Koffievervalsing

De jaarlijkse Coffee Market Analyses voorspelt een gestage groei van de wereldwijde koffiemarkt van bijna vijf procent, gespreid over vier jaar. De belangrijkste trend is dat consumenten steeds meer gecertificeerde koffie willen drinken. Boeren moeten een eerlijke prijs krijgen en bonen moeten onbespoten zijn, daar komt het grofweg op neer. Dat mag iets kosten, vindt de afnemer, maar dat kost ook iets, aan de producent. Al die certificerende en audituitvoerende bureaus factureren namelijk een stevig uurloon.

En zo wordt de deur opengezet naar fraude. Grote plantages kunnen zich certificering en alle voorwaarden die daar bij horen permitteren, maar de kleinere koffieboeren daaromheen niet. Kunnen we er helemaal zeker van zijn dat de eigenaren van grote plantages niet af en toe wat zakken bespoten bonen van die kleinere buren opkopen en tussen hun dure gecertificeerde oogst mengen? Het verschil steken ze in hun zak. Natuurlijk moet je voorzichtig zijn met zulke beschuldigingen maar onwaarschijnlijk is het niet. Een ander soort vervalsing komt namelijk reeds op redelijk grote schaal voor. Luigi Servillo, als biochemicus verbonden aan de universiteit van Napels, ontwierp een apparaat dat in staat is na te gaan welk soort boon is gebruikt in een koffiedrank. Het meet onder andere de zuren en kan zo de twee bekendste koffiebonen uit elkaar houden: de Arabica en de Robuusta. De eerste geeft een zoetere en rijkere smaak aan de drank, de tweede bevat meer cafeïne en smaakt daardoor eerder bitter, maar de doorsnee consument proeft dat niet. Zorg namelijk voor een meerderheid aan Arabicabonen en de drinker zal misschien even fronsen maar het verschil wijten aan zijn machine, het gebruikte water of zelfs zijn keel, maar niet aan de koffie. Bedrog blijft het echter, want Robuustabonen zijn een stuk goedkoper en als je een verhouding 60/40 maakt (veertig procent Robuusta) en op de verpakking laat drukken “100% Arabica”, strijk je een leuke extra winst op.

In elke sector waar hoge prijzen worden gehanteerd, ligt vervalsing op de loer. Een Picasso maken ze na, de stillevens van tante Jolande niet. Een Louis Vuiton handtas imiteren ze wel, een van gerecycled plastic niet. “Ze zullen nooit een Hemaworst vervalsen,” zei Emile Ratelband ooit. Dat heeft niets te maken met de uitstekende smaak van deze rookworst maar alles met de prijs die ervoor gevraagd wordt.

Wie denkt dat koffievervalsing een zaak is die enkel koffiebranders aangaat, heeft het mis. Vervalsing tast de waardevorming binnen de hele keten aan. Waarom zou ik veel geld uitgeven voor een volautomaat als de bonen waarmee ik hem vul voor bijna de helft uit goedkope namaak blijken te bestaan? Met Robuusta op zich is helemaal niets mis. Ze levert de meest pittige koffie. Maar een verpakking mag niet liegen. Geef als koffiespeciaalzaak dus aan dat u niet gediend bent van koffievervalsing en het signaal wordt doorgegeven in de keten – helemaal tot buiten Europa toe. Dat die certificeerders maar wat harder hun best doen voor hun hoge uurloon en zorgen dat ons niets dan zuivere koffie geschonken wordt.

Gert-Jan Pas

In het volgende nummer: Najaarsnieuws (beurzen)