Baldarshan - 4

7 જૂ ન , 2020

વર્ષ : 1

અંક : 4 તંત્રી : તાનીશ શાહ સહતંત્રી : કનનષ્ક શાહ પથદશષક : વૈશાલી શાહ સહયોગ : પ્રદીપ શાહ

પ્રયોજક : પાર્શ્ષનાથ ઇન્ફોટે ક , અમદાવાદ.

0

તંત્રી લેખ નમસ્તે, બાલદર્શન – 4 નવા અવતારમા​ાં પ્રગટ થઈ રહ્યાં છે . મારા નાનકડા પ્રયાસને બબરદાવવા માટે હય ાં સહય નો આભાર માનયાં છયાં. કોરોના વાઇરસના

કારણે

ઉદ્ભવેલી

લોકડાઉનની

પબરબસ્થબત

સમયે

બાલદર્શન તૈયાર કરવાનયાં ર્રુ કયયું. દર મબહનાની 7મી તારીખે પ્રગટ કરવાનયાં નક્કી કયયું અને જોતજોતામા​ાં 3 અાંક તૈયાર થયા. મારી મમ્મીએ મને ઘણયાં વા​ાંચવાનયાં આપયયાં. એનાથી બાલદર્શનમા​ાં કયા લેખ લખવા એ નક્કી કયયું. જાતે વા​ાંચવાની અને લખવાની મહેનત કરવાનયાં થોડયાં ભારે પડયયાં પણ મમ્મીએ પકડી રાખ્યો. બાલદર્શન – 3 તૈયાર કરતી વખતે થોડો કાં ટાળો પણ આવતો હતો. એ વખતે મને થયયાં કે બીજા સામાબયક તો કમ્પયયટરમા​ાં તૈયાર થાય છે , તો બાલદર્શન પણ એવી જ રીતે તૈયાર કરુાં . અને આ જય ઓ, બાલદર્શન – 4નો નવો અવતાર ! હય ાં બહય જ ખયર્ છયાં. આ અાંકથી મેં ગયજરાતના જાં ગલ અને પહાડ બવર્ે લખવાનયાં ર્રુ કયયું છે . તમને સહય ને ખૂબ મજા આવર્ે. આભાર !

1

અનુક્રમનિકા

❖

તાંત્રી લેખ

❖

વાતાશ

❖

નવી માબહતી

❖

જાણવા જેવયાં

❖

ભારતના વૈજ્ઞાબનક

❖

ઉખાણા​ાં

❖

સયડોકય

❖

સૌરપબરવાર

❖

ગયજરાતના જાં ગલ : બાકોર

2

નસંહ અને તેના ભાગીદારો

એક જાં ગલ હતયાં. એમા​ાં બસાંહ, બર્યાળ, દીપડો અને વરુ રહેતા હતા​ાં. બર્કાર કરવામા​ાં અનયકૂળતા થાય એ માટે ચારેયે ભાગીદારી કરી. એવયાં નક્કી કયયું કે ચારેય ભેગા મળી બર્કાર કરવો અને પછી બર્કારને સરખે ભાગે વહેંચી લેવો. એક બદવસ તેમણે એક હય શ ષ્ટપયષ્ટ હરણનો બર્કાર કયો. પછી તેના ચાર ભાગ પડયા, એટલે બસાંહ આગળ આવીને બોલ્યો, ‘’જય ઓ, આમા​ાંનો એક ભાગ તો મારા હકનો છે જ. બીજો ભાગ મારી સરદારી હેઠળ તમે બર્કાર કયો તેથી તેનો છે . વળી હય ાં જાં ગલનો રાજા છયાં, એટલે તમે ભેટ – સોગાદ તરીકે મને બીજા બે ભાગ આપર્ો જ એમા​ાં ર્ાંકા નથી.’’ કોઈ ન બોલ્યયાં , એટલે બસાંહ ગજશના કરીને બોલ્યો, ‘’બોલો, તમારામા​ાંથી કોનામા​ાં એવયાં કહેવાની તાકાત છે કે મેં આ જે ચારેય ભાગ મારા ગણાવ્યા તેમા​ાંથી એકે યનો ઈન્કાર કરી ર્કે ?’’ બસાંહનો ગયસ્સો જોતા​ાં જ બર્યાળ, દીપડો અને વરુ કર્ો જ જવાબ આપયા વગર તયા​ાંથી જટપટ પોબાર ભણી ગયા​ાં.

3

નવી માનહતી માછલી પાિીમાં ર્શ્ાસ કઈ રીતે લે છે ?

માછલીને જીવવા ઑક્સીજનની જરૂર પડે છે . પાણીમા​ાં પૂરતો ઑક્સીજન ઓગળે લો હોય છે , જે ઝાલર ધ્વારા માછલી પાણીમા​ાંથી ઑક્સીજન લે છે . ઝાલર ગળાની બાંને બાજય એ આવેલી બર્રાઓનો પીાંછામય જથ્થો છે . તે રક્તગોળાઓ સાથે સાંલગ્ન છે .

શ્વાસ માટે માછલી મોાં ધ્વારા પાણી લે છે અને પાણીને ઝાલર ઉપર દબાવે છે . રક્તગોળા ઑક્સીજન ર્ોષે છે અને અાંગારવાયય પાણીમા​ાં પાછો નાખે છે . પાણી ઝાલરની ફાટોમા​ાંથી બહાર નોકળે છે . આ પ્રબિયા માનવીના​ાં ફે ફસા​ાં ધ્વારા થતા શ્વાસોચ્છવાસ જેવી જ છે .

4

જાિવા જેવું

પોળો : કુ દરતનો હનરયાળો ખોળો

ચોમાસયાં બરાબર જામ્યયાં હોયયાં તયારે અમસ્તીય બધે લીલોતરી પથરાઈ ગઈ હોવાથી સામાન્ય જગ્યા પણ સયાંદર દે ખાવા લાગે છે . સયાંદર જગ્યાઓ બનખરે એવે વખતે અસમાન્ય હદે ખીલી ઊઠે છે. અમયક તો સ્વગીય બની જાય છે . ઉત્તર ગયજરાતના સાબરકા​ાંઠા જીલ્લામા​ાં બવજયનગરની આસપાસ આવેલા​ાં પોળોના​ાં જાં ગલોને એવા​ાં સ્થળોની શ્રેણીમા​ાં મૂકી ર્કાય.

5

ભારતના વૈજ્ઞાનનકો ભાગ – 3 ડો. નવક્રમ સારાભાઈ

અાંતબરક્ષ બવજ્ઞાનથી ટે બલબવઝનની સયબવધા, પૃથ્વીના પેટાળમા​ાં રહેલ ખબનજોની માબહતી, મોસમની જાણકારી વગેર ે મળે છે . ડો. બવિમ સારાભાઈ પરમાણય ર્બક્તના ર્ા​ાંબતમય ઉપયોગના બહમાયતી હતા. અનેક બવજ્ઞાન સાંસ્થાઓના સદસ્ય તરીકે તેમણે હાં મેર્ા બવશ્વર્ા​ાંબત બવજ્ઞાનના ઉપયોગનયાં સમથશન કયયું. અમદાવાદમા​ાં તેમણે ઈબન્સ્ટટ્યૂટ ઓફ મેનજ ે મેંન્ટની સ્થાપના કરાવી, જે આજે પ્રબાંધ-બવધા માટે ભારતનયાં ઉત્તમ બર્ક્ષાલય છે . ર્ા​ાંત અને મૃદય સ્વભાવ ધરાવતા ડો. બવિમ સારાભાઇ આજીવન સૌને બપ્રય રહ્ા​ાં હતા. ઇ. સ.1971મા​ાં તેઓ રોકે ટ પ્રયોગને લીધે થયમ્ બા ગયા હતા, તયા​ાં અચાનક જ તેમનયાં હ્રદય બાંધ પડી જવાથી મૃતયય થયયાં. આ મહાન બવજ્ઞાનીના બવજ્ઞાન – સાંર્ોધનની કદર કરીને ભારત સરકારે તેમને મરણોત્તર પદ્મબવભયષણ ‘ બખતાબ એનાયત કરેલો.

6

ઉખાિાં

1.

એવી કઈ વસ્તય છે જે ચાલતા ચાલતા થાકી જાય તો તેની ગરદન કાપવાથી ફરીથી ચાલતી થઈ જાય ? જવાબ= પેબન્સલ

2.

એવી કઈ વસ્તય છે જે જેટલી વધે એટલી જ ઓછી થાય ? જવાબ= ઉાંમર

3.

એવી કઈ વસ્તય છે જે બાળકને જય વાન અને જય વાનને વૃદ્ધ બનાવી દે છે ? જવાબ= ઉમ્ર

4.

એક વ્યબક્ત તેની બજાં દગીમા​ાં સૌથી વધારે ર્યાં સા​ાંભળે છે ? જવાબ= પોતાનયાં નામ

7

સુડોકુ

નીચે આપેલા 3 * 3 ના ખાનામા​ાં 1 થી 9 ના અાંકો એવી રીતે ગોઠવો કે જેથી ઊભી , આડી કે ત્રા​ાંસી હરોળમા​ાં ગોઠવાયેલા અાંકોનો સરવાળો 15 થાય.

2 5 8

8

સૌર પનરવાર

તારામાંડળ, રાબર્ તથા નક્ષત્ર એ તારાના​ાં બનેલા છે . રાત્રે આકાર્મા​ાં નજર ના​ાંખતા​ાં માથા ઉપરના ઘૂમ્મટમા​ાં તારલા જડેલા નજરે પડે છે . માંદાબકનીના મયખ્ ય બનવાસી તારા છે . આપણો સૂયશ એક સામન્ય તારો છે . બીજા તારા સૂયશને તતવમા​ાં મળતા છે . ફરક કદ, ઘનતા, રાં ગ અને તાપમાનનો છે . તારાના​ાં મયખ્ ય તત્ત્વો અધશવાયય અને સૂયશવાયય છે . વણશપટદર્શક આબદ સાધનો ધ્વારા તારાના​ાં તત્ત્વ, તપ, ગબતની માબહતી મળે છે . ખૂબ ઊના તારા સફે દ અને વાદળી રાં ગના હોય છે. તેમની સપાટી 10,000 સે . થી 30,000 સે . જેટલયાં તાપમાન ધરાવે છે. પીળા તારા મધ્યમ તાપના તો કે સરી અને રાતા તારા ઠાં ડા ગણાય છે . તેમનો તાપ 6000 સે . થી ઘટતો જઈ 2000 સે . જેટલો થાય છે . તારાના પેટાળમા​ાં લાખો અાંર્ તાપમાન હોય છે . તારાના કદ અને તેજ પ્રમાણે તે બવરાટ અને વામન હોય છે . સૂયશ કરતા​ાં 500 ગણા પહોળા બવરાટ છે . વધુ માનહતી આવતા અંકે 9

ગુજરાતના જં ગલ : બાકોર

ગયજરાતીઓ બકાથી પબરબચત હતા, પણ મહીસાગર બજલ્લામા​ાં આવેલા બાકોરનો પબરચય તાજેતરના​ાં વષોમા​ાં મળ્યો છે . ખૂબસૂરત ગામમા​ાં રાજસ્થાન સરહદે કે મ્પસાઇટ છે . ચોમાસામા​ાં બાકોરના સૌદયશને જોતા આાંખો ધરાતી નથી. આ જાં ગલને આબદવાસીઓ હીબડમ્બાવન કહે છે . નજીકની હેબરટે જ સાઇટમા​ાં પહાડી પર આવેલા કલેશ્વરીના​ાં માંબદરો છે . કલેશ્વરી પબરસરમા​ાં સાવ અડોઅડ આવેલી બે સાસય-વહૂ ની વાવ એક કોયડો છે. ર્ા માટે સાવ અડોઅડ બે ભવ્ય વાવ બા​ાંધવામા​ાં આવી હર્ે? ર્ા માટે એકનયાં નામ સાસયની વાવ અને બીજીનયાં વહૂ ની વાવ નામ આપવામા​ાં આવ્યયાં હર્ે? રામ જાણે. ગામની અાંદર આવેલો અને મોટા ભાગે ટય બરસ્ટોથી અજાણ એવો ખૂબસૂરત અડદરી ધોધ ધ્યાનીઓ અને ફોટોગ્રાફ માટે ઉત્તમ સ્થળ છે . અહી ફોરેસ્ટ ટર ે ક સાથે રાઈફલ ર્ૂબટાં ગ, હોસશ રાઈબડાં ગ ર્ીખવવામા​ાં આવે છે . બે બદવસના બાકોર નેચર કે મ્પનો ખચશ 1500 થી 2000 રૂબપયા જેટલો થાય છે .

10

બાકોરની ઝલક

11