drie gewesten • transfers
Meerdere decennia van persistente groeiverschillen tussen de gewesten vertaalt zich in een belangrijk verschil in welvaartsniveau dat ondertussen oploopt tot 40% in termen van economische activiteit. Dat wordt het pijnlijkst geïllustreerd door de aanzienlijke verschillen in armoedecijfers in de regio’s. Dat soort verschillen blijft niet zonder gevolgen, onder meer op het vlak van de interregionale solidariteit en het politieke klimaat.
5. Interregionale transfers: niet vrijblijvend Interregionale transfers
De financiële stromen tussen de drie gewesten waren lange tijd uiterst gevoelige materie waarover amper gepraat kon worden. Ondertussen worden die stromen geanalyseerd door onderzoekers aan de KU Leuven en door de Nationale Bank. Over het bestaan van die transfers bestaat geen discussie meer, en zelfs over de omvang liggen de meeste studies in dezelfde lijn. Enkel over de relevantie en/of interpretatie ervan is er nog onenigheid.
“Over het bestaan van de interregionale transfers bestaat geen discussie meer, en zelfs over de omvang liggen de meeste studies in dezelfde lijn.”
• 19 •
Er zijn nauwelijks of geen expliciete financiële stromen tussen de gewesten, maar er zit wel een belangrijke interregionale solidariteit vervat in de federale belastingen en de sociale zekerheid. Die zorgen voor solidariteit tussen economisch meer welvarende individuen en minder welvarende individuen: onder meer van hoogverdieners naar lagere inkomens, van werkenden naar werkzoekenden, zieken en gepensioneerden. Die solidariteit is gebaseerd op individueel niveau, maar door de verschillen in welvaartsniveau tussen de gewesten cumuleert dit ook in belangrijke interregionale solidariteit. In bepaalde hoeken worden die stromen doorgaans als weinig relevant afgedaan, net omdat ze voortvloeien uit interpersoonlijke solidariteit. Er zijn evengoed financiële transfers tussen Antwerpen en Limburg, tussen Gent en Westende en tussen mensen in dezelfde straat. Het verschil is wel dat de gewesten afzonderlijke entiteiten zijn met hun eigen beleidskeuzes. Bovendien hebben die beleidskeuzes een impact op die transfers. Als Vlaanderen meer inspanningen doet om niet-werkenden te activeren dan Wallonië of Brussel, en daar ook effectief in slaagt, dan zal dat de transfer van Vlaanderen naar de andere regio’s opdrijven. In die zin zijn de interregionale stromen wel degelijk relevant. Ook het feit dat die stromen persistent
