VMT Food 3 (2017)

.be

EIT Food ontwikkelt voeding van de toekomst WWW.VMTFOOD.BE VOEDINGSMIDDELEN, MANAGEMENT EN TECHNOLOGIE VOOR DE FOODPROFESSIONAL

2017 | EDITIE

CONVENANT DIERENWELZIJN NA SLUITING SLACHTHUIS IZEGEM • DUURZAAM ONDERNEMEN CERTIFICEERBAAR • GEVREESDE GEVOLGEN VAN BREXIT • INSECTENPRODUCTEN IN OPMARS

3

Schrijf u nu in!

Wat kunnen food en engineering van elkaar leren?

Prijzen Abonnee € 49,00 Niet-abonnee € 99,00

Dinsdag 3 oktober | De Fabrique Maarssen | 9.00 - 17.30 uur Nederlandse fabrikanten van voedingsmiddelen én machinebouwers staan sinds jaar en dag wereldwijd bekend om hun aan aandacht voor kwaliteit en betrouwbaarheid. Nu de welvaart mondiaal toeneemt willen steeds meer consumenten verrast worden met producten van hoge kwaliteit. De variëteit neemt toe en batchgroottes nemen af.

Wat is de prijs die wij willen betalen?

De consument heeft geen boodschap aan stijgende grondstofprijzen, productiekosten én lonen. Alleen gezamenlijk kunnen industrie en machinebouwer die uitdagingen lokaal en mondiaal het hoofd bieden.

Daarom organiseren AB, Constructeur en Engineersonline in nauwe samenwerking met VMT – ondersteund door meer dan dertig (industriële) partners – op 3 oktober het event ‘Engineering in Food & Beverage’ – het event dat de machinebouwer en voedingsmiddelen- en drankenindustrie samenbrengt.

Het event heeft een programma rondom thema’s als:

• Regelgeving • (Hygiënisch) Ontwerp • Energiebesparing Ontwerp

Componenten

Machinebouw OEM

Voedselproducent

Retailer

Consument

Na deze dag leert u: De taal van de fabrikant te begrijpen én te spreken Hoe regelgeving machineontwerp en productieproces beïnvloedt Hoe hygiënisch en energiezuinig ontwerp voor alle partijen bijdraagt aan een gezondere toekomst Het is het 1e event in Nederland dat engineering koppelt aan de Food & Beverage industrie in Nederland en Vlaanderen.

Op deze dag zullen een 30-tal sponsoren, fabrikanten, leveranciers en adviesbureaus hun kennis en kunde presenteren op de centrale beursvloer.

Voor wie?

Machinebouwers, design engineers, constructeurs, besturings- en softwareontwikkelaars.

Inkopers, Hoofden Technische Dienst, Plant-managers, Procestechnologen, Assetmanagers, Onderhoudsmanagers, Kwaliteitsmanagers, R&D-managers van Food&Beveragebedrijven.

Constructeur Construc te teu ur

In samenwerking met:

vmt.nl/engineeringinfoodandbeverage

DERTEC

Iv-Industrie

Your Global Automation Partner Y

Dinsdag 7 november 2017 • Hotel Vianen • Vianen

%F ƋQSPOJMDSJTJT XBU LVOOFO XF FSWBO MFSFO VMT organiseert op donderdag 7 november a.s. het Hot topic event Fipronil met medewerking van de FNLI. Aanleiding hiervoor is de fipronilcrisis, die in een maand tijd de gehele voedingsmiddelenbranche op z’n kop heeft gezet.

De volgende vragen komen tijdens het event aan bod: • Hoe gevaarlijk is fipronil? • Met welke norm en lichaamsgewicht moet worden gerekend? • Hoe betrouwbaar zijn de analysemethoden? • Zijn de Nederlandse keuzes niet te streng? • Welke maatregelen treffen de schakels in de voedingsmiddelenketen? • Hoe kunnen NVWA en sector beter samenwerken en elkaar zo min mogelijk beschadigen? • Kunnen we een dergelijke crisis in de toekomst voorkomen?

7.5 BCPO OF FT POUWBOHFO

LPSUJOH

Het Hot topic event Fipronil vindt op dinsdag 7 november van 9:30 tot 17:30 uur plaats in Hotel Vianen.

De prijs voor VMT-abonnees bedraagt â‚Ź 249, niet-abonnees betalen â‚Ź 349.

Met medewerking van

Bekijk het volledige programma en schrijf u in op vmt.nl/fipronil

INHOUD

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

10.

50 bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen ontwikkelen voeding van de toekomst .

16.

22.

04

Foto cover: EIT Food

‘Verwerk insecten als halffabricaat’ . . . . . . . . . . . . . . . .

Topman ILVO gooit het roer om . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32.

Vleessector wil één Europese standaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......

COLUMN

Nieuws 6

Nieuws

31

Ingrediënten

37

Agenda

38

Colofon

Yves De Groote • redactie@vmtfood.be

Industrie 4.0 De vooruitzichten voor de dranken en vloeibare voeding zijn positief, zowel voor de voedings- als de machine-industrie. Dit viel te beluisteren tijdens een bijeenkomst van de Duitse machinebouwindustrie VDMA en werd bevestigd op de beursvloer van

Economie & Bedrijven

Drinktec, 11 tot en met 15 september in München.

Volgens Euromonitor zou tegen 2020 de markt

10

EIT op weg naar voeding van de toekomst

22

Topman ILVO gooit het roer om

alcoholische dranken met 9 procent. De dranken en

28

Brexit kan chaos veroorzaken

vloeibare voeding is wereldwijd goed voor ongeveer

voor softdrinks met 20 procent gegroeid zijn, voor

een derde van de omzet van de machinebouwers voor de voedingsindustrie. Het is uiteraard een Ingrediënt & Product

uitdaging voor de industrie zo snel mogelijk in te

16

‘Verwerk insecten als halffabrikaat’

spelen op de marktontwikkelingen.

20

‘Insecteneiwit breekt door’ De voedingsindustrie heeft te maken met veranderend consumptiegedrag en wijzigende voorkeuren

Voedselveiligheid & Kwaliteit

van de consument voor nieuwe smaken, producten

26

en verpakkingen. Tegelijk vraagt de voedingsindus-

Accreditatie must voor labo

trie om zo efficiënt mogelijke productieprocessen, in het bijzonder: minder gebruik van water, energie en Duurzaamheid & MVO

grondstoffen. Bedrijven hebben ook nog eens te

32

Vleessector wil één Europese standaard

maken met veranderende nationale en Europese

34

Duurzaamheid certificeerbaar

wetgeving die tevens stringenter wordt.

Technologieleveranciers vervullen een vooraanstaande rol op diverse terreinen: productveiligheid en hygiënische processen, energie en resourceefficiëntie, flexibiliteit, procesoptimalisatie in de volledige productie en Industrie 4.0. Dat laatste wordt steeds meer naar de praktijk vertaald, zoals ook was te zien op Drinktec.

05

NIEUWS

GASTCOLUMN

Zout water maakt tomaten lekkerder Tomatenplanten gieten met zout water levert lekkerder tomaten op. Dat ontdekten onderzoekers van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, Universiteit Gent. De tomaten produceren meer suikers. Belangrijk is wel dat ze op het juiste moment de juiste hoeveelheid water krijgen. Sensoren doen continu metingen voor een efficiëntere opvolging van de plant. “We bekeken onder andere de diameter van de plant en de hoeveelheid water die erdoor stroomt. Zo kunnen we precies bepalen hoeveel water de plant nodig heeft. Als een plant vlak na het water geven onmiddellijk dikker wordt, heeft hij water te kort”, zegt Bart Van de Wal van Universiteit Gent.

Willy Vandenbrande is ASQ Fellow, IAQ Associate Academician en

.................................................................................www.ugent.be/bw/nl

zaakvoerder vanj QS Consult

Vertrouwen Chinees wil natuurlijke ingrediënten

We hebben niets geleerd uit de dioxinecrisis en ook uit

China National Food Industry Association ondersteunt de groeiende belangstel-

dat het zich niets te verwijten heeft want het controle-

ling van de consument voor natuurlijke, veilige levensmiddelen. GNT ziet dit als

systeem heeft gewerkt en alle procedures werden

leverancier van natuurlijke ingrediënten als een belangrijke stap voorwaarts.

gevolgd. De politieke verantwoordelijken lijken zich daar-

Richtlijnen geven duidelijkheid voor de voedingsindustrie.

bij aan te sluiten en hebben besloten er een ouderwetse

de fipronilcrisis zullen we niets leren. Het FAVV vindt

België - Holland van te maken. Waar een klein land klein ..................................................................................www.gnt-group.com

in kan zijn.

Maar vooral: alle actoren in dit verhaal blijven er rotsvast van overtuigd dat een controlesysteem ook een kwaliteitssysteem is, terwijl de rest van de industrie al meer dan vijftig jaar weet dat alleen maar procescontrole en

Ingrizo wint innovatieprijs

preventie tot duurzame kwaliteit zullen leiden. Maar wat

Als partner en distributeur van FrieslandCampina Kievit won Ingrizo voor de

wil je, in een sector waar professoren Europese normen

ontwikkeling van creamertoepassingen in koude en warme dranken de prijs

voor een verboden product relativeren en zelfs ridiculi-

voor de beste innovatie onder de Europese distributeurs.

seren. Waar een nieuw wondermiddel zonder gekende samenstelling, zonder analyse en vooral zonder veel

.......................................................................................www.ingrizo.com

verdere vragen de stallen wordt ingespoten. Waar het in november 2016 al geweten was dat er in die stallen een verboden product aanwezig was en dat niemand daar gevolgen aan koppelde. En waar alle verbeteringen die hier en daar schuchter gesuggereerd worden, altijd

Eiwit in minder zuivere vorm

blijven neerkomen op meer controle.

Eiwitten uit aardappelen, bloedplasma en erwten behouden hun functionaliteit,

Miljoenen vernietigde eieren en af te slachten kippen, de

ook in minder gezuiverde vorm. Soms gaat de functionaliteit erop vooruit.

belastingbetaler die nog maar eens voor de kosten zal

Dit concluderen onderzoekers van WUR, NIZO en TNO na een tweejarig

opdraaien en een wereldwijde imagoschade voor de hele

onderzoek binnen het Protein Competence Center. De resultaten bieden aan-

voedingsindustrie, maar blij als een kind dat het contro-

knopingspunten voor verduurzaming van de eiwitproductie.

lesysteem heeft gewerkt en dat de procedures werden gevolgd. En niemand die vragen stelt bij dat systeem en

................................................................................................ www.wur.nl

bij die procedures of die suggereert om misschien eens te gaan kijken hoe andere sectoren dat aanpakken.

06

Zolang die visie op kwaliteit overheerst en die mentaliteit niet wijzigt, is het wachten op het volgende schandaal.

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

NIEUWS

MEER NIEUWS OP WWW.VMTFOOD.BE

Vleessector vraagt correct verloop slachtproces Febev keurt de inbreuken die te zien zijn op de videobeelden die gemaakt werden in het runderslachthuis Verbist sterk af.

Ze zijn ook in strijd met het convenant dat de vleessector met minister Weyts sloot.

De Federatie van het Belgisch Vlees, Febev, is de nationale beroepsvereniging van slachthuizen en uitsnijderijen. De 130 leden vertegenwoordigen meer dan 90% van de Belgische omzet in de vleesindustrie.

De federatie onderzoekt de exacte aard en grootte van de inbreuken, aangezien de video van drie minuten gedistilleerd werd uit 60 uur beeldmateriaal. De beroepsfederatie heeft geen controlerende bevoegdheid, maar reikt haar leden de nodig middelen aan om de correcte slachthuispraktijken te kunnen toepassen. Febev zegt dan ook te betreuren dat de positieve inspanningen van de andere slachthuizen binnen de sector nu door de inbreuken bij één partij in een slecht daglicht komen te staan.

Om het toezicht op het slachtproces te verscherpen,

plaatsen van camera’s, het organiseren van opleidin-

dierenwelzijn gerespecteerd wordt. Daarenboven zal

werkte de federatie de voorbije maanden nauw

gen en een doorlichting van alle slachthuizen. De

de federatie zelf met het betrokken slachthuis nagaan

samen met de dienst Dierenwelzijn van de Vlaamse

vleessector heeft immers alle baat bij een correct

welke bovenwettelijke maatregelen ondernomen

Overheid. Samen werkten ze een convenant uit voor

verloop van het slachtproces. Febev zegt dan ook

kunnen worden.

de sector. Dit convenant Dierenwelzijn, dat volop in

volledig te staan achter bijkomende controles door

de implementatiefase zit, voorziet onder meer in het

de bevoegde diensten om ervoor te zorgen dat het

..................................................... www.febev.be

Foodpairing investeert en breidt uit Foodpairing, het data-intelligence-platform voor

smaken zich evolueren niet altijd even goed bij te hou-

gepersonaliseerde voedingsaanbevelingen, maakt

den. Consumenten verwachten op regelmatige basis

een snelle groei door. De oprichters van het gelijk-

nieuwe smaakervaringen te beleven. Onze tools en

namige bedrijf Johan Langenbick, Peter Cocquyt

inzichten helpen chef-koks, barmannen en voedsel-

en Bernard Lahousse (foto) zijn in juni tijdens

producenten om aan die vraag te kunnen voldoen.”

The Entrepreneur Awards of the Year bekroond

Foodpairing bevindt zich op de grens tussen chemie, sta-

met een award in de categorie Top Founders.

tistiek, datasciences en gastronomie. Die innovatieve visie

“Onze honger is nog lang niet gestild. In de vol-

is ook internationaal niet onopgemerkt gebleven. Recent

gende maanden gaan we 3.000.000 euro investeren

won het bedrijf op de Global Food Innovation Summit

en tientallen werknemers aanwerven: van sales tot

in Milaan nog een award voor Best Disruptive Startup.

marktonderzoek en data-analytics”, vertelt Bernard Lahousse. “Tegenwoordig is de snelheid waarmee

07

.............................................. www.foodpairing.com

NIEUWS

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

MEER NIEUWS OP WWW.VMTFOOD.BE

Bioketen groeide in 2016 met 10 procent

‘Autocontrolesysteem doet zijn werk’ Fevia stelt naar aanleiding van de fipronil-affaire vast dat het autocontrole systeem, meldingsplicht en traceerbaarheid zijn werk doet.

De federatie blijft de situatie nauwgezet opvolgen en informeert haar leden, maar benadrukt dat in België geproduceerde voedingsproducten met eieren veilig zijn en blijven. België trok lessen uit het verleden en installeerde met het autocontrolesysteem een oplossing bij uitstek om de voedselveiligheid te bewaken. Veel landen beschouwen het vandaag als een voorbeeld. Binnen het

Consumenten besteedden vorig jaar 12% meer ofwel

autocontrolesysteem voeren bedrijven zelf controles uit, die op hun beurt

586 miljoen euro aan biologische producten.

gecontroleerd worden door het FAVV.

Vooral aardappelen, eieren en zuivel doen het goed, meldt het rapport De

..............................................................................................www.fevia.be

Biologische Landbouw in Vlaanderen 2016 van de Vlaamse overheid. Het aantal biologische producenten steeg met 60 tot 430. Het areaal groeit met 30% tot 6.960 hectare.

Drie sterren voor Crispy Cookie

Naast de groei van het aantal producenten nam ook het aantal deelnemers in het vervolg van de keten, verwerkende bedrijven, importeurs en distribiteurs en ver-

Crispy Cookie Caramel & Sea Salt van Hands Off My Chocolate

kooppunten met 10% toe tot 906. De klassieke supermarkt blijft het grootste

is bekroond met de hoogst haalbare International Taste &

biokanaal met een aandeel van 41,5% in de totale verkoop van biologische pro-

Quality Institute (iTQi) Award van drie gouden sterren.

ducten. De hard discount blijft een kleine speler op de biomarkt, maar groeit wel sterk, van 5,5% naar 9,4%. Het aantal kopers dat op jaarbasis minstens eenmaal

De juryleden van iTQi komen uit zeventien verschillende landen en zijn lid

een vers bioproduct koopt, steeg vorig jaar tot boven de 90% en bereikte hiermee

van de meest prestigieuze Europese culinaire verenigingen, zoals Academy of

het hoogste peil.

Culinary Arts, Euro-Toques en de Nordic Chefs Association. Zij beoordelen de producten op hun specifieke eigenschappen, zoals geur, smaak en nasmaak,

................................................................. http://lv.vlaanderen.be/nl/bio

ervaring in de mond en textuur.

Om in aanmerking te komen voor een award dienen producten minimaal een

Borgesius Bakkersland doorstaat Riskplaza Audit+

score van 70% te behalen. Crispy Cookie behaalt een overall score van 93,5%.

Voor de awards werden bijna 2.000 producten getest. Hiervan werd slechts 21 procent bekroond met drie gouden sterren. 32 procent van de producten haalde twee sterren en 16 procent één ster. De overige producten haalden de

Borgesius Convenience heeft medio dit jaar succesvol de

drempel niet.

Riskplaza Audit+ doorstaan. De certificering is onderdeel van de pilot die Borgesius startte met Ahold Delhaize en Riskplaza.

Het doel is grip krijgen op voedselgevaren in de keten.

Borgesius-Bakkersland is als eerste bedrijf binnen de Borgesius Holding gestart met deze certificering. “Hiermee legt Borgesius-Bakkersland de verantwoordelijkheid in de keten waar deze hoort; bij de grondstoffenleveranciers”, aldus Sjoerd Kanters, directeur van Riskplaza. Riskplaza Europe is samen met KTBA en Quality Software Company onderdeel van de People in Food Holding.

08

..................................................................................... www.riskplaza.nl

......................................................................................... www.itqi.com

PERSONALIA

Ter Beke neemt versafdeling over

Mondelēz International Dirk Van de Put volgt in november ceo Irene Rosenfeld op. Dat heeft Mondelēz International aangekondigd. De Belg is nu voorzitter en ceo van McCain Foods. Van de Put

Ter Beke neemt mogelijk de versafdeling van de Nederlandse

zal ook toetreden tot de board of directors van het

Zwanenberg Food Group over. Zwanenberg wil zich richten op

bedrijf. Rosenfeld blijft aan als voorzitter van de

de verdere groei van zijn overige activiteiten in ambient foods

board of directors tot 31 maart volgend jaar. Dan

– conserven – en producten onder de merken Kips en Huls.

gaat ze met pensioen en neemt Van de Put de rol van voorzitter en ceo op zich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.mondelezinternational.com

GEA De Belgische Martine Snels ruilt een plek in de raad van bestuur van FrieslandCampina in voor een plek in de raad van bestuur van technologiebedrijf GEA. Snels start op 1 oktober. Ze krijgt de verantwoordelijkheid over de regionale organisatie en landenorganisatie van het bedrijf. Met de komst van de Belgische bestaat de raad van bestuur van de machinefabrikant uit vijf personen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.gea.com

De businessunit Fresh van Zwanenberg realiseert een omzet van 130,6 miljoen euro in drie vestigingen. In Aalsmeer worden vleeswaren gesneden en voorverpakt voor de retail- en de out-of-homemarkt. In Borculo en Zoetermeer worden

FrieslandCampina

onder meer ambachtelijke vleeswaren geproduceerd.

Wout Dekker trad op 1 juli toe tot

Voornaamste afnemers van de productgroepen zijn retailers en de out-of-home-

de raad van commissarissen van

markt. Ter Beke is vooral gespecialiseerd in productie en verkoop van vleeswaren

FrieslandCampina. Dekker wordt

en koelvers bereide gerechten vanuit negen vestigingen in België, Nederland,

tevens voorzitter van de remune-

Frankrijk en Polen.

ratie- en benoemingscommissie.

Hij vervult de vacature die is ontstaan door het

..........................................................................................www.terbeke.be

vertrek van Peter Elverding uit de raad van commissarissen per 12 april, die vertrokken is om gezondheidsredenen. De benoeming van Dekker

EIT-kwaliteitslabel voor SINReM

geldt tot december 2020. De centrale onderne-

De nieuwe internationale masteropleiding International Master of Science in

mingsraad heeft ermee ingestemd.

Sustainable and Innovative Natural Resource Management (SINReM) heeft

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.frieslandcampina.com

als eerste opleiding het EIT-kwaliteitslabel ontvangen. De opleiding wordt gecoördineerd vanuit het International Training Center van de faculteit Bioingenieurswetenschappen van UGent. De opleiding wordt ingericht onder de auspiciën van de Knowledge and Innovation Community (KIC) EIT Raw Materials. Het European Institute of Innovation & Technology (EIT) legt hiermee de link tussen onderzoek, innovatie en onderwijs in de grondstoffensector.

09

.......................................................................................... www.ugent.be

ECONOMIE & BEDRIJVEN

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

REPORTAGE

EIT op weg naar voeding van toekomst Transitie naar duurzame agroketens 010

Half september 2017 diende EIT Food zijn strategische innovatieagenda en eerste businessplan in bij het European Institute of Innovation and Technology (EIT). Het consortium van 50 bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen in Europa stelt zich de ontwikkeling van de voeding van de toekomst binnen duurzame agrovoedingsketens tot doel. Daarbij staan onderzoek, opleiding en ondernemerschap centraal.

“In 2016 lanceerde het European Institute of Innovation and

gelijk te onderschatten. In 2050 telt de wereldbevolking 9 miljard

Technology een oproep om de voedingssector te stimuleren

mensen, terwijl de resources (agrarische grondstoffen, water en

meer initiatieven te nemen richting de ontwikkeling van de

energie, red.) beperkt zijn en vandaag een kwart van het gepro-

voeding van de toekomst”, steekt Mieke Vercaeren van wal.

duceerde voedsel verloren gaat. Anno 2017 lijden er bovendien

Zij is lid van het Interim Management Team en werkzaam

3 miljard consumenten aan overgewicht, terwijl 2 miljard mensen

bij Colruyt Group. “Dit was voor 50 Europese partners de trigger om het EIT Food-consortium te vormen.”

De partners zijn bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen.

ondervoed zijn. De consu-

‘In de kennisdriehoek neemt de consument een centrale positie in’

ment weet niet meer wat de juiste keuzes zijn. “De nood is hoog. Europa beseft dit”, aldus Vercaeren. “De Europese Commissie realiseert

Visie

dit.” Kurt Gebruers, inte-

Het EIT heeft een duidelijke toe-

rim director EIT Food,

komstvisie: Europa wil een centrale

en Jan Delcour, lid van de

rol spelen in een globale revolutie op het vlak van voedings-

supervisory board, beiden werkzaam aan KU Leuven, wijzen in één

innovatie en -productie en tegelijk wordt een maatschappelijke

adem op de innovatieparadox. “Europa heeft een excellente onder-

meerwaarde voor ogen gesteld onder de vorm van jobcreatie,

zoekbasis, dynamische bedrijven en creatief talent, maar goede

gezondheid van de burger en circulaire economie. De partners

ideeën leiden te weinig tot nieuwe producten en diensten.”

bundelen hun krachten in een zogenoemde KIC, Knowledge and Innovation Community. Daardoor kan het consortium alvast op

Consument in kennisdriehoek

ongeveer 400 miljoen steun rekenen voor de eerste zeven jaar.

De voedings- en technologiebedrijven, de toeleveranciers van de

Hiertegenover staat een investering van circa 1,2 miljard euro

voedingssector, en de universiteiten en onderzoeksinstellingen

van de partners. Naast bedrijven uit de voedingssector zijn er

zullen nadrukkelijk samenwerken binnen de kennisdriehoek

een aantal uiteenlopende hightechbedrijven die deelnemen

waarin de consument centraal staat. Deze strategische keuze werd

aan het consortium. Belangrijkste voorwaarden voor de partners

gemaakt door het EIT. Innovaties moeten gestuurd en gedragen

om deel te nemen aan het consortium zijn engagement, comple-

worden door de consument.

mentariteit, excellentie van de partners en spreiding over de

Kurt Gebruers: “Als we vanuit het consortium en de maatschappij

waardeketen.

als geheel willen realiseren dat er een verandering in het consumptiepatroon komt, moet dit ook een duurzame verandering zijn.

Maatschappelijk belang

Om deze transformatie te verwezenlijken, moet de consument

Het maatschappelijk belang van de ontwikkeling van de voeding

erachter staan. Hij mag niet worden betutteld.”

van de toekomst en een duurzame agrovoedingsketen valt onmo-

Gebruers en Delcour onderstrepen ook de rol van de universiteiten. “Die gaat veel verder dan hun academische kennisinbreng bij de ontwikkeling van innovaties. Ze spelen een sterkere maat-

EIT Food

schappelijke rol. De studenten van de toekomst hebben een

In Leuven is niet alleen het hoofdkantoor van EIT Food gevestigd,

unieke set van vaardigheden en moeten worden gevormd via

maar ook het regiokantoor Co-Location Centre West voor België,

op maat ontwikkelde onderwijsprogramma’s. Op die manier

Frankrijk en Zwitserland. Vanuit België is de KU Leuven als univer-

kunnen ze hun talenten optimaal inzetten voor de transformatie

siteit actief, vanuit de voedingssector zijn Colruyt Group en Puratos

van de agrovoedingssector in een ondernemersgezind klimaat.

de partners, naast de European Food Information Council (EUFIC).

Die talentbasis is essentieel voor het duurzaam creëren van

Zie www.eitfood.eu

werkgelegenheid binnen de sector en om de competitiviteit van Europa te garanderen.”

011

ECONOMIE & BEDRIJVEN

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

REPORTAGE

V.l.n.r. Kurt Gebruers, Mieke Vercaeren en Jan Delcour: “Innovaties moeten gestuurd en gedragen worden door de consument”.

Strategisch plan

nemingscultuur verder zullen voeden. Het ambitieuze plan

Op 15 september diende EIT Food zijn strategisch plan in op

is dat binnen zeven jaar in Europa 10.000 studenten het EIT

het hoofdkantoor van EIT in Boedapest, Hongarije. Het omvat

Food-opleidingscurriculum zouden gevolgd hebben. De

zes strategische doelstellingen. De eerste is het verhogen van

zesde doelstelling is streven naar het katalyseren van onder-

het consumentenvertrouwen, waarvoor een EIT Food Trust-

nemerschap en innovatie binnen de businessontwikkeling.

barometer ontwikkeld wordt. Via tal van initiatieven zullen

Binnen zeven jaar zouden er 350 nieuwe start-ups opgericht

individuele consumenten betrokken worden, zodat ze gezonde

moeten zijn die het mondiale concurrentievermogen van

keuzes kunnen maken die passen bij hun voedingsprofiel en

Europa verder versterken.

noden.

De tweede doelstelling is om via samenwerking heel wat

• YVES DE GROOTE •

nieuwe of verbeterde producten, processen of diensten op de markt brengen. De derde doelstelling is de ontwikkeling van een digitaal netwerk dat leidt tot een digitaal paspoort voor elk product. Dit bevordert de transparantie voor de eindklant.

DDG Education and Culture EIT Food maakt deel uit van het programma Europese

‘Consumenten betrekken bij initiatieven, zodat ze gezonde keuzes kunnen maken’

Horizon 2020 voor onderzoek en innovatie, dat het verhogen van het mondiale concurrentievermogen van Europa beoogt.

De partners binnen EIT Food krijgen hiervoor een mandaat van zeven jaar, verlengbaar met een tweede periode van zeven jaar.

Voor de eerste periode draagt de Europese Commissie ongeveer 400 miljoen euro bij vanuit het Directoraat-Generaal Opleiding en Cultuur. De 50 partners zullen ongeveer 1,2

012

Duurzaamheid bevorderen is de vierde doelstelling. Product en

miljard euro investeren. “De benadering van het EIT met de

verpakking moeten deel uitmaken van een circulaire bio-economie

oprichting van KIC’s in diverse speerpuntdomeinen is vrij

die de uitstoot van broeikasgassen en waterverbruik drastisch ver-

uniek binnen Europa”, zegt Mieke Vercaeren, die verwijst

mindert en die voedselverspilling vermijdt. De voorlaatste doel-

naar de drie pijlers van de kennisdriehoek die geïntegreerd

stelling is om ervoor te zorgen dat opleidingen en doelgerichte

zijn in het DNA van deze initiatieven, met name onderwijs,

communicatie uiteindelijk resulteren in een verhoogde betrokken-

innovatie en ondernemerschap.

heid van diverse doelgroepen, en dat ze een innovatie- en onder-

&) # " ( ) $ %% $ *()'

') * ' ) %& "% ) () ' ) ( + $ " $ %$ '$ # $ $ ! $$ $ $) ' ) $ *&&"- $ &) # " ( ) + $ $!%%& &'% * ) *)%# ) ( ' $ (%&"%(( $ $ ) " ( ' $ + / $ ))" $ $ ) ' !) ! .% ! $

* $# " $ ,,, ( %#

PUBLIREPORTAGE

$+" ! !($ , !2 & %& ) & $ & & ! &5

$+" ! !($ , ! % & 1 $ ! $ ! $" $& ( ! & %% !($ , !3 ! !& $! & "! ! $ &1 ) $ $ ! ! $ !" $ %# $ ! %3 % ! $ !!+ % & ' & ) $" ! %& % (" ' $ ! $ & % " 4 ! ($ % ! '%&$ !" %& % !"" & ! $+" ! "# "%% ! !3

& $+" ! !($ , ! & ,"! $ &) ´ "# $ & % $ %3 ""$ ( #"$ & ( ! ( " $ %& %&" " ( " $ "" %&" "* 1 $ %# & ( "# 48<9= ! 4 :;= 6%' & 71 )"$ & ) $ & , $ %! ' & #$" ' & ! "!&&$" !1 ) $ ""$ , " ! !($ , !3 ""$ , *&$ & # $ &'$ ! ! & " " ( $ " ! & $ # $ &1 )"$ & &

Ǥ & & $&" & $+" ! ($ , $% ( $ "' ! % ) % (

1 !

' '% % 3 & & $ '! & % ( (' &" # %% ! ! $

'!! ! $ % $ )"$ !3 " % $+" ! " ! ' & $ & % & " (""$ "%% #$" ' & ! $ , ! %! ! # $ & ! ( ' 6 7 ! & ($ , !1 ," & , ! #"$& "! $ $ " ( ! '!! ! )"$ ! $' &1 ," %

# ,, &"## ! %1 ! $ "" " ! $ #$" ' & ! ," % ( % ! ( %"'

% $ 2 & %&" # $ ( ! " + $3

& " !& ) $"# !!+ , ! " ! & ! ! % ) !! $ )"$ & ($ ! $ , ! "! $," 3 &

&$ & " "# "%% ! ! ! & ! ! , ! !& !3 ! ! "" ( "# "%% ! ! ! " ! (""$ % ! $ "! " ($ ! ( ! "!, !& !3 " + $ & ( ! $ !% "( $ % --! ( ! ) ! ' & ! ! % $ ( ! %& &'% ( ! $ ! 6 ± Ø ± 73 " & " + $ ! %& !& ! ! (" ! % ! '%&$ 1 "" ! 4 % ! 1 $ '& % 1 $ + ! ! & &$ & !& ! '%&$ '! "# "%% ! ! ! " !3 !! !

(" ! % ! '%&$ , ! ) ,"! $ &$"&% "# "!, ) $ ! # ($"$ ! #$" ' & ! ! ! & ! # $ & % '%3 (""$ # $ !&4 !4 $ & !5' $ % & !" $ ! # &&"3 & ! % ) !($ ! !! ! (""$ !% !

$ %

! ' &

$+" ! & ) ! " ! ! ( , % ! %& ! $

"'

" + $2 % #

% ) ($ ! ! $ ( $ $ # !! ! (""$ " + $ & % & (" ! & # ( ! ! &

$+" ! !($ , ! ! ! ! '%&$ . "!& *& ( $ $ & #$" "& !3 $+" ! & ! &" " %& $ & " ! !1 ) $ & ( " $ % % & ) $ % !%& " &3 ( ! "" ( $ $ !, && ! "# !!"( & 1 ) !& ) "( ! & "!, !! % "&"$ & ( ! "!, $" 3 " ! & ( ! ) ( $ $ ' & $ ! ! "!,

&" ! $ ! ! $ !3 , ! "( $&' & & ! ''$, $" (""$ " + $ & ! "'

!!+ % 4

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

INGREDIËNT & PRODUCT

ACHTERGROND

‘Verwerk insecten als halffabricaat’ Entomofood-project loopt nog tot 31 december Eetbare insecten zijn geschikt als volwaardige en gezonde Marktpotentieel insecten eiwitleverancier. Om de drempel voor de consument te verlagen, Vanuit de markt kwam dan ook de vraag is het aangewezen om ze te verwerken als poeders en vloeibare naar het marktpotentieel van insecten. De onderzoeksgroep Lab4Food aan de KU halffabricaten. Tot die bevindingen leidt het breed opgezette Leuven campus Geel, de hogeschool Flanders’ FOOD-project Entomofood. Zo zijn geëxtrudeerde Thomas More Kempen (Geel) evenals de meelworm- en sojaeiwitten eenvoudig te roerbakken.

Katholieke Hogeschool Vives (Roeselare) grepen de opportuniteit aan om het collecDe consumptie van eetbare insecten, ook

terecht bij voedingsbedrijven als mogelijke

tief onderzoeksproject Entomofood in te

entomofagie genoemd, wordt wereldwijd

innovatiestrategie. In België werden er al

dienen bij Flanders’ FOOD. Dit internatio-

gepromoot als een maatregel ter garantie van

snel enkele op insecten gebaseerde produc-

nale Tetra-project, dat loopt van 1 juli 2015

de duurzaamheid en de zekerheid van de

ten op de markt gebracht. Insecten kregen

tot en met 31 december 2017, moet voor de

voedselproductie. België zette op dat vlak in

evenwel ook ruime aandacht in de media,

voedingsindustrie een hefboomwerking

2014 een verrassende stap voorwaarts. Het

waarbij aversie en neofobie niet veraf waren.

realiseren om met insecten aan de slag te

FAVV regulariseerde het in de handel bren-

Zo illustreerden kranten en tijdschriften

gaan. Dat vertaalde zich concreet in een

gen van tien insectensoorten voor humane

hun artikels bij voorkeur met beeldmateriaal

marktstudie en in de ontwikkeling en ka-

consumptie. Zo kwam het ontwikkelen van

van hele insecten op een vork gespiesd of

rakterisatie van stabiele halffabricaten van

levensmiddelen met eetbare insecten ook

bij inname in de mond of op een gerecht.

meelwormen. Voor de halffabricaten werd ook het DIL (Quackenbrück), Deutsches Institut für Lebensmitteltechnik, aangesproken. Zij sprongen meteen mee op de kar om meelwormen te extruderen.

Consumentenstudie In het voorjaar van 2016 werd een marktstudie uitgevoerd naar de houding van de Belgische consument tegenover insecten in voeding. In nauwe samenwerking met de bedrijven van de gebruikersgroep binnen het project kwam een vragenlijst tot stand.

Belangrijk was dat de studie representatief zou zijn voor de volledige Belgische bevolking. Daarom werd de vragenlijst aan 388

016 Meelwormengehakt lijkt qua smaak, uitzicht en textuur erg op gebakken, klassiek gehakt.

respondenten telefonisch gesteld die even-

consumenten. Potentiële consumenten (44%) waren zij die al dan niet ervaring hadden en aangaven in de toekomst insectenproducten op het menu te willen zetten.

In vergelijking met de niet-potentiële consumenten bevatte die groep meer mannen (54% versus 43% bij de niet-potentiële consumenten), meer jongvolwassenen (40% versus 28%) en minder dagelijkse vleeseters (22% versus 32%).

Producten Potentiële gebruikers kregen ook een lijst van voedingsmiddelen waarin ze konden aanduiden in welk product zij de onzichtbare verwerking van meelwormen wel accepteren. De lijst bevatte producttypes die Projectcoördinator professor Leen Van Campenhout (rechts) en projectmedewerker Sanne Lenaerts (links) met een

al op de Belgische markt zijn, zoals burger,

meelwormenpoeder van niet-ontvette meelwormen.

frituursnack, spreads en deegwaren, maar ook types die nog niet commercieel zijn, om mogelijkheden voor productontwikke-

wichtig verspreid waren over alle provincies

zij die nog geen ervaring hadden maar er

ling te verkennen. Potentiële consumenten

en van alle leeftijden tussen 18 en 69 jaar.

wel open voor stonden (32%) en zij die nog

aanvaardden de onzichtbare verwerking

De weinige eerdere studies ondervroegen

geen ervaring hadden en ook niet wilden

van meelwormen vooral in energiedrank

telkens een niet-representatief deel van de

proberen (57%).

(61%), energiereep (57%) en burger (59%).

bevolking, zoals een studentenpopulatie, of

In de groep met ervaring en in de groep

Ook zijn volgens potentiële consumenten

ze vonden plaats vóór de introductie van insectenproducten op de Belgische markt.

Goed op de hoogte Van alle ondervraagden in de studie was 79% op de hoogte van het feit dat er voe-

soep (57%), broodbeleg (56%), snacks

‘Meer slaagkansen voor producten met onzichtbare insecten’

dingsproducten bestaan waarin insecten

(56%) en frituursnacks (53%) producten die goed te combineren zijn met onzichtbaar verwerkte meelwormen. De verwerking werd het minst geapprecieerd in koekjes (15%), chocola (14%), snoepgoed (13%), yoghurt (13%), desserts (12%) en

verwerkt zijn. Daar staat tegenover dat

consumptie-ijs (9%).

slechts 27% van de personen verantwoor-

zonder ervaring maar met interesse waren

delijk voor de voedingsaankopen in een

mannen oververtegenwoordigd (67%).

Supermarkt populair

huishouden effectief insectenproducten

Vrouwen vormden dan weer de meerder-

De studie peilde ook naar de plaats waar

in de winkelrekken had zien liggen. Zicht-

heid in de groep die geen interesse had

consumenten dergelijke producten willen

baarheid en beschikbaarheid van de pro-

(58%). In de groep met ervaring waren de

kunnen aankopen, waarbij weer aangeduid

ducten is duidelijk nog voor verbetering

meeste respondenten tussen 36 en 54 jaar

kon worden op een lijst van mogelijkheden.

vatbaar.

(50%), maar de oudste leeftijdsgroep (55 tot

Dat bleek voornamelijk de supermarkt te

69 jaar) maakte slechts 14% uit. In de groep

zijn, maar ook in dieetwinkels en in de

Onzichtbare verwerking

zonder ervaring behoorde 40% van de on-

horeca zouden insectenproducten te koop

De vragen waren verder gefocust op de

dervraagden tot de jongste leeftijdsgroep

moeten zijn. Plaatsen die het minst werden

onzichtbare verwerking van meelwormen

van 18 tot 35 jaar.

geassocieerd met de aankoop van dergelijke

in voedingsmiddelen. De respondenten

producten waren festivals, de bedrijfskan-

konden in drie groepen opgedeeld worden:

Consumenten

tine en online. Gezien de plaatsen waar er

diegenen die al ervaring hadden met insec-

De respondenten werden vervolgens op-

momenteel insectenproducten beschikbaar

tenproducten (11% van de ondervraagden),

gedeeld in potentiële en niet-potentiële

zijn, is dat een verrassend resultaat.

017

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

INGREDIËNT & PRODUCT

ACHTERGROND

Etikettering

onderworpen aan een smaaktest. Maar ook

Tot slot vroeg de studie ook naar hoe de

in andere projecten binnen KU Leuven

consument de aanwezigheid van insecten in

Lab4Food, en soms zelfs door studenten,

levensmiddelen vermeld wil zien op de ver-

zoals in het kader van de Ecotrophelia-

pakking ervan. 96% van de niet-potentiële

wedstrijd, werden al beloftevolle producten

en 51% van de potentiële consumenten ver-

ontwikkeld. Voorbeelden daarvan zijn chips

wachtten een zeer duidelijke vermelding.

en paté van meelwormen.

49% van de potentiële consumenten vond

Veel levensmiddelen waarin insecten ver-

een subtiele indicatie of zelfs enkel een ver-

werkt zijn bevatten maximaal 30 tot 35%

melding in de ingrediëntenlijst voldoende.

Halffabricaten

insecten, omdat het technisch niet mogelijk Dik-viskeus halffabricaat vrij van storende

is en voorlopig nog te duur om een hoger

chitinefragmenten.

aandeel te gebruiken. Een uitzondering

Meelwormen, krekels of sprinkhanen zijn

daarop vormt het meelwormengehakt ont-

rechtsreeks te koop bij een insectenkweker.

wikkeld door Lab4Food en waarvoor een

Bedrijven kunnen die dan zelf verder ver-

niet-ontvette meelwormen met succes tot

patent is aangevraagd. Het gehakt wordt

werken. Niet veel bedrijven zetten die stap,

poeder worden gemalen met behulp van

bereid met meer dan 80 gram meelwormen

wat voor een deel te wijten is aan het ont-

industriële apparatuur. Dat was geen evi-

per 100 gram gehakt en lijkt qua smaak, uit-

breken van ‘materiaalkennis’.

dentie, aangezien veel maalapparatuur

zicht en textuur erg op gebakken, klassiek

Entomofood onderzoekt hoe meelwormen

dichtslibt door het hoge vetgehalte van de

gehakt. Het leent zich perfect om een spa-

geblancheerd, eventueel gedroogd en ver-

larven. Het verkleinen van meelwormen tot

ghettisaus met meelwormengehakt voor te

malen kunnen worden. Vriesdrogen is de

een dik-viskeus halffabricaat dat vrij is van

schotelen, zonder dat de consument iets

gangbare technologie, maar dat is een rela-

storende chitinefragmenten, bleek mogelijk

merkt van de meelwormen. Omdat aan de

tief dure en weinig duurzame technologie.

met een schotelcutter. Momenteel wordt de

productie twee hittebehandelingen te pas

In het project werd aangetoond dat indus-

chemische en de microbiologische houd-

komen, is het meelwormengehakt micro-

trieel microgolfdrogen van meelwormen

baarheid van de bekomen poeders en slur-

biologisch stabieler dan klassiek gehakt en

mogelijk is, al is het behoud van vitamine

ry’s opgevolgd.

dus langer houdbaar, in de grootteorde van

B12 dan wat lager dan die van gevries-

enkele weken onder gewijzigde atmosfeer.

droogde meelwormen. Het opvolgen van

Eiwit extraheren

vitamine B12 is belangrijk, omdat dat een

Het project wees ook uit dat eiwitten ge-

Toekomst

belangrijke vitamine in klassiek vlees is.

extraheerd uit meelwormen zich lenen tot

Er zijn zeker nog horden te overwinnen

high moisture extrusion, op voorwaarde dat

voor insectenproducten. De insectenkweek

Poeder

in het te extruderen mengsel nog een aan-

moet verder opgeschaald worden om hun

Voor op de meelwormenpoeders die op

deel planteneiwitten aanwezig is en dat de

beschikbaarheid te verhogen en hun prijs

de markt zijn, worden ontvette larven als

juiste extrusieparameters ingesteld zijn.

te verlagen. Novel Food-dossiers moeten

grondstof gebruikt. In het project konden

Of hele meelwormen rechtstreeks geëxtru-

samengesteld en ingediend worden. Op bei-

deerd kunnen worden, wordt uitgezocht in

de vlakken worden momenteel aantoonbare

het laatste kwartaal van 2017. Geëxtrudeer-

stappen gezet. En hoewel lang niet alle vra-

de meelworm- en sojaeiwitten kan men

gen in verband met de technische verwerk-

eenvoudig roerbakken. Op de gebruikers-

baarheid van insecten en de functionaliteit

groepvergadering in september 2016 lieten

van insecteneiwitten zijn opgelost, toch

de deelnemers zich de allereerste extruda-

heeft Entomofood alvast aangetoond dat

ten, klaargemaakt met een zoetzure saus of

meelwormen heel wat potentieel bieden

met een currysmaak, erg welgevallen.

in termen van productontwikkeling en onzichtbare verwerking voor onze toch

Voorbeeldproducten

nog wel neofobe consument.

Binnen het project zijn enkele voorbeeld-

018

Sportreep waarin de kleine meelworm onzichtbaar

producten met de halffabricaten uitgewerkt.

• LEEN VAN CAMPENHOUT •

verwerkt is en die de reep een ietwat nootachtige

Zo werd een energiereep ontwikkeld en in

Prof. dr. ir L. Van Campenhout, Lab4Food, KU Leuven

smaak geeft.

een gebruikersgroepvergadering succesvol

Campus Geel

Clean, affordable and safe conveying

FlexLink Systems nv Ambachtenzone Haasrode 3236 Ambachtenlaan 21-8 B-3001 Heverlee (Belgium) Phone: +32 (0)16-40.82.66 FlexLink is part of Coesia, a group of innovation-based industrialsolutions companies operating globally, headquartered in Bologna, Italy. www.coesia.com

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

INGREDIËNT & PRODUCT

INTERVIEW

‘Insecteneiwit breekt door’ Multinationals volgens Proti-Farm in rij voor farms In de zoektocht naar alternatieve eiwitten komen insecten altijd in beeld. Onherkenbare verwerking van insecteneiwitten in lekkere producten verhoogt de acceptatie bij de consument gigantisch, verwacht Heidi de Bruin, ceo van Proti-Farm, een van Europa’s grootste kwekerijen voor buffalolarven. Een aantal grote multinationals in de voedingsmiddelenindustrie gaat nu serieus aan de slag met insecten als ingrediënt.

nen de Novel Food-dossiers over insecten direct bij de EFSA worden ingediend. Dat is zeer positief voor de snelheid van introducties met toegelaten insecteneiwitisolaten.

Tegelijkertijd is er nog heel wat werk aan de winkel als het gaat over acceptatie bij de consument. Daaraan moeten mensen wennen. Dat komt omdat er nog geen goede en lekkere producten op de markt zijn.”

Er wordt al een aantal jaren veel gezegd en

meer dan 80% van alle landen wereldwijd

geschreven over insecten als belangrijke toe-

staan insecten met regelmaat op het menu.

In de supermarktrekken vinden we

komstige bron van eiwitten. Inmiddels heeft

Ook hele insecten. Echter, in Europa zijn we

vandaag insectenburgers, balletjes, en

een aantal producten al het daglicht gezien:

het niet gewend. Als je de studies leest, dan

als je goed zoekt ook deegwaren. Wat

van deegwaren tot insectenburgers. Toch

kom je erachter dat dit te maken heeft met

scheelt er aan de huidige producten met

‘De huidige producten zijn niet lekker genoeg’

het ontbreken van een tro-

insecten als ingrediënt?

pisch klimaat. We worden

“Ik wil niemand tekort doen, maar wat mij

niet continu blootgesteld

betreft zijn de huidige producten niet lekker

aan insecten. Ter vergelijking:

genoeg. Mensen zijn best bereid gezonde en

in Thailand kun je op iedere

duurzame producten te proberen, maar als

hoek van de straat insecten

die vervolgens niet lekker smaken, kopen ze

eten. Er zijn in dat land

die geen tweede keer. Bovendien zie je in

blijven het nicheproducten met wisselend

22.000 insectenkwekerijen. Overigens is

sommige producten nog delen van insecten.

succes. Tot voor kort bleef de houding van

dat allemaal in de buitenlucht en dus niet

Dat is gedoemd tot mislukken. Mensen wil-

de mainstreamindustrie afwachtend en

te vergelijken met wat Proti-Farm doet.”

len geen halve insecten in hun product zien.

afhoudend. Toch is 2017 een scharnierjaar

020

Waar het aan ontbreekt momenteel zijn ge-

voor de buffalolarve als het ligt aan Heidi

Hoe ontwikkelt de acceptatie zich in de

woon goede producten. Lekkere hamburgers,

de Bruin van het Nederlandse Proti-Farm.

westerse wereld?

lekkere worstjes, kant-en-klaarmaaltijden.”

“De houding van industrie en retail is sinds

“Ik durf te stellen dat Europa de grootste

anderhalf jaar aan het veranderen.”

achterloper is wat betreft de insectencon-

Dus moeten insecteneiwitten altijd

sumptie. Dat zit hem in een combinatie van

onherkenbaar verwerkt worden?

Laten we beginnen met het aanvaarden

de perceptie en de regulatie. Wat betreft de

“Ja. Verwerk ze, maar wees wel transparant

door de consument. Dat blijft toch een

regulatie komt in Europa alles in een stroom-

naar de consument. We bouwen nu een

heet hangijzer bij insecten?

versnelling vanaf 1 januari 2018 als de Novel

fabriek voor de productie van hoogwaardige

“Dat hangt ervan af hoe je het bekijkt. In

Food-wetgeving van kracht wordt. Dan kun-

proteïne uit buffalo’s. Een gedeelte ervan wil-

Foto: Robin Britstra

Heidi de Bruin, ceo bij Proti-Farm: “We hebben wereldwijd al honderden aanvragen van voedingsmiddelenproducenten die zelf een kwekerij met processinglijn willen neerzetten”.

len we openstellen voor publiek, zodat ieder-

we lanceren in samenwerking met een pro-

Dat is onze werkmaatschappij van waaruit

een kan zien hoe clean en eerlijk het proces is.”

ducent uit Nederland. En het is ontzettend

wij insecten voor humane voeding mogen

lekker. We mikken op lekkere premiumpro-

produceren en verkopen. Diverse technolo-

Proti-Farm kweekt buffalo’s op grote

ducten. Daarnaast lanceren we binnenkort

gieën hebben we zelf bedacht, maar ook in

schaal. Hoe gaat u ervoor zorgen dat er

een eigen productrange.”

samenwerking met leveranciers.”

op de markt komen met onherkenbaar

Wat is de meest aangewezen manier voor

Hoe wordt de vraag vanuit de industrie

verwerkte buffalo’s?

voedingsmiddelenfabrikanten om de

straks ingevuld?

“We hebben gekozen voor voorwaartse

buffalo’s te verwerken?

“Dat kan alleen door kwekerijen gecombi-

integratie in de voedingsmiddelenketen.

“Dat verschilt. We hebben klanten die de

neerd met eigen processinglijnen neer te

Dat betekent dat we naast eigen ontwikke-

natte larven willen. Die gaan ze zelf drogen

zetten bij voedingsmiddelenproducenten

ling ook in nauwe samenwerking met een

en malen. Overigens wordt vriesdrogen in de

zelf. Daar is zeer veel interesse voor. Ik denk

aantal multinationals, een aantal topspelers

hoeveelheden die wij leveren al snel veel te

dat we wereldwijd al honderden aanvragen

in de wereld op het gebied van voeding, eind-

duur. Als je op kleine schaal gaat produceren,

binnen hebben.”

producten voor humane consumptie ontwik-

is vriesdrogen een van de mogelijkheden,

kelen. Op die manier willen we meer grip

maar op de schaal waar wij met producenten

Zijn er plannen om honderden fabrieken

hebben op de producten die in de markt ge-

willen werken is dat geen optie. We hebben

neer te zetten?

lanceerd worden. Ik zit niet meer te wachten

daarom een eigen procedé ontwikkeld waar-

“Jazeker. Er zijn veel topspelers in de voe-

op debacles met vieze producten. Ze moeten

over ik niet al te veel details kan prijsgeven.

dingsmiddelenindustrie die hier nu op azen.

gewoon goed zijn.”

Het gaat om een inventieve manier van dro-

Op het moment dat deze fabriek in Ermelo

straks op grote schaal lekkere producten

gen, malen en daarna eventueel ook het iso-

(NL) helemaal kinderziektevrij draait, kun-

Zijn er al voorbeelden van goed gelukte

leren van het eiwit en het extraheren van de

nen we daarmee starten. We verwachten dat

producten met buffalo’s?

olie. Na deze laatste stap houd je enerzijds

dit begin volgend jaar zal zijn. En met deze

“Het Amsterdamse bedrijf Bugzz maakt er

eiwitisolaat over en anderzijds olie. De insec-

schaalvergroting in combinatie met de juiste

bitterballen van. Je ziet er helemaal niets

tenolie kun je ook gebruiken in voeding.”

technologie krijg je ook kostprijsreductie.

van en ze zijn echt heerlijk. Maar er zijn ook

Nu zijn insecteneiwitten nog een duur ingrediënt.”

pasta’s verrijkt met insecteneiwit. We hebben

U heeft zelf een lijn uitgebouwd voor het

verder een grillworst die binnenkort op de

verwerken van buffalo’s?

markt komt, dat is een mix van kippeneiwit

“Ja, binnen Kreca Ento-Food hebben wij al

•WILLEM-PAUL DE MOOIJ•

en buffalo-eiwit. Dit hybride product gaan

sinds jaar en dag een eigen verwerkingslijn.

W. de Mooij is hoofdredaceur VMT

021

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

ECONOMIE & BEDRIJVEN

INTERVIEW

Topman ILVO gooit het roer om Ambitieuze toekomstvisie voor 2020 en verder De Toekomstvisie ILVO: naar 2020 en verder straalt ambitie uit. “We communiceren duidelijk over het onderzoek dat we doen en over welke richting ons onderzoek uitgaat”, zegt administrateur-generaal Joris Relaes. De rode draad binnen de onderzoekslijnen is systeemdenken en de integratie van ervaringskennis ofwel stielkennis.

Dynamisch document De administrateur-generaal ziet de visie bovenal als een dynamisch document voor zowel interne communicatie binnen ILVO als externe communicatie naar de stakeholders toe. “Onze huidige onderzoeksstrategie zet de bakens uit voor onze werking in de komende periode, maar we blijven dit

“De nieuwe toekomstvisie betekent een

Visserij en Plattelandsbeleid (2004-2014)

voeden met feedback en suggesties van

wezenlijk verschil met vroeger”, benadrukt

was Relaes goed bekend met het Instituut

onze stakeholders om het doelgericht en

ILVO-topman Joris Relaes. “Tot vorig jaar

voor Landbouw- en Voedingsonderzoek.

efficiënt te houden.” Voorop staat dat de

publiceerden we in een saai tweedelig na-

In april 2014 trad hij er in dienst als ad-

onderzoekers op de hoogte zijn van de

slagwerk niet meer dan onze onderzoeks-

ministrateur-generaal. “Met het opstellen

uitdagingen en trends waar ze voor staan.

projecten. Daarin was projectinformatie

van de toekomstvisie zoals die recent

Dit is volgens Relaes ook belangrijk voor

te lezen zoals onderwerp, onderzoek,

beschikbaar is, zijn we anderhalf jaar

het duiden van hun onderzoek naar de

geleden begonnen. Overleg vond in het bijzonder plaats met de senior

Foto’s: Food Pilot

‘Meerwaarde voor onderzoeksprojecten’

onderzoekers. Begin 2017 startten vervolgens het overleg en discussies met de voornaamste stakeholders: van de landbouwsector over de voedingsindustrie tot de consumen-

022

betrokken onderzoekers, omvang van de

ten en de maatschappelijke organisaties,

financiering, financiers en onderzoekster-

zoals de milieubeweging.” De topman

mijn. Deze informatie is nu online op onze

hecht veel waarde aan de feedback die

website terug te vinden in de Pure-database.

in de visie werd verwerkt.

Maar met de toekomstvisie willen we ver-

Hetzelfde verhaal geldt voor het Vlaams

der gaan, willen we ambitie uitstralen.” De

Parlement dat Relaes uitnodigde voor

realisaties van de toekomstvisie zullen per-

een presentatie van en discussie over de

manent geëvalueerd worden en niet om de

ILVO-toekomstvisie. “De video-opname

vier jaar.

in het parlement is nog terug te vinden op de website van het parlement Commis-

Joris Relaes: “We communiceren duidelijk over

Strategisch onderzoeksrapport

sie voor Landbouw, Visserij en Plattelands-

het onderzoek dat we doen en welke richting ons

Als voormalig kabinetschef Landbouw,

beleid.”

onderzoek uitgaat.”

maatschappij. Voor de stakeholders is vooral van belang te weten welke praktijkgerichte onderzoekslijnen ILVO heeft gekozen (zie kader).

Relaes: “Onze maatschappij is in volle transitie. Wereldwijd manifesteren zich diverse megatrends met verstrekkende gevolgen, die tevens een impact hebben op onze voedselvoorziening en de landbouw- en agrovoedingssector. Denk maar aan de groeiende wereldbevolking, de klimaatverandering, de versnelde technologische ontwikkelingen en de uitputting van onze natuurlijke grondstoffen. Met de onderzoekslijnen streven de ILVO-onderzoekers ernaar om, in samenwerking met alle stakeholders, concrete oplossingen aan te kun-

Preipoeder voor onderzoek reststromenvalorisatie uit agrofoodindustrie.

nen dragen.”

Systeemdenken

systeemdenken binnen ILVO zo goed mo-

Acht onderzoekslijnen

Systeemdenken ofwel een holistische be-

gelijk onder de knie te krijgen, kan het

1. gezonde gewassen, dieren en bodem

nadering, alsook de integratie van stielken-

instituut beroep doen op een eigen senior

voor een gezonde voeding;

nis, ervaringskennis lopen volgens Relaes

onderzoeker die hierover doceert aan de

2. maatschappelijk gedragen dierlijke

als een rode draad door de onderzoeks-

Universiteit van Antwerpen. “Systeemden-

productie;

lijnen. “We ontwikkelen een geïntegreerde,

ken is een van onze onderzoeksthema’s.”

3. rendabele productiesystemen en

allesomvattende kijk op de complexe uitda-

meerwaardecreatie;

gingen waarmee de sector geconfronteerd

Stielkennis, ervaringskennis

4. bio-economie;

wordt.” Voor de agrovoedingsindustrie

“Een mooi Engels woord voor ervarings-

5. gezonde voeding;

biedt een holistische visie volgens Relaes

kennis of stielkennis is tacit knowledge”,

6. plattelandsontwikkeling in de metropool

een grote meerwaarde. “Zo zijn voeder- en

aldus Relaes. “Het gaat om kennis die te

Vlaanderen;

voedingswaarde, grondstoffen voor een

vinden is in het hoofd van individuen

7. exploitatie van mariene productie;

gebalanceerde voeding, bodembeheer,

binnen een gemeenschap, landbouwers,

8. klimaat.

teeltsystemen, behoud van bioactieve

ambachtelijke voedselbereiders, chef-koks

Gebaseerd op multidisciplinair, baanbre-

componenten voor voeding en recupe-

maar ook (ILVO)-onderzoekers, zonder dat

kend en onafhankelijk onderzoek, bouwt

ratie van afvalstromen allemaal aspecten

die kennis expliciet gedocumenteerd is.”

het ILVO fundamentele en toegepaste

die reeds van bij de keuze van het produc-

Voor de verdere ontwikkeling van de agro-

kennis op die nodig is voor de verbetering

tiesysteem in rekening gebracht moeten

voedingsketen en in het bijzonder om te

van producten en productiemethoden, voor

worden. “Methaanuitstoot door runderen

voorkomen dat authentieke nu nog klein-

de bewaking van de kwaliteit en de veilig-

draagt bij aan de opwarming van de aarde.

schalige, ambachtelijke producten verloren

heid van de eindproducten en voor de ver-

Bij de vorming van methaan spelen de voe-

gaan, is het volgens Relaes cruciaal dat de

betering van beleidsinstrumenten als basis

ding en het genoom van het dier een rol.

ervaringskennis en stielkennis expliciet

van sectorontwikkeling en agrarisch platte-

Methaan ontstaat door de werking van

gemaakt worden en gedocumenteerd. Het

landsbeleid. Dagelijks zijn meer dan 600

micro-organismen in de pens van herkau-

momentum is er. De consument vraagt

ILVO-medewerkers actief bezig om deze

wers”, legt Relaes uit. Nog een voorbeeld:

authentieke en natuurlijke voedingspro-

missie in de praktijk te realiseren.

“Antibiotica kunnen via de mest in de bo-

ducten.

Zie www.ilvo.vlaanderen.be

dem en vervolgens via de voedergewassen terugkomen in de productiedieren.” Om het

023 • YVES DE GROOTE •

.................................................................................... PUBLIREPORTAGE ....................................................................................

Alpro combineert duurzaamheid met state-of-the-art hygiënetechnologie In het Belgische Wevelgem bevindt zich een van de voornaamste productielocaties van Alpro. Dagelijks wordt hier onder andere de kenmerkende Alpro sojadrink geproduceerd, verpakt en verzonden. Alpro is inmiddels een begrip in de wereld van plantaardige producten. Alpro begon in 1979 met de productie van sojadrink als duurzaam alternatief voor zuivelproducten. Als toonzetter in deze industrie is het van belang op het hoogste niveau te kunnen opereren. “Kwaliteit van onze producten, maar ook van onze productieprocessen is van cruciaal belang”, aldus Aranka Dekyvere, Logistics Project Officer bij Alpro.

Voor Alpro is duurzaamheid onderdeel van het DNA. De visie van het bedrijf is een wereld creëren waarin meer van wat we eten afkomstig is van planten. Alpro wil de manier waarop de wereld eet beter maken door lekkere, natuurlijk gezonde, plantaardige voedingsmiddelen te creëren die optimaal bijdragen aan het welzijn van iedereen en met het grootste respect voor onze planeet worden gemaakt. Op die manier wil Alpro er in belangrijke mate toe bijdragen dat plantaardige voeding en dranken mainstream worden.

De kwaliteit die de organisatie nastreeft in haar producten heeft men ook doorgevoerd in het hygiëneproces. Dekyvere: “Voor de inrichting van onze hygiëneruimtes zijn we op zoek gegaan naar oplossingen die niets aan het toeval overlaten. De infrastructuur en de kledij zijn volledig aangepast, dan hoort de menselijke hygiëne daar zeker ook bij. Daar zorgen we mede voor door op elk punt waar mensen uit kleedkamers, kantines, toiletten of andere niet-productiezones komen, een hygiënesluis passeren waar ze zeker hun handen wassen en desinfecteren en waar op de nodige plaatsen ook de schoenen gereinigd worden.

Daarnaast is een snelle doorstroom van belang, het kan niet dat de mensen in files moeten wachten en zo te laat op hun werkposten verschijnen.

In Elpress vonden we voor dit proces de juiste partner. Met een flexibele en klantgerichte benadering zijn zij in staat gebleken de juiste hygiëneoplossingen te creëren.”

Elpress EWG-TAP Elpress is leidend producent op het gebied van hygiëne in de voedingsmiddelenindustrie. Vorig jaar introduceerde Elpress samen met Dyson de EWG-TAP, een oplossing die ondertussen al veelvuldig toegepast is bij bedrijven met strikte hygiëne-eisen. Een aantal vooraanstaande bedrijven zijn bijvoorbeeld Plukon Food Group, de Pringlesfabriek van Kellogg’s en Sus Campiniae. Jannes Voss, General Manager van Elpress: “Het was een mooie uitdaging om voor Alpro het hygiëneproces te mogen inrichten. Een toonaangevende organisatie die bovendien net als wij kwaliteit en duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan.”

Bijzonder element in het hygieneproces is de EWG-TAP, waarin een ergonomische roestvrijstalen wasbak gecombineerd wordt met een geïntegreerde Dyson Airblade™ Tap handendroger.

Met een geïntegreerde oplossing zijn minder handelingen nodig en stroomt het handwas- en droogproces beter en efficiënter door. Zo wint men tijd en wordt de productiviteit verhoogd, een oplossing die ideaal is voor sectoren waar hygiëne van cruciaal belang is.

Airblade™-technologie Dyson introduceerde de Airblade handdrogers tien jaar geleden als duurzaam alternatief voor de alom gebruikte papieren handdoekjes. De Airblade handdrogers zijn nog steeds aan een opmars bezig, ondanks de tegenwerking van de papierindustrie.

“De papierindustrie probeert al sinds de introductie van Airblade door middel van misleidend onderzoek de publieke opinie te beïnvloeden door de hygiëne van Airblade in twijfel te trekken”, aldus Rienk Kentie, Marketing Manager bij Dyson.

“In de voedingsmiddelenindustrie heeft dit weinig impact omdat experts zich hier eerder laten leiden door certificeringen zoals HACCP en advies van onafhankelijke experts, maar in andere sectoren zien we toch dat mensen zich laten beïnvloeden door de misleidende communicatie vanuit de papierindustrie.

Bovendien blijkt keer op keer uit onderzoek dat niet wordt gefinancierd door de papierindustrie dat de Airblade-technologie net zo hygiënisch is als papieren handdoekjes.”

Bijzonder element in de hygiënesluis is de EWG-TAP.

..............................................................................................................................................................................................................

Qua duurzaamheid is het verschil echter enorm. Berekeningen van het Carbon Trust tonen aan dat de Airblade handdrogers van Dyson tot 76 procent minder CO2 per droogbeurt produceren dan papieren handdoekjes. Daarnaast zijn de besparingen op operationele kosten significant. Besparingen kunnen gemiddeld tussen de €1000,- en €1500,- per droogpunt per jaar zijn.

Door gebruik van de Airblade™-technologie, blaast de Airblade Tap met een snelheid van 690 km/u onverwarmde gefilterde lucht op de handen om ze letterlijk droog te schrapen. Handen worden in 12 seconden gedroogd zonder dat er ook maar iets aangeraakt hoeft te worden.

Clive Withinshaw, directeur van voedselwetenschapsorganisatie HACCP International legt uit: “De technologie gaat in op een aantal risico’s die zich voordeden bij handdrogers uit het verleden. Het toestel is gemakkelijk te reinigen en functioneert zonder dat u een knop hoeft aan te raken. Bovendien droogt het snel de handen. Door de integratie van het HEPA-filter worden deze functies gecombineerd om het risico van microbiologische besmetting aanzienlijk te verminderen en het voldoet daardoor aan het non-food productcertificeringsschema van HACCP International.”

Hygiëne en duurzaamheid De nieuwe hygiëneruimte is inmiddels anderhalfjaar in gebruik en Alpro is erg enthousiast over de werking. “We hadden ons goed verdiept voor we overgingen op deze installatie. Maar het is altijd afwachten of het ook aan de hoge verwachting voldoet. Na anderhalfjaar kunnen we concluderen dat de EGW-TAP zowel op doorstroom en procesefficiëntie als op hygiëne en duurzaamheid de perfecte oplossing voor ons is. Er zijn reeds verschillende zones uitgerust met eigen specificaties die betrekking hebben op die zone. Van elk van deze zijn wij uitermate tevreden en dat zal er ook voor zorgen dat we in de toekomst nieuwe zones ook zullen uitrusten met deze systemen,” besluit Reindert Witdouck, Junior Process Engineer van Alpro.

Voor meer informatie: Elpress BV - Handelstraat 21 - 5832 AV Boxmeer www.elpress.com - sales@elpress.com De EWG-TAP combineert het wassen en drogen van de handen.

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

VOEDSELVEILIGHEID & KWALITEIT

INTERVIEW

Accreditatie must voor labo Export en voedselveiligheid stellen eisen Wanneer voedingsbedrijven een beroep doen op een extern laboratorium verwachten zij dat dit geaccrediteerd is, net als hun analysemethoden. BRC- en IFS-auditoren eisen dit vooral vanuit voedselveiligheidsstandpunt, zeggen Stefan Coghe en Paul Heereman van Servaco Food Control. Zij wijzen ook op het belang ervan voor exportcertificaten.

basis voor ons laboratorium”, stelt Coghe duidelijk. Hij legt uit: “Dit betekent niet alleen dat ons labo over een goed functionerend managementsysteem beschikt met volledige beheersing van processen, maar ook technisch rechtsgeldige resultaten levert.”

Voor Servaco Food Control is dit de evidentie zelve. “Voedingsbedrijven verwachten ge-

is een high-carezone. Dat is bijzonder. Stefan

accrediteerde analysemethoden en niet alleen

Coghe, die op 1 april dr. Paul Heereman op-

zij: hetzelfde geldt voor de overheden en an-

volgde als algemeen directeur, maakt de ver-

dere stakeholders”, benadrukken Heereman

gelijking met een laminaire flowkast (zie

en Coghe.

kader). “We verversen de lucht, die door luchtfilters wordt aangezogen, zes keer per

Voedselveiligheid

uur. Daardoor wordt kruiscontaminatie en

Naast de steeds hogere eisen aan de voedsel-

besmetting in het labo voorkomen. Dit is niet alleen belangrijk voor de analyses in het labo, maar ook voor de productie van bijvoorbeeld

Luchtzuivering

strijkplaten voor microbiologisch onderzoek.”

Servaco Food Control beschikt over doorgedreven zuivering van de lucht in het vol-

026

Kwaliteitsmanagement

ledige gebouw. Uit duurzaamheidsoptiek is

Het laboratorium met 33 medewerkers is

ook gekozen voor innovatieve technologie

Stefan Coghe: “Voedingsbedrijven verwachten geaccrediteerde

gegroeid vanuit het kwaliteitsmanagement

voor warmte- en energierecuperatie. De

analysemethoden en niet alleen zij: hetzelfde geldt voor de

van een gespecialiseerd slachthuis voor de

inkomende buitenlucht wordt aangezogen

overheden en andere stakeholders”.

Europese charcuteriemarkt. In 1995 richtte

door een extractiesectie, één voorfilter en

Heereman Food Control op. In 2008 werd

een F9-filter. Alle verontreinigende stoffen

het labo onderdeel van de Servaco Groep,

met een afmeting groter dan 0,4 μm worden

Servaco Food Control, een onderdeel van

die vier vestigingen telt verspreid over

weerhouden op de filters. Aldus bevatten

de Servaco Groep, is gespecialiseerd in

Vlaanderen, met in totaal 160 medewerkers.

de laboratoriumruimten geen bacteriën of

microbiologische en chemische analyses

Servaco zelf is een industrieel laboratorium,

schimmelsporen. Daarenboven wordt de

op humane voeding, dierenvoeding, dier-

gespecialiseerd in milieu-, bouwkundig, en

lucht zes maal per uur ververst. Zodanig

lijke bijproducten maar ook mest en water.

textielonderzoek.

evenaart de luchtkwaliteit van de laborato-

Het aanbod is afgestemd op de vragen van

Alle laboratoria zijn door Belac geaccredi-

riumruimtes deze van een operatiezaal.

de markt. Het gebouw, dat dateert van 2010,

teerd volgens de ISO 17025-norm. “De

Servaco Food Control beschikt over doorgedreven zuivering van de lucht in het volledige gebouw.

veiligheid, zoals bijvoorbeeld vanuit de BRC-

Monsternames

teitsdienst binnen een bedrijf. Andersom

standaard voor de retailers, is export volgens

Naast de analyses voor de agrovoedingssec-

kunnen bedrijven ook een csv-bestand

beiden een belangrijke drijfveer voor deze

tor – en al dan niet digitale rapportering –

(werkblad) gebruiken als aanvraagformulier

ontwikkeling. Heereman verwijst ook naar

biedt het laboratorium de monsternames en

(importfile) voor de analyses. Belangrijke

de exportcertificaten die het FAVV verstrekt.

tevens het opstellen van een bemonsterings-

informatie is bijvoorbeeld de productmatrix,

Niet onbelangrijk voor een exportland als

plan als service aan. “Een juiste monsterna-

productbenaming, artikelnummer, produc-

België. “Servaco Food Control verstrekt hier-

me is even belangrijk als een juiste analyse”,

tiedatum en analyseparameters, waardoor

voor de analysegegevens en -rapporten met

stelt Coghe. “Servaco Food Control is ook

het proces van aanvraag tot resultaat volle-

de chemische en microbiologische resultaten

hiervoor geaccrediteerd. Een bemonsterings-

dig digitaal kan verlopen.

voor de onderzochte stalen.”

plan zorgt voor een eenduidige aanpak bin-

Sinds 2011 is het certificeringsproces gedigi-

nen de kwaliteitsorganisatie en draagt bij tot

Energieopslag

taliseerd in het kader van administratieve

representatieve resultaten voor de bedrijven

Een warmtepomp levert tot 75% van het

vereenvoudiging, traceerbaarheid en fraude-

in de productketen.” Het plan bevat: de loca-

warmtevermogen en de koelvraag. In de

bestrijding. Het FAVV voert hiervoor de

tie van de monstername, de frequentie en

winter wordt inkomende lucht verwarmd

nodige controles uit. Naast de analysege-

aantallen ervan. Relevant hierbij is de kennis

door uitgaande lucht. Zo nodig springen

gevens van het laboratorium staan ook

van en bekendheid met de productie- en

gasbranders bij om een gewenste tempera-

‘Juistheid monstername en analyse even belangrijk’

logistieke processen binnen

tuur te bekomen. ’s Zomers wordt de lucht

de agrovoedingssector en de

eerst afgekoeld tot 16 °C en nadien weer

mogelijke risico’s.

opgewarmd tot de lokaal gevraagde temperatuur. Zo voorkomt men condensatie en

Online resultaten

mogelijke schimmelgroei. Er wordt een

De microbiologische en che-

groot rond buffervat met phase change

mische analyseresultaten van

materials (pcm) gebruikt om koelingsener-

nog de nodige gegevens met betrekking

Servaco Food Control zijn 24/7 online op te

gie op te slaan. Het systeem is opgebouwd

tot traceerbaarheid en het autocontro-

vragen via de webapplicatie. Door de recente

uit een hele batterij aan koelelementen met

leysteem, het verwerkingsproces en de

en historische resultaten van de laatste 13

parafine. Per lokaal kan men bijverwarmen

verpakking op het certificaat vermeld,

maanden aan elkaar te koppelen kunnen de

of extra afkoelen via de koelvloeistof. De

maar ook de gezondheidsstatus, zoals de

bedrijven trends waarnemen. De data kun-

ecologische voetafdruk wordt hierdoor

afwezigheid van bijvoorbeeld mond-en-

nen gepresenteerd worden in grafieken, maar

sterk gereduceerd. VITO heeft de investering

klauwzeer bij dierlijke producten of andere

ook in staaf- en taartdiagrammen. Coghe

van 164.000 euro geëvalueerd en dit is door

zoönosen (slaat op infectieziekten die kun-

wijst ook op de mogelijkheid om de data te

de Vlaamse overheid erkend als een piloot-

nen worden overgedragen van dieren op

exporteren in een csv-bestand, onder andere

project voor vernieuwde energietechnieken.

mensen, red.). “Alleen de overheid kan

geschikt voor het veelgebruikte Microsoft

deze garanties geven”, onderstreept Coghe.

Excel. Dit is bijzonder handig voor de kwali-

027 • YVES DE GROOTE•

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

ECONOMIE & BEDRIJVEN

ACHTERGROND

Brexit kan chaos veroorzaken Gevreesde consequenties voor voedingsindustrie De brexit kan zeer grote consequenties hebben voor de voedingsindustrie. Of het nu een rigoureuze of minder rigoureuze brexit is, de Britse ministers lijken vooralsnog niet bereid om een duidelijk plan op te stellen hoe het nieuwe voedingssysteem er uit moet zien.

heden, vervoer, voedselverwerking, gezondheid en veiligheid voor werknemers in de voedingsindustrie, en de gezondheid en veiligheid voor consumenten – onder meer voedingsinformatie aan consumenten. Het risico is zeer groot dat de normen voor voedselveiligheid zullen afnemen als

Het Verenigd Koninkrijk stapt uit de EU,

gelden tussen lidstaten onderling. Derge-

het VK zich niet meer aan de veiligheids-

na 43 jaar deel te hebben uitgemaakt van

lijke tarieven zijn wel van toepassing op

voorschriften van de EU houdt. Dit kan

de Europese Unie. Onlangs verscheen in

voedingsmiddelen die van buiten de EU

een groot probleem vormen voor het VK

Groot-Brittannië het rapport A Food Brexit:

komen.

wanneer het wil exporteren naar lidstaten

Time to Get Real van de drie Britse hoog-

van de EU. Alle producten die in de EU in

leraren T. Lang, E. Millstone en T. Marsden.

BRC-berekening

de verkoop worden aangeboden, moeten

Dat maakt inzichtelijk welke risico’s het

Het British Retail Consortium berekende

immers aan de veiligheidsvoorschriften van

verlaten van de EU met zich meebrengt

dat de afwezigheid van een handelsverdrag

de EU voldoen.

voor de consument, de volksgezondheid

tussen het VK en de EU ervoor kan zorgen

en bedrijven.

dat de prijs van geïmporteerd voedsel tot

‘De normen voor voedselveiligheid zullen afnemen’ Risico 1: Dalende import

Er vormt zich nog een ander risico als het

gevolgen hiervan zullen voelbaar

VK vrijhandelsverdragen met de Verenigde

zijn in de hele voedingsketen en

Staten zou sluiten. De Amerikaanse nor-

vormen niet alleen een probleem

men omtrent voedselveiligheid worden

voor het VK, maar voor alle EU-

verwacht onder het presidentschap van

lidstaten.

Trump minder strikt te zullen zijn, wat

Voor België bijvoorbeeld is de

ertoe kan leiden dat Britse consumenten

Britse markt zeer belangrijk: bijna

minder veilige voeding aangeboden zullen

10% van de Belgische voedingsmid-

krijgen. Dit speelt bijvoorbeeld bij rundhor-

delenexport richt zich op het VK.

monen en genetisch gemodificeerde dieren en gewassen.

Het Britse pond is in waarde gedaald en de

028

Amerikaanse normen

wel 22% zou kunnen stijgen. De

voedselprijs is aan inflatie onderhevig. Voor

Risico 2: Voedselveiligheid

het VK heeft dit gevolgen omdat het eiland

Het verlaten van de EU betekent dat alle

Risico 3: Gemeenschappelijk landbouw-

veel primaire voedingsmiddelen impor-

EU-regelgeving en -richtlijnen voor de hele

beleid

teert, onder meer fruit, groente en zuivel-

voedselketen vervangen moeten worden.

De EU verstrekt ongeveer 3 biljoen pond

producten. De EU is een interne markt,

Het gaat daarbij om regelgeving op het

aan subsidies aan Britse boeren. Dit bete-

waarbij geen tarieven of handelsbarrières

gebied van landbouw, landbouwbenodigd-

kent dat het VK de afgelopen jaren steeds

Als het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat, moeten EU-regelgeving en -richtlijnen voor de hele voedselketen vervangen worden.

afhankelijker is geworden van de import.

Banden onderhouden

introduceerde recent een nieuwe regel-

Volgens het huidige Europees gemeen-

Het nieuw verschenen rapport concludeert

geving omtrent herkomstetikettering

schappelijk landbouwbeleid belandt 80%

dat men beter rekening had moeten houden

van vlees en melk in verwerkte pro-

van deze steun bij 20% van de grootste

met de voedingsindustrie. Daarnaast raadt

ducten.

en meest geïndustrialiseerde boerderijen,

het de Britse regering aan haar banden met

Tot slot moet België ervoor beducht

die op hun beurt het milieu aanzienlijk

de Europese markt goed te onderhouden

zijn dat grotere lidstaten hun stempel

belasten.

aangezien die markt steeds meer invloed

op de onderhandelingen tussen de EU

Door de EU te verlaten, zullen kleine

krijgt.

en het VK drukken, maar dat deze

boeren het niet automatisch beter krijgen.

Veel hangt dus af van de inhoud van de

landen in mindere mate dan België

De productie neemt namelijk af in het

onderhandelingen tussen de VK en de EU

voor hun bron van inkomsten van de

VK. Subsidies zouden juist de productie

en dan vooral van de agenda die met name

voedingssector afhankelijk zijn.

kunnen stimuleren. Vanuit de Europese

de Britse politici hebben.

kant bekeken levert het VK ook een bijdrage aan de Europese begroting. De Europese

België

boeren zullen het landbouwbudget zien

De brexit kan een sterke invloed hebben

dalen met 7% bij een vertrek. De aange-

op België. Een daling van de export wordt

• KATIA MERTEN •

kondigde hervorming van het Europees

verwacht. België moet daarnaast vrezen

Mr. K. Merten-Lentz is hoofd van het EU Food & Feed

gemeenschappelijk landbouwbeleid dreigt

voor protectionistische maatregelen van

Law Team in Brussel en Parijs, advocatenkantoor Keller

hierdoor minder omvangrijk te zullen zijn.

andere lidstaten. Frankrijk bijvoorbeeld

and Heckman, Parijs en Brussel.

029

THIS IS INCREASING PRODUCTIVITY Parker Automation Controller Parker Servo Drives

PLC + HMI motion controller M2M-communicatie Dual LAN netwerken en opties voor Ethernet/IP De PSD is zonder twijfel de start van een nieuwe generatie van aandrijvingslijnen. Het PSD assortiment is gericht op markten zoals, voedings- en verpakkingsindustrie, materiaal vormers, textiel-, papier- en kunststof machines. Naast de PSD heeft Parker een nieuwe Automation Controller (PAC) ontworpen voor de wereldwijde machinemarkt. De Parker Automation Controller (PAC) combineert machine logica, geavanceerde real-time motion control en visualisatie in een prestatiegerichte oplossing. parker.nl

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

Culinaire sauzen

INGREDIËNTEN

Rennetwei en zure wei gebruiken

De Korrel Beheer produceert diverse sauzen. De culinaire bereidingen zijn in meerdere of mindere mate gebonden. De sauzen kunnen warm dan

Hydrosol heeft functionele systemen die wei om-

wel koud geconsumeerd worden.

vormen tot producten die als basis kunnen dienen

Afhankelijk van de afname kunnen de sauzen dienen als smaakmaker,

voor pudding, dranken, gefermen-

basis voor andere saus, vulling, marinade of glace. Ze zijn geschikt voor

teerde toetjes en zure room.

onder meer vlees, pluimvee, vis en in de bakkerij.

Zure wei kan worden gebruikt om yoghurtalternatieven te produceren.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.dekorrelbeheer.nl

“Zure wei vormt een speciale uitdaging voor kaasproducenten, omdat

Natuurlijke calciumcarbonaten

de verwerking technisch veel lastiger is dan rennetwei”, vertelt innovationmanager Dorotea

Omya belicht op Food Ingredients Europe een reeks natuurlijke

Pein van Hydrosol. “Na onderzoek en vele applicatietesten is

calciumcarbonaten. Die zijn te gebruiken als supplement, witte

het gelukt om een ingrediëntencomplex te ontwikkelen dat

kleurstof, bulk, hulpmiddel voor extrusie en antiklontermiddel.

het mogelijk maakt om zure wei winstgevend te vermarkten.”

Of het nu zure wei is of wei gemaakt via rennet, de eindproducten zijn volgens Hydrosol romig en hebben een aantrekkelijk mondgevoel. “Het vetgehalte van de producten kan aangepast worden met normaal melkvet in de vorm van room of met plantaardig vet”, aldus Pein. “De gewenste viscositeit kan worden bereikt door onze stabilisator en textureersystemen.” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.hydrosol.de

Omya bundelt de producten onder het Calcipurmerk. De ingrediënten bevatten 40 procent elementair calcium, volgens Omya de meest gecon-

advertentie

centreerde vorm van calcium op de markt. De calciumpreparaten zijn te gebruiken als supplement om babyvoeding, veganistische dranken, repen en ontbijtgranen te verrijken. Afhankelijk van de dosering kunnen calciumgerelateerde claims op de verpakking worden geplaatst. Calcipur kan in kauwgum titaniumdioxide vervangen als witte kleurstof. In suiker-

Master Sauce Forest Fruit

glazuur met een lager suikergehalte kan het als bulkstof dienen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.omya.com

031

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

DUURZAAMHEID & MVO

INTERVIEW

Vleessector wil één Europese standaard Verschillende niveaus dierenwelzijn binnen EU Febev en Fenavian pleiten voor één Europese standaard met uniforme regels op het vlak van dierenwelzijn. Tijdens een dubbelinterview constateren Michael Gore en Anneleen Vandewynckel dat de aandacht voor dierenwelzijn meer leeft in de vleessector in West- en Noord-Europa dan in Zuid- en Oost-Europa. Dit botst met een eenheidsmarkt.

internationale bijeenkomsten wanneer er wordt gesproken over het Nederlandse Beter Vleeskeurmerk (zie kader) en het vergelijkbare Deense Bedre Dyrevelfærd.

Binnen Noord- en West-Europa zijn deze twee landen de voorlopers op het vlak van dierenwelzijn.” Gore geeft aan dat daarin Oost- en Zuid-Europa achterop hinken.

Michael Gore, directeur van de nationale

bijzonder in West- en Noord-Europa er

Dierenwelzijn is in Europa wettelijk

federatie voor slachthuizen en uitsnijde-

aandacht is voor dierenwelzijn. “Als je met

geregeld in Verordening 1/2005/EG,

rijen (Febev) en Anneleen Vandewynckel,

Oost- en Zuid-Europese bedrijven uit de

1099/2009/EG). “Niet alle lidstaten schat-

zijn collega bij de federatie van de vlees-

vleessector praat, vragen ze waar je het

ten evenwel het belang ervan even hoog in”,

warenproducenten (Fenavian) benadruk-

over hebt of gaan ze koffiedrinken”, zegt

merkt Gore op. Volgens zijn collega ont-

ken het hoge dierenwelzijnsniveau in

Vandewynckel onomwonden. “We worden

breekt het ook nogal eens aan handhaving

België. “Dierenwelzijn gaat in essentie over

hiermee onder meer geconfronteerd tijdens

en toezicht in die Europese regio’s.

de huisvesting, voeding, verzorging en het behandelen van de dieren”, verwijst Gore naar de Febev-lastenboeken in tandem met Belpork of Belbeef. “De vleessector moet ervoor zorgen dat de dieren op de best mogelijke wijze worden gehouden, getransporteerd, behandeld en geslacht.”

Zijn collega valt hem bij. “Dierenwelzijn is integraal onderdeel van duurzaam ondernemen binnen onze vleeswarenindustrie”, stelt Vandewynckel duidelijk. Recente cijfers van VLAM tonen aan dat maar liefst meer dan negen op tien Belgen (96%) graag een stukje vlees eten: één op vier (25%) eet

Foto: Febev

zelfs elke dag vlees.

Verdeeld Europa 032

Hoewel dierenwelzijn een van de kernwaarden is van Europa, weten beiden dat in het

De bewuste consument let op de herkomst van het vlees.

Beter Vlees-keurmerk Door het lastenboek van de Dierenbescherming voor het Beter Leven-keurmerk in Nederland herkent men dierlijke producten die werden geproduceerd met meer oog voor dierenwelzijn. Een sterrensysteem (*, ** of ***) toont aan of dieren een beter leven hebben gehad.

Bijvoorbeeld bij varkens: meer ruimte, beter afleidingsmateriaal tegen verveling, géén castratie van biggen en korter vervoer naar slachthuis. Dit laatste geldt ook voor runderen. Bovendien lopen de runderen minstens Foto: Lies Willaert, IPV

150 dagen acht uur per dag in de wei, zogen kalfjes minstens drie maanden bij de moeder en gebeurt eventueel onthoornen en castreren onder verdoving en met pijnbestrijding achteraf.

Dierenwelzijn is integraal onderdeel van duurzaam ondernemen binnen de vleeswarenindustrie.

West-Europa

Europese dierenwelzijnstandaard

een van de vier maatregelen. Daarbij noemt

Dichter bij huis en in de omringende lan-

Binnen de huidige context waarin duur-

Gore: losplaatsen, de drijfgang waar dieren

den merkt Vandewynckel dat de consument

zaam ondernemen bovenaan de agenda van

naar het slachthuis gaan en de ruimten

welwillend staat tegenover dierenwelzijn,

Europa staat en Europa zijn marktpositie

waar dieren verdoofd en gedood worden.

maar eenmaal in de winkel toch nog fre-

wil versterken, zijn volgens beiden verschil-

“90% van de slachterijen beschikte trou-

quent kiest voor het goedkopere vlees uit

lende dierenwelzijnsniveaus ongewenst.

wens al over camera’s. Het convenant biedt

het buitenland. Van de bewuste consument

De consument wil op een Europese markt

ook de mogelijkheid aan de animal welfare

die op herkomst let, kiest een absolute

transparantie en garanties voor de kwaliteit

officer om de beelden die werden verzameld

meerderheid (95%) voor Belgisch vlees op

van zijn product. Het tweetal pleit dan ook

voor autocontrole aan te wenden voor op-

voor één Europese dierenwelzijnstandaard

leidingsdoeleinden. Gore merkt daarbij nog

met uniforme regels als basis, die ruimte

op dat de functie een staffunctie moet zijn

laat voor specifieke Europese keurmerken.

en dat deze toezichthouder rechtstreeks

Gore: “Het moeilijke aan ons verhaal is dat

rapporteert aan de directie. “De minister

we bijvoorbeeld van een levend varken bij

kijkt na in welke mate deze toezichthouder

een varkenshouder in een slachterij, of in

een speciaal statuut kan krijgen. De werkge-

‘Dierenwelzijn is een kernwaarde’

een uitsnijderij een kotelet, of in een vlees-

ver kan dan geen disciplinaire maatregelen

zijn bord. “Retailers zouden hun verant-

warenbedrijf charcuterie moeten maken.

nemen als hij onregelmatigheden aan het

woordelijkheid meer moeten opnemen,

Vlees eten is een onderdeel van ons voe-

licht brengt.” Onderzoekers van de Thomas

maar het is uiteindelijk de consument die

dingspatroon en heeft een belangrijke

More Hogeschool voeren in de periode

kiest.” Vorig jaar besteedde de Nederlandse

meerwaarde voor onze gezondheid. Maar

september - december een grondige door-

consument in Nederlandse supermarkten

we worden nu eenmaal met argusogen be-

lichting op dierenwelzijn uit in de slacht-

het recordbedrag van ruim 1 miljard euro

keken. Een enkele negatieve berichtgeving

huizen. Verder onderzoekt Febev ook de

aan vlees, vleeswaren, eieren en maaltijden

is voldoende om de vleessector in een

mogelijkheden om transporteurs beter te

met een of meerdere Beter Leven-sterren.

negatief daglicht te stellen.”

informeren inzake de modaliteiten in het

In de vleesgroepen was er bij de noorder-

kader van dierenwelzijn.

buren een omzetstijging in keurmerken met

Convenant Dierenwelzijn

In België wordt geen gradatie toegepast,

240 miljoen euro. Enerzijds kwam dat door

Het ophefmakende incident met varkens in

maar is dierenwelzijn als basis ingebed in

een verdere stijging in varkensvlees maar

het Tieltse slachthuis begin dit jaar was de

de verschillende specifieke standaarden

vooral als gevolg van de groei in vleeswa-

aanleiding voor een convenant Dierenwel-

zoals Certus en Belbeef.

ren, met een omzetstijging van 47 miljoen

zijn tussen Febev en de Vlaamse overheid.

naar 187 miljoen euro.

Camera’s plaatsen op strategische locaties is

033 • YVES DE GROOTE •

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

DUURZAAMHEID & MVO

INTERVIEW

Duurzaamheid certificeerbaar SR10 omvat werkbare regels en voorwaarden De IQNet SR10-norm maakt het certificeren van duurzaam ondernemen mogelijk. “Voor de continuïteit van de bedrijven is vooral het groeiproces naar duurzaam ondernemen van belang”, zegt Kathleen Malfroy van AS4. “Bij de jaarlijkse audit zijn alle stakeholders betrokken, niet alleen leveranciers en klanten.”

band met de BRC-, IFS-, ISO-22000managementsystemen in relatie tot voedselveiligheidsaspecten; ISO 14001 in relatie tot milieuaspecten; ook ISO 26000; Ethical Trading Initiative (ETI Base Code) van de ILO (Internationale Arbeidsorganisatie), SMETA (Sedex Ethical Trade Audit) in

“De voedingsindustrie heeft duidelijk

bedrijven is dit van essentieel belang. Een

relatie tot ethische aspecten en OHSAS

behoefte aan een strategische aanpak van

certificaat is een garantie voor de geloof-

18001 voor veiligheidsmanagement.

haar duurzaamheidsbeleid (op het vlak

waardigheid van het bedrijf. Afnemers en

De senior partner van AS4 maakt hier-

van de mens, product en planeet, red.)

retailers vragen er ook om”, zegt Malfroy.

mee meteen duidelijk dat de SR10-norm

om de continuïteit van het bedrijf te ver-

“Een duurzaamheidsrapportage, vanaf

met de diversiteit aan managementsyste-

zekeren. Het blijven verdienen van het

2018 verplicht voor bedrijven met meer

men verweven is. Binnen vijf jaar verwacht

vertrouwen van de consument en van de

dan 500 medewerkers, is te vrijblijvend.

men overigens dat ISO 26000 ook certifi-

stakeholders staat voorop”, zegt Kathleen

Soms alleen een marketingtool, waarvan

ceerbaar zal zijn. “Vanuit AS4 wilden we

Malfroy, senior partner bij AS4. “Door het

de inhoud niet extern gecontroleerd wordt.”

daar niet op wachten. Bedrijven hebben in

‘Een duurzaamheidsrapport is te vrijblijvend’

Dat de ISO 26000-stan-

het algemeen grote behoefte aan leidraden

daard niet certificeerbaar

om een hoger doel, duurzaam onderne-

is, was volgens haar

men, te bereiken.”

destijds de keuze van de Internationale Organisatie voor Standaardisatie. De

Online platform AS4 Point

mvo-standaard verscheen

Kathleen Malfroy gelooft niet in verschillen-

integreren van de duurzaamheidsdoelstel-

in 2010. “Voor begrippen als dierenwelzijn

de managementsystemen binnen een orga-

lingen in de strategie en het totaalbeleid

of menswaardig werken was het toen nog

nisatie. “In 2015 zijn we daarom gestart

van het bedrijf wordt de duurzaamheids-

moeilijk om grenswaarden op te stellen.”

met de ontwikkeling van het online platform

aanpak verankerd in de bedrijfscultuur en bedrijfsvisie.”

034

AS4 Point. Hiermee kan men duurzaam

Regels en voorwaarden

ondernemen eenvoudig integreren in het

Binnen de SR10-norm zijn werkbare

totaal aan managementsystemen binnen

Duurzaamheidscertificaat

regels en voorwaarden voor de diverse

een bedrijf. Voor Malfroy is de digitale

AS4 koos voor de IQNet SR10-norm omdat

managementsystemen voor duurzaam

transformatie minstens even cruciaal voor

ze certificeerbaar is, in tegenstelling tot de

ondernemen opgesteld. Bedrijven kun-

bedrijven. “Dankzij ons platform zorgen we

ISO 26000-richtlijn voor maatschappelijk

nen daardoor wel gecertificeerd worden.

voor uniformiteit, organisatie en efficiëntie.”

verantwoord ondernemen. “Voor voedings-

De regels en voorwaarden houden ver-

Foto: AS4

Het Belgische voedingsbedrijf Kipco-Damaco ontving het eerste SR10-certificaat. Links Kathleen Malfroy, senior partner van AS4.

Indeling identiek aan ISO 9001:2015

ondernemen omvat echter ook zaken als

het theoretische gedeelte. Uit een lijst van

Omdat de indeling van SR10 identiek is aan

correct belasting betalen en correcte lonen

medewerkers van het bedrijf, maar ook

die van ISO 9001:2015, de basis van alle

voor medewerkers binnen het bedrijf, maar

van toeleverende en afnemende bedrijven

ISO-normen, is de drempel voor voedings-

ook voor eventuele onderaannemers.

klanten en andere stakeholders, zullen drie

bedrijven laag. Automatisch komen ook de

mensen worden geïnterviewd over de ver-

stakeholders in beeld. “De scope van de

Uitdagingen

schillende duurzaamheidsthema’s. Zaken

nieuwste ISO 9001-norm beperkt zich niet

Normen voor duurzaam ondernemen

die niet kloppen haalt de auditor er wel uit.”

tot klant-leverancier, maar omvat de volle-

optimaliseren Malfroy ziet vooral twee

Natuurlijk heeft elk bedrijf zijn eigen duur-

dige productketen en alle stakeholders.”

belangrijke uitdagingen voor bedrijven.

zaamheidsuitdagingen, afhankelijk van de

Malfroy noemt dit de context waarbinnen

De eerste is gedrevenheid door het streven

activiteiten en de regio waar het bedrijf is

een bedrijf opereert. “Bedrijven gaan dan

naar voortdurende verbeteringen (dit is

gevestigd. “Bij IQNet SR10 is vooral be-

automatisch nog meer rekening houden

eigen aan ISO 9001:2015, red.) op vlak van

langrijk dat bedrijven vooruitgang boeken.

met de belangrijkste thema’s binnen duur-

duurzaam ondernemen. “Bijkomende nor-

Daarom is een gestructureerde systeemaan-

zaam ondernemen, zoals dierenwelzijn,

men en standaarden op het vlak van duur-

pak ook zo belangrijk.” Vanuit de ervaring

maar ook milieu-impact van producten,

zaam ondernemen, in de meest brede zin,

bij vele bedrijven uit diverse sectoren weet

arbeidsomstandigheden en mensenrech-

zullen geïmplementeerd moeten worden

de senior partner van AS4 dat de betrok-

ten.” Ngo’s, maar ook overheden, spelen

in het managementsysteem. Zo kunnen

kenheid van medewerkers al snel groeit

hier een belangrijke voortrekkersrol. Con-

deze op gestructureerde wijze opgevolgd

wanneer een bedrijf nieuwe stappen zet

sumenten vragen niet alleen een zo laag

worden. Dit is van essentieel belang voor

richting duurzaamheid samen met zijn

mogelijke milieubelasting, maar ook een zo

de frequente certificering van IQNet SR10

leveranciers en afnemers. Medewerkers

goed mogelijke recycleerbaarheid van een

elk jaar.”

zijn ook consumenten en de maatschappe-

product en de verpakking. Door een toene-

lijke winst die geboekt kan worden is voor

mend bewustzijn van sommige praktijken

Audit

iedereen belangrijk. Natuurlijk is het evi-

in bepaalde landen buiten Europa komen

De tweede uitdaging zit hem volgens haar

dent dat de directies van bedrijven hier

ook kinderarbeid, maar ook arbeidsom-

in de audit zelf, die hieraan voorafgaat. “De

achter staan.

standigheden en arbeids- en stakingsrecht

auditor bekijkt niet alleen de systematiek,

en andere sociale rechten in beeld. Ethisch

de procedures, doelstellingen en strategie,

035 • YVES DE GROOTE•

' 2 *DMMHRSQ@MREDQ DM !DCQŦ ERNOKDHCHMFDM

Ä¡ ENNCNOKDHCDQ NO GAN MHUD@T Wij hebben een ruim aanbod opleidingen en cursussen voor food-professionals op het gebied van: Â&#x2039; -VVK 0UUV]H[PVU Â&#x2039; =VLKPUNZTPKKLSLU[LJOUVSVNPL V H 3L]LUZTPKKLSLUTPJYVIPVSVNPL =VLKZLSPUNYLKPwU[LU *VUZLY]LYLU =LYWHRRLU =VLKPUN .LaVUKOLPK Â&#x2039; 7YVJLZVU[^PRRLSPUN LU 7YVK\J[VU[^PRRLSPUN Â&#x2039; 2^HSP[LP[ZTHUHNLTLU[ K\\YaHHTOLPK LU 4=6 Kijk op www.haskennistransfer.nl voor ons totale aanbod en startdata.

TOON OOK UW INNOVATIE

Technologische innovaties bepalen toekomst Agri & Food â&#x20AC;¢ Hét podium voor technologische innovaties â&#x20AC;¢ Effectiever, efficiënter, duurzamer of anders produceren â&#x20AC;¢ Uitgebreid congresprogramma

13 DECEMBER AgriFoodTech Platform CONGRES (W)eten wat je niet (w)eet

Vakbeurs & Congres Woensdag 13 en donderdag 14 december 2017 Brabanthallen â&#x20AC;&#x2DC;s-Hertogenbosch

Partners 2017:

Exposeren? www.agrifoodtech.nl

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

AGENDA

KIJK VOOR DE VOLLEDIGE AGENDA OP VMTFOOD.BE

Hygiene for Food Flanders’ FOOD en Agoria bieden in

Cursussen 03-okt

samenwerking met EHEDG België een cross-sectorieel programma.

4-5 oktober

Beurzen

Congressen

VMT Engineering in Food & Beverage event, Vianen (NL) AIJN Juice Summit , Antwerpen

Managing hygiene in a changing world legt de focus op nieuwe trends en recente ontwikkelingen op het vlak van hygiëne en reiniging in de voedingsindustrie.

05-okt

ABISS, Kortrijk

7-11 oktober

Anuga, Keulen (DE)

gerichte monitoring van de hygiënesituatie, toepassing van

11-12 oktober

Empack, Mechelen

good practices in reiniging en onderhoud en een gerichte

12-okt

Hygiene for Food, Antwerpen

19-okt

Allergenenmanagement, Beveren

19-okt

Good Sensory Practices: sensorische analyse van voedingsmiddelen en -ingrediënten (deel 1), Zwijnaarde

24-okt

Slotevent CheckPack, Mechelen

Trends in regelgeving en foodsafety-managementsystemen,

aanpak van contaminatieproblemen komen aan bod. Hygiënisch ontwerp van procesapparatuur en toepassing van industry 4.0-concepten beogen een permanent hygiënische fabriek. World Class Hygiene in Food Production helpt deelnemers om een realiteit in plaats van een toekomstbeeld te maken.

Datum: 12 oktober, Locatie: BluePoint Antwerpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . http://hygieneforfood.com

25-26 oktober 26-okt

Fabriek voor de Toekomst Industry 4.0 | Virtual & Augmented Reality | Blockchain, Roeselare

26-okt

Food Heroes Conference, Eindhoven (NL)

Practical Food Law Seminar Dit seminar door Keller en Heckman, geeft een gedetailleerd en praktisch begrip van de wet- en regelgeving omtrent voe-

Practical Food Law Seminar, Brussel

31 oktober3 november

Aquatech, Amsterdam (NL)

dingsmiddelen in de VS en vergelijkt met de Europese Unie.

Thema’s: voedselveiligheid, etikettering, reclame en de hand-

09-nov

Minerale oliën in voeding: een migratieprobleem? Gent

09-nov

Hallo Technologie: met Lean op weg naar de Factory of the Future, Sint-Niklaas

14-nov

Good Sensory Practices: sensorische analyse van voedingsmiddelen en -ingrediënten (deel 2), Zwijnaarde

having door de Amerikaanse Food & Drug Administration.

Datum: 25-26 oktober, Locatie: Brussel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .www.khlaw.com/10301

AgriFoodTech 21-23 november

Food Matters Live, Londen (GB)

Sensoren, drones, autonome robots, big data, visiontechnologie, inspectie, machinebouw,

21-nov

Geurbelasting van verpakkingsmaterialen en effecten van verpakking op de smaak van verpakte voedingsmiddelen, Zwijnaarde

24-nov

13e symposium van het wetenschappelijk comité van het FAVV, Brussel

slimme ledverlichting; de elkaar snel opvolgende innovaties binnen de agri- en foodsector streven naar: de wereld blijvend van voedsel voorzien, schaarste aanpakken en inspelen op de veranderende voedselketen. Efficiënter, effectiever, duurzamer en anders

28-30 november

FIE , Frankfurt (DE)

produceren, zowel in de machinebouw, voedselverwerking als op het land of in de kas staan hierbij centraal. AgriFoodTech brengt deze sectoren bij elkaar. Dit wordt georganiseerd door Mikrocentrum in samenwerking met het AgriFoodTech Platform, GMV, Hightech NL en ZLTO.

Berichten voor de agenda stuurt u naar: redactie@vmtfood.be

Datum: 13-14 december, Locatie: ’s-Hertogenbosch (NL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.agrifoodtech.nl

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.vmtfood.be 037

VMT FOOD . 27 SEPTEMBER 2017 . NR 3

COLOFON

VMT Food is hét nieuwe mediaplatform voor de voedings- en drankenindustrie in Vlaanderen, België. VMT Food is een betrouwbare informatiebron voor directieleden en management op het gebied van quality assurance, productie, marketing en sales, inkoop, R&D en productontwikkeling. VMT Food verschijnt vier keer per jaar en is een uitgave van MYbusinessmedia.

Redactieadres (België) Gemeenteplein 43-1 8300 Knokke-Heist E redactie@vmtfood.be I www.vmtfood.be Uitgever Suzanne Wanders T +31 (0)570 - 504328 E s.wanders@mybusinessmedia.nl

Redactie Philip Willaert E redactie@vmtfood.be Eindredactie Myriam Van den Putte T +32 (0)475 85 49 55 E redactie@vmtfood.be Met medewerking van: Agoria, FAVV, Fevia, Flanders’ FOOD, Food Pilot, ILVO Media-adviseurs Monique van Neutegem T +31 (0)6 - 50449402 E m.neutegem@mybusinessmedia.nl Anneloes Veerman T +31 (0)6 - 12707014 E a.veerman@mybusinessmedia.nl

Hoofdredactie (Nederland) Willem-Paul de Mooij T +31 (0)570 - 504386 E w.mooij@mybusinessmedia.nl

Belgische klanten Trevi nv Thomas Lannoo T +32 (0)9 - 3606216 E Thomas.Lannoo@trevi-regie.be

Adjunct-hoofdredactie (België) Yves De Groote T +32 (0)50 - 623520 E redactie@vmtfood.be

Marketing Rosalie De Wildt-Oosterlaar T +31 (0)10 - 570 504355 E r.wildt@mybusinessmedia.nl

Adverteerdersindex

038

AZO

pagina 19

Barias

pagina 13

Beko Technologies

pagina 13

CSB System

pagina 13

De Korrel Beheer

pagina 31

DNV GL – Business Assurance

pagina 40

'RKPH\HU 6FLHQWLÀF $SSOLFDWLRQV

pagina 14 + 15

Dyson Benelux

pagina 24 + 25

Flexlink Systems

pagina 19

HAS Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen

pagina 36

Industrial Auctions

pagina 38

Mikrocentrum Nederland

pagina 36

Valorlub

pagina 39

WRH Global Belgium

pagina 30

Vormgeving Colorscan bv, www.colorscan.nl Druk Drukkerij Roelofs, Enschede Abonnementen Nederland Voor vragen over abonnementen, bezorging en/of adreswijzigingen, kunt u bellen met onze Klantenservice.

Tel: +31 (0)570 - 504300.

E-mail: vmt@mybusinessmedia.nl.

MYbusinessmedia BV, VMT Food, Posttbus 58, 7400 GA Deventer Kennismakingsabonnement € 49,- (i.p.v. € 79,-)* *prijzen zijn excl. 6% BTW en € 3,95 administratiekosten. Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Nieuwsbrief Wilt u de gratis wekelijkse e-mailnieuwsbrief ontvangen? Aanmelden: www.vmtfood.be/nieuwsbrief

MYbusinessmedia Mr. H.F. de Boerlaan 28 7417 DA Deventer Postbus 58 7400 GA Deventer Nederland ISSN 2352-5924 Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm.

Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs.

Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

Gebruikte smeerolie is een gevaarlijke afvalstof. Daarom gelden er strenge regels voor de opslag, het transport en de verwerking ervan. Alleen als de smeerolie van uw bedrijf wordt opgehaald volgens de procedure die OVAM, LB of OWD voorschrijft, kan ze op een milieuvriendelijke manier worden verwerkt. Reken dus op een geregistreerd inzamelaar om uw olie op te halen. Dan bent u zeker dat bij u in het bedrijf alles gesmeerd loopt.

TIP: kleine hoeveelheden gebruikte smeerolie kunnen recht geven op een forfaitaire vergoeding.

Ontdek alle details op www.valorlub.be

EERST SMEREN, DAN RECYCLEREN

valorlub.be

SAFER, SMARTER, GREENER

KLARE KIJK OP CERTIFICATIE Vertrouwen en innovatie door certiďŹ cering Ĺś DNV GL is wereldwijd de vertrouwde certiďŹ ceringspartner voor organisaties actief in alle domeinen van de samenleving. Ĺś Een certiďŹ caat van DNV GL staat voor integriteit, verbetering, duurzaamheid en innovatie. Ĺś DNV GL heeft de nodige expertise op het vlak van kwaliteit, veiligheid, milieu, MVO, KMO Portefeuille, NEN-EN 1090, informatiebeveiliging, voedselveiligheid en sectorspeciďŹ eke onderwerpen om uw partner in certiďŹ cering, auditing en training te zijn.

Contacteer ons vrijblijvend voor meer info + 32 3 206 65 30

Auditeren van voedselnormen ISO 22000, FSSC 22000 Food, FSSC 22000 Packaging, BRC Food, BRC-IoP, BRC S&D, IFS Food, IFS Logistic, IFS Broker, GMP+, 5632 6('(; 60(7$ www.dnvJO.be IRRG

dnv.certiďŹ cationbelgium@dnvgl.com