Proefversie©VANIN

Uit: Buren, R. (2008). Journal de route du prince Albert en 1909 au Congo. Les Éditions Mol. ↑

In dit fragment is prins Albert I aan het woord. In 1909 bracht hij zijn eerste officieel bezoek aan Congo dat het jaar voordien was overgedragen aan de Belgische staat. Enkele maanden later zou hij zijn overleden vader Leopold II als koning opvolgen. Hij was koning van België van eind 1909 tot 1934.

Schilderij met afbeelding een lijfstraf in een gevangenis in BelgischCongo.

Tshibumba KandaMatulu – 1885-1960 Colonie belge

Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen

TM-5867-34 [Het Belgische koloniale regime (1885-1959)] voorbehouden voor de Congolese bevolking, zoals de beruchte zweep of “chicotte”. Hoewel die vorm van lijfstraffen in Europa in de negentiende eeuw geleidelijk aan verdwijnt uit de rechtspraktijk, is zij nog van toepassing in de koloniale context. De koloniale overheid beweert dat zulk geweld beter geschikt is voor de “inboorlingen” die, volgens haar, met zachtere straffen de ernst van de zaak niet zouden inzien.

Bron 5:

← Kanda Matulu, T. (1973 - 1974). Atrocities in the Sakania Prison, Colonie Belge (1885 - 1959). Tropenmuseum, Amsterdam. Kanda Matulu (1947 - 1981) was een bekende Congolese kunstenaar wiens stijl aansloot bij de Afrikaanse populaire kunst. Toen Congo in 1960 onafhankelijk werd, was het koloniaal bewind een populair thema. Op dit werk zie je een gevangenis in het Sakania-district en het gebruik van de chicotte, een lange, scherpe zweep van nijlpaardenleer, die uitgroeide tot het symbool van de koloniale onderdrukking. Pas in 1959 schafte men het gebruik van de chicotte in Belgisch congo officieel af.

Culturele interactie

5 Impact van de kolonisatie op de Congolese bevolking

Kolonisatie is meer dan een politiek of economisch project. Kolonisatie houdt ook culturele uitwisseling in. Tijdens de Belgische overheersing maken de verschillende Congolese bevolkingsgroepen zich stapsgewijs en op verschillende en complexe manieren heel wat aspecten van de westerse cultuur eigen die de Belgen met zich meebrengen. Denk bijvoorbeeld aan het christendom, de Franse taal en kledij maar ook aan nieuwe waarden en denkpatronen zoals de samenstelling van de familie, de rol van het individu en het incorporeren van de westerse concepten van tijd, eigendom en economische waarde. Daarbij is het duidelijk dat de culturele invloed van de Belgen op de Congolezen vooral groter is in de steden en belangrijke industriële en commerciële centra, de plaatsen waar de aanwezigheid van de kolonisator het grootst is. De Belgische culturele invloed is veel kleiner op het platteland waar nauwelijks witte kolonialen te bekennen zijn. Ook tussen leeftijden is er een groot verschil. Jongere generaties zijn veel sneller om zich de westerse cultuur toe te eigenen.

In 1884 maakte koning Leopold II handig gebruik van de Conferentie van Berlijn om het grondgebied dat we nu Congo noemen internationaal te laten erkennen als vrijhandelsgebied onder zijn bestuur. Leopold II bestuurde ‘zijn’ Congo Vrijstaat als een absolute vorst. De negatieve gevolgen voor de lokale bevolking waren immens, het geweld was extreem.

5.1 Politieke impact

Het koloniale bestuur probeerde lokale machthebbers voor zich te winnen om zijn territoriale verovering kracht bij te zetten. Plaatselijke bestuurssystemen veranderden daardoor ingrijpend. Niet alle lokale machthebbers bogen zomaar het hoofd voor de koloniale bezetter, wat leidde tot bloedige confrontaties. Om invloed op het enorm uitgestrekte en diverse terrein te kunnen uitoefenen richtte men een leger- en politiemacht op van Europeanen en (aanvankelijk) niet-Congolese Afrikanen, namelijk de Openbare Weermacht (La Force Publique). Op die manier kon de koloniale overheid haar macht tot diep in het binnenland laten voelen.