5 minute read
STRIJD TEGEN DRUGS Federale Gerechtelijke Politie Antwerpen
‘We moeten het net nóg strakker trekken’
Bijna drie ton cocaïne verstopt tussen een lading diepgevroren pijlinktvis of 66 kilogram cocaïne verborgen in industriële machines: deze recente vondsten in de haven van Rotterdam of met de Spaanse havenstad Algeciras als bestemming tonen aan dat drugstrafiek lang geen probleem van alleen de Antwerps haven is. Intussen zet de federale gerechtelijke politie Antwerpen afdeling Drugs de strijd ertegen verbeten voort, zo bewijst de ruim 90 ton cocaïne die ze in samenwerking met alle publieke en private partners dit jaar al in beslag heeft kunnen nemen.
door Saskia Bultiauw, Jan Van de Poel beelden Federale Gerechtelijke Politie
Van goed 41 ton in 2017 naar bijna 62 ton in 2019 tot maar liefst 89,4 ton vorig jaar: met de totale hoeveelheid van de onderschepte ladingen cocaïne in de haven van Antwerpen gaat het de jongste jaren crescendo. En jammer genoeg is die trend dit jaar nog niet gekeerd, met de teller die eind november alweer uitkwam op al meer dan 90 ton.
‘2021 was een uitzonderlijk jaar omwille van operatie Sky ECC’, herinnert de federale gerechtelijke politie (FGP) Antwerpen aan de impact van de kraak van het Sky ECCnetwerk. Onder andere drugstrafikanten gebruikten deze versleutelde chatdienst via speciaal daarvoor ingestelde smartphones om afspraken te maken. Door de software te kraken, slaagde de politie erin honderden miljoenen berichten te onderscheppen én te ontcijferen. ‘Als we 2022 vergelijken met 2020, dan zien we toch opnieuw een stijgende trend. De vraag kan gesteld worden of dit het resultaat is van een stijgende trafiek, dan wel van betere en meer informatiegerichte controles. Wellicht is het een combinatie beide’, aldus een commissaris van FGP Antwerpen afdeling Drugs, die uit veiligheidsoverwegingen anoniem wil blijven.
Met het aantal inbeslagnames neemt ook het drugsgeweld in Antwerpen alsmaar toe. Wordt het drugsmilieu steeds zenuwachtiger?
FGP Antwerpen: ‘Druggerelateerd geweld kent heel uiteenlopende motieven. Die zijn zeker niet altijd gelinkt aan tussenkomsten van politie. Zo kan het gericht zijn op een havenmedewerker die in het verleden al heeft meegewerkt aan drugsmokkel, maar er nu mee wil ophouden. Bendeleden of betrokkenen worden ook met geweld ter verantwoording geroepen voor een gestolen of in beslag genomen partij. Aanslagen zijn bovendien ook een maner om de aandacht te vestigen op andere criminele organisaties, om de aandacht van de eigen activiteiten af te leiden. Druggerelateerd geweld zal alleen maar afnemen als de criminele logistiek uit het Antwerpse verdwijnt. Daarom moeten we dat milieu het zo lastig mogelijk maken.’
Alfaport Voka en Cepa namen intussen enkele jaren geleden het initiatief voor de sensibiliseringscampagne ‘Onze haven drugsvrij’. Wat draagt dit meldpunt bij in deze strijd?
FGP Antwerpen: ‘We krijgen jaarlijks een groot aantal meldingen binnen via het meldpunt. Vele daarvan zijn ook bruikbaar. Bij een herlancering van de campagne, maar ook naar aanleiding van persberichten waarin naar de website wordt verwezen, zien we telkens ook een nieuwe piek in de meldingen. Informatiedeling is alleszins cruciaal. Er wordt al veel onderling gespard over maatregelen die de private sector kan nemen naar aanleiding van vaststellingen door de overheid. Uiteraard kan dit altijd meer intens en meer accuraat.’
Wat kan de private havengemeenschap, naast de campagne en de individuele inspanningen van bedrijven, nog meer doen?
FGP Antwerpen: ‘Havenmedewerkers goed sensibiliseren is cruciaal voor de beveiliging van de haven. Daarin heeft de havengemeenschap al heel wat inspanningen geleverd. Drugssmokkel volgt de weg van de minste weerstand. We moeten deze weerstand vergroten en het net in de haven strakker trekken. Dat moeten alle betrokken partijen samen doen: politie, justitie en douane, hand in hand met de private sector. Het net moet fijnmaziger worden door innovatieve technologieën toe te passen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het gebruik van artificiële intelligentie op data van logistieke bedrijven om verdachte zaken te kunnen detecteren en aan het opvolgen van afwijkende scheepsbewegingen. Het net moet daarnaast ook groter worden uitgegooid. Dat moet niet enkel de haventerminal, maar de volledige maritieme keten afdekken. Daarbij hoort bijvoorbeeld ook de ontsluiting via spoor en binnenvaart en de empty depots (opslagplaatsen van lege containers, red.).’
Het drugsmilieu blijft driest handlangers rekruteren waar het maar kan. Is onze manier van sensibilisering in die zin nog accuraat?
FGP Antwerpen: ‘Het Sky ECC-onderzoek heeft de georganiseerde misdaad een grote slag toegebracht. Daarbij werd er ook ingegrepen in de volledige maritieme sector: van planners op de kaaien en transporteurs over expediteurs en rederijmedewerkers tot bewakingspersoneel. We moeten de sensibilisering dus zeer breed aanpakken, zowel digitaal via onder andere de sociale media als op een persoonlijke manier. Die inspanningen moeten voortdurend doorlopen en herhaald worden. Daarom stimuleren Cepa en Alfaport Voka bedrijven ook om de sensibilisering van medewerkers te integreren in hun beleid.’
Vanuit het oogpunt van de politie: wanneer moeten bij bedrijven de rode knipperlichten voor drugssmokkel afgaan?
FGP Antwerpen: ‘Er moet een lichtje gaan branden wanneer er niet meer logisch wordt gewerkt volgens wat gangbaar is in de maritieme en logistieke sector. Werken aan kostprijs of zelfs minder, een onlogische goederenstroom, een gebrek aan kennis van de sector: het zijn maar enkele voorbeelden hiervan. Die hebben we opgelijst op de website onzehavendrugsvrij.be. Havenmedewerkers kennen de haven het best. Zij kunnen dus het best inschatten wanneer er zich een abnormale situatie voordoet.’
Het Sky ECC-onderzoek is een schoolvoorbeeld van wat de inzet van hoogtechnologische middelen kan opleveren in een onderzoek. Biedt de toenemende digitalisering in de havenwereld de politie extra mogelijkheden om nog gerichter te werken?
FGP Antwerpen:‘Port of Antwerp-Bruges is duidelijk de weg van de digitalisering ingeslagen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het verhaal rond Certified Pick-Up (nieuw digitaal systeem voor vrijgave van containers, red.). Naast commerciële voordelen geeft digitalisering ook mogelijkheden naar transparantie en traceerbaarheid van de goederenstromen. Dit zal de weerstand tegen smokkel vergroten, doordat douane en politie gerichter en meer datagestuurd gaan werken.’
Is de nieuwe wet maritieme beveiliging een dankbaar extra wapen in de strijd tegen de internationale drugssmokkel?
FGP Antwerpen:‘Die biedt inderdaad bijkomende opportuniteiten. De verplichte veiligheidsplannen zullen het misbruik van het open karakter van onze haven tegengaan. Deze plannen omschrijven de nodige fysieke en digitale barrières, en ook de invoering van nieuwe digitale tools zoals het ISPS-platform. Bovendien zal het havenverbod ervoor zorgen dat veroordeelden tot twintig jaar lang niet werkzaam kunnen zijn in de Antwerpse haven, noch in andere havens in ons land. Die bepaling zal een waterbedeffect vermijden.’
