Baldarshan - 5

7 જૂ લાઈ , 2020

વર્ષ : 1

અંક : 5 તંત્રી : તાનીશ શાહ સહતંત્રી : કનનષ્ક શાહ પથદશષક : વૈશાલી શાહ સહયોગ : પ્રદીપ શાહ

પ્રયોજક : પાર્શ્ષનાથ ઇન્ફોટે ક , અમદાવાદ.

0

તંત્રી લેખ નમસ્તે, બાલદર્શન – 5 પ્રગટ થઈ રહ્યું છે . મારા નાનકડા પ્રયાસને બબરદાવવા માટે હય ું સહય નો આભાર માનયું છયું. કોરોના વાઇરસના કારણે ઉદ્ભવેલી લોકડાઉનની પબરબસ્થબત સમયે ઘણાું બધાું લોકોએ કોરોના વૉબરયર તરીકે સેવા બજાવી. બાલદર્શન – 5 તૈયાર કરવાનયું ર્રુ કયયું. ભારતના વૈજ્ઞાબનકો અને નેતાઓ બવષે વાુંચતો હતો એટલે આ અુંકમાું ભારતના રત્નો બવષે બવર્ેષ લખવાની ઇચ્છા થઈ. ભારતના સૈબનકો, અબ્દય લક્લામજી અને સરદાર પટે લની વાતો વધય ગમી એટલે એમના બવષે લખયયું છે . મારી મમ્મી મને ઘણયું વાુંચવાનયું આપે છે , એનાથી બાલદર્શનમાું કયા લેખ લખવા એ નક્કી કરવામાું સરળતા રહે છે . જાતે વાુંચવાની અને લખવાની મહેનત કરવાનયું થોડયું ભારે પડે છે , પણ મમ્મી પકડી રાખે છે . હય ું બહય જ ખયર્ છયું. આ અુંકમાું ગયજરાતના જું ગલ પોળો બવર્ે લખયયું છે . તમને સહય ને ખૂબ મજા આવર્ે. આભાર !

1

અનુક્રમનિકા

❖

તુંત્રી લેખ

❖

વાતાશ

❖

નવી માબહતી

❖

જાણવા જેવયું

❖

ભારતના વૈજ્ઞાબનક : શ્રી એ.પી.જે. અબ્દય લકલામ

❖

આપણા નેતા : વલ્લભભાઇ પટે લ

❖

ભારતીય સેના

❖

રાષ્ટ્રધ્વજનયું મહત્વ

❖

ગયજરાતનાું જું ગલ : પોળો 2

નશયાળ અને બકરં

એક બર્યાળ અને એક બકરુ​ું ફરતાું હતાું. બન્ને એક અવાવરા કૂ વા પાસે જઈ ચઢ્યા. બન્નેને પાણી પીવયું હતયું. એટલે અુંદર ડોબકયયું કયયું. કૂ વામાું પાણી ઘણયું નીચે હતયું. બુંને કૂ વાની અુંદર પડયા. બુંનેએ ધરાઈને પાણી પીધયું’ પછી બકરાએ કહ્યું, ‘બર્યાળભાઈ, હવે આપણે બહાર કે મ બનકળર્યું? બર્યાળે કહ્યું, 'તારા ર્રીર પર પગ મૂકી હય ું કૂ વાની બહાર નીકળીને તરત તને બહાર કાઢ્યું છયું. તારા આગલા પગ દીવાલને ભરાવી ઊચયું થા ને મને તારા ઉપર થઈ બહાર બનકળવા દે . ' બકરાએ બર્યાળના ર્બ્દોમાું બવશ્વાસ રાખયો. પોતે ઊચયું થયયું અને પોતાના ર્રીર ઉપર ચઢ્ી એને બહાર નીકળવા દીધયું. બર્યાળ બહાર બનકળયયું એટલે બકરુ​ું બોલ્યયું, ' હવે મને કે વી રીતે બહાર કાઢ્ો છો? બર્યાળ બોલ્યયું, 'ભોટ બકરા ! તારી લાુંબી દાઢ્ી છે , એટલી લાુંબી તારામાું અક્કલ હોત તો તે બવચાયયું હોત. 'આમ, કહી બર્યાળ ચાલતયું થયયું.

3

નવી માનહતી નિનાઈ માટી એટલે શું ?

કપ-રકાબી બચનાઈ માટીનાું હોય છે . બચનાઈ માટી ચીનમાું ર્ોધાયેલી. ચારસો વષશ પૂવે તે યયરોપમાું પહોુંચી. જો કે , જમશનીના બડરર સ્ડનમાું 1708માું ખાસ માટી ર્ોધાઈ નહીું, ત્યાું સયધી તેને બનાવવાના પ્રયત્નો બનષ્ફળ ગયેલા. અસલ બચનાઈ માટી કે ઓલીન કે ચાઈના ક્લેમાુંથી બનાવવામાું આવે છે . તે સખત હોય છે , પરું તય એટલી સૂક્ષ્મ હોય છે કે તેમાુંથી પ્રકાર્ આરપાર જોઈ ર્કાય છે . તેમાુંથી કપ-રકાબી ઉપરાુંત નાની મૂબતશઓ અને દાગીના પણ બનાવવાું આવે છે . મોટા ભાગની બચનાઈ માટી મીુંગ વુંર્ [13681644] ની છે . બડરર સ્ડન અને ફ્રાન્સના સીવરમાું ઉત્ત્પન્ન થતી બચનાઈ માટી સૌથી વધય પ્રખયાત છે .

4

જાિવા જેવું આપિી અજાયબ સૃનિ – પક્ષી જગત 1.

હબમુંગ બડશ એક એવયું પક્ષી છે , જે આગળ તેમજ પાછળ ઊડી ર્કે છે .

2.

ફ્લેબમુંગો [સયરખાબ] પક્ષી માથયું ઊલ્ટય રાખીને જ ખાય છે .

3.

પહેલાું

બવશ્વયયદ્ધ

દરમ્યાન

56,000

કે બરયર

પીજીયન

[સુંદેર્વાહન કબૂતર] લેવાયેલાું, તેમાુંના કે ટલાુંકને તો બહાદય રી માટે મેડલ પણ મળે લા.

4.

ઓબસ્ટર ચ ર્ાહમૃગ દય બનયામાું સૌથી જડપથી દોડતયું પક્ષી છે .

5.

બાનશઆઉલ [રેવી દે વી ઘયવડ] ની દ્રબષ્ટ્ રાબત્ર સમયે મનયષ્ય કરતાું 100 ગણી વધય બતક્ષ્ણ હોય છે .

6.

માબરઆના માલાડશ ડક એ દય બનયાનયું સૌથી દય લભ શ અને જોખમાયેલ પક્ષી છે .

7.

દય બનયામાું 37 જેટલી અત્યુંત ભયમાું મયકાયેલા પક્ષીઓની જાતો છે , જેમની કય લ સુંખ યા 300થી પણ ઓછી છે .

8.

મોબકું ગ બડશ એટલયું આબેહૂબ નકલકાર છે કે જે 40 થી વધય અન્ય જાતના પક્ષીઓના અવાજની નકલ કરી ર્કે છે.

5

ભારતના વૈજ્ઞાનનકો શ્રી એ. પી. જે. અબ્દુ લ કલામ

અવુલ

પાનકર

જૈનુલાબ્દીન

ઓક્ટોબર ૧૯૩૧, રામેશ્વરમ;

અબ્દુ લ

મૃત્યય: ૨૭

અથવા ડૉ.એ.પી.જે.અબ્દુ લકલામ ભારતના

કલામ (જન્મ : ૧૫

જય લાઇ ૨૦૧૫, બર્લોુંગ) એરોસ્પેસ

વૈજ્ઞાબનક

હતા. ઇ. સ. ૨૦૦૨થી ૨૦૦૭ સયધી ભારતના રાષ્ટ્રપબત પદે રહ્ા હતા. તેમનો જન્મ અને ઉછે ર તબમલનાડય રાજ્યના રામેશ્વરમ ખાતે થયો હતો. તેમણે ભૌબતકબવજ્ઞાનનો અભ્યાસ સેંટ જોસેફ કોલેજ, બતરુબચરાપલ્લી ઇબન્સ્ટટ્યયટ

અને

ઓફ

એરોસ્પેસ

ઇજનેરીનો

અભ્યાસ

ટે કનોલોજી(MIT), ચેન્નઈ ખાતેથી

કયો

મદ્રાસ હતો.

કારબકદીના ર્રૂઆતના ચાર દર્કમાું તેઓ એક વૈજ્ઞાબનક અને વૈજ્ઞાબનક પ્રર્ાસકના રૂપમાું મયખ યત્ત્વે સુંરક્ષણ અને બવકાસ સુંગઠન (ડી.આર.ડી.ઓ) તેમજ ભારતીય અુંતબરક્ષ અનયસુંધાન સુંગઠન (ઇસરો) ખાતે કાયશરત રહી ભારતના અુંતબરક્ષ કાયશક્રમ તેમજ બમસાઇલ બવકાસ પ્રકલ્પ સાથે ઘબનષ્ઠ રીતે જોડાયેલા હતા. બેલેસ્ટીક 6

બમસાઇલ અને પ્રક્ષેપણ વાહન પ્રૌદ્યોબગકીના બવકાસમાું તેમના પ્રદાન બદલ

તેઓ બમસાઇલમેન

ઓફ

ઇબન્ડયા તરીકે

ઓળખાય

છે . ૧૯૯૮ના પોખરણ પરમાણય પબરક્ષણ કાયશક્રમમાું તેમને મહત્વની ભૂબમકા ભજવી હતી. ૨૦૦૨ના રાષ્ટ્રપબત બનવાશચનમાું સતાધારી ભારતીય જનતા પાટી અને તત્કાલીન બવપક્ષ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોુંગ્રેસના સમથશનથી ભારતના ૧૧મા રાષ્ટ્રપબત બન્યા હતા. તેમની અનોખી કાયશપદ્ધબતને કારણે તેઓ ખૂબ પ્રખયાત થયા અને "જનસામાન્યનાું રાષ્ટ્રપબત" (પીપલ્સ પ્રેસીડેન્ટ) તરીકે લોકચાહના મેળવી. રાષ્ટ્રપબત પદના કાયશકાળ બાદ તેઓ બર્ક્ષણ, લેખન અને સાવશજબનક સેવાના નાગબરક કાયશમાું સક્રીય રહ્ા હતા. તેમને ભારતના સવોચ્ચ સન્માન ભારત રત્ન સબહત ઘણા પ્રબતબષ્ઠત પયરસ્કારો પ્રાપ્ત થયા હતા. ભારતના મેઘાલય રાજ્યના

પાટનગર

બર્લોુંગ

ખાતે ઇબન્ડયન

ઇન્સ્ટીટ્યયટ ઓફ બર્લોુંગમાું વ્યાખયાન આપતી વખતે હ્રદય રોગના હય મલાને કારણે ૨૭ જય લાઇ ૨૦૧૫ના બદવસે ૮૩ વષશની ઉુંમરે તેમનયું અવસાન થયયું. રાષ્ટ્રીય સ્તરની ગણમાન્ય વ્યબિઓ સબહત હજારો લોકોની હાજરીમાું તેમના વતન રામેશ્વરમ ખાતે પૂરા રાજકીય સન્માન સાથે તેમની દફનબવબધ કરવામાું આવી હતી.

7

આપિાં નેતા સરદાર વલ્લભભાઈ પટે લ વલ્લભભાઈને

બનર્ાળનયું

ભણતર

પયરુ​ું

કરવા નડીઆદ, પેટલાદ તથા બોરસદ જવયું પડયયું હતયું કે જ્યાું તેઓ બીજા છોકરાઓ સાથે સ્વબનભશરતાથી રહ્ાું. તેમણે પોતાનો પ્રખયાત સુંયમી સ્વભાવ કે ળવ્યો - એક લોકવાયકા પ્રમાણે તેમણે પોતાને થયેલાું એક ગયમડાુંને જરાય સુંકોચાયા બવના ફોડયયું હતયું કે જે કરતા હજામ પણ થથયો હતો. વલ્લભભાઈ મેટરીકની પરીક્ષામાું ૨૨ વષશની મોટી ઉુંમરે ઉત્તીણશ થયા ત્યારે તેમના વડીલો તેમને એક મહત્વકાુંક્ષી વ્યબિ તરીકે નહોતા ઓળખતા પણ એમ માનતા કે તેઓ કોઈ સાધારણ નોકરી કે ધુંધો કરર્ે. પણ વલ્લભભાઈની પોતાની અલગ યોજના હતી - તેમને વકીલાતનયું ભણી, કામ કરીને પૈસા બચાવી, ઈુંગ્લેન્ડમાું ભણી બૅબરસ્ટર બનવય હતયું. વલ્લભભાઈ વષો સયધી તેમના કય ટયુંબથી બવખયટા રહીને તથા બીજા વકીલો પાસેથી ચોપડીઓ માુંગી, પોતાની રીતે ભણીને બે વષશમાું પરીક્ષામાું ઉત્તીણશ થયાું. ઝવેરબાને તેમના બપયરથી લઈ આવીને તેમણે ગોધરામાું પોતાના 8

ગૃહસ્થ જીવનની ર્રુઆત કરી તથા ત્યાુંના બાર (વકીલ મુંડળ) માું નામ નોુંધાવ્યયું. તેમને પૈસા બચાવવા માટે જે ઘણાું વષો લાગ્યા તેમાું તેમણે પોતાના માટે એક તીવ્ર તથા કય ર્ળ વકીલ તરીકે ની બકતી મેળવી. તેમના પત્ની ઝવેરબાએ બે સુંતાનો - ૧૯૦૪માું મણીબેન તથા

૧૯૦૬માું

ડાહ્ાભાઈને

જન્મ

આપ્યો.

ગયજરાતમાું

જ્યારે બ્યયબોબનક પ્લેગનો આતુંક છવાયો હતો ત્યારે વલ્લભભાઈએ તેમના એક બમત્રની સયશ્રયષા પણ કરી હતી, પણ જ્યારે તેમને પોતાને તે રોગ થયો ત્યારે તેમણે તરતજ પોતાના કય ટયુંબને સયરબક્ષત સ્થાને મોકલી દઈ પોતે ઘર છોડીને નડીઆદ બસ્થત ખાલી ઘરમાું જઈને રહ્ા (બીજા વૃત્તાન્ત પ્રમાણે તેમણે આ સમય જીણશ થઈ ગયેલા એક મુંબદરમાું વ્યતીત કયો હતો) કે જ્યાું તેઓ ધીરે ધીરે સાજા થયા.

9

ભારતીય સેના

આપણી સયરક્ષા માટે બદવસ-રાત ખડે પગે રહેનાર ભારતીય સેના પર આપણે બધાને ગવશ છે . ભારતીય સૈબનક પોતાના જીવના જોખમે આપણાું વનને સયરબક્ષત અને સ્વતુંત્ર રાખે છે . એમની બનષ્ઠા અને કતશવ્ ય- ભાવનાને આખો દે ર્ સલામ કરે છે . સામાન્ય રીતે આપણને બાધાુંને ભારતીય સેનાનાું યોગદાન અને ઉપલબ્ધીઓ બવષે થોડી ઘણી જાણકારી હોય છે . આજે આપણે ભારતીય સેના બવષે વધય માબહતી મેળવીર્યું જે જાણીને ભારતીય સેના પેત્યે માન-સન્માન વધી જર્ે. આજે હય ું તમને ભારતના એક ભયાનક જગ્યા જેની સયરક્ષા માટે હજારો જવાનો ર્હીદી વહોરી લે છે તેના બવષે જણાવીર્ જ્યાું બસપાહી દય શ્મનને કારણે ર્હીદ થવા કરતાું વધારે કય દરતને કારણે ર્હીદ થઈ જાય છે .

બસયાચીન ગ્લેબર્યર :-50 ડીગ્રી સેબલ્સયસ બસયાચીન ગ્લેબર્યર સૌથી ઊુંચાઈ પર આવેલ સ્થળ છે , જે સમયદ્ર તળથી 5000 મીટર ઉપર આવેલયું છે . અબહયાું તાપમાન માઇનસ 50 ડીગ્રીથી નીચયું રહે છે. આટલા ઠું ડા વાતાવરણમાું પણ ભારતીય સેના દે ર્ની સયરક્ષા માટે કબટબદ્ધ છે. અહીું પાબકસ્તાન કે ચીન તો આપના દય શ્મન છે જ પણ તેના કરતાું પણ વધારે કય દરત.

10

અહીું ઠું ડીને કારણે હાયપોથરબમયા જેવી બીમારી થઈ જાય છે . અહીું સામાન્ય બસપાહીઓથી કામ થઈ ર્કતયું નથી તેની માટે વધય સહનર્બિ વાળા બસપાહી જ હોય છે . અહીું રસોઈ બનાવવી પણ ખૂબ જ અઘરી છે . અહીું ફિ કઈ બાફવયું હોય તો પણ 10 થી 12 બસટી વગાડવી પડે. અહીું દર થોડા બદવસમાું હેલીકોપ્ટર દ્વારા જરૂરી વસ્તયઓ પહોુંચાડવામાું આવે છે અને અહીું હેલીકોપ્ટર ઉતરવાનયું પણ અસુંભવ છે માટે વસ્તયઓ હવામાુંથી ફેં કવામાું આવે છે . આટલી ઠું ડીમાું નાહવયું પણ અસુંભવ છે માટે રોજ ટોવેલ પરેડ દ્વારા ર્રીરને સાફ કરવયું પડે છે અથાશત 3 મબહના સયધી બસપાહીઓને નાહવા પણ નથી મળતયું. આવા મહાન બસપાહીઓને બદલથી સલામ.

11

રાિર ધ્વજનું મહત્વ રાિર ધ્વજના ત્રિ રં ગ ભારતીય ઝું ડાને લઈને દરેક બાળક બતરું ગાના આ ગીત "બવજય બવશ્વ બતરું ગા પ્યાર ઝું ડા ઉુંચા રહે હમારા" ર્ાનથી ગાય છે . બતરું ગા માટે બાળકોથી લઈને મોટા સહય બધા જોર્માું ભરેલા રહે છે . ભારતીય ધ્વજને બતરું ગો પણ કહેવાય છે . પણ ર્યું તમે જાણો છો કે ધ્વજને બતરું ગો ર્ા માટે કહે છે ? તે ત્રણ રું ગથી બનેલો છે તેથી બતરું ગો કહેવાય છે . દરેક રાષ્ટ્રને તેમનો એક ઝું ડો હોય છે જે જણાવે છે કે આ સ્વતુંત્ર રાષ્ટ્ર છે. તમે આ તો જાણતા જ હર્ો કે 15 ઓગસ્ટ 1947ના બદવસે આપણો દે ર્ આઝાદ થયો હતો. દરેક વષશ સ્વતુંત્રતા બદવસ અને ગણતુંત્ર બદવસ પર લાલ બકલ્લા પર રાષ્ટ્રીય ઝું ડાને ખૂબ આદરની સાથે ફરકાવાય છે અને તેને 21 તોપની સલામી અપાય છે . સન 1947થી લઈને આજ સયધી ભારતીય ધ્વજ તે જ રીતે ફરકાવાય છે . તેના ઉપર કે સબરયો રું ગ પછી સફે દ અને નીચે લીલો રું ગ રહે છે . 24 બતલ્લીનો ચક્ર છે . જે અર્ોકચક્રના નામથી ઓળખાય છે . હય ું તમને ભારતીય ઝું ડાના રું ગના બવર્ે જણાવીર્ કે

આ ત્રણેય રું ગ ર્ાના

પ્રતીક ગણાય છે. કે સરી રું ગ ર્ૌયશનયું પ્રબતક છે . સફે દ રું ગ ર્ાુંબતનયું પ્રબતક છે . લીલો રું ગ હબરયાળીનયું પ્રબતક છે . અને અર્ોકચક્ર પ્રગબતનયું પ્રબતક છે .

મને મારા ઝં ડા માટે ગવષ છે .

12

ગુજરાતના જં ગલ : પોળો

પોળોના જું ગલોનયું બીજયું નામ બવજયનગર જું ગલો છે. પોળોના જું ગલોમાું 450 પ્રજાબતની ઔષબધય વનસ્પબત, 275 પ્રજાબતનાું પક્ષીઓ, 30 પ્રજાબતનાું સસ્ત્ત્ન પ્રાણીઓ, 9 પ્રજાબતની માછલીઓ, 32 પ્રજાબતનાું સરીસૃપ, 79 પ્રજાબતનાું જાડ, બર્યાળામાું બવદે ર્થી પક્ષીઓ આવે છે , ત્યાુંથી રાજસ્થાનની સરહદ ખૂબ જ નજીક છે . ઐબતહાબસક ર્ીવ અને જૈન મુંદીર પણ આવેલાું છે . અહીું દર વષે પોળોના જું ગલોની પયજા થાય છે . પયાશવરણીય ર્ોખીનો માટે ઘણા આકષશણો છે . પોળોના જું ગલો સાહબસકો માટે આકષશણનયું કે ન્દ્ર છે . બર્યાળા અને ચોમાસાની ઋતયમાું સાહબસકો તેમજ પ્રવાસીઓ જું ગલ અને પહાડ ખૂુંદવા આવે છે . પોળોના જું ગલમાું પથરાયેલી કય દરત માણવા આવે છે. ગયજરાત સરકારના પ્રવાસન મુંત્રાલય દ્વારા કે મ્પનયું આયોજન કરવામાું આવે છે .

13

પોળોની ઝલક

14