Pijn, Genot en Overleven
Pijn en genot motiveren ons om fysiek en sociaal gedrag te vertonen dat belangrijk is om te overleven
• Eten (honger, pijn, eten zoeken, eten, genot) • Drinken, • Voortplanten • Goederen verzamelen • Ontwikkelen, groeien, kennis verzamelen • Bij de groep horen, eenzaamheid (oa eerlijk zijn, vriendelijk zijn, status verwerven, sociale interactie, enz)
Ons pensioen is goed onder te brengen onder de zaken die ons helpen te overleven. Veranderingen grijpen daarom hard in in ons pijn en genotssysteem
Compassie / Mindfulness een nieuw antwoord op chronische pijn?
april 2016
John van der Meij Trilemma: Bureau voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) ITON: Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen (Haarlem)
Disclosure belangen spreker John van der Meij
(potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …
Geen Geen
NVT
Versterkers van pijn: Ontevredenheid met werk, monotoon werk, hoge eisen, weinig sociale steun‌
Programma 1) Uitdaging 1: Pijn in het brein 2) Uitdaging 2: Dreiging in het brein? 3) Uitdaging 3: Aandacht en stress 4) Uitdaging 4: Mindfulness en Compassie
UITDAGING 1 PIJN IN HET BREIN
Bottom-up benadering pijn weefsel-georiĂŤnteerd (oud) Pijngewaarwording
Pijngedrag Nociceptie Noxe
Top-down benadering pijn zenuwstelsel- gerelateerd (nieuw)
Sensitisatie Plasticiteit Reorganisatie
Centrale verwerking van noxische stimulatie; sensorische en affectieve dimensie M.P.Jensen; The JoĂšrnal op Pain, vol 11; 2009 Laterale Pijnsysteem
Mediale Pijnsysteem
Cingula OrbitoFrontale Cortex
Amygdala
Amygdala
Sensorisch
Affectief
Insula
Gyrus cinguli, groot complex limbisch gebied waar meedere functies samenkomen
Bij het chronisch worden van pijn verplaatst de veranderde hersenactiviteit zich van het achterste naar voorste deel van het pijnnetwerk.
Prefrontale Cortex • Coderen acute en • • Mediale en Orbito Laterale Prefrontale Cortex Prefrontale (MPFC) Cortex (LPFC)
• •
cognitieve aspecten van pijn Betekenis van situatie Beslissingen rond coping met pijn Reguleert het “oude brein” Inhibitie van pijn
UITDAGING 2 CHRONISCHE PIJN DREIGING IN BREIN?
Casus Claire (34 jaar) pijn in haar nek/ schouder tgv een aanrijding 3 jaar geleden
Primary pain
(Dreigende) schade
De actuele onplezierige sensaties in het lichaam
Secondary suffering
gedachten, emoties, gevoelens en herinneringen gassocieerd met pijn STRESS BEZORGDHEID
Informatie uit lichaam
MIND
DEPRESSIE VERMOEIDHEID
Pijn en lijden
Het emotionele circuit gaat ‘rondzingen’ en sensitiseert. Cingula Cortex Prefrontale Cortex
+
-
-
Amygdala
+
Van alle negatieve emoties gaat afwijzing het meest gepaard met pijn
AFWIJZING
Sociale en fysieke pijn The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience approach Lieberman & Eisenberger, 2008 Anterior Cingula Cortex (dorsaal)
Rechter Ventro-laterale PFC
Anterior Cingula Cortex (dorsaal)
Rechter Ventro-laterale PFC
Nieuwe zienswijze op chronische pijn (I) Pijn is niet langer een indicatie van de toestand van G. Lorimer Moseley, 2014 het weefsel; (II) Pijn wordt opgevat in het brein als de impliciete perceptie dat weefsel in gevaar is. Er is dreiging! (III) Kernsystemen in het limbische/emotionele brein raken gesensitiseerd; (IV) Op onbewust nivo ontstaan er storende negatieve emoties die limbische functies gaan storen (bijv. coping).
UITDAGING 3 AANDACHT EN STRESS
Het brein in je hand Dan Siegel,Mindsight 2010
Handmodel
Het “oude” brein neemt het over, impulsief, onbewust, automatisch gedrag. Dit creeërt een loupe: ‘an emotional state’…
Limbisch Brein: er onstaat angst Reptiel Brein: er is een vechtrespons tegen de pijn
Chinese vingerval
die pijnlijke rot nek moet weg, moet buitengeslotenworden‌
De “vervelende” pijn moet weg… er onstaat een innerlijk verzet tegen wat er is
Externe stress
Interne stress
Invloed van chronische pijn en stress op het brein
.
Richard Davidson;Nat Neurosci. 2012 Apr 15; 15(5): 689–695
Mannen- en vrouwenstress Women get sick, men die‌
Stress-reactie man: Fight - flight
Stress-reactie vrouw: Tend-and-befriend
Adrenaline/ cortisol
Oxytocine/ oestrogenen/ endorfinen
Stress als prestatie in het geding is
Stress als relatie in het geding is (sociale uitsluiting)
Hoe kom je uit deze pijnlijke emotionele toestand…?
Dat waar je aandacht aan geeft groeit…
Neurons that fire together, wire together‌
Maken van nieuwe verbindingen
Prefrontale Cortex: - de angst wordt gereguleerd - de impulsiviteit neemt af - er komt meer inzicht naar jezelf - meer empathie naar de ander
UITDAGING 4 MINDFULNESS COMPASSION
NEURO WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK MINDFULNESS EN PIJN Mindfulness Neuroscience Editorial ; SCAN (2013) 8, 1-3
Meditative analgesia: the current state of the field Joshua A. Grant Annals of the New York Academy of Sciences January 2014; Volume 1307 Advances in Meditation Research: Neuroscience and Clinical Applications Pages v–vi, 1–124
Mindfulness meditation and pain
https://www.youtube.com/watch?v=Vrn8RWBMNsM
Effectiviteit van acceptatie en mindfulness training bij chronische pijn
Veehof, M. M., Trompetter, H. R., Bohlmeijer, E. T., & Schreurs, K. M. (2016). Acceptanceand mindfulness-based interventions for the treatment of chronic pain: a meta-analytic review. Cogn Behav Ther, 45(1), 5-31.
Open aandachts meditatie: mindfulness
DOOR OEFENING VAN ‘STATE’ NAAR ‘TRAIT’
Mindfulness leert je bewust te worden van allerlei sensaties, eigenschappen gedachten en gevoelens en dat wat je waarneemt te accepteren…
Vermindering van pijn bij Mindfulness Meditation, verschillende mechanismen Primaire Somato-sensore Cortex = sensore-discriminatieve infoverwerking Anterior Cingula Cortex Anterior Insula = evaluatie van pijn
Orbito Frontale Cortex Thalamus = onplezierigheid van pijn
Left anterior shift Prefrontale Cortex bij meditatie Linker Prefrontale Cortex codeert vooral voor veerkracht, en compassie
Correlation between left superior frontal cortex thickness and duration of meditation practice.
Kang D et al. Soc Cogn Affect Neurosci 2013;8:27-33 Š The Author (2012). Published by Oxford University Press. For Permissions, please email: journals.permissions@oup.com
Compassie het vermogen ons betrokken te voelen bij pijn en lijden van onszelf en anderen, en de moed en de bereidheid hebben om er wat aan te doen. De erkenning dat we allemaal onvolmaakte, breekbare mensen zijn.
Compassie in het brein Cortex Cingularis Ant= compassie, empathie
Insula = lichaamsfuncties
PAG =Dempen van pijn
Klassieke compassiezinnen Ik wens dat je veiligheid vindt, Ik wens dat je vrede vindt, Ik wens dat je kracht vindt, Ik wens dat je zorgeloosheid vindt.
Compassiezinnen bij pijn Ik wens dat je veiligheid vindt, zelfs nu je pijn ervaart. Ik wens dat je vrede vindt, zelfs nu je pijn ervaart. Ik wens dat je kracht vindt, zelfs nu je pijn ervaart. Ik wens dat je zorgeloosheid vindt, zelfs nu je pijn ervaart.
Regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer… En zo is pijn slechts pijn tenzij je haar weerstaat wordt het PIJN lijden… IS PIJN SLECHTS •EN ZO dan •TENZIJ JE HAAR WEERSTAAT • DAN WORDT HET EEN KWELLING I Ching
I CHING
DANK VOOR UW AANDACHT!
WWW.TRILEMMA.NL