Baldarshan - 7

7 સપ્ટેમ્બર , 2020

વર્ષ : 1

અંક : 7 તંત્રી : તાનીશ શાહ સહતંત્રી : કનનષ્ક શાહ પથદશષક : વૈશાલી શાહ સહયોગ : પ્રદીપ શાહ

પ્રયોજક : પાર્શ્ષનાથ ઇન્ફોટેક , અમદાવાદ.

0

તંત્રી લેખ

5 સેપ્ટે મ્બરના રોજ ભારતના ભ ૂતપ ૂર્વ રાષ્ટ્રપતત ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ટ્ણન‎નો જન્મદિર્સ છે , જેને તેમની યાિમા​ાં ભારતમા​ાં તિક્ષક દિન તરીકે જાહેર કરર્ામા​ાં આવ્યો છે . તે તિક્ષાના પ્રત્યે ખ ૂબ સમતપિત હતા અને એક અધ્યેતા રાજનતયક ભારતના રાષ્ટ્રપતત અને ખાસ કરીને એક તિક્ષકના રૂપમા​ાં ઓળખાય છે . ડા સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ટ્ણનન

રાષ્ટ્રપતત

પહેલા

ચેન્નઈની

પ્રેસીડેંડ

કૉલેજમા​ાં

મલયાલમ ભાષાના તિક્ષક હતા. તારીખ પા​ાંચમી સપ્ટે મ્બર આપણે સર્ે આપણા ભ ૂતપ ૂર્વ રાષ્ટ્રપતત ડૉ.સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ટ્ણનના જન્મદિર્સ ને "તિક્ષકદિન" તરીકે ઉજર્ીએ છીએ. ડૉ. રાધાકૃષ્ટ્ણન એક મહાન દિલોસોિર અને તિક્ષક હતા. તેમણે એકર્ાર કહ્યાં હત યાં કે - "હય ાં પહેલા તિક્ષક્ છાં,અને પછી રાષ્ટ્રપ્રમયખ છાં . આજના દિર્સે હય ાં મારા બધા​ાં જ તિક્ષકોને ર્ાંિન કરાંય છાં.

1

અનક્રુ મણિકા



ર્ાતાવ



નર્ી માદહતી



જાણર્ા જેવય ાં



ભારતના ગણણતિાસ્ત્રી : આયવભટ્ટ



ભારતના ક્ા​ાંતતકારી : રાજગયરય



ઉખાણા​ાં



ય ોડા ગયજરાતના​ાં જગલ ાં : જા​ાંબઘ

2

વાતાષ ઘમંડ ભારે પડયો એક ગાડીર્ાન હતો. તેની પાસે એક ઘોડો અને એક ગધેડો હતો. ગાડીર્ાન બાંનેને લઈને રોજ બજારમા​ાં જાય. અનાજ અથર્ા તો બીજો સામાન અહીંથી ત્યા​ાં પહડચાડર્ા યાં કામ કરે . રોજ સા​ાંજે ગાડીર્ાન ઘોડાને અને ગધેડાને એક જ તબેલામા​ાં પાસે પાસે બા​ાંધે. ઘોડો અને ગધેડો રોજ સાથે રહેતા હતા​ાં, એકસરખયાં કામ કરતા હતા​ાં, પણ બાંને ર્ચ્ચે િોતતી નહોતી. ગધેડાને તો િોતતી બા​ાંધર્ાની બહય ઈચ્છા હતી પણ ઘોડો િોતતી બા​ાંધતો નહોતો. ઘોડાને પોતાની જાત

પર બહય ઘમાંડ હતો.

એટલે ગધેડાને

બોલાર્તો પણ નદહ. ગાડીર્ાન પણ ગધેડા પર ર્ધયમા​ાં ર્ધય સામાન લાિે . ઘોડા પર બહય ઓછો સામાન લાિે . ઘોડા પર બહય ઓછો

સામાન

લાિે .

એક દિર્સની ર્ાત છે . ગાડીર્ાન બાંનેને લઈને બજારમા​ાં ગયો. ગધેડાની તણબયત સારી નહોતી. પણ કાંઈ બોલ્યા ર્ગર તે ચ ૂપચાપ માણલકની સાથે બજારમા​ાં આવ્યો. તે દિર્સે ગાડીર્ાનને અનાજની ઘણી બધી ગ ૂણો બીજે પહડચાડર્ા યાં કામ મળ્ય.ાં 3

ગાડીર્ાનને ઘોડા તરિ પહેલેથી જ ર્ધય પ્રેમ હતો. તેણે ઘોડા પર માત્ર બે કોથળા જ મ ૂકયા. બાકીના બધા કોથળા એક પછી એક ગધેડા પર ગોઠર્ર્ા મા​ાંડયો. ધીમે ધીમે ર્જન ર્ધર્ા મા​ાંડતા ગધેડાની હાલત ખરાબ થતી ગઈ.તણબયત તો ખરાબ હતી જ. ઘોડો પણ એ જાણતો હતો, પણ કાંઇ બોલ્યા ર્ગર તે મનોમન ખયિ

થર્ા

લાગ્યો.

બધો સામાન લિાઈ ગયો એટલે આગળ ગાડીર્ાન, એની પાછળ ઘોડો અને એની પાછળ ગધેડો ચાલર્ા મા​ાંડયા​ાં. ગધેડાથી મા​ાંડમા​ાંડ ચાલી િકાત યાં હત.યાં ગધેડો બોલ્યા તર્ના એકએક પગ સાંભાળી સાંભાળીને મા​ાંડમા​ાંડ મા​ાંડતો હતો. થોડીર્ારમા​ાં તો તેને ચક્કર આર્ર્ા મા​ાંડયા. તે નીચે બેસી પડયો. તેના મોઢામા​ાં િીણ ર્ળર્ા મા​ાંડયા​ાં. ગાડીર્ાને ગધેડાને ઊભો કરર્ાનો પ્રયત્ન કયયો. પણ ગધેડો ઊભો ન થઈ િકયો. ગાડીર્ાને ગધેડા પરથી એક એક કરીને બધા કોથળા ઘોડા પર લાિર્ા મા​ાંડયા. બધા જ કોથળાના ર્જનથી ઘોડો ર્ા​ાંકો ર્ળી ગયો. હર્ે તેને સમજા્યાં કે રોજ ગધેડો કેટલો ભાર ઊંચકતો હતો. પોતે એને થોડો ભાર ઊંચકર્ા લાગ્યો હોત તો આર્ી િ​િા ન થાત.એનો ઘમાંડ એને ભારે પડી ગયો. તે દિર્સથી ઘોડાએ ગધેડા સાથે િોતતી બા​ાંધી લીધી.

4

નવી માહહતી દુનનયાન ંુ સૌથી ચોખ્ ંુ રાજ્ય

મેઘાલયનો અથવ ર્ાિળો યાં ઘર થાય. દયતનયા યાં સૌથી ચોખખયાં રાજ્ય મેઘાલય છે . મેઘાલય રાજ્ય પ ૂર્વ દિ​િામા​ાં આર્ેલ છે . મેઘાલયમા​ાં આપણને

કચરાનો ‘ક’ પણ ના

િે ખાય એવયાં છે આ મેઘાલય. તમને ખબર છે . કે મેઘાલય રાજ્ય ભારતમા​ાં જ છે . જાહેર રતતા ઉપર મ ૂકેલી કચરાપેટી ર્ા​ાંસમા​ાંથી બનાર્ેલી હોય છે . 2016 સયધીમા​ાં મેઘાલયની ર્તતી 32,11,474 અને મેઘાલય યાં ક્ષેત્રિળ 22,430 જેટલયાં છે . અને મેઘાલય ભારત યાં સૌથી ભી યાં રાજ્ય કહેર્ાય છે . િર ર્ષે સરે રાિ 12,000 mm (470 ઇંચ) ર્ષાવ ની નડધ કરે છે . મેઘાલય 70% જગલોથી ાં ઘેરાયેલો છે .

5

જાિવા જેવ ંુ ગરમી નવના પ્રકાશ મળી શકે ?

ગરમી તર્ના પ્રકાિ મળી િકે અજર્ાળાં, અગ્ગ્નપ્રકાિ, ર્ીજળીપ્રકાિ ર્ગેરેમા​ાં ગરમી સાંલગ્ન હોય છે . પરાં ત ય રાસાયણણક દક્યાથી ઉત્પન્ન થતા પ્રકાિના​ાં બીજા​ાં પણ તર્રૂપો છે . જે ઠાંડા છે . ચળકાટ એ આ પ્રકારનો પ્રકાિ છે . િાયરફ્લાય, કેટલીક માછલીઓ અને િદરયાઈ જીર્ો ધ્ર્ારા આર્ો પ્રકાિ ઉતત્પન્ન થાય છે . બીજો પણ એક પ્રકાિ છે . –િીપ્તપ્રકાિ કે જે સ ૂયવપ્રકાિમા​ાં કેટલા​ાંક રાસાયણણક પિાથયો ધ્ર્ારા ઉત્પન્ન થાય છે .

6

ભારતના ગણિતશાસ્ત્રી આયષભટ્ટ

ભાગ-2 ય ાન પ ૃથ્ર્ી ગોળ છે . અને તેની ધરી પર િરે છે આવયાં સૌ પ્રથમ અ મ કરનાર આયવભટ્ટ હતા. ર્ળી તેમણે જાહેર કરે લ યાં કે, 'ચાંદ્ર કાળો છે અને તે સયયવપ્રકાિમા​ાં જ પ્રકાતિત થાય છે . રહય ાં નામનો ગ્રહ સયયવ અને ચાંદ્રને ગળી જાય છે . તેથી સયયવગ્રહણ અને ચાંદ્રગ્રહણ થાય છે . એર્ા દહન્દય ધમવિાસ્ત્રોના​ાં લખાણોને ખોટા ઠેરર્ીને એમણે જાહેર ક્યું કે આ સર્ે ગ્રહણો પ ૃથ્ર્ી અને ચાંદ્રના પડછાયાથી થાય છે . ખગોળિાસ્ત્ર ઉપરા​ાંત ગણણતક્ષેત્રમા​ાં પણ પણ તેમ યાં પ્રિાન બહમ ય ૂલ્ય રહ્ય.ાં તેમણે સૌ પ્રથમ પાઈ ની દકિંમત 3.1416 નક્કી કરી આપી અને સૌ પ્રથમ સાઇન ના કોષ્ટ્ટક પણ તેમણે જ આપ્યા. જદટલ ગણણતીય સતમકરણોના ઉકેલ માટે તેમણે સમીકરણ આપ્​્ય,ાં જે તર્શ્વભરમા​ાં જાણીત યાં બન્​્ય.ાં 7

આપિાં નેતા ુ ુ રાજગર

તિર્રામહરી રાજગયરયનો જન્મ 24 ઓગતટ 1908મા​ાં થયો છે . તેઓ મહારાષ્ટ્રના ર્તની હતા અને િે િષ્ટ્ઠ બ્રાહ્મણ પદરર્ારમા​ાં જન્મ્યા હતા. તેમનો જન્મ પયના નજીક ખેડ નામના ગામમા​ાં થયો હતો, આ ગામ હર્ે તેમના માનમા​ાં “રાજગયરયનગર” નામે ઓળખાય છે . લાલ લજપતરાય પર અગ્રેજી તસપાહીઓએ લાઠીઓ ર્રસાર્ી અને તે ઇજાઓથી તેમ યાં મ ૃત્​્ય થ્ય,ાં તેમનો બિલો લેર્ા માટે રાજગયરયએ ભગતતસિંહ અને સયખિે ર્ સાથે મળી લાહોરમા​ાં અંગ્રેજ અમલિાર જે. પી. સૌંડસવ ની હત્યા કરી. આ ઐતતહાતસક કેસમા​ાં તેમને અંગ્રેજો ધ્ર્ારા િા​ાંસીની સજા કરર્ામા​ાં આર્ી હતી અને માચવ 23,1931મા​ાં તેમ યાં મ ૃત્​્ય થ્યાં હત.યાં 8

ઉખાિાં 1.

એવ ંુ શંુ છે જે ભ ૂખ લાગે તો ખાઈ શકીએ, તરસ લાગે તો પી શકીએ અને ઠં ડી લાગે તો બાળી શકીએ?

જવાબ - શ્રીફળ 2.

એવી કઈ વસ્ત ુ છે જે ચોર જોઈ શકે પિ ચોરી ના શકે? જવાબ – નવદ્યા

3. એવી કઈ વસ્ત ુ છે જે બધાને ખવડાવે પિ પોતે ખાતી નથી? જવાબ - ચમચી 4. એવી કઈ વસ્ત ુ છે જે ઉપર પિ લઈ જાય અને નીચે પિ લઈ આવે જવાબ - સીડી

9

ુ રાતના જ ંગલ : જાંબઘ ુ ોડા ગજ ય ોડા ર્ન્યજીર્ ર્ડોિરા િહેરથી ૮૦ દક.મી.ના અંતરે આર્ેલ જા​ાંબઘ અભયારણ્ય કયિરત દ્વારા મધ્ય ગયજરાતને મળે લી ખાસ ભેટ છે . જ્યા​ાં તર્તર્ધ પ્રકારની ર્નતપતતઓ, પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ, સદરસ ૃપો, કીટકોની અનોખયાં ર્ૈતર્ધ્યસભર જગલ ાં જગત જોર્ા મળે છે . સાથે જ અહીં ધોધ અને કયિરતની મજા માણી િકો છો. રજાઓમા​ાં પદરર્ાર અને બાળકો સાથે સમય પસાર કરર્ા માટે આ નજીકની બેતટ પ્લેસ છે . પાંચમહાલ જજલ્લાના હાલોલ ય ોડા તાલયકા અને જા​ાંબઘ

તથા

છોટા

ઉિે પરય

જજલ્લાના

સાંખેડા

તાલયકામા​ાં તર્તતરે લ યાં આ અભયારણ્ય ૨ જજલ્લાઓમા​ાં આર્ેલ યાં છે તથા તેનો વ્યાપ 13,038 હેક્ટર (૧૩૦ ચોરસ દકલોમીટર) જેટલો

છે .

આમ

તો

૭મી

ય ોડાને ઓગતટ, 1989મા​ાં જા​ાંબઘ

આરણક્ષત જાહેર કયાવ બાિ સને ૧૯૯૦મા​ાં ગયજરાત રાજ્ય ર્ન ય ોડા ર્ન્યજીર્ અભયારણ્ય’ જાહેર કરર્ામા​ાં તર્ભાગ દ્વારા જા​ાંબઘ આર્ેલ યાં છે .

10

ય ોડા અભયારણ્યની જા​ાંબઘ

આસપાસના

તર્તતારોમા​ાં

મયખયત્ર્ે

ય ોડાની ર્સતી 42,446 હતી. તેઓ આદિર્ાસી લોકો રહે છે . જા​ાંબઘ કયલ 7,900 ઘરોમા​ાં ર્સર્ાટ કરે છે . ર્નસાંપિાની દૃષ્ષ્ટ્ટએ સ ૂકા પાનખર અને તમશ્ર પ્રકાર યાં આ જગલ ાં છે . જેમા​ાં 60 ટકા ઘટાિાર, 30 ટકા મધ્યમ અને 1૦ ટકા પા​ાંખા જગલ ાં આર્ેલા છે . ર્નતપતતમા​ાં અહીંયા​ાં મયખયત્ર્ે મહડ ય ો, સાગ, કડાયો, દયધલો, ટીમરય, ખેર, સીસમ, સાિડ, બોર, ઘાર્ડો, બીલી અને ર્ા​ાંસ જોર્ા મળે છે . ર્ન્ય પ્રાણીઓમા​ાં અહીં યાં મયખય પ્રાણી િીપડો છે . જે ણબલાડી કયળ યાં દહિંસક અને મા​ાંસાહારી પ્રાણી છે . આ તસર્ાય રીંછ, જરખ, ર્ીજ ર્ણણયર, િાહડ ાં ય ી, ઘોરખોદિ્ય,ાં તિયાળ, ચૌતિ​િંગા, નીલગાય, જગલી ભડાં ૂ , તર્તર્ધ પ્રકારના ચામાચીદડયા​ાં જેર્ા સતતન ર્ગવના પ્રાણીઓ જોર્ા મળે છે . પક્ષીઓમા​ાં મયખયત્ર્ે દૂધરાજ, પીળક, ત યઈ, સ ૂડો પોપટ, ચોટણલયો, સાપમાર, મોરબાજ, મતધયોબાજ, રામચકલી, કાંસારો, અણાબીલ લટોરો, સયઘરી, લીલો હદરયો, કલકણલયો ભીમરાજ, રાખોડી ણચલોત્રો, મોર, નર્રાં ગ હદરપલ, મોટો કિયો, લક્કડખોિ, તર્લાયતી

ઝીણી

ટીટોડી, રાજાલાલ, માછીમાર, 11

િક્કરખોરો, બયલબયલ, ર્ૈયા, માછીમાર ઘ ૂર્ડ તથા તર્તર્ધ જાતના ઘ ૂર્ડ અને અન્ય ઘણી જાતના 150 થી ર્ધારે જાતત-પ્રજાતતઓના તથાતનક

અને

યાયાર્ાર

પક્ષીઓ

આ

અભયારણ્યમા​ાં

ર્ષવ

િરતમયાન જોર્ા મળે છે . સદરસ ૃપોમા​ાં ભારતમા​ાં જોર્ા મળતા તમામ ચાર મયખય ઝેરી સાપ જેર્ા કે નાગ, કાળોતરો, ફૂરસો અને ખડતયતળો આ અભયારણ્યમા​ાં સહેલાઈથી જોર્ા મળી જાય છે . આ તસર્ાય અજગર, ધામણ, ણબલ્લી સાપ, પીત પટીત સાપ, રૂપસયિરી ાં પટીત ર્રયિાંતી, તામ્રપીઠ, બાંબોઈ, ભાંિોડી જેર્ા મધ્યમ તથા ણબનઝેરી સાપ અહીંયા​ાં જોર્ા મળે છે . આ તસર્ાય કરોણળયા, તર્િંછી, િે ડકા, ગરોળી, પતાંણગયા અને ફૂિા તથા તર્તર્ધતાઓ ધરાર્તા અસાંખય કીટક જગત આ અભયારણ્યમા​ાં નભે છે .

12

ય ોડાની ઝલક જા​ાંબઘ

13