Samen naar beter
VOOR JAAR 2022
Bij Avansa vinden we levenslang leren belangrijk. Want leren maakt mensen sterker. En sterke mensen maken de samenleving beter.
24U TEGEN ARMOEDE
DUURZAME FIETSLUS
GELUKZAKSKES
Op 20 en 21 mei organiseren we een 24u tegen armoede. Kom je ook?
Deze duurzame fietsroute in Bree kan je uitnemen en meenemen op de fiets.
Dit project stuurt een goed gevoel de wereld in.
6
17
Avansa Limburg vzw, Cellebroedersstraat 13-15, 3500 Hasselt. Driemaandelijks magazine, editie April 2022
32
Colofon Dit magazine is een uitgave van Avansa Limburg vzw Cellebroedersstraat 13-15, 3500 Hasselt 011 560 100 / info@avansa-limburg.be www.avansa-limburg.be Ondernemingsnummer: 0860.323.286 RPR: ondernemingsrechtbank Antwerpen, afdeling Hasselt Redactie Peter van Meer Foto’s Avansa Limburg, Cosmodrome, Ina Vandewijer Illustratie Nick Timmermans Coverfoto Ina Vandewijer Verantwoordelijke uitgever Greet Poelmans Cellebroedersstraat 13-15 | 3500 Hasselt Vormgeving This Way Up Druk Drukkerij Symons, Bree Oplage 3.500 ex. Indien je geen nieuws meer wilt ontvangen van Avansa Limburg, laat dan iets weten via info@avansa-limburg.be of 011 560 100
INHOUD
5
DOSSIER ARMOEDE Het cijfer (p.5) 24u tegen armoede (p.6) Armoede is onrechtvaardig (p.8) De wooncrisis (p.12) Woordpuzzel: de woonzaak (p.15)
17
Duurzame fietstocht
24
De eerste 100 Limburgse tradities
26
Bovenhuids
28 32
Op wonderlijke voyage naar Oost-Indië en de Sint-Pietersabdij Gelukzakskes
MAGAZINE AVANSA #3
ARMOEDEVERENIGING ONDER ONS BOKSTE SAMEN MET ‘LEVENZEGT’ EEN PARTICIPATIEVE THEATERVOORSTELLING IN ELKAAR EN ZAL DEZE, TIJDENS ONZE 24 UUR TEGEN ARMOEDE, SPELEN IN DE NIEUWE ZAAL.
Dossier armoede PAG. 5-18 4
MAGAZINE AVANSA #3
Het cijfer 21.303 Maar liefst 21.303 Limburgers namen vorig jaar deel aan een activiteit via Rap op Stap. Dit cijfer is een teken dat 21.303 mensen nood hebben aan financiële hulp om te kunnen genieten van een sportof culturele activiteit, daguitstap of een vakantie. En dat is 21.303 keer te veel. Een van activiteiten die je kan boeken via Rap op Stap is de Cosmodrome. Samen met de Cosmodrome gingen we opzoek naar de drempels die er zijn om in te gaan op hun aanbod. Beluister het resultaat van dit onderzoek in onze podcast.
5
MAGAZINE AVANSA #3
MEER DAN 30 GRATIS ACTIVITEITEN
AFTERWORKPARTY! PIMP JE KLEDING PLANTEN- EN BOEKENBEURS OBSERVEER DE MAAN MET EEN ASTRORANGER VERHALEN AAN DE VUURKORF DE OORLOGSKEUKEN THEATER 'DE WOONKNOOP' MAAK ZELF JE NATUURLIJKE SCHOONMAAKPRODUCTEN
AVANSA LIMBURG CELLEBROEDERSSTRAAT 13-15
MINDFULNESS
HASSELT
EXPO'S
START
MULTICULTURELE HAPJES VAN HILAL ZAN
20 MEI 22 OM 15U
SOEP OP DE STOEP
EINDE
ONTBIJTTAFELS
21 MEI 22 OM 15U
UPCYCLING KARAOKE
WWW.AVANSA-LIMBURG.BE
...
6
MAGAZINE AVANSA #3
24u tegen armoede Op 20 en 21 mei 2022 organiseert Avansa Limburg samen met heel wat partners 24 uur tegen armoede. Je kan die dag in Hasselt naar gratis workshops en
WAAR? Avansa Limburg Cellebroedersstraat 13-15 Hasselt
culturele activiteiten komen. Alle activiteiten staan in het teken van armoede.
WANNEER?
We organiseren sinds september
zaterdag 21 mei om 15u.
Vrijdag 20 mei om 15u tot
2021 ‘voortrajecten’ in een aantal gemeenten. Mensen in armoede, uit heel Limburg, vertellen op een creatieve manier hun verhaal. Dat doen ze via digital storytelling, in een toneelstuk, met schilderijen, foto’s, door te schrijven, ... Op 20 en 21 mei 2022 stellen de deelnemers van de verschillende groepen hun resultaat voor aan het grote publiek. En dat is niet alles. Je kan 21 en 22 mei naar de resultaten van onze artistieke projecten met mensen in armoede komen kijken, en tegelijk nog veel meer beleven in het rond het gebouw van Avansa in Hasselt. We houden maar liefst 24u lang onze deur open en verwelkomen je op meer dan 30 gratis activiteiten.
7
MAGAZINE AVANSA #3
“Armoede is onrechtvaardig. En ik word kwaad van onrechtvaardigheid.” Stand-upcomedian Nigel Williams en de opbouwwerkers van SAAMO Limburg vonden elkaar in de strijd tegen armoede. In dit interview vertelt Nigel over zijn eigen ervaring met armoede en zijn motivatie om mee te werken een podcast over het thema.
Een podium geven aan armoede
problemen en de actualiteit. Maar de cabaretier kwam op de proppen met een ander idee.
Podcast Nigel Williams: “Bij een theatervoorstelling applaudisseren de mensen, en na een tijdje zijn ze de voorstelling vergeten. Een podcast kunnen mensen altijd en overal beluisteren. Mensen uitnodigen voor een theatervoorstelling is leuk, maar je zet er geen fundamentele verandering mee in gang. Mensen zullen eerder de ‘show’ onthouden
Hoe kunnen we armoede aan
en schenken minder aandacht
de kaak stellen bij het grote
aan de problematiek. Er steekt te
publiek? Met die vraag klopte
veel tijd in om uiteindelijk niks te
SAAMO Limburg aan bij komiek
bereiken. Een show is vergankelijk,
Nigel Williams. Het eerste
terwijl een podcast altijd inzetbaar
idee: we vragen Nigel om een
is, veel bereik heeft en eerder
theatervoorstelling over armoede.
sensibiliserend werkt. Nog een
Want hij heeft het in zijn shows
voordeel: als een organisatie
vaak over maatschappelijke
een debat organiseert over de
8
Nigel Williams en Conny Mertens van SAAMO
MAGAZINE AVANSA #3
“Armoedebestrijding is niet voor niks een blijvend thema. Zelfs mensen uit de middenklasse komen tegenwoordig structureel in de armoede terecht.”
armoedeproblematiek, en je geeft ze op voorhand een podcast over dit thema, kunnen ze het probleem beter begrijpen en uitleggen.” Een podcast opnemen is ook laagdrempelig. Mensen in armoede kunnen er makkelijk aan deelnemen en kunnen hun stem laten horen. Nigel Williams legt al grijnzend uit: “In een theatervoorstelling moet je mensen eigenlijk nog gaan leren hoe theater in elkaar zit. Een podcast opnemen is communiceren in de moderne tijd.”
Vuist tegen het systeem Nigel Williams: “Armoedebestrijding is niet voor niks een blijvend thema. Zelfs mensen uit de middenklasse komen tegenwoordig structureel in de armoede terecht. Armoede neemt steeds meer mensen met zich mee. Sociaal-culturele organisaties pleiten voor positieve en zichtbare verandering. Dat betekent een halt toeroepen aan de trend waarbij een hulpverleningsorganisatie iemand in armoede doorverwijst naar een andere organisatie, en vandaar weer naar een andere organisatie, en zo verder. De hulpverlening moet beter gestructureerd zijn voor alle Belgische burgers, maar zeker voor mensen in een kwetsbare situatie. Door de chaotische organisatie is degene die hulp zoekt gedwongen om alle administratieve verplichtingen zelf op te lossen. En als je je te slecht voelt en iets niet in orde brengt, krijg jij het op je kop. Iemand die hulp zoekt en gaat aankloppen bij een hulpverleningsorganisatie, verleent nu meestal zelf hulp aan de organisatie.” Het systeem trekt je nog verder naar onder. Nigel benadrukt: “In het kapitalisme zijn er winners en verliezers. De rest is de middenklasse die probeert niet in de armoede te geraken. Het
9
MAGAZINE AVANSA #3
systeem sluit mensen uit en
Nigel voegt toe dat zijn familie
daardoor missen we talenten.
ook heel moeilijk uit de armoede
Mensen in armoede moeten
geraakte. “Armoede werd in mijn
de kans krijgen om talenten
familie doorgegeven van generatie
te ontwikkelen zodat ze hun
op generatie. Mijn ouders hadden
plaats kunnen innemen in de
het niet breed na de oorlog. Maar
maatschappij.”
ze hebben altijd heel hard gewerkt.
Schuld “Mensen in armoede krijgen vaak
Ze hadden dus zelf geen schuld aan hun armoedige toestand.”
Constante stress
te horen dat de schuld bij henzelf ligt. Je hoort steeds dezelfde
“Natuurlijk is het logisch dat
clichés. Ze hebben allemaal een
mensen in armoede stress krijgen
flatscreen, smartphone en een
van al het papierwerk. Want hun
uitkering, ze zijn te lui om te
hoofd staat er echt niet naar. Ze
werken en ze kopen dingen die ze
denken elke dag na over de manier
niet nodig hebben. Armoede is
waarop ze de komende dagen
diepgeworteld en complexer dan
moeten overleven. Ik heb niet meer
het lijkt. Het ene probleem werkt
genoeg geld om mijn kinderen
meestal het andere probleem
eten te geven. Wat moet ik doen?
in de hand, waardoor je in een
Wanneer ga ik vertrekken om een
wervelwind terechtkomt die je
brood te gaan halen, want ik ben te
alle kanten op sleurt en waar je
voet? Ik moet wel erop letten dat ik
niet meer of heel moeilijk uit
ook op tijd aan school ben om mijn
geraakt. Iedereen kan trouwens in
kinderen op te halen. Dit constante
de armoede geraken. En snel ook.
verwerkingsproces van vragen,
Stel dat je bedrijf failliet gaat of je
twijfels en bezorgdheden maakt je
wordt plots ontslagen, en je krijgt
moe. De stress loopt hoog op en
op hetzelfde moment te maken
dan word je nog eens ziek. Maar
met een scheiding. Daardoor
hoe ga ik de dokter betalen? Je
vreet je jezelf op van de stress en
bent prikkelbaar en gefrustreerd.
word je ook nog eens ziek. Voor
De buitenwereld ziet je aan voor
veel van deze tegenslagen moet je
gek en steekt de schuld op jou. Je
veel geld betalen. Hoe ga je dit in
bent de vooroordelen over mensen
hemelsnaam oplossen? Inderdaad,
in armoede beu gehoord. Het lijkt
moeilijk. Heel moeilijk. En daarom
wel alsof iedereen jou viseert.
moeten we de schuld niet op de
Uiteindelijk durf je zelf nog niet
mensen in armoede steken, maar
meer te zeggen dat je het zowel
op het systeem.”
fysiek als mentaal moeilijk hebt. Want ook sommige hulpverleners
10
Nigel Williams
MAGAZINE AVANSA #3
steken de schuld op jou. Je situatie ligt niet in hun leefwereld. Je staat er alleen voor.”
Persoonlijk kompas Nigel heeft ooit een café gehad,
Nigel vat het samen in één zin: “Je ziet het bos door de bomen niet meer. Als je in de armoede terechtkomt, moet je je een pad waden doorheen een dichtbegroeide jungle. Je vraagt je af waar je naartoe moet gaan en wat je moet doen. Sterker nog, je vraagt je af wat je moet doen zodat ze je kinderen niet van je wegnemen. Je stopt met helder denken als je in de armoede belandt. In het bos is het uitzichtloos. De moed zakt je in de schoenen. En ziek zijn in armoede is het moeras in het bos. Je zakt steeds dieper en dieper naar beneden.”
maar de zaak ging failliet. In hetzelfde jaar kreeg hij te maken met een echtscheiding. De rekeningen liepen hoog op. Op een dag werd hij om 6u ’s ochtends wakker gemaakt door deurwaarders. Hij voelde een constante staat van rusteloosheid in zijn hoofd. Nigel gaf niet op en hij haalde motivatie uit zijn thuissituatie. Zijn ouders hebben ook armoede gekend en hebben altijd hard gewerkt. Dus hij besloot ook hard te werken om geld te verdienen. De cabaretier dacht: “Als ik in de schulden sta en werk, kan niemand me toch iets doen.” Nigel Williams zocht samen met SAAMO Limburg naar antwoorden op armoede. Beluister hun inzichten in de podcast.
“Als je in de armoede terechtkomt, moet je je een pad waden doorheen een dichtbegroeide jungle. Je vraagt je af waar je naartoe moet gaan en wat je moet doen.”
11
MAGAZINE AVANSA #3
De wooncrisis is het hardst voor mensen in armoede “De vraag naar woningen is groter dan het aanbod van woningen. Daarom stijgen de prijzen. Daarbij is er veel leegstand.“
België is een rijk land. Toch sukkelen steeds meer mensen de dieperik in, zeker sinds de coronapandemie. Armoede is niet alleen weinig geld hebben, maar ook geen toegang hebben tot allerlei basisrechten. Een daarvan is wonen. Veel mensen zoeken een betaalbaar huis, maar het aantal sociale woningen is beperkt. Gelukkig is vzw De Sfeer in Genk een gezellige uitvalsbasis voor mensen in armoede. Maar er is meer hulp nodig.
andere, de woonproblematiek aan de kaak te stellen en een gil te geven voor verandering. Avansa maakte samen met de mensen van De Sfeer de podcast ‘Achter de gevels’, over de wooncrisis.
Vraag en aanbod Waar gaat de woonproblematiek over? Begeleidster Heidi van De Sfeer vat het mooi samen: “De vraag naar woningen is groter dan het aanbod van woningen. Daarom stijgen de prijzen. Daarbij is er veel leegstand.” Waarom kunnen we die leegstaande panden niet gebruiken om tegemoet te komen aan de grote vraag? Dat is een van de oplossingen waar armoedeverenigingen zoals De
Megafoon
Sfeer voor pleiten. Maar de bal
De Sfeer is een ontmoetingshuis
ligt niet in hun kamp. De overheid
waar iedereen kan binnenlopen
lijkt het woonprobleem niet
voor een babbel, een drankje,
structureel te kunnen oplossen.
activiteiten, computergebruik en
Maar armoede is zelfs geen ver-
nog meer. De vzw is een erkende
van-mijn-bed-show meer voor
vereniging waar mensen in
tweeverdieners. Een ambtenaar
armoede het woord nemen. Ze
bij de dienst sociaal wonen zei
versterken de stem van mensen
tegen Heidi: “Als alle leegstaande
in armoede en helpen hen het
panden terug behuisd zouden
woord te nemen om zo, onder
kunnen worden, sliep er niemand meer op straat.”
12
Monika van De Sfeer met Jens van Avansa
MAGAZINE AVANSA #2
Van het kastje naar de muur lopen kost geld
worden, komen ze in opstand
Het kluwen van hulpverlening
armoede je eigen schuld is. Dat
is vreselijk onduidelijk. Stel je voor: je wordt ziek, je rekeningen lopen op, je schrijft je in voor een sociale woning en komt op een eindeloos lange wachtlijst te staan. Je wilt sneller hulp zoeken, maar je weet niet waar je moet zijn. Je zal gewoon moeten wachten, maar tijd is geld want intussen betaal je huur. Zo wordt het probleem uiteindelijk groter.
Vergrootglas Achter de structurele problemen zit dan ook nog eens een emotionele barrière. Je zal maar eens een vreemd klinkende naam hebben, piercings, tatoeages of een Mercedes. Dan schiet de hulp je echt tekort. Want ook hulpverleners durven mensen al eens te discrimineren op basis van uiterlijke kenmerken. En als mensen voelen dat ze uitgesloten
of worden ze net onzekerder. Je gaat op den duur geloven dat schuldgevoel weerhoudt de mensen in armoede er van om hulp te vragen. Terwijl hulp durven vragen zeer belangrijk is. Durf je te laten horen. De Sfeer helpt mensen hierbij. Heidi bevestigt: “De sterkte van De Sfeer is ons geloof in de mensen. Ze krijgen een nieuwe kracht die hen verder brengt.”
Dé sfeer Die kracht is voelbaar in De Sfeer. Monika, een joviale vrouw, loopt voorbij en verwelkomt je meteen. Ze vertelt de meest aangrijpende verhalen, waarbij haar zoon in een verslaving verzeild geraakte en ze haar woning moest opgeven voor hem. Want ze gaf hem geld en kon haar eigen rekeningen uiteindelijk niet meer betalen. Ondanks haar moeilijke verleden en haar pijnlijke levenslessen weet ze nog steeds te lachen en zich in te zetten als vrijwilliger om andere mensen te helpen. Net als iedereen verdient iemand als Monika toch een leven uit de armoede? De Sfeer is de grond waarop mensen in armoede hun huisje kunnen bouwen. En die basis moet iedereen kunnen hebben.
13
MAGAZINE AVANSA #3
14
MAGAZINE AVANSA #3
Woordpuzzel De woonzaak Zoek de woorden uit het lijstje in het raster.
U
I
T
H
U
I
S
L
O
O
S
M
E
S
W
I
R
A
A
B
L
A
A
T
E
B
N
O
De woorden kunnen in alle
O
D
T
E
R
M
E
R
N
N
S
G
H
C
richtingen staan: van boven naar
O
H
E
H
E
F
M
T
S
R
W
N
U
I
onder, van onder naar boven, van
N
E
D
C
U
O
H
W
T
O
O
I
U
A
links naar rechts, van rechts naar
Z
D
P
A
E
I
A
E
O
D
E
T
R
L
links, diagonaal.
E
N
N
D
K
A
S
N
G
O
U
I
M
E
K
O
E
E
R
L
Z
Z
D
E
E
U
A
W
E
Z
N
D
B
A
O
E
E
T
A
L
R
O
R
E
I
A
A
L
B
O
A
T
R
S
K
N
H
G
E
K
W
O
N
I
S
N
T
T
T
I
E
I
T
A
N
I
M
I
R
C
S
I
D
N
I
G
T
S
IJ
L
T
H
C
A
W
U
N
G
D
N
E
M
O
K
N
I
S
N
I
Z
E
G
Vul de overgebleven letters in in het schema hieronder. Dan weet je waarover de actie ‘De Woonzaak’ gaat. Oplossing gevonden? Stuur dan voor 1 september 2022 het antwoord naar peter.vanmeer@avansa-limburg.be.
Uit alle correctie antwoorden kiest een onschuldige hand één naam. Die winnaar ontvangt het boek De Kansendans - Woede over armoede van Lieven De Pril
ARMOEDE
HUURMARKT
UITSLUITING
DAKLOOS
MENSWAARDIG
WACHTLIJST
DISCRIMINATIE
ONBETAALBAAR
WOONZAAK
DUUR
SOCIALEWONING
WOONZEKERHEID
GEZINSINKOMEN
THUISLOOS
GEZOND
UITHUISZETTING
en Caro Bridts.
Oplossing
15
MAGAZINE AVANSA #3
ARMOEDE IN BEELD Tijdens de 24u tegen armoede kan je ook de fotoresultaten bekijken van het traject Armoede in Beeld dat we samen met mensen in armoede aflegden
16
MAGAZINE AVANSA #3
Duurzame fietstocht Start 9
We starten de route op de parking
26,8 km BREE-SINTMAARTENSHEIDE
van Mariahof, op het einde van de Mariahofstraat.
Knooppunt 9
263
Als we naar het eigenlijke startpunt van de route fietsen, knooppunt 9, dan vallen de lange,
7
rechte wegen op. Deze werden pas in de 19de eeuw aangelegd om dit erg natte, van oudsher
196 Dit is ook een mooie startplaats
11
om wandelingen te doen in het natuurgebied Sint-Maartensheide. Typisch aan dit gebied is dat
12
het aan de ene kant uit erg natte delen bestaat en aan de andere zijde uit typisch Kempens
10
heidegebied. Het drogere heidegebied, met zijn houtkanten en struwelen is het leefgebied
15
van de Grauwe Klauwier, een zeer zeldzame vogelsoort, en de adoptiesoort van de stad Bree.
16
De natuurbeheers- en natuurgebied zijn er op gericht om een leefomgeving te creëren waarin de Grauwe
9
en het klaar te maken voor de landbouw. In de eeuwen voordien was dit deel van Noord-Limburg een erg arm gebied en omwille van de zanderige bodem ook niet erg geschikt voor landbouw. De dennenbossen die je her en der tegenkomt werden zo bijvoorbeeld al in de tijd van de Oostenrijkse overheersing aangeplant om een economische boost te geven aan de streek. Nadien deden ze onder meer
inrichtingswerken in dit
87
moerassige, gebied te ontsluiten
Klauwier in zijn sas is.
17
dienst om hout te leveren voor de mijnbouw in Limburgse steenkoolmijnen.
MAGAZINE AVANSA #3
Knooppunt 263
grondstoffen te vervoeren over
Vanaf knooppunt 9 fietsen we
Albertkanaal is dat de diepgang
naar knooppunt 263, richting de Zuid-Willemsvaart. Dit kanaal werd gegraven in de tijd van de Nederlandse overheersing (1815-1830). Ook weer om de Noorderkempen de mogelijkheid te geven zich economisch te ontwikkelen.
Knooppunt 7 We vervolgen onze weg naar knooppunt 7. Op weg daarnaartoe
het kanaal. Het verschil met het van de Zuid-Willemsvaart, en de beperkte grootte van de aanwezige sluizen, niet toelaat om schepen groter dan 1200 ton gebruik te laten maken van deze waterweg. Dat beperkt uiteraard het economisch gebruik. Aan de voet van de brug die je passeert, zie je (aan de overzijde van het kanaal) een voorbeeld van zo een aanlegkade.
passeren we een in onbruik
Knooppunt 11
geraakt gedeelte van het kanaal,
Van knooppunt 196 rijden we
in de volksmond gekend als ‘oude kanaal’.
Knooppunt 196 Op onze tocht naar knooppunt 196 fietsen we een tijdje naast de Zuid-Willemsvaart. Ter hoogte van de Kanaalkom in Bree zie
naar knooppunt 11. Halverwege de Rorenweg passeer je het Rorenijsje (www.roren-ijsje.be) Op dit actief melkveebedrijf maken ze op artisanale wijze hoeveijs van de melk van eigen koeien. Een aanrader!
je aan de overkant van het
Knooppunt 12
kanaal IT Kanaal-Noord liggen.
Vanuit knooppunt 11 steken we
Hier wordt binnenkort een watergebonden zone van 5,5 hectare industriegrond ontwikkeld met een aanlegkade voor vrachtschepen. Door de slechte ontsluiting via het reguliere wegennet (en de verzadiging en luchtvervuiling ervan tegen te gaan) wil men inzetten op het gebruik van binnenschepen om economische goederen en
de brug over naar knooppunt 12. Als je een beetje verder fietst naar B&B ‘De Keyartmolen’ (anno 1139) kom je langs de vistrap die de provincie Limburg daar in het voorjaar van 2022 bouwde. Ter hoogte van deze vistrap gaat de Itterbeek onder het kanaal door. Om de vissen de kans te geven om stroomopwaarts te paaien, werd deze vistrap aangelegd. De
18
MAGAZINE AVANSA #3
aanwezige watermolen is een
in Bree gebruik gemaakt gaat
onmogelijk obstakel voor de
worden van ‘diepe geothermie’.
vissen om te nemen.
Via die techniek wordt water van meer dan 180° vanuit een diepte van 4,5km opgepompt. Dit hete
Als je de loop
water kan gebruikt worden in
van de Itterbeek verder zou volgen,
productieprocessen, maar ook
dan kom je in
voor de verwarming van huizen,
Tongerlo aan de
openbare gebouwen en het
Galdermansmolen
stedelijk zwembad.
(anno 1770) een soortgelijke vistrap tegen.
Knooppunt 10 Vanaf knooppunt 12 fietsen we richting knooppunt 10. Deze etappe voert ons weer een stukje langs de Zuid-Willemsvaart. Op een bepaald moment slaat de route rechts af, weg van het kanaal. Dit omwille van het feit dat het fietspad is onderbroken
VITO (www.vito.be) uit Mol onderzoekt momenteel of deze ecologische manier van energiegebruik economisch rendabel is om verder op in te zetten. En dan is in eerste instantie een bedrijf als Greenyard interessant als mogelijke partner.
Kruispunt van de Roermonderstraat
door de aanlegkade aan het
Op het kruispunt van de
kanaal die we daarstraks zagen.
Roermonderstraat volgen we de route naar rechts. Indien je
Greenyard
echter rechtdoor zou rijden, dan zie je aan de overzijde van de ’t
We volgen de weg tot op het kruispunt met de Roermonderstraat. Daar zie je aan de linkerzijde het bedrijf Greenyard liggen (www.greenyard. group), het vroegere Scana Noliko. Dit groentenverwerkend bedrijf zou er wel eens voor kunnen zorgen dat op afzienbare termijn
19
Hasseltkiezel de biogascentrale liggen van de familie Schelfhout (www.biogasbree.be ). Met een elektrisch vermogen van 3,6 megawatt en een thermisch vermogen van 4,1 megawatt
MAGAZINE AVANSA #3
voorziet de biogascentrale 30.000 personen, of 7500 gezinnen van groene stroom.
Knooppunt 10 We vervolgen onze tocht naar knooppunt 10, waarbij we de ’t Hasseltkiezel oversteken. We fietsen nu door het uitgestrekte agrarisch gebied op de grens tussen Bree en Kinrooi.
Knooppunt 15 & 16 We volgende de Beerselerdijk richting knooppunt 15. Daar gaat het richting knooppunt 16. De naam van de straat ‘Grootbroek’ verraad dat we hier in een van oudsher erg nat gebied aanwezig zijn. Aan onze linkerzijde bevindt zich het uitgestrekt natuurgebied ‘Stramprooierbroek’
Knooppunt 89 We vervolgen onze weg naar knooppunt 89 en flirten hier met de Nederlandse grens.
Knooppunt 87 We vervolgen onze weg naar knooppunt 87 en fietsen langs de Grensweg, met aan onze linkerzijde de uitgestrekte natuurgebieden Stramprooierbroek, Kempenbroek en Sint-Maartensheide.
Knooppunt 9 Van knooppunt 87 rijden we richting knooppunt 9, onze
De beek is nu ingebed, waardoor ze feitelijk hoger
startplaats. Vooraleer we daar
ligt dan de velden
aankomen, fietsen we langs de
eromheen.
Luysmolen die gelegen is op de
Dit werd gedaan
Abeek. Ook hier zien we een
om het gebied te
vistrap. Opvallend aan de Abeek
ontwateren en
is dat ze vroeger door het gebied
geschikt te maken
stroomde en voor het moerassig
voor de landbouw.
karakter van de streek zorgde.
Aangemaakt via Vlaanderen-fietsland.be
20
MAGAZINE AVANSA #3
In De Levende Bibliotheek vind je niet alleen papieren boeken, maar ook levende. Volg de QR-code om de verhalen te beluisteren.
21
In de tuin van de Oude Pastorie in Ham komen buurtbewoners elke vrijdagvoormiddag samen om er bloemen, kruiden en groenten te verzorgen. Op deze wekelijkse samenkomsten is iedereen welkom voor een kop koffie en een gezellige babbel. In een omgebouwde bus die dienst doet als serre staan momenteel meer dan 5000 tulpen in bloei. Nog tot eind mei blijven deze voorjaarsbloeiers in de serre staan om daarna plaats te maken voor zomergroenten zoals tomaten, paprika’s, aubergines... Heb je zin om mee te doen? Kom dan zeker eens langs op vrijdag tussen 9u30 en 12u. Ook tijdens de schoolvakanties gaan de samenkomsten door en zijn kinderen meer dan welkom.
ONDERTUSSEN IN HALTE PASTORIE 22
23
MAGAZINE AVANSA #3
De eerste van 100 Limburgse tradities is eindelijk binnen! Met het project BELEVING brengen we 100 levende gebruiken en tradities in Limburg in kaart en beeld. Het gaat over gewoonten en praktijken uit het leven van alledag, van jonge en oude Limburgers, van hier en van ginds, in dorpen en steden. We verzamelen, beschrijven en/of filmen deze tradities en gebruiken en brengen ze in de belangstelling.
Het bezoek kadert in het project
Op vrijdagavond 11 februari
mei steken op een nieuw gebouw,
2022 trokken Luk Indesteege
maar dus ook bijvoorbeeld een
en Pieter Neirinckx naar de
traditionele volkssport als het
kegelbaan van het ‘Kegelgulke’
kegelen”, licht Luk Indesteege toe.
in Kiewit om de traditionele
Hij is voorzitter van het Limburgs
kegelsport te documenteren. Ze
Volkskundig Genootschap, dat de
observeerden het maandelijkse
initiatiefnemer is voor het project.
wedstrijdverloop, namen
Het project kwam tot stand
interviews af van de aanwezigen
door de medewerking van een
en legden alles ook vast op foto.
tiental Limburgse organisaties en
Dat ze zelf ook eens een poging
wordt gesteund door de Vlaamse
mochten wagen om zo veel
overheid.
BELEVING (een afkorting voor BEelden van LEVende Volkscultuur in Nieuwe Gedaanten), dat de ambitie heeft om in de loop van de komende drie jaar maar liefst 100 actuele tradities, rituelen en gebruiken in Limburg in beeld en kaart te brengen. “We denken daarbij bijvoorbeeld aan ossenfeesten voor 30-jarige ongehuwden, een periodieke ommegang, volkse remedies voor het bestrijden van allerlei ziekten en kwaaltjes, lokale dialecten, de
mogelijk kegels om te gooien was ook een leuke ervaring.
24
“We zoeken vrijwilligers die op pad willen gaan om tradities te documenteren.”
MAGAZINE AVANSA #3
daarom willen we beroep doen op vrijwillige reporters die één of meerdere tradities en gebruiken willen bezoeken en er verslag van maken.” Luk: “Omdat we die vrijwilligers
“We hebben gemerkt dat onze voorbereidingen hun vruchten afgeworpen hebben, en dus nu is de volgende stap het zoeken naar vrijwilligers die het zien zitten om zelf op pad te gaan en bekende en minder bekende tradities te documenteren”
niet onvoorbereid het veld in willen en kunnen sturen, bieden we hen heel wat ondersteuning in de vorm van een opleiding over interviewtechnieken, een cursus (smartphone)fotografie, een richtvragenlijst, een vrijwilligersen onkostenvergoeding, enzovoort. We zijn dus absoluut niet op zoek naar doorgewinterde reporters of fotografen! Hoewel die ook welkom zijn natuurlijk.”
Luk is, samen met de projectpartners en Pieter Neirinckx, die aangesteld werd
“Al het materiaal is er en de
als projectcoördinator, al ruim
cursussen hebben vorm gekregen.
een half jaar bezig met de
Na een noodgedwongen
voorbereidingen van het project.
coronapauze was het hoog tijd
“Het is immers niet de bedoeling
om een eerste testinterview te
of zelfs onmogelijk dat Luk
doen. En daarmee is de eerste van
en ik die 100 cases zelf zullen
100 tradities eindelijk binnen!”,
documenteren,”, zegt Pieter, “en
haalt Pieter opgelucht adem. “We hebben gemerkt dat onze voorbereidingen hun vruchten afgeworpen hebben, en dus nu is de volgende stap het zoeken naar vrijwilligers die het zien zitten om zelf op pad te gaan en bekende en minder bekende tradities te documenteren”.
25
MAGAZINE AVANSA #3
BOVEN HUIDS
Op dinsdag 9 november 2021 lanceerden we onze website www.bovenhuids.be. Via de website en onze vormingen willen we de volgende jaren het moeilijke gesprek over racisme aangaan. Terugblikkend op ons werkjaar, zien we al dat we met veel mensen in gesprek zijn gegaan. Maar ook de volgende jaren blijven we inzetten om met groepen mensen over racisme te praten.
Interesse? Volg ons op onze facebookpagina bovenhuids of op instagram (racisme.bovenhuids)
26
27
MAGAZINE AVANSA #3
Op wonderlijke voyage naar Oost-Indië en de Sint-Pietersabdij Heb je altijd al gedroomd van een trip die je nooit meer zal vergeten? Bereid je voor! Want met de wind in de zeilen vertrokken we op een wonderlijke voyage naar Oost-Indië. Begin maart gingen we op uitstap naar de belevingstentoonstelling ‘Wonderlijke Voyage’ in de Sint-Pietersabdij in Gent. In de namiddag kreeg de groep ook de kans om de SintPietersabdij zelf te bezoeken. Stagiair Jens schreef dit verslag van de dag.
Maar je bent vooral nieuwsgierig
Onverwachte ontdekkingsreiziger
met grote ogen van te kijken hoe
naar wat de rest van de wereld te bieden heeft. Je beslist plots om mee te varen met de SintPieter, een schip dat in 1721 vanuit Oostende naar Oost-Indië vertrekt. Je gaat op handelsmissie, kom je te weten. En je voelt de spanning opkomen alvorens je aan boord gaat. Wat heeft deze reis in petto? Eenmaal begonnen aan de zeereis houdt de spanning aan. In de verte zie je een vreemd schip vol woeste piraten, in het donker kom je in een storm terecht en de golven slaan over de boeg. Je komt oog in oog te staan met een gigantisch grote walvis. Maar bovenal sta je er verbazingwekkend mooi de reis is. Wauw! Dit heb je nog nooit gezien.
Stel je voor dat je een priester bent die al zijn hele leven onder de kerktoren heeft doorgebracht.
28
MAGAZINE AVANSA #3
Ons reisdagboek
gedimde lichten in de kajuit en de
Zo begon ook onze
havenstad Surat. Een ware
ontdekkingsreis van de onervaren, maar nieuwsgierige Avansa-reizigers. We lieten ons meevoeren met de golven die ons brachten naar de tentoonstelling ‘Wonderlijke voyage’ in Gent. We stippelden de route uit en konden kiezen voor een ervaring met of zonder audioverhaal. Een tiental minuten later stonden we te luisteren naar onze begeleider Alejandro. Hij wist de gepaste verhalen te vertellen bij elke ontdekking, net zoals priester Michael Le Febure die verbijsterd was van zijn handelsreis naar Oost-Indië en daarom een reisdagboek bijhield. Nu waren ook de reizigers van Avansa verwonderd. Ze voelden de sfeer van de reis door de bewegende beelden van het zeewater, het geluid van klotsend zeewater en zeevogels, de
exotische kleuren van de Indische multisensoriële ervaring.
Een wonderlijke onthulling Na even rust te hebben genomen op een terrasje en van de zon te hebben genoten met een drankje, gingen we weer op ontdekking. Ditmaal voor een tweede ervaring met hoofdtelefoon en tablet. We luisterden naar monnik Alison. Hij vertelde ons over de nog mysterieuze dood van Raphael en de opdracht om de moordenaar te vinden. Alison gaf ons op die manier een rondleiding in de SintPietersabdij, het oudste monument van Vlaanderen. Een lang verhaal, maar het was de moeite waard. We bewonderden de pandgangen verbonden aan het pandhof, de fenomenale kerk van de abdij, de rustgevende, verborgen abdijtuin, de ruwe crypte en de bibliotheekzolder. We kenden de abdij nu vanbinnen en vanbuiten. Na deze tweede wonderlijke voyage was het tijd om onze ontdekkingen te bewonderen.
29
30
MAGAZINE AVANSA #3
“Ik vind het leuk dat niet alles achter glas ligt. Dat maakt de ervaring tastbaarder en levendiger.” Deelnemer Monique
31
MAGAZINE AVANSA #3
Gelukzakskes: stuur een goed gevoel de wereld in 11 januari ’22 Brainstorm projecten in coronatijd
18 januari ’22 Van geluksvogels naar Gelukzakskes
Met een paar collega’s organiseren
Mieke en ik gaan verder aan de
we een online brainstorm
slag met het idee van de kleine
over ‘projecten in coronatijd’:
gelukskes. We maken er een
welke activiteiten kunnen we
ketting van: het geluk wordt
in deze coronatijd ontwikkelen
doorgegeven en moet reizen
en uitvoeren? Waar hebben
van persoon naar persoon,
mensen nood aan en goesting in?
over grenzen heen. We zoeken
Collega Mieke vertelt over een
geluksvogels, gemaakt van
beschilderde ‘zwerfsteen’ die ze,
klei of stof. Ook een creatieve
samen met een briefje van haar
insteek is belangrijk: niks kopen,
metekind, bij haar brievenbus
maar zelf iets maken, liefst met
vindt. Die kleine verrassing brengt
recuperatiemateriaal, dat geeft
wat ‘klein geluk’ en verwarmt
dubbel plezier.
haar hart. Misschien kunnen we een project bedenken waarin we
We landen bij gelukszakjes, met
ook ‘kleine gelukskes’ tot bij de
als Limburgs titel ‘Gelukzakskes’.
mensen brengen…?
We bezorgen mensen een leeg zakje en zij stoppen er zelf iets in. We geven hen wat inspiratie, al zijn de mogelijkheden eindeloos: zelfgemaakte koekjes of confituur, een goed boek dat je uitgelezen hebt, een gedicht of mooie kaart, een stekje van een plant, een zeepje of bon voor een leuke activiteit, …
32
MAGAZINE AVANSA #3
28 januari ’22 Gelukzakskes maken
tien tot twintig Gelukzakskes onder haar mensen verdelen.
Een lijstje met benodigdheden wordt opgesteld, boodschappen gedaan. Op vrijdag worden de eerste Gelukzakskes geknipt en al meteen gestikt. Van dan af gaat het razendsnel: een zestal vrijwilligers knippen, stikken en strijken dat het een lieve lust is. Een eerste lading van 250 zakjes is op minder dan twee weken tijd klaar.
9 februari ’22 De Gelukzakses zijn de post op Alle 250 Gelukzakskes gaan in één keer de deur uit naar onze partners. Samen met een begeleidende brief en de oproep aan de ontvangers om ons een berichtje te sturen. We volgen
In tussentijd maken wij een verspreidingsplan voor de zakjes: in vijf Limburgse gemeentes contacteren we partners die werken met senioren, nieuwkomers of mensen die in armoede leven. Elke partner reageert enthousiast en wil graag
33
graag waar onze zakjes heen gaan en hoe mensen reageren. Er is nog energie en materiaal over, dus maken een paar vrijwilligers nog meer Gelukzakskes. Zo verspreiden we nog een zestigtal zakjes naar individuele deelnemers die er eentje opvragen.
MAGAZINE AVANSA #3
13 februari ’22 De reacties over de ‘kleine gelukskes’ komen binnen
Tamara uit Sint-Truiden:
Karlijn uit Zolder:
Madeleinekoek in.”
“Tof om zo verrast te worden, een instant happy momentje! Top initiatief!” Monique uit Tongeren: “Wat een leuk initiatief! Heerlijke handcrème gekregen! Ideaal om m’n handen te verzorgen in deze tijden, na het herhaaldelijk ontsmetten van de handen.”
“Ik heb het vandaag onverwacht ontvangen in het Cicindriahuis tijdens een workshop juwelen maken en er zat een lekkere
Marijke uit Alken: “Ik heb het zakje gekregen van een lieve collega net nadat ik verteld had dat ik in een zware periode zit: druk op het werk en de gezondheidstoestand van mijn papa die zeer snel achteruit gaat.” José uit Roerdalen, Nederland: “Graag laat ik jullie weten dat ik onlangs een gelukszakske ontving.
Leo uit Tongeren: “Hilde van de Piepel belde me op. Ik vond het een leuk initiatief om deel te nemen. Een pleziertje maakt je dag”
Mijn vriendin gaf het mij kado met een heerlijk geurend honing zeepje erin. Wat een leuk zakske! Ik zal het weer doorgeven aan een andere vriendin voor haar verjaardag.”
Hilde uit Zichem: “Leeg gelukzakje ontvangen van Avansa. Daarin gepersonaliseerde sleutelhanger gestoken (met foto van een goede vriendin) en aan haar gegeven om de ketting van ‘kleine gelukjes’ in gang te zetten. Leuk initiatief! Dankjewel Avansa!”
Eind maart ’22 De Gelukzakses gaan hun eigen weg… …en wij glimlachen bij elk bericht van een ontvanger van wat klein geluk. Marie-Paule en zussen, Mancy, Aysha, Annemie en Véronique Inge, Kathleen, Mieke en Mieke
34
MAGAZINE AVANSA #3
35
BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.AVANSA-LIMBURG.BE
VOLG ONS OP FACEBOOK EN BLIJF OP DE HOOGTE
SCHRIJF JE IN VOOR ONZE NIEUWSBRIEF