Proefversie©VANIN

Leopold II had hoge financiële verwachtingen van zijn nieuwste kroonjuweel en liet massaal infrastructuurwerken uitvoeren. Naast de vrijhandelszone was er het zogenaamde Kroondomein, een enorm uitgestrekt gebied dat feitelijk het privé-eigendom was van Leopold II. Daarbinnen verleende hij aan privéondernemingen concessies en monopolies om nieuwe gebieden te ontginnen in ruil voor deelname in de winst. Het verkennen, bezetten en besturen van Congo Vrijstaat kostte fortuinen, waardoor Leopold II in financiële nood kwam. Rubberwinning was de oplossing.

Rubber werd, door de opkomst van de rubberbandindustrie in Europa, het belangrijkste exportproduct van Congo Vrijstaat. Leopold II maande in zijn Kroondomein staatsambtenaren en vertegenwoordigers van de rubberbedrijven aan om de lokale bevolking ertoe aan te zetten zo veel mogelijk ivoor en rubber te oogsten. Congolezen werden de wouden ingejaagd om rubber te tappen van ‘wilde’ lianen. Als ze onvoldoende rubber leverden, strafte men hen gewelddadig af. Men dwong de Congolese boeren tot dwangarbeid en noodgedwongen verwaarloosden ze hun eigen gronden en boerderijen. De lokale landbouwsystemen raakten ontwricht.

De impact van de kolonisatie van Congo op demografisch vlak valt niet te onderschatten. Het precieze aantal Congolese slachtoffers in Congo Vrijstaat is moeilijk te bepalen en verschilt per regio. Vast staat dat veroveringsoorlogen, uitbuiting, gedwongen tewerkstelling, strafexpedities, bevolkingsverplaatsingen, ontwrichting van landbouw, epidemieën en introductie van nieuwe ziektes aan massaal veel Congolezen het leven hebben gekost.

5.3 Culturele impact

De aanwezige congregaties (gemeenschappen van missionarissen) beperkten zich niet tot het introduceren van het christendom. Ze legden de bevolking ook nieuwe regels op over de verhouding tussen mannen en vrouwen, gepaste kledij en andere aspecten van het dagelijkse leven. Ze trokken ten strijde tegen lokale denksystemen en rituele praktijken. Dat leidde tot grondige ontwrichting van lokale samenlevingen, maar ook tot het ontstaan van nieuwe religieuze bewegingen die christelijke elementen combineerden met elementen uit plaatselijke filosofieën en rites. De missionarissen zetten ook de eerste stappen in een rudimentaire organisatie van onderwijs en gezondheidszorg.