Proefversie©VANIN

Cartoon van de Conferentie van Berlijn. (3 januari 1885). Deze cartoon verscheen in de krant L’Illustration. In 1884 riep de Duitse kanselier Otto von Bismarck een internationale conferentie bijeen om de kolonisatie van Afrika te bespreken. Hij voelde immers de spanningen in de Scramble for Africa (de wedloop om Afrika). Tussen november 1884 en februari 1885 vergaderden vertegenwoordigers van veertien Europese staten, de VS en het Ottomaanse rijk in Berlijn. Er was geen enkele Afrikaanse vertegenwoordiging aanwezig. Op de conferentie duidden ze gebieden in Afrika aan, maar trokken ze nog geen politieke grenzen. De grenzen werden pas later vastgelegd door akkoorden tussen de diverse koloniale machten.

← The Devilfish in Egyptian Waters. (1882). Deze Amerikaanse cartoon is een portret van John Bull, een denkbeeldige figuur die voor Groot-Brittannië en in het bijzonder voor Engeland staat. In die zin is hij te vergelijken met de Amerikaanse Uncle Sam.

Hoofdstuk 4: Kolonialisme en modern imperialisme in de 19e eeuw

Illustratie van Stanley die Livingstone ontmoet. (ca. 1875).

Tot midden 19e eeuw was het binnenland van Centraal-Afrika voor Europa nog onbekend terrein. Onder meer de Britse ontdekkingsreiziger Dr. Livingstone, geneesheer en missionaris, ging naar Afrika met wetenschappelijk-geografische doeleinden. Toen er zes jaar lang geen nieuws van hem kwam, trommelde men Stanley op om hem te gaan zoeken. Hij vond hem uiteindelijk op 10 november 1871 vlak bij het Tanganyika-meer. Hij zou hem begroet hebben met de woorden: ‘Dr. Livingstone, I presume?’ Stanley trok het Afrikaanse binnenland in met heel andere bedoelingen. Onder meer in opdracht van de Belgische koning Leopold II reisde hij met gewapende escortes van honderden dragers en soldaten en registreerde hij trots 32 gevechten op de Lualaba-Congostroom waarbij hij ook gebieden opeiste.

Afbeelding van Belgisch Congo. (1952). De afbeelding verscheen in het plakboek Belgisch Congo, geschiedenis en ontwikkeling van deegwarenfabriek Molens Antoine Coppens in Turnhout Nadat extreem geweld tegen de Congolese bevolking was vastgesteld, droeg Leopold II in 1908 Congo Vrijstaat over als kolonie (Belgisch Congo) aan de Belgische staat. In 1960 werd Congo onafhankelijk. Op het opschrift van het prentje staat: ‘Sinds 1908 wappert de Belgische vlag naast de Congolese.’ De kennis van de tekenaar was blijkbaar ondermaats. Hij gebruikte niet de Congolese vlag maar die van Congo Vrijstaat.

1885: Conferentie van Berlijn / Congo Vrijstaat

1896: Slag bij Adwa 1908: Belgisch Congo

Tippo Tip (1837 - 1905), een plaatselijke Swahili-gouverneur in Oost-Congo, komt in dienst van de Belgische koning Leopold II.