Proefversie©VANIN

1.1 Op weg naar een moderne tijd

De tijdlijn op p. XXX toont dat de moderne tijd onder meer gekenmerkt werd door een aantal aspecten binnen verschillende maatschappelijke domeinen. Die aspecten kenden hun oorsprong in de vroegmoderne tijd, maar kwamen vanaf ca. 1800 in een stroomversnelling terecht.

Hoofdstuk 1: Napoleon en de overgang naar de moderne tijd

← Daguerre, L. (1838). Boulevard du Temple. Parijs. Wie goed kijkt, ziet links onderaan een man die zijn schoenen laat poetsen. Dit is de allereerste foto waarop een mens werd afgebeeld. Tijdens de moderne tijd staken heel wat ‘moderne’ uitvindingen de kop op. Vanaf deze periode kun je dus ook foto’s als historische bronnen gebruiken. Waarschijnlijk is het je al opgevallen dat de tijdlijn voorzien werd van foto’s.

Een eerste aspect was de vooruitgang binnen de wetenschappen en technologie, die leidde tot de Industriële Revolutie. Machines namen steeds vaker het werk over. Dat begon in Groot-Brittannië in de eerste helft van de 18e eeuw en zette zich in sneltempo voort op het Europese vasteland. Enkele decennia later verspreidde de industrialisering zich over de rest van de wereld.

Een tweede aspect was het imperialisme. Vanaf het begin van de vroegmoderne tijd begonnen sommige Europese staten de wereld te verkennen en veroveren. In de moderne tijd kende het imperialisme een groei en gingen bijna alle Europese staten op zoek naar buitenlandse kolonies.

Als derde aspect kregen de nieuwe verlichtingsidealen, bedacht door de filosofen in de vroegmoderne tijd, steeds meer invulling in de moderne tijd. Men dacht na over hoe de samenleving georganiseerd moest worden. Politieke ideologieën zoals het liberalisme, dat de vrijheid van het individu vooropstelt, wedijverden met opvattingen zoals het socialisme, dat streeft naar meer gelijkheid voor iedereen. De moderne tijd werd ook gekenmerkt door het ontstaan van nieuwe staten en het toenemende belang van de natie die zich verbonden wist door cultuur, taal of religie.

Napoleon was een bepalende figuur bij de overgang naar de moderne tijd. Via zijn veroveringen verspreidde hij de ‘moderne’ ideeën van de verlichting doorheen Europa. Bovendien lag hij mee aan de basis van het Europa zoals we dat vandaag kennen, bijvoorbeeld door het streven naar Europese rechtsprincipes, vrij verkeer van goederen en zelfs een Europese muntunie.