Proefversie©VANIN

Duitsland ging ervan uit dat Rusland op lange termijn de sterkste tegenstander of bondgenoot zou zijn. Uiteindelijk koos Rusland echter voor een verbond met Groot-Brittannië, waarna de tegenstellingen tussen de twee blokken verhardden. Zowel de Centralen, of Triple Alliantie, (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en aanvankelijk Italië) als de Triple Entente (Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland) bouwden een arsenaal aan wapens op in een onderlinge wedloop. Het ene land kon zich al sterker militair ontplooien dan het andere. Zo stonden de Duitsers wat betreft slagkracht op het land veel sterker dan op zee.

1.4 Het schot van Sarajevo, de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog

Doordat verschillende grootmachten naar invloed in de Balkan streefden, en door de onderlinge rivaliteit tussen de Balkanlanden, was dat gebied in Europa een haard van onrust. Vlak voor de Eerste Wereldoorlog braken er twee Balkanoorlogen uit, waarbij vooral het Ottomaanse rijk grote verliezen leed. De wederzijdse spanningen tussen de Balkanlanden bleven ook nadien sterk aanwezig. De vraag was dus wanneer er een volgend conflict zou ontstaan.

Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog droomden tal van Serviërs van een ‘Groot-Servië’, met daarin ook verschillende delen van het Oostenrijkse keizerrijk. Op 28 juni 1914 vermoordde Gavrilo Princip, een Bosnisch-Servische jongeman, in Sarajevo de Oostenrijkse kroonprins Franz Ferdinand en zijn echtgenote Sophie. Die amateuristisch uitgevoerde aanslag zou uiteindelijk bijzonder grote gevolgen hebben.

1.5 Het uitbreken van de oorlog

← Illustratie in Kronen Zeitung. (30 juni 1914). De moord op aartshertog Franz Ferdinand wordt afgebeeld op de voorpagina van deze Weense krant. De auto van de aartshertog was bij toeval stil komen te staan vlak voor Gavrilo Princip, die vervolgens zijn fatale schot loste.

De moord zette de deur open voor diegenen binnen Oostenrijk-Hongarije die voor eens en voor altijd met de Servische oproerkraaiers wilden afrekenen. Ook hun bondgenoten binnen de Triple Alliantie werden bij de nakende oorlog betrokken. Zo beloofde de Duitse keizer Wilhelm II dat Duitsland, in geval van een oorlog, aan de kant van Oostenrijk-Hongarije zou staan. Duitsland verstrekte daarmee, een week na de moordaanslag, een ‘blanco cheque’ aan zijn bondgenoot, waarmee men een reuzenstap in de richting van een grote oorlog zette. Vanuit het Oostenrijkse kamp stelde men Servië ondertussen voor zo’n extreem ultimatum dat het niet anders kon dan te weigeren. Het gevolg was dat Oostenrijk-Hongarije de oorlog verklaarde aan Servië.