31 /
0oLJ -
Q._ \\
!ö H t~ IJ d. T ~<OI"I;N
'1. t i HJi.;-----. 18?1 /' ·--
z
\
~-- . I - j
<( ~
I
(!)
a: 0 lL UI
' 'I ' i
t
·~
I
,\ y
Î
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
z
--
a: UJ 1-
z
t
'
.'
/
I
.. .
/
,.·}
'I
-.
-
-\
..
/
f
;
'
"
-
\
r
,•
~-
SOUDEl E VIT AUOADE : MAlS UMA RA ZÄO DA CON FIANÇA ONNERS,AL EM PHII;I PS. !'
'.! ;;;~ (;JY/
...-
:;-:.
u~i:Xer:s~l de:cpn_tiqi\~Fi4' -"-':.-
)PH lU PS,' s
--~ ~S;IFic,S~~ a afirm~ti~a, ~p61~ bpó§ .Z~ ;no's, _a- r;-è:cJeva-{
>.
_ çäo lnte~naëional das ·lndu$\fias-PHibiPS se tor, hou~a gpan-, . de., estável e -diyersi.fic~~ - o~~anizaçäo que, é hoje. Se u ~ "_G!esenv.olvimento foi dirLgido por _princfpios säos- e· ideais r fK>nestàs, fal'Jrlcando se·mwe· prodÛto,s dignos dè: confian- ~ .- ~g. -6rande variëdade' de !glis J)FOdUt€lS V0fiê pGde e-fÎÖGf'l·""" trar -em têidas as cidä,dè ~, sempre 9?_rÊtpt1cj_ps pelo servi~o -
"...
;;.,;;.
..,.
-
.
"_
~
-
-·
1o{ai.-D~~sta.fGrma recluzi~os'a ~Ufl_'! ~m~imó~o"S' r~~
_E_i::JILIP$ , cos d_ê mereaso. _E: q~ánto aoJrogre~~sçi, nGJ' futuro ... ~.\DOO cl entiStas PHII,.IPS traoalham GGntiiîwám!_Qte no ape ~feiçoa'-· m~e._nto de noyos e lileis pr:§lclutoswe'l'lql!@nto o_utros es.._ -f)écialistas e~pleram nevas oRS>r.tuniQ_ades de ,!Jlercado. A QRGANIZA~ÄO PHIUPS BRASILI<:lR~ (4Q_anos-d,e 1:J.oRs· ser: viços no ffirasil)' é ûrn'\;testernunhó vivo dessas verdaaes. ·~
- ."'y
- -..,..
,;.
-. /
;;·
-
~ ' rELEvlsÁo • RAoloFoNEs • o1scos • eRAvAooREs-öE mA • BARBEADOflEs ELETRicos • tfóuiPAMENro MEmeo~ E'ilE RAIQ.s x. "~ARtlHAGEM oE
.
.-::
-
.
-
lbU_MINAçû) • RÁmo • "<ïE~ECOMUNICAÇAO • CINEMA • COMPONENTES ELETRÖNICOS • EQUIPAMENTOS ELETROACÛSTICOS • EQUIPAMENT9S CIENliliiCÓS OE,MIWJÇA~Y E CONTROLE INDUSlRIAL. ~ ~ ~ ~ -:,.2_ . • ~ • .-
•
~~PH. ILIPS .r-
'~
-
-
~
•
..::..,....
•
-
r
'-
simbolo - universa! de confianç<!
'
-<c
~, ,
. ..
CENTRAAL
--· ~·
Jaarg9-ng 10 NQ 11.
!
- - · .-.
M A A N D B L A D,
- - - -
-
-. November 1970.
Redaktiecommis~ie;
K.v.d. Meer, J.de Jag e~ 1 ~.R.Vermeulen; A~Dijkstra, H.A.Kooy. Landbouwredakteur: Ir. A. Van der Schaaf, Prijs abonn·emènt per jaà r in B-rasil; Cr$ _6,50., in Nederland: Fl •. 12,Advertenties: Cr$ 0,30 per reg"el. .
.
..,
=~===========~~==~===================~===================~=============
IETS 0VER VERKIEZINGEN, _VOLKSTELLING :EN ONTWIKKELING WES·T-PARAN.k. ,. ·,. ;.
'•
. ·Allereerst 'de ·gehouden verkiezingen voor Senàtoren, Federalê Deputaten . eni·Deputa:,ten voor de Staatsregering, ofwel voor de Wetgevende Ver gaderingen van de verschillende Staten. ·. Wanneer:!men. zou afgaan op het beeld, dat men in 1 t bui tenland van / : Brazili~ heeft, had. men mogen vervvachten, ·a.at er zo orige\"?~r een : 95 %/ van de stemmen op de rege ringspartij zou zijn uitgebracht. In landen, waar eoht een ·strenge militaire dictatuur heerst, of zo a ls wel gezegd word t: waar een militair . schrikbewind.a1in de macht is, I heeft men of _slechts · een ·. erkend.e partij, waar op gestema mag worden, of wel er bes taan anéLere : :partij en naast~ maar onder een zo zware c óntrole en druk, dat ds; kiezer~ ,l t hart niet hebben, hun stem op de oppösi'tie / uit te brengen. Hoe was dit· nu in Bra zilië? Wi·j r: a llen hebben de stemmJ.ng in Parana / meegemaakt, . we h ebben de c andida ten van bei de zijden kunnen' ~ horen over : d~
radio :en de televisie~ kunneD zien op televi è i~ ·i ert ook bij ·a.e 'ge }?.rachte : bezoeken i' in den lijve". We hebben hun schriftell.jk:'e propaganda kunnen lezen en niemand van ons heeft ook maar iets gemerkt van "àrUk"; 0 dib ~ op de kiezers z~x wordéfi üitg~o efend ~p de r~geririgèpartij ie st~mI
.
.,
m'é n. ·Ieder stemde op zijn beurt in ' het vol~Omen geiSEÜeerde stemhokje op de Cf.ndidatên die hij zelf : ' t : b'e ste vond. En ' t 'resultaat? , Over 'de S taat -Parariá ' als .:geheei . eèn. flinke overwin.::. J_ •' .· • • •
ning voOr de ARENA;-. hoewe l in verschillende streken, ook in Pontá Grossa bijvoorbeeld.., erikele carididatèn van de opp o s itie meer - sterrm1en ~ kregen dan- hun collegas van de regeringspa rtij. José Richa en furico Rosas .· / · (lid van de Cooperativa Batavo) wisten beid en io Pohta Grossá ' t lee~ wènaandeel van destemmen i n de wa cht te s lepen~ Voor.Para:riá stonden I t v{ès; çandid.aten vah de Ar ena op de· lijs-t voor Senatçr , eri· één van , de ' · j M;·D.B. Beide c and.ida t en van de Arena ~ werden ' · gekozen. Dat er veel stem men blanco of van onwaarde bleken te zijn, was gedeeltelijk een gevolg
- 2 van ' t fe it dat er 2 stemmeN op _een Sena tor moestel) worden u itgebracht, wa t blijkba~r voor velen m o e il~jk t e beg rij pen was . ' t Was dan ook een
n i euwi g hE?id. Vel en stemden dus s l echts op 1 senator 1 hetzij, omdat ze I meenden , daarmee aan de e i s en te hebb en vo ldaan , ofwel, omda t · er maar I 1 candidaa t van ,de. oppo s itie was,~ en meri niei:; 1 stem op de oppositie en 1 op een regeringscandidaa t wi ·ld e u i tb r engen . Al di e stemmen go l den dus voor 1 ~~l d i ge en 1 blanco stem . Ve r der moest men vo or één cand:i,.daat vobr De:pu t ad o Faderal en één I voop Deputado Estadua l u i tbrcmg--en . Om ' t gemakkaliij k te maken mo cht men
of
of de v oornaam ' de volledige naam van de g'e wens te c andidaat o:pschri_j_ ven, ofwel a lleo.n di ens lij s tnumme.r neerzet ten, of , all ~en opgeven op I welke :pa rtij men wilde s t emmen , dus ofARENA, of M .D~ B-. Ondanks a l-die mogelijkheden kwamen ' er . toch, veel vergissingen voor. ... Er zijn ons gevall en bekend van jonge l u i met Mi dde lbare opleiding' I die de naam van de c. and i. daat voor' De:putado Federal neers chreven în •t I . . hokje v oor De:putad.o.Estadual en omgekeerd . Geen wonde r, dat . ean gr oot I deel van de kiezere, di e _ ~e lfs ~een volledig l ager onderwijs genoten er r· ook niet uitkwamen. .
\
.
.
.
.
.
,-
-.
Over · 't geheel kwam. de regerings:parti'f echter go~d uit de bus • . Vo lgen~ vet~a~hti~g ·werden in de Sta~t Guanabar a . drie Senatoren van de o pp os iti e gekozen . Van deze g old a ll een 1 t aan tal s t emmen op eigen / .
l
,
• . ~--
.
'
.
naam' . zodat er 3 ÖJ:lpOs ànte n we rden gekozen ' t.erwijl bij . I / een ev enrèd:fge V $ rtege~woordi g i ng er 2 van de M.D. B. en 1 van de Ar ena zou zijn gekozen . In ' de Staat sao
Pa~lo
I I
was da t een echt e_n$k aan nek_race, Van de 4
c a ndida t en, 2 van de Arena en 2 van de M.D. ;s . werd van elk e :partij er één· gekozen; met een onde rli ng vers c hi l . van . sle chts ee n }?aar d~izend . / stémmel)' waa rbij de ö:pp os i ti e 1 t er i ets 'beter afbrac ht _dan de . r egeri ng,ê_ ;
!
'
•
. .. ; -_ :
dver t hel e land echt er was de g tot e ~ i nst voor de regeringspartij. De steden , vooral d€;3 g rot e s tod en 15aven over .' t a l gemeen een i ,ets bet €;3 r resul taat voor d~ ·M.D.B. maar 1 t binnenland gaf voorkeur aan de Aren~.-· Hoewel de moeilijkheden , di e 'd e .ki ezer i n ' t binnenla nd ru o €;3t ov,e r winnen .om zijn ·~tem uit te brengen , veel g roter zijn, da n b _. v . in een / l~nd a l s Nede rland., ge zi en de g rote a f s t anden 1 de v aak n og s l e chte w.e gen en . verb i rtclingen, was toch het aantal absenten n i et buitensporig / 1 hoog, zeker niet i n verh01.}.d i ng tot t aan t a l afwez i ge n bij de l aatst e / . v erki ez ingen in Nederland . Al deze fouten, . de v ri 'j e :p ro:p agand~ , . waar in vaak ha rd e noten gekraakt werden, de u itslag ," di e ~an stre ek tot streek méér wi sseld e__met de :persoonlijk e inv loed van ' de c ~ndi daten , dan me t de partij' waartoe ze l:le 1
.
..
.
~
I
·. . .
. --~ -
...
. .
- 3 hoorden, dit alles toonde we l heel duidelijk aan , hoe vertrokken het . / beeld is, da t men in ~ 1 t ' buit enland ov e~ Braz ili~ heeft • . Waars chijnlijk zullen, echter ook deze; · verkiezingsresul ta ten weinig
j
aan dat beeld v er ande r en. ' t Braz iliaans spreekwoorQ. zeg t: " de ergste/ dove is hij, dieni ot~o r ?n wil". Wij zouden zegg en: Men is irr Nederl and "Oost-Indi s ch 11 doof 1 op gevaar e.f, da t men daa rin we er ec;n zekere discriminatie zoekto In bijn·a ·all e Staten beschikt d e rege ringspartij nu dus over d e meeE_. de r})e:i..d? . behà lve dan in Guanabar a , waar de S taatsregering overwegen~/ NI .D . B. is gebleven. Toch k a n - ni emç,nd ze ggo n, dat de Staat Guanaoara bij a ndere Staten wordt a chterges teld. Geheel tevr eden is . ~resident Nle dici.echter ni e t m~t de resul taten;· van deze verkiezingen. Hij had gehoopt, dat er e en behoorlijke vernieu wing over de gehele lijn zou plaatsvinden, terwijl in :feite 1 t overgr~ te dee l van de gek ozenen tot de ottd e garde ":po]_i tiet" behoort? waarvan een d ee l i n zek ere n zin een "be l ast 11 ye:çlc;den he e-f t. Dat beho ef t geen/ · e rnsti ge dingen te betekenen, zo a l s b.v. co_rru:pti e , maar kan inhouden; . da t :p olitici, di e l ange j a r e'n binnen een bepaalde structuur werkten,/ aan di e sf e er zo gew·end kunnen z fjn, da t zij zich moeilijk aanpassen / bij een meer dynam isch e stru:ctuü r, di e er. op g ericht is, het Iam'I zo / snel mogelijk om te vorm en u it het huidige :stadium·, waarna h e t gedeelt e lijk behoorlijk ·on:twi kke l d en voorui tstr evend e.n gedeelt elijk ook / nog ontwikk elingsgebied is (vol v a n :problemen v an zodanigen aa rd, dat die a lleen m.et de _uiterste i nspanningvan hee l het vo lk èn me t rechtvaardiger internationa ,...l e r egelingc;n o:p g ebied van handel en economie/ zijn op t e los sen) , tot eehland, dat een we lvaa rd~pe il b ereikt waa r aa n geheei het volk d eel ka n hebb en. De resul ta t eh Vah de. volks telling worden z o l a ngzamer hand bekend, / en bracht·en tal, van·' v~rrass ingen , · a:î e>wel · daaraa'n te vvij t~n · zïjn, dat i
.
.
•
..
i
de stät;Lstieken s ihds -1 960 · ui tgingeh van een bevolkingstoename per / j aar, i n pe rcentage gelijk aa:h de t6:e11ame ge dur ende de j a r en. 1 950- 1960. Nu blijkt,-~ ;dat die - bevo1kingHtoe'nam8;wat , fs afgerem·d. Het totaa l / voor :Srazili~. 9 dat., ges chat we ra. o:p ±·9;3.·ooo,ooo blijkt bij die scha ttingen te zijn a chtergeblev en en bereikte nog g~en · 85~000,000, waar / men op g ron d van de voorlb:pige c~jfG~s aa nn eem t. De bevolking van Pa r aná blijkt i n d e buurt van d e 6.650.000 te lig ge n , waardoor de-z e op d"e derde of v i erde :pl aats kom~ in de rij van S t~o ten. De str:i. j d om dez e :pl aa t sen word t eev6 érd met Ri o Grande äo Sul,/ da t ook ± 6.650.000 inwoners telt. Bi nnen Paraná waren er ook he el . wa t •verrassingen . Curitib a zou v olgens de sta tistieken ± 800.000 'i nwo n ers moeten hebben, maar de volks -
·- 4 telling heeft aangetoond 1 dat,men eerst de 650 • 000 ·nog moet halen . Pon ta Grossa meende, op ruim 170. OQO il;woners te kunnên bogen, maar de . .L volkstelling hield het op ~ 130.000.
/
Londrina groèidci ' zeer snel en ovórschreed de 220.000. Een ni euwe s .:c:r:1d ; in ~ - t Noo:çd-Westen 9 Um1.,1.arama,- d i e i n 1 950 nog niet bestond 9 heeft _nu a l rui m 100. 000' inwoners, · ' ·· ·· Ons oude Castro 9 dat volgens de ge9 chatte cijfers de 5Q . OOO zou moe tev_ overschrijden 9 zal · nu eerst de 40c000 moeten passerèno '·somndge steÇten t-ellen ( door migratie) zelfs mi nder inwoners dan ze i n 1 960 hadden. Andere streken 9 en h i er mogen we we l speciaa l ! t geb i ed noemen { waar . .. de Zend i ng van onze kerken met de PrGsbyte ri anen samenwerkt , gevçm / . . . . door sterke-migratie van , buiten : onvoorstelbaq,r ho ge groeicij fers . ' Uit een st~die van :Dr'." A.· El fes noemen we : Totaal aantal bewoners van de streek tussen Gua:Lra (Rio P i quiri) en in •t Zuiden de Rio S~o Franc i sco (daa:çmee,wordt niet onze Franci s oo / bedoeld naar . wij v ernamen) in 1950g 1:)_~000. Dez e'l fd e str~ek te l de i n 1 970 ~ 45 ~ 000 1J'e~one~_§_ • . ,. . . . . . + .· · De gemeentes~ Santa Helena, To l ed o( -· 3/4), Mare c hal Rondcri en Pal otina werden in·hoofdzaak bezdt door mi granten u it de Zui delijkste St~
ten~ 76 % afstammel i ng~n van Duitsers en :i: tali anen 7 t:\eestal met eni g / kap it~a l gekomen ~ die - de gronden konden kopenf terwijl de gemeenten / Guaîra ,· Terra Rocha d 1 oes te~ Ass :Lo Chateaubri and 1 Nova Aurora ? Formo.s a: ' dçoeste in ±.l/4 v a n Toledo mi grEmton trokken uit 1 t noord-Oosten,
orr
verder uit S .Paulo? Mi nas Gora i s Gn Esp:lri to Santo 1 mi granten die / v6~r~ ~~ grootste gedeel t~ - zonder Wi ddel en of.met heel we inig ~czit /' aankwamen en de gronQ.en als . "posseiros " in bezi t kondennemen o · Men .z(n.i ~o z.oggcn ~ da t is nu a.e ware Reform a Agrár i a . I n 20 jaar / tijd we.; d daa:ç· dus lapd verworven~ 1 t. zij gekocht o f :uaar de regels / '·-.
.
.
.. van de . w,e i;? di e d i t toestond~ nbe~ et'' on op di e . mani er eig endoma In de eeret? streek zijn nu 23 .2 00 ~edrijvG~ , waarvan± 50 %klei ner da,n 20 h. a . In,dç:,-b,yeede str~ek 28.800 bedrijven, waarvan b ijna / 80 .% k l einer ~dn 20 hca. De 50 % kle i nere. _b edrijven in streek I bez.it l7y6% van de,g:ç ond en , verder 45 %nog eens 46 % van de gronden en 7 , 6% (~oven 50~~. a .)b ez i t ' ' ifUim 36 % van het totaa=r" areaal. Gem i Q.deld bedrijf. i 24 7 5 h . a . in streek II bezit 86 ·~ (klei nere bedrij~en) 57 , 8 %van.het totaal a;eaaJ. , 1 9 , 8% bez i t , 36 %. en 1~2% (boven 50 h . ao) bez.it 6 , 2% van het _tota~ lD
Ge~~~deld bedr~j~:
13,1 h.ao
~
- 5 l S
~
r!Ien ziet~ d. ej:; ~ hier s lechts een k letn percentage " g root-grondbezitters" overgeblevcm.
De gronden zijn over 't a l gemeen b e@oorlijk vruchtbaar • . In streek Ihe eft men nq,as·t mais .en sojateelt als hoofdmiddel van / bestaan de varkensf okkerij. In.streek TI 1 waar de mi granten u it 1 t Noord-Oosten zich }).ebben neer gezet? wordt pr a ctis cb a ll een a an primiti eve l andbouw gedaan . De produ,2_ ·t: en zi jn in hoofdzaak: r ij st~ b onen , mai s, . so,j a , a l g odao .( katoen) .• . De welvaart i n s tre ek r li gt op een iets hog er ni veau , dan- in streek II, waa r in hoofa.zaak me t de. . hak gewe rkt wordt en gee n varkenshouderij/ de land.bouvvproduoten kan ve:t:edel en. Men zou hae, s t verwachten, dat in zo 'n streek-va n een practisch verwer kelijke Reforma Agr ár i a.op vruchtb a re grond de situati e vaJ;J. dê landbouwer en van de pro du."k tie 7 wel bijzonder g oed zou moet en zijn. In de praetijk valt ! t echter nog zwaa r tegen , daar "grond'-' a ll een / . . ' t prob l eem niet oplost. Wegen zijn er wel voldoende, de {nd.ustriaiisatie van de product en begint te kom~n, maar de industrie i s niet irr.de j ha nden van coope:çaties. De boeren hebben er te weinig voçr:}iehting: / Voo r in tçtaa l 2o50 0o000 kop g root en kle i!J-ve e zijn er b.v. sleo}lts 3 /, veea:ttsen. Mond en k l auwzeer en bruc elo se 1;eisteren de varkenshouderijc ~t Gebre~ aan cr edieten 7 aa n·v~kk enni s 7 aa n opvoeding doet zich zwaar / g evoelenG '
-
In zijn ui tgeb r ei de . studie kvvam , Dr. Elfes tot de slotsom, dat de bru t o landb~! .§E·Y.?.e teeltproduotie in beide zones per werker in deze tak ~én van bBdrijf, ~ m i nder is dan de hel ft van het b edrag , dat de onge schoolde arbeider in Braziliê voor z ij n werk ontva ng t i n de vorm va n ' t minimum-lçon 7 en dus veel mi nder dan 1 t bedrag van minimum - loon+ so cia le l as ten" Hi erb.ij m.o e t nog in aa nme rking worden genomen , da t in de cijfers van de berekende bruto productie ook- i s inberekend dat ge deelte "'! ~P.:, ._de produc ten, dat i n eigen ge zin gecon~umeerd wordt , tot zel fs de geitenmelk -~oe.
Voor een deel li g t dit natvurlijk ook aan de l ag e prijzen v.a rr de _ / l andbouw en veet e el tprodukten. Wann eer een wer k er · i n de 'l andboüw . aan bruto :.. pr oductie op eigen / vruchtbare grönd.-nog niet de waa rde van een·:minimumloon kan produceren, zal'men zich mi sschien kunnen~voorstellen, dat er niet zo gauvv sprq,ke / is vn.n gr ote lanél.ei gena ren, die ve el verdienen aan hun. 11 q,rbeid.ers " • De productie methoden v an,ve le grote l andeigenaars zijn n.l. even primi tief als van de k leinea Mi s chien k an men ook begrijpen , waar om vel e kleine l a ndeigenaars naar
- 6 de grot e steden vluchten? en daar in ' f q,vel as gaa n wonen 1 omdat ze op I 't ei gen l a nd er niet va n kunnen komen . Zonder verbetering va:h d-e ihfrastructuur 1 zonder opvoeding , credi~ ten, voorlichting enz kan een Reforma Agrária alleen mee r teleurstelling brengen . 't GrOotste deelva n de bevol:King va n beide zones heeft helemaal I g~en koopkracht en l~eft pr a ctisch geheel a fzijds và n de economische I ontwikkeling van het i and . · De bruto opbrengs t per mankr acht in de <?er$ te zone was in· ' t gehel e jaar 1969 bijna Cr$ 600.- (inl969 .:t Fl 600.-). :Berekend over 196.000/ personen op 1 t plattela nd, waarvan 48 % g eheel in de b edrijvel} werkte 1 b.oven 18 jaar en 32 % voor de helft va n de tijd 0.2-18 j a.~r) • Dus 48 + :.:_ 16 ... 64 % a i de tijd aan he t werk gaf . In Zone NQ'2 , bedroeg i n dat z~üf de j aa r de Jqruto opbrengs t per mal) kra cht over lt gehele j~ar ~$ 490.- .( of Fl 490 .- ) berekend over / + - 1 96 .0QO personen öp 1 t pl a tteland. 1 t Minimum sala ris bedro eg in 1969 met so cia le l a sten minstens Cr$ 2 ÓOO ~r· En dan denken mensen i n -! -Europa~ da t de bewoners va n de f av elas met ·. , ·. een"Reforma Agrari a'' ge ho::)_p en zouden _z ijn, wanneer z e daarbij maar een stukje eigen g r ond kregen . Dat waan-idee z i t hen zo hoog, dat ze dat schone i deaa l eventueel I met een gewelqdadi ge r ev olutie berèikt will en zien. Nu will en we niet z egge n~ dat in de genoemde $treken geen betere I toekomst voor de l a ndbouw en veeteelt kan li gg en. Daa rvoor echter zal er ,veel k ennisoverdra cht, veel voorlichting , en daa rna veel crediet en vee l organisa tie moe t en komen . Mag daa r aan gewe rkt wo r den a lstubli eft? K.v. d .Meer n
.· :
.
,..
.
o
.
======== ==== ========================== ~=== =====~==================~=~=
VAN
OOST
ÈN
WEST .
In Paki stan vond de r amp van de l aQ.. t$.te ëlec~~nia :plaats. Een orka a n joeg de zee op naa r de kust en honderdduizenden bewoners van de Delta , in 1 t bijzorrdE):r.:' va :t;t de eilanden i n de Delta werd 1 t offer yan -storm en-gol ven. Gnda nks.de I hulp, die varr alle k<::m ten wordt geboden-, wo e<'1t . de honge r er voort, I want de tra ns:po:rtmidd elen 1-):unnen . er nj,.e~ voor zorgen, da t de overleven den tijdi g worden geholp en.
Pakista n
-"""'
- 7 .....
China :_ Rus :band .
De gespannen s ituati e tussen de g r ote· twee in ' t v erre l Oosten schijnt voorlopig te zijn· bijgelegd. China b enoemde weer een am ba ssadeur in Moskou ~
V1etnam
Een l\To'-ord:-A~eri~_aans e _pogipg om een aan tal.g evangene, on der de ro ok van .Hé:moi te 'bevrijden mislukte, daar · de gevan- ' _. ;g'enen n i et m·_e_~:ç in ' t k amp zaten, dat doo r de commandos · zou -
}
._
~
;_
.
._ ,
· ~orden bev~{jd;
Tsra el Egypte
' t ?.es tand· duurt nog voor'j:ï:{ VerdoT is er welnlg verbetering in de s ituatie te beSl':lCUrEm. Egypte weigert, de dicht bi'j / ' t Suez kanaa l geplaatste r aketten te ver wijderen.
W-Duits l and Oos t-Ev.ropa
Nu
1
t verdra-g tuss en-~~W -Dui tsland werd ook een ~.'betere
/ ·
verhouding bereikt tussen W-Duitsland en Polen, waarbij . West- Duitsland orider meer -het huidi g grondgebied van Po~ len beloofd e te respecteren. .
Ds. van den Heuvel. licht s teu:n aan vrijheids bewegingen toe.
.'
.
Het b es luit v a n a.e We r e ldraad van kerken om ~rvrij he i ds b ewegi rigenn in verscl;lillende l anden te steunen werd beöritiseerd d o or Dr. Ba ns Shimme v a n de com missie voor Interchurch Aid. Dr Shi mm e meende , dat die s teuh a lleen gegeven zou mogen woreten aan g ro,epen die zich principieel onthouden~ / va n wapengebrulk:. '.
~.
Ds van den Heuvel, a ls Woordvoe rd er va n de Wer.eldraad antw oord~ tl1' .dat een Afrikaanse vrijheidsbeweging in Ni ge:çi a (Biafra??) miljoenen aan/ steun had ont'v-angen via Jotnt _Chu;rch Aid. Daardoor werd indirect eengewelddadige strijd gesteund . 't Feit, dat dit de kerkerr bij 1 t geve cht van zwart tegen.zwart niet dwars zat, maa r nu in de confronta tis va n zwart, en blank we l~ d_e ed ds. · van den Hi;mvel qen.k en aan een dubbe l e sta ndaa rd. . Wat ds. v. d, Heuve l blijkbaar vergeet, is wel, dat voor de Biafra/ oorlog reeds tienduizenden Biafranen . werden vermoord, zodat. deze onder leiding . v an hun ei gen plaats olijk e leiders s lechts de kans hadd_en, _/ zich te l aten vernietige n of weerstand t e bieden. Ook nog, dat /t-hier een strijd var) Mohammedanen Nigerianen t egen een me rendeels christelijk Biafra betrof. Enfin, men wee t tt nu , "Vr~_ jh e idsbewe~ in gen" ontvangen gel.d, dat :i,.s niet voor gewe l d bestemd~ maä; de besteCii~g word t niet gecon~roleerd. Ook : vrijheidsbewegingen in communistische la~~en komen niet in aan merking die,steun te ontvang en, erstactter ten:minste geen enkele bij het lijstj e .
:
- 8 Rus land kan m:_. ZJ.Jn uitgaven voor revolutionaire en terraris tis che, ' ·. bewegingen in de vrije we·:çeld en de derde wereld dus wel wat beperken. De kerkeri betalQn wel meeo '
.
Is er iemand~ die met.de hand op ' t hart verzekeren kan, dat hij er eerlijkvan overtuigd is, dat een terreurgroep het geld van de kerken in geen geval zal: gebruiken voor bommen~ voor mitrailleurs, voor voorbereidingen om banken te overvallen en te mo0rden 7 of vliegtuigen te sequestreren? Wie garandeerd 1 dat morgen Tupamaros en "activisten" in: :Sraziliê / niet mee mogen de,l en in de milde gaven? Men bewe.ert dan, a.at met diE? enkele honderdduizenden guld,en geen le gor op de qeen te brengen zijn. G'eltil:\:kig niet, maar hoevee.l lVfolotov cocktails en home-made bommen kan men er niet mee produceren en aarrr:· / hoeveel onschuldigen kan dat het leven niet kosten.? K.v.d.Meer. ===================================================================~==
ZOEKLICHT OP :SRAZIJ.1IE. ( zie hoofdartikel.)
================ = =================================================== -_.
ARAPO T+ ~ NIEUNS
o
Om maarrmet het beste nieuws te beginnen: De aanleg van het electri citeitsnet is nu - voltooid en de meeste bedrijven in de kolonie zijn / daar nu op aangeslatent Het vorig jaa r was men al met de aanleg b:egonnen 1 maar aangezien alle goede dingen nu eenmaal, langzaam- schijnen te/ komen 9 moesten we ook nu weer "paciência' 1 hebben. Toen ze dit jaar er weer aan verder werkten en de chef van de technici:Sonfim bleek te heten, kregen we )weer wat hoop en inderd.aad heeft hij het nu tof, Ç)en goed e±nde geooracht. Er is goed materiaal gebruikt.voor het net (o,a, beton nen palen; transformatoren, voorzien van bliksemafleiders etc.). We !-'·· rekenen er op dat de onderhóudskosten de eerste 10 jaren dus ook minimaal zullen zijn" Het stroomverbruik kost niet zoveél ( i Cr$ 0 1 15 per ICW), maar de lijn en ae transformatoren, waarvoor gelukkig zeer geschi~ te leningen werden verkregen; zullen nog af1ietaald.' mó:eten word~m. · Toçh geloven we dat we zo op de duur goedkoper zullen kunnen werken• In ieder geval bespaart het ons veel tijd en ongemak en kan me:p: nu: wisschierr ook tot een,voordeliger en e.f.fioi~ntere öplóss±ng vanhet wat?;t?IJ:t:'O bleom komen.
;·
. De tarweoogst is in volle gangç Wat de gemidde1dè opbrengst van alle tarwe in de kolonie' i~ kurine'r l w;e :a'clis hog niet ~eggen. :Oè o:Pbrengs ten (tot nu toe) vari~ren van 400 kg tot 2o400 kgo per ha. Met een
/
- 9 gem iddelde over het _totaal geoogste vari :m isschien 1~400 kg. :per hq,. De tarwe heeft zich dus wel weer iets herstelt van de droogteperiode, die we gehad hebben, maar de o:p1;>rengsten (vooral die van de IAS 49) lat.e rr I nog wol iets te wensen over. Wa nneer het tot6al gemiddelde echter 1.400 · is "" kg. :per ha. zou zijn het dus nog g oed lonend. ·-
·-
.E;Ialf oktober . is er weer s;en"s tage-groe:p" ?es taand.e uit éérr meisje, / M-e j. Rian J"öbse, aangekomen. We ho:perr dat ze hier niet alleen tijdelijk een :prettige werkkring zal vinden, maar ook zal besluiten om zich hier me ttertiJd definitief te vestigen en zo.. onze kolonie, waar dit laq,tste jaar nogal wat gez innen uit ·vv eg gegaan zijn, zal komen versterken. Het zangkoor van Carq,mbe:( heeft hier .e en uitvoering gegeven . die zeer in de smaak is gevallen •. E:r werd niet a lleen :pracl;ltig ge zongen, maar ook
1--.
werden e:r eni ge blokfluitnummers te .. beste gegeven. Al met al een pretti ge avond . Sportnieuws (zo a ls meestal tot het laas t bewaàrd): De vÇlleybal-elub is weer nieu~v l even ingeb l azen . Dr Laercio is onze trainer. We hopen ,; ,. dat hij het' goed' en geregel d za l doen, zodat er, -net als op de ;gymnas .... tiekclub voor, dames ._ (onder de voörtreffelijl):e leiding van Mevr. Hoeks tra) '' e~n g r~e:p enthousiaste spelers blijft komeri. T, de J. ,salomons. . ~
====~==========================7======================================
- BATAVO - NIEUWS •
--
De t a rweoo gst is bijna klaa r. De opbrengst was dit jaar redelijk. Ie; dereen, a.ie zijn tarwe binnen heç:ft is - vieer hara aan. het werk om zijn 1 '
~.. . . . ._
..
-
-
JJand. klaar t e maken voor de soja • .A:lles b .ij elkaar genomen kunnen we . -1 toCh es;n gezonde steeds g ro e i ende activiteit in de l a ndbduw sector bespeuren. _ Woensdag 11 Nov ember Werd. de j aarlijkse veetentoonstelling gehouden. Eerr goç:d beslag vee en pra chti g weer , maakten deze dag tot een -volledig succes. O:p de :prijs uitr e iking, die 27 Novemberp l aats vond, werd af · scheid genomen van Mej. Loeki Los, di e naar Holland gaat , riadat ze j a ren la~g a ls adm inistratrice de Secçao Po.cuária heeft geleid. Veel waarde rende woorÇ!.en werden tot haar gericht en ·een :passend cadeàu werd haar I · aangeboden. Ook van a.eze :plaats" 'willen ·we "Loeki 11 het a llerb es te tQewç:g ·, sen in Nede rl-a nd , waar zo i!) het huwelijk z a l :treden met de heer N. v.d. Steen; ons a llen wel bekend. ., Weer , t erug in ons mi dden k i'Vam' Jess i e v.d.Meer me t haar m.a'n Wilfred / do Boer. Weer h a rtelijk ,~ elkbm in öns mi dden· .JJeriscm we het . jonge echt .
:paar toe en veel succ es. Hot doet ons 9.:ltij a. Wöer go ed, dá t mensen uit Nederland czich hier in
- 10 ons m ~dd~n v es tig en an daarnee blijk geven, dat ze alle waardeloze propagand~, die in ~e Nederlandse pers tegen B~azili~ wordt gemaakt aan / hun laars lappeno
:Oe verkiezingen in Braziliê zj_jn weer achter de rug. :Oe uitslag hier aan laat geen twijft;::l bestaan, hoe het Braziliaanse volk over zijn huidige regering. -.denkt·~ ' :Oe VQetbal zit in de uis~re. Na een slechte campagne van Batavo en Flam:engo in de tweede competitie-helft werd deze ~fges loten m·et de wedstrijd tussen deze twee, die,/ voor het eerst in de geschiedenis doo . 2. Flamengo met l-0 werd gewonneno Batavo, dat kampioen was. van de eerste com:pet:i- tie helft moet nu met/ Matarazzo spelen om het kampioensdhap van Castro. Zaterdag 28 November werd in Carambe:l de eerste wedstrijd gespeeld, di~ Ol)gelukkigerwijze, / ondanks beter spel door-Batavo met 2-0 werd verloren. :Oe kansen ?P een verlel)ging van het vorig jaar behaalde ., kampioenschap worden dus wel heel k=J_e::j.n •· De tweede wedstrijd in Jaguaria:lva is vastgesteld op 5 Dec emher a.s. H.A.Kooy.
/
'
=================~=~======~===================~============~===========
KLOIVIPEN:DANS OP BIÈRFES TIVAL ÏN Riö> DE JANEIRO. Op 6, 7 en 8 November vond-in Rio de Janeir~ een bie~festival pla~ts, waarvan naast de nationale bierfabrieken-ook Heinakens bier deel nam. / Zoals bekend is hebben deze bierfestivals ,naast reclame voor de . bierl;lro~ werijen ook een.liefdadig doel, in dit gey;al betrof het ·een weeshuis, ··om het Hollandse-cachet van.Heinekens bier wat.te versterken nodigde de Nederlandse ambassadE de klompendan~:ers van Cas trolanda uit . up kosten van de l}.mb~ssade, Qm tijdens het bierf.estival Nederlandse volksdanserr / ~en beste te geven . ~~groep werd gevormd door 5 paren klompendansers, 2 rousikanten en/ een leider. We kwamen Vrijdag 6 november om 10 uu:ç te :çtio aan, en Zondag 8 Novem oer s 1 middags om 5 uur, verlieten we Rio. weer. We werden ondergebracht bij Nedorland~e families.in Rio. Hét heeft/ geen .zin alle deta±J~s te vermelden van ons , programa. Het zou een droge opsomming worden, die niemand interesseert. Wat ons optreden betrÇJftg Zaterdag avond ~ mengden wij ons in kleder . dracht onder het publiek. Het bierfestijn werd, gehouden in het pavilhoen. ~ao Cri.s tóväo, een enorme groç~ ~ebouw. Die avond traden wij tweemaal op, en ik,m(3en niet zonder succes. Er waren ongeveer 25,000 bezoekers op die avondo :Oe Nederlandse stand de~lde souvernier~ uit, klompjes, vlaggetjes en. niet te vergeten narcissene Hollandse Edammerkazen, gemaak t in Carambe:L,
r-
ll gingon vlot van de hand. Heineke 1 s bier was er helaas maar i rr beperkte mate.
r-..
Op Zaterdag ochtend maakten WlJ een rondrit door àe stad Rio, naar/ :Barra . de Tijuca, Vis.ta de, Chineza, Gorcovado, Alto da Boa Vista, Santa/ Marta, Largo do Bbticário. Rio is inderdaad een ~eer moo ie, schilderachtige stad. We brachten drie onverget elijke dagen in Rio door, dank zij de voor-. treffelijke organis~t:ie van het p ro g r amma door de Nederlandse ambas:s~ae , met namo de heren K.W .Kruse (Nederlandse Landbouwat-ti'aché) Bosch err J .• I Dijkman. In een speech; ten huize _van de heer Krus e , waar we v e le malen de -I lunch geb ruikten, onderstreepten de heer Kruae het belang, dat de mensen u it de kolonies zich wat mee r bui ten de kolonies beg even. Langs deze weg danken wij allen die zièh beijverd hebben om orrs deze drie genoegelijke en ple-zierige dagen te.geven, al ook voor de gastvrij_ heid die wij.bij de Nederlandse familie's mochten ondervinden die ons/ onderdak verschaften. Namens de Klompendans~
====== ===========T============== ===================================== Te koop aangeboden: 2 l hou ten s çhuur, ~ak van pannen en stenen vloer - opp ervlakte 200 m Prij$ ~$ 2 .500,00. 2 2 houten rJchuren, ,dak van pa~men en sterien vloer - oppe rvlakte 150 m ieder . Prijs Cr$ 2 ,000t00 elk . '· ' l houten schuur met 2 v t;;rd iepingen el) 2 houten vloeren, dak van pag 2 nen - oppervlal{te 100m Prijs .Cr$ 2 .500,00. 2
1 open schuur, de_k van pannen- oppervlakte 90 m .. Prijs Cy$ 1.000,00. 2 5 open schure11, , dak van pannen - oppervlakte 50 m ieder • Prijs Cr$ 800·,00 ied er .
' 2 4 open $Churen,,van hout, dak van pannen - oppervlakte 80 m ieder.
Prijs l. 0 0 0 , 0 0 • Dit a lles kan a ls één pE,rtij worden verkocht of betreft de betaling, kunnen ·er ook facili tei f.:e·u Te bevragen~ Rua Dolaricio Correia nQ 494 (v;h. c entina, dagelijks van ·ll tot 12 uur en na 1 8 uur,
in gedeelten., ,wa t I -gegev en worden. ·R'Uà Faxinal) Vila V,i me t de heer Alberto.
=======================================-=----==========================
... 12 -
TE KO OP: Grote Radio me t r ad i ol a . Televis i e toestel merk Gene ral Elect~ic Tir i odeur s hang en l eg kast met spi egel Twee deurs ij skas t Wasmachi ne merk Rover Gasfo rnuis me t 2~gas fl essen· Sto fz ui ger en liqui di f ic ado r f.Ypmachin e Oliv ett o Ki nderstoel, Le di kant j e en wi egje J an Ko op s
- Rua Pandi a Cà loge r a s nQ 26 .
======~================================================
Wilt U i ets voor oe FEESTDAGEN kopen KOM T en KIJKT eens bij JAN KOOPS Rua Pandi a Calogeras nQ 26 - Castro . Voo r dames en me i sjes Ha lsketting met hanger, broches, oorb ell en , klein e ba l p ointpennen I q1e t etui tje, centuurs , tassen hoofddo eken 1 zakd oekj es , . gebo r duurd Wal do rff panty ' s J u rk en , blouses, rokken , en truitj es enz. enz . Voo r heren : Boor deknopen en da sspelden, 4 kleuren ba l po i nt penp.en, zakdoeken 1 sokk en , Tergal bro oken 1 overhemden t ergal , en nylon i n div erse kl,eur ep trui en , l er en j a ejes, j a cks me t r~tsluiting i n verschilili ende kleuren Tij dolij k is er 10 %KORTI NG op broeken Far -West ~ Lee en Topeka en chin el as . ~
: ' . ·-
Aanb evel end J a n
I I I
Koops~
======================================================================= Rei zen per s c hi p of vli eg tui g , bi nnen of buitenl and . Conta nt of afbetali ngen, specia l e prij zen. I nlichtingE;n •
Prf, Pi er . V. Langç;nd.yk .• ple. ThJ Óveis Holbra . · Cas tro -Pr , Al f r edo Mi ttelstedt· i n Carambe i.
=======================================================================
~
:SOLETIM -, GCLPL.
,-...,
LATIC:l NI OS Lei te reoebidQ du:çante o, mês de Batavo 1.022,456 kg , (p/d i a C9stro1anda 628~€369 kg ,(p/d i a Arapot:l 356,645 kg,(p/dia P .Grossa . 16 2 ~ 030 kg,(p/d i a Tota1 2 .170.100 kg .(p/di a
outv.'bro . 32 , 982 .: kg,)(Ern 20 , 289 kg ,) (Em 11, 505 ·kg. )( Em 5 , 227 kg,)(Em 70.003 kg ... )(Em
Gordura mé di a . :Sa tavo Castro1anda Arapot::L Pon t a Gros sa Tota1
(Em 1 969 : (Em 1 969 : (Em 1969~ (Em 1 969 : (Em 1969~
. .
3 '638 %, 3;483 %. 3,598 -%. 3 9'829 %. 3 ,601 %·
kg kg kg kg 1969 : 57.5 25 kg 1969 : 1969: 1 969 : 1 969 :
28 ,0 98 19,158 10 , 221 ·. -
p/dia) p/dia) ·· p/dia) :E{dia) p/dia)
3,883 %t) 3,800 %. ) 3,818 %. ) .) 3,844 %. )
ovos Reoebimento durante 0 mes Q: e oütu-b ro. ; 21, 421,6eo kg , Batavo Castro 1anda - . .. J.02L).dQO kg , . . &rapoti__. _. _ . _ _ . _ . __._. . 671,90Q_kg , Tota1 25 .117 , 900 kg. A
..
,.......,
.
-~
FRIGORtFICO Rëëebiili"ëYi""=to durante o mê s de outubro de 1 97 0 . CASTROLANDA BATAVO .. ,P êe ö · · · ,:Pêso Qu9nt ;· .Qu9n t. 40.804,5 Frangos 31.233 33,5 91 . 45.' 95 1 15 2 . 629 Ga1inhas 4. 612? 5 ; Patos · 16 2 94 90 55 20 Per us 4 16,165 .1$6 22 0 . 20, OlO Su:lnos
• r·y
ARAPOT:l Ql}.an t
:Pss·o
. .
2 . 276
2 . 895
23
36
71
5 . 515 809 624
"
1 22 Vi telos :Sovinos 14 Carne iros 5 38 , Coe1hos TOTAL RECEJ3IDÖ -.
26 .· 1 6.
2 ,431 ., 3 . 0.8 8 48 52,4
Fr angos Ga1inhas Patos Perus Sü:lno s ·· Vi te1os :Sovinos Carneiros Coelhos
43
.3
,_
1• 970 Quánto 67;Too 2 . 629 1 68 .4 4'77 191 33 5 38
.
573 3.955 '·
• '" '
Kg ,
·- . ·-... .
89~ 6 5 1
4~'612
,5
' 292 ,20 4 1~75 0
3~ 8 13
·.. 7. 66J 48
' 52'f4' .
....
~ ·,,· --
..... . , .. . .,... .
·.
' 1 ·~ 969
Quant. '- : .·..·. _;
. · cKg.
.6·o·;-r:)5'2 · - ·- ·s3 .-~ 76 6 · · . 3. 095 ': . 22 ...
20 .
4 96 .. . 217 - ' 3 ~ ,· ' ' 14
5. 910
378'
' 96,,5
4 5 ~ 9 01 . :4;348 7 • 77 8 20
..
- 14 LANDBOUW - -NIEUWS. E~"XELE ALGEMENE PLANTENTEELSKUNDIGE ASPECTEN. Op verzoek van een aantal . cursist'eri van de door ·Ds. Hoekstra en onder getekende geo rganiseerde cursus op de IC:EJIJI -school in Castrolanda wordt de ~ijdens die cu~sus door mij ge houden voordracht ovèr algemene planteQ teelt hierbij in artikelvorm weergegeven~ In dit nummer van het Centraal Maandbl~d wordt ~et ~~rste g~deel te van dit arttkel opgenomen, in een ' / volgend nummer zal het vervolg worden opgenomen. Het is ui teraard niet mogelijk om in een tweetal artikelen alle.s . o.· .~ ver de algemene plantenteelt te behandelen9 daa~om zal uit de veelheid van onderwerp en s lechts een greep wo rd en gedaan . '
.:.l... . ...
.·
·.
Groei en ontwikkelinge · Gedurende het _lev.enyan de planten en dus van onze gewass en hebben/ we te maken met een ~~~etal belangrijke aspecten, namelijk met de groei en met de ontwikkeling . Zo~ls uit het volgende zal blijken zijn dit twee zeer verschillende 0 ' zaken, Groei is het toenemen van de hoeveelheid plantaa rdige massa, Zo resul t~ert bijvoorbeeld een ·hoeveelheid t~rwezaad ·van ca • lÖ-0'- kg.· per ha in ca. 2 .000 kg. korrel+ wor·tels +stro. Deze toename van massa vol trekt zich tijdens het plan tenleven , doordat vo edingss toffep_uit ._.Sl.:E2. / grond en uit de lucht worden opgenomen. Ont~Nikkel:i,ng is het doorlopen van verschillende stadiums of ontwik --.---kelingsfasen. Enkele van deze fasen zijn bijvoorbeeld h~t stadium van / kiemplant, van groe i, 'v an 'rijping en ook varr afsterving. Felanrijk in dit verband is het onderscheid tussen de veget~tieve / 0nges l a cht elijke) en a.e . gen eratieve ( =geslachtelijke) fase. Een deel van onze gewassen wordt geteeld me t het doel zoveel moge lijk ve~et~tief mate riaa~ te verkrijgen; bijvoorb eeld gras, batata doce en luzerne~ Een ander deel wordt verbouwd voor de productie van zoveel mogelijk generati ef materi aal; hijvoorbeeld korrelmais, parelgierst, I tarwe en soja. (
6
Het is nu de taak van de pl anten t el er - dat is de boer- om. door middel van veE.§_chillende t eeltmaatregeTen richting t e geven aan de git?oei I . deze gewassen zodanig te 1'. en de ontwikkeling van de gewassen tenein(le . . ~efnvloe~e~dat het· er aan~ t eld~dofi ~ç, ·: g oed mogolijk wordt gediènd. Dit gel dt dus zowel ten aanz i en van de groei als van de ontwikkeling. We moeten daarb ij bedenken dat de gro ei in ~de versch:î,.1lende entwikke lingsfas~n e en ander doel kan . hebben. ..... ' Zo is "de pr oducti e van massa in de ongeslachtelijke fase gericht OP het produceren van blad- en stengelmateriaal (gras, batata doce enz,) :
~
- 15 en in de ges l achtelijke fase is de groe i veel meer ger:i,. cl).t op de pro d.uc tie va n zaden ,, dus op'- korrel vulling (~a i s 1 s 0 ja enz • ) • , . :- r·- - -
.
We zul:l- en i 'n dit bestek weinig aanda cht k:~Lnnen besteden aan de on twikkeling·. We zouden dän_ .t: e ver gaan en de invloe.d . van ,de daglengte en ' .
van de temperatuur op de ontwikkeling moeten behandelen;_ we zoude11 dan moeten ui tleg.g en waarom een l angedagp lant onder omstandigheden van kor te daglengte •i n het ongesl~chtelijke -~tadium 'blijft. We zouden moeten bespreken waarom koudebehoeftige planten de koude.: nodig hebben om het/ gene ratiev.:::; stadium te kunnen bereiken~ ;e n : dU:~ 'tot d~ -: v?rmin.g va'n ' bloeO::. mern -en>-Iater· vá-h v--tuC-ht-en- iè kunn ·e~-- · ko-~en. : ;_ ~~- ' · ......
..
_
In dit verband lijkt }).et vooreerst beilang'r ijker om meêr aandacht aan de groei te schenken. , ·.
De groei.
... . -
/
...
.
De 'g roei van - ~e gewas sen en daarmee dus de prod_u ctie va!l de.z e g~wa~ sen :i,è afhankelijk van de ma t e vyaarin de . verschillende g roeifactoren/ '· \ foor de planten beschibaar.zijn, ~
.
.
·.
Deze; g ro eifa ctoren zijn: yoedingss toffen, wa-ter, sporenelementen, / de , hoeda~igheid ~an .d e grond {v erho~ding ;Lucht/water in de grond), de , hesepikbare 'hoeveelheid licht inJ.').et gev:as r de mate van onkru:i,dconcurrentie, de zuurgraad van de gr ond enz . enz. (Tegenwoordig zelfs ook / ;_-kunstmat~~e groeir egulatoren, zoals_ de CCC, die we momenteel op de t?r wep ro~fv eld eri b epro everr) . .·
-·
.· .
.
I'
.
<•
De groei van de gewassen heeft stee_Q.s het verloop, zoa;Ls cia:t in de . . bijgaande grafiek is weerg~geven, In deze· grafiek w~rdt eenvoudig aan~: - gegeven ~oe h e t opbrengs tv.erloo:p van de gewass <:;m ~s. bij het in ruimere - '1" o:pbrengs t '
I~
! '
!.-
/~ -
d '\-i' - '--
.·-.,
--
- --
. :·· ~ --- · · -
~ ;
--
:._~ ::.i -
.....
-., -·--; -"' -:-- _.,... -- - rI · . -
l
,: _
./ .
\
. I:
_/
.I
,
.
:\. .
I.
...
,i -,
... . ..
! .:
l
.. I
.. I I -
. j
0
x
~:.
,_.
1- '•
3
l
I
j
I
I'
.I
f' .
·i:
~~~~--- __l ____j
'l __ ~-===='"j.....- ~~-------9--
y
7
:2.
ho-~e;iÎleid ...
groeifaêtor
-··
- 16 ma te bes chik'Qaar k omen van hoeve e lheden g ro e ifa ctor. TI:ï. t kan dus allês
-. ·1
zijn wat we hierboven a l~ g;rpeifa ctor hebben aanged.uid. Eenvoudigheid:2_ ha lve zullen we . a l s voorl:teeld de groeifa ctor s tik s t~! nemen, maar u I mag voor stikstof in dit- ve rhaa l a lles invull en wat maa r groeifactor is. Op de h orizonta le' as, van de grafi ek zijn steeds- gelijk e. hoeveelhe
den stikstof aarrgeg$vèn . Nu mo et u eens me t mij l angs de gebogen lijn in dergrafiek lo pen. - -Wij beginnen bij het '>-:punt, dat Wil z eggen dat .daar de ~: plant geen stikstof tot zijn beschikking · he$ft9 de o:pbr engs t ·i s i n dat gevaT
0
en
de 6~brêngstlijn b egiht dus daar. We gaan nu naar rechts en zi en dat bij een.toenemende hoeveelheid I b es chikbare stikstof de o:pbr engs li jn stij g t en stijgt, maar t enslotte eeJ:?- optimuw (hoogste :pun t) rrereikt. Dit i s bij een stikstofg ift .vàn y-
-~
kg_,.,peJ?_ hEl,• Komt er nog meer stikstof b es chikbaar. voor de gewas, da n / blljft ëi'e 'o pbrengst niet op timaa l, ma~r de opbrengs tlijn gaa t zelfs ., j Wf3-~ r-'- dalen 1 In, het_ geval van de s tiks ;tof . k om·t. dit doordat het gewas /, dan. te ge il wordt en gaat l egeren , waa rdoor _de :productie gaa t afn emen . Tn . geval .van andere groeifactorerr gebeurt h e tzelfde 9 de •""prr:rengstlijp gaa t dan na: h et optimum da~len, bijvQorbe eld d oorda t er tev eel water / 0anwezi g i s ; . het gewas V'ers tikt dan.; Of doordat er een te hoge temper§:_ tuur he e rst, waardoor h et gewas verwelkt of zelfs kan verdorr en. De g r .tJ,fi èk l eert ons e c hte r nog veel n;eer . . Gaa t u nog een$ m.e·t me van linJm naar r e chts l angs de h orizonta l e I as van de g r a fiek. We b ekijken nu het effect v an stee ds een zelfde. ho~ veelheid ex tra t er beschikking komende stikstof (of' andere grQeifa ctor), maa r dan nu op verschillende pl aatsen l angs de horizontale as. In het stuk tus sen 0 en ; X zi en we dat ho e verder we naar rechts gaan, -
.. . .
\
dezelfde ho eveelheid $Xtra gegeven s tikstof een stee ds groter eff ect I op de opbrengs t heef t. Eerst . geef t deze s tiktofgift namelijk een op br engstverho g ing van maar geringe omvang (a op de ve rtic a l e as ), ver derop echter een v eE:cl grotere opbrengststij g ing (b op de v •erticale as ). Het geb ied tussen 0 en X noemen we daarom' het geb i ed van de toene mende meeropbre:e:.g:steg. .. Na h e t :pl.jlnt,X, i rr he.t g:ebied tuss en X en Y, wordt het verhaal ge heel anders. Eerst geef t de extr a eebheid stiks tof eérr g ro .t e o:p'trrengs tv e rho g ing ( 0. op de vertic a l e as) , maar l a ter geeft eenz elfd e $Xtra gift een v eel ge ringere opbrengs tverho g ing ( d op de verticale as)'. Het geb i ~d tussen X enT nogmen we b et gel:iiêd__van de afpemen de mee r opbrer.tgs ten,. . --· .
.;. -
:
~- -~-
. ... ·.. !"\ .·:- .,. ' .
~ ...)
! -~-
'
.
r---.
17 - ...
~
We kenn en d it g e.bi e·d no g ·'vvel :V.an ' de s;chOo:Jcbankeni .h i e r geldt name ·lijk de.-vye;t ;Var.J. dEi v erminderende mee ro pb-r engSten ; .. .
·er
bestaät 'evenwel./
ook ee n ge3b i ed w aarin de wet van de toenemende. meéróp15:r.e~ugst.el1. i:el d.t, ...
zoals yre ·hi e r'bov :en hebhen áänge toond.
Tunt Y i n de g r a fi ek goe:Ç t .he·t Dpti muni aan; hier ·vinden we dus de / optimaa l haalba r e.·•productio
nat Wil e Q' h t ér :·n og niet z egg en
&
~a t
we dan
.ook ~-de· hoeveelhe i d y - aan stikstof aan het gew'cis: in6e ten ·geNen . n tt k a n, . u i t eöonomisch c:op2ücht her;i en , evéh goed de hoev ee lheid z . ' zijn/ :Ech 1 - ter zeker: niet de hoev eel heid. z ; want die ó.s ho ger en kos t d.üs triee:r / 2
z1 ~ t envijl d e Qpbr e ngs f bij éen :gi { t v an z. 2 bij . een hoev~elhoid z •· 1
g eld. -dan de boeveel he i d ev en hoo g •i s ~ls
Om '·t e we t en wat· e conomis ch de bes te ho eveelhe id. t e goven stikstof. is, kutmén we ·eenz ~ lfde g r a fi ek maken. La n g s de vertic-. a le as zetten we dan n i et de fys i elçe 1 maar de geldelijke opbrengst uit (du s opbr,engs t x
/
prijs perkg) . Tevens moet i n die g r afi ek de kostenlijn worden uitge_z_et. :
Tn de ee rste g raf.i ek i s het gebied t uss en X e n Y het geb i ed da t in . te c hni :sch opz ich t int erejt san t i s ert daari n mo.e t dan óok wo rd en geWe rkt • .,. : Di t ·geb i ed i s in de tvveed.e: g r afi ek n og eens weergegeven 1 maar nu )'" zijn de ge l de lijk e opbrengsten el). de kos te ri~!>vari de stiks tofg iften I ·i
.
langs ;·· ·de v e rtic ale _as aange g even . ])e ge ldolijke opbr engs ten wo r den u it · : -·· ·
..
.
:...:
.
.
'
. g ebeeld.éJ.opr d ~ g~ 1:m ge n en de kosten doo r de :rec_hto li.~n. He t vers c h il tussen dez e lijnen zouden we p.e t sal dokunnen noemen . Tussen d_(3 snij punten v arr deze he i de lijnE?n lig t het geb ied da t uit e-· ,· cono mi s c h oogpunt hekeken i n ter essan t i s .
.
'
Hot
~imisch.s:_o:pti~
lij non het
g ro ot~t
ligt daa r waa r h o t v e rschil tussen de .fre ia.e
is. ' A gel delijke opbrengst . + • b em es tings kos t en .
·~
.
(I) . (II)
/
11 .
.
/(~.
..
. .....
- . - ..:·
~
~
'
' '1.
I
I \
I
/
.':
/
.- . ~
I ~ I
t ~: ::) I.
j -~ f
)<
Y,
: .
7 hoeveelheid g ro e ifa ctor
~
18 - ..
Het gebied tussen x
1 en Y1 is dus ;het e.conotn isch inter essan t e ~ ge bied (dit is k l ein o:r dan het ,geb i ed tussen <Z:: en Y) en het . economische -o:ptimum lig t . bij :punt P , dit .i s b ij ~en veel l agere :·.hoevéelhe:i,.d groei factor dan het technische optitD;um (:pun t Y) zou .d o en vermoeden. Dit lijkt a ll emé\al . er g t he oretisch. · Als we echter de beschikk:i.,ng ~ouden hebben ov-e·r gegevens van · op - .br engs t en b.i j verschillende .bemes tingsniveau~ me t stiks to.f :i fosf.aatf . lçali, en combina. ties hiervan, dan zoude.n we. n :i. e t :a ll eon >een. beter . fn · . z icht kr~jgerr i n . het op~: reng end ve r:rrrogen van onz e gewass;en; maar zouden we .ook , door me t deze gegevens en met a.·e gegeven prijzen voor meststoffen en :producterr, di,t . lijrrens:pelletje ku:q.:pen uitvoeren en . / daardoor kunnen worden i nge licht om·trent de e_conomische aantrekkeli.jk ,·
,.
I,
.
'
. .
-
heid of Qmi antrekkelijkheid van he t geven vp,n meststoffen aan onze gewassen.
.
/
Daarom :is~}let van groot belang dat we -door middel v1:1n proeven achter de opbr engstlijnen van onze bel angrij kste g~wassen zien te komen (een begin hiermee. is ov eringens r eeds gemaak t). Daarnaast i s het v arr _veel:_ bela,:rg dat de p ro efveldgegevens van on~e :Braziliaanse onde rz·oek-
',
i nstitut e;n voldo ende wo rd enÇlestudeer d , want ook di e kunnen ónsin ho ge mategegevens ve rstrok~e n . .
'
In het volgende ge deei.te ·v an dit· a rtik el zull en enkel e wegen wor ·den aangedui d, waarl ·angs de boer/piantenteler de. opbrengst ~nn de ge,. wassen kan beinvloeden. de , l aY,tdbouwconsulen t, Ir. A. van der s 'ch<:1af
(:========= ===.=========- ==.===== = == ======.==.=.= = ====:===~==.========;;::_:==-~=-~==== I
I
I
')
"WieT' LAZEN VOOR U" . (Ir. ,4, van der q chaai). KOE I N RELATIE TOT MELKMACHINE. (verv olg) • Te chnische eis en melkmaêJlin e . De technische eis en , vyaa:çqa:t;J. een goede melkmachi ne moet·i voldoen / werden behandeld doo r ir. v . d , Ker]!chcif , medewe rk er aan heit Ins ti tuut voor Landbouwtechniek en Rationali sati e . Voor een goede me~gif te door de k o e n oemde inleider ook het bel ang vc.m •goed masserende :tepe:J,houders. . I . ' Op dit punt heeft de werking yan de , pulsatdi. ~ ·: ·d e vo ll e aanda c ht, Er . . zijn div er se pul satiesysternen. He t meest opmerkelijke i s echt er de zuig-rustslag verhouding. IDe verschuiving naar l angere ~uig- en korte -~
.
l
·.
'
:
j
.:
.
'
I
-
re rustslag (vroeger perss l ag genoemd) is v!ij algem~en . D~t r esul t ee rt i n sneller mel'k en , maar stel t vyaarschijnlijk hogere bisen aan/' he.t . goed rrdoorkomen.n van de rusts-l ag . Als ·maximaal toelaatbare ver .
I
~.
,... 19 houding noomdo inl ei de r
3~
1, met 60 pulsaties · per minuut.
Onvo ldoonde c apacit e i -t ya:n dè vacuümpomp ' i s rp.ede oorzaak van vacufun ,.. schommelingen e:rr <zo:u uierortt?teking veroorzaken.- · Fij de melkle i d:Lngerï vraagt de vacuümponrp , ;èx t :ra aandacht.•: Va cu'tlni s chommeli ngen ( -to·ch maar oens gaan afspreken 'wát en wa~r het ' a llemaa l / s chomUJelt) zo-u mi nder go.--ed u i tmelken tot gevo l g ·hebben . Dit kom t voor bij .. z . g. 1 ~·hoge 11 m·e lkleidirrgen. ( Toerr · g i ng hët · s -éi rr vyei even op r -o od, / want de heer :Erandsma heeft dit ni e t gecons _tateerd.Y. Dé''Tage 'me lkl e i di ng kent dit probleem n i et en zou ook beter z ij n voor de kwaliteit / van de melk. (Bedoeld is de cher:p. i s che kwalit eit). Om d e melkgi-ft v an l
r--.
de. .koeien te kunnen vastste ll en, z ij n dive:rse<tnelkm-eter s' verkrijgbaar, veela l ui.t gevoerd als _,_~.g • . doors t r:aoinmeter , De mell): opvang--én -in glaz en conta in€?rs i s bi,j eerr lage molke i ding eerr aanw-i nst . · De stroomsnelhe i d in de mel kle i d i ngen i $ belangrijk i rr verband me t ' de .ee:rder• ge~noemde chemi s che meD-ckwali tei t. De s.rrelheid ' màg niet . . :. .. .
-
.. . '
'
. --
~
..
.
mB er
•·
da n_:: 2 : m p.er - se co rrde bedragen voor melL ,e:çr J_ucht tezamen~ Dit vereist/ ee~ . aang~p as- te di amete r der leidi ng , ,d.w.z. hoe ruimer ·d e l ei ·ding; höe la~:?f .Çte stroomsnelhe i d en Qmgekeerd . :s•i j de reiniging'. is eën grçt è re-. stro omsn~lheid een voordeel. Een compro mis i s dus onve·rtni'j delijk.
Me~
l e i di ngen mo t minimaa l 34 mm d i amet er zijn i rr ons.land yereist. De afvo er der mr;ük uit de melklei ding gebeurt veelvoudig met' een ro
t?rè~_de c ont~ifugaalpom:p . 'Een nadelige .invlo ed hi ervan o:p . de rrelk. i?:. I nie_~ · g.ebleken,
"Toekomstige on t,vvikkèli ngen.!..:... J)e toekom.$ ti ge ontwikkelingGIT b ij het ma chinaal mel kerr werden ing e'IeiQ. Q. oor de heer Rossing, · evenais de heer Kerkhof mede\'Jerk er bij het I.L. R , Al=\-e goed.e ding en i n dri el:!:n; ook - deze s:pr8ker ,m:erkt e o:p dat g o ed / ma~~rende teJ)Q].:houders en :pul sators bij het I. L . R. g rot e belangstel ling geni eton , De hiervoor te v errich ten drukmetingen gaan steeds verd~r , err inl eid.er toonde a l curven 1 d i e opgenomen zijn i rr de s::penen varr z.g. kunstui ers aa ngesloten o:p een melkma chin e . (Of cde. druk die een· I e c hte koe tijdens de me lkafg i fte o:p h et u i erkli er wee f se l uitoeflont I hierbij ook . kunstmati g was opgewek t werd niet yerme ld}. He t ,:verbeteren v an de r ustslag me t hêt oog o:p het vQorko~e~ri \ rán spe$np_ur:itb~s c.hadiging is éèn belarrgr i j k :punt va·n . onderzoek . Het steeds .verder . me eharris eren i''
.
van 'het melk en,moe,t
..
'
.
ge:paa~~d gaan met behoud v a n p roduktievermo gen en I
u i e'rgezondhei d . Togolijk met ve r'Q e t eri ng va,n de me l kmachine mo eten ook de melkplaat . - .·. ........ .
sen aandac ht hebben. Dit bet c;kçmt voor de :praktij k het ve rd er on'tw· -i kke : ..::.'\, : . len van de
d.oo rloo:pmelks tal l en ~
!' .
_
-- 20 Naast de :r:eeds be]):ende .visgraatrilelkstal 'k omt de roterende melkstal in;_ de belangstelling •. I;Iierdoor wör den- de mogelijkheden ·van automa tis ering belang rijk g rot er .. Zodra i rr een dergëlijke stal het p l a tform gaa t draaien, zj,jn _,de mogelijkheden . haast - onuitputt elijk. DE; binnenstappende koeien worden worden; l a;ngs electronische weg liherkend·". ·H et ele c trisch "brei n':' h eef-t de. me lkgift -van de k o e de vç'rige dag· al 'gerio t:e erd en b eloo.rrt haar met,.:.-krachtvoer naar verdiens t e. . Een warme ui erdóuche . ver · ric:pt automatioch ~. ijn werk, waa rna d.e melker, e'err homo ' sapiens, het/ melkstel aanbreng t. Gedur ende de verdere r eis ·h oudt het' br e in ·a.e melk-
I
a f g ift e i n a.e ga ten en s ;telt de aa r d der melk vast. Af wi jk e-na.e melk
w_ord t a u:toma ttsch de ''v e4,.ige kant opge.s tuurd en kan dus de g oede ·melk niet b 13de rven~ Z.odra de koe }'uit" , is, zorgt e-en ltleine ;t'r0bot 11 voor; 'hë·:t: a fnemen van het me lks tel-, waarmee de r e i s ten ei nde is·. Ong elukken me t in- en uitstapneu word en voorkomen door . een ingebOuwd bev eilig ingssys11
te em , dat automatisch i n werking treedt. Alvor'ens het melkstel bij een volgende koe wordt aan geslotçm is a ± t voora f automatisch ngekuista- in een s;poel- en des-i r;tfe etiebad • . Er. zi,jn uitvoeri ngen voor 13 ~ 18, 24 en 40 koeier;t tegelijko De manprestatie kan tot 75 koeien per man ];)er uur hedragpn, Maar ook hierbij worden "onétwikkelde" koei en vereist. ··•·· •
7
Boeietide discussie. Het fo:rum onder l e iding v a n :prOf . :Politiek~ geass isteerd door i:r. / Aneoa, d r. ir. Schi:p:per en de 3 i nl e iders , kreeg vervolgens . v:a~ _ ir. " / ' . ·. Coolman het verzoek met het vraag- en a ntlrvoords:pel t e -beg1.nnen. :Prof. Politi ek moest echter eerst van het hart, -da t _biij~G_ms een Ó:rid erz.o.ek, door z; ij n studenten verricht , .op veel bedrijven nog zeer veel tij(,l best-eed word·t aan~· de melkar be i è: , we lk e hoo gnodi g bekort mo e t worden . De werkmethode P I A2 met machi naal melk en (zoal s bekend door de heer ~oli-tiek geïntroëiuceerd he ef t in Limburg ·a.e meeste nav olg ing gevonden, ·;· I Friesland heeft op di t.pun t mi nder ver :t rouwen gehad. in zijn 11 zoon'.' . · Ook in Noord - Holland en Utrecht wor dt nog veel · nagèmo lk eri met· de hctnd. De vrag en waren zö~ls gebruik elijk gev~ r~é erd maaf · g o ~ d ~fges t emd I op de bel;làndeld e stof. Het spel was '~ tot het ei nde boeiend iri een :pr~tti .
'·'
ge sfèer. r: :' ·; Enk e l ~ f'vhaamèntele vragen. oud-:próf . ·:Riem er wilde weten wa t het bes te is~ hand- of ma ch±naa:t- I narnelken ' en muz i ek in de me~ks tàl g~'ris t i g i s yo;,r de melkafgift e. ,I
·o,f
Ogenschijnlijk erg onschuldige ' vragen, máar :Prof, Politi ekrook lorJ.~· Hij h eef t z e l f machinaal narnelken geïntroduceerd , de heer Brandsma had duidelijk gezegd dat. h(3.ndna melk en toch zo 1 n beste :pri kkel i s tot melka f gifte, maa r .ks,;n .·a.it al~ a l gemene r egel ni ~ t gebruik çm · ~n i n :de "toe-
.
komst ", van de heer Ross i ng i s voor be i dé gë en :plaats. De h ee r
/
r---.
- 21 ..
.
Brandsma mo c ht · h e t 'antwoord geven . nat kon nic;;t beknopt in een paar I zinnen en }?.et· werd dus 'w1~er een klein verhaal . Maa r professoren moeten klare wij n . Het werd:"go~d voork ie te len~ dan is ·naki etelen niet mee r I nodi g 11 , Ook de muzi ekv raag moe t daartoe ge r- (1l~en... &,······worden ,:. zooat hier I toch meer diei>gang in bleek C'te _zitten dan aanvankelijk leek. Een man uit de prakti j k, d i :e reo:ds 5 j,aa r lang tweemaal daags 90 / koeicin moet melken in een 8 -sta nds v is graat mc;;lkstal, kwam er rond voor u it, daar nu langzaam stapelgek van te worden . Hij wou grpag weten hoe de heer Ross i ng het klaar wil spelen om 10 tot 1 2 melk,stellen te bed.ie nen , zoal s door hem mogelij k we rd gea cht, zonder . aan' geestelijk e be.l as . ;· ti.ng ten onder te gaan . Het.. leek moeilijk te overbruggen, m~ar ·eett bom . -pü ter is r ~eds bezig met b ehulp van e,err s i ml,llati e-programma de moe ili,;i_ k e pu'nt en ,in het arbeidsproces op te sporen. naarb ij zal 'ook de k oe me t ...... ··-- ··-
.
- ·
.
-
.
.....
· ~
. ' --
.
• . ....
.
:
;
'
~
.
-
-
de me chanisati e mee moeten gro e ien~ I n het slotwoord yan voorzitter, ir. Coolman, kwam dit ook no g eens dui delij k naar voren ~ We t ens c hap en praktij k zullen moeten voortgaan/ Ol}J ,
de inges l agen weg 9 het v inden van de .. juis te ko.e m.e t. haar. mel kmabhi -
ne . Een -dankbaa r appl aus b ewees dq, t de aanwez igen hië-nnee volled i g i n'stemden , uw v er s l agg ever i nc lui s . K • . s·. Loerid.ers. ·•
====================================================================== WI J LAZEN VOOR U 11 • (Ir . van der Schaaf) .
n
KO,RTE WENKEN .
])e kans op het optrede~ van u i erontstekingen kan betekenend worden v e rkl e.i nd d oo.r het ,regemati g ontsmetten van de spenen van elke koe dir -ec t na he:t melk en·. . Bij gebr:uik va n een h i ervoor geschtkt midC~l word t \. teven.s _bereikt dat de hui d van de tepel soepel blijft, hetgeen ook de we .e rs,tand. tegen :{~~ecties ten g oede kom.t en het. gebruik van· spe.nenzalf . ,··: ·. . '
.:
-- -
..
·.
~
' .
. ..,.
.
.
.
:
.·
.
.
-:--met d_,e da0r0an verbonden hygiê:ci sche bezvvaren - i n het a l gemeen oveE_. bodi g ~aakt . Bij . de zo"even bedoelde proeven zijn verschillende vloei•
.
-
•
'. •
~•
·:
•. •
•
•. .
·' ··
;
•
• .
11'
• .
'·
• .. .
'
.
stoffen gebrui kt , v;aarvan een a an t a l aan. .de eisene voldoet . Zo _oleek i n Noo r d-Brabap-f b :Ljv • . een mengsel van 800 ml w,ater, . 200 ml g lyceri ne en 5 · gr 'chloram ine gped. brui kbaar te zi j n , terwijl het bovend.ien goedkoop '
.
...
'
.
.
..
.
l ' 'f
is. Het ontsmetten van de spener: ~an op twee manieren geQ.aan wo:JJd en en v\te l d.oor besprooi en (spray. en ) of door dompelen (dippen) . Besproeie"n / . heeft het voordeel dat steeds vorse ontsmettings vloeistof op de speen }{omt. Wel moet men er vooral op toez i en ciat men name de top van d~ t: / .
speen wordt ontsm et9 bij dompelen is di t vanzelf het geval, maar h i er-
- 22 -
bij moet de vloeistof regelmati g ververst worden -. Spuit of beker en I vloeistof kan de veehouder in het algemeen -weJ..z-..-betrekken van de zuivel fabriek. ,..
..
·De bevruchtingsresul tÇJ. ten van het rundvee kunnen worden verb etel>éi" I door de tochlighèid direct te , onderkermen én de tochtige koeien op een rustige plaats vast te zetten. Het is gebleken dat zeker dit laatste / erg b elangrijk·_-is ·9 -- het vastzetten van de koe aan het hek err het ins emi neren op die plaq:,ts geeft sleèhtere resultaten dan wanneer de koe op/ stal -Wo•rdt gezet . In Amerika ''heeft' rben een melkmachine ontwikkeld die au toma tisch en
vob~lk~ te~$lhouder
afzonderlijk het vacuüm r~~el t aan de hand yan) de melkstroom~ Het "1:üindmelken" · is hierdoor volkomen uitgesloten. Hoe . wel dit zonder meer ~en gunstige uitwerking heeft op het aantal masti.
,.
'
tisgevallen, b:lijkt d$ machine geen· inv~qed _te hehben op a.e melk:produk tie en -het vetgehalte.· __Bij het toenemen van de een}).eden dient men meer nadruk te,leggen op de :preventieve diergeneeskuna.e. Het "Qedrijfsbeleid dient ofta. gericht te zijn op het voorkomen van -ziekten. Vandaar dat men he.t standpunt I moet verla ten dat een dierenart$ alle~n die;nt te worden. gel'laald wanneer er ziekte of_moeilijkheden zijn. uit " De Boerderij". ====================:.================~====·============================
"WIJ- LAZEN VOOR U".
(Ir. van d·er Schaaf).
ANDERE INZICHTEN- I N DE BJC!GENOPFOK. _ - Rond de verzorging en de voeding van de jon g ~ biggen zijn deinzich ten de r~atste jaren nogai.gewij~igd~ De nieuw.e inzi,ch-t;en, hebberr er I voor een belangrijk deel toe bijgedragen om de. sterfte onder Çle biggen te verminder-ën en tegelijkertijd de groeisnelheid te verhogen. Een ver andering d.ie de ~aatste jaren in de belangstelling staa.t -betreft de / wa tervoorzienillng, Uit verschillende onderzoekingen is ko-men' vast te I '
- ·:
~· :
.
.
.
.
.
· ;-"
staan dat het aanb:eveling _verdient d~ jonge biggen reehs in de ee~ste levensweek de b:eschikking ' te geven over schoon eb' fris á~inkwater, Va~ .. . af de eerste-- levensweek va n de biggen stijgt de vochtbehoefte bijzonder .
-·
.
.
:.
·.
.
.
.
-
snel~
waardoor het mogelijk wo rdt dat de zeug niet aand.e vraag kan. vol_ doen, He't'·is daarom noodzakelijk de vochtvoorzi:ening vaii __de biggen vei
ligt$ stellen door ze permanent_ te l aten beschikken over g oed . àrinkwaiier,
- 23 :Bloedarmoede voo r kome n.
·-- -- - - -- ·- -- ------ ·-..
De moe dermelk van de zm;tg .bev a t te we ini g ijz er om de bi ggen in een goede,ge z ondhei d_ ..t e h oude n. Daarent ege n beva t het we l vold o en de v e t e rr ' eiwi t. He t te lage :percc:mtage ij zer .l{ap. :çeeds enk el e dage n,na d e gebooE_ te to t uitdr ukki ng komen . i n b lo eda rm o ede ~ :Bloe da r mo e d e kanrl, wa nneer er n i et spoedig wordt :i,. ngegr e:pen 7 de groe i van de b i ggËm r emmen eir de k a ns .. op zi ek te v ergr oten,. ,D~ g evo l gen z ijn nam elijk e e.n v er min'd eri ng van de weerstand waardoor Oca 9 di arree , long - en and.e r @ ~ afw ij k i nge n kunn en ont .
-
.
.. .. .'
l
:
s t aano Zowe l d it als de traaghe i d en de v ermin d erde zo g o:pnam e , all e
voortkomen d. u i t de bloedar mpede ? hepb en een g r oe i vertr agi ng tot gévolg .
~
Hi e r u i t blij kt reeds dat h et v o or komen van b l oe da r mooc:.e van he t all er gro o ts -t e b el ang :i,.s om ecm zo goed. mogelij k r end ement uit d e v a rkens fo:K kerij te b ehal en • . Wa t kan men h i e::.:"t egen d o en? In de eer s t e :pl aa t s mo e t dan wor'd on g e steld da t het o:ptred..en van b l oedarm o ede in ve r band '9 t aa t mè t de t em:po :i:a tuur
en wo r d t gos ti ml:l.l e er d do or l age t emp er a tur en . Daarom tr eft men / bloed.armoede voo r al i n de wi nter aan . ~e -~e~s t do eltr eff end e bestrij . . .. ,. di ngsme tho de bes t aa t uit h e t t o edi en en v a r) ij ze r vi a ee n inj e ctie of / doo r het s,meren van ij zer p0s t a op de to ng . He t i s dui delijk da t de l a ait_ s t .e me t h od.e -h et go edkoo:psrte in omdat dit . do or d e vark ~nshou de r z eÎf kan .. . W()r den gedaan ~ i n tegens t elling t ot d e ;Ljzeri rr j e cti es . Er zijn nog mt,;e r mafi,·i.;r egel en waar do or men he t ,optreden van blo ed.arm o ede kan vo orkomen . / Zo k an men de l:Si ggen enkele . dagen na de geboQr t e co m po s t~ a a r de , g r a s zoden of slootbagge r ter bes c h i kki ng stell en. Hi e r do or ber e i k t men h e tze lfde a ls wann eer men d e bi gg en ee n we i de -uitloop g e eft waar z e kunnen vvroeten en hun ij zervoo r z i eni ng _ve ilig stell en . He t nas t rev en van ob'rr goede s t al tempe r a tuu r is n i e t-tall e en v a n b elang - I ' ''
.
;
t
<
,_.
•
.
-
-
.
_ ·:
•
: .__;i
-
-
•
·· .
·-
··-
-
-.
:_
.
. .
•
•
--~ -
ter voo r komi .ng v El-n bioedB;r meçde maa r di en t even z ee r om- ve rkl eum ing va~ de j onge dieren t e \Too r k omen . Het geb r u i k van ver war mingslampen maakt / het eenvoudi g aan hot bovengestel de t e vo l d.oen , ;maa r hi e r a cht er schui len tevens' gevaren. I rr de e·e,r s t e pl aats l{an het ondesku ndi g o:f . onzorg .
..
vul dj_ g ophangen v an vorwar mingslampe n b r a nd tot gevo l g h epben. Het aant al
boerderijbr anden di e i n d.e varl{enss c huur begi nnen spreken h i er dui-
de lij ke t aa l o Ee n a n der gev aa r onts t aa t wanneer men t e l a ng v a n d e veE_ y;zarm i ngs l am:pen gebrv.i~ maakt .en men de biggen vo r wont , Al s c onclus i e / kan men dus s t e l len ~àt :Y ~ :rwa:rnüng~ lam:pon h e t lev en v an ve el bigg en kug nen r edden 7: t~e.a r daa:r entogQ_J;l ook m in~er p r e tti ge gevolgen k a n h ebb on / ).
bij v orl{eerd gebrui k o
__
'
,,
Vi rusdi arreeo Eerr van de meest c a t as t rofal e z i ek t eri di e ond e r jonge bi ggen kunn en .__~
- 24 -
voorkomen is ongetwijfeld virusdiarree. Wannèer deze ziel}:te uitbreekt .1 sterven in het alge~een alle biggen°beneden ~6n week oud. Virusdiaree, ook wel TGE genoemd, kenmerkt zich door lYraken en een witgele diarree,/ J)·eze diarree heeft een sterke vochtonttrekking tot gevols waarÇ!.qor de I zieke dieren permanent dorstig zijn en a+ maar blijven drinken. :De jonge biggen sterven meestal hijzonder snel. Oudere biggen hebben tegen de -. se ziekt~ meer wee rstand, wat tot gevo l g heeft dat e~n groot percentage herstelt. De herstelde b:Î.ggen zullen echter nog lange tijd minder snel groeien. Wij zien Q.us3 dat virusdiarree een enorme schadepost kan betekenen op fokb~drijven. Wanneer de ziekte eenmaal optreedt is er weinig tegen te doen. Daa:çom is het van groot belang om virusdiarree buiten het bedrijf te houden •. He-t aankopen van fokmateriaaT van een and~r bedrijf is erg f gevaarlijk~ ook al zijn de betreffende dieren gezond . Wanneer oudere / dieren namelijk besmet worden en later herstellen, zullen z/e tot onge veer twee rp.aanden . na· het hers tel :nog smetstof ui'tschei.den via de urine en de mest. Deze smetstof is_bijzonèler kwaadaardig en kan de and~re op het bedrijf aanwezige dieren zowel direct a ls indirect besmetten. net / a':fzonderen van het aangeko chte'm ate3r~aal is dus beslist niet voldoende omdat via de schoeisel, de kleding, stalgereedschap, maar ook door rat, ten,en muizen de . b~smetiin~ kan worden overgebracht naar de andere stal len: Vrachtwagens van ,de ,meelhandelaar en biggenwagens zijn wat dit betreft ook erg gevaarlijk. ~·
''
-:·
'
'
.
..
.
'
.
rtnmtmi tei t. Wanneer het gehele bedrijf ernstig besmet is ·~an men het beste d~ I produktie een maar_;§. stopzetten en het gehele bedrijf grondig schoopmakep en ontsmetten. Zeugen waarvan · de biggçm door virusdiarree zijn ge:: -, storven, kan men rusti g weer laten dekken. Ook de zeug heeft de ziekte doorgemaakt e.n heeft antistoffen kunnen opbouwen die de volgeJ)de toom / biggen ten goede kunnen komen tn de strijd tegen virusdiarree. uit "De Boerderij 11
•
==~~==~====~~=~========================================================
KORTE WE:f\!1\:EN. Wees voorzichtig met ~lektrische aans luitingen, stekkers en snoeren. ----·-· - - - Maar al te vaak gel:;lruikt men ondeugdelijk materiaal of snoeren met een versleten isolatie . Denkaan de veiligheid op uw bedrijf en ruim d~rge lijke levensgevae"rli jke spullen onmiddeli jk op voor het te laa:t is~ Goed melken is alleen mogelijk wanJ)eer alle belangri'jke onderdelen van de installatie in goede staat zijn. De meest voorkomende afwijkingen
/\
- 25 zijng geringe Qél,_:paci tei t van., de pomp, e?rr njret goed. afgestelde of ond.eUf2 _
·aelij~~ regulateu~ ~n ~en - verstopt~ ~eid.ing ~ . Ve~er§__!~jdig
de ;olie van uw· !~· Het tijdstip waarop vervest / moet word:çm , vvo;rdt: niet a lleeen bepaald door het aartt a l d raaitir on maar -/ ook d9or ·de tijd di,e is: vers treken s·inds . de laa tst e verYersing. Wanneer in ceen bepaalde- pqriode we ini g met de trekkor viord.t gewerkt dient u: · ae olie 'dus desondan.ks regelmatig te verversen. Het olie- en brandstoffilter v an de, trekke-r WOJ::'ÇI.t nog Wel _eens .~verg~ ten maa r deze moet-e n zo_ :nu en dan vernieuwd worden . De ~os ten hiervan /
·.
zijn n iet hoog en u kunt het in v.eel gevallen zelf doen. GelijktiJdig / di enen het -bra:ods tof bozi·nkkolfj e en het daarin voorkomende- zeefje ger ei_ , nigd. i{e wordon. ==·= ·====,_=;:=t:=?=~:;:::-===::;::========= -=============::============:==·;::======·=======·=~==
·:· ·P'LUIMVEENJ:ES T VOOR DE B:EMES TI NG VAN LArfD- EN TUINBOUWGEWASSEN,, (vervolg). Werk i ng ' van de p l ant.evoodende 'bés.tanddelen in pluimvee!!) est. Ki:P':P-~nme's t bevat de .s tiks.tof in 'een . snel werkend-e vorm. In een voch-
tige' warme grond ('b ijvoo±ib ee ~ d i rr kassen) komt in de eerste dage n na / toediening veel amm oniák , vrij. Bij g rote hoeveelheèfen kan - l~ierdoor soha de _o ntstaan bij gewasse n. Na ongevee r t wee weken i s hetam~oniakgehalt~ het hoogst 5 en b:egint het nit:çaa tgehalte op te lop en om na vier tót zes weken een· max i mum te bere i ken . Onder dro ge omstandig];Leden wordt: het / vrijkomen van stik s tof ~it kippernest sterk vertra agd . De stikstofwerking van stroois e l mes t kan in het eerste jaar ge ringer zijn en z ic h oyer mee r de r e: j aren. ui tst:rekk en wa nneer stro . of houtvezel wordt geb ruikt. Een dee l van de stikstof wo rdt da n eer9 i; tijdelijk vas,! ge l egd· in de m icro ~organis me di e dit strooisel vertere~. De stikstofwar k i ngs co~fficient en ··;voor kipperoost en ged roogd.~ Kippernest bedragen in de ee r s t e weken 30 tot 60 :procent. Hiermede wo r dt bedoeld 1 dat 100 kg stik ' . ... . . ' stof in kippernest in we r k i1;1g overeenkoint met 30 tot 60 kg stikstof in de _ vorm van kalkammonsqlpeter. Vo or l ang te 'v ol de s taanÇ!.e gewassen k a n de .- : -· :. . .. ·> . .. :· ! ~ :. .- i.. . . !:.''":: werkingsco~f-ficie:nt.zelfs 50 tot 70 :proc ent bèdrageii. In he t · daarop v6i g ende jaar· is-- er nog . eni'ge nawerking . .
,.
!. . .
:Bij lage bodemtemperaturen~ zo a l s bij t u inbouwteel ten in het , voorjaar mo et' me t een 'g'eringe r.e stiks-tofwerking rekèning wo r derr gehouden. Ook bij toe:pas's ihg i n de herf~ t . is de we r k ing ge ringe r' ongeveer de helft min.de r ''darr bi:a de vo orj aars-to (jdi ening . De ·kt±kstofwerking van kippes:troois.elmest me t turfmolm a ls strooisel bedraagt'. bij l ang doorgroeiende gewass'en 60 :pr;cent? me:t stro en hout, . vezel a l s stro oi se l b edragen deze perc en t ages resp. ongeveer ·30 en 40 ,.
- 26 -
à 50 :procent. I n de beide laatste g'evallen zal de nawe rking grote r ZlJn. :Oe fosfaatwerkin g van all'~ soorten k i ppernest bed.raa gt ongevee r 80 / procent v a n kunstmes tfosfa a tQ Kalt_ , kca1Jc eD - rrra gnesiu:m zullen, . VE?rmöE:J<iG, lï•jk- u it k i ppernest evengoed worden opgenomen aÎ's uit,kuristmest . · Alle soorten kippernest werken eni gsz ins a l kalisc h . :Oe alkali s ch e
/
werk i ng v a n k i ppemest? kip:pestrooiselmest en g edroo g de,ki:p:pemest komt :per ton mest overeen met respo 10 7 20 ~n kg k a Lk (Ca O). Toe te di enen hoevee l he i d
m est~
We zag en hierboven- reeds, d a t de vers ch ill ende soo rt en pl u i mveemest aanm.erkeli j k ~ hogere
g ehal tê:1 ä an pla ntevoedende bestanddel en bevatten dan s talmest . Om s chade door over dosering te voorkomen zal men hij de bemesting de hoevee l heden mo e ten aanpassen aan de vruchtbaarheidste e stand van de , grond , de behoefte van h e t gewas , of de g ebruiknwijz e van het graslq"nd . Het zo1,1 te ver voeren a l deze g egev ens - i n dit -artikel o:p ' te sommen . Zi j k1;mnen worden g evonden in de a dviesbas is voor land- en tui nbouwgewassenq :O e ö:enodî g de. i nform a tie k a :n , ook worden verkregerr b ij de :plaa t s e l:Lj ke, ·t aü-c1 - en fui nbouvyvoor:lfo:hiërs. Enkel e · atgemene ric htlijnen kunnen wij h i e r we l geven , Bij re gelma tig ge'lèrruik van :pluimve e.,.. mE;;st o_:p g r a sland z a l _men o:p -k a LK:q.,rme g ronden i .n de eerste plaa ts moetem letten o:p _sle hoeveelhe i d fosfaa t. Een a anhoudende ov e rdosering met fos faat lei dt. o:p den duur tot een verkeerde calciu~-fosforverhoudtng i n het gras~ wa ardoor beenderg ebrekerr bi j het vee kunnen ontstaan. Fi j /' een g oede fo s f a atto estand v a n d e g rond zal .men b ij ui t s lui tend we i den s l echts 2 ton kip:pe~ es t :p er . hecta re per,jaar mogen g ebrui ken -of 1 11 2 I •
•
•
•
<
Ï'
ton k i p:pe- o.f slacht:kui kenstroo i s .elmes t. Wordt het g rasland éénmaal ge maa i d d a n kan 3 1 j 2 ton k i :p:pe,n.1 ,es t, of 3 ton k i p:p es troois elmes t. ~f ç112ton slachtkuikenstrooiselmes t . word e n __ g ebrui kt :pe r he ctare en jaar. :Oe.
)
~
.
.
.
. ·'J. ·
ze ge t aJ,_l en worden 6 ton, 5 Jon of 4 ton in di en het g ras tweemaal wordt g emaai d . Voor _e en meststroo i er zijn de te verwerk en hoev ee lheden n i e t groot . Men kan dit prob l eem onderva ng en door eens in de 2 à 3 j.aren . een dub .,.. b ele of dr:ievoud.i g e hoevee l hei d te g oven, mi ts in de , tussenliggende j a ren g een fosfaathou d ende mes ts toffe~ worden gebruikt~ Op ls:alkrijke / g g r onden kan men a f gaan o:p de benodigde Itoevee lh e_de~ kali. Op zeeklei, rivierklei en löss _k a n men bij een g oede k a li toesta.n d 1:Jij u itsluit end ... • ' ' l w_e i den 3 ton k i :p:pemest 1 2 .ton k;ip:pestroo i selmest of .1 /2 ton -s l acht kui kenstroo i selmest g even pe r hecta re en ; j aar. :Bij éénmaai maai en worden de z e ho evee l h e de.n respectievelijk 15 9 9 of 6 ton en bij t weemaa l / m ~~ i en 23 ton of 14 ton of 10 ton • . Vo_lgens Am erikp.ans e onderzoekingen kunnen hoev e elheden s troois,el mes t g roter da n 25 ton per he cta r e een I .
.
... 27 holle zode veroorzaken. Op bot+wl and kunnen eveneens grot ere h oev ee lheden k i ppenmest wo r den/ ve rwerk t~ Bij granen zal in de eers t e pl aats de behoefte aan.stikstof maatge vend zijn on bij aardappelen en bieten de kal ib ehoefte.
",.-..
In do tuinbo uw veroorzaken t e grote hoevoelhede n kippemest v erbranding , torwijl z i j ook aanleiding kunnon go ven tot kiembe::;Jchad i ging , / wanneer de mest vlak voor het u itzaa i en wordt toegedi end . Hi er a cht / men eon bemesting me t 20 tot 30 ton k i ppemest per hectare no g to el aa tbaar , dus slechts een kwart tot een derde van de in deze sector gebru3: kelijke hoev eelhe i d s t a l mest . Bij geb r u i k van gedr oogde me st moe t en d~ ze hoeveelhe d en e v enre~ i g worden verminderd uitgaande van het ho ge r e / gehalte aan dro ge s tof. Ook b ij geb ruil): van verrijkt e mestsoorten zal men de hoeve elheden mo eten verm i nderen ~ Doordat pluimveemest relati Gf we inig kali b eva t gee ft men me t de / geadvi seerde hoev~elheden mest minder kali dan me t de gGb ruikelijke / sta l mes tbemesting . De tl,ünbouwers zullen dus voor een aanvullende kali bemesting moeten zorgen . Omdat het ni et a l t ijd zeker i s of de stikstof u it pluimv eemest i rr/ de bodem snel gen oeg voor de :pl an t beschikbaar komt, raadt men de tuin bouwers aan de he l f t van de benodi gde stiksctmf _i n de vorm van p lui m ve~ mest en de andere helft a ls kunstmest t e geven . Voor een gewas dat met 100 kg sti k&">9f moet wor den bemest dus 50 kg Nuit 225 kg kalkammos~l pe t er en 50 kg N u it 7 ton kippernest of 1,7 ton gedroogde k i ppemest . wordt vervolgd ••. ================== = = = ===============================~================
"WIJ 1AZ EN VOOR U".
(Ir . v. d . Schaaf ).
LATIJ NS - AM ERIKA ~ De Nederlandse Regering zal 18 mi ljoen guld en beschikbaar stellen / voor de ontwikkcli ngsproj ekten i n Zt+i d- Ame rika in samenwerking met de I nter- Amerikaanse Ont wi kkelingsbank . . Door deze bij dr age stij gt h et bedrag , dat Nede rla nd sinds 1965 heeft bestemd voor de ontwj_kkelingvan Latijns-Amer i ka, tot 126 miljoen gulden. Ned erland zal i n het kader van de. sarrfanwerkingsregoli ng me t de Inter- Ame rikaanse Ontwili:keli ngsbank te Was hington een leni ng van 7,2 mi l j oen gulden aan B r az ili ~ verstrekken v oor il 1;3 bouw van een haven in het i ndustriegebi ed Aratu in de de e9::.staat Bahi a . ==== ======== ====== ==== =~==========~========== =====~===================
,,
Steeds meer Pluimveehouders zijn heter over eens: Voor ééndag-kuikens van Top-k-w-aliteit, moet
U zijn bij
Granja EconOmica Avicola Ltda. (DiikinoaJ 1.8 kg en méér in 60 dagen, bij een uitval van nog geen 2°/o, zijn resultaten gehaald op gewone bedrijven. Welp- rock
Dat kan bij U ook!
Gratis voorlichting.
Welp-Line 937A de Leghen met Wereld-faam.
Het laagste voerverbruik, minimale uitval, hoge produktie.
Méér Winst Binnenkort uit eigen produktie leverbaar
=
Indian River voor excelente resultaten
Zorg dat U er óók bij bent Vertrouw ons de leverantie van Uw ééndag-kuikenmateriaal toe. Onze 16 jarige ervaring is U-w garantie.
&ranja EconOmica Avicola Ltda. (DiikinoaJ Fcue 15
.'-
-
-- . ( 1.
NATUURL1]K KIEST UD'E Bt"STE RE-IS WEG: DE LUCHTWEG PER -KlM r~- .
,..,.
F
-
-
'
Voll~edige inltch timg eA bij Uw reisbureau ·'bij het KLM-1<-anfeJOr: -_ Avenida Séio Lui0 120 - tel. 257-40"11 Sêió Pauló
\
'
<;<
-
y
/
r
~
~
-, _ATI:ÁNTICA • ULTRAMAR { -TRÀN$ATLJ~NTIÇA . - TIETÊ
;.C.Q_mpanhi_as de Segur_ns_
Séde: Rio de Janeiro • Sucursal-. de ' -
Cu~itib_a :. Ru'à
RIO OE. JANEIRO FARROUPILHÄ • . A
e MUI'SlDIAL - UNIVERS~L
~-
~
=I;::::g=
m~ats~happij -die /me( alle _takken~ van \ter;z;~keringen ~ vertrouwd is~ en gefeed is oh-r pi-d delilke h~lpverleninQ'.-. te bteden~-~ _ De zekersta verzekerings_fnàatschápplj van ~ra~fl~ ~
Qm
>.
.
-"MAT H ~AS LA UR0 - W E'BER ~
Rua Dr. Murici, 650 - 20.0 anêlar - sala 203
-
PROB_ L EMAS -DE "
\
Maréchal floriàno 264 e.... 272 - Telefones :' 4-8720 e 4-1375 -. Peixoto, ...., . . -
. '0~
e •
'
'
=ïi•"•ii= ~
-
'
-
AèJminrstraçäo -e -Corretagem
Telefone 4-9750 -
Caixa Postal 3205
\
.
'
-
de -Seguros ,
I
'
CURITIBA -· Parana
EMBALAGEM -? -
/
GON:S ULTE-NOS! '
-
Somos especializados "'em filme, sacos plásticos, cápsulas de alumlnio e estanho~ fecho~ . . iri~iol~veis metálicos e ~ásticos; m.áquinàs de èapsular, etc. para industriás dè be.bidas; .alimÈmtos, cosméticos, fàrmacêutica~, etc.
Avenida Col}éV,ss~;~ Elizabet~ - dê R.o!>lanó, 620_1 . "Aveni.Cia $at~tä ~arin~. 1ê~1- · T!31~tones:' 62-323_~_". 62 ...6107' - 65-0349. Calxas Pestais 2046 e 5604 Ende_rêço_ Telegráfico: 11 eERTICAMPS" - · Säo Pa ulo