. Deze aanpak vindt gelukkig positieve weerklank bij de Inspectie Cultuur Bezit, welke in opdracht van het Ministerie van Defensie de rijkscollecties bij de militaire musea op adequaat beheer toetst.

Inmiddels is het al weer vijf jaar geleden dat het Marinemuseum als 100e museum opgenomen werd in het Museumregister. De herijking is dus aangevraagd en ik verwacht binnenkort een verlenging van onze registratie.

Vermeldenswaard is verder dat het brugcomplex van het geleidewapenfregat mogelijk al in 2006 ingericht gaat worden als publieksattractie. In ieder geval is de conservering reeds gestart. De instandhouding van dit object is, evenals het onderhoud aan de museumschepen, door de stichting instandhouding submarines en targets (INST) overgedragen aan het Marinemuseum. Op deze plaats wil ik graag het bestuur bedanken voor de initiatieven die door de bestuursleden sedert de oprichting ontplooid zijn. Dankzij de stichting kon de museumboot Tonijn het benodigde onderhoud krijgen en opengesteld worden voor het publiek en werden de schepen Abraham Crijnssen en de Schorpioen door de KM verworven. Wat betreft de omvang van de museumvloot heeft het museum wel de grens bereikt. De instandhoudingstaak blijft echter veel aandacht vragen. Het museum hoopt die taak op dezelfde vakkundige wijze te kunnen blijven vervullen als de stichting INST dit deed.

Voor wie deze nog niet gezien heeft: kom vooral eens kijken naar de tijdelijke tentoonstellingen over het (marine-)werk van illustrator Peter Spier en de expositie over modelschepen in Noord-Hollandse kerken. Of naar de uitbreiding van de vaste opstelling met het thema Voor Vrede en Veiligheid 1968-2001. Wat dacht u van de kerstvakantie? Neem dan vooral uw (klein-)kinderen mee. Voor hen zijn er de gratis zeeheldenzoektocht en de Missie Marinemuseum! En natuurlijk ligt er een leuke kerstverrassing voor hen klaar!

Ik wens u en de uwen hele fijne feestdagen en een gezond 2006.

Harry de Bles directeur Marinemuseum

Opgave deelname lezingencyclus Maritieme geschiedenis Naam: Adres / tel.

Aankruisen wat van toepassing is: O Ik ben lid van de Stichting O Belangstellende , deelname aan cyclus O Belangstellende , deelname per lezing O Ik word lid van de Stichting (individueel € 12,50, gezin € 20) O Betaling per bank op rek.nr. 3306.87.905 tnv. penningmeester

Handtekening

Stichting Vrienden van het Marinemuseum secretariaat: p/a Marinemuseum – Hoofdgracht 3 1781 AA Den Helder