Een maandblad vol inspiratie! Magazine
Ook zo’n hekel aan WhatsApp-groepen?
Zó verlaat je ze stiekem
De gevaren van TikTok
En waarom je deze app zo snel mogelijk moet verwijderen
In 8 stappen naar de tunnelkas van je dromen
Zo doe je dat
Het verraad van Luís Figo
Waarom slapen belangrijkzois
DE 5 MEEST ROMANTISCHE CARIBISCHE
4 - Nummer 5 Juni 2023 - € 5,95
Jaargang
tip entertainment • verzorging • gezonde voeding • wonen • reizen • tuin
TROUWLOCATIES
www.untamedtravelling.com info@untamedtravelling.com +31 487-540367 UNTAMED TRAVELLING TAILORMADE ADVENTURES ‘ W HERE THE WORLD CAN’T FIND YOU’
De zomer is in aantocht. Met hopelijk heel veel mooie dagen, zodat we lekker de tuin in kunnen. Ook een mooi moment om aan de tuin te werken. En een echte tuinier heeft een kas, om planten tegen weerelementen, zoals kou, wind en regen te beschermen. Ben je gek op tuinieren, maar heb je nog geen kas? Geen probleem, in deze editie van Tip Magazine leggen we stap voor stap uit hoe je er één kunt bouwen.
WhatsApp-groepen: de één vindt het handig, de ander heeft er een hekel aan. Behoor jij tot de laatste catergorie? Dan wil je zo’n groep het liefst zo snel mogelijk verlaten. Maar ja, hoe doe je dat? Voor je het weet heeft iedereen een mening over jouw vertrek. Gelukkig is er een simpel trucje om zo’n groep ‘in het geheim’ te verlaten. Wil je weten wat dit trucje is, dan moet je maar snel door deze Tip Magazine heen bladeren.
Meer over apps: het o zo gevreesde TikTok, die vooral door kinderen wordt gebruikt om creatieve filmpjes te delen. De Chinese app verzamelt ontzettend veel data over zijn gebruikers en stuurt die gegevens naar het thuisland. Zelfs het kabinet raadt rijksambtenaren per direct af om apps uit landen als China en Rusland te gebruiken op hun werktelefoon. Maar wat maakt TikTok nou zo gevaarlijk? Wij leggen het je uit.
Slaap is heel belangrijk voor onze gezondheid. Mensen die elke nacht langdurig wakker liggen, hebben een niet te onderschatten probleem dat zo snel mogelijk moet worden behandeld. Maar wat is, behalve uitrusten, eigenlijk de precieze functie van ‘slaap’. Wat gebeurt er in onze hersenen en waarom is dat zo belangrijk? Je leest het in Tip Magazine.
Verder hebben we een artikel over negatieve gedachten en wat deze met je brein doen, presenteren we de vijf meest romantische trouwlocaties voor een superromantische en ontspannen Caribbean Wedding en hebben we een artikel over Luís Figo.
Wij wensen je veel leesplezier toe.
De redactie
Colofon
ISSN
Jaargang 4 – 2023
Tip Magazine is een uitgave van Teampress Uitgevers. Kerketuinenweg 95 2544 CZ, Den Haag
Telefoon: 070 308 2050
E-mail: redactie@teampress.nl
Uitgever Jan Glaser
Redactie Carlo Willemsen carlo@teampress.nl
Fotografie Shutterstock
Vormgeving en Lithografie
Lisa Glaser
Druk Veldhuis Media BV
Commercie Koen de Jong 070 – 891 10 00 koen@teampress.nl
Distributie
Teampress Uitgevers, Den Haag
Disclaimer
Hoewel de gegevens in Tip Magazine met grote zorgvuldigheid bijeengebracht zijn, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele (zet)fouten of onvolledigheden. De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen; degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot de uitgever (redactie@teampress.nl) wenden.
3 tip 16
Beeld: Shutterstock.com
22 50
4 tip RepoRtage
De 5 meest romantische
Caribische trouwlocaties
Net als in de film, ja ik wil! De perfecte bruiloft onder de stralende zon op een wit strand aan de blauwe zee en geen wolkje aan de lucht. Het lijkt een droom, maar eentje die uitkomt bij Sandals Resorts, óók voor stellen met trouw-koudwatervrees. Dit zijn de vijf meest romantische trouwlocaties voor een superromantische en ontspannen Caribbean Wedding.
5 tip
RepoRtage
Ceremonieel of officieel aan het Spaanse water in Curaçao
Het vorig jaar geopende Sandals Royal Curaçao heeft alle ingrediënten voor een romantische bruiloft, of die nu groots gevierd wordt of intiem. Geef elkaar het jawoord in deze Oceanview Wedding Pavilion. Aanlokkelijk maar is de grote stap er (nog) een te ver? Sandals Royal Curaçao biedt als enige Sandals resort de mogelijkheid elkaar de liefde te verklaren tijdens een symbolische ceremonie.
In een trouwkapel op de Caribische zee in Jamaica
Trouwen in een intieme trouwkapel maar dan omgeven door de Caribische zee terwijl de glazen bodem zicht geeft op de kleurrijke onderwaterwereld. Een van de vier exclusieve over-the-water wedding chapels van Sandals is te vinden op het resort Sandals South Coast in Whitehouse, Jamaica. De weddingplanner van Sandals zorgt dat alles tot in de puntjes geregeld is zodat het een onvergetelijke en zorgeloze dag is.
Op een überchique dakterras op Barbados
Barbados heeft alles in huis voor een bruisende bruiloft. De verfijnde luxe van Sandals Royal Barbados biedt hiervoor het ideale decor. Het unieke sky terrace van dit resort heeft plaats voor al jouw gasten met een droomuitzicht op de turquoise Caribische zee. Geen zorgen over moeilijke formaliteiten en papierwerk want de weddingplanner van Sandals neemt zo veel mogelijk van het regelwerk uit handen.
Met blote voeten in het zand op Saint Lucia
Een ‘barefoot beach wedding’ kan op elk Sandals resort, maar Saint Lucia is als ‘The World’s Leading Honeymoon Destination’ misschien wel de meest magische plek om te touwen. Met de vulkanische bergen die op dramatische wijze oprijzen uit de turquoise zee, het tropisch groene binnenland en de prachtige stranden als decor. Trouw op het prachtige Rodney Bay strand bij Sandals Grande St. Lucian en het romantische plaatje is compleet.
Te midden van tropisch groen in Antigua Sandals Grande Antigua wordt jaar na jaar uitgeroepen tot het meest romantische resort ter wereld, als dat geen goede basis voor een huwelijk is! Hier trouw je in de prachtige tuin van het resort, denk aan kronkelende paden, geurende bloemen, majestueuze palmen en een verkoelende passaatwind. Boek* voorafgaand aan de ceremonie nog een zalige ‘couples’ massage behandeling in de Red Lane Spa om volledig zen van het grote moment te genieten.
Trouwen zonder gedoe
Wie op maandagmorgen in het lokale gemeentehuis wil trouwen, kan ook Sandals overwegen. Als je drie nachten of langer bij Sandals verblijft, is trouwen namelijk inbegrepen. Alles geregeld door de wedding planner, inclusief hulp bij het papierwerk, het trouwboeket, de taart, een romantisch diner en vooral: een veel romantischere trouwlocatie dan het gemeentehuis. ■
6 tip RepoRtage Beeld: Shutterstock.com
7 tip RepoRtage
Ook zo’n hekel aan WhatsAppgroepen?
Zó verlaat je ze stiekem
WhatsApp-groepen: de één vindt het handig, de ander heeft er een hekel aan. Behoor jij tot de laatste groep? Dan wil je zo’n groep het liefst zo snel mogelijk verlaten. Maar ja, hoe doe je dat? Voor je het weet heeft iedereen een mening over jouw vertrek. Gelukkig is er een simpel trucje om zo’n groep ‘in het geheim’ te verlaten.
8 tip RepoRtage Beeld: Shutterstock.com
Iedereen die WhatsApp heeft, kent wel van die vervelende groepschats waar je voor bent uitgenodigd, maar waar je eigenlijk helemaal niet in wil zitten. Afhankelijk van de chat kan het erg onaardig en onbeleefd overkomen om de app te verlaten. Iedereen in de groep kan immers zien dat je bent vertrokken. Maar wat moet je dan doen? Bij elk bericht de groepsapp openen, om ervoor te zorgen dat je geen meldingen meer hebt? Nee! Wij hebben dé tip voor jou.
Je kunt een groepsapp natuurlijk dempen, maar dan blijf je bij nieuwe berichten nog steeds een rood icoontje van meldingen bij het WhatsApp-logo zien. Er is een handige manier voor: demp de WhatsApp-groep waar je niet meer aan wil deelnemen én archiveer deze. Zo hoef je de groep niet officieel te verlaten, maar zie je geen berichten meer binnenkomen. De andere leden kunnen niet zien dat jij in stilte bent vertrokken uit deze groep.
Open de WhatsApp-groep en tik op de groepsnaam bovenaan het scherm. Bij groepsinfo vind je de functie ‘demp’ of
‘mute’, die je moet activeren door de optie ‘altijd’ te selecteren. Zo krijg je geen meldingen meer van de berichten in de groep. Om de chat te archiveren, ga je terug naar het chatoverzicht. Tik op de groep en hou ‘m even ingedrukt. Je ziet dan meerdere opties verschijnen. Selecteer ‘archiveer’. Nu gaat de groepschat automatisch naar het archief. De groepsapp blijft daar totdat je de archivering weer ongedaan maakt.
Eerst accepteren
Er is nog meer goed nieuws. Je hoeft je namelijk niet meer per se in elke groepsapp te laten stopppen. Voorheen kon iedereen je aan een groep toevoegen zonder dat je daar toestemming voor moest geven. Dat kan nu gelukkig ook anders. Je kan namelijk in WhatsApp via een privacy-instelling voorkomen dat mensen je zomaar toevoegen aan een groep. Ga hiervoor naar de instellingen > Privacy > Groepen. Je ziet nu de volgende drie opties:
> Iedereen
> Mijn contacten
> Mijn contacten, behalve...
De eerste optie wijzigt niets aan de situatie en staat ook standaard aangevinkt. Bij deze optie kan iedereen je, zonder toestemming, meteen toevoegen aan een groep.
De tweede optie zorgt ervoor dat alleen je contactpersonen je kunnen toevoegen aan groepen. Mensen buiten je contactpersonen kunnen een uitnodiging naar je sturen om lid te worden van de WhatsApp-groep. Hier kun je dus zelf besluiten om lid te worden of om alsnog de uitnodiging af te wijzen.
De derde optie is gewijzigd door WhatsApp. We hoopten hier 'Niemand' als in niemand kan mij aan groepen toevoegen te zien, maar dat is uiteindelijk 'Mijn contacten, behalve...' geworden. Om ervoor te zorgen dat niemand je kan toevoegen aan groepen, kan je hier iedereen in één keer aanvinken. Je zal dit dan wel opnieuw moeten doen als je een nieuwe contactpersoon aan je adresboek toevoegt. Ook hier geldt dat mensen buiten je contactpersonen je eerst een uitnodiging moeten sturen. ■
9 tip RepoRtage
WINACTIEs!
KANS MAKEN OP DEZE PRODUCTEN?
Ga snel naar Tip-Magazine.nl en doe mee.
Deze acties zijn geldig tot 1 september 2023. De prijswinnaars worden per e-mail op de hoogte gebracht.
Tijgerlelie
Vol enthousiasme vertrekt de half-Spaanse Lili met haar vijf huisgenoten naar de Pyreneeën. Op het allerlaatste moment besluit een van de huisgenoten een oude schoolvriendin mee te vragen, de flamboyante Monica. De rest reageert welwillend, maar door Monica’s aanwezigheid verandert de groepsdynamiek en er ontstaat een toxische sfeer. Op een avond loopt het zo vreselijk uit de hand dat er een dode valt.
Nu te koop
De schaduwman
Elspeth, Meggy en Xavier zitten opgesloten in een flat. Ze weten niet waar ze zijn of waarom ze daar zijn. Ze weten alleen dat de schaduwman ze heeft meegenomen en hij de groep niet wil laten gaan. Wanhopig om te ontsnappen, moeten ze alle drie een uitweg zien te vinden uit deze hel. Zelfs als dat betekent dat ze een zeer duistere waarheid moeten ontdekken. Want de schaduwman is geen nachtmerrie... Hij is hartstikke echt.
Nu te koop
Vadervuur
BOEK
Het lege huis
Op een warme zomeravond hoort de negentienjarige Sonja Jansen vreemde geluiden uit het huis van de buren komen en ziet ze een gestalte achter het keukenraam. Dat is nogal verontrustend, want de buren zijn op vakantie. Ze besluit de politie te bellen. Als agente Snø komt kijken, blijkt Sonja spoorloos verdwenen. Ze ontdekt dat de vermissing onderdeel is van een veel grotere zaak.
Vanaf 6 juni te koop
Mijn vriendin Anne Frank
BOEK
Wanneer Hannahs familie in 1933 vanuit nazi-Duitsland naar Amsterdam vlucht, raakt ze al snel bevriend met haar uitgesproken en vrolijke buurmeisje. Haar naam is Anne Frank en gedurende zeven onbezorgde jaren zijn de vriendinnen onafscheidelijk op school en thuis in de Rivierenbuurt. Maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en worden ze op een dag in 1942 zonder waarschuwing van elkaar gescheiden.
Vanaf 8 juni te koop
RYER Hurricane Dartbord
Dit boek is niet het zoveelste opvoedboek, maar een moderne inwijdingsreis in het vaderschap. Het schuift hardnekkige en beperkende ideeën over hoe je je kind op zou moeten voeden aan de kant zodat je met een heldere blik kunt kijken naar wat wél werkt voor jou en je gezin. ‘Vadervuur’ daagt je uit om het vaderschap helemaal op je eigen manier in te vullen en zo de vader te worden die je je kinderen gunt: aanwezig, betrokken, ontspannen.
boek
Nu te koop
Ben je een darter en wil je graag gezellig in het weekend met vrienden een potje spelen? Of ben je juist een gevorderde darter en op zoek naar een dartbord om jouw dartkunsten op los te laten? De RYER Hurricane set is ideaal voor iedere darter, van beginnend tot gevorderde. Met de bijgeleverde darts kan je direct van start en met de zelf genezende sisal wordt langdurig speelplezier gegarandeerd.
RYER Hurricane Dartbord
Nu te koop
10 tip
Doe Mee & WIN
BOEK
BOEK
Charlotte
De joodse Charlotte Salomon is een jong meisje uit Berlijn. Ze staat op het punt volwassen te worden wanneer de Tweede Wereldoorlog voor de deur staat. Ze is ontzettend getalenteerd en beschikt over een fantasierijke verbeelding waarmee ze hoopt kunstenaar te worden. Maar door de huidige situatie komt haar droom - en haar leven - in gevaar waardoor ze Berlijn voor Zuid-Frankrijk verruilt.
dvd of BLU-RAY
Vanaf 7 juni te koop
Leila’s Brothers
De 40-jarige Leila heeft haar leven gewijd aan de zorg over haar ouders en haar vier broers. In een land dat in een wurggreep zit door de internationale opgelegde sancties, is het gezin voortdurend in ruzie en zit ze in diep in de schulden. Leila komt met het idee een familiebedrijf op te starten en ontdekt dat haar vader Esmail in het bezit is van een erfstuk.
Vanaf 14 juni te koop
Blood
Jess, een gescheiden moeder en verpleegster, verhuist met haar dochter en jonge zoon Owen terug naar de oude boerderij van haar familie. Kort nadat ze is ingetrokken, wordt Owen gebeten door de hond van de familie, met een mysterieuze infectie als gevolg. Wanneer Jess een verontrustend geneesmiddel ontdekt, wordt ze op de proef gesteld en wordt ze getest tot hoever ze zal gaan om haar kind in leven te houden.
De cast in deze horrorfilm speelt sterk en het verhaal zit origineel in elkaar. Het resultaat is een zeer verzorgde productie die de kijker goed weet te vermaken.
Vanaf 7 juni te koop
Saint Omer
Rama woont de rechtszaak van Laurence Coly in Sint-Omaars bij. Coly wordt ervan beschuldigd haar babydochtertje achtergelaten te hebben op het strand waarna deze kwam te overlijden. Deze gebeurtenis wil Rama, als auteur zijnde, implementeren in haar bewerking van de Medea-mythe. Tijdens het proces zijn er onvoorziene omstandigheden en Rama moet haar eigen relatie ten opzichte van het moederschap onder de loep nemen.
Vanaf 14 juni te koop
EO
EO is een ezel in wiens ogen melancholie spreekt. Het verhaal begint wanneer EO deel uitmaakt van een circus. Sindsdien verandert de ezel regelmatig van eigenaar. Op zijn pad kruisen personen met een goed hart, maar tevens kwaadwillende mensen. EO kent zowel vreugde als pijn en blijft hierbij de onschuld zelve.
Vanaf 28 juni te koop
Plane
Tijdens een hevige storm moet de piloot Brodie Torrance een noodlanding maken. Ervaren als hij is weet hij zijn passagiers veilig op de grond te krijgen. Nu bevinden ze zich wel op een eiland dat door oorlog getroffen is. Een groot deel van de passagiers wordt gevangengenomen door de rebellen. Hulp krijgt Brodie van Louis Gaspare, een man die beschuldigd wordt van moord en die door de FBI begeleid werd.
Plane is een vermakelijke actiefilm. Het tempo zit er lekker in, het gevaar is duidelijk en je krijgt bijna een perfecte climax.
dvd of BLU-RAY
Vanaf 21 juni te koop
UHD, dvd of BLU-RAY
11 tip Doe Mee & WIN
dvd of BLU-RAY
dvd
dvd of BLU-RAY
Magic Mike's Last Dance
Nadat een zakelijke deal op de klippen loopt en hij geen cent meer op zak heeft, werkt Mike Lane in Florida als barman. Na een lange pauze besluit hij echter weer het danspodium op te gaan nadat een rijke socialite hem naar Londen lokt met een aanbod dat Mike niet kan weigeren. Met alles op het spel, nadat Mike ontdekt wat ze werkelijk van plan is, moet hij een groep van nieuwe, knappe dansers in vorm krijgen. Zal hij in staat zijn het voor elkaar te krijgen?
Vanaf 14 juni te koop
The Handmaid's Tale – Seizoen 5
The Handmaid's Tale, gebaseerd op de cultroman van Margaret Atwood, dompelt ons onder in de dystopische wereld van Gilead. Deze totalitaire samenleving, voorheen bekend als de Verenigde Staten, legt een fundamentalist op die pleit voor een ‘terugkeer naar traditionele waarden’, om het hoofd te bieden aan klimaatrampen en een dalend geboortecijfer.
Vanaf 14 juni te koop
Mummies
In Egypte is er een verborgen stad onder de grond waar mummies leven. Door een keizerlijk mandaat moet prinses Nefer trouwen met Thut, een voormalige wagenmenner. Geen van beiden wil echter trouwen. Maar de plannen van de goden zijn onherroepelijk: Thut moet binnen zeven dagen met Nefer trouwen en de koninklijke ring die de farao hem heeft gegeven ongeschonden naar de bruiloft brengen.
Vanaf 14 juni te koop
The Super Mario Bros. Movie
De loodgieter Mario reist met zijn broer Luigi door een ondergronds labyrint. De twee willen prinses Peach, afkomstig uit het Mushroom koninkrijk, redden die wordt vastgehouden. De broers moeten het hierbij opnemen tegen de schurk Bowser.
Vanaf 21 juni te koop
nieuw in de bioscoop
Spider-Man: Across the Spider-Verse
Dit spectaculaire avontuur leidt de vriendelijke Spider-Man uit Brooklyn dwars door het multiversum. Daar moet hij het samen met Gwen Stacy en een nieuw team van Spider-People opnemen tegen de sterkste vijand waar ze ooit mee te maken hebben gehad.
Nu in de bioscoop
2 BioscoopkaartEN
Transformers: Rise of the Beasts
Transformers: Rise of the Beasts keert terug naar de actie en het spektakel dat wereldwijd zo veel indruk heeft gemaakt op bioscoopbezoekers. De film speelt zich af in de jaren 90 en introduceert een geheel nieuw soort Transformers - de Maximals - in de strijd die op aarde woedt tussen de Autobots en de Decepticons.
Vanaf 8 juni in de bioscoop
2 BioscoopkaartEN
No hard Feelings
Wanneer ze op het punt staat om haar ouderlijk huis kwijt te raken, ziet Maddie een opmerkelijke vacature: rijke helikopterouders zoeken iemand die met hun introverte 19-jarige zoon Percy wil ‘daten’ voordat hij naar de universiteit gaat. Maar Maddie komt er al snel achter dat de stugge Percy zich niet zomaar laat inpakken.
Vanaf 22 juni in de bioscoop
2 BioscoopkaartEn
Indiana Jones and the Dail of Destiny
Het is 1969, het hoogtepunt van de ruimterace tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Vele wetenschappers aan de Amerikaanse kant hebben een nazistische achtergrond. Indiana Jones heeft zijn zinnen erop gezet om dergelijke naziactiviteiten en intenties aan het licht te brengen.
Vanaf 28 juni in de bioscoop
2 BioscoopkaartEn
12 tip
Doe Mee & WIN dvd
blu-ray
dvd
dvd
Tefal Pure POP
De nieuwe Pure POP kledingstomer van Tefal is een musthave voor iedereen die goed gesoigneerd door het leven wil gaan. Het haalt de kreukels uit je kleding zonder een strijkplank te gebruiken. Dankzij het omkeerbare opzetstuk kan je er ook pluisjes en haren mee verwijderen. Ideaal voor thuis, op vakantie of op zakenreis.
De Pure POP, met een consumentenadviesprijs van € 49,99, is prachtig vormgegeven en ligt lekker in de hand voor last-minute touch-ups. Hij is eenvoudig in gebruik en weegt slechts 700 gram. In 15 seconden is hij opgewarmd en startklaar om kreukels te verwijderen. Zo stoom je snel je jurk, blouse, jas of colbert.
Nu te koop bij o.a. Blokker, Bol, Coolblue en Mediamarkt
Game of Trains
Een leuk spelletje voor alle vaders die van treinen houden. Elke speler heeft een trein voor zich die bestaat uit een locomotief en 7 wagons, deze liggen numeriek aflopend naast elkaar. De eerste speler die de trein in numeriek oplopende volgorde heeft liggen, heeft gewonnen. Ben jij de slimste speler? Leeftijd 8+, speelduur 20 minuten en geschikt voor 2-4 spelers.
Nu te koop bij de betere boekhandel, spellenspeciaalzaken en online
Kandahar
Game of Trains
Professionele Tondeuse Trimmer
Duo Set, inclusief reistas
Met de professionele trimmer & tondeuse van Good Experience haal je alles in huis om jouw haar volledig te verzorgen. Vanaf nu verzorg je namelijk jouw haar in het comfort van jouw eigen huis. Een gouden 2 in 1 combinatie voor iedere professionele barber! De tondeuse ligt prettig in de hand en ziet er daarnaast ook nog eens stijlvol uit dankzij de gouden kleur en robuuste barber look. De rvs scheerkop bevat scherpe mesjes waardoor je in een handomdraai je baard of hoofdhaar kan trimmen. Laat je verrassen door de scheerkwaliteit van deze unieke barberset en probeer eens iets anders dan de gevestigde merken.
Nu te koop
Tondeuse met reistas
Dungeons & Dragons: Honor Among Thieves
In een wereld van magie en draken ontketent de charmante dief Edgin onbedoeld een groot kwaad. Hij heeft een eeuwenoud, verloren relikwie gestolen en het aan de verkeerde persoon gegeven. Edgin, een bard, wil zijn fout rechtzetten en de wereld redden. Hierbij krijgt hij hulp van de barbaar Holga, tovenaar Simon, druïde Doric en paladijn Xenk.
Vanaf 16 juni te koop
Toen Ik Je Zag
Tom Harris is een undercover CIA-agent in Afghanistan. Door een lek in de inlichtingendienst wordt zijn verborgen identiteit en geheime missie onthuld. Na de ontmaskering moeten Tom en zijn vertaler, vast in het hart van vijandig gebied, een weg uit de woestijn vechten en een verzamelpunt in Kandahar bereiken.
Vanaf 8 juni in de bioscoop
2 BioscoopkaartEN
dvd of BLU-RAY
Voor de buitenwereld leidt acteurskoppel Esther en Bastiaan een droomleven. Allebei razend populair, de ene na de andere rol spelend en nog altijd stralend verliefd. Maar er is een kant van hun leven die maar weinigen zien. Ver weg van de camera’s hebben de depressies, angsten en gekmakende onzekerheid waar Bastiaan mee kampt een steeds grotere impact op hem en hun relatie.
Vanaf 16 juni te koop
dvd of BLU-RAY
13 tip
Doe Mee & WIN
Tefal Pure POP
The Retaliators
In The Retaliators wordt de grootste nachtmerrie van iedere ouder waarheid. De dochter van een pastoor (Michael Lombardi) raakt onderweg naar een feest betrokken bij een nare situatie. Verkeerde tijd op de verkeerde plek. Omdat zij als mogelijk getuige kan dienen, wordt de tiener snel en bruut uit de weg geruimd door de bloeddorstige moordenaar. Dat diezelfde moordenaar (Joseph Gatt, onder andere bekend van Game Of Thrones) vervolgens zelf te maken krijgt met een eveneens psychopathische politierechercheur en een vader die -tegen zijn geloofsovertuiging in- uit is op wraak, zorgt voor een leuke twist. Wanneer de oorspronkelijke moordenaar zelf in een benarde situatie verkeert, pastoor Bischop zijn gram kan halen – oog in oog met de moordenaar van zijn dochter – en blijkt dat rechercheur Jed (Marc Menchaca) er zelf ook bijzondere hobby’s aan overhoudt in zijn boswoning, is het spel officieel aan.
Vanaf 13 juni te koop
The Black Demon
De film vertelt het verhaal van Paul Sturges, die werkt in de olie-industrie. Hij gaat samen met zijn familie op vakantie, maar echt leuk is dit niet. Als ze aankomen bij het dorpje dat al bekend is bij hem en zijn vrouw, zien ze dat bijna iedereen is verdwenen. Hij bezoekt samen met zijn familie een booreiland, maar terug naar het vasteland gaan blijkt een grotere uitdaging dan verwacht. Er doemt namelijk een gigantische dreiging op uit de diepe oceaan...
De haai is misschien wel hét meest gebruikte dier in horrorfilms. Van grote Hollywood-producties, zoals The Shallows (2016) en The Meg (2018) tot en met B-films, zoals de Sharknado-films. Het is natuurlijk ook niet gek dat het zo’n populair beest blijkt. Het gevoel dat je in het water bent, geen idee wat onder je zit en elk moment verrast kan worden door een set aan tientallen scherpe tanden, is gewoon ontzettend griezelig. Zo ook in deze film.
14 tip Doe Mee & WIN
Vanaf 27 juni te koop DVd
DVd
15 tip www.autohoutwijk.nl Uw auto is bij ons in goede handen! Zichtenburglaan 82 • 2544 EB Den Haag T 070 - 329 50 51 AIXAM INTRODUCEERT: DE MEGA ESCOUTY • Een stoere elektrische brommobiel met een bijzonder design • Accuradius van 90 km • Binnen 3,4 uur is hij weer opgeladen • 700 liter bagageruimte Binnenkort bij ons in de showroom!
De gevaren van TikTok En waarom je deze app zo snel mogelijk moet verwijderen
De populaire app TikTok, die vooral door kinderen wordt gebruikt om creatieve filmpjes te delen, ligt onder vuur: de app verzamelt ontzettend veel data over zijn gebruikers en stuurt die gegevens naar China. Zelfs het kabinet raadt rijksambtenaren per direct af om apps uit landen als China en Rusland te gebruiken op hun werktelefoon. De populaire, maar omstreden app TikTok krijgt dus een negatief advies. Nederland volgt hiermee het voorbeeld van steeds meer overheden. Op termijn volgt een compleet verbod. Maar wat maakt TikTok nou zo gevaarlijk?
De sociale media-app TikTok is wereldwijd enorm populair. Het platform is vooral gericht op jongeren en groeide in korte tijd uit tot een van de meest gebruikte sociale media. Toch krijgt TikTok veel kritiek, vooral vanwege de gebrekkige privacyregels en het verslavende effect dat de app heeft. In allerlei landen, waaronder in Nederland, is TikTok meerdere malen voor de rechter gedaagd vanwege privacyschending. Onder andere van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) kreeg het bedrijf boetes opgelegd.
Kun jij niet van de paaseitjes afblijven, omdat ze zo verraderlijk lekker zijn, maar wil je wel graag op jouw gewicht letten? Dan helpen deze 10 tips jou om niet door te slaan, maar om écht te genieten.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat TikTok een erg invasieve applicatie
is die een substantieel privacyrisico vormt, en dat de datavergaring bij TikTok veel verder gaat dan bij bijvoorbeeld Facebook of Instagram. En dat terwijl Facebook en Instagram al bedrijven zijn die behoorlijk onder vuur hebben gelegen voor de manier waarop ze met privacy van gebruikers omgaan.
Techbedrijf
Maar laten we eerst eens uitleggen wat TikTok precies is. Het is dus een Chinese app van techbedrijf ByteDance, waarop gebruikers video’s kunnen maken en delen. Vaak zijn dit korte filmpjes van ongeveer 15 seconden. Je
kunt verschillende effecten en stickers aan de filmpjes toevoegen. Op TikTok zijn vooral video’s van mensen die dansen, zingen of playbacken populair, maar de inhoud van filmpjes kan enorm variëren.
TikTok maakt gebruik van kunstmatige intelligentie om content aan te raden aan gebruikers. Zo krijg je continu nieuwe inhoud te zien op basis van de video’s die je hebt bekeken. Dat het platform enorm populair is, blijkt wel uit de statistieken. In het derde kwartaal van 2021 bereikte TikTok een miljard gebruikers wereldwijd. Ook op Google Trends is er een sterke interesse in
16 tip RepoRtage
TikTok te zien. In de weergave hieronder zie je de groeiende wereldwijde interesse in TikTok op basis van het aantal searches in Google.
Privacy
TikTok staat niet bekend als een privacyvriendelijk platform. Door de jaren heen hebben meerdere privacywaakhonden aan de bel getrokken over de gebrekkige privacy van TikTok. Dit gebeurde nog in juli 2022, toen TikTok een nieuw privacybeleid wilde invoeren. Dit werd op het laatste moment stopgezet, omdat het nieuwe beleid in strijd zou zijn met de AVG. TikTok wilde onder meer persoonsgegevens gebruiken om gerichte advertenties te sturen zonder dat gebruikers hiermee konden instemmen. Zoals gezegd was dit niet de eerste keer dat het platform op de vingers werd getikt. Het bedrijf is – ook in Nederland – meermaals voor de rechter gedaagd. We zetten de belangrijkste privacyzorgen over TikTok op een rijtje.
TikTok is eigendom van de Chinese ontwikkelaar ByteDance. Om die reden gaan er uiteraard vragen op over de rol die de Chinese regering speelt achter de schermen bij het bedrijf. In het Chinese politieke systeem heeft de
regering meer invloed bij (technologie) bedrijven dan in westerse landen het geval is. Het risico daarbij is dat de Chinese regering data van gebruikers kan verzamelen – en dat hoogstwaarschijnlijk ook doet. Recent ontdekte Forbes dat driehonderd medewerkers van TikTok en het moederbedrijf ByteDance in het verleden voor Chinese staatsmedia hebben gewerkt. Sommigen van hen zouden nog steeds voor staatsmedia werken. TikTok lijkt dus niet volledig onafhankelijk van de Chinese overheid te zijn.
Wetten
Ook andere landen zoals de VS proberen regelmatig data te verkrijgen via techbedrijven. Het verschil met China is dat er in westerse landen onafhankelijke privacywaakhonden zijn. Bovendien zijn er verschillende wetten van kracht om de invloed van de regering in te perken, terwijl wetten in China juist de macht van de regering vergroten.
Hackersgroep Anonymous plaatste in 2020 een video op YouTube waarin de groep TikTok ‘Chinese spyware‘ noemt en oproept om de app zo snel mogelijk te verwijderen. Recenter deed een commissaris van de FCC (Federal Communications Commission), een
TikTok
17 tip RepoRtage
staat niet bekend als een privacyvriendelijk platform. Door de jaren heen hebben meerdere privacywaakhonden
aan de bel getrokken.
onafhankelijk overheidsorgaan in de VS, hetzelfde. Commissaris Brendan Carr riep op om de app uit mobiele appstores te verwijderen. Vanwege de invloed van de Chinese regering en zorgen over spionage, hebben verschillende landen maatregelen genomen en het platform (gedeeltelijk) geblokkeerd. Er zijn manieren om deze blokkades te omzeilen, maar bedenk wel dat ze er niet voor niets zijn.
Cookies
Via cookies en andere trackers verzamelt TikTok informatie over je, ook als je (nog) geen account hebt en alleen de website bezoekt. Verschillende CEO’s van grote platforms waarschuwden voor de fingerprinting-technieken die TikTok gebruikt. Dit omvat het volgen van welke gebruikers video’s kijken en delen op de app en de website. TikTok houdt dus bij via welke weg je de content op het platform bekijkt. Volgens ByteDance gebruikt het bedrijf deze technologie om kwaadaardig browsergedrag te herkennen. Het feit dat
TikTok deze gegevens over je bijhoudt, is erg zorgwekkend.
De privacyschendingen van TikTok zijn extra kwalijk gezien het feit dat vooral kinderen actief zijn op het platform. Vanwege zorgen over de privacy van kinderen op TikTok, startte de Autoriteit Persoonsgegevens een uitgebreid onderzoek naar de app. Resultaat hiervan was een boete van 750.000 euro in 2021 wegens het schenden van de privacy van jonge kinderen. Het was voor kinderen vaak niet duidelijk welke informatie TikTok over hen verzamelt, mede door het feit dat de privacyverklaring niet in het Nederlands beschikbaar was.
Klembord
TikTok weet dus erg veel over je. Naast je e-mailadres, telefoonnummer en geboortedatum, weet de app welke content je maakt – zelfs als je deze niet uploadt of opslaat. Ook kan het platform informatie van andere sociale media zoals Facebook verzamelen.
Daarnaast kan TikTok gegevens van het klembord van je telefoon inzien. Je locatie, je contacten en berichten die je naar anderen stuurt, zijn ook beschikbaar voor TikTok. Bovendien kan het bedrijf al deze gegevens eenvoudig delen met derden.
Naast de bovengenoemde problemen omtrent TikTok, is er ook dreiging vanuit andere hoek. Er zitten honderden miljoenen gebruikers op TikTok, en niet elke gebruiker heeft goede bedoelingen. Gecombineerd met het feit dat er vooral veel kinderen actief zijn op de app, brengt dit additionele gevaren met zich mee. Denk daarbij onder meer aan online pesten en intimidatie.
Conclusie
De conclusie is dus dat TikTok je privacy op allerlei gebieden schendt. Aangezien verschillende instanties hierover aan de bel hebben getrokken, en meerdere mensen de app als spyware beschouwen, raden we het gebruik van TikTok af. ■
18 tip RepoRtage Beeld: Shutterstock.com
OP ZOEK NAAR EEN
PROFESSIONEEL ALLROUND
SCHOONMAAKBEDRIJF?
• Afspraak is afspraak
• Klantgericht
• Scherpe offertes
• Kwaliteitswerk
• Klantvriendelijk, betrouwbaar en meedenkend
• Gecertificeerd en gekwalificeerd personeel
• Nederlandstalig personeel
• Eigen professionele schoonmaakapparatuur
19 tip RepoRtage
REVIEW - HORIZON FORBIDDEN
WEST: BURNING SHORES
Een smakelijk dessert
Aloy is terug voor een nieuw avontuur. Dit keer gaat de heldin op reis naar de Burning Shores. De uitbreiding op Forbidden West schotelt je nieuwe vijanden en een nieuwe bad guy voor om het tegen op te nemen. Of de DLC de basisgame weet te evenaren, lees je in deze Horizon Forbidden West: Burning Shores review.
Met Horizon Forbidden West wist Guerilla Games vorig jaar een dijk van een vervolg af te leveren. Op alle fronten bouwde de game verder op de fundering die met het origineel was neergelegd en gooide daarmee hoge ogen. Nu, iets meer dan een jaar verder, is het tijd voor de zwanenzang van de game. De Burning Shores uitbreiding geldt als afsluiter voor Forbidden West en tevens een eerste knipoog naar alles wat de franchise in de toekomst gaat bieden.
In veel opzichten is Burning Shores vergelijkbaar met de uitbreiding die voor het eerste deel (Horizon Zero Dawn)
uitkwam. Als speler kun je aan de slag in een gloednieuw gebied dat zo aan de bestaande map wordt vastgeplakt, maar het geheel speelt redelijk als een op zichzelf staande ervaring. Zo ook hier, waar Aloy afreist naar voormalig San Fransisco om daar lekker ouderwets op avontuur te gaan.
Wie de hoofdcampagne van Horizon Forbidden West nog niet heeft voltooid, kan beter een oogje dichtdoen. De DLC speelt zich namelijk direct na het einde van de basisgame af en Burning Shores zit daardoor boordevol met hele dikke spoilers. Na het spectaculaire eindgevecht tegen de Far Zeniths dacht
Aloy van de dreiging af te zijn, maar niets bleek minder waar.
Een mix van nieuw en oud
Er blijkt namelijk nog één laatste ruimtereiziger rond te rennen in de buurt en aan jou de taak om de laatste Far Zenith op te sporen en zijn snode plannen tegen te houden. Wat volgt is een lekker avontuur met een aantal zeer vermakelijke missies waarin je de Burning Shores verkent en bekende en nieuwe vijanden tegen het lijf loopt. En dan blijkt maar weer eens hoe goed de gameplayformule van Horizon in elkaar zit, want de game speelt vanaf minuut één weer heerlijk weg.
20 tip Tekst: Stefan Stuursma
gaMe
Het knallen met pijlen, gooien van speren en andere gekke gadgets, het blijft een genot om met Aloy door deze prachtige wereld rond te jagen. Doordat je met je endgame-karakter de uitbreiding induikt, ben je lekker volgeladen met goede wapens en kun je dus meteen helemaal los. Iets wat zeker moet, want je mechanische vijanden lijken erop gebrand om jou een kopje kleiner te maken.
Vooral de gloednieuwe Bilegut, een gigantische robot kikker, is een leuke nieuwe aanvulling op het bestaande rooster beesten. Met vlammenwerpers, gifbuidels en een launcher die kleine rotbeestjes op je afschiet, is het beest een waardige tegenstander. De hoofdreeks met missies in Burning Shores voltooi je in dik vijf uur en reken
er maar op dat deze nieuwe gigant meermaals in de weg gaat staan.
Naar hartenlust op verkenning
Die speeltijd van vijf uur klinkt trouwens erg kort. Maar wie de Horizon games een beetje kent, weet dat de helft van de ervaring bestaat uit het verkennen van de andere avonturen die deze levendige wereld te bieden heeft. Het is geen race naar de finishlijn, maar een digitale safari waarin de Burning Shores als nieuwe locatie op plek één staat.
Ook deze uitbreiding biedt je tal van zijmissies, puzzels om op te lossen en een nieuwe Cauldron dungeon waarin je een van de sterkste vijanden in de DLC tegenkomt. Er is meer dan genoeg content aanwezig, je moet er alleen
soms zelf naar op zoek gaan om het te vinden. Wie daar lekker de tijd voor neemt, is met deze Burning Shores
DLC zo een uur of twaalf verder, wat voor het prijskaartje van twintig euro meer dan prima is.
Daarbij moet wel gezegd worden dat het verhaal in de uitbreiding wellicht een van de zwakkere onderdelen is van het totaalpakket. Slecht is het zeker niet, maar bepaalde plotwendingen voelen wat geforceerd aan en hadden wellicht iets anders uitgewerkt kunnen worden. Het voelt allemaal wat vluchtig aan, zeker tegen het einde aan. Het is een klein aandachtspunt dat meer opvalt doordat de rest van deze uitbreiding juist zo goed aanvoelt.
Overtuigend slotstuk
Je hebt hier simpelweg te maken met meer Horizon in een vernieuwd jasje. Een jasje dat door de PlayStation 5 exclusiviteit nog mooier oogt dan voorheen. Of je nou kijkt naar de tropische eilanden, de wildere wereld onderwater of de vulkanische rotsen in het noorden, Burning Shores is zonder twijfel een echte looker.
Al met al is Burning Shores een heerlijk toetje geworden waar fans een jaar na de originele release nog één keer kunnen nagenieten voor het wachten op het onvermijdelijke derde deel begint. De geslaagde mix van bekend en nieuw maakt Burning Shores een lekker tussendoortje van zo’n 12 uur die elke euro dubbel en dwars waard is.
Kijk voor al het game- en filmnieuws en diverse recensies op XGN.NL ■
21 tip
gaMe
Wie de hoofdcampagne van Horizon Forbidden West nog niet heeft voltooid, kan beter een oogje dichtdoen. De DLC speelt zich namelijk direct na het einde van de basisgame af en Burning Shores zit daardoor boordevol met hele dikke spoilers.
Waarom slapen zo belangrijk is
Slaap is heel belangrijk voor onze gezondheid. Mensen die elke nacht langdurig wakker liggen, hebben een niet te onderschatten probleem dat zo snel mogelijk moet worden behandeld. Maar wat is, behalve uitrusten, eigenlijk de precieze functie van ‘slaap’. Wat gebeurt er in onze hersenen en waarom is dat zo belangrijk?
Slaap is iets raars. We sluiten onze ogen en we zijn weg, naar een andere wereld die we ondergaan zonder er controle over te hebben en die we niet bewust beleven. Slaap wordt hierdoor vaak geassocieerd met de dood, bijvoorbeeld in mythen en sprookjes. We beschouwen het als iets passief en vaak zelfs als een verspilling van kostbare tijd. Bij tijdsdruk is slaap dan ook het eerste waarop beknibbeld wordt. Onder jongeren, zakenlui en politici bestaat er zelfs een soort machocultuur rond weinig slapen. Bovenal is slaap iets waar we betrekkelijk weinig van af weten. Goed ingeburgerde tips van grootmoeder zoals ‘Een mens heeft
minstens acht uur slaap nodig’, ‘Slapen doe je best in blokken van drie uur’ en ‘Alles voor 12 uur telt dubbel’, houden weinig steek. Zelfs wetenschappers weten, in vergelijking met de kennis over andere menselijke functies en eigenschappen, relatief weinig over dit alledaagse maar mysterieuze fenomeen. Toch is het geen toeval dat we ongeveer een derde van ons leven aan slaap spenderen: slaap is een actief proces dat een essentieel onderdeel van ons leven vormt.
Wat gebeurt er als we slapen? Algemeen wordt aangenomen dat slaap dient om ons te laten uitrusten en her-
stellen, en dat klopt ook wel. Iedereen heeft al aan den lijve ondervonden dat je alertheid en concentratievermogen sterk inboeten na een te korte nacht. Al weet men niet precies wat er allemaal tijdens onze slaap gebeurt, het tot rust laten komen van onze ‘geest’ lijkt alvast haar belangrijkste taak te zijn.
Slapen doen we in verschillende cycli die opgebouwd zijn uit vier fases met elk hun specifieke eigenschappen. Eén cyclus duurt gemiddeld zo’n 90 à 120 minuten. Na elke cyclus volgt er een micro-ontwaken; een korte checkup om te kijken of alles nog in orde is. Krijgen we hier bepaalde prikkels
22 tip RepoRtage
(bijvoorbeeld licht, lawaai, een slapend been of een volle blaas) dan worden we ook effectief eventjes wakker om dit op te lossen. Is dit niet het geval, dan beginnen we meteen aan de volgende cyclus. Af en toe ’s nachts wakker worden is dus niet abnormaal. De belangrijkste fases van een slaapcyclus zijn de diepe slaap en de REM-slaap.
Tijdens de diepe slaap krijgen we een grotere bloedtoevoer naar onze spieren, waardoor ons lichaam herstelt van de inspanningen van overdag. Ook 70% van onze dagelijkse hoeveelheid groeihormoon wordt uitgescheiden tijdens de diepe slaap. Dit zorgt er voor dat onze weefsels hersteld worden en dat we recupereren. Omdat in deze fase het lichaam het meest groeit en ontwikkelt, hebben baby’s en kinderen ook meer slaap nodig dan volwassen.
De REM-slaap (kort voor Rapid Eye Movement) is het stadium van het mentale herstel. Onze hersenen zijn erg actief in deze fase, onze hartslag
en ademhaling worden sneller en onregelmatiger en onze ogen draaien alle kanten op. In deze fase dromen we ook het meest. De REM-slaap zorgt voor het verwerken van de informatie die we overdag hebben vergaard, door deze te ordenen en op te slaan. De gegevens van ons kortetermijngeheugen worden hier overgezet naar ons langetermijngeheugen. Zo gaan we sommige kennis en vooral vaardigheden die we hebben aangeleerd, pas beter kunnen toepassen de dag erna.
Wat is ‘normale’ slaap?
Een volwassene heeft gemiddeld tussen de zes-en-een-half en de acht-en-een-half uur slaap nodig. Voor kinderen en jongeren is dat beduidend meer, voor ouderen wat minder. Slaap is echter bovenal iets individueel, het verschilt van persoon tot persoon. Sommige mensen hebben inderdaad maar een uurtje of vier nodig om uitgeslapen te zijn, anderen negen of tien. De voornaamste indicator hier is dat je je ’s ochtends fris en uitgeslapen voelt.
Slapen is ook iets cultureels. Tegenwoordig is het vanzelfsprekend dat iedereen liggend slaapt, maar tot voor honderd jaar sliepen mensen soms zittend. Iets meer rechtop slapen is overigens bevorderlijk voor de ademhaling. Mensen gingen in het verleden veel vroeger slapen en stonden dikwijls ’s nachts enkele uurtjes op, om nadien weer naar bed te gaan. Men sliep, om praktische redenen, vaak ook met het hele gezin in dezelfde kamer of zelfs in hetzelfde bed.
Wat is een slaapprobleem?
Slaapproblemen kunnen voorkomen in verschillende vormen en kunnen verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende slaapstoornissen zijn slaapapneu en slapeloosheid (insomnie).
Slaapapneu
Slaapapneu is een ademhalingsstoornis waarbij de ademhaling gedurende een korte periode vertraagt of zelfs stopt doordat de keel toe klapt. Als
23 tip RepoRtage
reactie hierop moet het lichaam zich inspannen om zuurstof te krijgen, in plaats van te kunnen rusten. Mensen die lijden aan slaapapneu zijn daarom overdag vaak vermoeid. Slaapapneu verstoort niet alleen het ritme van je slaapcycli, het verhindert ook de toevoer van zuurstof in je bloed. Op langere termijn kan het daarom leiden
tot verhoogde bloeddruk en mogelijk een hart- of herseninfarct. Luid snurken kan een indicator zijn van slaapapneu. Meestal wordt deze aandoening overigens veroorzaakt door zwaarlijvigheid.
Slapeloosheid
Iedereen beleeft wel eens van die nachten waarin onze gedachten maar
blijven rondtollen en we de slaap niet kunnen vatten. Dit is uiteraard niets abnormaals. Men spreekt pas van een probleem als je meer dan een half uur wakker ligt alvorens je inslaapt en dit meerdere keren per week, meerdere weken na elkaar. Hetzelfde geldt als je ’s nachts wakker wordt tussen twee cycli en niet vlot kan inslapen. Sla-
4 bijzondere trucjes om de hele nacht door te slapen
Word jij ’s nachts regelmatig wakker en lukt het je maar niet om uitgerust wakker te worden? Misschien kunnen deze trucjes uitkomst bieden.
1. Drink bananenthee
Dit klinkt misschien een beetje vreemd, maar thee trekken van een banaan kan ervoor zorgen dat je heel ontspannen wordt. In bananen zitten de mineralen magnesium en kalium die een kalmerend effect hebben. Hierdoor ontspannen je spieren en word je slaperig.
2. Verf de muur in een zachte kleur
Drukke en felle prints op de muur kunnen je slaap onbewust verstoren. Beter is het om te kiezen voor zachtere kleuren of tinten grijs.
3. Warme sokken
Wie een slechte doorbloeding heeft, kan sneller last krijgen van koude lichaamsdelen – bijvoorbeeld voeten – die je uit je slaap houden. Warme sokken kunnen hiervoor de oplossing zijn.
4. Neem een huisdier
Uit onderzoek is gebleken dat honden en katten een rustgevend effect hebben op mensen. Als het dier naast het bed slaapt, heeft dit een positieve invloed op de slaap.
24 tip Beeld: Shutterstock.com
RepoRtage
peloosheid kan veroorzaakt worden door stress of psychische problemen, door bepaalde medicatie of door een slechte levensstijl of slaapomgeving. Het probleem bij slapeloosheid is dat je je slaapkamer gaat associëren met piekeren, wakker liggen en frustraties. Dit noemt men negatieve conditionering. Zelfs al verdwijnt op termijn de oorspronkelijke oorzaak van je slapeloosheid (bijvoorbeeld de stress op het werk), dan is die intussen vervangen door de stress om niet te kunnen slapen en zo blijft het probleem duren. Ook een aandoening als restless legs-syndroom (RLS), waarbij je last hebt van tintelingen in de benen en deze hierdoor voortdurend wil bewegen, kan een oorzaak zijn voor slapeloosheid.
Andere slaapproblemen
Parasomnieën komen ook geregeld voor. Dit zijn ongewenste gedragingen die zich voordoen tijdens het slapen, zoals slaapwandelen, tandenknarsen, praten in je slaap of nachtmerries. Meestal zijn deze vrij onschuldig. Ze komen het vaakst voor bij kinderen en verdwijnen doorgaans met het opgroeien. Bij volwassenen zijn parasomnieën meestal stressgerelateerd.
Narcolepsie tot slot is een aandoening waarbij je plots, ongecontroleerd in slaap valt. Ze komt niet zo vaak voor, maar kan erg gevaarlijk zijn en is bovendien sociaal erg problematisch. Narcolepsie gaat soms ook gepaard met hallucinaties en tijdelijke spierverlamming.
Hoe slaapproblemen oplossen?
Naast de voor de hand liggende gevolgen als vermoeidheid en verminderde concentratie, wegen slaapproblemen zwaar op je gemoed en levenskwaliteit. Op termijn ontaarden ze vaak in een depressie. Mensen met slaapproblemen wachten doorgaans ook te lang alvorens ze actie ondernemen, wat de behandeling er moeilijker op maakt.
Als er sprake is van slaapapneu laat je je best onderzoeken in een slaapcentrum. Door middel van een polysomnografie kan men daar een goed zicht krijgen op de aard van het probleem en een gepaste oplossing voorstellen. Meestal wordt die behandeling ook terugbetaald door het RIZIV.
In het geval van slapeloosheid wordt er nog al te vaak slaapmedicatie voorgeschreven. Slaapmedicatie kan een oplossing zijn om een korte periode van enkele weken door te komen (bijvoorbeeld na het overlijden van een dierbare), maar op langere termijn werken ze tegendraads. Ze zijn immers verslavend en er treedt zeer snel gewenning op. De meest gebruikte en meest succesvolle aanpak van slapeloosheid is die van de cognitieve gedragstherapie. Hier gaat men op een planmatige manier de negatieve associaties en frustraties bij de patiënt proberen weg te werken. Dit doet men onder meer door slaaprestrictie. De patiënt moet veel later naar bed gaan, waardoor hij of zij vermoeider is en sneller gaat inslapen. Je brengt dan minder uren in bed door, maar slaapt wel procentueel veel meer van die tijd, waardoor de negatieve conditionering verdwijnt. Nadien wordt het slaapschema langzaam uitgebreid. Ook een goede slaaphygiëne is hierbij van groot belang.
Slaaphygiëne
Wie niet echt kampt met een slaapprobleem zoals ze hierboven worden beschreven, maar toch ook niet helemaal tevreden is over zijn slaap, kan baat hebben bij een aantal relatief eenvoudige tips. Slaaphygiëne is de term die gebruikt wordt voor zaken die je kunt veranderen in je dagelijks leven, je gedrag en slaapomgeving die je slaapkwaliteit kunnen bevorderen.
Samengevat
Slaap is een essentieel onderdeel van ons leven. Het is nodig om lichaam en ‘geest’ tot rust te laten komen, onze herinneringen en gedachten te ordenen en fysiek te recupereren. Een slaapstoornis is daarom een niet te onderschatten probleem dat een grote impact heeft op je gezondheid en levenskwaliteit. Het dient dan ook op gepaste wijze behandeld te worden. Ondanks het belang van slaap op ons algemeen welzijn, is het iets waar we nog te weinig bewust mee omgaan. Zeker in tijden waarin mensen steeds meer met gezondheid en gezonde voeding bezig zijn, is het opvallend hoe weinig mensen zich om de kwaliteit van hun slaap bekommeren. Enkele kleine aanpassingen in je gewoontes en slaaphygiëne kunnen je nachtrust al een pak verbeteren en je met een frisse geest doen ontwaken. ■
25 tip RepoRtage
Af en toe ’s nachts wakker worden is dus niet abnormaal. De belangrijkste fases van een slaapcyclus zijn de diepe slaap en de REM-slaap.
Om je tanden in te zetten?
Het heeft even geduurd, maar Arkane Studios heeft eindelijk Redfall afgeleverd. Is de vampiergame de Xbox-exclusive waar Microsoft op heeft gehoopt? Dat lees je nu in onze Redfall review!
Arkane Studios is de laatste jaren druk bezig geweest. Van de geliefde Dishonored games is de ontwikkelaar gegaan van Prey en Deathloop naar nu Redfall. Qua ideeën is er flink wat creativiteit bij de studio, want elke keer komt Bethesda weer met een nieuwe wereld waarin de speler wordt losgelaten.
Deze keer is dat het fictieve eiland Redfall, in de staat Massachusetts. Het is normaal een eiland met een rustig stadje en een aantrekkelijke haven, maar van het idyllische karakter is weinig meer over aan het begin van het avontuur. Het eiland is namelijk overgenomen door vampiers, die dag en nacht
de dienst uitmaken in Redfall. De zon wordt namelijk geblokkeerd, waardoor de bloedzuigers geen last hebben van brandende zonnestralen.
De enige redding voor het eiland is een viertal survivors, die stuk voor stuk op hun eigen manier op het eiland zijn beland. Het is aan de speler de taak om de oorsprong van de vampiers te achterhalen en een einde te brengen aan de eeuwige nacht. Dat is solo mogelijk of in co-op tot vier spelers.
Anders dan de concurrentie
De opzet voor Redfall klonk tijdens de aankondiging erg zoals andere co-op
shooters, zoals Left 4 Dead en Warhammer 40,000: Darktide. Maar Arkane heeft juist gekozen voor een geheel eigen aanpak. Redfall is namelijk opgedeeld in twee open werelden, die je als speler vrij kan verkennen. Door middel van missies en sidequests word je naar bepaalde locaties gestuurd, waar de opdracht flink uiteen kan lopen.
Je krijgt dus niet te maken met losse levels en een vaag verhaal dat lastig te volgen is. Je kan met gemak tientallen uren in het avontuur steken en je komt steeds meer te weten over de bloedzuigers en andere duistere zaken op het eiland.
26 tip
gaMe
REVIEW - REDFALL
Vampiers zijn namelijk niet de enige dreiging. De meeste eilandbewoners hebben zich aangesloten bij sektes, die één van de grote vampiers aanbidden - in de hoop dat ze zelf niet worden leeggezogen. En dan schiet de private military company Bellwether ook nog eens op alles wat beweegt. Alleen bij safe houses en een hub kom je vriendelijke gezichten tegen en kan je wapens, health kits en andere nuttige voorwerpen kopen.
Die vriendelijke gezichten zal je alleen wel vrij snel vergeten. Arkane heeft ze nog een beetje proberen uit te diepen door sommige karakters te verbinden aan sidequests, maar de meesten komen erg tweedimensionaal over en je zal geen traan laten wanneer er eentje komt te overlijden. Daardoor voelt het
verhaal wel erg eenzaam aan als je Redfall alleen speelt.
UV-licht en houten staken
Over wapens gesproken, daar zit een flinke diversiteit in. Je kan gebruikelijke wapens als pistolen, shotguns en sniper rifles verwachten, maar die hebben allemaal een eigen rarity, perks en
eigenschappen. Redfall kent ook een aantal unieke ‘schietijzers’, zoals een stake launcher en UV-beam.
Die laatste twee zijn voornamelijk bedoeld om te gebruiken tegen vampiers, die als sterkere tegenstanders verschijnen als het menselijke voetvolk. Wanneer je hun levenspunten naar nul hebt gebracht, moet je het afmaken met een houten staak voor het hart.
Vampiers hebben daarnaast ook speciale krachten. Denk daarbij aan teleportatie, het kunnen drainen van levenspunten en een mens gebruiken als schild. Het is dan ook verstandig om je loadout uit te rusten met wapens die nuttig zijn in verschillende situaties.
27 tip
gaMe
De gameplay zal in co-op sterk verschillen in vergelijking met de singleplayer. Op het eiland zijn namelijk overal vijanden te vinden, waar je met één of meerdere vrienden flink wat vuurkracht tegenover kan zetten.
Door de grote diversiteit aan wapens is dat gelukkig goed mogelijk en het zorgt ervoor dat het leuk blijft om lood te vinden in de game.
Speciale krachten gebruiken
De vier verschillende survivors hebben zelf ook speciale krachten die ze kunnen gebruiken. Die verschillen sterk per karakter en kunnen goed gecombineerd worden wanneer je in co-op speelt. Dat laatste hebben wij alleen nog niet kunnen testen, aangezien Redfall geen matchmaking kent. Je kan dus alleen samen spelen met vrienden die de game ook hebben.
De gameplay zal in co-op sterk verschillen in vergelijking met de singleplayer. Op het eiland zijn namelijk overal vijanden te vinden, waar je met één of meerdere vrienden flink wat vuurkracht tegenover kan zetten. Ben je in je eentje, dan word je juist aangemoedigd om veelal stealth te gebruiken.
Wij hebben voor ons avontuur dan ook bewust gekozen voor Jacob, die tijdelijk onzichtbaar kan worden en met zijn raaf vijanden op afstand kan markeren. Op sommige momenten kan Redfall behoorlijk griezelig worden als je alleen speelt, helemaal als je weet dat er meerdere sterke vampiers vlakbij zweven. Op die manier biedt Redfall twee compleet verschillende manieren om de game te spelen.
Niet zonder schoonheidsfoutjes Dat Redfall zo angstaanjagend kan
worden, zou je misschien niet op het eerste gezicht verwachten. De game maakt namelijk gebruik van dezelfde art style die we kennen uit Dishonored en Deathloop. Helaas missen we wel een beetje de afwerking die we van Arkane gewend zijn.
Sommige karakters zien er niet helemaal gedetailleerd uit en ook de diversiteit aan skins is niet heel groot. Zo kom je wel heel vaak dezelfde voetsoldaat of vampier tegen. En dat terwijl de wereld zelf juist enorm gedetailleerd is. Daarnaast zijn we ook wat bugs tegengekomen. Soms zijn de health bars van vijanden niet meer te zien, wat opgelost wordt door terug te gaan naar het hoofdmenu.
Gelukkig hebben we geen last gehad van crashes en is de performance op PC vrij goed. Met een RTX 3080 en Ryzen 7 5800X3D konden we de game in 4K (met DLSS Quality) draaien op gemiddeld 78 frames per seconde. Op momenten dat er plotseling veel data ingeladen moest worden, was er sprake van microstuttering, maar dat zijn zeldzame gevallen. De Xbox-versie van
Redfall heeft bij lancering alleen een Quality Mode, de Performance Mode komt later.
Een duister en divers avontuur Microsoft heeft behoefte aan een goede Xbox-exclusive en onder die noemer kunnen we Redfall zeker scharen. De nieuwe titel van Arkane doet iets anders dan de concurrentie op het gebied van co-op shooters en dat pakt goed uit. De gameplay is sterk, er is een enorme diversiteit aan wapens en met co-op en singleplayer heb je twee compleet verschillende manieren om Redfall te spelen.
Wel kan het avontuur nogal eenzaam worden als je alleen speelt, met name door de niet memorabele karakters. En hoewel de wereld sfeervol en griezelig kan zijn, missen we wel de afwerking die we van Arkane gewend zijn. Zoek je een game die plezier biedt alleen of samen met vrienden (maar geen vreemden), dan ben je bij Redfall aan het juiste adres.
Kijk voor al het game- en filmnieuws en diverse recensies op XGN.NL ■
28 tip gaMe
Tekst: Ralph Beentjes
29 tip DEUITHOF.NL/TIPMAGAZINE SCHAATSEN SNEEUWBAAN KART & LASERGAME EEN SPORTIEF UITJE BIJ DE UITHOF MET DE MEESTE ACTIVITEITEN ONDER 1 DAK GA VOOR MEER INFO NAAR:
ROWENTA LISS&CURL ULTIMATE
SHINE SF6220 STIJLTANG
De nieuwe Liss & Curl Ultimate Shine is een baanbrekende 2-in-1 hair straightener, voor perfect stijlen of weelderige krullen, precies zoals jij ze het liefste hebt. Deze stijltang warmt snel op, levert zeer efficiënte resultaten op en een Double Ion Booster en Nano keramische coating zorgen voor ultieme glans en zacht haar.
Van € 52,99 voor slechts € 39,74
OP DE TOCH AL VOORDELIGE PRIJZEN
NOG EENS
25%
EXTRA KORTING MET ACTIECODE: TM2023
Bullit RHD888 Selfie stick met afstandsbediening – Bluetooth De Bullit RHD888 selfie stick is een handige tool die je kan meenemen op vakantie of als je met je vrienden of vriendinnen selfies aan het maken bent. Je zet gemakkelijk je Samsung Galaxy, iPhone of andere smartphone op de selfie stick, je 'pairt' de bluetooth afstandsbediening met je smartphone en je maakt binnen een mum van tijd gemakkelijk leuke foto's van jezelf of van een groep. De selfie stick is uitschuifbaar tot wel 108cm!
Van € 14,95 voor slechts € 11,22
XQISIT PHANTOM XPLORE voor de iPhone 7 (Grijs) - telefoonhoesje
Ze zeggen dat schoonheid in het oog ligt van de toeschouwer. Met de Phantom heb je deze schoonheid in het oog. De Phantom blijft trouw aan zijn naam en is dus een case die nauwelijks zichtbaar zal zijn om jouw telefoon. Daarmee blijft het ontwerp en de kleur van de telefoon zichtbaar voor de buitenwereld. De TPU shell zorgt ervoor dat de smartphone tevens beschermd blijft tegen krassen.
Van € 19,99 voor slechts € 15,09
30 tip De MooIste koopjes
all you need is love - Bordspel
Leer elkaar beter kennen door het stellen van persoonlijke vragen. Bij een goed antwoord verdienen jij en je medespeler een hartje. Spelers gebruiken deze hartjes om een plek te verdienen in het midden van het bord. Let wel op, er zit steeds een andere speler in de liefdes caravan, waarmee jullie vriendschap op de proef wordt gesteld. De eerste twee spelers die in het midden van het bord hun ultieme vriendschap of onbreekbare relatie kunnen bewijzen, winnen het spel!
Van € 14,99 voor slechts € 11.24
DistinQ Wake-Up Light
Tweet Beats - basisset Tweet Beats zijn hele muzikale vogeltjes die allemaal hun eigen stijl en geluid hebben. Zet een Tweet Beat in de boom op één van de vier takken en het vogeltje begint meteen muziek te maken. Elke vogel heeft zijn eigen drums, bas, melodie en zang, die passen bij zijn muziekstijl. Dus elke vogel klinkt anders op elk podium. Door de Tweet Beats te variëren kun je eindeloos verschillende liedjes maken. Wissel de vogels van plaats, maak de mooiste Tweet Beat-combinaties en luister naar de leukste muziek.
Heb je wel eens moeite met wakker worden? Of wil je ontspannen in slaap vallen? De Wake-Up Light is speciaal ontworpen om een gezond(er) slaapritme te creëren. De Wakeup Light helpt je om te ontspannen, goed te slapen én energiek wakker te worden. Met de wekkerfunctie wordt het licht vóór je wektijd geleidelijk sterker; je wordt op een natuurlijke manier wakker.
• Beschikt over 2 instelbare wektijden
• De zonsopgangsimulatie zorgt dat je energiek ontwaakt
• Met de slaapmodus val je ontspannen in slaap
• Niet via een app bedienbaar
• Alleen leverbaar in wit
Van € 39,99 voor slechts € 29.99
HOE ACTIVEER IK DEZE AANBIEDING?
Ga snel naar leesdeal.nl en klik op het product naar keuze. In de ´winkelwagen´ vult u vervolgens de actiecode TM2023 in.
31 tip
De MooIste koopjes
Van € 21,99 voor slechts € 16.49
Autotest - Nio ET5 (2023)
de elektrische auto waar dieselrijders al jaren naar smachten
Het uiterlijk van een representatieve zakensedan, een actieradius van, op termijn, misschien wel 1000 kilometer en een volle batterij in slechts vijf minuten. De Nio ET5 (2023) lijkt alles in huis te hebben om de dieselrijder voor zich te winnen. Wij maakten de eerste kilometers met de Nio ET5.
Wat is er opvallend aan de Nio ET5?
De Nio ET5 van de Chinese nieuwkomer Nio is een brede auto van maar liefst 1,96 meter. Dat komt aardig in de buurt van een Rolls-Royce Ghost en is 12 centimeter meer dan een Tesla Model 3. De lengte van de Nio ET5 bedraagt 4,79 meter. Dat is 10 centimeter langer dan de Tesla. De Volkswagen ID.7 is nog langer (4,96 m) maar daarentegen een stuk smaller (1,86 m).
De wielbasis van 2,88 meter is te vergelijken met die van de Tesla Model 3 (2,87 m). Op de achterbank zitten volwassenen dan ook uitstekend, met
voldoende hoofd- en beenruimte, ook als je wat langer bent. De omvang van het standaard glazen panoramadak is vanaf de achterbank werkelijk indrukwekkend. Vooral omdat het één groot glazen oppervlakte is dat niet gehinderd wordt door een middenstijl.
Vooral voor een automerk dat nog niet heel lang actief is (sinds 2014), overtuigt de kwaliteit. De Nio ET5 steekt goed in elkaar, de materialen zijn over het algemeen keurig met een mooi stofje over het dashboard en als we over een minder goed geplaveide weg rijden, rammelt er niks.
Wat is er goed aan de Nio ET5?
De Nio ET5 heeft een behoorlijke actieradius tot 590 kilometer als je voor het grootste batterijpakket van 100 kWh kiest. Wie voor 75 kWh gaat, komt volgens Nio tot 456 kilometer (beide WLTP). Daar valt goed mee te leven.
Het leven wordt nog leuker met het accupakket van 150 kWh dat Nio in ontwikkeling heeft. Volgens de Chinese meetmethode leg je tot wel 1000 kilometer af op een volle accu. De WLTP-actieradius geeft Nio nog niet, maar zal rond de 885 kilometer liggen. Hiermee kunnen verstokte dieselrijders
32 tip
autoWeRelD
DEZE PAGINA'S WORDEN MOGELIJK GEMAAKT DOOR AUTOWERELD.COM
zomaar de overstap naar elektrisch maken. Vooral omdat je bij Nio net zo lang moet wachten op een volle batterij als op een volle tank.
Een lege batterij kun je namelijk in vijf minuten ‘swappen’ voor een vol exemplaar bij een Power Swap Stations. En dat is inclusief in- en uitrijden; de daadwerkelijke wisseltruc is in drie minuten gepiept. Om dit te kunnen doen, moet je de batterij wel huren en niet kopen. Daarover later meer. Je kunt de ET5 ook aan een (snel)laadpaal hangen.
Wat kan er beter aan de Nio ET5? We konden anderhalf uur rijden. Dat is niet heel lang, maar desondanks
voldoende voor een goede eerste indruk. Nio positioneert de ET5 als een sportieve elektrische sedan, maar de zithouding sluit hier niet op aan. We zouden nog lager willen zitten. Je zit nogal ‘op de bok’ en gevoelsmatig zit de motorkap te laag. Gek genoeg zit de hoedenplank juist hoog. Die blokkeert deels het zicht door de achterruit.
Ook zou de bestuurdersstoel meer ondersteuning kunnen geven; je glijdt al snel over de rugleuning. Verder is het stuurwiel iets te dik naar onze smaak.
In de Comfort-stand vinden we de afstelling van het onderstel nog best straf. Het verschil met de Sport-stand
merkten we nauwelijks. Je kunt ook kiezen voor Eco en Sport+. In die laatste stand reageert de elektrische sedan feller en schiet de 490 pk sterke ET5 vurig vooruit zodra je het gaspedaal intrapt. Dat is indrukwekkend, maar niet bepaald uniek.
Nomi is de lollig uitziende spraakassistent van Nio. Die bevindt zich midden op het dashboard en kijkt je aan zodra je een commando geeft, bijvoorbeeld ‘Show me the way to Nio House in Rotterdam’. Ja, Nomi communiceert vooralsnog in het Engels maar is hard aan haar studie Nederlands bezig.
Nomi functioneert prima maar een bétje bemoeizuchtig is ze wel. Zodra je ook maar even opzij kijkt, bijvoorbeeld naar je passagier of zelfs naar het centrale display, roept ze: ‘Pay attention!’ Gelukkig kun je Nomi de mond snoeren. Andere momenten is ze juist behulpzaam, zoals wanneer je ‘Adjust steering wheel’ zegt en dit vervolgens met fysieke toetsen op het stuurwiel kunt doen. Zonder Nomi moet je zelf door het multimediasysteem bladeren om de toetsen te activeren. Natuurlijk zou een extra hendeltje of toets onderaan het stuurwiel nog gemakkelijker zijn.
Prijs Nio ET5: effe puzzelen
Wat was het leven vroeger toch simpel. Je kocht een auto of je kocht hem niet.
33 tip autoWeRelD
Nomi zet een zonnebril op als je om het weerbericht vraagt en het buiten zonnig is, drinkt uit verveling een milkshake terwijl jij navigeert, en strooit met boomblaadjes als je zegt dat je in de Eco-stand wil rijden
Daar kwamen nog wel rijklaarkosten bij die je niet zag aankomen, maar dat was het wel. Bij Nio gaat het anders. Je koopt de ET5 of je neemt een abonnement. Maar dan ben je er nog niet...
Als je besluit de Nio ET5 te kopen, kun je de batterij ook kopen of huren. In het eerste geval bedraagt de prijs van de Nio ET5 met de 75 kWh-batterij 62.700 euro. Huur je de batterij, dan hoef je ‘maar’ 50.700 euro af te tikken. De batterij kost je dan 169 euro per maand. Het grote voordeel is dat je de batterij dan kunt ‘swappen’. De maandprijs van de 100 kWh-batterij is 289 euro.
Wil je de Nio ET5 liever huren, dan kun je tussen een flexibel en een vast contract kiezen. Met die eerste mogelijkheid ben je iets duurder uit, maar kun je het abonnement maandelijks opzeggen. In beide gevallen krijg je 1250 kilometer per maand. Daarna ga je per kilometer bijbetalen.
De Nio ET5 is de eerste Nio in Nederland waarbij de spraakassistent Nomi een optie van 600 euro is. Dat wil zeggen: het gezichtje dat op het dashboard zit. Laat je de optie achterwege, dan praat je tegen je dashboard. Het is maar net waar je je prettiger bij voelt.
Tip voor huisvaders: bij je kinderen kan je nooit meer iets verkeerds doen als je
voor die 600 euro extra kiest. Nomi zet een zonnebril op als je om het weerbericht vraagt en het buiten zonnig is, drinkt uit verveling een milkshake terwijl jij navigeert, en strooit met boomblaadjes als je zegt dat je in de Eco-stand wil rijden. Genoeg gekkigheidjes om je kinderen zoet te houden.
Wat vinden wij van de Nio ET5?
Ook als je geen kinderen hebt, zouden wij 600 euro neerleggen voor de lieftallige oogjes van Nomi. Kies je voor de rijstand Sport+, dan toont Nomi voorbijflitsende sterren zoals bij het ruimteschip Millennium Falcon uit Star Wars dat voor warpsnelheid kiest. Sorry, maar dat vinden wij echt heel cool.
Alle gekheid op een stokje: de Nio ET5 maakt een goede eerste indruk. De kwaliteit is goed en de binnenruimte
is dik in orde. Wij zouden vooral lager willen zitten, maar op het weggedrag valt weinig af te dingen, al zou de besturing voor een sportieve auto meer weerstand en gevoel kunnen geven, vooral in de Comfort-stand rond de middenstand.
We krijgen alleen niet het weldadige gevoel dat bijvoorbeeld een Mercedes of Lexus biedt. Dat ligt voor een deel aan het minimalistische interieur dat ook andere elektrische auto's hebben en wij als kaal omschrijven, maar de hoofdzakelijk zwarte interieurkleur van ons testexemplaar helpt ook niet mee. Gelukkig kun je uit warmere tinten kiezen. Het ´swappen´ van de batterij vinden wij het ei van Columbus.
Kijk voor meer autonieuws op autowereld.com ■
34 tip autoWeRelD
Harry Suiker is sinds 1975 een begrip in Den Haag en omstreken op het gebied van tegels, sanitair, keukens en installatie. In onze fraai ingerichte showroom van 1500m2, kunt u kennis maken met fraaie badkamers, tegels en keukens.
Ons professioneel opgeleid personeel kan samen met u de juiste combinaties samenstellen met behulp van een volledige 3D tekening van uw nieuwe badkamer of keuken. Uiteraard kunnen wij ook zorgen voor de volledige verbouwing van uw badkamer met onze badkamer teams.
Harry Suiker meet alles kosteloos en levert de producten tegen scherpe prijzen met de daarbij behorende, nog echt ouderwetse, service!
Ook nieuwsgierig hoe u uw badkamer of keukenwensen kan laten uitkomen? Stap binnen in de showroom of maak een afspraak, zodat we volledig de tijd vrijmaken voor een adviserend gesprek.
35 tip Zichtenburglaan 150 | 2544EB Den Haag 070 367 23 29 | info@harrysuiker.nl | harrysuiker.nl | @harrysuiker
Onderzoekers waarschuwen: slaap niet op je rechterzijde
Dat slapen goed is voor de gezondheid is van oudsher bekend. Maar wist je dat zelfs de slaaphouding de algemene gesteldheid beïnvloeden?
36 tip RepoRtage
Beeld: Shutterstock.com
Veel mensen slapen graag op hun zijde, maar denken vaak niet aan de kant waar ze op slapen. Onderzoekers geven aan dat het wellicht de moeite waard is om hier aandacht aan te geven, voordat je in slaap valt.
Een studie, gepubliceerd in het Journal of Clinical Gastroenterology, toont de voordelen aan van slapen op de linkerzijde. Het heeft meer invloed op ons lichaam dan we dachten.
1. Spijsvertering werkt beter
Omdat de maag aan de linkerkant zit, komt maagzuur makkelijker in de keel als je op je rechterzijde slaapt. Als je maagproblemen hebt, is het daarom beter om op je linkerzij te slapen, zo kan de maag beter zijn werk doen. Slapen op de linkerzij biedt dan ook verlichting aan mensen die last hebben van nachtelijk brandend maagzuur (zie kader).
2. Het is goed voor de bloedcirculatie
De aorta buigt boven het hart naar links en als je op de linkerzijde slaapt, helpt het om nieuw bloed naar het lichaam te transporteren. Als je op je rechterzijde slaapt, moet de bloedtoevoer eerst omhoog gaan, waardoor de bloedcirculatie afneemt.
3. Het helpt de milt
De milt is een orgaan dat zich aan de linkerkant van het lichaam bevindt. Door aan dezelfde kant te liggen, help je het orgaan functioneren, waaronder het onschadelijk maken of opruimen van ziektekiemen.
4. Vermindert druk op alvleesklier
De alvleesklier bevindt zich ook aan de linkerkant van het lichaam, net onder de maag. Als we op onze rechterzijde liggen, zorgt de maag voor meer druk op de alvleesklier, wat het functioneren vermindert.
Slapen op linkerzij helpt tegen brandend maagzuur
Slapen op de linkerzij is een eenvoudige en doeltreffende manier om brandend maagzuur tegen te gaan. Dat wees onderzoek uit naar de behandelmogelijkheden voor mensen die ’s nachts last hebben van ernstige refluxklachten, de medische term voor brandend maagzuur. In het Westen heeft ongeveer 20% van de mensen weleens last van reflux. De klachten ontstaan doordat de inhoud van de maag terugstroomt naar de slokdarm. Dit geeft een onprettig brandend gevoel en soms oprispingen.
Er bestaan verschillende behandelingen voor mensen die ’s nachts last hebben van refluxklachten. Zoals het verhogen van het hoofeinde van het bed en het vermijden van eten en drinken vlak voor het slapen gaan. Net als afvallen, stoppen met roken en minderen van alcohol. Als dit onvoldoende werkt, schrijven artsen ook wel maagzuurremmers voor. Daarnaast blijkt uit wetenschappelijke publicaties dat slapen op de linkerzij de klachten kan verminderen. Dat klinkt logisch, want in die positie bevindt de maag zich onder de slokdarm. De zure maaginhoud kan dan minder makkelijk de slokdarm instromen.
Om uit te zoeken of er inderdaad een relatie is tussen nachtelijk brandend maagzuur en de slaappositie, kregen 58 patiënten met ernstige refluxklachten een slangetje in hun slokdarm waarmee tijdens de slaap de hoeveelheid maagzuur kon worden gemeten. Ook werd de slaappositie geregistreerd. Patiënten hadden minder maagzuur in de slokdarm als ze op hun linkerzij sliepen, vergeleken met wanneer ze op hun rug of rechterzij lagen. Ook bleek dat maagzuur sneller terugstroomt naar de maag bij een houding op de linkerzij. ■
37 tip RepoRtage
De aorta buigt boven het hart naar links en als je op de linkerzijde slaapt, helpt het om nieuw bloed naar het lichaam te transporteren
ster in de keuken
Lekker eten kan een mens een ultiem geluksgevoel geven. Daarom is het belangrijk om in de keuken uitgebreid de tijd te nemen om een goede maaltijd voor te bereiden. Tip Magazine helpt je aan dit ultieme geluksgevoel door elke maand twee lekkere en verrassende recepten te geven. Even aan de slag, maar dan heb je deze maand wel wat bijzonders op tafel staan.
steR IN De keukeN
Spruitjestaart
Maak eens een quiche met spruitjes en (vegetarische) spek. Een lekkere en originele manier om spruitjes te eten.
INGREDIËNTEN (4 personen):
• 5 plakjes deeg voor hartige taart (vriezer)
• 4 eieren
• 300 gr spruitjes
• 100 gr Spek (vega)
• 1 ui
• 100 ml kookroom
• 1 snuf nootmuskaat
• 1 snuf tijm
• 75 gr geraspte kaas
• peper en zout
• 1 eetlepel paneermeel
BENODIGDHEDEN:
• Quichevorm (van ca. 20-22 cm)
Perencrumble
BEREIDINGSWIJZE:
1. Maak de spruitjes indien nodig schoon. Kook ze ca. 4 minuten in een pan met water en laat daarna goed uitlekken.
2. Verwarm de oven voor op 190° graden.
3. Snipper de ui en bak deze in een pan samen met de stukjes spek.
4. Vet een quichevorm in of bekleed met bakpapier.
5. Verdeel hier de plakjes deeg in zodat alles mooi bedekt is en alle naadjes goed aan elkaar gedrukt zijn. Bestrooi de bodem met een beetje paneermeel.
6. Klop de eieren los met de room, geraspte kaas, nootmuskaat, tijm, peper en zout in een kom. Voeg de voorgekookte spruiten toe en het gebakken spek- en uimengsel.
7. Giet dan alles in de quichevorm met deeg.
8. Bak de spruitjesquiche ca. 40 minuten in de oven tot hij gaar is.
Tip: vervang de spekjes ook eens door champignons of gedroogde tomaatjes.
Deze lekkere friszoete crumble van stukjes peer met een krokante kruimel topping is lekker als dessert met een bolletje ijs, maar ook als gebak met een toef slagroom.
INGREDIËNTEN (4 personen):
• 75 gr suiker
• 150 gr bloem
• 90 gr koude boter
• 1 snuf zout
VULLING:
• 400 gr peer
• 1 zakje vanillesuiker
• 0.5 eetlepel maïzena
• 1 snuf kardemompoeder (optioneel)
BEREIDINGSWIJZE:
1. Verwarm de oven voor op 200° graden.
2. Schil de peren en snijd in stukjes.
3. Doe voor de vulling de stukjes peer in een kom en voeg de maïzena, eventueel kardemom en vanillesuiker toe en roer erdoor.
4. Doe voor het kruimeldeeg de bloem, zout en suiker in een kom.
5. Voeg hier de koude boter in stukjes aan toe. Meng dit met je vingers door elkaar tot een kruimelig deeg.
6. Vet de ovenschaal in met een beetje extra boter.
7. Doe het perenmengsel in de ovenschaal en verdeel de deegkruimels er over.
8. Bak de perencrumble ca. 25 min in de oven tot hij goudbruin is.
9. Serveer de perencrumble bij voorkeur lauwwarm, koud kan natuurlijk ook. Lekker met een toef slagroom of bolletje ijs.
39 tip steR IN De keukeN
40 tip elF VoetBal
DEZE PAGINA'S WORDEN MOGELIJK GEMAAKT DOOR ELFVOETBAL.NL
‘In het stadion golfde een zee van voetbalhaat’
Het verraad van Luís Figo
Een afgehakte varkenskop op het veld. Een fluitconcert dat het geluidsniveau van een opstijgende jumbojet evenaart. Kolkende woede. Het was eigenlijk de reactie van een afgewezen geliefde die de oude minnaar weer terugziet. Dat is het verhaal dat hoort bij de meest geruchtmakende stunttransfer van de eeuw: die van Luís Figo. Hij verliet FC Barcelona voor Real Madrid.
“Blancos llorones, feliciten a los campeones,” zong Luís Figo in 1998 nog op het balkon van het stadhuis tijdens de huldiging. Met Barça had hij zojuist de landstitel gepakt. Het was een sneer naar de aartsrivaal uit de Spaanse hoofdstad. “Witte huilbaby’s, groet de kampioenen.” De Portugese superster kon niet stuk bij de Catalanen. Ze hadden hem in het hart gesloten, beschouwden hem als een zoon van de club. Zijn komst in 1995 zette het einde in van een wat magere periode. Met hem in de gelederen werden weer prijzen gewonnen. Figo was een godheid, tot hij in juli 2000 van zijn hemelse troon viel in Barcelona.
Verrader is het eerste woord dat Peter Goedbloed anno 2023 te binnen schiet als hem wordt gevraagd naar hoe de socios van Barcelona over Figo denken. Goedbloed is voorzitter van de officiële Nederlandse fanclub van de blaugranes, Peña nummer 1323. “Een scheldwoord dat ik toen veel hoorde is ‘cabron’. Dat betekent zoiets als kloot-
zak.” Hij doelt op de beladen overstap naar Real Madrid die de Portugese vleugelspits maakte in 2000. Edwin Winkels volgde in die tijd als sportverslaggever van de krant El Periódico de transferperikelen van dichtbij: “Puur ongeloof bij de Barça-fans. Dit kon niet. Naar de aartsrivaal gaan… Niemand had dit verwacht. Zelfs Figo niet. Daarom hakte deze transfer er enorm hard in.”
De belofte van Pérez
Later blikte Figo terug op de carrièremove die hem tot persona non grata maakte in de Catalaanse hoofdstad. Hij was eigenlijk niet van plan Barcelona te verlaten, maar in die zomer van 2000 werd hij het middelpunt van een transferstorm. “Eigenlijk wilde hij gewoon meer waardering van de club krijgen, onder meer geuit in een hoger salaris,” aldus Winkels. “In die periode waren presidentsverkiezingen bij zowel Barça als Real. In Madrid wilde Florentino Pérez president worden. Hij beloofde de aanhangers Figo te kopen.
Zou de deal niet doorgaan, dan zou hij de seizoenkaarten van alle supporters voor het komende jaar betalen.”
Was het blufpoker? Niet echt. In het geheim was er al een voorcontract getekend. In die overeenkomst lag een boeteclausule besloten, voor het geval het mis zou gaan. Als Pérez niet zou winnen, zou Figo niet komen en kreeg hij een paar miljoen. Als de kandidaat wel zou winnen en de Portugees kwam niet naar Madrid, dan moest Figo vijf miljard peseta’s (enkele tientallen miljoen euro’s) betalen. De voetballer zou de interesse van De Koninklijke willen gebruiken om een beter contract bij Barcelona te krijgen. Winkels: “In Barcelona kon niemand een belofte doen, omdat de presidentsverkiezingen nog aan de gang waren. De kandidaten hadden natuurlijk nog geen beslissingsbevoegdheid.” Uiteindelijk kwam Joan Gaspart als winnaar van die verkiezingsstrijd uit de bus. Vanaf zijn vakantieadres op Sardinië belde Figo hem op en gaf aan dat hij twee vliegtickets had.
41 tip elF VoetBal
Het ene ticket bracht hem naar Barcelona en het andere naar Madrid. “Hij zei dat hij graag wilde blijven, maar dat de club dan wel de boete zou ophoesten en voor een loonsverhoging moest zorgen. Gaspart ging daar niet in mee,” legt Winkels uit. Door de financiële druk werd Figo definitief in de armen van Real gedreven.
Op 24 juli 2000 kwam het beeld naar buiten dat monden deed openvallen in de voetbalwereld, vooral in Barcelona. Figo hield het bekende, witte shirt vast. Nummer tien en zijn naam op de rug. “Ik denk dat hij echt niet geloofde dat Pérez zou winnen. Een lachje bij de presentatie kon er niet echt af. Figo vertelde in de Netflix-documentaire El caso Figo (de zaak Figo, red.) dat hij eigenlijk niets wist van de Real-deal. Het was volgens hem bekokstoofd door zijn zaakwaarnemer José Veiga. Hij zag zich als een speelbal tussen zijn voormalige agent en Pérez.”
Met een transfersom van 62 miljoen euro was Figo op dat moment de duurste speler aller tijden. “Met die deal zat Real natuurlijk fout. De club had een speler benaderd die nog langer dan een jaar bij zijn club onder contract stond. Dat was en is nog steeds verboden,” geeft de journalist aan.
Ongeloof
Niet alleen in Barcelona heerste ongeloof; in Madrid-fans wisten ook niet wat hen overkwam. Richard Sanchez (oud-voorzitter van de Nederlandse fanclub van Real Madrid, red.) herinnert het zich nog goed: “De reactie was tweeledig. De echte die hard-supporters vroegen zich af wat de club met deze speler moest. Hij was besmet vanwege zijn Barcelona-achtergrond. Er was uiteraard ook een minder fanatieke groep die vooral een geweldige speler zag. “Hij kan best een aanwinst zijn, maar wie zegt dat hij slaagt?”, vroegen zij zich af. En natuurlijk konden mensen wel waarderen dat met de transfer een lange neus naar de rivaal werd getrokken. Hij was immers hun sterspeler.”
Figo was de eerste van de zogeheten Galácticos; het sterrenensemble dat de club verzamelde. Een team dat louter bestond uit voetbaltoppers, zoals Zinédine Zidane, David Beckham en de Braziliaanse Ronaldo.
Hels fluitconcert
Als Figo nog mocht twijfelen over hoe de Barcelonezen over hem dachten, dan kreeg hij op 23 oktober 2000 het antwoord. Een oorverdovend antwoord tijdens El Clásico in Camp Nou. In het veld hingen spandoeken met verwijzingen naar een zekere Bijbelfiguur met twijfelachtige opvattingen over loyaliteit. Bij het betreden van het veld stak Figo zijn vingers in de oren om ze te beschermen tegen het luide gefluit. Goedbloed: “In het stadion golfde een zee van voetbalhaat. Negentig minuten schelden, fluiten, vloeken en vooral vervloeken. De frustratie bij de fans was enorm. Denk aan wat de overstap van Steven Berghuis van Feyenoord naar Ajax losmaakte, maar dan met factor tien vermenigvuldigd. Zo zou je die overstap van Figo kunnen beschrijven.”
Normaal gesproken nam de Portugees de corners, maar daar zag hij nu vanaf. Van alles werd vanaf de tribune in zijn richting gegooid. Flessen, bierblikken, golfballen, munten, sinaasappels, aanstekers, mobiele telefoons… Bij ieder balcontact zwol het geluid verder aan. Hier zaten heel wat gebroken harten op de tribunes. Barcelona won de wedstrijd met 2-0 en na het laatste fluitsignaal van de scheidsrechter zochten voormalige ploeggenoten de Portugees op voor een ondersteunende omhelzing. Tegen een verslaggever van Bleacher Report vertelde Figo later dat hij niet veel gaf om de sfeer in het stadion. “Ik wist dat het slecht zou zijn, mede omdat de media die sfeer hadden gecreëerd. Fans zijn mensen die geen eigen mening hebben. Vaak volgen massa’s de opinie van anderen, in dit geval de media.” De kranten stonden inderdaad vol over de terugkeer van de voormalige publieksleveling.
Luís Pigo
Het zou door blessures en een schorsing twee jaar duren voordat Figo opnieuw terugkeerde in Camp Nou. Tijd heelt wonden, maar in Catalonië was dat niet het geval. De sfeer was op 23 november 2002 nog vijandiger dan eerder. Elke keer als hij voor een corner in de buurt van Barça-supporters kwam, vlogen allerlei voorwerpen zijn kant op. De Mobiele Eenheid moest ter bescherming om hem en de hoekvlag gaan staan. Iedere keer kwamen munten, een whiskyfles en blikjes zijn kant op. Het meest bizarre dat
42 tip Tekst: Steven Walter Beeld: Shutterstock elF VoetBal
‘De nieuwe eigenaresse had een jaar nodig om iedereen ervan te overtuigen dat Figo echt niet meer de eigenaar van het restaurant was’
werd gegooid was het hoofd van een speenvarken. Goedbloed: “Als dat geen diswaardering is, weet ik het ook niet. Het ging echt tekeer. Niet gek, ook. Er is normaal gesproken al veel sentiment als het gaat tussen Catalonië en De Koninklijke. Voor de Catalanen is Spanje de bezetter. Real belichaamt Spanje. Na zeventien minuten en veertien seconden wordt altijd geroepen om onafhankelijkheid. 1714 is het jaar dat het Catalaanse leger werd verslagen door dat van Spanje,” aldus de voorzitter van de Nederlandse Barcelona-fanclub.
De wedstrijd eindigde met 0-0 en Figo kreeg een nieuwe bijnaam: Luís Pigo. Luís Varken. In de dagen daarna gaven mensen rond FC Barcelona schoorvoetend toe dat het publiek te ver was gegaan in de bejegening van Figo. De club kreeg een straf van de bond opgelegd. “Een wedstrijd zonder fans, maar volgens mij is die straf nooit uitgevoerd,” zegt Winkels.
Er zijn vaker spelers van Barcelona naar Madrid gegaan en vice versa. Real-fanclubman Sanchez verwijst onder andere naar Luis Enrique. “Die ging van ons naar Barcelona. Die overstap was jammer, maar minder gevoelig dan die van Figo. Enrique was bij Real een beetje over zijn top heen en had wat gezeur met de trainer. Niet gek dat een speler dan wil vetrekken. Het is wat anders als je een overstap maakt terwijl je in je prime bent. En Figo was toen echt top. Het ging ook anders bij de ‘dikke’ Ronaldo. Voordat hij bij Real kwam, maakte hij eerst een tussenstop in Italië (bij Internazionale, red.). Hij heeft vanuit Barcelona nooit zoveel haat gekregen als Figo, omdat er een paar jaar tussen zat. In Madrid is men in elk geval dankbaar dat Figo in het wit heeft gespeeld.”
Sushirestaurant
Kan Figo zich inmiddels weer vertonen
in Barcelona? Peter Goedbloed meent van wel. “Hij kan best het stadion in, maar moet dan wel boegeroep accepteren. Verder denk ik dat hij niet wordt lastigvallen.”
Edwin Winkels woont al jaren in de buurt van Barcelona en heeft Figo sinds zijn vertrek naar de Spaanse hoofdstad er niet meer in de straten gezien. “Hij zal nooit in genade worden aangenomen. Terwijl hij echt gek was op de stad en de club. Hij had hier met zijn vrouw een sushirestaurant, maar daar gingen eieren tegen de ruiten. Niemand ging er nog eten. Ze moesten het verkopen. De nieuwe eigenaresse had een jaar nodig om iedereen ervan te overtuigen dat Figo echt niet meer de eigenaar van het restaurant was. De jongere generatie Barça-fans zal niet meer weten hoe het rond deze transfer ging, maar voor veel supporters blijft Figo’s overstap naar Real Madrid het grootste verraad dat ooit is gepleegd.” ■
43 tip elF VoetBal
Luis Enrique
REVIEW - THE LEGEND OF ZELDA: TEARS OF THE KINGDOM
Nog meer avonturen!
The Legend of Zelda werd in 2017 flink omgegooid met Breath of the Wild, een game die veelal gezien wordt als een meesterwerk. Kan Tears of the Kingdom zes jaar later zij aan zij staan met zijn voorganger? Het korte antwoord is ja, het lange antwoord lees je in onze review!
Een direct vervolg op een Zelda-game is enigszins zeldzaam. Het is eerder voorgekomen, maar meestal spelen ze zich heel ergens anders af, zodat trouwe spelers zich niet vervelen in dezelfde wereld. Het hergebruiken van een wereldkaart is, in het enkele geval dat het voorkomt, een nostalgietrip. Het is dan ook niet onbegrijpelijk dat veel fans van Breath of the Wild direct bij de aankondiging van het vervolg de
zorg hadden dat een tweede game in die wereld hun aandacht niet vast zou kunnen houden.
Maar die zorg kan kort na het opstarten van Tears of the Kingdom meteen van tafel. Er zijn natuurlijk eilanden in de lucht, zoals je ongetwijfeld niet ontgaan is als je de trailers hebt gekeken. Maar daar blijft het niet bij: Nintendo heeft alles uit de kast gehaald om te zor-
gen dat jouw avontuur in Tears of the Kingdom gloednieuw voelt, ook al ben je bekend met de wereldkaart.
Tiers of the Kingdom
De eilanden boven Hyrule bieden de nodige extra locaties om te ontdekken, maar ze zijn pas het begin van hoe het koninkrijk is uitgebreid. Er is van alles te beleven op de Sky Islands, maar hun totale oppervlakte is een fractie
44 tip
gaMe
van Hyrule. Gelukkig zijn er ook nog The Depths ver beneden het koninkrijk. Deze zijn praktisch zo groot als Hyrule zelf en zijn door een sluier van duisternis en een gevaarlijk goedje genaamd ‘gloom’ een hele uitdaging om te navigeren. Uiteindelijk zijn er dus drie lagen te ontdekken, wat dat betreft had de game net zo goed Tiers of the Kingdom kunnen heten.
Daar komt nog bij dat de oppervlakte, de laag die je mogelijk kent uit Breath
of the Wild, flink onder handen is genomen. Je kunt grotten onderzoeken, waarin je rijkelijke hoeveelheden materialen kunt vinden. Er zijn nieuwe varianten van vijanden en zelfs monsters die geheel nieuw zijn. Bekende wegen zijn onbegaanbaar geworden, terwijl er op andere plaatsen juist paden nieuw bij zijn gekomen. Je kent misschien de meest essentiële geografie van Hyrule, maar het is een compleet nieuwe ervaring om het land te navigeren. Met enige regelmaat kwamen wij dingen te-
gen die we nooit eerder hadden gezien en waardoor we aangenaam verrast waren.
Het beste aan al deze lagen is dat ze het alle drie waard zijn om te bezoeken en soms op onverwachte manieren met elkaar verbonden zijn. De makkelijkste manier om van A naar B te komen is in Hyrule zelf, maar in The Depths vind je grondstoffen die elders zeldzaam zijn en die je avontuur een stuk makkelijker maken. Ook in de lucht kun je bijzondere materialen vinden, maar daarnaast bijvoorbeeld ook kaarten die je naar interessante locaties in The Depths wijzen. Bovendien is elk Sky Island natuurlijk een uitstekende manier om wat overzicht te krijgen over Hyrule.
Nieuwe vaardigheden
Behalve de wereld zelf zijn ook je hulpmiddelen voor tijdens je reis compleet anders. Behalve de camera is er geen enkele Rune uit Breath of the Wild die ook in Tears of the Kingdom zit. In plaats daarvan krijg je Ascend, waarmee je dwars door een plafond heen kunt gaan, Recall, waarmee je een object terug in de tijd kunt laten bewegen, en Fuse, waarmee je voorwerpen
45 tip
gaMe
Die eindbazen worden stuk voor stuk bevochten met de hulp van een bondgenoot. Gedurende de game word je geregeld vergezeld door andere personages met unieke vaardigheden waar jij enige controle over hebt.
kunt vastmaken aan je zwaard, schild en pijlen.
Al deze vaardigheden zijn enorm handig, soms stukken meer dan bepaalde Runes uit Breath of the Wild. Met Ascend ben je zo ontsnapt uit een grot waarvan je geen uitgang kunt vinden. Recall laat je grote afstanden afleggen op vallend gesteente dat met deze vaardigheid juist omhoog gaat, of je kunt Recall gebruiken om een projectiel rechtstreeks naar de vijand terug te sturen. Fuse kan je wapens bijzondere effecten geven, of gewoon extra aanvalskracht. Aangezien wapens in Tears of the Kingdom vaak verzwakt zijn vergeleken met hetzelfde wapen in Breath of the Wild, is het zinvol om er in elk geval iets aan te hangen, al is het maar een steen.
Apparaten op zak
De echte ster van de game is alleen een vierde vaardigheid, genaamd Ultrahand. Hiermee kun je verschillende dingen aan elkaar vastmaken om bijvoorbeeld een brug te bouwen. Maar Ultrahand gaat veel verder dan dat. Door de wereld heen liggen zogenaamde Zonai Devices verspreid en die kun je ook meenemen uit een soort gacha-machines. Met Ultrahand kun je ze op elke denkbare manier aan elkaar vastmaken, wat de werkelijke kracht van Ultrahand is.
Je kunt op deze manier bijvoorbeeld voertuigen bouwen: een onbegaanbare weg valt wel mee op grote wielen en een vliegmachine is nooit weg als je je tussen Sky Islands wilt verplaatsen. Maar laat je vooral niet beperken tot voertuigen. Wat je kan bedenken kun je maken, als de benodige onderdelen bestaan (en je ze in de buurt hebt). Dat geeft je allerlei mogelijkheden om puzzels en andere problemen op te lossen. Sommige Zonai Devices kunnen bovendien een machtig wapen zijn. Zo wordt Ultrahand meer dan een manier om dingen te verplaatsen en aan elkaar vast te maken: het is mogelijk één van de meest gevarieerde vaardigheden die ooit in een Zelda-game heeft gezeten.
Feedback verwerkt
We noemden net al even dat er verschillende nieuwe vijanden zijn, wat voor veel fans waarschijnlijk als muziek in de oren klinkt. Een gebrek aan afwisseling in de vijanden was een groot kri-
tiekpunt voor Breath of the Wild. Het is bovendien niet het enige kritiekpunt dat door Nintendo ter harte is genomen.
Er zijn bijvoorbeeld manieren om te kunnen blijven klimmen wanneer het regent, dus het hoeft niet meer te gebeuren dat je vastzit op een smal randje en maar moet hopen dat het snel ophoudt met regenen. Er zijn ook meer sidequests die een goede beloning geven. Die kun je zelfs herkennen aan het feit dat ze side adventures worden genoemd in je quest log.
Veel spelers zullen ook een stuk meer te spreken zijn over de dungeons dan in Breath of the Wild. De opzet van dungeons week in die game nogal af van hoe het in eerdere titels werkte. Helemaal traditioneel zijn de dungeons in Tears of the Kingdom niet, maar ze zijn dit keer wel allemaal uniek. Dat alle Divine Beasts dezelfde Sheikah-architectuur hadden leidde in Breath of the Wild tot een soort eenheidsworst, maar dat probleem heeft Tears of the Kingdom zeker niet. Bovendien heeft elke dungeon zijn eigen unieke eindbaas.
Je bent niet alleen
Die eindbazen worden stuk voor stuk bevochten met de hulp van een
bondgenoot. Gedurende de game word je geregeld vergezeld door andere personages met unieke vaardigheden waar jij enige controle over hebt. Het is zeker een leuke toevoeging, maar hier hebben we dan toch wat op aan te merken.
Om de vaardigheden van je bondgenoten te activeren moet je namelijk vrij dichtbij ze staan. Maar de AI van je bondgenoten zorgt ook dat ze automatisch het gevecht aangaan met vijanden. Het komt daardoor voor dat je een vaardigheid wilt activeren, maar daarvoor in de richting van een gevecht moet lopen, terwijl het vaak prettiger is om de vijand pas te benaderen wanneer je de vaardigheid al hebt geactiveerd. Daar komt ook bij dat wanneer je meerdere bondgenoten hebt, het niet altijd makkelijk is om de vaardigheid te activeren die je daadwerkelijk wilt gebruiken.
Opvallend genoeg is de aanwezigheid van bondgenoten, zelfs meerdere, nooit een probleem geweest voor de performance van de game. Helaas is die verder toch niet helemaal vlekkeloos. Bij het inladen van een nieuw gebied, terwijl er ook veel aan de hand is op het scherm, wil de framerate nog wel eens
46 tip gaMe
Tekst: Marcus Talens
Het verhaal mag dan wat los voelen, maar in elk ander opzicht is Tears of the Kingdom het vervolg waar Breath of the Wild om vraagt.
kort inkachelen. Het stoort uiteindelijk niet qua gameplay, maar jammer is het wel.
Geen eigen prequel meer
Het verhaal van Tears of the Kingdom is in veel opzichten hetzelfde aangepakt als in Breath of the Wild, in de zin dat je op bepaalde plekken in de wereld een cutscene kan vinden die een deel van het verhaal aan je onthult. Toch zal de aanpak in Tears of the Kingdom veel spelers beter bekoren dan in Breath of the Wild. In die game voelde het soms een beetje alsof het spel zijn eigen prequel was. Het hele verhaal gebeurde vóór Breath of the Wild en wat je gedurende de game te weten kwam, was eigenlijk vooral een uitgebreidere versie van wat je kort na het opstarten van de game meteen al te horen kreeg.
Tears of the Kingdom pakt het beter aan: wat je gedurende het avontuur ontdekt aan verhaal is compleet nieuwe informatie, dus wat er precies aan de hand is ontvouwt zich gedurende de game. Het is bovendien een verhaal waar je ook van kunt genieten als je Breath of the Wild niet hebt gespeeld. Dat maakt helaas ook dat het verhaal misschien iets te los staat, voor zover
wij konden ontdekken in de reviewperiode. Nieuwe spelers raken de draad niet kwijt, maar Breath of the Wild-kenners worden weinig beloond voor hun kennis over die game en deze wereld. In dat opzicht lijkt Tears of the Kingdom ineens toch weer een typisch Zelda-vervolg.
Zelda in topvorm
Het verhaal mag dan wat los voelen, maar in elk ander opzicht is Tears of the Kingdom het vervolg waar Breath of the Wild om vraagt. Tears of the Kingdom weet de wereld van Breath of the Wild weer fris te laten voelen en voegt zoveel extra toe dat je weer uren met plezier elk hoekje van de wereld kunt
uitpluizen. Nieuwe vaardigheden geven je eindeloze manieren om dat te doen.
Tears of the Kingdom staat schouder aan schouder met Breath of the Wild en is in sommige opzichten misschien zelfs beter. Met unieke dungeons en een verhaal dat zich gedurende de game ontvouwt kan de game mogelijk ook fans voor zich winnen die wat minder uit de voeten konden met Breath of the Wild. Tears of the Kingdom is een essentiële toevoeging aan de collectie van elke Zelda-fan, misschien zelfs elke Switch-eigenaar.
Kijk voor al het game- en filmnieuws en diverse recensies op XGN.NL ■
47 tip gaMe
Autotest - audi q8 e-tron
Audi Q8 E-Tron laadt sneller en rijdt verder, maar heeft nog één waardeloze optie
Een andere naam, meer vermogen, een grotere actieradius en een hogere laadsnelheid. Dat zijn in een notendop alle veranderingen aan Audi's grootste elektrische suv, de Audi Q8 E-Tron. We legden de eerste kilometers af met de Audi Q8 E-Tron 55 quattro.
De Audi E-Tron was toe aan een update, want de elektrische suv dreigde de aansluiting met de jongere concurrentie te verliezen. Een mooi moment om de auto gelijk een meer onderscheidende naam te geven: Q8 E-Tron. Wat je niet moet verwarren met Q8, want dat is een heel andere auto. Logica van Audi - snap jij het nog?
Hoe dan ook: zowel de standaard suv-variant als de Sportback van
de Audi Q8 E-Tron zijn opgefrist en hebben een agressiever aangezicht en een gemoderniseerde derrière gekregen. Het nieuwe 2D-logo in de grille is in de dwarsbalk tussen de koplampen geïntegreerd, aan de achterkant zien we een andere achterbumper.
Ronduit vermoeiend
De kleine hightech cameraspiegels met displays in de deurpanelen, die hun debuut maakten op de Audi E-Tron,
veroorzaken minder windgeruis maar als vanouds kun je de meerprijs van 1568 euro in je zak houden.
De schermpjes in de deuren zitten te laag, en bij achteruit inparkeren is het onmogelijk om de afstand tot andere objecten goed in te schatten. Dat je voortdurend je focuspunt moet verleggen om goed te zien wat er in de displays gebeurt, is zelfs ronduit vermoeiend. Waardeloos.
48 tip
autoWeRelD
DEZE PAGINA'S WORDEN MOGELIJK GEMAAKT DOOR AUTOWERELD.COM
Uniek pluspunt Audi Q8 E-Tron:
laadsnelheid
De Q8 E-Tron 55 quattro trekt stroom uit de snellader met een maximum vermogen van 170 kW. Dat klinkt niet zo indrukwekkend, maar een uniek pluspunt van de E-Tron uit 2018 was zijn constante laadsnelheid: geen kortstondige laadpiek, maar een horizontale lijn van 10 tot 80 procent. Op basis van de laadtijd (10 tot 80 procent in 31 minuten), laadt de Q8 E-Tron 55 quattro ook continu met 170 kW.
De standaard luchtvering werd verbeterd en de besturing kreeg een directere overbrenging, zodat de Audi Q8 E-Tron nu scherper op de stuurbewegingen reageert. De lagerbussen in het onderstel werden bovendien wat stijver, waardoor de Audi Q8 E-Tron je wat meer bij zijn bewegingen betrekt.
Weldadige ervaring
Rijden in de Audi Q8 E-Tron blijft vooral een weldadige ervaring. Je beschikt
over een smeuïg koppel, het veercomfort is wat je mag verwachten bij ‘in de watten gelegd’ en de rijgeluiden worden met streng beleid buiten de deur gehouden. Het comfortniveau dat de oude E-Tron al wist te bereiken, is naar een nog hoger plan getild.
Conclusie: achterstand weggepoetst
De Audi Q8 E-Tron is weer net zo aantrekkelijk als vier jaar geleden na
zijn introductie. Je krijgt het design, de afwerking en bouwkwaliteit die je van een grote Audi mag verwachten, terwijl de Q8 E-Tron nu zelfs goed scoort op het onderdeel ‘rijplezier’. Een voorsprong op de concurrentie neemt hij niet, maar de opgelopen achterstand is beslist weggepoetst.
Kijk voor meer autonieuws op autowereld.com ■
49 tip autoWeRelD
De standaard luchtvering werd verbeterd en de besturing kreeg een directere overbrenging, zodat de Audi Q8 E-Tron nu scherper op de stuurbewegingen reageert
In 8 stappen naar de tunnelkas van je dromen Zo doe je dat
Een echte tuinier heeft een kas. En een eigen kas bouwen is natuurlijk het hoogste ideaal. Je creëert zo namelijk een eigen plekje waar je je even terug kunt trekken en al je zorgen kunt vergeten. Het enige wat ertoe doet, is de verzorging van je planten. Even geen zorgen aan je kop, maar puur genieten. Heerlijk!
Als we het hebben over een kas, hebben we het natuurlijk niet over die kolossale kassen die je vaak langs de weg ziet staan en die vooral gebruikt worden in de tuinbouw. We hebben het over de kleine kassen die prima dienst doen als overkapping voor de moestuin. Maar hoe doe je dat nou, een kas bouwen? Een eigen kas bouwen lijkt misschien onmogelijk, maar niets is minder waar.
Als je een glazen kas koopt, zal deze in veel gevallen namelijk ook als bouwpakket geleverd worden en kun je hem, als je wilt, zelf in elkaar zetten. Je eigen kas bouwen moet dus ook wel lukken. Aan de hand van 8 stappen beschrijven we in dit artikel hoe je jouw eigen tunnelkas kunt bouwen.
Wat is een kas?
Voordat je begint met een kas bouwen, is het natuurlijk wel zo handig om te weten wat een kas nu precies is en
waarom je er één zou moeten hebben. Om deze reden gaan we je dat eerst vertellen.
In feite is een kas niets meer dan een omgeving waarin je je gewassen kunt beschermen tegen invloeden van buitenaf. Hierbij kun je denken aan de temperatuur, maar ook aan insecten en andere dieren die stiekem al van je oogst willen snoepen. Een kas bouwen doe je over het algemeen met materiaal dat licht doorlaat, zoals bijvoorbeeld glas of plastic.
Als je een moestuin hebt, is het vooral fijn om deze binnen een kas te planten. Hierdoor ben je minder afhankelijk van de seizoenen en de schommelende buitentemperatuur. Zo kun je in principe eerder beginnen met zaaien en kun je de periode waarin je kunt oogsten uitstellen. Je verlengt dus eigenlijk de periode waarin je gebruik kunt maken van je moestuin.
Naast het kweken van groenten kun je in een kas ook tropische planten kweken. Hiervoor is het echter wel belangrijk dat je een constante, warme temperatuur kunt genereren in je kas. Vaak wordt dit gedaan door de kas kunstmatig van binnenuit tot een bepaalde temperatuur te verwarmen.
Do it yourself: Een eigen kas bouwen in 8 stappen
Een tunnelkas is een kas die je zelf kunt maken met behulp van pvc-buizen, hout en kasfolie. Het is een behoorlijk karwei en je bent niet binnen een paar uurtjes klaar, maar met een beetje handigheid en een goede dosis enthousiasme moet het lukken. Daar zijn we van overtuigd! Je eigen kas bouwen doe je in 8 stappen en wij hebben ze allemaal voor je op een rijtje gezet.
Stap 1: De locatie
Ga je een kas bouwen, dan is het in eerste instantie natuurlijk belangrijk
50 tip
DEZE PAGINA’S WORDEN JE AANGEBODEN DOOR BUITENLEVENGEVOEL.NL BuIteNle VeNge Voel
dat je een geschikte locatie in de tuin kiest. Hierbij zijn een aantal punten belangrijk. Zo is het belangrijk dat de kas op een zonnige plek in de tuin staat als je er optimaal van wilt genieten. De zon is namelijk de voornaamste bron van warmte en zorgt er dus voor dat de temperatuur in de kas stijgt.
Daarnaast is het ook belangrijk dat je kas niet direct in de wind staat. Te veel of te harde wind kan namelijk schade aanbrengen aan de materialen waarvan de kas gemaakt is. Tot slot is het natuurlijk ook belangrijk dat de kas esthetisch mooi in de tuin staat. Zorg er dus voor dat de grootte van de kas in verhouding is met de grootte van de tuin en dat hij past in het geheel.
Let op! In dit artikel gaan we uit van een rechthoekige kas. We zullen het dus regelmatig over de lange kanten en de korte kanten hebben. Hierbij zijn de lange kanten de lengtezijden en de korte kanten de zijden in de breedte. Afhankelijk van het formaat dat jij voor jouw kas in gedachten hebt, kan dit verschillen.
Stap 2: De grote lijnen uitzetten
Als je een idee hebt van waar je de kas wilt bouwen, is het de volgende stap om de grote lijnen uit te zetten. Dit kun je eenvoudig doen door 4 paaltjes in de grond te slaan. Eén op elke hoek van je beoogde kas. Vervolgens span je draadjes tussen de vier paaltjes zodat de omtrek van de kas goed duidelijk wordt. Je kunt nu nog een laatste keer beslissen of je de gewenste locatie en de gewenste afmetingen van je kas gevonden hebt.
Ben je toch niet helemaal tevreden? Haal de paaltjes dan weer uit de grond en zoek een nieuwe locatie voor je kas en herhaal deze stap.
Ben je wel tevreden? Dan wordt het tijd om de grond klaar te maken voor de bouw van je eigen kas. Dit doe je door gras, onkruid, planten en eventuele tegels binnen en rondom het uitgezette oppervlak te verwijderen. De ondergrond waarop je de kas gaat bouwen bestaat namelijk uit zand. Dit is immers de grond waar je uiteindelijk je groenten in gaat kweken.
51 tip BuIteNle VeNge Voel
Als je een moestuin hebt, is het vooral fijn om deze binnen een kas te planten. Hierdoor ben je minder afhankelijk van de seizoenen en de schommelende buitentemperatuur.
Stap 3: Het frame van de kas bouwen
De daadwerkelijke bouw van je kas begint bij het bouwen van het frame. Dit doe je door met vier planken de omtrek van je kas uit te leggen en de planken vervolgens aan elkaar te bevestigen. Zorg er hierbij voor dat je de planken op hun kant zet voordat je ze aan elkaar bevestigt.
Je kunt dit frame verstevigen door op elke hoek een latje op de diagonale lijn te bevestigen. Om ervoor te zorgen dat je frame stevig in de grond blijft staan kun je de balken deels ingraven. Graaf ze echter niet helemaal in. Je zult deze balken namelijk nog nodig hebben in de latere stappen.
Stap 4: Ga de hoogte in De volgende stap is om het geraamte van de kas verder uit te bouwen. Dit doe je in eerste instantie door precies in de vier hoeken van je houten frame vier ijzeren staven in de grond te slaan. Vervolgens sla je, als je dit nodig acht, ook nog enkele ijzeren staven aan de lange kanten in de grond. Zorg ervoor dat deze staven exact op dezelfde lijn staan als de staven in de twee hoeken en dat ze in dezelfde lijn staan met de staven aan de andere lange kant.
Als de ijzeren staven stevig in de grond staan, wordt het tijd om de pvc-buizen over de staven heen te schuiven. Hierbij vormen de buizen eigenlijk een soort bogen. Je schuift de twee uiteinden van de buis dus ook over twee ijzeren staven die recht tegenover elkaar staan.
Let op! Het is belangrijk dat de doorsnede van de pvc-buizen een paar millimeter groter is dan de doorsnede van de ijzeren staven. Op deze manier kun je de buizen om de staven schuiven en zitten ze meteen stevig vast.
Stap 5: Versteviging
De contouren van de kas zijn nu al goed zichtbaar. Doordat we gebruik hebben gemaakt van ijzeren staven, staat het frame ook nog eens vrij stevig. Je kunt echter voor nog meer extra versteviging zorgen door houten balken aan de zijkanten van de buizen te bevestigen. Ook aan de bovenkant kun je een houten balk aan de buizen bevestigen. Hierdoor krijgt de wind nog
minder vat op de individuele bogen, waardoor jouw kas nog steviger wordt.
Let op! Het is het best om één lange houten balk te bevestigen. Heb je echter alleen korte balken, bevestig deze dan ook weer aan elkaar. Bevestig de balken daarnaast aan de binnenkant van de constructie. Dit ziet er niet alleen mooier uit, maar het bespaart je in een latere stap ook nog eens een hoop werk.
Stap 6: De ingang van de kas bouwen Om in een kas groenten te kunnen verbouwen is het uiteraard noodzakelijk dat je de kas makkelijk in en uit kunt. Je hebt met andere woorden dus een deur nodig. Deze gaan we nu dan ook bouwen. We doen dit met houten planken. Je kunt de deur het best in het midden van de korte kant van je kas bouwen.
Dit is namelijk een recht oppervlak waar je relatief gezien het meest de hoogte in kunt. Ook lange mensen kunnen zo je kas makkelijk betreden. In tegenstelling tot de lange zijden van de kas. Om de deur te bouwen, moet je de volgende stappen doorlopen:
• Zet twee houten planken op gelijke afstand van het midden tegen het frame aan.
• Teken de planken af waar ze de buizen raken. Zaag de planken op deze lengte af.
• Schuif de planken onder de buizen en bevestig ze zowel onder aan het frame als boven aan de buizen.
• Voor extra stevigheid kun je twee planken aan de twee zijkanten van de deurpost bevestigen. Deze lopen dan van halverwege de deurpost tot de ijzeren staven.
• Bepaal nu hoe hoog je de deur wilt hebben. Op die hoogte bevestig je een houten plank horizontaal tussen de twee verticale planken. Zorg ervoor dat alle planken waterpas staan. De deurpost staat nu.
Afhankelijk van je eigen smaak kun je nu de deur vormgeven. Je kunt eenvoudig een houten plaat met behulp van scharnieren aan de deurpost bevestigen, maar je kunt er ook voor kiezen om alleen een frame van de deur te maken en deze met scharnieren
52 tip BuIteNle VeNge Voel Beeld: www.buitenlevengevoel.nl
Het is een behoorlijk karwei en je bent niet binnen een paar uurtjes klaar, maar met een beetje handigheid en een goede dosis enthousiasme moet
het lukken
aan de deurpost te bevestigen. De deur zelf bekleed je vervolgens met kasfolie. Hoe je dat moet doen lees je in stap 7.
Stap 7: De bekleding van de kas De kas begint al te vlotten. Het geraamte staan en ook de deur zit er inmiddels in. Nu wordt het tijd om de kas dicht te maken. Een eenvoudige methode is om dit te doen met transparant kasfolie. Wat betreft de afmetingen zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten. Zo is het belangrijk dat het folie uit één stuk bestaat dat van de ene lange kant over de buizen naar de andere kant loopt. Ook de beide korte kanten moeten nu bedekt worden.
Tot slot is het raadzaam om het folie aan alle kanten ongeveer een meter langer te maken, zodat je zeker weet dat je genoeg hebt. Als je folie hebt met de juiste afmetingen, is de procedure die je moet volgen als volgt:
• Schuif het folie over de kas en zorg er hierbij voor dat alle kanten bedekt worden. Zorg er ook voor dat er aan alle kanten voldoende folie over is, zodat je het gemakkelijk kunt hanteren.
• Bevestig het folie nu aan een van de lange kanten aan de plank van het frame. Dit doe je door een tweede plank aan de eerste plank te bevestigen, terwijl het
folie tussen beide planken zit. Zorg ervoor dat het folie strak gespannen zit en dat er geen vouwen in zitten. Schroef nu beide planken aan elkaar.
• Herhaal deze procedure nu aan de andere lange kant. Zorg er ook hier voor dat het folie strak staat.
• Vouw het folie nu ook strak om de korte kanten. Omdat hier een ronde rand in zit, is dit lastiger dan bij de lange kanten. Neem hier dus goed de tijd voor. Om het jezelf makkelijker te maken kun je individuele vouwen aan het frame bevestigen voordat je het folie tussen twee planken bevestigd.
Tip: Als je de deur ook wilt bekleden met folie is het belangrijk dat je de korte kant waar de deur in zit helemaal bedekt. Zorg er daarna voor dat het folie dat de deur bekleedt, wordt vastgemaakt aan het frame van de deur. Je kunt dit doen door het vast te nieten, maar je kunt wederom ook een extra plank aan het frame bevestigen. Vervolgens snij je de omtrek van de deur uit en zaag je de planken aan de onderkant los zodat de deur open en dicht kan.
Stap 8: Lopen in de kas
In principe is je kas nu klaar. Je hebt een omgeving gecreëerd waar je geen last hebt van invloeden van buitenaf. Zodra je in de kas gaat staan, zal je
merken dat de temperatuur is gestegen. Ook insecten en dieren zullen niet meer makkelijk naar binnen kunnen (zolang je de deur dichthoudt tenminste).
Om het jezelf nu makkelijk te maken en te voorkomen dat de hele kas binnen no time vol staat met groenten, is het handig om een pad aan te leggen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een pad dat je vanuit de deur tot ongeveer 3/4 in je kas legt. Je kunt nu overal makkelijk bij en je hoeft niet bang te zijn dat je per ongeluk op planten gaat staan en ze zo schade toebrengt.
Conclusie
Een kas bouwen heeft best wat voeten in de aarde. Je zult er waarschijnlijk wel een paar dagen mee bezig zijn en het zal redelijk wat inspanning vergen, maar je krijgt er natuurlijk wel iets moois voor terug. Nadat je je kas gebouwd hebt, kun je namelijk veel langer van je eigen groenten genieten. En die zijn misschien wel veel lekkerder dan de groenten die je in de winkel koopt.
Heb je door de verlengingen van het seizoen nu te veel groenten en krijg je ze niet op? Dan kun je natuurlijk kijken of je de buurvrouw er blij mee kan maken, maar je kunt je groenten ook inmaken. Met die techniek zullen je groenten niet bederven en kun je er dus optimaal van genieten. ■
Over Buitenlevengevoel.nl
Op Buitenlevengevoel.nl vind je artikelen over de tuin, inspiratie voor je interieur, doe het zelf gidsen voor van alles en nog wat. Maar ook artikelen over hoe je meubels onderhoudt, insecten weg krijgt of hoe je sfeer creëert in huis. #Buitenlevengevoel!
53 tip BuIteNle VeNge Voel
RepoRtage Beeld: Shutterstock.com
Patat of friet
Welke naam is juist?
De één praat steevast over een ‘patatje’, terwijl de ander het altijd over ‘friet’ heeft. Maar welke benoeming is nu eigenlijk de juiste? En wat is de oorsprong van deze twee namen?
In het noorden zeggen de meeste mensen ‘patat’, en een enkeling ‘patat friet’. In Zuid-Holland is het vooral ‘patat’, maar gebruiken sommige mensen zelfs ook ‘frieten’. Naarmate je zuidelijker gaat neemt ‘friet’ het over en in Vlaanderen zegt bijna iedereen ‘frieten’.
Maar wat is nou juist? Als we willen weten waar woorden vandaan komen en wat ze precies betekenen moeten we teruggaan in de tijd. De herkomst van woorden kun je vinden in een zogenoemde etymologiebank. Als je patat en/of friet invoert in die databank zie je dat deze woorden afstammen van het Franse patates frites. Letterlijk: aardappelen gefrituurd. Eigenlijk geef je met enkel ‘patat’ of ‘friet’ dus maar de helft van je bestelling door.
Eetbare knol
Maar hoe zijn die Fransen dan ooit aan
de term patates frites gekomen? Om daarachter te komen moeten we nog verder terug in de tijd. Dan zien we dat patate (aardappel dus) vernoemd is naar batate, een woord dat afkomstig is van de Inca’s in de Andes. Het betekent ‘eetbare knol’. Het woord batate is vanuit de Andes overgewaaid naar Spanje, toen naar Frankrijk gegaan en in aangepaste vorm uiteindelijk ook bij ons terecht gekomen. We weten dat vanaf ten laatste 1636 onze aardappel patat ging heten. Wij hebben het in het Nederlands via het Frans en het Spaans dus van een Indiaanse taal geleend.
In het noorden van Nederland is patates frites in de loop der jaren verkort tot patat, maar voor veel zuiderlingen was dat geen optie. Patat betekent voor hen nog steeds aardappel in het algemeen, dus ook een rauwe aardappel of een
aardappel die nog in de grond zit. En in Vlaanderen betekent patat zelfs een slag of klap en kan je het ook als scheldwoord gebruiken. Noorderlingen kennen die oorspronkelijke betekenis van patat niet meer. Het woord kon daarom symbolisch worden voor het verschil tussen Noord en Zuid. De woorden fungeren als sjibbolet: een taalkenmerk waarmee je kunt bepalen waar iemand vandaan komt. Net als de zachte G of de Gooise R.
Conclusie
Dus als je vraagt wat juist is, kun je concluderen dat patat en friet eigenlijk allebei kunnen. Ze komen van dezelfde Franse verbinding. Al zijn beide apart dus eigenlijk maar 50 procent van wat je nodig hebt. Wil je echt uitsluiten dat je een rauwe aardappel op je bord krijgt? Vraag dan om ‘patat friet’. ■
55 tip RepoRtage
Dit doen negatieve gedachten met je brein (en dit kun je eraan doen)
Per dag gaan er zo ongeveer 60.000 gedachten door je hoofd. En elke keer dat je een gedachte hebt, pompen je hersenen bijna direct chemicaliën door je lichaam. Deze chemicaliën hebben een hoop invloed op hoe je je voelt. Wanneer je een verdrietige, onaardige of hopeloze gedachte hebt (zoals bijvoorbeeld ‘ik zal nooit goed genoeg zijn voor die ene baan’), stuurt je brein chemicaliën je lichaam in die je slecht laten voelen. Aan de andere kant, wanneer je een blije, liefdevolle, bemoedigende gedachte denkt, geeft je brein je een dosis feel-good chemicaliën.
Het is duidelijk. Als je je beter wilt voelen, moet je gewoon constant positieve gedachten denken. Simpel toch? Nee, helaas niet. De meeste mensen hebben geen controle over hun gedachten. Gedachten verschijnen automatisch en soms zijn deze negatief.
Al in 1995 onderzochten onderzoekers van The National Institute of Mental Health hoe je gedachten de functie van je hersenen aantasten. Uit dit onder-
zoek bleek inderdaad dat wanneer je een blije gedachte hebt, de activiteit in je emotionele brein afneemt, en je je beter voelt. Wanneer je je focus legt op verdrietige gedachten, wakkert het vuur van je emotionele brein aan en wordt het actief. Dit patroon wordt geassocieerd met depressie.
Maar deze effecten zijn niet van korte duur. Negatief denken zorgt ervoor dat de ‘bedrading’ in je hersenen opnieuw
gelegd wordt, waardoor deze paden worden versterkt en het waarschijnlijker wordt dat je in deze negatieve mindset blijft hangen.
Neerwaartse spiraal
Uit het onderzoek bleek ook dat negatieve gedachten nog meer effect hebben op je brein. De activiteit in het deel van je hersenen dat gaat over zelfcontrole, oordelen en plannen wordt sterk verminderd. Dit zorgt ervoor dat
56 tip
RepoRtage
je vaker verkeerde keuzes maakt, wat weer zorgt voor meer automatische negatieve gedachten. Het is dus een neerwaartse spiraal die flink wat met je gemoed doet. Hoe vaker je die automatische negatieve gedachten toelaat in je brein, hoe vaker je je angstig, depressief of boos voelt.
Belangrijk om te onthouden: niet alles wat je denkt is de waarheid. Negatieve gedachten hebben namelijk de neiging om te liegen. Je kunt deze gedachten gaan geloven en ze je hersenen laten
overnemen, waardoor je leven sterk wordt beïnvloed. Maar gelukkig kun je er ook wat aan doen.
Negatieve gedachten overwinnen Door veel te oefenen kun je leren om deze automatische negatieve gedachten uit te sluiten. Een makkelijke manier hiervoor is om je bewust te worden van je gedachten en negatieve gedachten te herkennen. Voel je je verdrietig, boos, bezorgd of nerveus? Schrijf de negatieve gedachte op en praat terug tegen deze gedachte. Als je er tegen
terug praat, haal je de kracht van de gedachte weg. Rationeel en eerlijk denken is een doortastend gereedschap dat je hersenfunctie kan verbeteren, je gemoed een boost kan geven en je leven kan veranderen.
Alles begint en eindigt met je mindset. Die staat aan de basis van elke verandering in jouw leven.
Als jij je leven wil veranderen, dan zal je een andere mindset moeten krijgen. Maar nu de belangrijkste vraag: Hoe verander je een mindset?
57 tip RepoRtage
6 Tips
Het veranderen van je mindset is niet altijd makkelijk, maar ook jij kunt het leren. Hieronder 6 tips.
Focus je op de positieve dingen en op hoe jij wilt dat jouw leven eruit ziet
Stop met in de slachtofferrol te kruipen. Neem zelf volledige verantwoordelijkheid over jouw leven. Je hoeft jezelf nergens de schuld van te geven. En anderen ook niet. Kijk naar de dingen zonder oordeel.
Accepteer wat er nu is in je leven en wees dankbaar
Je zit op dit moment misschien in een situatie waar je helemaal niet in wilt zitten. Je wil je leven zo graag veranderen! Weet dat je alleen dingen kunt veranderen door eerst te accepteren wat er nu is. Hoe slecht of vervelend je situatie nu ook is, accepteer dat dit is waar je nu bent. Dat je vanuit hier kunt gaan groeien en kunt gaan leren.
Wees dankbaar voor de mooie dingen die er nu in je leven zijn. Er is altijd iets om dankbaar voor te zijn. Bijvoorbeeld de mensen om je heen, jouw gezondheid of het huis waar je in leeft.
Neem verantwoordelijkheid over jouw leven
Alleen jij kunt jouw leven veranderen. Niemand anders gaat dat voor je doen. Dus vanaf nu neem jij 100 procent verantwoordelijkheid voor wie jij bent, wat je denkt en wat jij doet. Wijs niet naar anderen als er iets gebeurt dat je niet fijn vindt. Kijk wat jouw aandeel in de situatie is en wat jij kunt doen om het te veranderen.
Overlaad jezelf met positiviteit en inspiratie
Het is heerlijk om jezelf vol te stoppen met positiviteit en inspiratie. Lees een boek. Kijk een YouTubevideo. Luister een podcast. Doe een fijne meditatie. Maak een vision board. Het maakt niet uit wat je doet, maar als je jezelf vol stopt met positiviteit en inspiratie, ga je jezelf beter voelen. Het verandert jouw kijk op de wereld en daarmee ook je mindset.
Stop met jezelf vergelijken met anderen
Het is zo’n nare gewoonte van ons om onszelf constant te vergelijken met anderen. Helemaal door de komst van social media worden we nog meer geconfronteerd met anderen. Met het beeld dat zij laten zien. Je kunt jezelf er zo slecht door gaan voelen. Als je ziet dat het bij anderen super goed gaat en het jou nog steeds niet lukt. Als anderen bereiken wat zij willen bereiken en jij nog maar aan het begin staat. Maar weet dat iedereen zijn eigen pad bewandelt en iedereen zijn eigen lessen te leren heeft. Geniet van jouw reis en kijk niet te veel naar wat anderen in jouw omgeving doen.
Stop met alle negativiteit
Stop met alle negativiteit in je leven. Laat je niet mee slepen door anderen die negatief denken en roddelen. Volg niet meer zoveel nieuws. Dat schets vaak ook geen positief beeld van de wereld.
Plak niet overal negatieve emoties op. Zie de dingen zoals ze zijn zonder erover te oordelen. Weet dat je dingen altijd anders kunt gaan bekijken en er een positieve wending aan kunt geven. ■
58 tip RepoRtage Beeld: Shutterstock.com
Belangrijk om te onthouden: niet alles wat je denkt is de waarheid. Negatieve gedachten hebben namelijk de neiging om te liegen.
Nieuwe schoenen
Er komt een spermacel in het café. Trots laat hij aan iedereen zijn nieuwe schoenen zien. “Nu ga ik lekker heel veel harder dan jullie en word ik vast en zeker verkozen, en mag ik uitgroeien tot embryo, en word ik daarna een baby, en…”
Hij blijft maar praten over zijn mooie nieuwe schoenen, totdat het ‘luchtalarm’ gaat. Alle spermacellen rennen meteen het café uit om een kans te wagen. De trotse spermacel ligt eerst achter, maar met zijn snelle schoenen haalt hij daarna iedereen in. Hij rent en rent, totdat hij uit het zicht van de achterblijvers is.
Maar opeens zien de achterblijvers hem beteuterd terugkomen. Ze vragen waarom hij terug is gekomen, waarop hij antwoordt: “Ik ga toch echt niet met mijn nieuwe schoenen in de poep lopen…”
Oortjes draaien
Boer Jos en boerin Marie liggen op een avond rustig in hun bed te slapen, wanneer beiden plots worden gewekt door een enorme lichtbundel buiten op hun erf. Boer Jos springt uit zijn bed, neemt zijn geweer uit de kast, steekt er twee patronen in en loopt naar beneden. Boerin Marie loopt haar man achterna, om maar niet alleen te moeten achterblijven.
Beneden aangekomen, zien beiden dat er een vliegende schotel is geland. De schotel gaat open en twee aliens stappen naar beneden. Ze beginnen onmiddellijk op hun buik te duwen en zeggen dan:
“Gegroet, aardlingen. Wij komen van verre planeet, wij willen seks met aardmensen.”
Jos en Marie kijken elkaar aan, wisselen hun blikken uit en besluiten uiteindelijk om het erop te wagen. Jos gaat met de vrouwelijke alien naar de stal, terwijl Marie met de mannelijke alien naar boven gaat. Boven aangekomen kan Marie haar ogen niet geloven. Het ding van de alien is niet veel groter dan 2 centimeter lang en vijf millimeter dik.
“Zeg,” begint ze, “vind je dat niet een klein beetje te klein?”
“Te klein?” vraagt de alien. Hij begint onmiddellijk aan zijn linkeroor te draaien. Terwijl hij dit doet, groeit zijn lid tot wel 30 centimeter.
“Kan hij ook nog een beetje dikker?” vraagt ze vervolgens.
“Natuurlijk,” antwoordt de alien, en hij begint nu aan zijn rechteroor te draaien. Om een lang verhaal kort te maken: Marie beleeft de nacht van haar leven.
Wanneer ze 's morgens beneden komt, ligt Jos met zijn handen in het haar, en zijn kin op de keukentafel.
“Wat is er aan de hand?” vraagt ze. “O niks,” antwoordt hij. “Ik heb gewoon een vreemde nacht achter de rug. Die alien zat alleen maar aan mijn oren te draaien.”
59 tip gRappIg BeDoelD...
De wereld
Nijlpaard van Pablo Escobar doodgereden
Op een snelweg nabij Medellín, Colombia is een nijlpaard doodgereden die een afstammeling is van de nijlpaarden van de legendarische drugsbaron Pablo Escobar. De drugshandelaar had in zijn hoogtijdagen een grote groep wilde dieren naar zijn landgoed laten overvliegen, waaronder vier nijlpaarden, een mannetje en drie vrouwtjes. Een nakomeling van deze groep is nu doodgereden op een plaatselijke snelweg.
Het voormalige landgoed van Pablo Escobar ligt tussen Medellín en Bogota en beslaat maar liefst 20 vierkante kilometer. In de jaren ‘80 woonde de drugsbaron op dit landgoed en had er een privé-dierentuin, een kartbaan, een stierenarena en een eigen vliegveld. Na zijn dood in december 1993 raakte het landgoed in verval en wisten veel dieren te ontsnappen.
In de jaren erna wisten de nijlpaarden zich zeer effectief voort te planten. De dieren hebben geen natuurlijke vijanden, dus naar schatting lopen er
Videobellen oplossing voor eenzame papegaaien
Videobellen kan een manier zijn om papegaaien meer sociale interactie met soortgenoten te geven. Uit een Brits-Amerikaans onderzoek met achttien vogels blijkt dat de deelnemers er vrolijker van werden en zelfs nieuw gedrag aanleerden. Het was volgens de wetenschappers de eerste keer dat dieren elkaar zelf konden bereiken wanneer ze wilden.
“Videobellen heeft mensen heel erg geholpen tijdens de coronapandemie. Wij wilden ontdekken of vogels er
op dit moment zo’n 200 nijlpaarden in het gebied waar Escobar zijn landgoed had. Nijlpaarden kunnen zichzelf zeer snel voortplanten, volgens de Colombiaanse autoriteiten kan een populatie in 20 jaar uitgroeien tot 1500 dieren.
De autoriteiten van het land hebben eerder aangegeven dat ze de dieren een gevaar voor de volksgezondheid vinden en dat de urine en uitwerpselen de natuur en het water negatief kunnen beïnvloeden. Ze hebben laten weten dat er binnenkort 70 nijlpaarden per vliegtuig worden overgebracht naar India en Mexico. Dat nieuws komt voor
het bewuste nijlpaard te laat, want hij of zij stak een snelweg in het gebied over, waarna de bestuurder van een SUV het dier niet meer kon ontwijken.
De bestuurder van de auto kwam met de schrik vrij. De Colombiaanse overheid heeft aangegeven dat er snel maatregelen worden getroffen met betrekking tot de wilde dieren die in het gebied vrij rondlopen. Naast een complete dierentuin had de drugsbaron ook paarden. Hij heeft ooit vleugels en een hoorn op een paard laten bevestigen omdat zijn dochter een eenhoorn wilde. Ook dit dier overleefde het niet.
ook profijt van kunnen hebben,” legt onderzoeker Ilyena Hirskyj-Douglas van de Universiteit van Glasgow uit. “Het diereninternet bestaat al: er zijn honderden producten waarmee baasjes contact kunnen maken met hun huisdier, maar dat draait vooral om wat mensen willen, niet wat de dieren nodig hebben.”
In dit onderzoek werden de vogels getraind om een belletje te luiden als ze een videogesprek wilden starten. Ze konden op een beeldscherm dan een keuze maken uit de verschillende gesprekspartners door een foto aan te wijzen. Aanvankelijk moesten de
eigenaren daarbij nog assisteren, maar uiteindelijk konden de dieren zelf het initiatief nemen.
60 tip
De WeRelD
Bier printen kan binnenkort met Belgische ‘bierprinter’
Dat de huidige ontwikkelingen met betrekking tot technologie niet stilstaan, blijkt wel weer uit het feit dat een Belgisch bedrijf bezig is om een ‘moleculaire bierprinter’ op de markt te brengen. Met de ‘One Tap’ kun je als het aan het bedrijf ligt binnenkort een vers biertje tappen op basis van kraanwater. Dit lijkt uiteraard te mooi om waar te zijn, dus doken we met het schuim op onze mond bovenop dit nieuws.
Het bedrijf Bar.on heeft een machine ontwikkeld dat op basis van kraanwater en een aantal ingrediënten in staat is om verschillende soorten bier te produceren. Het bedrijf zelf is nog in ontwikkeling en is nu op zoek naar investeerders die interesse hebben in de start-up. Het prototype weet op een handige manier het gistingsproces te omzeilen, waardoor er met een druk op de knop vers bier kan worden gemaakt.
De machine kan vrijwel alle soorten bier maken. Volgens de ontwikkelaars zitten de meeste smaakonderdelen al in gewoon bier. Het simpelweg toevoegen van extra ingrediënten, zoals
kruiden, is een gemakkelijke handeling om een speciaalbiertje te creëren. De ontwikkelaars achter Bar.on heeft logischerwijs niet compleet uit de doeken gedaan hoe de machine verder werkt, maar wij vinden het nu al een perfect idee voor de kroeg in de tuin.
De eerste brouwsels van de ‘bierprinter’ zijn volgens de ontwikkelaars positief. Bar.on wil dit jaar de bierprinter in een kroeg of café testen en is nog in gesprek met drankbedrijven en bedrijven die zich kunnen richten op compactere elektronica zodat het project verder uitgerold kan worden. De
Valentijn Destoop, hebben de handen ineen geslagen met microbioloog Kevin Verstrepen.
Samen willen ze een bierprinter realiseren dat (net zoals regulier bier) water als basis heeft. Door smaakelementen op moleculair niveau toe te voegen moet een biertje ‘geprint’ kunnen worden zonder dat het eerst in een tank hoeft te gisten. De startup heeft al 1,8 miljoen euro aan kapitaal opgehaald en begint binnenkort aan een nieuwe financieringsronde. Voor meer informatie kun je een kijkje nemen op de website van Bar.on.
Huilende baby’s gaan elkaar in Japan opnieuw te lijf
‘Crying baby sumo festival’
In Japan namen tientallen huilende baby’s deel aan een traditioneel sumo-festival. In het land gelooft men dat het ‘huil-ritueel’ de baby’s een goede gezondheid verzekert. Het ‘crying baby sumo festival’ vond na vier jaar voor het eerst plaats sinds de coronapandemie.
Uitgerust in ceremoniële sumoschorten werden de baby’s tegenover elkaar gezet in de sumo-ring van de Sensoji-tempel in de Japanse hoofdstad Tokio. Om ze aan het huilen te krijgen, droegen medewerkers demonenmaskers. De baby die het eerst traantjes liet, werd aangeduid als winnaar met een houten waaier.
De wedstrijden worden gehouden bij verschillende heiligdommen en tempels in het hele land en lokt een heleboel toeschouwers. Shigemi Fuji, voorzitter van de Asakusa Tourism Federation die het evenement organiseerde, weet dat sommige mensen het misschien verschrikkelijk vinden dat ze de baby’s doen huilen. “Maar in Japan geloven we dat baby’s die krachtig huilen ook gezond opgroeien,” legt hij uit.
61 tip De WeRelD
Dineren op grote hoogte: vanaf 2025 kan het in een ballon
Het Franse bedrijf Zephalto wil vanaf 2025 mensen in een ballon gevuld met helium of waterstof naar 25 kilometer hoogte brengen. Ze kunnen dan drie uur lang de kromming van de aarde bewonderen en genieten van een diner van ‘Michelin-sterkwaliteit’.
Een reis in de ballon van Zephalto moet in totaal zo'n zes uur duren. Het opstijgen en dalen neemt samen drie uur in beslag. De overige tijd blijft de ballon hangen op de maximale hoogte van 25 kilometer.
Dat is ongeveer drie keer hoger dan een commercieel vliegtuig. Op die hoogte is er nog gewoon zwaartekracht, wel is de lucht volledig zwart. “Bewonder de kromming van de aarde, de blauwe halo en de sterren,” zegt Zephalto over de ballonmissie, die het “de grootste van alle shows” noemt. De tickets kosten 120.000 euro per persoon.
De ruimte begint volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA officieel pas op ruim 80 kilometer hoogte. Andere organisaties hanteren een grens van 100 kilometer.
Zephalto-oprichter en ruimtevaartexpert Vincent Farret d'Astiès werkt samen met het Franse ruimtevaartagentschap CNES. Zijn bedrijf wil uiteindelijk 60 ballonvluchten per jaar organiseren, met aan boord telkens maximaal zes passagiers.
Zephalto gaat passagiers aan boord eten van ‘Michelin-sterkwaliteit’ aanbieden. Ook is er wifi beschikbaar, bijvoorbeeld om selfies te kunnen sturen naar vrienden en familie.
Passagiers krijgen de mogelijkheid om voorafgaand aan hun vlucht met een psycholoog te praten. “De ervaring van het zien van de aarde vanaf grote hoogte kan erg emotioneel zijn,” zegt Farret d'Astiès tegen Bloomberg. Dat fenomeen staat bekend als het ‘overzichtseffect’.
Zephalto is niet het enige bedrijf dat ballonreizen naar de ‘ruimte’ wil aanbieden. Concurrent Space Perspectives is van plan eind 2024 zijn eerste ballonvlucht te houden naar een hoogte van
30 kilometer. Dat Amerikaanse bedrijf vraagt zo'n 115.000 euro om mee te mogen aan de ballon Neptune One. Space Perspectives heeft al honderden tickets verkocht aan toekomstige passagiers.
In tegenstelling tot de Amerikaanse rivaal, zal de ballon van het Franse Zephalto op de grond landen en niet in de zee. Zowel de lancering als de landing moeten in Frankrijk plaatsvinden.
Het bedrijf heeft tot nu toe drie testvluchten uitgevoerd, maar nog niet tot de beoogde 25 kilometer hoogte. Dat moet later dit jaar gebeuren. Als de test slaagt, wil Farret d'Astiès certificering aanvragen bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.
Ondanks de prijzen van meer dan een ton zijn de ballonvluchten een goedkopere manier om de aarde van grote hoogte te bekijken dan de aanbieders van ‘echt’ ruimtetoerisme. Een vlucht aan boord van het ruimtevliegtuig van Virgin Galactic, het ruimtevaartbedrijf van Richard Branson, kost zo’n 450.000 dollar. Een rondvaart op de raket van Jeff Bezos’ Blue Origin kost zelfs nog meer.
Vergeleken met ruimtereizen in raketten zijn de ballonvluchten minder risicovol en kan iedereen meegaan zonder vooraf een uitgebreide training te moeten afronden. Wie fit genoeg is voor vliegtuigreizen, mag volgens Zephalto ook met de ruimteballon mee. ■
62 tip De WeRelD Beeld: Shutterstock.com
Jager
Een jongeman uit de stad bezoekt zijn oom en tante op de boerderij. De eerste paar dagen laat de oom zijn neef zien wat er zoal op en rond een boerderij gebeurt, maar op een gegeven moment heeft de boer geen interessante ‘stof’ meer. Plotseling krijgt hij een idee: “Waarom neem je niet één van m'n geweren en een paar honden mee? Dan kun je lekker gaan jagen in het bos.”
De neef vindt het een goed idee en gaat enthousiast naar het bos. Een paar uur later komt hij weer terug. “En? Hoe vond je het?" vraagt de boer. “Geweldig!” antwoordt de neef. “Hebben jullie nog meer honden?”
Knappe buurvrouw
Een heel knappe vrouwtje belt aan de deur van haar buurman:
“Hallo. Ik heb een ongelooflijk verlangen om mij te amuseren, mij eens flink te bezatten en dan de ganse nacht woest de liefde te bedrijven. Ben je vanavond bezet?”
“Eeuuhhh, nee,” antwoordt de buurman zeer verrast en gelukkig.
“Mooi, dan kan je vast wel even op mijn hondje passen…”
Oorlog
Een korporaal van het Luxemburgse leger (750 man, 3 tanks en geen oorlogsvliegtuigen) heeft per email de oorlog verklaard aan China. Een dag later komt er een email terug met de vraag waar Luxemburg ligt. De korporaal beantwoordt de email met:
“Luxemburg ligt tussen Duitsland, Frankrijk en België.”
Een dag later komt opnieuw een email:
“We hebben uw land na lang zoeken op de kaart gevonden, maar houd er wel rekening mee dat wij een leger hebben van twee miljoen soldaten en 25.000 tanks en vliegtuigen.”
De korporaal beantwoordt stuurt binnen een kwartier het volgende antwoord terug:
“Laat die oorlog maar zitten. Wij hebben helaas niet genoeg bedden voor de krijgsgevangenen.”
De leukste strips vanaf NU
63 tip gRappIg BeDoelD...
ook
app
verkrijgbaar als
HOU JE VAN LEZEN EN SPORT?
Kijk dan eens op de website van uitgeverij Nederlandse Sportboeken Club. Je vindt er bijzondere sportboeken waar je met een grote glimlach doorheen dribbelt. En ze zijn nog lekker betaalbaar ook.
www.nscboeken.nl @NSCBoeken Nederlandse Sportboeken Club