TIP Magazine - Mei - 2024

Moederdag

Deze cadeautjes vindt ze prachtig

Feiten en fabels over de koortslip

Zo zit het precies

Review - Rise of the Ronin

Bloederige geschiedenisles

Beste lezer,

Op 8 mei is het Moederdag. Geen idee wat je de belangrijkste vrouw uit je leven kunt geven? Doe inspiratie op met deze top 10 Moederdag cadeau ideeën.

Misschien heb je al wel gehoord van padel, de nieuwe hippe sport die langzaamaan de harten van Nederlanders verovert. Deze sport is al langer populair in het zuiden van Europa, maar heeft in de laatste jaren ook ons landje bereikt. Het is een leuk alternatief voor tennis en squash, en is makkelijk te leren. In deze editie van Tip Magazine leren we je alles over deze nieuwe sport.

Het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika is het grootste regenwoud op aarde. Het enorme oerwoud wordt steeds kleiner door ontbossing, vervuiling en grote bosbranden. Zonder Amazonegebied komen wij straks in ademnood, werd vaak verteld. Maar dat klopt niet. Wetenschappers van de Universiteit Wageningen zochten uit waarom er nog steeds zuurstof zal zijn als het Amazonewoud verdwijnt. En waarom dit geen excuus is om te stoppen met het beschermen van dit prachtige bos.

Bijna-doodervaringen blijven mysterieus, maar de Belgische wetenschapper Charlotte Martial en haar team aan de Universiteit van Luik lichten met hun baanbrekend onderzoek steeds meer tipjes van de sluier. Ze stelde al vast dat bijna-doodervaringen niet zo zeldzaam zijn, dat je er meer ‘aanleg’ voor kan hebben en dat je bij het nakende einde zelden de ‘film van je leven’ ziet. Een boeiend onderwerp. Meer hierover in deze editie van Tip Magazine.

Ook mochten we een aantal auto’s testen en recenseren we de nieuwste games. Verder benoemen we 11 van de hoofdrolspelers in het succesjaar van PSV en geven we weer mooie prijzen weg.

Kortom, wij wensen je weer veel leesplezier toe!

De redactie van Tip Magazine

4

Colofon

ISSN

Jaargang 5 – 2024

Tip Magazine is een uitgave van Teampress Uitgevers.

Kerketuinenweg 95 2544 CZ, Den Haag

Telefoon: 070 308 2050

E-mail: redactie@teampress.nl

Uitgever

Jan Glaser

Redactie

Carlo Willemsen carlo@teampress.nl

Fotografie

Shutterstock

Vormgeving

Lisa Glaser

Druk Veldhuis Media BV

Commercie

Koen de Jong 070 – 891 10 00 koen@teampress.nl

Distributie

Teampress Uitgevers, Den Haag

Disclaimer

Hoewel de gegevens in Tip Magazine met grote zorgvuldigheid bijeengebracht zijn, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele (zet)fouten of onvolledigheden. De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen; degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot de uitgever (redactie@teampress.nl) wenden.

De 10 beste padelsteden van Nederland Haal je beste backhand boven!

Misschien heb je al wel gehoord van padel, de nieuwe hippe sport die langzaamaan de harten van Nederlanders verovert. Deze sport is al langer populair in het zuiden van Europa, maar heeft in de laatste jaren ook ons landje bereikt. Het is een leuk alternatief voor tennis en squash, en is makkelijk te leren. Begint het bij jou ook al te kriebelen om een potje padel te spelen?

Holidu, het boekingsportaal voor vakantieverhuur, besloot uit te zoeken waar in Nederland padel het populairst is. Dat is gedaan door het aantal padelbanen per Nederlandse stad te bekijken, evenals het aantal Google-zoekopdrachten voor padel. Maar laten we eerst eens uitleggen wat deze sport nu precies is.

Padel is een interessante mix van tennis en squash. Je speelt 2 tegen 2 in een kooi van glas en/of hekwerk, waarbij je grotendeels dezelfde spelregels

als tennis volgt. Het verschil? Door de bal tegen de kooi te laten stuiteren is padel altijd onvoorspelbaar. Meer uitleg lees je in de kader.

De racketsport is in de jaren 60 in Mexico uitgevonden. Deze sport groeide snel in populariteit in Latijns-Amerika, Spanje en Portugal, waarna hij ook in andere Europese landen bekend werd. In 2011 werd de Nederlandse Padelbond (NPB) opgericht, en sinds 2013 spelen Nederlandse padellers op wereldniveau. Op dit moment is padel

een van de snelst groeiende sporten ter wereld, volgens de NPB.

De beste Nederlandse steden voor padellers

Dan komen we nu bij het onderzoek van Holidu. Want waar zijn anno 2024 de beste Nederlandste steden voor een lekker potje padel?

1. Groningen - Padelscore 94,8/100

De grootste padelfans van Nederland wonen in Groningen. Met maar liefst 43 padelbanen op 8 locaties heb je

genoeg keuze om een spelletje of 2 te spelen met je vrienden. Als je een volledige beginner bent kan je een padelles volgen bij één van de vele padelclubs in Groningen, maar je kunt ook gewoon meteen de baan op. Padel is een enorm sociale sport en het is daarom ook leuk om je bij een vereniging aan te sluiten en volop te genieten van de sport en je nieuwe vrienden.

2. Zoetermeer - Padelscore 91,9/100 Op plaats twee vinden we Zoetermeer, met een totaal van 30 padelbanen op

5 locaties. Dé place to be in Zoetermeer voor padellers is Dekker, met maar liefst 14 in- en outdoorbanen tot je beschikking. En hoewel padel met 4 spelers wordt gespeeld, vind je hier ook aangepaste banen voor enkelspel. Keuze genoeg!

3. Apeldoorn - Padelscore 90,0/100

De top 3 wordt afgesloten door Apeldoorn. Ook hier kun je op verschillende plekken deze explosieve sport spelen! Er bestaan in Apeldoorn al 28 padelbanen, en daar komen er bin-

nenkort nog eens 6 banen bij. Je hebt hier een ruime keus tussen indoor- en outdoorbanen, om het hele jaar rond te kunnen spelen.

Wie ronden de top 10 af?

4. Zwolle - Padelscore 89,4/100

5. Hoofddorp - Padelscore 87,8/100

6. Hoorn - Padelscore 87,1/100

7. Eindhoven - Padelscore 86,9/100

8. Maastricht - Padelscore 86,5/100

9. Zeist - Padelscore 85,1/100

10. Schiedam - Padelscore 85,0/100

Bedreiging

Padel is razend populair, tot groot ongenoegen van sommige tennissers. De nieuwe racketsport, die lijkt op een mix van squash en tennis, vormt een bedreiging voor de indoortennisbanen, die steeds vaker worden vervangen door padelbanen.

De eerste en één van de grootste redenen waarom padel zo’n enorme populariteit kent is dat het vrij eenvoudig te leren is. De toegankelijkheid van de sport is voor iedereen heel groot, ongeacht je leeftijd, fysieke conditie of eerdere ervaringen met racketsporten. Dit komt onder andere omdat de baan een stuk kleiner is dan een tennisbaan en je de muren mag gebruiken. Je hoeft minder grote afstanden af te leggen en dus vereist het minder fysieke kracht. Daarbij heb je meer tijd om te

reageren op aankomende ballen van de tegenstander en deze op een goede manier terug te slaan. Een padelracket is ook compacter dan een tennisracket en heeft een vlak oppervlak. Hierdoor is het racket makkelijker te hanteren en heb je minder techniek nodig om de ballen goed te raken.

Veelzijdigheid

De veelzijdigheid van padel draagt ook voor een groot deel bij aan de populariteit ervan. Zoals al eerder vermeld houdt padel een beetje het midden tussen tennis en squash en eigenlijk bevat het de beste eigenschappen van beide racketsporten in één. Veel mensen vinden tennis een leuke sport, alleen beschikken ze misschien net niet over de techniek of de fysieke gesteldheid om het goed te spelen. Padel lijkt heel erg op tennis en omdat het zoveel een-

voudiger is, kan iedereen het wel leren. Daarnaast geven de glazen wanden en het hekwerk een extra dimensie aan het spel. Het maakt het spelletje een stuk tactischer dan bij tennis en je wordt creatief uitgedaagd om deze muren en wanden in je voordeel te gebruiken.

Gezonde activiteit

Als laatste reden waarom padel geliefd is bij zoveel mensen is omdat het een hartstikke gezonde activiteit is om te doen. Het voelt misschien wat minder zwaar aan dan bijvoorbeeld tennis, maar vergis je niet in hoe snel het spel kan gaan. Je bent constant in beweging en een potje padel geldt dan ook zeker als een volwaardige work-out. Het fijne hieraan is dat je niet het idee hebt dat je jezelf aan het afmatten bent, omdat je het waarschijnlijk veel te erg naar je zin hebt tijdens het spelen.

De grootste padelfans van Nederland wonen in Groningen. Met maar liefst 43 padelbanen op 8 locaties heb je genoeg keuze om een spelletje of 2 te spelen met je vrienden.

De geschiedenis

Padel ontstond in 1969 in de Mexicaanse badplaats Acapulco. De bedenker van padel, Enrique Corcuera, was een rijke zakenman. Hij had thuis niet genoeg plaats om een tennisterrein te laten plaatsen, dus bedacht hij een soortgelijke sport. Hij bakende een terrein van 10 bij 20 meter af met 3 tot 4 meter hoge muren. Een net scheidde beide zijden. Aangezien het veld kleiner was, dacht hij eraan om niet met tennisrackets te spelen, maar met kleinere houten rackets.

Aanvankelijk werd padel alleen gespeeld door de Mexicaanse elite, maar via Alfonso de Hohenlohe, een Spaanse vriend van Corcuera, belandde padel ook in Spanje. De Hohenlohe introduceerde de sport in Marbella, waar in 1974 de eerste Europese padelclub werd opgericht. De eerste spelers waren rijke vrienden van De Hohenlohe. Promotie via koning Juan Carlos en Manolo Santana, voormalig Wimbledon-winnaar, deed het aantal padelbeoefenaars snel toenemen. Een andere vriend van De Hohenlohe, Julio Menditengui, bracht padel naar Argentinië, waar padel uitgroeide tot een nationale sport met meer dan 10.000 terreinen en 2 miljoen beoefenaars. In Spanje werd de grens van 1 miljoen beoefenaars in de jaren negentig bereikt. Padel is er momenteel de populairste sport op voetbal na, met 5 miljoen beoefenaars. Het is een van de snelst groeiende sporten ter wereld, met wereldwijd ongeveer 10 miljoen beoefenaars. Spanje en Argentinië blijven voorlopig ook de toplanden in de internationale competitie

Het eerste wereldkampioenschap werd georganiseerd in 1992 in Sevilla met delegaties uit elf landen uit Europa en Amerika. Sindsdien vindt het tweejaarlijks plaats. Andere grote toernooien die ook tienduizenden toeschouwers trekken zijn de Europacup, de Padel Pro Tour (Spanje en Argentinië) en de Tri-Nations Cup in Latijns-Amerika. In 2021 werd het WK padel in Qatar gespeeld, zowel bij de mannen als de vrouwen werd Spanje wereldkampioen en Argentinië de runner-up. Begin 2022 werd bekend dat Qatar Sport Investments, QSI, de nieuwe supportsponsor wordt van een wereldwijde FIP Pro Tour en dat dit de enige officiële wereldtour zal zijn. Daarmee komt de Wereld Padel Tour (WPT), de afgelopen jaren organisator van de belangrijkste profwedstrijden in de padelsport, dat gesponsord wordt door het Spaanse biermerk EstrellaDamm, onder druk te staan omdat veel profspelers die een contract hebben met de WPT over willen stappen naar de FIP Pro Tour. Belangrijkste reden hiertoe zou zijn dat de FIP Pro Tour financieel interessanter is voor de (top)spelers.

Wat is padel?

Padel (Spaans: pádel) is een racket- en balsport, die gespeeld wordt in een omsloten veld, of kooi. Het wordt voornamelijk met vier spelers gespeeld, waarbij een bal, gelijkend op een tennisbal, met een racket over een net gespeeld dient te worden. Het lijkt een mix van tennis en squash. Het speelveld is ongeveer 25% kleiner dan een tennisveld.

Bij padel moet de bal over het net op de speelhelft van de tegenstander(s) geslagen worden, zonder dat de bal eerst een van de wanden raakt. Het doel is om de tegenstander(s) te beletten de bal terug te slaan. De bal blijft echter in het spel als hij eerst de grond raakt en nadien een van de wanden. Dit zorgt voor langere rally's. Dit betekent ook dat tactiek belangrijker is dan kracht, aangezien de bal steeds kan terugkeren.

De sport wordt zowel recreatief als competitief beoefend. Padelspelers zijn over het algemeen lid van een padelclub, die dan is aangesloten bij een padelfederatie. De wereldpadelbond is de FIP, Federación Internacional de Pádel. ■

Deze cadeautjes

vindt ze prachtig Moederdag

Op 8 mei is het Moederdag. Geen idee wat je de belangrijkste vrouw uit je leven kunt geven? Doe inspiratie op met deze top 10 Moederdag cadeau ideeën.

Ons bestaan hebben we te danken aan onze moeder. Daarom is het belangrijk om haar zeker die ene speciale dag in het jaar eens extra in het zonnetje te zetten, hoewel dit geen vrijbrief is om haar de rest van het jaar te verwaarlozen. In dit artikel een aantal ideeën en tips om moeder eens extra te verwennen op de tweede zondag in mei.

1. Bloemen

Al hoewel het op het eerste gezicht een zeer afgezaagd idee lijkt, is niets minder waar. Elke vrouw houdt immers

van bloemen, maar dat is niet zozeer waar het met Moederdag om gaat. Op Moederdag gaat het erom de juiste bloemen te kiezen. Een vrouw kan zo zien of het om een doorsnee, alledaags boeket gaat of om een boeket dat met liefde samen is gesteld, met wellicht wat duurdere bloemen.

Als je de bloemen ook nog eens op een prominente plek in huis neerzet, dan zal moeder er helemaal blij mee zijn. Overigens is de gedachte achter het geven van bloemen even simpel als duidelijk: bloemen zijn mooi, moeder zijn is mooi en mooie dingen verdienen het bij elkaar te zijn.

2. Kaarsen

Veel vrouwen houden van het schemerige, romantische licht van een kaars. Genoeg reden dus om moeder een kaars te geven voor Moederdag. Let bij de keuze van de kaars niet alleen op de kleur, maar ook op de vorm. Of kies voor een geurkaars met haar lievelingsgeur.

3. Een cadeaubon

Niet een zeer origineel cadeau op het eerste gezicht, maar moeders zijn voor een groot deel van hun leven bezig te shoppen voor anderen (man, kinderen, cadeautjes voor anderen, enz). Zelden zal een moeder uitgebreid gaan shoppen voor zichzelf. Vandaar het idee om haar met Moederdag een cadeaubon te geven van haar lievelingswinkel.

Hiermee kan zij dan naar hartenlust iets voor zichzelf aanschaffen. Tegenwoordig kun je ook een online code aanvragen om zodoende online te gaan shoppen.

4. Cadeaumand vol leuke hebbedingetjes

Koop een mandje en doe hierin luxe goederen om moeder eens extra te verwennen. Dat kan een mand zijn vol luxe etenswaren, leuke hobbyspullen of bijvoorbeeld leuke bakspullen. Stem de cadeaumand af op een hobby van je moeder en verras haar dit jaar.

5. Spa verwendag thuis

Een ander idee voor Moederdag is het geven van een mand vol leuke verzorgingsspullen voor thuis. Misschien beschikt moeder over een bad, dan kan ze verwend worden met een lekkere badschuim, scrub voor het lichaam, een lekker geurtje. Kortom, alles waarmee een moeder een heerlijke verwendag voor zichzelf kan inplannen. Naast

moeder is ze ook nog eens gewoon vrouw en daar mag ze best wel eens extra bij stilstaan. Geen idee hoe je dat zelf samenstelt? Kies dan voor een geschenkset.

6. Decoratie voor in huis

Of het nu gaat om een nieuw vloerkleed, een plaid voor op de bank of een leuk voetenbankje. Moeder zal er blij mee zijn als ze iets leuks voor in huis voor Moederdag cadeau krijgt. Let hier ook weer op dat het past bij haar smaak en de stijl van het huis.

7. Een lekker cadeau

Moeder mag op deze speciale dag best verwend worden met iets lekkers. Een heerlijke doos bonbons, haar lievelingskoekjes, chocolade waar ze dol op is of gewoon van alles wat. Laat moeder ook maar eens heerlijk genieten van iets lekkers, zonder dat ze op de kilo’s hoeft te letten. Bovendien is chocolade niet zo ongezond als aanvankelijk werd gedacht.

8. Geef een plantje

Wie liever geen bloemen aan zijn of haar moeder geeft, kan er natuurlijk ook voor kiezen om haar te verwennen met een leuke plant. Dat mag een plant voor in de tuin zijn of een plant voor in huis. Zorg er dan wel het liefste voor dat het een bloeiende plant is, dat geeft net wat extra kleur aan Moederdag.

9. Een lekker geurtje

Dit is wel een enigszins riskant idee, aangezien je hier volledig zeker moet zijn dat je het juiste parfum voor jouw moeder koopt. Wellicht is een kijkje in de slaapkamer voldoende om te weten waar haar voorkeur naar uitgaat. Voor wie de lievelingsgeur van zijn of haar moeder kent, is het een ideaal cadeau.

10. Spa verwenarrangement

Er zullen maar weinig moeders zijn die dit cadeau niet op prijs zullen stellen: een heerlijk spa verwenarrangement. Een dag waarop moeder eens een hele dag kan relaxen, zonder man en kind(eren) om haar heen. Na een dagje verwennen zal ze er ook weer met nieuwe energie en frisse moed tegenaan kunnen. Een ideaal cadeau voor Moederdag! In plaats van een spa verwenarrangement kun je ook een floatsessie cadeau geven. Zeker leuk als je moeder nog geen ervaring met floaten heeft. ■

WINACTIEs! KANS MAKEN OP

DEZE PRODUCTEN?

Reacties dienen voor 18 mei 2024 binnen te zijn. Winnaars ontvangen automatisch bericht.

Fuck, ik heb prostaatkanker!

Chris Willemsen – voormalig voetballer, reclameman en journalist – schreef een boek over de ziekte die hem overviel: prostaatkanker. Serieus, goed gedocumenteerd, maar ook luchtig en vooral openhartig beschrijft hij hoe hij werd behandeld, maar vooral wat hem geestelijk bezighield. Een echte aanrader voor iedere 50+man, want prostaatproblemen krijgen we allemaal, dat staat vast.

Te koop via fuckikhebprostaatkanker.nl

boek code: kanker

Een dag om nooit te vergeten

Lottie is te gast op dé bruiloft van het jaar, een dag om nooit te vergeten. Daar ziet ze Max voor het eerst in vijftien jaar. Hun laatste kus was de beste uit Lotties leven. Ze stonden aan de vooravond van een prachtig liefdesverhaal. Toen gebeurde er iets schokkends dat hen uit elkaar dreef. Nu is hij hier, natuurlijk knap als altijd, en is die tintelende elektrische aantrekkingskracht meteen terug.

Nu te koop

Hoogspanning

In Hoogspanning laat professor Geir Jordet zien wat we kunnen leren van de penalty (met name in een strafschoppenserie) voor het omgaan met prestatiedruk. Geir Jordet is toonaangevend expert op het gebied van de voetbalpsychologie en weet als geen ander hoe je kunt bezwijken onder de druk van de ultieme stresstest: de strafschop.

Vanaf 29 mei te koop

BOEK code: dag

boek code: spanning

Kun je vrijen leren?

Mensen willen graag fijne seks en fijne relaties, maar dat blijkt beslist niet gemakkelijk. Martine Delfos geeft tips in dit boek en richt zich nadrukkelijk tot adolescenten en volwassenen. Haar jarenlange ervaring op dit gebied en jarenlange begeleiding van deze doelgroep, maar ook en vooral de jarenlange ervaring met relatietherapie, leidde ertoe dit boek voor hen te schrijven.

Nu te koop

Rotterdam 40-45

Rotterdam heeft het gedurende de oorlogsjaren zwaar te verduren gehad. Vijf dagen slechts had de overrompelende oorlog in mei 1940 geduurd. Vijf lange jaren van Duitse bezetting volgden. De 1e en 2e druk van dit boek verschenen in 2014. Deze 3e druk is bijgewerkt en aangevuld met sindsdien beschikbaar gekomen materiaal.

Nu te koop

Zentastisch

BOEK code: leren

De vriendinnen Tamar, Meike, Carlijn en Sofie runnen samen het succesvolle retreat ‘Zentastisch’. Het populaire spirituele centrum viert bijna haar eenjarig bestaan en om dit succes te vieren bereiden de vier vrouwelijke oprichters een groots festival voor. Maar wat begon als een wild plan, begint nu steeds serieuzere vormen aan te nemen en hun vriendschap én liefdesrelaties komen onder druk te staan.

Vanaf 1 mei te koop

boek code: zen

BOEK code: rotterdam

Checklist voor de perfecte man

Om te bewijzen dat ze het prima alleen redt, maakt Violet een checklist voor de Perfecte Man waar toch niemand aan kan voldoen. Maar dan komt ze Victor tegen, die op alle punten scoort. Hij sluit zó goed aan bij haar wensen, dat ze hem niet durft voor te stellen aan haar moeder en daarom haar medewerker Carlo meeneemt, die niks scoort op haar checklist. Zou ze de ware gevonden hebben in Victor? Of is liefde iets anders dan een lijstje afvinken?

Vanaf 6 mei te koop

BOEK code: man

Notities van een introvert

Bente van de Wouw groeide op in een extraverte wereld. Lange tijd twijfelde ze aan zichzelf en haar behoefte aan rust, totdat ze er langzamerhand achter kwam dat ze niet saai, defect of vreemd was, maar gewoon introvert. In dit boek legt ze uit hoe je als introvert uitbundig kunt leven op je eigen, stille manier.

Vanaf 4 juni te koop

BOEK code: notitie

Bloedirritant!

Bloedirritant! beschrijft hoe ADHD bij vrouwen eruitziet, met welke thema’s zij worstelen en hoe onzichtbaar hun strijd kan zijn. Bedoeld voor alle volwassen vrouwen met ADHD, met en zonder de H, of die zichzelf in ADHD of ADD herkennen. Dit boek staat vol met praktische informatie en tips voor elke levensfase.

Vanaf 15 mei te koop

Het proces

BOEK code: bloed

Al ruim twaalf jaar schrijft Yvette wekelijks recepten voor Libelle. Haar recepten zijn altijd door iedereen te bereiden en de boodschappen ervoor moeten overal in Nederland te koop zijn. Alles simpel, heel lekker, makkelijk, en natuurlijk altijd verrassend.

Vanaf 23 mei te koop

Deze zomer wordt écht anders

Tijdens een heerlijke zomervakantie ontmoet Lucy de knappe Felix. Na een bijzondere nacht blijkt echter dat Felix het broertje is van Lucy’s beste vriendin Bridget. Eén ding is duidelijk: Lucy en Felix kunnen niet meer bij elkaar in bed belanden. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan…

Vanaf 7 mei te koop

BOEK code: zomer

In het jaar 1968 zet een van raciale spanningen doordrenkte moordzaak het zuiden van de Verenigde Staten in vuur en vlam. Twee advocaten – de een wit, de ander zwart – proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden. Maar het rechtssysteem biedt allesbehalve gelijke kansen voor iedereen.

Vanaf 22 mei te koop

BOEK code: proces

Wat ik je niet kon vertellen

Ella’s beste vriendin Hayley is dood en dat is haar schuld. Zij zat tenslotte achter het stuur. Nu herinnert nog steeds alles haar aan Hayley. Ook Sawyer, Hayleys vriendje. Ze vinden elkaar in hun verdriet. Verscheurd door schuldgevoel wendt Ella zich tot Hayleys dagboek. Maar de geheimen die ze daar aantreft maken haar doodsbang. Hayley blijkt een heel leven verzwegen te hebben…

Vanaf 28 mei te koop

Het eiland van Anna

Anna Diender werd er niet geboren, maar ze voelde zich er in alles mee verbonden. Met Schokland, die magische plek midden in de strakke Flevopolder. Lange tijd was Schokland een levendig visserseiland in de Zuiderzee. Het was de thuishaven van Anna’s grootouders. Tot de overheid in 1859 besloot om het eiland te ontruimen.

Nu te koop

BOEK code: vertel

BOEK code: anna

Don & DJ: Vrienden voor het leven

Wanneer de lichten uitgaan in het oude poppentheater van Central Park, komen de poppen tot leven. Don is het zat om dag in dag uit de kluns te moeten spelen.

Hij droomt ervan om voor één keer de echte held te zijn en verzamelt al zijn moed bij elkaar om het theater te verlaten en op ontdekkingsreis te gaan in de grote wereld. Onderweg ontmoet hij DJ Doggie Dog, een verlaten knuffeldier die rapper wil worden. Het is het begin van een fantastisch avontuur en een bijzondere vriendschap in het hart van New York City. Hun missie is om van hun dromen werkelijkheid te maken: zelfs de kleinste personages kunnen heldhaftige rollen spelen!

Vanaf 8 mei te koop

BOEK DVd code: vrienden

nieuw in de bioscoop

Knox Goes Away

John Knox is een huurmoordenaar bij wie een vorm van dementie wordt vastgesteld. Zijn laatste dagen wil hij doorbrengen door het leven van zijn van hem vervreemde zoon te redden. Terwijl de ziekte snel vordert, moet hij uit handen van de autoriteiten blijven.

Vanaf 2 mei in de bioscoop

2 BioscoopkaartEN code: knox

Kingdom of the Planet of the Apes

Terwijl een nieuwe, tyrannieke apenleider zijn imperium opbouwt, maakt een jonge aap een aangrijpende reis die er voor zorgt dat hij alles wat hij heeft geleerd over het verleden in twijfel trekt. De keuzes die hij maakt zal de toekomst voor zowel apen als mensen bepalen.

Vanaf 8 mei in de bioscoop

Breathe

2 BioscoopkaartEN code: apes

Sinds de aarde over onvoldoende zuurstof beschikt, leven Maya en haar dochter Zora ondergronds. Door middel van een zuurstofpak dat haar echtgenoot Darius creëerde, kan Maya korte tijd boven het aardoppervlakte blijven. Darius zelf wordt door zijn gezin dood gewaand tot een koppel hun pad kruist en beweert hem te kennen.

Vanaf 2 mei in de bioscoop

Magimals - Magnetisch speelgoed

Magimals is magnetisch speelgoed voor peuters van 1 tot 5 jaar. De diertjes klikken magnetisch op elkaar, zijn van zacht materiaal, wiebelen en je kan ze mixen en matchen. De magnetische dieren bestaan uit drie onderdelen (hoofd, lijf en potjes) die makkelijk aan elkaar klikken dankzij de magneten. De beestjes wiebelen grappig als ze op de grond staan en zijn bovendien lekker zacht en knijpbaar.

Dit speelgoed is gemaakt van hoogwaardig materiaal, bevordert de cognitieve ontwikkeling en stimuleert het spelenderwijs ontdekken van je peuter.

Een absolute must-have voor elke kinderkamer!

code: speelgoed

Nu te koop

2 BioscoopkaartEN code: breathe

Bed & Breakfast

Als workaholic Sarah tot haar eigen schrik ontslag neemt, heeft ze geen idee meer wat ze met haar leven aan moet. Ze laat zich overhalen op de B&B van haar tante te passen. Wanneer Sarah niet één, maar zelfs twee potentiële lovers ontmoet, stroomt niet alleen de B&B, maar ook haar hart vol liefde.

Vanaf 2 mei in de bioscoop

2 BioscoopkaartEN

2 BioscoopkaartEN code: bed

Your Lucky Day

Het is kerstavond als een man in een kleine supermarkt aankondigt de jackpot van 156 miljoen dollar te hebben gewonnen. Door straatschoffie Sterling en een jonge politieagent ontstaat er vervolgens een bloedbad. Nu de man met het winnende lot dood is, trachten winkeleigenaar Amir, Sterling en een jong stel uit te vogelen wat ze moeten doen. Zullen ze de lijken opruimen in ruil voor het geld?

Regisseur Daniel Brown levert met Your Lucky Day een actievolle thriller af die een spannende en psychologische wending neemt. De film opent met een intrigerend scenario waar een kleine crimineel zich realiseert dat een nietsvermoedende klant zojuist 162 miljoen dollar heeft gewonnen. Wat begint als een ogenschijnlijk eenvoudige overval escaleert al snel in een chaotische gebeurtenis die de toon zet voor de rest van de film. De cast, met onder anderen Angus Cloud, Elliot Knight, Jessica Garza, Sterling Beaumon en Jason O'Mara, levert solide acteerwerk. De zwangere serveerster, gespeeld door Jessica Garza, komt echter als de meest meedogenloze en gedenkwaardige persoonlijkheid naar voren.

Vanaf 21 mei te koop

2025 - Het web van verzet

In deze meeslepende psychologische thriller wordt een web van geheimen en verraad ontrafelt. John, een welvarende multimiljonair, wordt plotseling beschuldigd van de verwoestende handel in dodelijke medicijnen. Hij verdrinkt zijn verdriet in een oceaan van alcohol. Maar dan betreedt een mysterieuze vrouw uit India onverwachts zijn leven. Zij is in het bezit van geheimen die de loop der gebeurtenissen kunnen veranderen.

Vanaf 1 mei te koop

Lekker & simpel

BOEK code: 2025

Eenpansgerechten en Traybakes

Wie kent het niet: je komt ‘s avonds thuis en hebt geen zin om uitgebreid te kokkerellen. Hoe fijn is het dan om snel een maaltijd in de oven te schuiven? In dit kookboek staan 125 traybakes én eenpansgerechten. Super fijne recepten, want ze zijn allemaal makkelijk te maken, leveren weinig afwas op en ze zijn vaak ook nog snel klaar.

Nu te koop in de boekhandel (offline en online)

BOEK code: lekker

In het spoor van Wonder

Als Roo's vader plotseling overlijdt, vindt ze troost in een inspirerende brief die haar aanmoedigt haar vleugels uit te slaan. Samen met haar toegewijde tante Joni begint Roo een zoektocht naar haar droompaard, het vurige springpaard genaamd Wonder. Wanneer Wonder spoorloos verdwijnt op het moment dat Roo's droom binnen handbereik lijkt te zijn, zijn Roo en Joni vastbesloten om hem te redden.

Vanaf 22 mei te koop

Powerless - Deel 1

In het koninkrijk Ilya zijn alleen mensen met uitzonderlijke gaven welkom, de zogeheten Elites. Paedyn Gray probeert ongemerkt tussen deze Elites te leven. Als ze per ongeluk een van Ilya’s prinsen redt, komt er abrupt een einde aan haar anonieme leventje. Ze wordt geselecteerd voor de Zuiveringsproeven, een levensgevaarlijke wedstrijd waarin Elites het tegen elkaar moeten opnemen.

Vanaf 2 mei te koop

DVd code: lucky

BOEK code: wonder

boek CODE: power

Ezyroller classic

De Ezyroller classic biedt een spannende en unieke manier om zichzelf voort te bewegen en bevordert de motoriek.

Het principe is hetzelfde als deze bij de plasmacar, je hebt geen trappers of motor nodig om voort te bewegen. Door de voeten op het stuur links en rechts afwisselend naar voren te duwen zet de Ezyroller zichzelf in beweging.

De Ezyroller is uitschuifbaar zodat kinderen van 4 tot 14 jaar en zelfs kleine volwassenen hun weg kunnen banen.

code: ezy

Nu te koop bij ezyroller.be

Medical Mysteries New York

Emergency Room

Een coöperatief medisch mysteriespel. Werk samen als een team om mysterieuze medische gevallen te ontrafelen en jullie patiënten te helpen de nacht te overleven. De klok tikt, dus zorg dat je de juiste beslissingen maakt om de patiënt te redden. Elke doos bevat vier verschillende patiënten, waarbij je ongeveer 60 minuten per patiënt bezig bent om het mysterie op te lossen.

Samenwerken is de sleutel tot succes in dit spannende spel en het leuke is dat je geen medische kennis nodig hebt om dit spel te spelen.

Nu te koop

Gonge Rivierstenen

Deze rivier stappenset van 6 vrolijk gekleurde rivierstenen is ideaal om kinderen te leren balanceren en het evenwicht te trainen. Zo leren ze om afstand in te schatten en hun bewegingscoördinatie, balans en motoriek te verbeteren. Net als op echte rivierstenen probeer je met dit balans spel van steen tot steen te springen, zonder de grond aan te raken.

De rivierstenen kunnen zowel binnen als buiten gebruikt worden. Bij indoor gebruik is het prettig te weten dat de rivierstenen zijn voorzien van anti-slip doppen zodat ze niet kunnen verplaatsen of wegglijden tijdens gebruik.

Nu te koop bij gonge.be

code: steen

2Cycle 2 in 1 Loopfiets/Driewieler

Ontdek de perfecte start voor avontuurlijke kleintjes met deze loopfiets en driewieler. Gemaakt van robuust hout, ontworpen voor peuters van 1 tot 3 jaar oud. Het in hoogte verstelbare zitje zorgt voor comfort en groeimogelijkheden. Veiligheidshandvatten bieden een stevige grip, terwijl de antilekbanden zorgen voor een zorgeloze rit. In slechts enkele minuten transformeer je moeiteloos tussen een tweewieler en driewieler, waardoor de fiets met je kind meegroeit. En met de laagste prijsgarantie van Prijskiller wordt niet alleen kwaliteit, maar ook waar voor je geld geboden. Laat je kleintje de wereld ontdekken met vertrouwen en plezier.

Nu te koop bij prijskiller.nl

code: MEDICAL code: fiets

GA jE mEE OP rEIs?

Ontdek

Ga op ontdekkingstocht in de wereld van de dieren. Neem de tijd en spot kleurrijke vogels en bijzondere reptielen. Kijk omhoog en zie vari’s in de boomtoppen en laat je leiden door de geluiden van het grootste overdekte regenwoud van de wereld.

Beleef

In WILDLANDS beleef je de natuur op allerlei manieren. Maak een rit in de safaritruck en zie savannedieren van wel héél dichtbij, vaar over de Rimbula River en vlak langs zwemmende olifanten. En leef je uit in Animazia, het overdekte XLspeelparadijs.

Geniet

Geniet van alle jonge dieren en sta stil bij de schoonheid van de natuur. Kom tot rust in de Vlindertempel en verwonder je over honderden exotische vlinders. Maak er samen met vrienden en familie een onvergetelijk dagje uit van.

9 Vragen die je aan een aannemer moet stellen

(Voordat de

verbouwing begint)

Nu de rentetarieven stabiliseren en de prijzen naar verwachting zullen stijgen, voelen mensen zich wellicht zekerder over het lenen voor verbeteringen. Voor wie van plan is te verkopen, is het aanpakken van zaken die een obstakel kunnen vormen essentieel. Als je van plan bent om enkele renovaties aan je huis uit te voeren, is het cruciaal om de juiste vakman voor de klus te vinden.

Werkspot.nl, een platform voor het vinden van vaklui, heeft een handige gids samengesteld met belangrijke vragen die je aan een aannemer moet stellen voordat ze werkzaamheden aan je huis gaan verrichten.

1. Welke ervaring heb je met dit soort projecten?

Het is cruciaal om na te gaan of ze eerder soortgelijk werk hebben verricht. Sommige projecten zijn complex, dus het is beter om iemand in te huren die gespecialiseerd is en de vereisten van de klus begrijpt. Bijvoorbeeld, aanbouwingen, garage-verbouwingen of zolderverbouwingen kunnen extra werk met constructietekeningen vereisen. Het hebben van een gespecialiseerde expert voor deze projecten kan stress of vertragingen voorkomen.

2. Ben je gecertificeerd?

Hoewel lidmaatschap van een branchevereniging geen kwaliteitsgarantie geeft, is het een goede manier om de betrouwbaarheid van je potentiële aannemer na te gaan, en voor sommige vakmensen is het zelfs essentieel. Vaklui op Werkspot worden continu door consumenten beoordeeld via een vertrouwd feedbacksysteem.

3. Kun je referenties en beoordelingen laten zien?

Een aannemer vinden via een platform als Werkspot.nl maakt het mogelijk om beoordelingen en reviews van eerdere klussen van de aannemer te bekijken, evenals foto's van eerder werk. Dit is essentieel bij het inhuren van een vakexpert. De meeste vakmensen zullen referenties van eerdere klanten kunnen overleggen, als je ernaar vraagt.

4. Is je prijsopgave een offerte of een schatting?

Dit is een belangrijk onderscheid. Gaat het om een vaste prijs voor het voltooide werk of slechts een ruwe schatting? De offerte kan ook afhangen van de duur van de klus. Idealiter vermijd je het betalen van een dagtarief, omdat dit je blootstelt aan extra kosten bij uitloop van het werk. Het is belangrijk om ALLE offertes schriftelijk te bevestigen. Idealiter heb je een gedetailleerde kostenopgave voor je project. Momenteel kunnen de prijzen voor grondstoffen sterk fluctueren, waardoor sommige offertes van aannemers slechts beperkt geldig zijn. Prijzen voor staal en hout zijn sinds Covid drastisch gestegen, dus verwacht dat een nieuwe offerte aanzienlijk hoger uitvalt. We adviseren ook om offertes van minstens drie vakmensen aan te vragen, indien mogelijk. Dit helpt je om te bepalen of eventuele offertes opvallend laag of hoog zijn.

5. Heb je een verzekering?

Alle gecertificeerde bouwers zouden over de juiste verzekeringen moeten beschikken, zoals bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering, voor het geval er schade of problemen ontstaan tijdens de bouw. We raden af om een aannemer zonder de juiste verzekering in te huren.

6. Bied je garantie op je werk?

Het is altijd goed om te weten welke garanties bouwers bieden voor het geval er na de klus problemen ontstaan. Probeer dit officieel vast te leggen, via papierwerk of e-mail. Dit is iets wat de meeste vakmensen bereid zouden moeten zijn te bieden, als het niet standaard wordt aangeboden. Vakmensen bieden vaak garanties op hun werk en/of materialen. Als dit niet het geval is, is het verstandig om na te gaan welke mogelijke gebreken ze zouden herstellen en of hier kosten aan verbonden zijn. Spreek ook een geschikte termijn af voor deze garantie.

7. Wat zijn je betalingsvoorwaarden?

Het is belangrijk om te weten hoe en wanneer de aannemer betaald wil worden, of dit nu volledig na afronding is of in termijnen. Controleer ook of er een aanbetaling vereist is. Aanbetalingen kunnen ongemakkelijk aanvoelen, dus het is altijd het overwegen waard om hierover duidelijke afspraken te maken met je vakman.

8. Wanneer kun je beginnen?

Aannemers hebben vaak een wachtlijst, dus het is handig om te weten wanneer ze aan jouw project kunnen beginnen. Probeer een concrete startdatum vast te leggen en hoop dat ze zich eraan kunnen houden. Wees voorbereid op verschuivingen in de projectplanning, het kan eerder beginnen of later eindigen dan gepland. Het is nuttig om te weten hoe lang bepaalde fases duren, bijvoorbeeld hoe lang je zonder gootsteen zit bij een keukenrenovatie, of hoe lang je zonder toilet of douche zit bij een badkamerrenovatie.

9. Hoe drink je je koffie?

Een goede relatie opbouwen met je aannemer is belangrijk, aangezien ze mogelijk langere tijd bij je thuis zijn. Een goed begin is om te vragen hoe ze hun koffie drinken en andere relevante persoonlijke voorkeuren. Het is van essentieel belang dat er gedurende het gehele project goede communicatie kan worden onderhouden. Je hoeft geen beste vrienden te worden, maar het is belangrijk dat je een professionele relatie kunt onderhouden en je comfortabel voelt om openlijk eventuele zorgen of problemen te bespreken. ■

14 Tips die je snel van je verkoudheid verlossen

Hoesten, snottebellen, een verstopte neus of frequent niezen? Het zijn allemaal mogelijke signalen van een verkoudheid, een veel voorkomend ongemak dat meestal niet ernstig is maar wel behoorlijk vervelend kan zijn.

Maar wat houdt een verkoudheid precies in? Welke symptomen gaan ermee gepaard? En belangrijker nog: hoe kun je er weer bovenop komen?

Een verkoudheid wordt veroorzaakt door een virus en er zijn talloze varianten van verkoudheidsvirussen in omloop. Deze virussen hebben de neiging om het slijmvlies in de neus, bijholten en keel te infecteren, wat resulteert in ontstekingen. Een gewone verkoudheid is doorgaans van voorbijgaande aard en geneest vanzelf. Het is vrij gebrui-

kelijk dat mensen meerdere keren per jaar verkouden worden, aangezien deze virussen zich gemakkelijk verspreiden. Het is echter van belang om op te merken dat hoewel een verkoudheid meestal niet ernstig is, het nog steeds behoorlijk hinderlijk kan zijn.

De symptomen van een verkoudheid

zijn voor iedereen wel bekend. Een loopneus of een verstopte neus. Hoesten of keelpijn. Niezen. Minder reuk- en smaakvermogen. Droge lippen. Traanogen. Hoofdpijn. Soms koorts. Hier wil je natuurlijk zo snel mogelijk vanaf komen. Gelukkig zijn er trucjes om het ziekteproces te verkorten. Hoe je dat doet? Met onderstaande tips.

Zorg voor voldoende frisse lucht. Droge lucht kan namelijk de slijmvliezen irriteren. Wist je dat de lucht in huis vaak sterker vervuild is dan buitenshuis?

Speciaal voor mannen

6 Tekenen dat je te weinig testosteron

Testosteron is cruciaal voor onder meer spieropbouw en je libido. Receptoren van dit hormoon zitten door je hele lichaam verspreid - van het brein tot je botten en bloedvaten. Dus als je testosteron tekortkomt, kunnen de gevolgen verder gaan dan je slaapkamer of sportschool. Deze zes symptomen zijn trouwens geen concreet bewijs dat je testosteron op een laag pitje staat. Je zult toch echt een bloedtest moeten afnemen om precies te weten waar je staat.

1. Je hebt geen zin in sex

Een laag libido is het meest bekende en meest voorkomende symptoom van te weinig testosteron. Naast minder seks, masturberen mannen met weinig testosteron ook minder en hebben ze weinig spannende (dag)dromen.

Delen van de hersenen die betrokken zijn bij lust, zoals de amygdala, zitten vol met testosteronreceptoren. Het hormoon past hierin als een sleutel in een deur, waardoor deze delen van de hersenen geactiveerd worden en je opwinding toeneemt. Zonder testosteron mis je echter een cruciale stap van het proces der opwinding. Dit kan leiden tot erectieproblemen omdat je niet genoeg van het hormoon in je hebt om hard te blijven.

2. Je spiermassa neemt af Testosteron brengt je lichaam in een spieropbouwende toestand door het produceren en oproepen van eiwitten die nodig zijn om spiermassa te kweken. Wanneer je echter weinig testosteron hebt, gaat je lichaam van anabolisme (spieropbouw) naar katabolisme (spierafbraak). Dit merk je allereerst doordat het lastiger wordt om zware gewichten te tillen in de sportschool, of om spiermassa op te bouwen.

3. Je penis wordt kleiner

Zonder een gedegen toevoer van testosteron kan het weefsel rondom je penis, ballen en anus afnemen. Het gevolg is dat jouw pielemuis lengte en omvang verliest, net als je ballen.

4. Je buikomvang neemt toe

Nog een nadeel van te weinig testosteron: je verliest omvang op plekken waar je het niet kan waarderen (zoals je penis) en komt juist aan op andere plekken (zoals je buik). Een Australisch onderzoek toont aan dat mannen met prostaatkanker ruim 14 procent meer vetmassa en 22 procent meer visceraal vet vergaarden in het jaar na hun behandeling. Dit heeft te maken met het feit dat deze behandeling de gunstige effecten van testosteron volledig uitschakelde. Mannen met minder testosteron ervaren volgens de onderzoekers doorgaans meer activiteit van een enzym genaamd lipoproteïnelipase. Dit enzym helpt om de bouwstenen in vetcellen, genaamd lipiden, te veranderen, waardoor de mannen sneller aankomen.

5. Je geheugen laat je in de steek Het komt vaak voor dat mannen met

lage testosteronwaarden last hebben van hun geheugen. Een onderzoek uit 2015 toont aan dat zij lager scoorden op geheugentests naarmate de jaren verstreken. Volgens de onderzoekers heeft dit te maken met de amygdala, een belangrijk deel van de hersenen waarin ons geheugen en concentratie geregeld wordt. Lage testosteronwaarden knoeien met de receptoren, waardoor je hersenen meer steken laten vallen.

6. Last van een dipje Sommige bijwerkingen van weinig testosteron – zoals libidoproblemen en gewichtstoename – hebben invloed op je humeur. Volgens onderzoek in Endocrine Journal kampt een kwart van de mannen met lage testosteronwaarden met depressieklachten. Receptoren in de hersenen die gekoppeld zijn aan onze gemoedstoestand blijven door een laag testosterongehalte leeg.

Wat is testosteron?

Testosteron (Latijn: testis, teelbal en steroïde) is een geslachtshormoon. De zuivere stof komt voor als een witte kristallijne vaste stof, die onoplosbaar is in water. Testosteron is het belangrijkste androgeen (mannelijke geslachtshormoon). Testosteronconcentraties in bloed zijn voor de puberteit laag en stijgen tijdens de puberteit naar volwassen waarden. Bij mannen wordt meer dan 90% van het testosteron in de teelballen geproduceerd en de rest in de bijnieren. Bij vrouwen zijn de testosteronconcentraties veel lager. Bij hen wordt ongeveer 30% door de ovaria en de rest door de bijnieren geproduceerd. ■

De benzinemotor met dieseltrekjes autotest

zo bevalt de e-Skyactiv X van Mazda

Deze maand mochten wij de nieuwe Mazda 3 e-Skyactiv X 186 testen. Met een 186 pk sterke viercilinder benzinemotor met complexe compressieontsteking. Opel leent ons een Astra met een simpel driecilinder turbomotortje met 130 pk, terwijl Seat uitpakt met de Leon 1.5 eTSI, een 150 pk sterke viercilinder voorzien van mild hybridtechniek. Ondertussen speelt Toyota de volwaardige-hybridekaart: de atmosferische benzinemotor en de potige elektromotor trommelen samen 140 pk op. Laten we de Mazda eens vergelijken met genoemde concurrenten.

Het achterwerk van de Mazda is fraai genoeg om te schitteren in een onderbroekenreclame, maar brengt ook nadelen met zich mee op ruimtegebied. De kleine ruitjes geven de passagiers een opgesloten gevoel. Op de voorstoelen geniet je nog wel voldoende bewegingsvrijheid, maar op de achterbank is het qua been- en hoofdruimte behelpen.

De interieurontwerpers van Mazda zijn opgeruimde types, want er is geen

gebrek aan handige opbergvakken. Boven ons hoofd zit een opbergvakje voor een zonnebril en links van het stuur ontdekken we een verborgen compartiment waarin de stiekeme snacker zijn mini-Marsjes bewaart.

De Mazda 3 is geen ruime auto, laat dat duidelijk zijn. Maar de Astra en de Corolla doen het niet veel beter. Door het zakelijke lijnenspel lijken ze van de buitenkant ruimer dan de Mazda, maar de bewegingsvrijheid op alle drie de

achterbanken is teleurstellend. Alleen de Seat Leon biedt passagiers op de tweede zitrij genoeg hoofd- en beenruimte om comfortabel te reizen.

Verbruik: zo zuinig is de e-Skyactiv X

De opvallend complexe benzinemotor van de Mazda 3 valt vooral op door zijn onopvallende karakter. De e-Skyactiv X-motor heeft geen turbo, maar vertrouwt op een hoge compressieverhouding en hoge toerentallen. En

De benzinemotor met compressieontsteking doet zijn

werk opvallend onopvallend.

Hij

versnelt de Mazda 3 in 8,2 seconden naar de honderd en dat maakt het toch maar mooi de snelste sprinter van het viertal.

net als bij een dieselmotor wordt het brandstof-luchtmengsel gecontroleerd ontbrand door compressie.

Het beste van twee werelden, als je Mazda mag geloven. Toch is de Mazda 3 niet zuiniger dan de rest, wel sneller. Maar het is dan ook de krachtigste motor in dit vergelijk. De Astra 1.2 Turbo verbruikt 7,2 l/100 kilometer. De Mazda en de Seat zitten daar iets onder met 6,5 l/100 kilometer en de Toyota neemt genoegen met 5,1 l/100 kilometer.

Verder is de bediening van de handgeschakelde zesbak heerlijk. Mazda levert de 3 ook met een 6-traps automaat, maar daar wordt de auto duurder, minder zuinig en bovenal minder leuk van.

Focus op sportiviteit

Op het gebied van rijveiligheid scoren de Mazda en de Toyota iets minder

De Toyota valt in dezelfde gewichtsklasse als de Opel en de Seat. De Mazda is een tikkie zwaarder en dus duurder in de wegenbelasting.

hoog, maar nog steeds erg goed. Hun rijkarakters zijn dan weer heel verschillend. Bij de Mazda 3 ligt de focus op sportiviteit, maar hij weet zijn krachten niet zo effectief over te brengen op het asfalt als de Opel Astra. En dat terwijl ze hetzelfde sportieve schoeisel dragen. De besturing is prettig en de terugkoppeling voelt natuurlijk aan. Wel heeft de Mazda een onhandig grote draaicirkel.

Relatief goedkoop

De Mazda 3 e-Skyactiv X 186 heeft een basisprijs van 33.940 euro. Dat maakt ’m iets duurder dan de Toyota Corolla 1.8 Hybrid (32.995 euro), maar aanzienlijk goedkoper dan de Opel Astra 1.2 Turbo (36.499 euro) en de Seat Leon 1.5 eTSI (38.250 euro).

Conclusie

De Mazda 3 e-Skyactiv X 186 eindigt boven de Toyota Corolla 1.8 Hybrid. Beide auto’s zijn bepaald geen ruimtewonders, maar de Mazda rijdt zo lekker. De bediening is fijn, schakelen is een feest en de besturing voelt goed aan.

De benzinemotor met compressieontsteking doet zijn werk opvallend onopvallend. Hij versnelt de Mazda 3 in 8,2 seconden naar de honderd en dat maakt het toch maar mooi de snelste sprinter van het viertal. Het testverbruik van 6,5 l/100 kilometer is gemiddeld. Kijk voor meer autonieuws op autowereld.com ■

Dit is de échte reden waarom taxichauffeurs soms zonder veiligheidsgordel mogen rijden

Taxichauffeurs zijn de enige automobilisten die soms zonder veiligheidsgordels mogen rijden. Vaak wordt gedacht dat dit is omdat ze vaak in- en uit moeten stappen, maar de échte reden heeft ironisch genoeg met veiligheid te maken.

In Nederland hoeven taxichauffeurs geen autogordel te dragen als ze passagiers in de taxi hebben. Zonder passagiers moeten ze wel een gordel dragen. Deze uitzondering geldt ook nog eens alleen voor zogeheten ‘straat-taxichauffeurs’ en niet voor het zogeheten contractvervoer, waarbij sprake is van een duurzame zakelijke relatie tussen klant en vervoerder.

De reden is dat straat-taxichauffeurs vaak onbekende mensen in de taxi hebben en de kans bestaat dat de klant de gordel om de nek van chauffeur trekt en hem op deze manier als strop gebruikt. Ook moet hij of zij bij een eventuele beroving snel de auto kunnen verlaten. Passagiers in de taxi moeten wel altijd een gordel om. Wanneer de taxi wordt aangehouden en je hebt als klant geen riem om, dan krijgt de passagier die geen gordel om heeft zelf de bekeuring.

Vroeger was de bestuurder ook verantwoordelijk voor de passagier en kreeg hij een boete als de passagier geen gordel droeg. In Nederland is het inmiddels ook in de taxi de verantwoordelijkheid van de passagier zelf om de gordel te dragen. Taxichauffeurs mogen

ook geen klanten weigeren als zij geen gordel willen dragen. Het is hun keuze en uiteindelijk betalen zij dus ook een eventuele bekeuring.

Als er echter een ongeval plaatsvindt in een taxi en de passagier raakt gewond, dan is de taxichauffeur of het taxibedrijf aansprakelijk voor de schade die de passagier heeft geleden. Of de passagier wel of geen gordel droeg tijdens het ongeval maakt niet uit. Kinderen hoeven in de taxi niet in een speciaal kinderzitje plaats te nemen. Ze moeten wel achterin de taxi zitten en moeten vanaf drie jaar een autogordel gebruiken. Kinderen

jonger dan drie jaar mogen los op de achterbank vervoerd worden.

Taxichauffeurs zijn niet de enigen die geen gordel hoeven te dragen. Ook buschauffeurs die een lijndienst uitvoeren binnen de bebouwde kom hebben geen gordelplicht. Dat geldt eveneens voor passagiers op de achterbank van auto’s die gebouwd zijn tussen 1 januari 1971 en 1 januari 1990. Stamt je auto van vóór 1 januari 1971, dan zijn gordels in het geheel niet verplicht. Gordels behoeven ook niet ‘om’ te zijn als je achteruit rijdt. In alle andere gevallen kun je een boete krijgen van 160 euro.

De arbeids- en rusttijden van een taxichauffeur

Taxi Ondernemers en taxichauffeurs worden door het ILT gecontroleerd op het naleven van de regels. Hierbij horen ook de werktijden en de rusttijden van een chauffeur. Een chauffeur zou na een arbeid van 5,5 uur minimaal 15 minuten pauze moeten nemen.

Je mag binnen 24 uur niet langer dan 10 uur aaneengesloten aan het werk zijn. In een periode van 24 x 24 uur moet een chauffeur minimaal 72 uur rust hebben gekregen. Dit kan gedaan worden in blokken van 24 uur of aaneengesloten.

Waar moet een taxi allemaal aan voldoen?

Aan het besturen van een taxi zitten allemaal voorwaarden en eisen vast. Zo is een van de eisen dat je het voertuig naast het apk keuren ook een keuring door het RDW nodig. Voor het aanvragen van deze keuring moet je in het bezit zijn van een taxivergunning.

Bij deze keuring zal het RDW gaan kijken of de taxi veilig is en geschikt is om personen in te kunnen vervoeren. Wanneer de taxi goedgekeurd is door de RDW kan de taxi geregistreerd worden in het kentekenregister als taxi.

Elk jaar moet je met de taxi door de APK keuring heen. Dit kun je doen bij iedere garage of keuringsstation die een RDW erkenning heeft. Mocht je taxi ook nog een lift hebben voor rolstoelgebruikers, dan wordt deze niet tijdens het Apk keuren gekeurd. Deze moet je jaarlijks laten keuren door een apart erkend keuringsstation.

Vroeger was de bestuurder ook verantwoordelijk voor de passagier en kreeg hij een boete als de passagier geen gordel droeg. In Nederland is het inmiddels ook in de taxi de verantwoordelijkheid van de passagier zelf om de gordel te dragen.

Naast het doen van het jaarlijks APK keuren van de taxi kun je ook een grote beurt auto laten doen. Je bent toch bij de garage en vaak is het zo dat bij het doen van een grote beurt auto en het APK keuren tegelijk hoef je de kosten voor het APK keuren niet te betalen.

De grote beurt auto is dezelfde grote beurt als die voor de taxi. De grote beurt kan een belangrijk controlepunt voor de auto zijn. Dit is niet wettelijk verplicht, maar toch is het echt heel belangrijk om deze grote beurt niet over te slaan.

De grote beurt van de auto is niet goedkoop, maar uiteindelijk worden er tijdens deze grote onderhoudsbeurt eventuele problemen op tijd gezien en opgelost. Dit voorkomt dat je stil kan komen te staan en je geen geld kunt verdienen met de taxi. Hiermee voorkom je ook dat er eventueel blijvende schade aan je taxi toegebracht wordt. ■

REVIEW - RISE OF THE RONIN

Bloederige geschiedenisles

Een uitgebreide geschiedenisles met een Soulslike sausje lijkt de belofte te zijn van Team Ninja's nieuwste creatie, Rise of the Ronin. Of de nieuwe titel van de makers van klassiekers als Ninja Gaiden en Nioh ook de verwachtingen waar weet te maken, lees je in onze Rise of the Ronin review.

Met Rise of the Ronin duik je in een van de belangrijkste periodes uit de geschiedenis van Japan, de Bakumatsu periode. Een tijdperk waarin de oude tradities van Japan botsten met de moderne innovaties van het westen en Japan een cruciale beslissing moest maken over zijn toekomst. Als onderdeel van een geheimzinnige organisatie van huurmoordenaars, de Veiled Edge, moet je aan het begin van de game het historische figuur Matthew Perry

vermoorden. Dit doe je samen met je Blade Twin, een persoon met wie je bent opgeleid en waar je een onbreekbare band mee hebt.

Zodra de aanslag niet volgens plan verloopt, word je al gauw in de rijke wereld van Rise of the Ronin gegooid en kan je beginnen met het verkennen van het eerste gebied. In totaal zal je door de loop van het verhaal drie iconische gebieden uit dit tijdperk van Japan

bezoeken, namelijk Yokohama, Edo en Kyoto. Elk gebied is met veel zorg door Team Ninja in elkaar geknutseld om je een zo authentiek mogelijke ervaring van deze tijdsperiode te geven, waarbij de open wereld genoeg vermaak biedt om je voor langere tijd zoet te houden.

Verslavende gameplay

De ontwikkelaar van Rise of the Ronin is bekend geworden door krakers als Ninja Gaiden en Nioh. Beide titels

Hoewel niet alles even fijn voelt, zoals de tegenstrijdigheid van keuzes in het verhaal en de variatie van vijanden, weet de Japanse studio dat onderaan de streep meer dan goed te maken

staan bekend om de uitdagende gameplay die met hoge snelheid over je beeldscherm spat en ook de nieuwste titel van de Japanse studio is geen uitzondering op dit recept. De gevechten van Rise of the Ronin worden met veel spektakel gepresenteerd en de gehele flow van het vechten voelt bijzonder natuurlijk aan. Met een grote collectie aan wapens en een flinke keuze aan verschillende vechtstijlen die je moet trainen per wapensoort, is er ook meer dan genoeg variatie in de gameplay.

Al deze factoren leiden tot een verslavende combinatie waar je eigenlijk blijft experimenteren en constant gevechten opzoekt om je vaardigheden te testen en te verbeteren. Vooral het leren van de Counterspark, de parry mechanic van Rise of the Ronin, vereist wat oefening. De timing van de Counterspark lijkt aan het begin van de game nog

een beetje onwennig en raar, maar zodra je de timing doorhebt, is het heerlijk om vijandige combo's met deze mechanic te breken. Mocht je nou niet zoveel behoefte hebben aan een uitdagende game, dan is dat geen probleem. Rise of the Ronin beschikt namelijk over een variabele moeilijkheidsgraad, wat deze game een stuk toegankelijker maakt dan de meeste Soulslikes.

Waar de gameplay schittert door een grote variatie, schiet de variatie op het vlak van vijanden een beetje tekort. Hoewel het leuk is om veel te experimenteren met verschillende wapens en vechtstijlen, wordt het na verloop van tijd toch een beetje saai om de hele tijd tegen dezelfde bandieten te vechten. Ook sommige boss fights worden door de recyclemachine gehaald. Dat is jammer, want de boss fights zijn ontzettend tof vormgegeven en bieden flink wat

uitdaging. Na drie keer herhaling wordt het alleen wel een beetje eentonig en saai. Het is toch een klein smetje op een game die nagenoeg alles perfect doet op het gebied van gameplay.

Keuzes en consequenties

Hoewel Rise of the Ronin een authentiek verhaal over de geschiedenis van Japan probeert te vertellen, heeft Team Ninja toch een paar creatieve vrijheden genomen om de speler wat meer keuzevrijheid te geven. Regelmatig zal je moeten kiezen tussen twee facties die op het gebied van ideologie en doelen lijnrecht tegenover elkaar staan. Veel keuzes die je maakt, hebben vervolgens ook een consequentie en soms komt de betreffende consequentie een stuk later dan je zou verwachten en is het ook nog eens heftiger dan je zou verwachten. Dit zorgt ervoor dat de meeste keuzes veel gewicht met zich

meedragen, wat je vervolgens weer meer in het verhaal betrekt.

Nou zijn er wel een paar momenten in het verhaal waarbij je keuze geen effect lijkt te hebben. Dit komt vooral door het streven van Team Ninja om ook nog historisch accuraat te blijven, wat de studio dus ook wat restricties oplevert op het gebied van mogelijkheden. Soms werkt dit frustrerend omdat je duidelijk een keuze hebt gemaakt om iets te bereiken, succesvol geweest bent in je missie, om vervolgens een uitslag te krijgen dat je missie gefaald is. In sommige gevallen krijg je al helemaal geen keuze en word je als een pion tussen facties heen en weer geschoven, wat vervolgens weer het rollenspelaspect van de game weghaalt.

Het lijkt erop dat Team Ninja niet kon kiezen tussen een verhaal met veel keuzes en veel vertakkingen of een lineaire ervaring, wat vervolgens leidt tot een rare hybride met een heftige identiteitscrisis. Het is vooral teleurstel-

lend, want het verhaal is een waanzinnige rollercoaster van start tot eind, maar het wordt dus wel een beetje tegengewerkt door de tegenstrijdigheid in de vrijheid van de speler.

Plezier met een groepje

Tijdens de verschillende missies die je tijdens Rise of the Ronin afwerkt, kan je ook verschillende personages die je hebt ontmoet meenemen. Hoe vaker je een personage meeneemt en persoonlijke missies voor een personage doet, hoe beter je band met dat personage ook wordt, wat vervolgens weer verschillende beloningen ontgrendeld. Toch ben je voor je avonturen in de wereld van Rise of the Ronin niet alleen afhankelijk van de verschillende personages die je ontmoet tijdens het verhaal. Je kan namelijk alle missies in de game in co-op spelen. Helaas is de co-op wel alleen online, een manier om splitscreen met een vriend op de bank te spelen had hier niet misstaan.

Samen met maximaal drie vrienden kan je het volledige verhaal van Rise

of the Ronin ervaren. Hoewel het de game een stuk makkelijker maakt, is het heel leuk om met een paar vrienden wat missies af te wikkelen en de toekomst van het 19e eeuwse Japan te bepalen. Het jammere is alleen wel dat je niet met je vrienden op stap kan om de open wereld van de game te verkennen. Zoals je mag verwachten, geeft de game je ook veel opties als het aankomt op het bewerken van je eigen personage. Zo is er niet alleen een heel goede character creator, maar valt er in je basis ook een uitgebreid transmog systeem te vinden waarmee je de uitrusting op het gebied van uiterlijk altijd kan aanpassen naar jouw smaak.

Toch loont het om af en toe wat tijd te steken in de personages die je tijdens het verhaal leert kennen, want sommige van de zijmissies zijn uitzonderlijk goed en de moeite waard. Als je alleen speelt is het net wat makkelijker om een band op te bouwen met de verschillende personages, wat op de lange termijn toch veel voordelen biedt. Mocht je nou eerst de game met

vrienden uit willen spelen, geen zorgen, je kan namelijk vanuit je basis de tijd terugspoelen en teruggaan naar oude regio's om alles af te ronden. Na het voltooien van het verhaal heb je ook nog een uitgebreide endgame met een nieuwe moeilijkheidsgraad voor unieke gear, dus uiteindelijk is er genoeg te doen.

Geweldige atmosfeer

Hoewel Rise of the Ronin misschien niet de mooiste en grafisch indrukwekkende game op de PlayStation 5 is, druipt de atmosfeer alsnog van je beeldscherm af. Steden lijken te bruizen met leven en de plattelandsgebieden bieden je een eindeloze stroom aan serene momenten. Het zorgt ervoor dat je de wereld met veel liefde verkent, of dat nou lopend, te paard of vanuit de lucht via je glider is. In de wereld is ook meer dan genoeg te vinden, zoals verzamelbare katten, tempels en gebieden die bevrijd moeten worden van bandieten. Voor een eerste poging tot een open wereld game verdient Team Ninja dus wel een aardige pluim.

Toch is de game op grafisch en technisch vlak nog niet helemaal op de juiste plek. Als je in de steden rondrent wil de framerate soms een beetje in elkaar zakken en de game heeft daarbij ook flink wat opvallende pop-in. Deze problemen maken de geweldige atmosfeer in de game toch iets minder. Over de missende frames kan je nog heen kijken en de haperingen zijn vrij zeldzaam en kort, maar de pop-in is een flinke doorn in het oog als je de game wat langer speelt.

Wat de stijl van de game ten goede komt is het absurde geweld dat Team Ninja je voorschotelt. Wie in het verleden Ninja Gaiden heeft gespeeld, weet dat de Japanse studio niet verlegen wordt van een beetje bloed. In Rise of the Ronin mag je dan ook rekenen op een flinke collectie aan afgehakte ledematen en spectaculaire bloedfonteinen wanneer je iemand onthoofdt. Het lijkt op het eerste gezicht misschien een beetje overdreven, maar uiteindelijk levert het een positieve bijdrage aan het gevoel van de game.

Een waardige samoerai

Team Ninja heeft wederom een pareltje afgeleverd voor de PlayStation 5. Hoewel niet alles even fijn voelt, zoals de tegenstrijdigheid van keuzes in het verhaal en de variatie van vijanden, weet de Japanse studio dat onderaan de streep meer dan goed te maken. Met een uitstekend historisch verhaal en heerlijke, uitdagende gameplay weet Rise of the Ronin je te betoveren in het 19e eeuwse Japan. Voeg daar nog leuke co-op, toffe personages en diepgaande systemen aan toe en je hebt een RPG waar je talloze uren van je kostbare tijd in kan steken.

Het is jammer dat er nog wat technische problemen zijn in de vorm van zeldzame framedrops en regelmatige pop-in, maar wellicht dat deze problemen in een toekomstige patch nog verholpen worden. Zelfs met deze lichte problemen is Rise of the Ronin een absolute aanrader voor iedereen die op zoek is naar een gave historische samoeraigame.

Kijk voor meer gamenieuws op XGN.NL ■

Feiten en fabels over de koortslip

Zo zit het precies

Velen van ons moeten er vroeg of laat aan geloven: een koortslip. Over dit korstige fenomeen gaan veel wilde verhalen rond. Maar wat is feit, en wat is fabel? Wij leggen het je uit.

Het is geen prettig gevoel of gezicht, zo’n hoopje blaasjes op of rond je lippen. Het jeukt, het brandt of het tintelt. Ongeveer 1 op de 3 mensen krijgt ooit te maken met zo’n pruttelende koortslip. Maar wat is het eigenlijk en hoe kom je eraan?

1. Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpesvirus Feit. Het herpesvirus is een zeer besmettelijk DNA-virus en vermenigvuldigt zich met name in je huidcellen. Je cellen raken zo vol met virus dat ze ontploffen. Daardoor komen veel infectieuze deeltjes vrij en raken nieuwe cellen besmet. Bij een koortslip zit het virus in de blaasjes.

Maar wanneer je een koortslip krijgt, heeft je immuunsysteem al ingegrepen. Dat is dus goed nieuws. Dat is het begin van het einde, je bent er bijna vanaf.

2. Je komt er nooit écht meer vanaf Feit. Die lip gaat wel weer over, maar het herpesvirus blijft altijd in je lichaam. Het zit verstopt in de zenuwen van je ruggenmerg. Als het immuunsysteem niet oplet – je bent bijvoorbeeld ziek of gestrest – kan het virus weer geactiveerd worden. Het loopt dan letterlijk door je zenuwen heen naar je huid, waar het uiteindelijk weer een koortslip zal creëren.

Veel mensen raken als kind besmet, maar krijgen nooit klachten. Waarom het virus bij de een wel een koortslip creëert en bij de ander niet, is niet bekend.

3. Van zoenen krijg je een koortslip Feit. Door iemand te zoenen kun je

voor het eerst besmet raken met het herpesvirus. Die besmetting vindt vaak plaats via de lippen – dat kan dus ook via een glas water – omdat die huid zo dun is. Het virus glipt daar makkelijk doorheen.

Je kunt het virus ook met de handen overdragen naar de huid. Na de lippen komt het virus het vaakst tot uiting op de wijsvinger van je dominante hand. Die vinger is dan rood gezwollen en dik met kleine blaasjes erop. Heel pijnlijk.

4. Als je orale seks hebt met iemand met een koortslip, kun je genitale herpes oplopen

Feit. Een koortslip wordt veroorzaakt door labiale herpes, terwijl de variant onder de broekriem genitale herpes heet. Heb je orale seks met een koortslip, kun je een bedpartner genitale herpes geven. Maar je kunt ook weer een koortslip krijgen van iemand met genitale herpes. Altijd opletten dus.

5. Met een koortslip kun je niet op kraamvisite

Feit. Doe maar niet. Pasgeboren baby’s kunnen ernstig ziek worden van herpes en er zelfs aan overlijden. Voor gezonde volwassenen is het niet gevaarlijk, maar baby’s kunnen een ontsteking in de hersenen krijgen.

Gelukkig hebben de meeste moeders het herpesvirus gehad. Dan dragen zij via het bloed en de borstvoeding beschermende antistoffen over op de baby. Het herpesvirus is niet alleen gevaarlijk voor pasgeboren baby’s. Ook kankerpatiënten en andere personen met een zeer kwetsbaar immuunsys-

teem lopen risico op een ontsteking in de hersenen.

6. Een koortslip komt door slechte hygiëne

Fabel. Totale onzin. Het heeft er niets mee te maken.

7. Door de zonnebank kan je koortslip weer terug komen

Feit. Alles wat je immuunsysteem verzwakt, verhoogt de kans. Zo ook UV-licht. Daarom krijgen mensen op wintersport ook vaak een koortslip.

Daarnaast loop je meer risico als je ernstig ziek bent of zware medicatie slikt, of als je veel stress ervaart. En dat is voor iedereen absoluut anders: het kunnen doodsangsten zijn, maar ook een nieuwe verliefdheid.

8. Als het koud wordt, komt de koortslip terug

Fabel. Alleen als je zonder jas door de sneeuw gaat rollen en flink ziek wordt. Een koortslip krijg je eerder door de zon dan door de kou.

9. Met zalfjes en crèmes kun je een koortslip voorkomen

Lastig. Met een virusremmende crème kun je de kans op een koortslip wel verlagen. Je kunt je lippen insmeren als je weet dat je in een stressvolle situatie terecht komt. Ga je naar de zon, pak dan de zonnebrand erbij.

Heb je ‘m helaas al te pakken, dan kun je ervoor zorgen dat de huid mooi heelt door hem goed schoon te houden en er vooral niet aan te plukken. Zo voorkom je een bacteriële infectie. Ook kun je eventueel een wondcrème gebruiken. ■

2 OP DE 10 MENSEN ERVAREN HET NA EEN HARTAANVAL Wat weten we over bijna-doodervaringen?

Bijna-doodervaringen blijven mysterieus, maar de Belgische wetenschapper Charlotte Martial en haar team aan de Universiteit van Luik lichten met hun baanbrekend onderzoek steeds meer tipjes van de sluier. Ze stelde al vast dat bijna-doodervaringen niet zo zeldzaam zijn, dat je er meer ‘aanleg’ voor kan hebben en dat je bij het nakende einde zelden de ‘film van je leven’ ziet. “Een andere beleving komt veel meer voor.”

Onderzoek naar bijna-doodervaringen mag dan wel spraakmakend zijn, het aantal studies blijft toch erg beperkt en wetenschappers werden lange tijd niet serieus genomen. Dat ondervond ook Charlotte Martial. Zij doet intussen negen jaar onderzoek naar de materie, samen met collega’s van de COMA-onderzoeksgroep aan de Universiteit van Luik. “Bijna dood-ervaringen blijven een apart onderzoeksonderwerp, want er zijn niet veel wetenschappers die het rigoureus bestuderen,” vertelt Martial in gesprek met het Belgische Laat-

ste Nieuws. Zij en haar collega’s zijn enkele van de weinigen die zich ermee bezig houden.

Helder licht

Een bijna-doodervaring is de subjectieve ervaring die sommige mensen melden nadat ze ontsnappen aan een levensbedreigende situatie. Vaak gekenmerkt door een schijnbaar helder bewustzijn, ontkoppeld van de omgeving en soms zelfs het eigen lichaam. Typisch zijn ook het waarnemen van een helder licht, een intens gevoel

Je hoeft niet bijna dood te gaan om iets te voelen dat op een bijna-doodervaring lijkt. De typische kenmerken van een bijna-doodervaring kunnen zich daarnaast ook in heel andere, niet levensbedreigende situaties voordoen.

van vrede, ontmoetingen met entiteiten. Wie een bijna-doodervaring heeft gehad, beschrijft vaak een gevoel van tijdloosheid en een dieper begrip van het leven.

Een belangrijk startpunt voor een meer wetenschappelijke benadering van het onderwerp was het onderzoek van de Amerikaanse psychiater Bruce Greyson. Hij publiceerde zo’n veertig jaar geleden de eerste gestandaardiseerde vragenlijst waarmee artsen en wetenschappers bijna-doodervaringen op een objectieve en betrouwbare manier konden gaan documenteren. Pas in de vroege jaren 2000 voerde men voor het eerst ‘prospectieve’ studies uit, waarbij wetenschappers gegevens verzamelden terwijl patienten zich in een levensbedreigende situatie bevonden en mogelijk een bijna-doodervaring meemaakten.

Aanvaard

In de afgelopen jaren merkt Marial dat onderzoek naar bijna-doodervaringen meer en meer aanvaard wordt, ook door artsen. “De laatste jaren krijg ik

steeds vaker uitnodigingen om te spreken op medische congressen, terwijl het onderwerp vroeger toch vaak taboe was. Er is een groeiende interesse voor alles wat met zogenaamde ‘alternatieve’ vormen van bewustzijn te maken heeft en de aangepaste zorg die erbij komt kijken.”

Een belangrijke factor daarvoor is wellicht de vaststelling dat bijna-doodervaringen helemaal niet zo zeldzaam blijken te zijn als soms werd gedacht. “Zo’n 20 procent van de mensen die een hartstilstand overleven, zegt kenmerkende aspecten te hebben ervaren van een bijna-doodervaring,” aldus Martial. “Ook mensen die een trauma of een beroerte doormaakten of die onder anesthesie of in coma waren, maken regelmatig melding van een vorm van bijna-doodervaring. Maar het komt ook voor bij andere levensbedreigende situaties, zoals verdrinking of elektrocutie.”

“Het cijfer is zelfs mogelijk nog een onderschatting,” vult ze aan. “Want het kan natuurlijk dat niet iedereen die een bijna-doodervaring meemaakt zich dat achteraf ook nog herinnert.”

Vragenlijsten

Aan de hand van getuigenissen en gestandaardiseerde vragenlijsten proberen Martial en haar team meer te leren over bijna-doodervaringen. Wat zijn de kenmerken? Wanneer en hoe vaak komen ze voor en bij wie precies? “Vooraleer we bijna-doodervaringen kunnen begrijpen, moeten we eerst weten waarover we spreken. Daarom proberen we in de eerste plaats het fenomeen beter in kaart te brengen. Daarnaast gaan we ook op zoek naar risicofactoren en proberen we een antwoord te vinden op de vraag wie er wel of juist geen ‘aanleg’ heeft voor dat soort ervaringen.”

Uit Martials onderzoek blijkt dat wie een grotere neiging heeft om ‘een losgekoppeld bewustzijn’ door te maken, ook meer aanleg heeft om een typische bijna-doodervaring te beleven wanneer hij of zij in een levensbedreigende situatie belandt. “Als je bewustzijn zwartwit bekijkt, kan je ofwel bij bewustzijn zijn ofwel bewusteloos. Maar we weten dat menselijke subjectieve ervaring in werkelijkheid veel minder zwart-wit

is,” legt Martial uit. “We zijn allemaal in meer of in mindere mate vatbaar voor het ervaren van een meer losgekoppeld bewustzijn.”

Automatische piloot

Een voorbeeld dat de meesten onder ons misschien zullen herkennen, is wanneer je achter het stuur kruipt en op automatische piloot ergens naartoe rijdt zonder dat je je werkelijk bewust bent van je handelingen, en je kan je die soms ook niet meer herinneren. Mensen die een bijna-doodervaring melden, blijken meer aanleg te hebben voor dat soort ‘losgekoppeld bewustzijn’.

Je hoeft niet bijna dood te gaan om iets te voelen dat op een bijna-doodervaring lijkt. De typische kenmerken van een bijna-doodervaring kunnen zich daarnaast ook in heel andere, niet levensbedreigende situaties voordoen. Zoals bij flauwvallen, bij meditatie of na het gebruik van verdovende middelen. “We bestuderen ook zulke fenomenen, en in welke mate die ervaringen overlappen met bijna-doodervaringen,” vertelt

Martial. Zo publiceerde ze in 2019 samen met collega’s het resultaat van een analyse van honderden getuigenissen van bijna-doodervaringen en zo’n vijftienduizend getuigenissen over ervaringen na het gebruik van stimulerende middelen en drugs. “Uit ons onderzoek bleek dat ketaminegebruik het dichtst in de buurt komt bij de ervaring van mensen die bijna stierven. Omdat de beleving en de gewaarwording zoveel gelijkenis vertonen, gebruiken we ketamine nu ook in ons experimenteel onderzoek.”

Hersenactiviteit

Maar Martial en haar team doen ook directe metingen in de reanimatiekamer van het ziekenhuis in Luik. Daar volgen ze de elektrische hersenactiviteit op bij mensen die voor hun leven vechten na een hartstilstand. Toch blijven ook die resultaten afhankelijk van de herinnering van overlevers, zegt Martial. “Zelfs wanneer we ter plaatse de hersenactiviteit kunnen meten, weten we nooit of en wanneer iemand een bijna-doodervaring meemaakt. Daarvoor zijn we

nog altijd aangewezen op eventuele herinneringen achteraf.”

Het is een enorme onderzoeksuitdaging en een belangrijke verklaring voor het feit dat we vandaag nog altijd zo weinig weten over bijna-doodervaringen. Martial hoopt op technologische vooruitgang op dit gebied en droomt van een manier om een bijna-doodervaring in real-time te kunnen opvolgen. Maar dat is verre toekomstmuziek, beseft ze. Vandaag moet het team creatief uit de hoek komen en gebruiken ze naast ketamine ook virtual reality en hypnose om ervaringen in een losgekoppelde staat van bewustzijn beter te kunnen analyseren. “Een aantal jaar geleden nodigden we proefpersonen uit en vroegen we hen om onder hypnose hun bijna-doodervaring weer voor de geest te halen. Hoewel die situatie natuurlijk geen echte bijna-doodervaring is, hopen we zo toch meer en meer puzzelstukjes bij elkaar te kunnen leggen.”

Film

En die puzzelstukjes leggen ze langzaam maar zeker. Wist je bijvoorbeeld dat niet iedereen zijn of haar leven als een film ziet voorbijflitsen tijdens een bijna-doodervaring? “Op tv zie je vaak dat diegene die sterft, zijn of haar leven voor zich ziet afspelen. Uit ons onderzoek blijkt dat zo’n ‘levensterugblik’ maar in een minderheid van de getuigenissen terugkomt. Een ‘out of body experience’, waarbij je uit je eigen lichaam lijkt te treden, komt veel vaker voor. Zo’n drie op de vier getuigenissen omvat zo’n beleving.”

Een andere kanttekening die Martial maakt, is dat alles wat we weten over bijna-doodervaringen, gebaseerd is op situaties waarbij mensen juist niet sterven. “We bevragen logischerwijs enkel wie het nog kan navertellen. Daardoor hebben we geen idee over het verband tussen zo’n bijna-doodervaring en het werkelijke sterfproces. Is het misschien een ervaring die enkel voorkomt bij mensen die door het oog van de naald kruipen? Dat blijft echt gissen.”

Dit is toch een onderwerp wat moeilijk te verklaren is. Al doet de wetenschap er heel veel voor om er iets over te weten te komen. Maar men moet voornamelijk voortgaan op deze die het hebben meegemaakt. En vaak zijn die antwoorden hetzelfde. ■

Harry Suiker is sinds 1975 een begrip in Den Haag en omstreken op het gebied van tegels, sanitair, keukens en installatie. In onze fraai ingerichte showroom van 1500m2, kunt u kennis maken met fraaie badkamers, tegels en keukens.

Ons professioneel opgeleid personeel kan samen met u de juiste combinaties samenstellen met behulp van een volledige 3D tekening van uw nieuwe badkamer of keuken. Uiteraard kunnen wij ook zorgen voor de volledige verbouwing van uw badkamer met onze badkamer teams.

Harry Suiker meet alles kosteloos en levert de producten tegen scherpe prijzen met de daarbij behorende, nog echt ouderwetse, service!

Ook nieuwsgierig hoe u uw badkamer of keukenwensen kan laten uitkomen? Stap binnen in de showroom of maak een afspraak, zodat we volledig de tijd vrijmaken voor een adviserend gesprek.

ROWENTA LISS&CURL ULTIMATE

SHINE SF6220 STIJLTANG

De nieuwe Liss & Curl Ultimate Shine is een baanbrekende 2-in-1 hair straightener, voor perfect stijlen of weelderige krullen, precies zoals jij ze het liefste hebt. Deze stijltang warmt snel op, levert zeer efficiënte resultaten op en een Double Ion Booster en Nano keramische coating zorgen voor ultieme glans en zacht haar.

Van € 52,99 voor slechts € 39,74

NOG EENS 25%

EXTRA KORTING

MET ACTIECODE: TM2024

Bullit RHD888 Selfie stick met afstandsbediening – Bluetooth

De Bullit RHD888 selfie stick is een handige tool die je kan meenemen op vakantie of als je met je vrienden of vriendinnen selfies aan het maken bent. Je zet gemakkelijk je Samsung Galaxy, iPhone of andere smartphone op de selfie stick, je 'pairt' de bluetooth afstandsbediening met je smartphone en je maakt binnen een mum van tijd gemakkelijk leuke foto's van jezelf of van een groep. De selfie stick is uitschuifbaar tot wel 108cm!

Van € 14,95 voor slechts € 11,22

XQISIT PHANTOM XPLORE voor de iPhone 7 (Grijs) - telefoonhoesje Ze zeggen dat schoonheid in het oog ligt van de toeschouwer. Met de Phantom heb je deze schoonheid in het oog. De Phantom blijft trouw aan zijn naam en is dus een case die nauwelijks zichtbaar zal zijn om jouw telefoon. Daarmee blijft het ontwerp en de kleur van de telefoon zichtbaar voor de buitenwereld. De TPU shell zorgt ervoor dat de smartphone tevens beschermd blijft tegen krassen.

Van € 19,99 voor slechts € 15,09 OP DE TOCH AL VOORDELIGE PRIJZEN

all you need is love - Bordspel

Leer elkaar beter kennen door het stellen van persoonlijke vragen. Bij een goed antwoord verdienen jij en je medespeler een hartje. Spelers gebruiken deze hartjes om een plek te verdienen in het midden van het bord. Let wel op, er zit steeds een andere speler in de liefdes caravan, waarmee jullie vriendschap op de proef wordt gesteld. De eerste twee spelers die in het midden van het bord hun ultieme vriendschap of onbreekbare relatie kunnen bewijzen, winnen het spel!

Van € 14,99 voor slechts € 11.24

DistinQ Wake-Up Light

Heb je wel eens moeite met wakker worden? Of wil je ontspannen in slaap vallen? De Wake-Up Light is speciaal ontworpen om een gezond(er) slaapritme te creëren. De Wakeup Light helpt je om te ontspannen, goed te slapen én energiek wakker te worden. Met de wekkerfunctie wordt het licht vóór je wektijd geleidelijk sterker; je wordt op een natuurlijke manier wakker.

• Beschikt over 2 instelbare wektijden

• De zonsopgangsimulatie zorgt dat je energiek ontwaakt

• Met de slaapmodus val je ontspannen in slaap

• Niet via een app bedienbaar

• Alleen leverbaar in wit

Tweet Beats - basisset Tweet Beats zijn hele muzikale vogeltjes die allemaal hun eigen stijl en geluid hebben. Zet een Tweet Beat in de boom op één van de vier takken en het vogeltje begint meteen muziek te maken. Elke vogel heeft zijn eigen drums, bas, melodie en zang, die passen bij zijn muziekstijl. Dus elke vogel klinkt anders op elk podium. Door de Tweet Beats te variëren kun je eindeloos verschillende liedjes maken. Wissel de vogels van plaats, maak de mooiste Tweet Beat-combinaties en luister naar de leukste muziek. HOE

Ga snel naar leesdeal.nl en klik op het product naar keuze. In de ´winkelwagen´ vult u vervolgens de actiecode TM2024 in.

Van € 39,99 voor slechts € 29.99

Van € 21,99 voor slechts € 16.49

autotest

Tesla Model 3: De geluksmomentjes zijn telkens van korte duur

Wij zijn een beetje verliefd op de vernieuwde Tesla Model 3. Maar de geluksmomentjes zijn telkens van korte duur. Want zodra je van richting gaat veranderen en je merkt dat de knipperlichthendel is verruild voor knoppen op het stuur, is het heel snel uit met de pret.

De meest spraakmakende verandering van de nieuwe Model 3 is de verdwijning van de knipperlichthendel. Je krijgt er twee knoppen op het stuur voor terug. Na 15 keer mis te hebben gegrepen naar een hendel die niet bestaat, begin je heel langzaam te wennen aan de nieuwe manier van werken.

Zolang je rechtdoor rijdt en het stuur in zijn vertrouwde stand staat, lukt het steeds beter om met je linkerduim de juiste knop in te drukken. De bovenste is rechts, de onderste links. Maar richting aangeven bij het verlaten van een rotonde, wanneer het stuur ondersteboven is gedraaid, is simpelweg te veel gevraagd. Je hersenen lopen vast en je vingers raken in de knoop. Met als gevolg dat je soms helemaal geen richting aangeeft.

Het is een flauw grapje dat BMW-rijders hun knipperlichten niet gebruiken, maar dat vooroordeel gaan Model 3-eigenaren straks uit motorische wanhoop over zichzelf afroepen.

Schakelen met het touchscreen

Nu we onze grootste ergernis van ons af hebben geschreven, kunnen we ons focussen op de leuke dingen. De keuzehendel van de automaat is ook verdwenen, maar de nieuwe bediening via het touchscreen werkt verrassend snel en eenvoudig. Je moet links op het scherm een autootje omhoog of omlaag vegen om Drive of Reverse in te schakelen.

Dat klinkt als een suffe gimmick, maar aangezien je wijsvinger toch al getraind is om naar het scherm te reiken, voelt het natuurlijk aan. En bij straatje keren

kun je snel schakelen – de auto hoeft niet helemaal tot stilstand te komen.

Stealth Grey en Ultra Red

Aan de buitenkant springen de nieuwe koplampen en achterlichten in het oog. In combinatie met de scherpere carrosserielijnen schuift de nieuwe Model 3 op de schaal van sedan tot sportwagen een stukje naar rechts. De nieuwe carrosserie vermindert ook de luchtweerstand, wat helpt tegen windgeruis. Daarover later meer.

Onze testauto staat op de nieuwe 19inch Nova-velgen van 1700 euro en die staan ’m goed. Deze stoere grijze lakkleur heet Stealth Grey en kost 2000 euro. Ultra Red – de andere nieuwe kleur – is ook al zo duur. Voor zwarte en blauwe lak betaal je ‘maar’ 1300

euro extra en wit is de standaardkleur.

Lekker stil aan boord

De veranderingen aan de binnenkant van de auto zijn subtieler, maar daarom niet minder welkom. Wij worden blij van de hoogwaardiger materialen, de dunnere rand rondom het touchscreen en van de nieuwe voorstoelen met verwarming én ventilatie.

Bovendien is het lekker stil aan boord en dat is een belangrijke vorm van comfort. Tesla liep de afdichtingen na, investeerde in geluiddempende materialen en plaatste rondom dubbel glas. Het is ook chic dat de passagiers op de achterkant voortaan hun eigen touchscreen met allerlei mogelijkheden hebben. Van de temperatuur regelen tot Netflix kijken en games spelen.

Sportwagengevoel

De fijnste eigenschap van de nieuwe Model 3 is het rijgedrag. Hij betrekt je veel meer bij het autorijden dan bijvoorbeeld een Hyundai Ioniq 6 of Volkswagen ID.7. In bochten is de besturing verslavend direct en communicatief, terwijl je op de snelweg zelden hoeft te corrigeren om rechtdoor te gaan.

Waar je ook rijdt, het onderstel praat honderduit over wat er onder de wielen gebeurt. De Model 3 geeft je een sportwagengevoel, maar is toch zo comfortabel dat je niet hoeft af te zien op klinkers en drempels. Nu was het altijd al een sportief rijdend model, maar Tesla heeft de carrosserie nog stijver gemaakt en de afstelling van de ophanging bijgepunt.

Bij veel elektrische auto’s staan de rijeigenschappen laag op de prioriteitenlijst omdat de focus ligt op het stroomverbruik, het rijbereik en het snelladen, maar het is verfrissend om te zien dat het ook anders kan.

372 Snelwegkilometers

Op die elektrische gebieden had Tesla zijn zaakjes toch al goed voor elkaar. Wij wringen 372 snelwegkilometers uit de standaard batterij van 57 kWh (bruikbare capaciteit). Snelladen is een makkie, mede dankzij het almaar groter groeiende netwerk van Superchargers. Bovendien ben je dankzij de lage stroomprijzen ongeveer de helft

Als dit jouw eerste Tesla wordt en je komt uit een ‘gewone’ auto, dan moeten we je toch even waarschuwen. De Model 3 heeft nog steeds een leercurve. Je moet uitvogelen hoe alles werkt, van de rare handgrepen tot de uitgebreide menu’s.

goedkoper uit dan bij Fastned of Ionity.

Navigeer je naar zo’n laadstation, dan wordt onderweg de batterij op de juiste temperatuur gebracht zodat je het laadvermogen ziet pieken bij 170 kW. Het accupakket voorbereiden voor snelladen is een functie die Tesla’s al langer hebben, maar andere automerken nu pas implementeren.

Tesla-logica

Als dit jouw eerste Tesla wordt en je komt uit een ‘gewone’ auto, dan moeten we je toch even waarschuwen. De Model 3 heeft nog steeds een leercurve. Je moet uitvogelen hoe alles werkt, van de rare handgrepen tot de uitgebreide menu’s. Er zit zo veel in dat scherm, dat je de tijd moet nemen om de Tesla-logica te doorgronden. Is dat eenmaal gelukt, dan kun je lezen en schrijven met deze auto.

Van alle nieuwe auto’s waarin we de laatste tijd gereden hebben, heeft de Model 3 de makkelijkste manier om het verplichte geluidssignaal uit te schake-

len dat klinkt als je te hard rijdt. Op het thuisscherm staat een snelheidscontroleteken en daar hoef je alleen maar op te tikken. Eén handeling en de rust keert terug.

De automerken die jou vragen om twee of drie handelingen uit te voeren, denken bepaald niet mee met de klant. Maar maak niet de fout om te denken dat Tesla alleen maar slimme ideeën heeft. Want als dat zo was, zat de knipperlichthendel nog gewoon waar-ie hoort.

Conclusie

Het weghalen van de knipperlichthendel is een verschrikkelijke misser van Tesla. Het maakt dat wij de nieuwe Model 3 niet blind kunnen aanraden. En dat terwijl de Model 3 een van de fijnste, leukste en makkelijkste manieren is om elektrisch te rijden. Het lage stroomverbruik en het indrukwekkende Supercharger-netwerk maken het een peulenschil om schootvrij door Europa te rijden.

Kijk voor meer autonieuws op autowereld.com ■

ster in de keuken

Risotto met zalm

Maak zelf dit smaakvolle recept van risotto met zalm. Een Italiaans hoofdgerecht van romige risotto met erwtjes en een vleugje citroen, geserveerd met wat rucola en een heerlijk gebakken stuk zalm.

INGREDIËNTEN (4 personen):

• 300 gr risottorijst

• 1 citroen

• Klontje boter (Kerrygold)

• 40 gr geraspte Parmezaanse kaas

• Scheutje droge witte wijn

• 1 liter visbouillon

• 1 ui

• 250 gr erwtjes

• 4 stukken zalm

• peper en zout

• 40 gr rucola

BEREIDINGSWIJZE:

1. Rasp de citroen en pers hem uit. Snipper de ui. Verhit een beetje olie in een pan en voeg de ui toe.

2. Voeg de risottorijst toe en bak even mee tot hij glazig begint te kleuren. Blus af met een scheut witte wijn.

3. Als de wijn is opgenomen door de risottorijst, voeg je ongeveer een soeplepel warme bouillon toe. Blijf dit herhalen tot bijna alle bouillon is opgenomen. Dit duurt ongeveer 20 tot 30 minuten.

4. Roer op het laatst de (bevroren) erwtjes, 2 eetlepels citroensap en de helft van het citroenrasp, boter en kaas door de rijst en laat nog even doorwarmen.

5. Bestrooi de zalm met een klein snufje peper en zout. Grill hem in een (grill)pan aan beide kanten tot hij gaar is in ca. 7 minuten.

6. Serveer de citroenrisotto met een handje rucola en de zalm. Garneer met de overgebleven citroenrasp of een partje citroen.

7. Tip: vervang de erwtjes ook eens door stukjes groene asperge of blokjes courgette.

Zalm broodrolletjes

Heerlijke zalm broodrolletjes die je in 20 minuutjes al hebt gemaakt. Met slechts 3 ingrediënten maak je deze hapjes die lekker zijn voor bijvoorbeeld een feestje, borrel of high tea.

INGREDIËNTEN (10 stuks):

• 4 sneetjes casino brood

• 100 gr gerookte zalm

• 100 gr kruiden roomkaas

BEREIDINGSWIJZE:

1. Snijd de korstjes van het brood. Neem 2 sneetjes brood en leg deze naast elkaar en laat ze circa 1 centimeter overlappen.

2. Rol ze met een deegroller iets uit en druk ze op elkaar, zodat het 1 lange lap brood wordt.

3. Besmeer met een laagje kruiden roomkaas en beleg vervolgens met de gerookte zalm. Rol het brood op via de korte kant.

4. Wikkel het rolletje brood in een stuk aluminiumfolie en leg het circa 1 uur in de koelkast. Haal het er daarna uit en snijd in plakjes van circa 1 centimeter dik.

5. Serveer de zalm broodrolletjes op een schaaltje.

6. En nu lekker genieten!

REVIEW - VALIANT HEARTS: COMING HOME

Houd de tissues bij de hand

Waar veel games draaien om bruut geweld, is er één game die spelers meeneemt naar de Eerste Wereldoorlog en het narratief voorop stelt. We hebben het hier over Valiant Hearts: Coming Home.

Bijna 10 jaar na Valiant Hearts: The Great War, een verrassende game uit de stal van Ubisoft, verschijnt Valiant Hearts: Coming Home. Net als het eerste deel neemt ook deze game spelers mee naar de Eerste Wereldoorlog. Daarin staan vijf (als je tenminste een hond meerekent) personages centraal, waarvan een paar opnieuw voorkomen uit het vorige deel en een paar nieuw zijn.

Voor de mensen die dat vorige deel niet gespeeld hebben, volgt eerst kort wat informatie. Bij The Valiant Hearts games staat het verhaal voorop. Hoewel je een oorlogsgame in handen hebt, draait het niet om mensen doodschieten of een zo realistisch mogelijke game neerzetten (of juist het effect van een Blockbuster-film). Deze games zijn primitief en hebben een cartoon stijl, waardoor je eerder het gevoel hebt een

graphic novel in handen te hebben. De gameplay beperkt zich slechts tot wat gepuzzel en af en toe een quicktime-event. Wat dat betreft zou vrijwel iedereen deze games kunnen spelen.

Om welke personages draait het? Duidelijker dan het persbericht kunnen we het haast niet vertellen om welke personages het allemaal gaat: ‘Karl, die uit Frankrijk is verbannen en is

opgeroepen voor het Duitse leger; zijn schoonvader Emile, die is opgeroepen voor het Franse leger; Freddie, een Amerikaanse vrijwilliger in het Franse Vreemdelingenlegioen; Anna, een Franse gevechtsverpleegster; en Walt, een hospikshond - die spelers ook helpt om gebieden binnen te sluipen die ontoegankelijk zijn voor mensen.’

In februari werd de game al uitgebracht op mobiel voor Netflix-klanten, maar nu is de game dus ook verschenen op PC en consoles. Qua speelduur is het een korte game. Met slechts 3 hoofdstukken ben je er in twee à drie uur wel doorheen en heb je (op Xbox) alle achievements wel gehaald. Dit is dan ook geen game die je speelt voor ellenlang ‘plezier’, maar voor de korte en imponerende ervaring.

Maakt indruk

Imponerend? Jazeker. Reken er vooral niet op dat je een leuke game in handen hebt. Valiant Hearts: Coming Home laat op een hele verfrissende en toch simpele manier de gruwelheden doordringen van de oorlog. Soldaten

zijn gesneuveld en gewond geraakt, die verpleger Anna moet verzorgen, er zijn gevechten gaande en een missie in loopgraven voelt beklemmend.

Meerwaarde van collectibles

Daarnaast liggen er in allerlei levels allerlei collectibles verstopt. Zoek deze en druk dan eens op start. Daar wordt uitgebreid uitgelegd wat je allemaal opgepakt hebt. De gruwelheden van de oorlog dringen op deze manier nog meer door. Ook zitten er in het menu allemaal foto’s. Dit zijn weliswaar aangepast naar een cartoonstijl voor de game, maar ze laten niets te wensen over. Valiant Hearts: Coming Home is

De vraag is uiteraard ook hoe de game speelt, gezien je anders ook rustig wat documentaires zou kunnen kijken over de Eerste Wereldoorlog.

Het eerlijke antwoord is prima, al merk je soms dat de game misschien in eerste instantie gemaakt is voor mobiele apparaten.

zo’n game die met slechts een paar kleine dingen een enorm meerwaarde aan spelers kan geven op een informatieve manier. Je hoeft al die dingen niet te lezen, maar we raden het aan wel te doen. Of wil je je ogen liever sluiten voor oorlog en gruwelheden?

Documentaires

De vraag is uiteraard ook hoe de game speelt, gezien je anders ook rustig wat

documentaires zou kunnen kijken over de Eerste Wereldoorlog. Het eerlijke antwoord is prima, al merk je soms dat de game misschien in eerste instantie gemaakt is voor mobiele apparaten. Zo zijn er terugkerende elementen met quick-time events die net niet helemaal goed uit de verf komen. Vaak als je het één of twee keer opnieuw doet, zul je wel slagen, maar soepel is het allerminst. Gelukkig zijn dit slechts

momentopnames van de game en ben je het overgrote deel van de game niet hiermee bezig.

Verder bestuurt Valiant Hearts Coming Home redelijk oké; erg vergelijkbaar met het vorige deel. Je kunt je alleen wel afvragen of tien jaar later er niet even iets meer had mogen worden gedaan met de knoppen. Het is soms allemaal net even te eenvoudig en dat je het gevoel hebt van: been there, done that. Maar dat geldt gelukkig niet voor het verhaal en daar draait het natuurlijk om.

Sterker nog, wie kan het drooghouden op het einde? Er zit een prachtig moment in waarbij gestorven mensen (uit deel één) nog eens de revue passeren. Het is op een ontzettend creatieve wijze in deze game gestopt en ook op het einde besef je één ding weer: een oorlog is duidelijk geen fairytale.

Emotionele game

Wie alles nog eens wilt ervaren, kan Valiant Hearts: The Collection aanschaffen. In deze bundel zitten zowel de nieuwe game Coming Home, alsook de oude The Great War. Houd de tissues er al wel vast naast, want de game speelt flink in op de emoties van de speler.

Kijk voor meer gamenieuws op XGN.NL ■

Like ons op Facebook en maak

maandelijks kans op mooie prijzen. tip

11 van de hoofdrolspelers in het succesjaar van PSV

PSV heeft titelhouder Feyenoord naar de kroon gestoken: de Rotterdammers doen het niet slechter, de ploeg van Peter Bosz heeft zich domweg spectaculair verbeterd. Al sinds februari, toen de Lichtstad nog als Lampegat door het leven ging, telde de Philipsclub af naar de 25ste schaal, de eerste in zes jaar. Dit zijn ELF van de hoofdrolspelers in een jubeljaar aan de Frederiklaan.

Peter Bosz

Aan de ene kant zullen veel supporters met plezier naar het stadion zijn gekomen toen Peter Sylvester Bosz (60) hun trainer was. Met de Apeldoorner weet je waar je aan toe bent: prachtig voetbal. Ging dat tot dusver hand in hand met prestaties? Ja en nee. Bosz werd landskampioen bij de amateurs met AGOVV, won met Heracles Almelo de Eerste Divisie, was winterkampioen met Vitesse en is de enige Ajax-trainer die deze eeuw een Europese finale haalde. Aan de andere kant: Bosz heeft naast Ajax ook Borussia Dortmund, Bayer Leverkusen en Olympique Lyon op zijn cv, maar won nog nooit een prijs op het hoogste niveau. Wat dat betreft nam PSV een risico toen de club Bosz aanstelde. Aanvallend voetbal is leuk, maar in Eindhoven gaat het om prijzen. Bosz heeft de gunstige omstandigheid

dat er een selectie is neergezet die kan doen wat hij verlangt: het vloeiende, temporijke aanvalsspel van de aanstaande kampioen is het resultaat van ongenadig hard werken, en het benutten van bestaande kwaliteiten van spelers. Voor de trainer die dit zijn laatste klus als clubcoach noemt (enkel bellers uit Zeist maken hierna nog kans op zijn diensten), is de soevereine landstitel het onomstotelijke bewijs dat prestaties en kunstzinnig voetbal hand in hand gaan.

Earnest Stewart

Het succes van PSV is het verhaal van de benutte kansen, binnen en buiten het veld. De verkoop van Noni Madueke en Cody Gakpo bood de club de kans om zich te roeren op de transfermarkt. Earnest Stewart, die als opvolger van John de Jong op 1 maart 2023

begon aan zijn klus als technisch directeur, wist dat er geld was. Het behalen van de voorrondes van de Champions League leverde nog geen extra financiele slagkracht op, maar de mogelijkheid om op het allerhoogste niveau te spelen was wel een extra troef aan de onderhandelingstafel. De Amerikaan zag het als zijn missie om een PSV samen te stellen dat tegenstanders kapot kon spelen. Met Bosz haalde hij een trainer in huis die precies hetzelfde voor ogen heeft, en op de transfermarkt scoorde hij een paar voltreffers. Sergino Dest, Malik Tillman en Jerdy Schouten zijn schoten in de roos gebleken. Tel daarbij op dat jonkies Isaac Babadi en Ismael Saibari onder Bosz ontzagwekkend snel vooruit zijn gegaan, en het maakt niet eens heel veel uit dat drie van de vier duurste aanwinsten nog lang niet alles hebben laten zien. Hirving Lozano

valt ietwat tegen. Noa Lang was wél spectaculair, maar heeft door blessures zijn stempel amper kunnen drukken, en Ricardo Pepi is geen moment in de buurt gekomen van het statuut van basisspeler: Luuk de Jong is volledig onomstreden. Het heeft PSV amper gehinderd, nu de club een duidelijke, breed gedragen voetbalvisie heeft.

Luuk de Jong ‘Luuk, Luuk, Luuk’, scandeert het Philips Stadion, elke keer dat PSV een hoekschop krijgt. De spits van PSV is de zakkenroller in de Parijse metro, en de zeventien vijandige Eredivisie-trainers zijn de toeristen in de Franse hoofdstad, die zich de hele week hebben voorbereid om te voorkomen dat zij het volgende slachtoffer worden. Alle regels worden in acht genomen. De portemonnee die keurig in een ritszak wordt bewaard is de beste kopper bij de tegenstander die precies op Luuk de Jong moet letten. Zo kan er niks misgaan. En dan ineens, bij het uitstappen, je hebt het niet eens door, is in een split second je telefoon weg. Hoe de veel scorende zakkenroller het iedere keer flikt? Timen en positie kiezen, vertelde hij in De Volkskrant. Schuin achter

een verdediger, in de zogeheten ‘dode hoek’ plaatsnemen, inschatten wanneer de bal bij hem is en toeslaan als zijn bewaker er een kwart tel niet in slaagt om zowel de bal als De Jong te bewaken. Inmiddels is het een voorspelling die zichzelf regelmatig vervult: kijk maar naar de paniek in de ogen van verdedigers bij zo’n hoekschop. Een strafschopgebied met de aanvalsleider van PSV erin is als metrolijn 1 in de Parijse avondspits: alleen al de vrees dat het misgaat, vergroot de kans erop.

Cody Gakpo en Noni Madueke

Het is geen geheim dat PSV er financieel niet al te rooskleurig op stond. Vier seizoenen op rij zonder Champions League-voetbal hadden een flink effect op de clubkas gehad. De winterse verkoop van Cody Gakpo en Noni Madueke, ruim een jaar geleden inmiddels, is weleens uitgelegd als een gok: zou de keuze voor financiële boven sportieve belangen goed uitpakken? In feite was het harde noodzaak om de selectie deze zomer in elk geval te kunnen voorzien van een kwaliteitsimpuls. Lang, Schouten, Tillman, Dest: allemaal waren ze al binnen nog voordat duidelijk was dat PSV de zilvervloot van de

Champions League zou binnenhalen. Daarna, en ongetwijfeld in de wetenschap van het nakende, lucratieve vertrek van Ibrahim Sangaré, is ook Lozano nog gehaald. De Mexicaan werd nooit echt de uitblinker van het seizoen, maar was een functioneel stukje van een puzzel die in een mum van tijd in elkaar viel. Dat Gakpo (naar Liverpool) en Madueke (naar Chelsea) in de winterse transferperiode een slordige 75 miljoen euro opleverden, leverde de zekerheid op dat PSV afgelopen zomer kon investeren zoals nooit tevoren.

Toen dat geld ook nog eens goed besteed bleek, stond er geen maat meer op Bosz’ ploeg.

Martin Ödegaard

‘Ze zijn nog niet echt getest’, werd vaak over PSV gezegd. Eerst serieus, in een later stadium werd het steeds meer met een knipoog, totdat de club het zelf uiteindelijk ook overnam. Het enige probleem: het is niet waar. Goed, Rangers was in de voorronde voor de Champions League uiteindelijk niet de hardste noot om te kraken, en de wedstrijden tegen FC Utrecht, Vitesse, RKC Waalwijk en NEC waren ook geen zwaarbevochten ontmoetingen. Snel daarna

Peter Bosz

volgde de ultieme test. De eerste wedstrijd in de Champions League was meteen uit bij Arsenal, titelkandidaat in de Premier League. PSV wordt het hele seizoen terecht geroemd om het veldspel, maar in Noord-Londen ontdekte de ploeg voor eens en voor altijd hoeveel ruimte voor verbetering er nog lag. Arsenal had aan één helft genoeg om zijn tegenstander volledig tureluurs te spelen, met spelmaker Martin Ödegaard als eenmansleger. De twee enige wapens van de Noor: zijn magistrale linkervoet en de bal. Het was voldoende om PSV duidelijk te maken dat er hele hemellichamen liggen tussen de Nederlandse top en de Europese top. Dat PSV zich één wedstrijd voor het einde van de groepsfase al verzekerde van de achtste finales, is een mooie getuigenis van de enorme vooruitgang die de ploeg sindsdien heeft geboekt. De lessen uit Londen hebben op De Herdgang zelfs een naam gekregen: Bosz spreekt sindsdien van ‘de Arsenal’ om bepaalde spelpatronen mee aan te duiden.

Ruud van Nistelrooij (en een heel klein beetje Fred Rutten)

zeurde niet (of in elk geval niet openlijk) toen midden in het seizoen ineens zijn twee beste spelers werden weggekocht. Van Nistelrooij heeft zeker niet alleen maar goede keuzes gemaakt in het vorige seizoen en vertrok op een vreemd moment, één speelronde voor het einde van de competitie. Feyenoord bleek te stabiel om bij te houden, maar tot drie keer toe stak Van Nistelrooij Ajax de loef af. Eerst om de Johan Cruijff Schaal, daarna in de bekerfinale en uiteindelijk ook in de strijd om plek twee, al was het vlak voor de finishlijn Fred Rutten die het Eindhovense stokje overnam voor het eindsprintje. Vorig seizoen was geen gloriejaar voor PSV, maar er is wel een fundamentje gelegd.

Jerdy Schouten

Joey Veerman is, misschien wel meer dan wie ook, de belichaming van de voetbalvisie van Bosz. Het moet succesvol, maar ook mooi.

Waren spelers als Schouten, Lang, Dest, Lozano en Tillman naar Eindhoven gekomen zonder (de kans op) Champions League-voetbal? Was Bosz, die vrijelijk met Ajax flirtte, dan wel gekomen? We kunnen niet in hun hoofden kijken, maar iedereen weet dat het zeker geen kwaad kan om voetbal op het hoogste niveau te bieden. Daarvoor is Ruud van Nistelrooij te bedanken. De Brabander liet zich vorig seizoen gewillig voor de leeuwen gooien als hoofdcoach van PSV en

Hoeveel mensen zullen écht op de hoogte zijn geweest van de progressie die Jerdy Schouten al die tijd al boekte bij Bologna? De Serie A trekt in Nederland niet overdreven veel belangstelling, zeker niet als je een treetje lager gaat kijken dan de topploegen. Er ging weleens een maand voorbij zonder dat er wedstrijden van I Rossoblù op tv waren in Nederland. Natuurlijk: wie écht wil, kan online alles kijken, maar de prestaties van Jerdy Schouten in Noord-Italië deden weinig stof opwaaien. Wie hem als speelse jongeling in de Eredivisie had zien spelen bij Excelsior, zal best even gek hebben opgekeken toen achtergrondstukken bij zijn terugkeer in Nederland vermeldden dat ze hem in Bologna ‘de wasmachine’ noemden: iemand die het vuile werk opknapt. Als we die analogie dan toch moeten voortzetten om Schoutens multifunctionaliteit accuraat te duiden: PSV heeft in de Zuid-Hollander dan minimaal een was/droog-combinatie. Schouten verovert ballen en zet tegenstanders vervolgens schaakmat. Hij heeft ook een opmerkelijk talent om de beste afspeelmogelijkheid te vinden. Wie erin slaagt om de passlijnen af te sluiten, ontdekt tot zijn wanhoop dat deze man zeker niet vergeten is hoe hij al dribbelend een tegenstander moet uitspelen, waardoor hij toch weer ruimte creëert. Natuurlijk is het succes een collectieve prestatie, maar om het Orwelliaans te maken: sommige spelers zijn meer gelijk dan andere. Schouten, bijvoorbeeld.

Rini de Groot

Buiten De Herdgang en het Philips

Ruud van Nistelrooij

Stadion zullen weinig mensen bekend zijn met het werk van Rini de Groot, al geruime tijd actief als hoofd jeugdscouting bij PSV. Onder zijn verantwoordelijkheid zijn de nodige ruwe diamanten binnengehaald. Gakpo werd zo’n beetje uit de achtertuin weggeplukt, maar het team van De Groot wist ook Madueke en Donyell Malen warm te maken voor een overgang naar Eindhoven. Het kapitaal dat de verkoop van dat trio opbracht, samen met de inbreng van het deels zelfopgeleide kwartet Saibari, Johan Bakayoko en (in mindere mate) Yorbe Vertessen en Babadi, hebben een behoorlijke bijdrage gehad aan het succes van het huidige PSV. Saibari, Bakayoko en Babadi gaan PSV normaliter ook flinke bedragen opleveren, terwijl er met Tygo Land en Jason van Duiven nog twee ‘De Groot-vondsten’ onder contract staan van wie mooie dingen worden verwacht. Op de achtergrond speelt De Groot, na een eerder bescheiden carrière als speler, een zeer belangrijke rol bij PSV.

Johan Bakayoko PSV liep het risico op vleugellamheid. De Brabanders kochten immers twee buitenspelers die met grote verwachtingen naar Eindhoven kwamen: Lang en Lozano. Lang heeft nog geen hele wedstrijd gespeeld in de Eredivisie. Door verschillende kwetsuren is zijn bijdrage aan dit seizoen, een flitsend begin ten spijt, vrij minimaal. Lozano

is redelijk heel gebleven en was in het eerste duel met Ajax bepalend met een hattrick, maar verder is de terugkeer van de Mexicaanse publieksfavoriet vooralsnog ietwat tegenvallend. Twee spelers die niet de dragende rol hebben ingenomen die wel van hen werd verwacht: er zijn elftallen om minder in elkaar gestort. Niet bij PSV, en dat is voor een belangrijk deel op het conto te schrijven van Johan Bakayoko. De Belg beleeft dit jaar zijn definitieve doorbraak in Eindhoven. Op de rechterflank is hij een uitstekend duo met Jordan Teze: de rechtsachter heeft een puike voorzet in huis en krijgt daar alle ruimte voor van Bakayoko, die zich het fijnst voelt als hij richting het doel kan bewegen. De bij Racing Genk opgepikte dribbelaar sprong overtuigend in een gat waarvan weinigen hadden vermoed dat het op die positie zou ontstaan. Bakayoko is inmiddels ook vaste waarde bij de nationale ploeg van België. Speelt hij straks een sterk EK, dan is een transfer naar een Europese grootmacht een logisch vervolg.

Joey Veerman

Joey Veerman is, misschien wel meer dan wie ook, de belichaming van de voetbalvisie van Bosz. Het moet succesvol, maar ook mooi. Op het allerhoogste niveau, we zagen het in de eerste Champions League-wedstrijd tegen Arsenal, is die hang naar schoonheid nog niet aan resultaat gekoppeld. Bosz

en Veerman zullen terecht zeggen: als een Nederlandse topclub zich op eigen helft terugtrekt tegen een Engelse, zullen ze negen van de tien keer ook verliezen. In eigen land is het PSV gelukt om de sterke punten van Veerman zo veel mogelijk uit te spelen, en zijn minder sterke punten te verbloemen. Veerman is het best als hij de bal heeft, dus dat hij excelleert in zijn functie als draaischijf van de ploeg in de Eredivisie met het meeste balbezit, is misschien niet eens zo verrassend. De middenvelder strooit het hele seizoen met heerlijke passes. Het speelse is er ook wat af. De Volendammer weet inmiddels hoe zijn talent ook rendement oplevert, en als er iemand lessen heeft getrokken van de masterclass van Ödegaard is het Veerman wel. Al die tactische verhandelingen daargelaten is er bij de aanstaande kampioen één ding echt aan te raden: let gewoon eens een hele wedstrijd lang op Veerman en diens zalige traptechniek. Zijn krabbel is de zwierige handtekening onder een seizoen lang kunstzinnig voetbal.

Sven Mislintat

Ajax heeft veruit de grootste begroting van de Eredivisie, met een goedgevulde oorlogskas bovendien door enkele klappers op de transfermarkt en verdiensten door goede Europese prestaties. De oorlogskas werd afgelopen zomer ook flink aangeboord, maar technisch directeur Sven Mislintat was niet in staat om een ploeg te formeren die PSV ook maar een seconde kon bedreigen. Het is inmiddels vrij duidelijk dat het niet het geval was dat de Duitser uitsluitend koekenbakkers haalde, maar zeker in het begin rendeerden zijn aanwinsten voor geen meter. Tel erbij op dat hij met Maurice Steijn een trainer had gehaald die weinig gelukkig was met zijn nieuwe spelers en daar bovendien ook op geen enkele manier een geheim van maakte, en je hebt de oorzaak voor een werkelijk historisch rampjaar voor een ploeg die het PSV normaliter heel lastig had kunnen maken. Mislintat werd in september al ‘bedankt’ voor bewezen diensten, een maand later volgde het vertrek van Steijn. De achterstand op PSV was toen al amper nog in te lopen. De andere concurrent, regerend kampioen Feyenoord, heeft cijfermatig een vergelijkbaar seizoen als het vorige, maar moest constateren dat goed niet meer goed genoeg was. ■

Joey Veerman

Het belang van het Amazoneregenwoud

Maar het zijn niet

‘de longen van de aarde’

Het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika is het grootste regenwoud op aarde. Het enorme oerwoud wordt steeds kleiner door ontbossing, vervuiling en grote bosbranden, zoals in 2019. Natuur- en nieuwsorganisaties, politici en beroemdheden luidden de noodklok: het Amazoneregenwoud, de zogenoemde 'longen van de aarde', dreigt te verdwijnen.

Zonder Amazonegebied komen wij straks in ademnood, werd vaak verteld. Maar dat klopt niet. Wetenschappers van de Universiteit Wageningen zochten uit waarom er nog steeds zuurstof zal zijn als het Amazonewoud verdwijnt. En waarom dit geen excuus is om te stoppen met het beschermen van dit prachtige bos.

'De longen van de aarde staan in brand', kopte het Wereldnatuurfonds boven de oproep om geld te geven om de bosbranden in de Amazone tegen te gaan. En ook de Franse president Macron twitterde: 'Ons huis staat in de brand. Letterlijk. Het Amazonewoud, de longen die 20 procent van de zuurstof van onze planeet produceren, staat in brand.' Nederlandse media gebruikten de uitdrukking ook regelmatig in de berichtgeving.

Ademnood

Dat er veel bosbranden in de Amazone zijn en dat dat ernstig is, daar zijn natuurbeschermers en wetenschappers het over eens. Maar lopen we echt het risico om wereldwijd in ademnood te raken? Wat zijn de gevaren en gevolgen van deze branden?

Het is een wijdverbreid misverstand dat de Amazonewouden 'de longen van de aarde zijn', zo ontdekten wetenschappers van de Universiteit Wageningen. Door fotosynthese nemen bomen CO2 op en produceren ze zuurstof. Maar ze nemen net zoveel op als ze uitstoten. Ze gaan pas zuurstof produceren als ze groeien. En dat is in de Amazone niet het geval, het wordt juist minder. Bovendien: de planten die in de plaats van die bomen komen, produceren die zuurstof ook.

Zuurstof

Zo groot is de impact dus niet. Zelfs als we alle bossen in de wereld weg zouden halen, hebben

we niet ineens geen zuurstof meer. De bewering dat het Amazonegebied verantwoordelijk is voor 20 procent van onze zuurstof, klopt dus niet. Mensen verwarren het vermoedelijk met het feit dat er bijna 21 procent zuurstof in de lucht zit. Op de beschikbare hoeveelheid zuurstof in de lucht hebben de branden in de Amazone bijna geen effect. Volgens wetenschappers gaat het naar schatting om een verschil van 0,001 procent.

Toch gebruiken diezelfde wetenschappers zelf ook de term 'longen van de aarde'. Om in het algemeen uit te leggen dat een bos net als longen CO2 en zuurstof uitwisselt. Dat spreekt meer tot de verbeelding dan dat je het hebt over CO2 die op de langere termijn toeneemt. Het is een symbool geworden. En het benadrukt het belang van het Amazonegebied. Want dat het een heel belangrijk stukje aarde is, daar zijn alle wetenschappers het wel over eens. Als iemand zegt dat de zuurstofbewering onzin is, dondert het verhaal in elkaar en loop je het risico dat mensen zeggen: 'Het is zo erg nog niet'. Terwijl het onderwerp wél belangrijk is en de branden zeker voor schade zorgen. Alleen op andere gebieden dan de zuurstof.

Voorbode

Daarnaast zijn de zorgen over onze zuurstof wel terecht als je de Amazone-branden ziet als een voorbode van steeds meer en meer grote bosbranden in de wereld. Hoewel de invloed op de zuurstofvoorziening dus heel erg klein is, zijn de branden zeker niet onschadelijk voor de planeet. De belangrijkste functie van de Amazone is de opname van CO2, dat is van invloed op wereldschaal. De vegetatie op onze planeet, waar de Amazone een belangrijk onderdeel van is, neemt een kwart op van alle CO2 die we uitstoten. Ook is er enorm veel CO2 in de bossen opgeslagen, onder meer in

bomen en houtskool. Als dat vrijkomt, heeft dat een grote impact. Het betekent dat de aarde nog verder gaat opwarmen.

Oerwouden spelen een belangrijke rol in de vochthuishouding en in het klimaat op aarde. Bij het verbranden van oerwouden om het te ontbossen en er landbouwgebied van te maken, krijg je bovendien veel bodemerosie en dreigt uiteindelijk verwoestijning van deze gebieden, zoals we in Afrika zien. Ook komt er door de verbranding veel CO2 vrij die zeer langdurig in de lucht blijft zitten en bijdraagt aan de toename van het broeikaseffect op aarde.

Biodiversiteit

En er zijn meer gevolgen. De Amazone is van onschatbare waarde. Voor de biodiversiteit zijn de branden een groot probleem. Er zitten unieke dieren en zeer grote hoeveelheden planten die je alleen daar tegenkomt. Als hun territorium steeds kleiner

wordt, sterven soorten uit. Ook is het rampzalig voor de mensen die er wonen.

In tegenstelling tot wat computermodellen voorspelden, gaat de achteruitgang sneller. Vooral aan de zuidwestkant van de Amazone waar de meeste ontbossing plaatsvindt. Wetenschappers voorzien een kantelpunt waardoor sneller branden ontstaan. Er is meer verdroging, er zijn langer droge seizoenen omdat het niet regent, de bossen worden opener en minder soortenrijk, waardoor ze kwetsbaarder worden voor branden. Tot nu toe gebeurde dat niet zomaar, omdat het regenwoud zo vochtig is.

Kunnen we het tij nog keren? Als we bomen planten op achtergelaten landbouwgrond, heb je met 10 tot 20 jaar weer een bos. Wel met andere soorten, maar desondanks belangrijk voor de opname van CO2. We mogen het Amazonegebied in elk geval nooit laten verdwijnen.

Een diverse wereld

Het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika is het grootste regenwoud op aarde. Een bron van water en zuurstof, en een opslag van CO2. Deze jungle behoort tot de groene gordel: een sterke bondgenoot tegen klimaatverandering.

Ongeveer 10% van alle planten- en diersoorten wereldwijd leeft in deze bijzondere regio, die negen landen beslaat. De Amazonerivier, bijna 7.000 kilometer lang, bevat het grootste aantal soorten zoetwatervissen ter wereld. Ook wonen er zo’n 35 miljoen mensen die afhankelijk zijn van het gebied voor voedsel, grondstoffen en water. Inheemse volkeren vormen zo'n 9% van de bevolking. Er leven 350 verschillende etnische groepen, waarvan zo’n 60 gemeenschappen nog steeds volledig geïsoleerd.

Een belangrijk stukje aarde dus, dat momenteel flink wordt bedreigd. Waardoor? Wij leggen het uit.

1. Landbouw en veeteelt

Veel bos wordt gekapt om plaats te maken voor veeteelt en kleinschalige landbouw. Maar ook de aanleg van grote plantages zorgt voor ontbossing. De vraag naar bijvoorbeeld soja en palmolie groeit wereldwijd nog steeds. Soja wordt grotendeels verwerkt tot veevoer. Palmolie vind je in heel veel producten, van margarine tot cosmetica.

2. Klimaatverandering

Door klimaatverandering en ontbossing veranderen de neerslagpatronen in de Amazone. Het gevolg is vaker voorkomende droogtes en bosbranden die de klimaatverandering weer versnellen. Als er nog meer bos verloren gaat en de regenwouden verder verdrogen, veranderen ze in een savanne en kunnen ze geen regen meer produceren. Dit heeft niet alleen invloed op de Amazone, maar op de watervoorraden in de hele wereld en weerspatronen in onder andere Nederland.

3. Dammen

Het is een wijdverbreid misverstand dat de Amazonewouden 'de longen van de aarde zijn', zo ontdekten wetenschappers van de Universiteit Wageningen. Door fotosynthese nemen bomen CO2 op en produceren ze zuurstof. Maar ze nemen net zoveel op als ze uitstoten.

In de Amazone staan honderden waterkrachtcentrales op de planning. Al die dammen blokkeren de rivieren, wat de natuurlijke water- en sedimentafvoer ernstig verstoort. Ook bedreigen deze dammen de natuurlijke stroom van de rivier, lopen soorten als rivierdolfijnen gevaar en overlappen de locaties van dammen vaak met beschermde gebieden waar inheemse bevolking woont.

4. Wegen

Voor alle veeteelt, plantages en dammen zijn wegen nodig. Hierdoor wordt het ondoordringbare oerwoud toegankelijk voor verdere (illegale) houtkap.

5. Goudwinning

In de Amazone wordt illegaal veel goud gewonnen. Het kwik dat daarbij gebruikt wordt, vervuilt de meren, rivieren en het grondwater. Dit is slecht voor de dieren en planten, maar ook voor de gezondheid van de lokale bevolking, die voor voedsel afhankelijk is van vis. ■

DEZE PAGINA’S WORDEN JE AANGEBODEN

Vogels in de tuin herkennen Zo haal je ze uit elkaar

In de tuin zul je ongetwijfeld weleens bezoek krijgen van vogels. Ook op balkons zijn deze dieren regelmatig te gast. In Nederland kennen we verschillende vogelsoorten die in onze tuinen te spotten zijn. Deze vogels noemen we ook wel tuinvogels. Gevleugelde dieren in de tuin herkennen is natuurlijk erg leuk! Zo weet je precies welke vogel jouw domein zo vaak bezoekt.

Vogels in de tuin herkennen is een leuke sport. Heel Nederland heeft de volgende vragen:

• Wat is dat hele kleine bruine vogeltje in de tuin?

• Wat is die gele vogel? En is die zeldzaam?

• Die vogel met die kuif, hoe heet die ook alweer?

• Die groene papegaaiachtige vogels, waar komen die vandaan?

• Welke vogel heb ik nou gezien?

Houd dit artikel bij de hand voor het geval je weer een nieuwe vogelsoort spot in jouw tuin. Je kunt aan de hand van deze lijst 27 vliegende dieren herkennen. Zo word jij een echte vogelspotter en kun je precies bijhouden wie jouw tuin of balkon zoal bezoeken.

De lijst met 27 vogels

1. Appelvink (Coccothraustes coccothraustes)

De appelvink wordt ook wel de krachtpatser onder de vinken genoemd. Deze benaming heeft hij te danken aan

zijn bovengemiddelde formaat, sterke snavel en typerende stierennek.

De appelvink herkennen

• Kegelvormige snavel (die bij mannetjes appelvinken in het voorjaar blauw kleurt);

• Dikke oranje-bruine kop met een grijze nek;

• Aan de korte staart zit een witte eindband;

• Op de vleugels vind je witte banden en blauwe uiteinden.

2. Bonte vliegenvanger (Ficedula hypoleuca)

Deze kleine zangvogel is bezig met een sterke opmars vanuit Centraal-Europa. Je kunt hem dan ook steeds vaker in Nederland spotten, voornamelijk in het oosten van ons land. De bonte vliegenvanger broedt graag in nestkasten en zul je vooral in boomkruinen zien.

De bonte vliegenvanger herkennen

• Mannetje: bruingrijs tot zwart op de bovenzijde, een

Gevleugelde dieren in de tuin herkennen is natuurlijk erg leuk! Zo weet je precies welke vogel jouw domein zo vaak bezoekt.

kleine witte vlek op het voorhoofd;

• Vrouwtje: bruin op de bovenzijde en geen witte vlek op het voorhoofd;

• De onderkant is helderwit;

• Een witte rand op de vleugel.

3. Boomklever (Sitta europaea)

Dit mooie vogeltje heeft zijn naam te danken aan de manier waarop hij zowel omhoog als omlaag over een boomstam loopt. De boomklever broedt in holen en maakt de ingang hiervan kleiner door deze gedeeltelijk dicht te metselen. Zo houden ze grotere vogels op afstand.

De boomklever herkennen

• Klein van stuk zonder duidelijke nek;

• De bovenzijde is blauwgrijs, de onderzijde oranjebruin;

• Opvallend zijn de zwarte strepen horizontaal over zijn kop.

4. Boomkruiper (Certhia brachydactyla)

De boomkruiper gebruikt zijn spitse snavel om gemakkelijk insecten uit spleten in de boombast te peuteren. De boomkruiper klimt spiraalsgewijs omhoog langs de boomstam.

De boomkruiper herkennen

• Klein van stuk (12 centimeter);

• Bovenzijde is bruin gestreept en valt weg tegen schors;

• Onderzijde is roomwit;

• Opvallend is de sterk gebogen snavel.

5. Ekster (Pica pica)

Vogels in de tuin herkennen gaat een stuk gemakkelijker wanneer je de ekster als doel hebt. De ekster is een

opvallende verschijning en intelligente vogel. Eksters zijn ontzettend nieuwsgierige vogels en ze onderzoeken de wereld dan ook graag.

De ekster herkennen

• Een zwart met wit verenkleed;

• De vleugels vertonen een blauwe metaalglans;

• De staart vertoont een groene metaalglans;

• Glans is afhankelijk van het lichtinval.

6. Gaai (Garrulus glandarius)

De gaai staat ook wel bekend als de Vlaamse gaai. Deze gaai was van oorsprong een schuwe vogel die zich voornamelijk in het bos ophield. Deze vogel raakt echter steeds meer aan de mens gewend en is nu ook vaker in de stad te vinden. Gaaien zijn echte alarmmakers en vele andere vogelsoorten reageren op hun krassende alarm.

De gaai herkennen

• Boven- en onderzijde voornamelijk grijsbruin/roze;

• Kruin is grijs-wit gestreept;

• Opvallend kenmerk zijn de blauw-zwart gestreepte vleugels;

• Stuit kent een grote witte vlek.

7. Groene specht (Picus viridis)

De groene specht is een bekende standvogel. Dit houdt in dat hij gedurende de winter dicht in de buurt blijft van zijn broedplaats. Vogels in de tuin herkennen is ook met betrekking op de groene specht relatief gemakkelijk. De rode kruin is niet te missen!

De groene specht herkennen

• Opvallend rode kruin, zwart rondom de ogen;

• De snor-streep is bij mannetjes rood en bij vrouwtjes zwart;

• Bovenzijde is groen met een gelige stuit;

• Onderzijde is grijs-groen.

8. Groenling (Chloris chloris)

Nog een groene vogel die je in de tuin kunt herkennen, is de groenling. Heb je voldoende dichte stuiken in de buurt? Dan is de kans groot dat de groenling zich bij jou thuis voelt. Het is een echte zaden-eter. Hierbij komt de korte, sterke snavel goed van pas.

De groenling herkennen

• Dikke kop met grijze wangen, stierennek;

• Voornamelijk groen-grijs verenkleed;

• De onderkant neigt naar geel;

• In de vleugel en staart vind je duidelijk de gele kleur terug.

9. Grote bonte specht (Dendrocopus major)

Nog een opvallende verschijning in de tuin is de grote bonte specht. Zijn prachtige verenkleed met rode accenten is haast niet te missen. De grote bonte specht komt vaker voor dan de groene specht. Je zult ze voornamelijk op zachte houtsoorten aantreffen zoals bijvoorbeeld de berk.

De grote bonte specht herkennen

• Zwart pak, twee grote ovale schoudervlekken;

• Uiteinden vleugels zwart-wit gestreept;

• Onderzijde is wit met een opvallend rode stuit;

• Mannetje heeft een rood achterhoofd, bij een vrouwtje is dit zwart.

10. Grote lijster (Turdus viscivorus)

Woon je aan de rand van een park of bos? Dan is de kans groot dat één van de vogelsoorten omtrent vogels in de tuin herkennen een grote lijster zal zijn. Wanneer ze op zoek gaan naar eten, doen ze dit op open plekken, hierdoor laten ze zich goed spotten. Wees echter wel stil, de grote lijster is een schuwe vogel.

De grote lijster herkennen

• De bovenzijde is grijs-bruin;

• De onderzijde opvallend gevlekt;

• De staart is relatief lang.

11. Heggenmus (Prunella modularis)

Verwar de heggenmus niet met de huismus. Al zijn ze familie, de heggenmus is een stuk lastiger te spotten. Dit komt door zijn geheime bestaan in heggen en dichte struiken. Een heggenmus zal je overigens niet snel zien vliegen, ze scharrelen liever over de grond op zoek naar voedsel.

De heggenmus herkennen

• Onopvallend bruin-grijs verenkleed, vergelijkbaar met de huismus;

• Onderscheidt zich van de huismus door blauw-grijze kop en spitse snavel.

12. Houtduif (Columba palumbus)

De houtduif is de grootste en meest voorkomende duif in Nederland. Deze vogel komt in steden voornamelijk voor

in tuinen en parken. Daarnaast is de houtduif ook in het buitengebied op akkers te vinden. Opvallend is zijn ritmische gekoer.

De houtduif herkennen

• Kenmerkend voor de houtduif is de witte vlek in de nek;

• Grijs-paarse kop;

• Bovenzijde is voornamelijk grijs;

• Onderzijde is bruin-roze van kleur;

• Uiteinde van de staart is zwart gekleurd.

13. Huismus (Passer domesticus)

Ondanks dat de huismus niet weg te denken lijkt uit onze lijst met tuinvogels, gaat het niet goed met deze kleine vogel. De aantallen lopen zo snel terug dat de huismus op de rode lijst voor vogels is beland.

De huismus herkennen

• Vrouwtjes hebben een egaal bruin verenkleed;

• Mannetjes hebben kenmerkende zwarte bef;

• Mannetjes hebben grijze wangen en zwarte snavel in de zomer;

• De zijden van de mannetjes zijn kastanjebruin.

14. Kauw (Corvus monedula)

Deze intelligente, luidruchtige en gedrongen vogel heeft de afgelopen jaren een opmars gemaakt. De kauw is niet meer weg te denken uit de tuin en hij kan ook steeds beter zijn weg vinden in de stad. Kauwen hebben als liefdespaar een band voor het leven en zijn zo goed als onafscheidelijk.

De kauw herkennen

• Donkergrijs verenkleed;

• Het voorhoofd is zwart met een grijze kop;

• Korte snavel en een opvallende grijs-witte iris.

15. Koolmees (Parus major)

Vogels in de tuin herkennen lukt je vast wanneer je de koolmees voorbij ziet komen. Dit kleine beestje is één van de bekendste tuinvogels van ons land. Zijn opvallende gele borst en gezang maken dat we de koolmees ondanks zijn formaat niet snel over het hoofd zien.

De koolmees herkennen

• Zwarte kop met opvallende witte wangen;

• Bovenzijde groenachtig;

• Onderzijde typerende gele kleur met zwarte streep over de borst;

• Op de vleugels bevindt zich een witte band.

16. Kuifmees (Lophophanus cristatus)

De kuifmees komt vrijwel nergens anders voor dan binnen Europa. Dit is een zeldzaamheid binnen de vogelwereld. De kuifmees blijft het hele jaar door in zijn broedgebied en is daardoor een echte standvogel.

De kuifmees herkennen

• Uiteraard is de prachtige kuif het herkenningspunt voor de kuifmees;

• De bovenzijde is grijs-bruin;

• De onderzijde is licht van kleur en doet denken aan iets wits wat vuil is geworden.

17. Merel (Turdus merula)

De merel is de bekendste broedvogel van Nederland. Merels maken graag lawaai en slaan alarm als er katten in de buurt zijn. Eieren en kuikens vallen namelijk vaak ten prooi aan katten. Dit heeft onder andere te maken met de zichtbaarheid van de nesten.

De merel herkennen

• Het mannetje is te herkennen aan zijn zwarte verenkleed en opvallende oranje snavel;

• Het vrouwtje is donkerbruin met een licht gestreepte borst;

• De staart van de merel is kort.

18. Pimpelmees (Cyanistes caeruleus)

De pimpelmees is net zo bekend als de koolmees en de twee worden vaak door elkaar gehaald. In de winter komt deze vogel graag dichter bij de huizen om te snoepen van vetbollen. De zang van de pimpelmees wordt omschreven als een zilveren glimlachje.

De pimpelmees herkennen

• Lichtblauw petje, witte wangen en een brede donkerblauwe lijn in de nek;

• Het voorhoofd is wit en vanaf de ogen loopt er een zwarte streep naar achteren;

• De borst is geel, maar minder fel dan die van een koolmees;

• Verder groene en blauwe kleuren op de bovenzijde.

19. Roodborst (Erithacus rubecula)

Wie kent dit mooie kleine vogeltje nu niet? De roodborst is nieuwsgierig van aard en gaat graag op ontdekking uit. Daarbij zijn ze goed van vertrouwen, waardoor ze vaak in de buurt van huizen gezien worden.

De roodborst herkennen

• De onderkant van de kop, kin, keel en borst hebben een oranje-rode kleur;

• De kop is verder bruin-grijs;

• De bovenzijde is bruin-grijs;

• De onderzijde is bruin;

• Opvallend zijn de in verhouding grote ogen.

20. Spotvogel (Hippolais icterina)

De spotvogel komt in de zomer drie maanden naar Nederland om te broeden. De aantallen lopen echter terug, mogelijk door het afnemen van zijn favoriete onderkomen: landbouwgebied met hagen, houtwallen en bosranden.

De spotvogel herkennen

• Bovenzijde is grijs-groen;

• Onderzijde is licht- tot citroengeel.

21.

Spreeuw (Sturnus vulgaris)

Spreeuwen zijn opvallende vogels die een verschillend verenkleed dragen in de winter- en zomermaanden. Opvallend zijn de grote groepen die zich in de winter verzamelen bij grote slaapplaatsen. Zulke groepen zijn erg indrukwekkend (en lawaaierig) om te zien (en horen).

De spreeuw herkennen

• Wintermaanden: een mooi zwart verenkleed met paarsgroene gloed en opvallende witte spikkels;

• Zomermaanden: een zwart verenkleed met een paarse, groene en blauwe gloed;

• Lange spitse snavel.

22. Staartmees (Aegithalos caudatus)

Dit kleine bolletje is erg sociaal en trekt graag met een groepje andere staartmezen door de tuinen. Mocht er onverhoopt een staartmees van de groep achterblijven, dan wachten ze rustig tot ze weer compleet zijn. Dit vinden wij misschien wel de liefst uitziende tuinvogel van deze lijst!

De staartmees herkennen

• Het is net een bolletje pluis met een staart eraan;

• Witte kop met zwarte lijnen;

• Bovenkant is bij de schouders roze;

• Onderzijde is lichtroze en wit;

• Vleugels en staart hebben zwarte en witte veren.

23. Turkse tortel (Streptopelia decaocto)

Slechts iets meer dan eeuw komt de Turkse tortel voor in West-Europa. Doordat de tortel wel vijf broedsels per jaar grootbrengt, heeft deze soort zich razendsnel verspreid. De

BuIteNle VeNge Voel

Turkse tortel is tegenwoordig een algemeen voorkomende vogel die ook in veel tuinen te vinden is. De tortel is bijna altijd met z'n tweeën.

De Turkse tortel herkennen

• Kleiner van formaat dan de houtduif;

• Elegante duif met een zwarte band in de nek;

• Gehele verenkleed is bruin-grijs van kleur;

• Ogen zijn opvallend rood gekleurd.

24. Vink (Fringilla coelebs)

De vink komt voornamelijk voor in hoog Nederland. Dit houdt in dat de kans om dit dier te spotten het grootst is in het oosten en zuid-oosten van ons land.

De vink herkennen

• Roestkleurige wangen en borst;

• Blauw-grijze kop;

• Bovenzijde is bruinig;

• Op de vleugels zijn twee witte strepen zichtbaar.

25. Winterkoning (Troglodytes troglodytes)

De winterkoning is een klein vogeltje en de kleinste broedvogel van Europa. Opvallend is zijn kleine staart die vaak verticaal omhoog staat. Ondanks zijn formaat, is de winterkoning luider dan je denkt. Zijn zang is erg opvallend en explosief. Waar zijn naam wellicht anders doet vermoeden, is de winterkoning het gehele jaar in Nederland aanwezig.

De winterkoning herkennen

• Klein van stuk (9,5 centimeter);

• Korte staart die rechtovereind staat;

• Bovenzijde rood-bruin met strepenpatroon;

• Onderzijde bruin-wit.

26. Zanglijster (Turdus philomelos)

De zanglijster houdt ontzettend van slakken. Deze lijster staat er dan ook om bekend slakkenhuisjes op stenen en tegels stuk te slaan. Zo komen ze makkelijker bij het vlees. De zanglijster zingt graag voluit en met gevarieerde strofen.

De zanglijster herkennen

• Kleine, compacte lijster in vergelijk met zijn soortgenoten;

• Bovenzijde is donkerbruin met lichte tonen;

• Onderzijde is wit met bruine tonen.

27. Zwarte kraai (Corvus corone)

De zwarte kraai is de meest voorkomende kraaiensoort in Nederland. De kraai heeft door de verschillende mythes en problemen over het algemeen geen goed imago. Dit terwijl we hier juist met een intelligente en vindingrijke vogel te maken hebben.

De zwarte kraai herkennen

• Geheel pikzwart verenkleed;

• Donkere snavel met stompe punt;

• Zwarte poten;

• Is groter en donkerder dan de kauw.

Jij kunt nu als geen ander vogels in de tuin herkennen! Na het lezen van dit artikel moeten deze 27 vogelsoorten voor jou geen geheimen meer hebben. ■

Over Buitenlevengevoel.nl

Op Buitenlevengevoel.nl vind je artikelen over de tuin, inspiratie voor je interieur, doe het zelf gidsen voor van alles en nog wat. Maar ook artikelen over hoe je meubels onderhoudt, insecten weg krijgt of hoe je sfeer creëert in huis. #Buitenlevengevoel!

De wereld

De gevaarlijkste en meest bizarre pretparken ter wereld

De Efteling noemt zich ‘een wereld vol wonderen’. Nou, dat valt dus reuze mee want er zijn pretparken op de wereld waar je mond écht van wonderlijke verbazing openvalt. Pretparken die zelden open zijn, pretparken die levensgevaarlijk zijn, pretparken die lijken op een bekend pretpark – maar het niet zijn... En een pretpark met levende kabouters? Jawel, het bestaat! Of nu ja, in het laatste geval, het bestond.

In Noord-Korea wonen is al geen lolletje, maar als u dan ook nog pretpark Mangyongdea Funfair moet bezoeken, wil je helemaal meteen op zoek naar een stevig touw. Het park is ernstig vervallen, verf is overal vanaf gebladderd, attracties zijn dicht of volledig doorgeroest of hard op weg ernaartoe. Desalniettemin zijn een op het oog drie levensgevaarlijke achtbanen, een kabelbaan en een reuzenrad gewoon in bedrijf. Of gewoon? Het park is vaker dicht dan open.

Het wordt naar verluidt vooral gebruikt om Noord-Koreanen uit het voetvolk te belonen als ze iets goeds voor het regime hebben gedaan. Ook als er buitenlandse toeristen zijn, gaat het open. Die moeten dan wel even wachten, want ze mogen het park pas in als er bussen met Noord-Koreanen zijn aangevoerd om het park nog iets van levendigheid te geven. Er gaan verhalen rond dat lokale boeren regelmatig de attracties worden ingejaagd om te checken of ze nog veilig zijn. Mede daarom werd dit pretpark door de wereldwijde pers verkozen als ‘het meest depressieve pretpark van de wereld’.

Maar het kan ook dichter bij huis. Al Poppi in de Italiaanse commune Nervesa della Battaglia nabij Venetië is van oorsprong een osteria, een taverne, zeg maar, een klein restaurant. Het wordt in 1969 geopend door de Italiaanse kok annex eigenaar Bruno Ferrin. Omdat er veel gezinnen met kinderen naar zijn osteria komen, begint hij met het aanleggen van een speeltuin. Niet zomaar eentje, maar eentje waarvan

hij alle, op het oog levensgevaarlijke, speeltoestellen zelf bouwt.

Het begint allemaal met een gigantisch lange, bizarre glijbaan, het eindigt met drie indrukwekkende achtbanen en daartussen bouwt Poppi nog van alles. Alleen en met zijn eigen handen. Alles is gemaakt van grauw (gelast) staal. Extra bijzonder is dat alle attracties werken zonder elektriciteit. En bijna alle attracties zijn even vreemd. Zo is er een heuse Gyroscope-attractie. Hierbij bevindt u zich in de middelste van drie cirkels, die elk afzonderlijk ronddraaien. Een Gyroscope wordt ook gebruikt om mensen te martelen – ga er maar eens een uurtje in ronddraaien.

Een andere opmerkelijke attractie is de Bicycle of Death: je zit in een kooi die zich bevindt in een verticale cirkel, als je hard genoeg trapt ben je bekaf én ga je volledig over de kop. Je moet maar durven.

En dan hebben we nog een bizar pretpark in China. Shijingshan Amusement Park opent op zondag 28 september 1986 haar deuren en is dan een van de eerste pretparken van Beijing, de hoofdstad van de Volksrepubliek China. Er zijn in de eerste jaren weinig westerlingen die het park bezoeken, als het toerisme naar China toeneemt, worden het er meer. En die raken allemaal in de war. Heeft Disney ook een Dis-ney-park gebouwd en geopend in China? Shijingshan Amusement Park lijkt namelijk sprekend op Disneyland, maar is het niet. Het park in China is deels een zo goed als (illegale) kopie van de originele Disneyparken. Er rondlopen is een belevenis. Je ziet het sprookjeskasteel van Doornroosje, maar je ziet ook: het is het nét niet helemaal zoals het zou moeten zijn. Je ziet Mickey Mouse rondlopen, maar is het Mickey Mouse nu wel? Het lijkt allemaal net echt, het is het niet. Dit slappe aftreksel krijgt van ons daarom een plek in de top 3 van meest bizarre pretparken. Dus als je nog geen vakantieplannen hebt gemaakt…

Duitser blijkt zonder problemen 217 keer te zijn gevaccineerd tegen corona

Een man uit Duitsland is in 29 maanden tijd 217 keer gevaccineerd tegen corona, meldt BBC News. Hoewel dat veel vaker is dan de aanbevolen drie keer, lijkt de Duitser geen nadelige effecten te hebben ondervonden.

Naar aanleiding van een publicatie in The Lancet Infectious Diseases interviewde BBC News een arts van de universiteit van Erlangen-Neurenberg. Daar hebben ze onder meer bloedmonsters van de 62-jarige man onderzocht. "We hoorden over hem via krantenartikelen," zegt dokter Kilian Schober van de afdeling microbiologie van de universiteit tegen het Britse medium. "We hebben hem toen uitgenodigd om verschillende tests te ondergaan. Hij was daar erg in geïnteresseerd."

De 217 prikken heeft hij zelf gekocht en privé laten zetten. In de Duitse stad Maagdenburg is een fraudeonderzoek naar hem geopend, maar hij is niet vervolgd. Het is niet bekend waarom de man zoveel prikken heeft laten zetten.

De wetenschappers onderzochten hem om te achterhalen of de vele vaccinaties bepaalde cellen hebben vermoeid, waardoor de vaccins minder goed werken. Dat bleek niet zo te zijn. Hij lijkt bovendien nooit met het coronavirus besmet te zijn geweest.

Hoewel de man geen negatieve gezondheidseffecten heeft ervaren, raden de artsen af om zoveel coronaprikken te halen. De aanpak blijft een vaccinatie met drie doses en eventueel aanvullende prikken voor kwetsbare groepen.

Hitsige cavia ontsnapt en bezwangert honderd vrouwtjes

Zo nu en dan stijgt het kwik tot in de dubbele cijfers en de krokussen drukken inmiddels hun kopjes weer door het zand om de zon te begroeten. Ja, de lente is weer in het land. En met het voorjaar gieren de hormonen weer door het lichaam, weten ze nu ook bij Hatton Adventure World, een soort attractiepark in het Engelse Warwick.

Op het complex heb je bijvoorbeeld een lasergame-park, zwembad, escape rooms en niet te vergeten: cavia's. Of guinea pigs, zoals de kleine harige beestjes worden genoemd in Engeland. De knaagdieren zijn onderdeel van een kinderboerderij. Daar kunnen kinderen de cavia's bekijken, oppakken en aaien. Het vermoeden bestaat echter dat een van de mannetjes, een cavia die tegenwoordig door het leven gaat als Randy, het vrouwtjescomplex geïnfiltreerd heeft. En daar is Randy he-le-maal losgegaan.

Waarschijnlijk heeft de hitsige cavia honderd vrouwelijke soortgenoten

bezwangerd. Fun fact: cavia's krijgen gemiddeld vier nakomelingen, stelt Hatton-manager Richard Craddock op itv.com. Een meevaller is overigens wel dat Randy 'slechts' een derde van de 300 aanwezige vrouwtjescavia's zwanger heeft gemaakt.

Hoe de driftige cavia precies in het vrouwtjesgedeelte terecht is gekomen, is niet duidelijk. Craddock denkt dat een kind wellicht de schuldige is, of in elk geval medeplichtig. “Mogelijk heeft een kind Randy per ongeluk in het verkeer-

de hok teruggeplaatst,” aldus de Brit.

Hoe lang Randy heeft kunnen rondbatsen is niet bekend, maar in elk geval lang genoeg om rond de 100 vrouwtjes te bevruchten, zo lijkt het. Iets waar de kleine harige baas ongetwijfeld over opschept in zijn eigen hok, bij de rest van de 300 mannetjes die het park rijk is.

Binnenkort verwacht het attractiepark een ware babyboom bij de knaagdieren, dus genoeg reden om het caviacomplex fors uit te breiden.

Onderzoekers: lelijke mensen verdienen gemiddeld minder geld dan knappe personen

Als je een gezicht kon uitkiezen bij je geboorte, zouden veel mensen een stuk knapper zijn. Maar helaas, aan je uiterlijk is dikwijls weinig te doen (of je moet er duizenden euro’s voor over hebben…).

Het is alleen wel een feit dat je gemiddeld minder geld verdient als je lelijk bent. Dat stellen onderzoekers van verschillende universiteiten. Volgens de universiteit van Texas hark je zo'n 4% meer binnen met een mooie kop. Onderzoek van de universiteit in Yale stelt dat het zo'n 7% scheelt, en de knappe koppen van Harvard zeggen dat je zelfs 12 tot 14% meer verdient als je knap bent. Hoe dat kan? Volgens een Harvard-wetenschapper liggen er grofweg drie oorzaken aan ten grondslag:

1) Als je knap bent, heb je vaak meer zelfvertrouwen.

2) Mooie mensen hebben betere sociale vaardigheden, onder andere doordat ze meer en positievere interacties hebben dan mensen die 'esthetisch gehandicapt' zijn.

3) De capaciteiten van knappe mensen worden over het algemeen hoger ingeschat.

Deze drie zaken leiden er volgens de onderzoekers toe dat je uiteindelijk meer pegels verdient met het werk dat je doet. Of je nu eerder een hoge functie krijgt, of overtuigender bent tijdens een gesprek over loonsverhoging, het schijnt te helpen als je er pico bello uitziet.

Eén schrale troost: als lelijke vent kun je wel de dames gelukkig maken. Vrouwen schijnen namelijk veel baat te hebben bij iemand die niet knap is. Waarom? Dat heeft volgens de wetenschappers alles te maken met onzekerheid. Dames met een knappe vent bleken zich veel drukker te maken over hun eigen uiterlijk. Zit m'n haar wel goed? Hoe hangt m'n voorgevel er tegenwoordig bij? Rimpelt mijn voorhoofd teveel als ik zuur kijk? Dat werk.

Vrouwen die een relatie hadden met een prachtvent gingen bovendien vaker op dieet. Waarschijnlijk om ervoor te zorgen dat hun eigen lijf in bikini of badpak niet misstaat naast die snoeiharde sixpack van hun partner. Al die twijfels, onzekerheden en stress hadden vrouwen met een gemiddelde gozer, of een echte lelijkerd, niet. Of in elk geval een stuk minder. Ze twijfelden minder aan zichzelf en waren dan ook gelukkiger.

Kaft van mensenhuid door universiteit van Harvard verwijderd van boek

In 2014 werd ontdekt dat Harvard in het bezit is van een heel bizar en morbide boek. Een boek over 'de menselijke ziel' met een 'toepasselijke' omslag, namelijk een echte mensenhuid.

De ontdekking werd gedaan in 2014. Op dat moment stond het boek Des destinées de l’âme uit 1880 in de bibliotheek van Houghton. Waarschijnlijk is het niet de Franse schrijver zelf geweest die het werk heeft voorzien van de kaft, maar de bevriende arts Ludovic Bouland. De huid die Bouland gebruikte was van een psychiatrische patiënte die hij behandelde toen ze nog in leven was. Er waren geen vrienden of familieleden die het lichaam opeisten toen de vrouw overleed, waarna de arts op het bizarre idee kwam om de huid van het lichaam te gebruiken.

Wat er precies met de verwijderde huid gaat gebeuren is niet bekend. Wel heeft

de universiteit aangegeven een 'respectvolle bestemming' te zoeken. ■

De leukste strips vanaf NU

ook verkrijgbaar als app

DE GOEDKOOPSTE MANIER OM

TIJDSCHRIFTEN TE LEZEN

De Leeskring heeft een Leesmap of Leespakket voor iedereen. Thuis of op het bedrijf. De goedkoopste manier om tijdschriften te lezen. De leeskring heeft diverse mogelijkheden; huren of kopen, een wekelijkse of een maandelijkse bezorging, kleine of grote leespakketten. Kortom, er is voor iedereen een passend assortiment met favoriete tijdschriften.

• De populairste tijdschriften

• Duurzaam

• Goedkoop

• Voor ieder wat wils

Ga snel naar www.de-leeskring.nl en bekijk alle mogelijkheden!