TIP Magazine - December - 2022

Page 1

De meest gevaarlijke sporten ter wereld Raar! Vakantieplannen? 5 Tips om inbrekers om de tuin te leiden Tips tegen eenzaamheid Ook veel jongvolwassenen ervaren een leegte tip entertainment • verzorging • gezonde voeding • wonen • reizen • tuin Een maandblad vol inspiratie! Magazine CLICHÉ TEGEN DE LAMP SEKS VOOR DE WEDSTRIJD Blessures voorspellen met speeksel als ‘superheld’ ? Kersttradities Ideeën voor de hele familie Jaargang 3 - Nummer 11 December 2022 - € 5,95
Iedereen verdient goede zorg In Afrika is een enorm tekort aan goed opgeleid medisch personeel. Daarom traint Amref Flying Doctors zorgverleners in Afrika. Doneer nu op amref.nl/zorgverleners of scan de QR-code. Dokter Ruth uit Kenia:
had als klein meisje nooit verwacht dat ik ooit arts kon worden.
Amref Flying Doctors is dit toch gelukt.”
“Ik
Dankzij

Beste lezer, De kerstvakantie staat voor de deur. Als je zelf ver van huis bent, is het wel zo fijn als de buren een oogje in het zeil kunnen houden. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk om het huis zelf goed te beveiligen. Wij delen 5 tips om inbrekers te laten denken dat je thuis bent. Zo kan je met een gerust hart op vakantie.

In onze samenleving wordt eenzaamheid vooral aan ouderen gelinkt. Maar wist je dat zes op de tien jongvolwassenen een leegte in hun leven ervaart? Zeker rond de feestdagen. Ze missen een echt goede vriend of vriendin, hebben meer behoefte aan gezelligheid en voelen zich soms in de steek gelaten. In deze editie van Tip Magazine lees je hoe je eenzaamheid herkent en wat je eraan kunt doen.

Sporten is gezond, dat weten we allemaal. Bewegen is goed voor het lichaam, het traint de spieren, houdt de conditie op peil en geeft een ontspannen gevoel. Maar wist je dat sporten ook gevaarlijk kan zijn? Tip Magazine ontdekte een aantal onbekende, maar zeer extreme sporten.

Verder leren we je alles over onze kersttradities, hebben we nog tal van andere tips en recensies voor je in petto en lees je de nieuwe column van Lili Genee.

Wij wensen je weer veel leesplezier toe!

Colofon

ISSN Jaargang 3 – 2022

Tip Magazine is een uitgave van Teampress Uitgevers. Kerketuinenweg 95 2544 CZ, Den Haag Telefoon: 070 308 2050 E-mail: redactie@teampress.nl

Uitgever Jan Glaser Redactie Carlo Willemsen carlo@teampress.nl Fotografie Shutterstock Vormgeving en Lithografie Lisa Glaser Druk Veldhuis Media BV

Commercie Koen de Jong 070 – 891 10 00 koen@teampress.nl

Distributie

Teampress Uitgevers, Den Haag Disclaimer

Hoewel de gegevens in Tip Magazine met grote zorgvuldigheid bijeengebracht zijn, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele (zet)fouten of onvolledigheden. De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen; degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot de uitgever (redactie@teampress.nl) wenden.

3 tip
Beeld: Shutterstock.com
846 24 56

Raar!

De meest gevaarlijke sporten ter wereld

Sporten is gezond. Bewegen is goed voor het lichaam, het traint de spieren, houdt de conditie op peil en geeft een ontspannen gevoel. Door regelmatig te sporten, krijgt het lichaam voldoende beweging om gezond te blijven. Toch kan sporten ook gevaarlijk zijn. Sommige sporten geven meer kans op blessures, zoals bij voetbal. Andere zijn ronduit gevaarlijk te noemen. Tip Magazine ontdekte een aantal onbekende, maar zeer extreme sporten.

4 tip
RepoRtage

Lelo Combinatie van worstelen en rugby

Geen tijdslimiet, geen regels, een willekeurig aantal spelers – dat is Lelo. De sport, een combinatie van worstelen en rugby, is enorm groot in het zuidwesten van Georgië en wordt op Paaszondag in het dorpje Shukhuti gespeeld bij wijze van herdenking van de overleden dorpsgenoten. Het eeuwenoude spel is een traditie op zich waarbij het draait om passie, fysieke kracht, geloof en devotie.

Twee beekjes die zo’n 150 meter uit elkaar liggen, markeren de goals. Daartussen staan gewoon huizen, tuinen en ligt een weg. Iedereen die mee wil doen, is welkom. Het doel is simpel: het team dat de 16 kilo zware bal naar hun beekje weet te manoeuvreren, wint het spel. Alles wat in de weg staat –hekken, jonge boompjes en af en toe een bot van de tegenspeler – moet het ontgelden.

De overwinning betekent niet alleen dat je je tegenstander hebt verslagen, het is ook een eerbetoon aan hen die niet langer mee kunnen doen: de bal wordt achteraf als offer op het graf van een van de overleden dorpsgenoten gelegd.

Lelo is overigens het Georgische woord voor ‘try’.

5 tip RepoRtage

Hurling

Een mix van hockey, tennis, voetbal en rugby

Hurling wordt eveneens als de gevaarlijkste sport ter wereld beschouwd. Het is ruwe mix van rugby en hockey, maar met een speciale stick waarmee de spelers bijna alles mogen. Het kijken naar deze Britse volksport is een bijzondere ervaring, laat staan als je op het veld staat.

Hurling is een amateursport die met een bal en een stick in teams wordt gespeeld en je treft het eigenlijk alleen op het eiland van Fourty Shades of Green aan. De origine van de sport is Keltisch en het gaat er fanatiek en ook snel aan toe op het veld. Ieren die bezeten zijn van hurling, vinden voetbal maar een saaie sport. In een voetbalwedstrijd vallen wel eens een paar doelpunten en als het meezit meer dan een paar, maar dat kan lang niet op tegen de scoringsdrang en het resultaat van hurling. Tientallen ballen knallen over en weer in het doel. Een uitslag van 20-20 is heel gewoon. Hurling is een mix van hockey, tennis, voetbal en rugby en het wordt net als hockey met een stick gespeeld, al ziet deze er wat anders uit. Hij houdt het midden tussen een hockeystick en een tafeltennisbat en hij wordt ook als zodanig gebruikt. Het blad is breed en daar kan de bal op stuiteren om hem daarna op te wippen en met een klap weg te slaan. Er is een doel en een doelman, maar er zijn ook hoge doelpalen als bij rugby. Door alle gecombineerde elementen van deze sporten is het een snelle sport. Ze noemen het de snelste ploegensport ter wereld, ofwel The fastest game on the grass.

6 tip RepoRtage
Beeld: Shutterstock.com

Buzkashi

Gooien met geiten

Bij deze Afghaanse sport is het de bedoeling dat je een dode geit over een lijn brengt terwijl je op een paard zit. Dat is het enige dat telt en verder kan je alle regels aan je spreekwoordelijke cowbow-laars lappen. Altijd leuk voor het publiek, want ook zij zijn niet echt veilig.

Buzkashi (Nederlands voor ‘geittrekken’) is een eeuwenoude Centraal-Aziatische volkssport die voortvloeide uit de traditionele jacht op berggeiten. De sport wordt met name door inwoners van Afghanistan gespeeld.

Tijdens de wedstrijden worstelen acrobatische ruiters op snelle paarden om het karkas van een geit te bemachtigen en voor de voeten van de scheidsrechter te werpen. Het is een nogal ruwe man-tegen-man sport. Het terrein is niet duidelijk afgebakend. Ook het aantal deelnemers en de duur van het spel kunnen variëren; tot wel duizend ruiters en meerdere dagen. Het winnen van de wedstrijd levert grote eer en een kostbare prijs op, bijvoorbeeld een duur paard.

In Kirgizië is Buzkashi een nationale sport onder de naam Kok-boru of ook Ulak Tartisch. Deze namen worden eveneens gebruikt voor het ruiterspel in Kazachstan, Tadzjikistan en Oezbekistan. In Mongolië wordt een variant van het spel gespeeld onder de naam 'kokpar'. ■

7 tip RepoRtage

Vakantieplannen?

5 Tips om inbrekers om de tuin te leiden

De kerstvakantie staat voor de deur. Als je zelf ver van huis bent, is het wel zo fijn als de buren een oogje in het zeil kunnen houden. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk om het huis zelf goed te beveiligen. Wij delen 5 tips om inbrekers te laten denken dat je thuis bent. Zo kan je met een gerust hart op vakantie!

1. Laat het huis achter alsof er geleefd wordt

Als een inbreker de impressie heeft dat jij gewoon thuis bent, dan zal hij of zij minder snel toeslaan. Laat het huis daarom niet te opgeruimd achter. Kleine tekens van leven, zoals een mok op het aanrecht, een wasje op het droogrek of een open boek op tafel kunnen een inbreker al doen geloven dat jij die dag nog gewoon thuis was. Let er wel op dat het hygiënisch blijft, want niemand wordt gelukkig van vuile vaat als je na een vakantie thuiskomt.

2. Zet criminelen in het licht

Criminelen bewegen zich graag in het donker. Goede verlichting is daarom essentieel om inbrekers op afstand te houden. Gebruik slimme verlichting om de lampen 's avonds automatisch aan en uit te doen. De verlichting bij de voordeur is hier essentieel, maar weet dat de zwakke punten de zijkanten van het huis zijn. Inbrekers proberen vaak via de zijkanten in te breken, omdat deze meestal donker zijn en moeilijk te zien zijn vanaf de voorkant of de tuin. Kies bijvoorbeeld voor een wandlamp met bewegingsmelder, zodat je ver-

dacht gedrag bij de voordeur of zijkanten van het huis makkelijk opmerkt. Tot slot, misschien minder bekend, moeten huiseigenaren ook een goede verlichting van het huisnummer niet vergeten. Met huisnummerverlichting kunnen hulpdiensten bij een inbraak snel de juiste ingang vinden.

3. Leeg regelmatig de brievenbus Een andere manier om een bewoonde indruk te creëren, is door regelmatig de brievenbus te laten legen. Als er een berg post blijft liggen, is het voor een inbreker gemakkelijk te zien dat jij

8 tip
Beeld: Shutterstock.com
RepoRtage

Criminelen bewegen zich graag in het donker. Goede verlichting is daarom essentieel om inbrekers op afstand te houden. Gebruik slimme verlichting om de lampen 's avonds automatisch aan en uit te doen.

al een tijd niet thuis bent. Geef daarom iemand jouw huissleutel om zo de brieven en pakketten netjes weg te stoppen. Op deze manier blijft het huis netjes en kan dringende post eventueel gelijk worden geopend. En als ze er toch zijn, kunnen ze misschien gelijk de planten water geven.

4. Deel niet op social media dat je op vakantie bent

In een tijd waarin we constant de highlights van ons leven op sociale media delen, mag de vakantie natuurlijk niet ontbreken. Helaas kijken online niet

alleen jouw beste vrienden mee, maar ook inbrekers. Heb jij een openbaar profiel? Bewaar de highlights van je vakantie dan liever tot je weer terug bent. Zo ben je niet alleen minder op je telefoon bezig tijdens de vakantie, maar vergroot je ook nog de vakantie napret. Want hoe leuk (en dus veilig) is het om de vakantie nog een keer mee te maken?

5. Let op de achterdeur

Tot slot is het goed om de voor- en achterdeuren in de gaten te houden. Criminelen blijven slimme trucjes bedenken

om zo in de gaten te houden of jij thuis bent. Zo plakken inbrekers bijvoorbeeld de bel af om die een tijd te laten rinkelen. Als er na een paar minuten niemand naar buiten komt, weten ze dat je niet thuis bent. Een andere truc is het plaatsen van takjes bij de voordeur. Als deze na een aantal dagen niet zijn verplaatst, dient dit als een signaal voor inbrekers dat jij al een langere tijd niet thuis bent. Vraag daarom bij langere vakanties of iemand goed de deuren in de gaten kan blijven houden.

Geniet van de vakantie! ■

9 tip RepoRtage

WINACTIE! KANS

MAKEN OP DEZE PRODUCTEN?

Mail de code naar winactie@tip-magazine.nl en maak kans op een gratis boek, bordspel, game, DVD of Blu-ray. Reacties dienen voor 28 februari 2023 binnen te zijn. Winnaars ontvangen automatisch bericht.

Max soeverein wereldkampioen 2022

Koen Vergeer heeft het cruciale en succesvolle seizoen van Max Verstappen met belangstelling gevolgd en maakt je in zijn boek deelgenoot van betekenisvolle wendingen en details die de tv-kijker ontgaan. Alle races, drama’s, crashes, intriges achter de schermen en overwinningen komen langs. Ook al is de afloop bekend, met dit boek zit je opnieuw op het puntje van je stoel.

Nu te koop

De 100 mooiste e-bike routes van Nederland

Met een e-bike kom je verder, zie je meer en fiets je relaxter. Met deze fraai uitgevoerde fietsgids ontdek je alle provincies van Nederland in maar liefst 100 fietsroutes, speciaal voor elektrische fietsen. Routes met knooppunten van 40 tot 85 kilometer voor uren plezier langs mooie natuur, gezellige dorpen, knusse stadjes en leuke bezienswaardigheden.

Nu te koop

Er was eens een dapper meisje

Vijftig verhalen voor het slapengaan, die je klaarstomen voor morgen. Want wie jij morgen wordt, daar ben je vandaag al aan begonnen. En dat grote dromen klein beginnen, dat weten ook de dappere meisjes in dit boek. Karen Hellemans en Stephanie Dehennin zetten vijftig Vlaamse vrouwen in de kijker die kinderen vandaag inspireren, motiveren en doen dromen van een toekomst waarin alles kan.

Nu te koop

Een nieuwsgierige jongen op zoek naar een thuis. Onderweg ontmoet hij een wijze mol, een bedachtzame vos en een krachtig paard, en dat is het begin van hun vriendschap. De grote, full colour illustraties brengen de karakters tot leven, waardoor je in hun wereld stapt. De illustraties zijn gebaseerd op de BBC animatiefilm van ‘De jongen, de mol, de vos en het paard’. Het verhaal is met liefde vertaald door Arthur Japin vanuit het origineel ‘The Boy, the Mole, the Fox and the Horse – The Animated Story’. Een prachtig verhaal dat ons allemaal thuis brengt.

Nu te koop

Doodmoe en dolgelukkig

Jan Versteegh, presentator, columnist bij Ouders van Nu én vader van twee dochters, beschrijft in Doodmoe en dolgelukkig op hilarische en eerlijke wijze wat je als aanstaande vader allemaal staat te wachten. Vanaf het moment dat de test twee streepjes aangeeft tot de dag dat je huilend voor de eerste keer op het schoolplein staat. En vergeet alles daartussenin niet.

Nu te koop

10 tip
maIL & WIN
BOEK CODE: meisje BOEK CODE: max BOEK CODE: routes BOEK CODE: moe
De jongen, de mol, de vos en het paard het geanimeerde verhaal
BOEK CODE: jongen

Het schot dat niemand raakte

De hoogbejaarde leden van de moordclub verheugen zich op eindelijk weer eens een normale donderdag om bij te kletsen. Maar helaas, hun rust is van korte duur. Een plaatselijke televisieberoemdheid is op zoek naar een sensationele scoop en de amateurspeurders laten zich maar al te graag inzetten om twee onopgeloste moorden te onderzoeken.

Nu te koop

Spin

Aan een boom in Kapellskär wordt een zak gevonden met een bijna volledig vergaan lichaam, in de buurt ligt een melkwit patroon. Met complexe raadsels geeft de dader de politie de mogelijkheid om het moorden te stoppen. Joona Linna en Saga Bauer strijden zij aan zij om de puzzel op te lossen en levens te redden, maar de jacht wordt steeds gevaarlijker. Misschien is het wel onmogelijk om de moordenaar te stoppen, misschien zijn ze al gevangen in zijn web.

Nu te koop

Mijn woorden blijven steken

Dit geïllustreerde boekje helpt om stotteren bespreekbaar te maken. Auteur Kaat Ponnet (kinderpsychiater & gezinspsychotherapeut): “Het is iets wat best veel voorkomt bij kinderen en toch is er weinig materiaal om het thema bespreekbaar te maken.” Dit prentenboek laat kinderen die stotteren voelen dat ze niet alleen staan en dat stotteren geen onoverkomelijke hindernis hoeft te zijn om te kunnen zijn wie je bent. Iedereen heeft talenten.

Nu te koop bij accouitgeverij.nl

Mijn Eerste 18 Jaar

Droom weg bij alle hoogtepunten uit jouw jeugd. Aan welke hits, films en tv-programma’s heb je mooie herinneringen? Hoe was de mode toen, het straatbeeld en de rages? Welke sporthelden zijn je bijgebleven? En wat was het nieuws waar iedereen het over had? Met kleurrijke foto’s, anekdotes en iconische beelden.

Nu te koop

Terugslag

Keegan Barrett is president van Amerika geworden vanwege zijn succes als directeur van de CIA. Maar zes maanden na zijn eerste termijn bedenkt hij een machtsgreep met dodelijke gevolgen. Barrett geeft special agents Liam Grey en Noa Himel het bevel om zijn plan uit te voeren, maar het is onzeker waar hun loyaliteit ligt.

Nu te koop

Personeelstekort begint bij jezelf

Kun je geen nieuwe collega’s vinden of vertrekken ze eerder dan je lief is? Dan is het tijd om het anders aan te pakken. Als je succesvol mensen wilt aantrekken en behouden, dan moet je medewerkers niet zien als een kostenpost maar als een waardevolle investering. Trek je niets aan van de krappe arbeidsmarkt en maak werk van het aantrekken en behouden van je collega’s. In dit boek lees je alles wat je kunt doen om een aantrekkelijke werkgever te worden.

Nu te koop

Groene winst

Lees alles en leer alles over de energietransitie. Dit boek geeft inzicht over hoe de verschillende energiemarkten daadwerkelijk in elkaar zitten. Je leest en leert over de toekomst en het laat zien wat we kunnen verwachten van de verschillende energiebronnen richting 2050. Inclusief een stappenplan waarmee jij succesvol kunt beleggen in de groene energietransitie zodat (toekomstige) groene bedrijven met jouw hulp hun ambities kunnen waarmaken.

boek CODE: woorden

boek CODE: 18

Nu te koop

Wokeland

In amper tien jaar tijd wisten kleine groepjes actievoerders de Nederlandse media, vaderlandse geschiedenis, subsidiebeleid, taal en het nationale zelfbeeld naar hun hand te zetten. Coen de Jong beschrijft hoe aan ras en ‘gender’ ontleende Amerikaanse denkbeelden in hoog tempo vat kregen op Nederland. Het begon met acties tegen Zwarte Piet en verschoof al snel naar de slavernijgeschiedenis en ‘institutioneel racisme’.

boek CODE: woke

Nu te koop

11 tip maIL & WIN
BOEK CODE: schot boek CODE: spin BOEK CODE: slag boek CODE: jezelf boek CODE: groen

Star Trek Picard - Seizoen 2

De legendarische Jean-Luc Picard en zijn bemanning beginnen aan een gewaagde en spannende reis naar het onbekende: Los Angeles, 2024. Gevangen in een alternatieve realiteit door Q, moet Picard oude en nieuwe vrienden in dienst nemen om de gevaren op aarde van de 21e eeuw te overwinnen. Het wordt een spannende race tegen de klok om het universum te redden en Picard komt tegenover één van zijn grootste angsten te staan. Met in de hoofdrollen Alison Pill, Brent Spiner, Michelle Hurd, Santiago Cabrera en Jeri Ryan, bevat deze 3-disc verzameling elke spannende aflevering van seizoen 2.

Nu te koop

Rogue Agent

De oplichter Robert Freegard doet zich voor als lid van de Britse geheime dienst MI5. Hij weet zijn slachtoffers ervan te overtuigen onder te duiken. Bij zijn volgende slachtoffer Alice Archer verkoopt hij zogenaamd auto's. De twee kunnen het goed met elkaar vinden en spreken af. Alice heeft echter haar bedenkingen bij zijn persona en duikt in zijn verleden.

Nu te koop

Summit Fever

Een groep vrienden is van plan om 's werelds meest uitdagende bergen te beklimmen. Hun gedurfde droom verandert al snel in een angstaanjagende nachtmerrie wanneer een dodelijke storm de klimmers in de buurt van de top insluit en alle hoop op redding afneemt. Met de kansen tegen hen gestapeld, worden de vrienden gedwongen om elkaar te vertrouwen, zodat ze zichzelf kunnen redden met alle middelen die nodig zijn.

Nu te koop

nieuw in de bioscoop

Call Jane

Tijdens de rellen in Chicago in 1968 raakt Joy zwanger. Wanneer haar leven in deze toestand in gevaar komt, wil ze de zwangerschap beeindigen. Een abortus is in deze tijden echter niet vanzelfsprekend en in haar zoektocht naar hulp stuit ze op de Janes, een vrouwenorganisatie die haar leven zal veranderen.

Vanaf 8 december in de bioscoop

2 BioscoopkaartEN CODE: jane

LeoLeo: Het Alpacafeest!

Boer Hector heeft een verrassing! Hij heeft voor Lea een nieuw Alpaca vriendje meegenomen, genaamd Leo. Leo is al snel vertrouwd met zijn medebewoners. Luis is bijna jarig. Lea wil Luis verrassen met een groot feest en daar zal Leo haar goed bij helpen. Helaas verloopt niet alles zoals gepland.

Vanaf 7 december in de bioscoop

2 BioscoopkaartEN CODE: leo

Wil de Krokodil

Nadat het gezin Primm naar New York verhuist, heeft hun jongste zoon Josh moeite om te wennen aan zijn nieuwe school en om vrienden te maken. Dat verandert allemaal als hij op de zolder van het huis waar ze nu wonen Wil ontdekt.

Vanaf 7 december in de bioscoop

2 BioscoopkaartEN CODE: wil

Avatar: The Way of Water

Meer dan tien jaar na de gebeurtenissen van de eerste film. We zien het verhaal van de familie Sully (Jake, Neytiri en hun kinderen). De problemen die hen achtervolgen, de moeite die ze doen om elkaar te beschermen, de gevechten die ze voeren om in leven te blijven en de tragedies die ze doorstaan.

Vanaf 14 december in de bioscoop

2 BioscoopkaartEN CODE: avatar

12 tip maIL & WIN
CODE: star DVD OF star BLURAY CODE: agent DVD OF agent BLURAY blu-ray CODE: fever

Sundown

Neil Bennett, een vermogende Brit, viert met familieleden een zorgeloze vakantie in een luxe resort in het Mexicaanse Acapulco. Een telefoontje verstoort de zonnige idylle. Er is een sterfgeval in de familie en ze moeten onmiddellijk terugkeren, maar Neil verzint redenen om dit uit te stellen...

Sundown is een intrigerende film. Neil is een man die onpeilbaar is en mede door zijn vreemde gedrag kent het verhaal vreemde – zelfs enige surrealistische – wendingen die eveneens intrigeren. Uiteindelijk wordt duidelijk wat er aan de hand is, maar tegelijk stelt de film de vraag wat werkelijk belangrijk is in het leven

dvd CODE: sun

China Salesman

Yan Jian is een jonge, Chinese systeembeheerder. Hij begeeft zich naar Noord-Afrika, omdat het bedrijf waarvoor hij werkt meedoet aan een belangrijke wedstrijd. Michael, een Franse spion, reist tevens af naar Noord-Afrika om mee te doen aan de wedstrijd. Michael wint de wedstrijd en krijgt later de controle over de opgravingen van bodemschatten in Afrika. Hij schakelt de hulp in van de huurlingen Kabbah en Lauder, zodat ze hem kunnen helpen. Yan Jian krijgt echter lucht van de samenwerking en besluit het drietal te stoppen.

China Salesman is een vermakelijke actiefilm, met een rol voor bokslegende Mike Tyson en een cameo voor Steven Seagal.

Vanaf 14 december te koop

Il Buco

Na de grotten in Noord-Italië te hebben verkend, trekken jonge speleologen in het jaar 1961 zuidwaarts. Ze willen terrein verkennen waar nog niemand hen is voorgegaan en zijn op zoek naar de diepste plek. In het Pollino gebergte wagen ze hun kans af te dalen en ontdekken zo de afgrond van Bifurto, de tweede diepste grot ter wereld.

Vanaf 14 december te koop

The Devil to Pay

Lemon Cassidy is een jonge boerin die afgezonderd in het bergebied leeft met haar zoon. Na de verdwijning van haar man wordt ze door de Runions lastiggevallen. De naburige familie, met aan het hoofd Tommy Runion, wil dat Lemon de schuld van haar man inlost. Ze weigert en wordt vervolgens gedwongen op zoek te gaan naar haar man, die mogelijk iets waardevols heeft gestolen.

Vanaf 21 december te koop

Vanaf 14 december te koop

El Buen Patrón

In de fabriek Blancos Básculas maken ze weegschalen in alle soorten en maten. Daar bereidt de schijnbaar welwillende baas Blanco zijn personeel voor op een komende inspectie door een groep die lokale bedrijven bezoekt om er een uit te kiezen voor een prestigieuze prijs. De spanningen beginnen op te lopen als de onlangs ontslagen Jose met zijn twee kinderen opduikt en begint te eisen dat hij weer in dienst wordt genomen.

Vanaf 7 december te koop

All My Puny Sorrows

Elf en Yoli zijn zussen die opgroeiden bij Mennonieten. Op volwassen leeftijd hebben ze hun strikt religieuze leven achter zich gelaten. De een is nu een befaamde concertpianiste die geobsedeerd is door haar levenseinde, de ander is een boekenschrijfster die worstelt met de liefde en het leven. Door haar moeilijkheden komt ze evenwel veel over zichzelf te weten.

Vanaf 21 december te koop

dvd CODE: puny

13 tip maIL & WIN
dvd CODE: buco
dvd
CODE: pay
dvd CODE: el CODE: china DVD OF china BLURAY

House of the Dragon - Seizoen 1

House of the Dragon is een Game of Thrones prequel serie. Het gaat ongeveer 200 jaar terug in de tijd en gaat over het begin van het einde van de eens almachtige dynastie die de zeven koninkrijken van Westeros domineerde. Verwacht machtsstrijd, bloedvergieten, verraad en epische drakengevechten.

De show is gebaseerd op George R.R. Martin's Vuur en Bloed. Een echte bestseller van de auteur van Game of Thrones (16 weken in de New York Time Best Sellers lijst). Het verhaal gaat over de familie Targaryens die regeert over de Zeven Koninkrijken die verscheurd dreigen te worden door een burgeroorlog. Er gaat namelijk een schokgolf van ontzetting door de koninkrijken als koning Viserys zijn dochter Rhaenyra uitroept tot zijn erfgenaam. Na de geboorte van een zoon worden er plannen gesmeed om ervoor te zorgen dat ze nooit de IJzeren Troon zal bestijgen.

Vanaf

20 december te koop

Legacies - Seizoen 1 t/m 4

De iconische helden en schurken uit The Vampire Diaries en The Originals hebben geschiedenis geschreven, maar hoe zal het verder gaan met hun geliefden en hun families? In het spannende drama Legacies zien we het verhaal over de volgende generatie bovennatuurlijke wezens op de Salvatore School for the Young and Gifted. Worden de jonge heksen, vampieren en weerwolven eindelijk de helden die ze eigenlijk willen zijn?

Vanaf 20 december te koop

Raised by Wolves - Seizoen 2

Twee androids hebben de missie gekregen om ergens op een planeet diep in het sterrenstelsel menselijke kinderen op te voeden. Wanneer de menselijke kolonie dreigt te worden vernietigd door religieuze meningsverschillen, komen de androids erachter dat werken in opdracht van mensen een onderschatte en uiterst ingewikkeld taak is.

Vanaf 14 december te koop

The Staircase - Seizoen 1

Kathleen werd in 2001 door Michael dood gemeld nadat ze van de trap zou zijn gevallen. Dit zou zijn gebeurd nadat ze alcohol en valium had genuttigd. Al snel werd Michael aangewezen als schuldige, wat leidde tot een rechtszaak die krantenkoppen haalde en geheimen onthulde over de relatie van de twee. In 2003 werd Michael uiteindelijk veroordeeld. Acht jaar na zijn initiële veroordeling gaf hij toe dat het bewijs menigeen van zijn schuld zou overtuigen, maar hield vol onschuldig te zijn. Zijn straf werd hierop verminderd: hij werd niet langer meer van moord verdacht, maar van doodslag, en kwam hierdoor direct op vrije voeten.

Het waargebeurde verhaal van de bloederige dood van Kathleen Peterson. Was het een noodlottig ongeluk of heeft haar man bloed aan zijn handen? Een zeer goede serie, met een ijzersterke Colin Firth.

dvd CODE: case

Vanaf 14 december te koop

14 tip maIL & WIN
dvd CODE: legacies
dvd CODE: wolves
CODE: house DVD OF house BLURAY

Ticket to Paradise

Twee gescheiden ouders waren ooit impulsief getrouwd, maar besloten er toen een punt achter te zetten. Plots krijgen ze te horen dat hun dochter Lily op een postdoctorale reis naar Bali gaat en besluit met een local te trouwen. Hierop besluiten de twee naar Indonesië te vliegen om haar ervan te weerhouden dezelfde fout te maken die ze ooit hebben gemaakt.

De twee bekvechtende exen worden gespeeld door Julia Robert en George Clooney, die al vaker samen in films te bewonderen waren en samen veel chemie hebben.

Vanaf 7 december te koop

CODE: ticket DVD OF ticket BLURAY

Moonage Daydream

Documentaire over de Britse muzikale superster David Bowie, die met volledige medewerking van Bowies familie is gemaakt. Regisseur Morgen verkreeg van hen speciale toegang tot de persoonlijke archieven van Bowie, die eigen filmbeelden in 16 mm en 35 mm en vele ‘master recordings’ van albums van Bowie bevatten. Daarnaast worden de andere creatieve aspecten van de Brit uitgelicht, zoals dans, schilderen, beeldhouwen en video- en audiocollage’s.

Moonage Daydream is een caleidoscopische trip door het werk en leven van David Bowie. Een bijzondere ervaring.

Vanaf 7 december te koop

To Kill A Mockingbird 60th Anniversary edition

Stewardess Cassandra Bowden wordt wakker in haar hotelkamer in Bangkok, met een kater van de avond ervoor en met een lijk naast haar. Bang om de politie te bellen, vervolgt ze haar ochtend alsof er niets is gebeurd en voegt zich bij de andere stewardessen en piloten die naar het vliegveld reizen. In New York wordt ze opgewacht door FBI-agenten die haar ondervragen over haar recente tussenstop in Bangkok.

Vanaf 14 december te koop

Bekijk één van de markantste mijlpalen uit de filmgeschiedenis zoals je hem nooit eerder zag. Gregory Pecks vertolking van de moedige Zuiderse advocaat Atticus Finch – de Grootste Filmheld Aller Tijden volgens het American Film Institute – leverde de cinemalegende een terechte Oscar op. Deze geliefde filmklassieker werd digitaal geremasterd en compleet gerestaureerd voor een perfecte beeld- en geluidskwaliteit en aangevuld met uren aan onvergetelijke extra’s.

Vanaf 7 december te koop

CODE: flight

CODE: dream DVD OF dream BLURAY

CODE: kill DVD OF kill BLURAY

Ex Machina (Steelbook)

Caleb wint een wedstrijd waarbij hij een week mag doorbrengen in het buitenverblijf van Nathan, de teruggetrokken CEO van het bedrijf. Wanneer Caleb echter aankomt op de afgelegen locatie, ontdekt hij dat hij moet deelnemen aan een vreemd en fascinerend experiment waarin hij te maken krijgt met de eerste echte kunstmatige intelligentie, ondergebracht in het lichaam van een mooi robotmeisje.

Vanaf 7 december te koop

dvd CODE: machina

15 tip maIL & WIN
dvd
The Flight Attendant Seizoen 1 en 2

Poe en vier andere cadetten zijn bezig met een trainingsmissie in het noorden van New York. Ze doen een gruwelijke ontdekking die hen naar een vergeten gemeenschap brengt. Poe denkt dat het stadje duistere geheimen verborgen houdt en dit trekt zijn aandacht. Poe verdiept zich verder in Raven's Hollow en komt oog in oog te staan met een waarheid die hem voor altijd zal achtervolgen.

Raven's Hollow lijkt niet te beschikken over een al te groot budget, maar doet geweldig werk met de tools die het heeft. De historische kostuums, locaties en decorontwerp creëren voldoende sfeer om je in die tijd te wanen. De cinematografie tovert soms erg mooie beelden op het scherm en de sterke gore-effecten maken de film compleet.

Te koop vanaf 29 december

Subway Surfers

Ervaar de legendarische app nu als bordspel bij jou aan de keukentafel. Daag elkaar uit met de favoriete personages uit de Subway Surfers-franchise, Jake, Tricky, Fresh en Yutani, op de drie iconische spoorbanen. Vergroot je surfvaardigheden met items, verzamel munten en ontwijk tegemoetkomende obstakels in dit behendige en avontuurlijke spel.

Nu te koop

Koning Schaak

spel CODE: surf

Koning Schaak neemt je mee op avontuur en laat zelfs de allerkleinsten op een eenvoudige manier kennismaken met de wondere wereld van schaken. Niet voor niets verkozen tot Speelgoed van het Jaar 2022. Het verhaal bevat een speelbord met 2 speelzijden: één sprookjesachtige schaakzijde met de sprookjesfiguren en een gewone schaakzijde voor een normaal schaakspel.

Nu te koop

spel CODE: schaak

De Mol: De Code-Opdracht

Jij en je team zijn op een missie gestuurd om 3 belangrijke codes te kraken. Alle teamgenoten zijn in het bezit van verschillende codes en sleutels. Door samen te werken is het mogelijk om het mysterie rondom de codes op te lossen, maar wat als er één persoon is die bewust de boel loopt te saboteren? Wie kun je vertrouwen tijdens je missie en wie is de Mol?

spel CODE: mol

Nu te koop

Les Papattes

Kruip in de huid van een dorstig dier dat zin heeft in een spelletje en kom zo dicht mogelijk bij de rivier zonder te worden opgegeten door de krokodillen die zich daar verstoppen. Les Papattes is door de Nederlandse vakjury verkozen tot Speelgoed van het Jaar 2022 in de categorie Buiten en Sport. Hoewel de concurrentie op de loer lag, wisten de dieren hun pootafdruk zo dicht mogelijk bij de rivier achter te laten en de winst binnen te halen.

Nu te koop (onder andere bij Bol.com)

spel CODE: papattes

16 tip maIL & WIN
Young Edgar Allan Poe: Raven's Hollow dvd CODE: poe

After Ever Happy

Een onthulling uit het verleden brengt de onvoorspelbare Hardin van slag en ook Tessa krijgt flink wat te verwerken. Ze is niet langer het lieve, eenvoudige meisje dat ze was toen ze Hardin leerde kennen. Hoe meer er naar boven komt uit Hardins tragische verleden, hoe harder hij iedereen van zich afstoot.

Seks, ruzie, goedmaak-seks en weer ruzie. Zo kun je de After-films wel een beetje samenvatten, die al sinds deel 1 ontzettend populair zijn. En ook deel vier zit weer vol steamy scènes. De films zijn gebaseerd op de gelijknamige boeken.

Te koop vanaf 21 december

CODE: happy DVD OF happy BLURAY

Happy Socks - Candy Cane & Cocoa gift set

Wil je de feestdagen nog kleurrijker maken? Met deze Candy Cane & Cocoa gift set ben je helemaal voorbereid op de feestperiode. Geniet maar lekker van de gezelligheid, dan zorgt Happy Socks voor het snoepgoed, de chocolademelk en de warme kerstsokken. Plus: Deze gift set staat ook heel leuk onder de kerstboom. Een echte aanrader.

Ries Herbal Tea

Ries Herbal Tea werkt vitaliserend, ontgiftend en gaat huidveroudering tegen. De thee biedt dagelijkse ondersteuning binnen een gezonde levensstijl en heeft de bijzondere eigenschappen van groene en zwarte thee gecombineerd. Naast de oolong basisthee biedt Ries diverse kruidenextracten aan, zodat je de thee kunt afstemmen op je eigen behoeften. Het Warm & Relax kruidenextract met kaneel draagt bij aan een betere doorbloeding.

Te koop via www.riesherbaltea.nl

Wil jij heerlijke maaltijden en gezondere snacks maken? Neem afscheid van de traditionele frituurpan en kies voor een bewuster alternatief met de JAP Ascension. Maak voortaan de lekkerste gerechten klaar zonder het gebruiken van vet. Multifunctioneel Bakken, braden, grillen, roosteren en frituren. De airfryer is van alle markten thuis. Dankzij de nieuwste technologie creëer je uitzonderlijke resultaten van elk gerecht. De hetelucht friteuse wordt geleverd met een rooster, zodat deze ook als oven kan worden gebruikt. Het apparaat werkt via hetelucht, waardoor je kan frituren met weinig tot geen toegevoegde olie. Gezondere gerechten, zonder verlies van knapperigheid.

Nu te koop bij justanotherstore.nl

CODE: air

Koop een lot voor de Hartstichting loterij

Maak kans op een 7-daagse cruise vakantie in de Caribbean voor 2 personen. Kijk op hartstichtingloterij.nl/lotkopen

17 tip
maIL & WIN
Airfryer Jap CODE: socks CODE: ries

Waterpik WP-462 Cordless Plus

De Draadloze Waterpik Waterflosser is een ideale oplossing wanneer je het gemak wilt ervaren van waterflossen zonder snoer. De Waterflosser kan opnieuw worden opgeladen, is draagbaar en is ideaal voor gebruik in kleinere badkamers en onderweg. De Waterflosser, die nu met een zwarte zijdeglans is afgewerkt, geeft een eigentijdse touch aan de badkamer.

Met de geavanceerde dubbele drukregelaar van de draadloze Waterflosser kun je de intensiteit van de waterdruk aanpassen. De ergonomisch vormgegeven, snoerloze Waterflosser heeft een eenvoudig te vullen reservoir.

Van de Waterpik Waterflosser WP 462 is klinisch bewezen dat deze effectiever tandplak, gingivitis en bloedend tandvlees bestrijdt dan traditioneel flosdraad. De Waterflosser is ideaal voor iedereen met een beugel of implantaat en voor mensen met een kroon, brug of facing.

CODE: water

Revall IPL Ontharingsapparaat

Wil jij op een veilige, effectieve en pijnloze manier een einde maken aan ongewenste haargroei? Het Revall IPL Ontharingsapparaat geeft jou de zekerheid van langdurige ontharing voor het hele lichaam, zonder beschadiging van de huid. Bovendien is het ontworpen met het oog op hoge gebruiksvriendelijkheid. Het Laser Ontharingsapparaat is zowel compact, lichtgewicht en geschikt voor huidbehandelingen.

Intense Pulsed Light (IPL) is een technologie die licht naar de kern van de haarwortel stuurt, waardoor het haarzakje in een rustfase terechtkomt. In deze rustfase laat het haar in het haarzakje los en dat brengt jou het gewenste effect. Na meerdere behandelingen groeit het haar geleidelijk minder snel terug en wordt het resultaat alsmaar beter.

CODE: haar

Nu te koop via shop.waterpik.nl

Nu verkrijgbaar bij bol.com

maIL & WIN
19 tip RepoRtage wij verkopen: Kleurboeken voor volwassenen Kleurpotloden (O A. BRUYNZEEL, CARAN D ’ACHE, FABER CASTELL, prisma) Fineliners en stiften pan pastel En nog veel meer Gebruik code YCC21 om € 2,50 korting op je bestelling te krijgen! (bij minimale bestelling van € 15,-) Wij wensen je veel plezier in onze webshop! Your-Colour-Creations like ons op facebook en ontvang leuke aanbiedingen en winacties your colour CREATIONS www.yourcolourcreations.nl Voor al je kleuren tekenbenodigdheden

Slaperigheid op het werk tegengaan

Je kent het wel: dat lamlendige gevoel in de namiddag wanneer je je ogen op kantoor maar niet open kunt houden. De beste manier om met dit soort slaperigheid om te gaan is ervoor zorgen dat je 's nachts voldoende slaap krijgt van goede kwaliteit, waardoor de slaperigheid zich helemaal niet hoeft voor te doen. Als je nog steeds merkt dat je slaperig bent, dan kunnen een paar veranderingen in je levensstijl je meer energie geven, en zijn een paar trucjes voldoende om je alerter te maken wanneer de slaperigheid begint toe te slaan.

20 tip RepoRtage
Beeld: Shutterstock.com

1. Doe het rustig aan met cafeïne. Cafeïne is geweldig om je 's ochtends wakker te maken. Het kan je 's nachts echter ook wakker houden. Drink 4 tot 6 uur voor het slapengaan geen cafeine meer, om de kans te verminderen dat je 's nachts wakker ligt.

2. Rook niet. Nicotine houdt je wakker, dus stoppen met roken is een must als je beter wilt slapen. Daarnaast kan je verlangen naar nicotine je ook wakker houden of je een rusteloze nacht geven.

3. Controleer de pillen die je slikt. Bepaalde medicijnen kunnen je wakker houden, zoals antidepressiva en astmamedicijnen. Vraag je huisarts of de middelen die je gebruikt je mogelijk wakker houden, en of de medicatie ook op bepaalde tijdstippen kan worden genomen, zodat je meer nachtrust krijgt.

4. Zorg dat je aan lichaamsbeweging gaat doen. Studies hebben aangetoond dat mensen die aan sport doen vaak beter slapen. Het trainen zelf maakt je juist wakker door het vrijkomen van cortisol in je lichaam, dus kun je het best vroeg op de dag trainen om beter te slapen.

5. Nuttig geen grote maaltijd kort voor het slapengaan. Om beter te slapen,

kun je het best niet een enorme hoeveelheid eten naar binnen werken vlak voor je gaat slapen, omdat problemen zoals indigestie je wakker kunnen houden. Eet grotere maaltijden op zijn minst een paar uur voordat je gaat slapen.

6. Houd je aan een vast dag-/nachtritme. Je lichaam houdt van routine. Als je elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed gaat en ongeveer op hetzelfde moment elke dag opstaat, dan weet je lichaam wanneer het slaperig kan worden en wanneer het tijd is om wakker te worden. Houd je vast aan je planning, zelfs in het weekend, en je zult meer rustgevende nachten hebben. Een manier om jezelf aan een schema te houden is het instellen van een alarm om je te helpen herinneren dat ja naar bed moet gaan. Op die manier blijf je niet ongemerkt laat op. Als het niet lukt om voldoende slaap te krijgen, ga dan elke avond net even wat eerder naar bed, tot je de aanbevolen 7 tot 8 uren slaap hebt bereikt.

7. Doe het licht uit. Wanneer je gaat slapen mag er geen licht meer je slaapkamer binnenkomen, met inbegrip van zonlicht of straatverlichting. Gebruik

verduisteringsgordijnen voor het blokkeren van buitenlicht en dek je wekker af om het licht ervan af te schermen.

8. Zorg dat het stil is. Zet de radio en televisie uit, en verwijder items die geluiden maken, zoals je laptop (als die geluid veroorzaakt). Als je het geluid niet uit kunt zetten, doe dan oordoppen in om het geluid te dempen.

9. Zet je huisdieren uit je slaapkamer. Hoewel poes zich graag aan het voeteneind van je bed zou willen opkrullen, kunnen de nachtelijke bewegingen van je huisdier je wakker maken of houden. Als je merkt dat je vaak wakker wordt vanwege je huisdieren, laat ze dan niet meer toe in je slaapkamer.

10. Creëer rust voor het slapengaan. Dat wil zeggen dat je schermen ongeveer een uur voordat je gaat slapen uitzet. De lichten van elektronische apparaten houden je hersenen alert, in plaats van ze tot rust te laten komen voor de nacht.

11. Neem nota van je zorgen. Als je wakker ligt na te denken over wie je nog moet bellen, of wat je morgen allemaal moet doen, maak dan eerst even een paar aantekeningen voor je gaat slapen, en stel een actieplan op. Op die manier kan je geest zich ontspannen en gaan slapen. ■

21 tip RepoRtage

Mondgezondheid: Blessures voorspellen met speeksel als ‘superheld’ ?

Tijdens een van de lezingen die georganiseerd worden door SportsInjuryLab (SIL), stond parodontoloog dr. Sergio Bizzarro (ACTA ) stil bij hoe mondgezondheid de prestatie van een topsporter kan beïnvloeden. Een mooi onderwerp waar ik al jaren mee begaan ben. Het wordt vaak onderschat dat mondgezondheid een indicator van sportprestaties kan zijn. Als je tandvlees bijvoorbeeld ontstoken is, komen er ontstekingseiwitten in je bloedbaan die onder meer kunnen zorgen voor vermoeidheid en niet-contactblessures. Wat is de rol van speeksel hierbij? Speeksel wordt door Bizzarro gekoppeld aan de mate van blessuregevoeligheid en de relatie met ontstoken tandvlees (parodontitis) met hart- en vaatziekten en diabetes.

Bij KAA Gent en RSC Anderlecht is speeksel afgenomen voor en na een intensieve training en is gekeken naar de status van het tandvlees en de gezondheid van de gebitselementen. Wat bleek? Dreigende overbelasting of

‘overtraindheid’ kan vroegtijdig ontdekt worden door de veranderingen in de samenstelling van het speeksel. Bij spelers werd ook gekeken naar hun tandheelkundig verleden, stress, emotie, voedingsgewoonten en ook

naar sociaal-emotionele aspecten waaronder de relatie met medespelers en begeleidende staf. Bij sommige wedstrijden zie je heftige emoties van spelers op het veld, dat is logisch want vooral ook de psychische kant kan meer inwerken op gezondheid dan gedacht. Blessureangst, psychofysieke stress, eigen onderhoud van de mondgezondheid of dat je je niet thuis voelt bij de club, spelen allemaal op elkaar in. Spelers die meededen aan het onderzoek beleefden daardoor de negatieve invloed van een slecht gebit op de kwaliteit van hun leven en sportprestaties. Hoge verwachtingen, mediastress, leefstijlfactoren, dieet en een slechte mondhygiëne worden steeds meer met elkaar in verband gebracht en onderzocht. Zie ook de studies van mijn oude buurman Henny Solleveld (sportsinjurylab.com/nl/publications), die wij thuis de tandenman noemen. Ik kwam Henny tegen bij een buurtbarbecue en sindsdien verenigen we onze passie rondom mondgezondheid en de integrale visie op voeding, beweging en ontspanning. Uit zijn stu-

22 tip coLumN
Beeld: Ivo Geskus

dies blijkt onder meer dat als je meer dan 2 mondgezondheidsproblemen hebt, je meer kans loopt op niet-contact en herblessures. Ook heel mooi om te zien is dat speekselpsychofysiologie een snelgroeiend vakgebied is en de impact van voeding op het gebit steeds serieuzer wordt genomen.

Boekhandel

Ik werd er 10 jaar geleden echt bewust van door een boek over holistische mondzorg , dat ik al struinend vond bij een boekhandel in Canada over hoe bewerkt eten ook ‘bewerkte’ tanden oplevert. De link met sportblessures was toen vrij abstract en nieuw. Het medisch denken is nog steeds bijna ‘mechanistisch’ opgesplitst: artsen zorgen voor je lijf en tandartsen voor je mond. Zo ga je haast denken dat de mond een afzonderlijke afdeling is. Een slecht gebit wordt door topspelers zoals Ronaldo zelf ook beleefd als een negatieve invloed op de kwaliteit van je leven en prestaties. Zijn tanden zagen er een aantal jaren geleden heel

anders uit dan nu. Mondgezondheid bij topsporters laat vaak te wensen over, terwijl het juist een indicator van sportprestaties kan zijn. En bij een topsporter moeten de prestaties altijd top zijn, je wilt het beste uit je voeding en het beste uit jezelf halen, dat is waar het om draait. Het is ook geen sciencefiction meer dat parodontitis en tanderosie door sportdranken en slechte mondgezondheid de prestatie van sporters kunnen beïnvloeden.

Uit onderzoek blijkt nu dat speeksel kan voorspellen of je moe bent. Alles wat in het bloed is aan te tonen, kan ook via speeksel. En speeksel is makkelijk te verzamelen. Je kunt op grote schaal speekseldiagnostiek toepassen en toch wordt het niet veel gebruikt.

Cortisolspiegel

Je bent vatbaarder voor infecties en spijsverteringsproblemen als je te lang een te hoge cortisolspiegel in je lichaam hebt. Cortisol is onder meer ook een marker voor (dreigende)

overtraining. Wanneer we onder stress staan, produceren we ook adrenaline en onder invloed van adrenaline maken we het eiwit amylase aan. Vooral uitrusten is dan gezond. Voldoende drinken, stimuleren van speekselaanmaak, goede voeding en een goede mondhygiëne is dan op zijn plaats. Het ‘had ik dit maar eerder geweten’ gevoel komt om de hoek kijken en tegelijkertijd ook de geruststellende gedachte dat je zelf veel meer kunt dan je denkt.

In een artikel van Harvard Health Publishing ‘Playing with the fire of inflammation’ staat hoe ‘verborgen’ ontstekingen een rol kunnen spelen in het genezingsproces. Als deze verwaarloosd worden omdat ze veelal niet gezien of gevoeld worden, kunnen er prestatieproblemen, verschillende ziekten en aandoeningen ontstaan. Je mondhygiëne verbeteren is een eerste mooie stap om meer weerbaar te worden.

Lili Genee Pirayesh

Hoe vroeger je begint met aandacht voor mondgezondheid en voeding, hoe beter. Bij Vullen of Voeden besteden we in alle publicaties hier aandacht aan. Een mooi onderwerp bij de jeugdscouting. De weg is lang en het thema heeft echt aandacht nodig van de clubs. Wil je hieraan bijdragen of samen bijdragen aan onderzoeken en praktische toepassingen? Stuur dan een bericht naar info@vullenofvoeden.nl of ontmoet ons op 20 februari 2023 bij onze SIL-avondlezing in Zeist (KNVB Campus). Zie daarvoor de link: academy.sportsinjurylab.com/evenement/vullen-of-voeden-de-bewuste-kantine

23 tip

Bijzondere ontsnappingen uit de gevangenis Zo deden ze dat

Ontsnappingen uit de gevangenis komen niet vaak voor, maar in sommige gevallen gebruiken gevangenen zeer speciale vaardigheden en sluwheid om toch te kunnen ontsnappen. Wij hebben de meest bizarre ontsnappingen uit gevangenissen wereldwijd verzameld. Deze gedetineerden dachten echt out of the box.

Ontsnappen dankzij hamburgervlees5 juni 2015

David Sweat en Richard Matt, twee gevangenen uit de Clinton Correctional Facility, deden maanden over het plannen van hun ontsnapping. Beide gevangenen werkten in ‘bevoorrechte’ secties van de gevangenis, inclusief de keuken, waardoor ze toegang hadden tot divers gereedschap. Toen ze rond het gevangenisveld liepen, kwam het duo tot de ontdekking dat een hobbel in het veld eigenlijk een pijp was waar ze doorheen konden kruipen om te ontsnappen. Richard Matt bouwde ook een relatie op met de kleermaker van de gevangenis, Joyce Mitchell, en overtuigde haar om ijzerzaagbladen verstopt in hamburgervlees naar binnen te smokkelen.

Dit alles zorgde ervoor dat zij over het nodige gereedschap beschikten

om door stalen wanden te snijden. Ze lieten poppen met truien van de gevangenis in hun bed achter om bewakers te doen geloven dat zij in hun bed lagen en op die manier tijd voor zich te winnen. Ze lieten ook een briefje achter voor de bewakers met de tekst: "Have a nice day."

Oorspronkelijk zou Joyce buiten de gevangenismuren op hen wachten met een vluchtauto. Joyce kwam echter niet opdagen en het ontsnapte duo moest hun weg te voet vervolgen. Na enkele dagen op de vlucht te zijn, werden de twee uiteindelijk gevonden en een confrontatie resulteerde erin dat Sweat gewond raakte en Matt werd doodgeschoten.

Joyce Mitchell pleitte schuldig aan haar betrokkenheid bij de ontsnapping en werd veroordeeld tot maximaal zeven

jaar gevangenisstraf, welke zij uitzat in het Bedford Hills Correctional Facility voor vrouwen.

Nectarines als granaten - mei 1986 In 1986 gebruikte Michel Vaujour nectarines in een bijzonder ontsnappingsplan. De vrouw van Michel, Nadine, zat niet in de gevangenis en nam voorafgaand aan de ontsnapping helikopterlessen. Michel gebruikte nectarines die als granaten waren beschilderd om toegang tot het dak van de gevangenis te krijgen. Van daaruit pikte zijn vrouw hem op in een helikopter en landden ze vervolgens op een voetbalveld. Zijn vrouw werd vervolgens gearresteerd. Michel werd later neergeschoten na een mislukte overval, wat hij overleefde.

Tunnel ontsnapping - januari 2001

Joaquín Guzmán Loera, ook wel be-

24 tip RepoRtage

kend als 'El Chapo', is een Mexicaanse drugsbaron en voormalig leider van het Sinaloa-kartel. Hij is er twee keer in geslaagd om te ontsnappen uit de gevangenis. Zijn eerste ontsnapping was in januari 2001. Nadat hij door de Mexicaanse politie was gearresteerd op verdenking van drugs, kocht El Chapo een aantal bewakers in zijn gevangenis om, om hem bij zijn ontsnapping te helpen. Hij ontsnapte uiteindelijk uit de gevangenis door in een kar met was te klimmen en kon de volgende 13 jaar voorkomen dat hij opnieuw gevangen werd genomen.

In 2014 werd hij weer gearresteerd en ongeveer 17 maanden later ontsnapte El Chapo opnieuw. Deze keer kreeg El Chapo veel media-aandacht en ontsnapte door een kilometerslange tunnel die onder de douches van de zwaarbeveiligde gevangenis was gebouwd. De tunnel had verlichting, ventilatie en een aangepaste motorfiets die waarschijnlijk werd gebruikt om te helpen bij de bouw van de tunnel. In januari 2016 werd El Chapo opnieuw opgepakt.

Een magische sleutel - 10 januari 1995

In een ander ongelooflijk ontsnappingsverhaal, ontsnapten drie gevangenen door de omtrek van een sleutel te onthouden. Gevangenen Andrew Rodger, Keith Rose en Matthew Williams maakten alle benodigde gereedschappen voor hun ontsnapping in de werkplaats van de gevangenis. Ze hadden de hoofdsleutelomtrek onthouden die een bewaker bij zich droeg en maakten vervolgens een replica waarmee ze elke deur konden openen tijdens hun ontsnapping. Ze maakten ook een stalen ladder en een pistool.

Ze werden 4 dagen na hun ontsnapping betrapt in een poging een plan uit te werken om een vliegtuig te stelen.

Public Enemy #1 - 3 maart 1934 Gangster John Dillinger kreeg van de FBI de beruchte titel “Public Enemy #1”. Dillinger was zowel een bankrover als een moordenaar. Hij ontsnapte zelfs twee keer uit de gevangenis. Zijn eerste ontsnapping was uit een gevangenis in Ohio met de hulp van

Op 12 oktober 2001 ontsnapte Pascal uit een Franse dorpsgevangenis door op het dak van de gevangenis door vrienden opgehaald te worden met een gekaapte helikopter. Vervolgens keerde hij in 2003 per helikopter terug naar de gevangenis en hielp nog 3 andere gevangenen te ontsnappen.

25 tip RepoRtage

RepoRtage

acht vrienden. Nadat hij voor de tweede keer was opgepakt, werd hij naar de Lake County Jail in Crown Point gebracht. Dillinger ontsnapte vervolgens uit de gevangenis met behulp van een neppistool. Er is nog steeds onduidelijkheid over waar het neppistool precies van is gemaakt en hoe de ontsnapping heeft kunnen gebeuren. De meest voorkomende aanname is dat hij een houten pistool gebruikte dat zwart was geverfd met schoensmeer. Bewakers zagen het neppistool aan voor een echt vuurwapen en lieten Dillinger de gevangenis verlaten.

Terwijl Dillinger op de vlucht was, heeft hij nog een aantal overvallen gepleegd. Na een paar maanden overleed Dillinger tijdens een vuurgevecht met de FBI.

Yoga ontsnapping - september 2012

De Zuid-Koreaanse Choi Gap Bok werd op 12 september 2012 gearresteerd

voor diefstal. Choi was 23 jaar lang een yogabeoefenaar en op 17 september, slechts 5 dagen na zijn arrestatie, wurmde hij zich met zijn flexibele lichaam door een voedselsleuf die maar 15 centimeter lang en 45 centimeter breed was. Dit duurde naar verluidt slechts 34 seconden. Zijn ontsnapping leverde hem de bijnaam "Koreaanse Houdini" op door journalisten. Slechts zes dagen later werd hij opnieuw opgepakt.

Helikopter ontsnapping12 oktober 2001

De Franse overvaller en veroordeelde moordenaar Pascal Payet heeft 3 succesvolle ontsnappingen uit de gevangenis achter de rug die hem wereldwijde bekendheid hebben gegeven. Op 12 oktober 2001 ontsnapte Pascal uit een Franse dorpsgevangenis door op het dak van de gevangenis door vrienden opgehaald te worden met een

gekaapte helikopter. Vervolgens keerde hij in 2003 per helikopter terug naar de gevangenis en hielp nog 3 andere gevangenen te ontsnappen.

In 2005 werd hij opnieuw opgepakt en veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf voor de moord op een bewaker tijdens een autokaping in 1997. Hij zat pas een korte tijd in de gevangenis voordat hij besloot weer te ontsnappen. In juli 2007 regelde Pascal dat zijn vrienden een helikopter kaapten, de piloot gijzelden en hem dwongen om naar de gevangenis van Pascal te vliegen, waar hij op het dak zat te wachten. Hoewel zijn derde ontsnapping succesvol was, werd hij uiteindelijk opnieuw opgepakt in Spanje.

Alabama ontsnapping - juli 2017 In juli 2017 ontsnapten 12 gevangenen uit een gevangenis in Alabama met behulp van pindakaas. De gevangenen

26 tip
Beeld: Shutterstock.com

smeerden pindakaas over het bordje bij een deur naar buiten. Toen de gevangenen de bewaker vroegen om de deur voor hen open te doen, dacht de bewaker dat hij een interne deur opendeed en niet een buitendeur.

De ontsnapte gevangenen beklommen vervolgens het hek met gevangenisdekens. Elf van hen werden binnen 12 uur opgepakt en opnieuw gevangengenomen. De laatste ontsnapte gevangene, Brady Andrew Kilpatrick, werd een paar dagen later in Florida opgepakt.

Catch Me If You Can - April 1971 Frank Abagnale was een beruchte fraudeur en bedrieger, op wie de film ‘Catch Me If You Can’ uit 2002 van Steven Spielberg is gebaseerd. Abagnale begon al op 15-jarige leeftijd met het plegen van misdaden en ontsnapte twee keer uit de gevangenis. De eerste keer toen hij naar de VS werd

gedeporteerd, ontsnapte Frank uit een Brits vliegtuig op het John F. Kennedy International Airport in New York City. Uiteindelijk werd Abagnale in april 1971 opnieuw opgepakt, waarna hij zijn meer grandioze ontsnapping plande.

In april 1971 kon Abagnale zijn bewakers misleiden om hem te helpen bij zijn ontsnapping. Bij het inchecken in de gevangenis werden zijn detentieverklaringen vergeten. In die tijd werden in de VS veel gevangenissen geïnspecteerd op burgerrechtenkwesties. Abagnale greep de kans om de gevangenisbewakers te manipuleren door ze te laten geloven dat hij een undercover inspecteur was die zich voordeed als een gevangene voor een beoordeling. Hij heeft weken besteed aan het opbouwen van het verhaal. Hij gebruikte een medeplichtige buiten de gevangenis om de bewakers verder te overtuigen door een FBI-visitekaartje te vervalsen dat hem identificeerde als een FBI-agent.

De bewakers gaven hem een speciale behandeling omdat ze dachten dat ze de gevangenis met vlag en wimpel door de inspectie hielpen. Uiteindelijk liep hij zonder problemen de gevangenis uit en de bewakers lieten dit toe.

Abagnale was nog maar 2 maanden op de vlucht toen hij opnieuw werd gearresteerd. De PR-schade aan de gevangenis was aangericht en het verhaal kwam naar buiten, waardoor Abagnale meteen beroemd werd door zijn ingenieuze ontsnapping.

De Alcatraz ontsnapping - 11 juni 1962 Een andere bijzondere ontsnapping is het verhaal van de 3 gevangenen die ontsnapten uit Alcatraz. Alcatraz is een maximaal beveiligde federale gevangenis op een eiland voor de kust van San Francisco. De gevangenis is omgeven door water, waardoor geacht werd dat het onmogelijk is uit deze gevangenis te ontsnappen. Dat veranderde allemaal op 11 juni 1962 toen Frank Lee Morris, John Anglin en Clarence Anglin uit Alcatraz ontsnapten door met een lepel een tunnel te graven door een betonnen muur. Om ervoor te zorgen dat hun ontsnapping minder snel werd opgemerkt en hierdoor tijd te winnen, maakten ze poppen van papier-maché met haar uit de kapperszaak van de gevangenis en legden ze deze in hun

bed. De drie gevangenen gingen vervolgens het water op met een boot die ze hadden gemaakt van meer dan 50 gestolen regenjassen.

Hun ontsnapping werd pas de volgende ochtend opgemerkt door gevangenisbewakers. Op dat moment begon een uitgebreide zoektocht naar de ontsnapte criminelen, maar uiteindelijk werd er nooit meer iets van de mannen vernomen. Tot op heden wordt ervan uitgegaan dat de mannen in het water zijn verdronken. Deze theorie is echter nooit bevestigd, hun lichamen zijn tot op heden ook nog niet gevonden.

Er gaan ook geruchten rond dat de drie mannen naar Brazilië zijn verhuisd. In 2013 heeft de politie een brief ontvangen waarin de afzender beweert John Anglin te zijn. In de brief wordt gezegd dat ze alle 3 met succes ontsnapten en hij de enige is die op dat moment nog in leven was, op 83-jarige leeftijd. De FBI verklaarde dat het vingerafdruk- en DNA-bewijs op de brief niet overtuigend was en dat de identiteit van de afzender van de brief niet kon worden vastgesteld. In 2016 werd een foto onthuld waarop de 2 gebroeders Anglin 13 jaar na hun verdwijning in Brazilië zouden zijn afgebeeld. De autoriteiten hebben niet bevestigd dat deze foto ook daadwerkelijk de ontsnapte criminelen zijn.

Gekleed als vrouw - 2012 In 2012 ontsnapte de drugshandelaar Ronald Silva uit een Braziliaanse gevangenis. Toen zijn vrouw zoals elke week hem in de gevangenis kwam bezoeken, gaf ze haar man de kleren die ze droeg en trok ze een extra outfit aan die ze in haar tas had meegenomen.

Silva had zijn armen en benen geschoren, nepnagels aangebracht, een pruik op zijn hoofd gedaan, lippenstift opgedaan en hakken aangetrokken om zijn transformatie tot vrouw compleet te maken. Hij was in staat om vlak langs de bewakers te lopen, zonder enige aandacht te trekken. Toen hij naar zijn vrienden liep die bij een bushalte stonden te wachten, merkte een agent op dat er iets niet klopte omdat Silva moeite had om op de hoge hakken te lopen.

Silva's vrouw beweerde dat ze geen idee had wat hij met de vrouwenkleren van plan was. ■

27 tip RepoRtage

OLED bakbeest

MSI staat al lang bekend als één van de beste gaming laptop bouwers. Nu heeft de fabrikant een nieuwe versie van de Raider gelanceerd, het model dat vol inzet op pure kracht. Is de 12th Gen versie van de MSI Raider GE67HX weer een succes?

Je hoeft je nooit lang af te vragen of je de MSI Raider GE67HX voor je hebt liggen. De gaming laptop is namelijk altijd meteen te herkennen aan de flinke uitlaten voor de koeling aan de zijkanten en achterkant en de iconische light bar.

De verlichting gaat meteen aan zodra je de laptop aanzet en zorgt voor een bijna buitenaardse verschijning op je bureau of schoot. De MSI Raider GE67HX is daarnaast geen kleine laptop, met een 15,6 inch scherm, een dikte van 2,3 centimeter en een gewicht

van 2,38 kilogram. Maar dat is ook niet zomaar.

Hardware om van te dromen MSI heeft de gaming laptop namelijk volgestopt met hardware waar zo’n bétje elke gamer van droomt. Het model

28 tip
game
GE67HX 12TH
REVIEW - MSI RAIDER
GEN

dat wij hebben getest heeft namelijk een Nvidia RTX 3080 Ti en een Intel Core i9-12900HX processor aan boord, gepaard met 32GB aan DDR5 RAM. Daarmee hoef je je geen zorgen te maken dat een game niet draait op de

laptop, het is enkel de vraag tot hoe ver de framerate stijgt.

We hebben een aantal games getest op een 1440p resolutie, met elke titel op Ultra High of vergelijkbare settings.

Ook hebben we waar mogelijk Ray-Tracing ingeschakeld, om de ogen zo goed mogelijk te verwennen. Zelfs met die instellingen haalden we een gemiddelde framerate in Cyberpunk 2077 van 65 frames per seconde en 98 in F1 22.

Ook de games van Sony draaien als een zonnetje op de MSI Raider GE67HX. In God of War zagen we Kratos los gaan met 74 frames per seconde en Marvel’s Spider-Man Remastered draaide al helemaal als een zonnetje met 87 FPS. Titels die meer gelimiteerd zijn aan de framerate draaien ook zonder moeite, zo kwamen we in Total

29 tip
game
Hoewel het gamen er prachtig uitziet op de laptop, zal je dat helaas niet al teveel onderweg kunnen doen. Wanneer een game draait zal de koeling namelijk hard aan de bak moeten en dat is duidelijk merkbaar aan de accuduur.

Upgrade naar OLED

De MSI Raider GE67HX is dit jaar niet alleen verbeterd met nieuwe hardware, maar ook als het aankomt op het scherm. Zo heeft het display een verversingssnelheid van 240Hz, wat uitstekend werkt in combinatie met de krachtige hardware in de gaming laptop.

De grootste verandering komt alleen door het feit dat MSI heeft gekozen voor een OLED-scherm, in plaats van een LED-scherm dat bijna alle andere laptops gebruiken. Een OLED-scherm is anno 2022 niet zo vreemd, aangezien veel smartphones en televisies er ook gebruik van maken, maar het is nog vrij zeldzaam op het gebied van laptops en monitoren.

Met een OLED springen de kleuren bijna van het scherm en is zwart ook echt zwart, omdat de technologie de lampjes simpelweg kan uitzetten - bij LED moeten de lampjes een zwart licht nabootsen, wat nooit perfect is. Maar voor een gaming laptop is OLED al helemaal ideaal, door het feit dat een OLED-scherm veel sneller kan schakelen dan een LED-scherm.

Dat merk je direct wanneer je rondkijkt in een game als Cyberpunk 2077, dat in één scène kan wisselen tussen een gebouw dat vol in de zon staat tot een donker steegje en felle neonborden. Op een normaal LED-scherm kan dat zorgen voor smearing door een te trage gray-to-gray responstijd of ghosting. Met OLED heb je daar geen last van, waardoor games er extreem vloeiend uitzien. Een waar feestje voor je ogen.

Aanslag op de accu Hoewel het gamen er prachtig uitziet op de laptop, zal je dat helaas niet al teveel onderweg kunnen doen. Wanneer een game draait zal de koeling namelijk hard aan de bak moeten en dat is duidelijk merkbaar aan de accuduur. Na ongeveer twee a drie uur is de batterij leeg.

Wanneer je geen games speelt, dan gaat de accu wel een stuk langer mee. Bij normaal gebruik kan je iets langer dan zes uur met de gaming laptop aan de slag. Niet enorm lang, maar het ligt in lijn met andere laptops met soortgelijke hardware.

Het is dan ook aan te raden om altijd de oplader mee te nemen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Bij de MSi Raider GE67HX krijg je namelijk een enorme oplader geleverd, die ook

nog eens behoorlijk zwaar is. Met een simpele USB-C-oplader kan je de laptop namelijk niet opladen. Houd er dan ook zeker rekening mee dat je genoeg ruimte hebt in je rugtas voor een redelijk dikke laptop én charger.

Neusje van de zalm Met de Raider-lijn wil MSI laptops leveren die performance hoog in het vaandel hebben staan en wat dat betreft scoort de MSI Raider GE67HX 12th Gen uitmunted. Met de nieuwe hardware draaien games als een zonnetje en het OLED-scherm met de 240Hz refresh rate maakt het perfect af. Door al die hardware is het apparaat wel vrij dik en gaat de accu niet enorm lang mee, maar dat ligt in de lijn der verwachting met gaming laptops.

Je moet alleen wel flink wat betalen voor de MSI Raider GE67HX. De configuratie die wij hebben getest gaat weg voor maar liefst 4249 euro. Dat is een flinke pil om te slikken in deze zware tijden. Maar de nieuwste hardware is niet gratis en als je op zoek bent naar een gaming monster dat je overal mee naartoe kan nemen, dan ben je bij de MSI Raider GE67HX aan het juiste adres.

Kijk voor meer gamenieuws op XGN.NL ■

30 tip
Tekst: Ralph Beentjes War Warhammer II gemiddeld uit op 76 frames per seconde.
game

Deze Jonge Helden hebben je nodig.

Kinderen met een nierziekte hebben vaak maar één wens: gewoon lekker meedoen met andere kinderen. Spelen met vriendjes. Op vakantie gaan. Naar school fietsen. Sporten. Gamen. Logeren bij opa en oma... Leven.

Je ziet het vaak niet aan ze, maar opgroeien met een nierziekte eist ongelooflijk veel van kinderen. Ze hebben weinig energie, mogen niet eten wat ze lekker vinden, moeten veel zware medicijnen slikken en soms zelfs dialyseren. Dat is slopend.

Maar ze geven niet op. Elke dag weer vragen deze doorzetters het uiterste van zichzelf om gewoon te léven. Jonge helden zijn het. Voor hén willen wij er zijn. Nu en later.

Geef daarom voor een toekomst waarin we nierziekten kunnen genezen.

Ga naar nierstichting.nl

31 tip
Scan de code met uw smartphone en doneer eenvoudig online

ROWENTA LISS&CURL ULTIMATE SHINE SF6220 STIJLTANG

De nieuwe Liss & Curl Ultimate Shine is een baanbrekende 2-in-1 hair straightener, voor perfect stijlen of weelderige krullen, precies zoals jij ze het liefste hebt. Deze stijltang warmt snel op, levert zeer efficiënte resultaten op en een Double Ion Booster en Nano keramische coating zorgen voor ultieme glans en zacht haar.

Van € 52,99 voor slechts € 39,74

Bullit RHD888 Selfie stick met afstandsbediening – Bluetooth De Bullit RHD888 selfie stick is een handige tool die je kan meenemen op vakantie of als je met je vrienden of vriendinnen selfies aan het maken bent. Je zet gemakkelijk je Samsung Galaxy, iPhone of andere smartphone op de selfie stick, je 'pairt' de bluetooth afstandsbediening met je smartphone en je maakt binnen een mum van tijd gemakkelijk leuke foto's van jezelf of van een groep. De selfie stick is uitschuifbaar tot wel 108cm!

Van € 14,95 voor slechts € 11,22

XQISIT PHANTOM XPLORE voor de iPhone 7 (Grijs) - telefoonhoesje Ze zeggen dat schoonheid in het oog ligt van de toeschouwer. Met de Phantom heb je deze schoonheid in het oog. De Phantom blijft trouw aan zijn naam en is dus een case die nauwelijks zichtbaar zal zijn om jouw telefoon. Daarmee blijft het ontwerp en de kleur van de telefoon zichtbaar voor de buitenwereld. De TPU shell zorgt ervoor dat de smartphone tevens beschermd blijft tegen krassen.

Van € 19,99 voor slechts € 15,09

32 tip De mooIste koopjes
OP DE TOCH AL VOORDELIGE PRIJZEN NOG EENS 25% EXTRA KORTING MET ACTIECODE: TM2022

Flikken - Bordspel Kruip in de huid van een echte agent en ga in dit spannende Flikken bordspel op zoek naar de plaats delict. Flikken is een spel waarbij je zo snel mogelijk de locatie moet achterhalen waar een mysterieuze misdaad heeft plaatsgevonden. Lukt het jou om de juiste coördinaten te ontrafelen?Als jij als eerste de plaats delict bezet ben je de winnaar van dit zinderende bordspel!

Van € 16,95 voor slechts € 12,71

Philips Sonicare CleanCare+ HX3212/15 - Elektrische tandenborstel Ontworpen als de perfecte tandenborstel voor de overstap van een handtandenborstel. Nu voel je pas echt dat je jouw tanden hebt gepoetst. De geavanceerde sonische technologie van Philips Sonicare stuurt water tussen de tanden, en de poetsbewegingen verwijderen tandplak voor buitengewone dagelijks reiniging.

Deze tandenborstel heeft dicht op elkaar geplaatste hoogwaardige borstelharen voor een aangename poetsbeurt, die tandplak verwijdert langs de tandvleesrand voor tandvlees dat tot 100% gezonder is dan bij gebruik van een handtandenborstel. Een speciaal gebogen punt maakt het gemakkelijk om bij de kiezen achter in de mond te komen.

Van € 37,95 voor slechts € 28,46

DistinQ Wake-Up Light

Heb je wel eens moeite met wakker worden? Of wil je ontspannen in slaap vallen? De Wake-Up Light is speciaal ontworpen om een gezond(er) slaapritme te creëren. De Wakeup Light helpt je om te ontspannen, goed te slapen én energiek wakker te worden. Met de wekkerfunctie wordt het licht vóór je wektijd geleidelijk sterker; je wordt op een natuurlijke manier wakker.

• Beschikt over 2 instelbare wektijden

• De zonsopgangsimulatie zorgt dat je energiek ontwaakt

• Met de slaapmodus val je ontspannen in slaap

• Niet via een app bedienbaar

• Alleen leverbaar in wit

Van € 39,99 voor slechts € 29.99

HOE ACTIVEER IK DEZE AANBIEDING?

Ga snel naar leesdeal.nl en klik op het product naar keuze. In de ´winkelwagen´ vult u vervolgens de actiecode TM2022 in.

33 tip
De mooIste koopjes

Review - Honda Civic

Staat niet langer aan de zijlijn en dit is waarom

Ooit was de Honda Civic een gevierde naam, maar een halve eeuw na de komst van het oermodel speelt deze auto niet meer dan een figurantenrol. Heeft de nieuwste, elfde generatie genoeg in huis voor een grandioze comeback? Dat wijst deze eerste test uit, waarin de nieuwkomer van Honda de degens kruist met de Seat Leon op het gebied van ruimte, bediening en aandrijflijn.

De nieuwe Honda Civic is iets gegroeid in vergelijking tot zijn voorganger. In de lengte kreeg hij er 3 centimeter bij, de breedte bleef gelijk. Toch kan de Civic worden gerekend tot de ruimste modellen in zijn segment, en daarvan profiteren de inzittenden. De bewegingsvrijheid die je benen en ellebogen achterin krijgen, is een verademing. Zelfs de Seat Leon, die wij waarderen om zijn ruimtelijkheid, moet zijn meerdere erkennen in de Honda Civic. Ook zijn bagageruimte is kleiner: er past 380 liter in de Seat, tegenover 404 liter voor de Honda.

Seat, kijk eens in de Honda Civic

De vorige Honda Civic had een gecompliceerde bediening. In de nieuwe Honda Civic hebben de menu's van het multimediasysteem een eenvoudige lay-out, die de gebruiksvriendelijkheid beslist ten goede komt. Bij Seat hebben de ontwerpers hun fantasie meer de vrije loop gelaten, met een aantal knooppunten in de bediening als resultaat, zoals de onverlichte sliders van de temperatuurregeling. En dat je voor het aanpassen van de luchtstromen of ventilatorsnelheid op het centrale touchscreen moet zijn, vergt ook te veel van

je concentratie. Beste Seat, neem eens een kijkje in de nieuwe Honda Civic.

Twee elektromoren en een benzinemotor De 150 pk sterke Seat Leon 1.5 eTSI met zeventraps DSG-automaat, beschikt over een 48-volt startgenerator (mild hybride). Kloppend hart van de Honda Civic is het e:HEV-systeem met een 184 pk sterke elektromotor, die meestal in z'n eentje zorgt voor de krachtoverbrenging naar de voorwielen. Hoofdtaak van de tweeliter benzinemotor is het opwekken van stroom. Een tweede elektromotor fungeert als ge-

34 tip
autoWeReLD
DEZE PAGINA'S WORDEN MOGELIJK GEMAAKT DOOR AUTOWERELD.COM

De 150 pk sterke Seat Leon 1.5 eTSI met zeventraps DSG-automaat, beschikt over een 48-volt startgenerator (mild hybride). Kloppend hart van de

Honda Civic is het e:HEV-systeem met een 184 pk sterke elektromotor.

nerator. Het systeem is gekoppeld aan een directe traploze overbrenging, die voor een natuurlijk rijgevoel de versnellingen van een handbak simuleert.

Altijd bij de les De Honda Civic technologie klinkt ingewikkeld, maar in feite rijdt iedereen zó met de Honda Civic weg. Zodra de Honda Civic zich in beweging zet, wordt hij niet belemmerd door enige terughoudendheid. Vanuit stilstand zit je in 7,2 seconden op de 100. Daarmee is de Civic 1,7 tellen sneller dan de Seat. Terwijl de Honda altijd bij de les is

en heel beschaafd zijn prestaties levert, wordt de Seat Leon voelbaar afgeremd door de DSG-transmissie. Die reageert nogal aarzelend op de bewegingen van het gaspedaal. Honda heeft de topsnelheid van de Civic begrensd op 180 km/h, de Leon komt uiteindelijk tot een maximum van 217 km/h.

Conclusie

De nieuwe Honda Civic is een schot in

de roos. Zijn hybridetechnologie blinkt in de praktijk uit in snelheid en zuinigheid. Bovendien biedt de Honda Civic heel veel ruimte en comfort. De Seat Leon is al langer op de markt, maar nog altijd een auto met kwaliteiten. Zijn ruimtelijkheid van het interieur is een sterke troef.

Kijk voor meer autonieuws op autowereld.com ■

35 tip autoWeReLD

Zo lang blijft wijn houdbaar na het openen van de fles

’s Avonds op de bank een lekker wijntje drinken, het is het ultieme geluksgevoel. Maar vaak is zo’n hele fles leegdrinken te veel van het goede en doe je na een paar glazen de kurk weer op de fles. De vraag is dan: hoe lang blijft die geopende fles wijn goed? En zit er verschil tussen rode en witte wijn.

36 tip RepoRtage
Beeld: Shutterstock.com

Zodra je een fles opentrekt komt er zuurstof bij de wijn met als gevolg dat de wijn oxideert. Dit heeft invloed op de wijn zelf, alhoewel dat bij de ene wijn sneller gaat dan bij de andere.

Witte wijn

Frisse witte wijnen zijn vaak echt het lekkerst wanneer je ze de eerste dag open trekt. Vaak merk je op dag twee al dat de frisse fruitige smaken wat zijn ingedamd, de levendigheid is eruit.

Maar let op: als het gaat om een wijn met hoge zuren, dan is de houdbaarheid weer wat langer en kun je hem gerust op dag twee of drie nog opdrinken. Ook kun je algemeen genomen wel zeggen dat wijnen van koelere klimaten gemiddeld gemakkelijker te bewaren zijn na openen, dan wijnen uit warme gebieden.

Witte wijn: 1 dag

Witte wijn met hoge zuren: 2 a 3 dagen

Cruciaal: bewaar de fles, met de kurk erop, in de ijskast!

Rode wijn

Hoe meer tannines en zuren een rode wijn heeft, des te langer deze houdbaar is na het openen. Lichte rode wijnen drink je het beste binnen een dag of twee. Stevige rode wijnen blijven wat langer goed (3-4 dagen na openen) en worden in sommige gevallen zelfs lekkerder als je ze na een of meer dagen drinkt.

Lichte rode wijn: 2 dagen

Stevige rode wijn: 3 a 4 dagen

Tip: bewaar ook je geopende rode wijnen in de ijskast, dan blijven ze langer goed.

Bubbels

Bij mousserende wijnen kun je maar beter snel zijn. De bubbels zijn het mooiste direct bij het opentrekken (of knallen) van de fles. Het neerwaartse effect verschilt overigens nog wel: bubbels gemaakt via de ‘methode traditionelle’ zoals Champagne en Cava, hebben net wat houdbaardere bubbels dan bijvoorbeeld een Prosecco.

Zoete wijn

Door de suikers zijn zoete wijnen doorgaans wel enkele dagen houdbaar zonder de mooie geuren en smaken te verliezen. Er zijn ook versterkte zoete wijnen, zoals Port, Sherry en Madeira. Dergelijke wijnen zijn na openen nog wel wat langer te bewaren. Doe dit ook op een droge, koele plaats. ■

37 tip RepoRtage

Bol van de stress op een eiland

Het is december, de donkere dagen zijn aangebroken. De Survival-horrorgame The Chant trapt deze periode af door je in de huid te laten kruipen van Jess die snakt naar rust. Het spirituele resort op Glory Island lijkt perfect, maar een vredig weekend verandert al snel in een nachtmerrie. Als dat maar goed gaat...

Iedereen op deze aardbol heeft bagage bij zich. Soms komt daar net even de druppel bij die je doet snakken naar een hutje op de hei. Even rust en geen energiezuigende dingen om je heen. Welkom in het Prismic Science Spiritual Retreat op Glory Island, waar je je verdriet en negatieve energie een positieve draai geeft. Het kan zo van een flyer afkomen die mensen uitnodigt om een weekendje bij te laten komen op een mooi eiland vol spiritualiteit.

In de singleplayer horrorgame The Chant is dit een beetje de reclame die Kim maakt tegenover haar vriendin Jess. Zij kampt met de nodige onver-

werkte trauma’s en besluit op basis van Kims uitnodiging een weekend af te reizen naar Glory Island. Aangekomen op het eiland is het tijd voor een wandeling (met een tutorial) door de natuur en een gesprek met Kim. Tijdens deze wandeling merk je dat de game grafisch prima oogt en dat het meer dan snor zit met het stemacteerwerk en de animaties in de game.

Eenmaal aangekomen in het kamp is het tijd om kennis te maken met de groep en vervolgens is het tijd voor de eerste groepssessie. Tijdens deze sessie (ofwel een chant) gebruikt iedereen zijn of haar unieke kristal om het

derde oog en de bijbehorende chakra’s wagenwijd te openen. Hiermee wordt een portaal naar een psychedelische dimensie genaamd The Gloom geopend om zo negatieve energie zoals woede, schuldgevoelens en meer af te voeren. Het zal geen verrassing zijn dat dit compleet mis gaat als een van de groepsleden er in paniek vandoor gaat. Op dit moment raakt het avontuur, dat ongeveer zeven uur duurt, in een stroomversnelling.

Van lekker zweven naar zweten Jess haar eigen problemen blijken daarbij even niet meer de voornaamste, want het mislukte ritueel heeft ervoor

38 tip
game
REVIEW - THE CHANT REVIEW

gezorgd dat het zo paradijselijke Glory Island in één klap veranderd is in een ware hel. Het is nu een onheilspellende plek vol slecht verlichte paden, donkere gangen en verlaten gebouwen. De enige plek die veilig lijkt, is het kamp dat aangeduid wordt op het eiland als The Geodome. Telkens als je in de zes hoofdstukken van de game één van de paden bewandelt naar de andere stukken zoals de verlaten mijn, het bos en de vuurtoren, bekruipt je direct een ongemakkelijk gevoel.

Omdat ontwikkelaar Brass Token de sfeer van het eiland niet op alle plekken even dreigend over doet komen, heb je lang niet overal het gevoel in een horrorgame te zitten. De paden op het eiland voelen redelijk lineair aan. Je kunt niet even van het pad af lopen om het bos te verkennen, al kun je later in de game wel oude gebieden opnieuw bezoeken. Daarmee weet je ook direct dat dreigingen dus niet van alle kanten zullen komen en dat is jammer. Je hebt wel zijpaden die je kunt verkennen om zo wat andere plekken te ontdekken, maar zeker in het begin van de game zit veel nog ‘op slot’.

Wel blijf je continu geboeid. Dit komt deels door de wetenschap over het zieke verleden van het eiland die de proloog van de game je geeft. Het overgrote deel komt door de vreemde geluiden die je overal om je heen hoort als je rond loopt of een van de vele puzzels oplost en door de stukken waar gekleurde mistbanken je door de gevaarlijke de Gloom dimensie doen waden. The Chant zorgt in deze stukken voor kosmische horror waar H.P. Lovecraft trots op zou zijn. In de Gloom zitten namelijk talloze vreemde vijanden om voor op te passen.

Dreigingen in alle soorten en maten Voor die vijanden heeft Brass Token inspiratie gehaald uit het plantenrijk en dit slim met dieren en mensen gekruist. De Gloom is namelijk niet alleen interdimensionaal, maar ook parasitair. Waar

alles begint als een soort zaadje (aldus de vele documenten en collectibles die je in de game opduikt), worden het al snel grotere, snellere en vooral gevaarlijkere wezens als er maar een beetje negatieve energie bij komt. En laat het eiland nou al jaren vol zitten met mensen die alleen maar negativiteit de Gloom inpompen.

Zo kom je enorme gloeiende padden tegen, neem je het regelmatig op tegen Gloom planten en kruist een humanoide wezen, dat nog het meeste op de Demogorgon uit Stranger Things lijkt, je pad. Elk van deze vijanden ziet in jou een lekkere brok negatieve energie om op te peuzelen, maar is beperkt tot de Gloom. Als je dan denkt dat je buiten die gebieden veilig bent, heb je het mis. Daar tref je namelijk ook de nodige dreigingen aan van gestoorde sekteleden

39 tip
game
De game doet iets origineels met herkenbare elementen uit andere games en media en mengt dat met een horrorgenre om van te smullen

tot je persoonlijke trauma dat als een zwerm vliegen op je af komt. Deze laatste voelt enigszins aan als Nemesis uit de Resident Evil games en is constant op pad om jou te grazen te nemen.

De variatie van vijanden in The Chant is om van te smullen, maar de balans is soms wel een beetje zoek. De ene vijand versla je met twee vingers in je neus, terwijl een andere vijand jou één keer vastpakt en gelijk afslacht. Een element waar The Chant dan weer wel scoort is het tactische element. Elke vijand heeft zijn eigen zwakte waarmee je deze makkelijker verslaat.

Vechten of vluchten Het is een stukje diepgang die het vechten interessanter maakt. Gelukkig ook maar, want het vechtsysteem in de game is niet heel uitgebreid. Om precies te zijn heb je een zachte en een harde aanval, kun je vijanden duwen, inkomende aanvallen ontwijken en een speciale Prism-vaardigheid inzetten. Hoewel dit niet heel weinig is, voelt het vechten toch wat log aan in The Chant. Daarnaast mis je een afweeroptie in de game die soms echt welkom is.

Je krijgt namelijk regelmatig een klap, terwijl je met meerdere vijanden in gevecht bent. Het is dan ook belangrijk om tijdens de gevechten (en in de Gloom) je verschillende meters in de gaten te houden. De levensenergie van Jess wordt bepaald door Mind, Body en Spirit: drie meters die je gesteldheid aantonen. Body geeft je gezondheid aan, wat afneemt als je klappen incasseert en weer aangevuld kan worden met gember. Mind is je mentale gezondheid die afneemt in het donker en wanneer je in de Gloom bent. Is je Mind-meter leeg, dan krijg je een paniekaanval en vlucht je automatisch weg van de plek waar je bent.

De Spirit-meter gebruik je als laatste, samen met je kristal, om bovennatuurlijke aanvallen uit te kunnen voeren. Zo kun je vijanden vertragen om te kunnen ontsnappen of een spirituele aanval doen om ze uit balans te brengen. Handige krachten die je zomaar uit je derde oog tovert, maar deze kracht slurpt wel flink wat energie.

Groen doet leven Natuurlijk kun je je energiemeters wel weer bijvullen met dingen die je op het

eiland vindt. Zoals het bij een goed spiritueel eiland hoort, groeit er van alles wat je tijdens je avontuur kunt gebruiken. Zo kun je lavendel eten om je Mind aan te vullen (of mediteren, maar dit kost Spirit-energie), een paar paddenstoelen verteren om je Spirit wat op te krikken en regelt een hapje gember dat je weer vol levensenergie zit.

De begroeiing op Glory Island dient niet alleen als maaltijden tussendoor. Je kan er ook wapens mee maken om de wezens uit de Gloom en ander gespuis mee te verslaan. Rokende salie of vuurtakken blijken ideaal materiaal om vijanden flink af te rammelen. Daarnaast vind je zo nu en dan zout en olie, waarmee je de psychedelische negatievelingen kunt stunnen om wat ruimte te creëren.

Het probleem is alleen dat deze spullen niet in overvloed voorbij komen, iets dat natuurlijk prima bij survival-horror past. Je moet er dus zuinig mee omgaan en vooral niet vergeten dat wegrennen ook een optie is. Alleen dan bestaat wel de kans dat je later weer dezelfde vijanden tegen het lijf loopt als je wat plekken opnieuw bezoekt of een keer de weg kwijt raakt.

Vaak ben je dan wel al wat ‘sterker’. Gaandeweg de game vordert, vind je hier en daar namelijk wat Prismatic Crystals die je in een kleine skill tree kunt inzetten. Je aanvallen worden hiermee niet krachtiger, maar je kunt wel je meters vergroten zodat je meer kunt hebben. Het is jammer dat de skill tree niet uitgebreider is gemaakt en je bijvoorbeeld nieuwe recepten of vaardigheden vrij kunt spelen. Het had de game zeker niet misstaan.

Met zweet op je rug door de retraite Ondanks dat niet alles in de game in balans is en sommige dingen wat uitgebreider gemogen hadden, maakt ontwikkelaar Brass Token met The Chant een prima debuut. De game doet iets origineels met herkenbare elementen uit andere games en media en mengt dat met een horrorgenre om van te smullen. The Chant zorgt er op alle vlakken voor dat je met een bezwete rug en vol spanning het eiland verkent. Het is een weekendje weg om nooit te vergeten!

Kijk voor meer gamenieuws op XGN.NL ■

40 tip
game
Tekst: Theo Weber

‘Je idealen doorgeven. Dat is het mooiste om te doen’

Kenneth en Yvonne wonen in Breda en waren allebei werkzaam in het onderwijs. Samen hebben ze een mooie levensfilosofie: doorgeven verrijkt. Vanuit hun filosofie besloten ze om ieder een goed doel op te nemen in hun testament.

Kenneth: ‘De reden dat ik ben gaan nadenken over een toegi is omdat ik steeds meer bese e dat ik zoveel dingen van anderen kreeg, dat ik zelf ook iets wil doorgeven.’

Yvonne: ‘Voor mij was het anders. Toen een vriendin ziek werd, was er zo weinig geld voor onderzoek dat ik dacht: die ziekte moet de wereld uit, er moet meer onderzoek gedaan worden.’

Yvonne: ‘Eerst hebben we het goed met elkaar besproken. Daarna hebben we ons testament gewijzigd. Dat hebben we ook besproken met familie en vrienden. Gelukkig kregen we alleen maar positieve reacties, dat was heel fijn.’

Kenneth: ‘Ik was er vrij snel achter aan welk doel ik mijn vermogen

Ontdek hoe jouw idealen kunnen voortleven op toegi .nl

wil achterlaten. Ik zocht een doel waar er oog was voor diversiteit aan ideeën.’

Yvonne: ‘Het niet op de grote hoop gooien, maar delen met organisaties die er een duidelijk doel mee voor ogen hebben. Als meer mensen dat doen, dan komt het goed.’

41 tip
Advertentie

ster in de keuken

Lekker eten kan een mens een ultiem geluksgevoel geven. Daarom is het belangrijk om in de keuken uitgebreid de tijd te nemen om een goede maaltijd voor te bereiden. Tip Magazine helpt je aan dit ultieme geluksgevoel door elke maand twee lekkere en verrassende recepten te geven. Even aan de slag, maar dan heb je deze maand wel wat bijzonders op tafel staan.

42 tip
Beeld: Shutterstock.com

INGREDIËNTEN (4 personen):

• 1 rode paprika

• 250 gr cherrytomaatjes

• 1 gele paprika

• 1 aubergine

• 1 courgette

• 1 rode ui

• 2 teentjes knoflook

• 2 eetlepel olijfolie

• 1 eetlepel Italiaanse kruiden

• peper en zout

• 300 gr orzo

• 1 blik tomatenblokjes (à 400 ml)

• 1 eetlepel tahin

• 200 gr spinazie

• 1 blik kikkererwten (à 400 gr)

• verse basilicum (optioneel)

• pijnboompitten (optioneel)

Rooster de groenten 30-35 minuten in de oven of tot ze zacht zijn.

Zet een kookpan op het vuur en doe de orzo, samen met de tomatenblokjes en eventueel wat groentebouillon in de pan. Breng het aan de kook en laat het 6-8 minuten sudderen op een laag vuur. 7. Roer het regelmatig door zodat de orzo niet aan de bodem van de pan blijft plakken. Voeg meer groentebouillon toe indien nodig. 8. Voeg de laatste 2 minuten de tahin, verse spinazie en kikkererwten toe en verwarm het nog even mee.

9. Haal de groenten uit de oven en voeg ze als laatste toe aan de pan met de orzo. Roer het er goed doorheen en haal dan de pan van het vuur.

10. Serveer de ratatouille orzo met wat verse basilicum en pijnboompitten.

43 tip steR IN De keukeN
met kerrie uit de oven Heerlijke ovenschotel met gehakt, aardappel en bloemkool in een kerriesaus gegratineerd uit de oven.
risotto met ratatouille Lekkere romige orzo met geroosterde groenten uit de oven, makkelijk gemaakt en bovendien geheel vegan. BEREIDINGSWIJZE: 1. Verwarm de oven voor op 200° graden. 2. Snijd de bloemkool in gelijke roosjes. 3. Kook de aardappelschijfjes en de bloemkool 5 minuten voor in een pan met water of in de magnetron. 4. Snipper de ui fijn en snijd de paprika. Verhit een beetje olie in een pan en fruit de ui aan. 5. Voeg het gehakt en de paprika toe en bak een paar minuten mee. Breng het mengsel op smaak met paprikapoeder, peper en zout. 6. Schep op het laatst de bloemkool erdoor. 7. Meng in een kom de kookroom met eieren, melk, kerrie, peper, zout en
8.
9.
10.
INGREDIËNTEN: • 600 gr aardappelschijfjes • 800 gr bloemkool • 50 gr geraspte kaas (plantaardig) • 1 ui • 300 gr (vega)gehakt • 1 theelepel paprikapoeder • 1 paprika KERRIESAUS: • 250 ml kookroom (plantaardig) • 2 eieren • 1 eetlepel kerriepoeder • 1 snuf nootmuskaat • 75 ml (plantaardige) melk BEREIDINGSWIJZE: 1. Verwarm
2.
3.
4.
5.
6.
Bloemkool
Orzo
nootmuskaat met een garde.
Doe het gehaktmengsel met bloemkool in een ingevette ovenschaal. Schenk hier de helft van het kerrie roommengsel over.
Dek af met de aardappelschijfjes. Schenk hier de rest van het kerriemengsel over en bestrooi met geraspte kaas.
Bak de bloemkool kerrieschotel ca. 35 minuten in de oven.
de oven voor op 200° graden.
Bekleed een bakplaat met bakpapier.
Was en snijd de groenten in stukken.
Verdeel de groenten over de bakplaat en besprenkel met olijfolie. Bestrooi met peper, zout en Italiaanse kruiden.

Tips tegen eenzaamheid

Ook veel jongvolwassenen ervaren een leegte

In onze samenleving wordt eenzaamheid vooral aan ouderen gelinkt. Maar wist je dat zes op de tien jongvolwassenen een leegte in hun leven ervaart? Ze missen een echt goede vriend of vriendin, hebben meer behoefte aan gezelligheid en voelen zich soms in de steek gelaten.

44 tip RepoRtage
Beeld: Shutterstock.com

Iedereen voelt zich weleens eenzaam of verlaten. Geen prettig gevoel, maar het gaat meestal vanzelf weer over. Sommige mensen vinden het prima om alleen te zijn. Iemand is eenzaam, als hij het gemis aan (betekenisvolle) relaties of contacten als negatief ervaart. Eenzaamheid is een probleem van alle leeftijden, maar ouderen zijn er kwetsbaarder voor.

Eenzaamheid lijkt deels een probleem van deze tijd. Onze samenlevingsverbanden veranderen. We leven minder in een kant-en-klaar netwerk van familie en gezin, dorp en buurt. We moeten ons meer inspannen voor het leggen van contacten. Het risico om eenzaam te worden kan in een persoon zelf liggen of in zijn omstandigheden.

Eenzaamheid kun je doorbreken door weer het contact met andere mensen op te pakken. Dat kun je op verschillende manieren aanpakken. Denk bijvoorbeeld aan het weer aanhalen van 'oude contacten' of het deelnemen aan een groepsactiviteit rondom een bepaalde interesse, hobby of sport waarbij je mensen kunt ontmoeten.

Tips om eenzaamheid te verminderen • Maak een lijstje van oude contacten die verwaterd zijn. Misschien kun je iemand bellen of mailen. • Zijn er mensen met wie je een oppervlakkig contact hebt dat je zou

willen verdiepen? Praat dan eens over wat je de laatste tijd bezighoudt en vraag eveneens de ander daarnaar.

• Heb je kinderen, ga dan ook het gesprek aan met ouders van hun vriendjes en vriendinnetjes. Jullie hebben de vriendenkring van jullie kinderen in elk geval alvast gemeen.

• Durf hulp te vragen. Mensen doen vaak graag iets voor een ander, zeker als het niet te groot is.

• Als je een hond hebt, maak een praatje met andere hondenbezitters. Je hebt vast een gedeelde passie voor honden.

• Oefen simpele gesprekken, of small talk, terwijl je boodschappen doet of in de auto zit. Het gaat je in het echt dan een stuk makkelijker af, en praten over koetjes en kalfjes kan een eerste stap zijn tot nieuwe vrienden.

• Ga vrijwilligerswerk doen in bijvoorbeeld een buurthuis, sportclub, op

de school van je kinderen, bewonersvereniging, kerk of natuurorganisatie. Vrijwilligersactiviteiten die ertoe doen, zijn niet alleen goed voor anderen maar ook voor jezelf. Doordat je jezelf nuttig voelt, voel je je minder eenzaam.

• Er zijn verschillende maatjesprojecten, waardoor je regelmatig ontmoetingen met bijvoorbeeld een oudere of ernstig zieke hebt.

• Als je niet goed weet hoe je het contact met anderen kunt aangaan, bijvoorbeeld hoe je een pratje kunt maken of een vriendschap onderhoudt, kan het handig zijn een training sociale vaardigheden te volgen.

Als je je eenzaam blijft voelen, al deze tips al hebt uitgeprobeerd en je veel last hebt van deze negatieve gevoelens, schroom dan niet om professionele hulp te zoeken. Met gespecialiseerde hulpverleners kun je in alle rust jouw eenzaamheidsprobleem bespreken.

Eenzaamheid lijkt deels een probleem van deze tijd. Onze samenlevingsverbanden veranderen. We leven minder in een kant-en-klaar netwerk van familie en gezin, dorp en buurt.

Signalen van eenzaamheid

Als je eenzaam bent, voel je je niet verbonden met anderen, met de omgeving, met de wereld. Daar kunnen allerlei gevoelens en gedragingen bijkomen, zoals:

• Een verdrietig, leeg, machteloos of angstig gevoel.

• Negatieve gedachten en een laag zelfbeeld.

• Sociale onhandigheid, verlegenheid, onzekerheid, moeilijk contact leggen, gepest worden.

• Claimgedrag versus vermijdingsgedrag.

• Niet in staat zijn om de eenzame situatie te veranderen.

• Stress, lichamelijke klachten als hoofdpijn en benauwdheid.

• Somberheid, futloosheid, gebrek aan eetlust en slaapproblemen.

• Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen en/of alcohol. ■

45 tip RepoRtage

Seks voor de wedstrijd CLICHÉ TEGEN DE LAMP

Voetbalclichés: ze zijn er in alle soorten en maten. Sommige uitdrukkingen en zinsneden zitten zo diep vast in het jargon, dat trainers, spelers of journalisten nog weinig stilstaan bij wat ze precies zeggen. Wat valt er inhoudelijk over clichés te vertellen? In deze aflevering onderzoeken we het cliché dat seks voor de wedstrijd een negatieve invloed op de sportieve prestaties zou hebben. Bestaat dit verband ook echt? Of is het juist bevorderend om voor een belangrijke wedstrijd even stoom af te blazen?

46 tip eLF VoetBaL
PAGINA'S WORDEN MOGELIJK GEMAAKT DOOR ELFVOETBAL.NL
DEZE

Marco van Basten geloofde in de kracht van seksuele onthouding en liet als bondscoach om die reden tijdens het WK in 2006 en het EK van 2008 helemaal geen vrouwen toe in het spelershotel. De Braziliaanse bondscoach Felipe Scolari voerde in 2002 hetzelfde strikte beleid. Maar verschillende topvoetballers, onder wie Romário en Cristiano Ronaldo, hebben er nooit een geheim van gemaakt dat ze na een goede vrijpartij juist beter presteerden op het voetbalveld omdat het ze geestelijk in balans zou brengen.

Welk kamp heeft gelijk? Is seks voor een belangrijke sportieve prestatie verstandig of juist niet? We leggen het vraagstuk voor aan Eveline Stallaart, seksuologe en als deskundige betrokken bij verschillende media, waaronder RTL Boulevard en De Telegraaf. Eerst moeten we helder hebben waar we het precies over hebben. Seks kent immers een zeer breed scala aan verschillende uitoefeningsvormen. Telt masturbatie bijvoorbeeld ook mee? Stallaart: “Hier is best veel onderzoek naar gedaan, en in al die onderzoeken definiëren ze seks echt als penetratie, leidend tot een orgasme.” Wat in de meeste van die onderzoeken terugkomt als bepalende factor is testosteron. Stallaart: “Dat is een logische link tussen seks en sport, in dit geval voetbal, omdat testosteron bij allebei een rol speelt. En daarmee dus de basis vormt voor de theorie dat dit de prestaties beïnvloedt.” Stallaart betwijfelt overigens of die invloed heel groot is. “Dat wordt volgens mij een beetje overschat. Maar als die invloed er al is, is die volgens mij eerder positief dan negatief. Het is heel eenvoudig. Wie veel seks heeft, maakt extra testosteron aan. En testosteron helpt bij sportieve prestaties.”

Testosteron

Uit diverse onderzoeken komt inderdaad naar voren dat verlies of winst in sportwedstrijden samengaat met een daling en stijging in de niveaus van dit hormoon. De normale testosteronwaarde bij een man ligt tussen de twaalf en veertig nanomol (een nanomol is een miljardste deel) per liter bloed, en veel sporters proberen dit te verhogen. In verschillende sporten wordt testosteron daarom als doping gebruikt. De

47 tip eLF VoetBaL
Testosteron kan dan wel doping zijn, daar staat tegenover dat mannen vlak na een orgasme een zogenaamde ‘refractaire fase’ doormaken, waarin ze tijdelijk sloom en slaperig zijn.
Als bondscoach van Oranje wilde Marco van Basten geen spelersvrouwen in het hotel

bijwerkingen, waaronder agressie en opgezwollen testikels, nemen sommige atleten voor lief om meer kans te maken op een goed resultaat. Testosteron staat al jaren op de internationale dopinglijst van het World Anti-Doping Agency (WADA). Maar op natuurlijke wijze je testosterongehalte verhogen is uiteraard wél gewoon toegestaan. Dat doe je op drie manieren. Om te beginnen dus door seks, maar ook door het binnenkrijgen van diindolylmethane (DIM), een plantaardige stof die indirect

leidt tot een hogere testosteronactiviteit. DIM zit vooral in kruisbloemige groenten zoals broccoli, bloemkool en spruiten. En de derde manier om je testosterongehalte op peil te houden? Sporten. Daarmee lijkt de cirkel dus rond. En dan zou je dus denken dat alle topvoetballers een streng regime aanhouden van trainingen en wedstrijden gecombineerd met veel seks, broccoli, bloemkool en spruitjes. En dat ze zodoende allemaal hun testosterongehalte op peil houden.

Romário was als voetballer groot voorstander van seks voor de wedstrijd

48 tip Tekst: Arne Padt Beeld: Shutterstock eLF VoetBaL
Alles goed beschouwend kunnen we dus concluderen dat Marco van Basten ernaast zat. Seks voor de wedstrijd kan helemaal geen kwaad. De invloed is weliswaar beperkt, maar zal eerder positief dan negatief zijn.

En vrouwen?

Veel mensen denken dat testosteron een puur mannelijk hormoon is, maar dat is onjuist. Stallaart: “Vrouwen maken net als mannen ook gewoon testosteron aan.” Wel is de concentratie in het bloed lager. Bij vrouwen ligt die tussen de 0,3 en 2 nanomol per liter. Dat is dus beduidend minder, maar daar staat weer tegenover dat vrouwen er gevoeliger voor zijn. Stallaart: “Eigenlijk gek dat dit bij vrouwen nooit een groot issue is, toch? Terwijl alles bij vrouwen precies hetzelfde werkt als bij mannen. Dat betekent dat vrouwen ook testosteron aanmaken door seks en sport. Wat dat betreft verschillen mannen en vrouwen eigenlijk niet van elkaar.”

Maar waarom zijn er dan toch zoveel trainers die zweren bij onthouding?

Stallaart: “Dat komt door allerlei theorieën die eigenlijk nergens op gebaseerd zijn. Sommige mensen denken dat je door seksuele onthouding een soort vuur opbouwt in je lichaam, dat zorgt voor kracht en focus. En dat je dat allemaal kwijtraakt met een orgasme. Maar dat is echt onzin.” De theorie dat seks, los van testosteron, juist positieve energie geeft, snijdt volgens Stallaart meer hout. “Er komen door seks ook nog andere krachtige stoffen vrij, zoals het gelukshormoon dopamine, dat zorgt voor zelfvertrouwen, en het bindingshormoon oxytocine, dat het groepsgevoel versterkt.” Alleen heb je als voetballer weer vrij weinig aan laatstgenoemde. Oxytocine blijft namelijk slechts een paar minuten in je bloed, dus dan zou het hele elftal vlak voor de aftrap nog een hoogtepunt moeten beleven. Dat lijkt in de praktijk lastig haalbaar.

Nachtrust belangrijker Daarmee zijn we aanbeland bij een nog onbenoemd deel van de term ‘seks voor de wedstrijd’. Want wat bedoelen we precies met ‘voor de wedstrijd’?

Een paar uur of een paar minuten? Dat scheelt nogal. Testosteron kan dan wel doping zijn, daar staat tegenover dat mannen vlak na een orgasme een zogenaamde ‘refractaire fase’ doormaken, waarin ze tijdelijk sloom en slaperig zijn. Dit duurt bij jonge mannen slechts enkele minuten, maar bij oudere mannen tot wel twee uur. Seks vlak voor de wedstrijd is dus geen goed idee. En als de seks ten koste gaat van de nachtrust is dat ook onverstandig. Iemand die voor een belangrijke wedstrijd de hele nacht is losgegaan in bed zal aan de aftrap bijzonder goed in zijn testosteron en dopamine zitten, maar slecht in zijn slaap. En ziehier de relativering: voor een goede sportieve prestatie is voldoende nachtrust oneindig veel belangrijker dan een paar nanomol testosteron meer of minder in je bloedbaan.

Alles goed beschouwend kunnen we dus concluderen dat Marco van Basten ernaast zat. Seks voor de wedstrijd kan helemaal geen kwaad. De invloed is weliswaar beperkt, maar zal eerder positief dan negatief zijn. De enige twee kanttekeningen: de seks mag niet ten koste gaan van de nachtrust en zeker-

heidshalve is het raadzaam om tijdens de laatste twee uur voor de aftrap geen orgasme te beleven. Daarmee is het heel verleidelijk om nu massaal te gaan roepen dat we in 2006 wereldkampioen en in 2008 Europees kampioen waren geworden als San Marco elke avond een spruitjesbuffet en aansluitend een orgie had georganiseerd in het spelershotel. Maar helaas is de realiteit, zoals zo vaak in het leven, complexer. Want toen die andere aanhanger van strikte seksuele onthouding, Felipe Scolari, zijn Seleçao voor het WK van 2002 bekendmaakte, ontbrak sterspeler Romário. Inderdaad, een warm pleitbezorger van seks voor de wedstrijd. Ondanks grote druk van de media bleef Scolari bij zijn besluit, een keuze waarvoor hij nooit heldere argumenten gaf. Zou een verschil van inzicht over dit grote vraagstuk er soms iets mee te maken hebben gehad? We zullen het waarschijnlijk nooit weten. Wat we wel weten is dat Brazilië, zonder Romário en dus ook zonder seks voor de wedstrijd, op het WK van 2002 onverslaanbaar was en na zeven winstpartijen op rij afgetekend wereldkampioen werd. En wat was ook alweer dat cliché over winnende coaches? ■

49 tip eLF VoetBaL
Eveline Stallaart (bron: Twitter)

Review - Vinfast VF 8

Luxe elektrische suv, maar met addertje onder het gras

De Vinfast VF 8 Eco is in Nederland een nieuwe ster aan het elektrische firmament. Deze elektrische suv van het Vietnamese merk Vinfast opereert in hetzelfde segment als de Skoda Enyaq iV en Volkswagen ID.4. Tegen duidelijk lagere prijzen, maar wel met minimaal 353 pk. Goeiemorgen, da's lekker! Helaas schuilt er wel een witlipbamboeaddertje onder het gras.

De Vinfast VF 8 Eco doet van opzij denken aan de Jaguar F-Pace, maar de voor- en achterkant dragen de typische signatuur van Vinfast, zo leren we tijdens de presentatie van de elektrische suv. In het midden prijkt een V, waarvan de lijnen doorlopen in de grille en de verlichting. Het geheel ziet er geslaagd uit, al is het niet echt onderscheidend. En dat terwijl Vinfast niemand minder dan meesterontwerper Pininfarina heeft ingehuurd om de auto te tekenen.

Begonnen als brandstofauto De buitenmaten van de Vietnamese

elektrische suv zien er veelbelovend uit voor de ruimtezoeker. In vrijwel alle richtingen is-ie iets groter dan de Skoda Enyaq iV, en de wielbasis is zelfs bijna 20 (!) centimeter langer. Zolang ze op de buitenste zitplaatsen blijven, hebben de achterpassagiers dan ook niets te klagen. Wie de middenpositie inneemt, vindt daarentegen een storende middentunnel tussen zijn voeten. Hiermee verraadt de Vinfast VF 8 dat hij oorspronkelijk een brandstofauto is.

Als de bliksem

Voor het minimalistische interieurontwerp en de bediening heeft Vinfast

goed gekeken naar Tesla. Het scherm reageert bliksemsnel en de menustructuur werkt intuïtief. De buitenspiegels bedien je - net als bij de Tesla Model 3 en Tesla Model Y - door eerst op het scherm de spiegels te selecteren en dan met pijltjestoetsen op het stuur de juiste kijkhoek te kiezen. Het ouderwets dunne stuur zelf laat zich uitsluitend handmatig verstellen en de onderkant lijkt wat ongelijkmatig afgeplat. De afwerking met veel zacht kunstleer doet verzorgd aan.

Kameel met woestijnvrees De Vinfast VF 8 Eco is uitgerust met

50 tip
autoWeReLD
DEZE PAGINA'S WORDEN MOGELIJK GEMAAKT DOOR AUTOWERELD.COM

stoelen die nogal vlak zijn en weinig zijdelingse steun geven. Zolang je rechtdoor rijdt, bieden ze echter een keurig, 'niks-aan-de-handcomfort'.

In bochten is dat een ander verhaal, want dan gedraagt de elektrische suv zich onzekerder dan een kameel met woestijnvrees. Het gevolg is dat je alle kanten op glijdt. En zelfs op het vrijwel vlakke testtraject heeft de carrosserie een sterke neiging te gaan deinen. Er zijn vast mensen die dit zachte, Amerikaans aandoende karakter waarderen. Maar als Vinfast echt op de Europese markt wil doorbreken, moet het hier nog wat aandacht aan besteden.

Vanaf 44.650 euro

De elektrische SUV van Vinfast kost in Nederland minimaal 44.650 euro. Voor zo'n grote, luxe suv met een accupakket van 82 kWh, een actieradius van 420 kilometer en een vermogen van dik 350 pk is dat beslist niet duur. En om twijfelaars over de streep te trekken, belooft de fabrikant een garantie van 10 (!) jaar, tot een maximum van 200.000 kilometer. Even ter vergelijking: de Kia EV6 met 325 pk kost 59.195 euro en voor een Volkswagen ID.4 GTX (299 pk) moet je 57.290 euro neertellen. De prijs van de Vietnamese elektrische suv lijkt dan ook bijna te mooi om waar te zijn…

Wij zeggen opnieuw: goeiemorgen! Net als zijn Europese neef, is de Zuid-Oost Aziatische witlipbamboeadder giftig. Door dat beest wil je dus niet gebeten worden. Houd het gras op de Vinfast-prijslijst daarom goed in de gaten. Dan krijg je al snel in de smiezen dat je naast de eenmalige aanschafprijs, ook een stevig bedrag aan accuhuur moet ophoesten. Rijd je maximaal 500 kilometer per maand, dan kies je voor het batterijprogramma Flexible en moet je maandelijks 120 euro afdragen. Voor wie meer rijdt, heeft Vinfast het Fixed-abonnementsplan (150 euro per maand). Over vier jaar praten we dan over 5760 tot 7200 euro. Wij zeggen opnieuw: goeiemorgen!

Conclusie

Veel fabrikanten van een elektrische suv kampen met leveringsproblemen. Wellicht dat nieuwkomer Vinfast daarvan kan profiteren. De Vinfast VF 8 ziet er goed uit, is compleet uitgerust en biedt veel power. Wel moet de fabrikant nog wat vijl- en slijpwerk aan de wegligging verrichten. Zeker als je in plaats van de Eco-versie de 408 (!) pk sterke Plus kiest, is een strakker onderstel zeer gewenst. Verder vinden we het principe van de huuraccu niet zo'n goed idee. Niet voor niets is Renault hier van afgestapt.

Kijk voor meer autonieuws op autowereld.com ■

51 tip autoWeReLD

Een Koude Bak Maken

Zo doe je dat

Wil je ook in de wintermaanden genieten van jouw moestuin? Of passen de nietwinterharde planten bijna niet meer in het huis? Wil je misschien eerder al prachtige planten in de tuin, maar kunnen de kiemplanten niet tegen de vorst? Dan is een koude bak iets voor jou! In dit artikel leggen we je uit wat een koude bak is, wat de voordelen zijn en waar je zo'n bak allemaal voor kunt gebruiken. Natuurlijk laten we het daar niet bij. We laten je ook zien hoe je zo'n koude bak zelf kunt maken en geven tips voor het gebruik ervan.

Een koude bak wordt ook wel een winterbak genoemd. Deze bakken zijn ervoor om planten, voornamelijk moestuintjes, ook in de winter te kunnen laten groeien. De bakken beschermen de plantjes tegen de kou van de winter. Het is met een koude bak dus niet meer nodig om na de zomer te stoppen met het tuinieren en onderhouden van je fijne moestuin. Je moet alleen wel rekening houden met de soort planten en moestuinplanten die je in de koude bakken zet.

De bakken beschermen de planten wel, maar de temperatuur ligt altijd nog lager dan die in de zomer. Gelukkig zijn er genoeg groenten die je in het najaar nog prima in jouw koude bak kunt planten.

Waar gebruik je een koude bak voor? Een koude bak hoef je niet alleen voor groentes die in het najaar groeien te gebruiken. Er zijn verschillende manieren waarop een koude bak een goede toevoeging kan zijn om in de tuin te hebben.

Overwinteren van niet-winterharde planten

Zo zijn er planten die niet winterhard zijn. Deze planten haal je in de meeste gevallen naar binnen als de winter begint. Nu kan het echter zijn dat het binnen in huis of in de garage iets voller komt te staan met planten dan wenselijk is. Kleine planten (grote planten passen helaas niet in een koude bak) kun je prima in een koude

bak laten overwinteren. Ook planten die je hebt gesnoeid en die daardoor wat minder volume hebben, kun je prima in de koude bak neerzetten tijdens de wintermaanden.

Vroege jongelingen

Je kunt kiemplanten al vroeg in de koude bak zetten, en zo kun je eerder beginnen met het laten groeien van deze planten dan wanneer je moet wachten tot het voorjaar. Dit heeft als voordeel dat je langer van de planten kunt genieten als ze uiteindelijk gaan groeien.

Klimatiseren

Planten die je een tijd binnen hebt gehad, maar die nu toch weer de tuin

52 tip
DEZE PAGINA’S WORDEN JE AANGEBODEN DOOR BUITENLEVENGEVOEL.NL BuIteNLe VeNge VoeL

in moeten, kunnen van een koude bak profiteren. Wanneer je ze in de koude bak zet, kun je de planten langzaam aan de temperatuur van buiten laten wennen door af en toe het deksel open te laten staan.

Uitstellen van de winter

Wanneer de winter vroeg valt en je planten eigenlijk nog niet klaar zijn voor de eerste vorst, kun je het invallen van de winter uitstellen door de planten in een koude bak te plaatsen.

Zelf een koude bak maken Koude bakken kun je bij verscheidene tuincentra kopen en gemakkelijk in

de tuin zetten. Leuker is het natuurlijk om de koude bak zelf te maken. Heel ingewikkeld hoeft het niet eens te zijn. Er zijn maar een aantal zaken waar je rekening mee dient te houden.

Waar plaats je een koude bak?

De koude bak heeft geen speciaal systeem dat de planten in de bak gedurende de winter van warmte voorziet. De enige warmte die gebruikt kan worden is de warmte van de zon. Hierdoor is het qua locatie aan te raden de bak zo neer te zetten dat hij richting het zuiden staat en optimaal van de warmte van de zon gebruik kan maken.

Achterkant of voorkant?

Om optimaal gebruik te kunnen maken van het zonlicht is het het beste om de achterkant van de bak hoger te maken dan de voorkant. Hierdoor komt de glazen deksel schuin te staan en kan de bak zo veel mogelijk zonlicht en warmte opvangen. Daarnaast helpt het schuine oppervlak met het afvoeren van regenwater.

Een kuil

Een koude bak is open aan de onderkant en maakt zodoende gebruik van de aarde van de tuin. Aan te raden is wel om de aarde van tevoren voldoende te bewerken

53 tip BuIteNLe VeNge VoeL

In plaats van glas kun je ook kiezen voor doorzichtige golfplaten die als deksel dienen. Voordeel hierbij is dat het over het algemeen gemakkelijker te verkrijgen is en de kosten voor de bak wat drukt.

en onregelmatigheden als stenen te verwijderen. De bak staat in een kuil; hierdoor wordt de aarde waar de planten in komen te staan door de grond rondom de bak geïsoleerd.

Materiaal Koude bakken kunnen van hout of van beton of steen gemaakt worden. Voor je eigen koude bak is het gemakkelijker om hout te gebruiken. Je hoeft hier alleen een vierkante bak van te maken die aan de voorkant wat lager is dan van achter. Daarnaast is het altijd handig hout te kiezen dat bewerkt is, en daardoor bestand is tegen de elementen. Om de bak af te dekken heb je een deksel van glas nodig. Een goede oplossing hiervoor is het gebruik van oude ramen.

Open en dicht Het is tot slot belangrijk dat een koude bak open kan. Dit is omdat het met veel

zonneschijn af en toe ook te warm kan worden in de bak. Het is dus nodig om de bak te kunnen luchten en wanneer hij te warm wordt even te helpen afkoelen. Pas bij dit afkoelen wel op, want te veel afkoelen kan er weer voor zorgen dat de kwetsbare plantjes geraakt worden door de kou. Deuren of eventuele oude ramen hoeven niet per se vast op de bak te liggen. Ze mogen er ook los opgelegd worden. Zolang het maar mogelijk en veilig is om de bak te kunnen openen.

Een koude bak kan van diverse soorten materiaal gemaakt worden. Bijvoorbeeld van simpel hout. In plaats van glas kun je ook kiezen voor doorzichtige golfplaten die als deksel dienen. Voordeel hierbij is dat het over het algemeen gemakkelijker te verkrijgen is en de kosten voor de bak wat drukt.

54 tip BuIteNLe VeNge VoeL
Beeld: Shutterstock.com

Hoe gebruik je een koude bak?

Nu je weet waar je op moet letten tijdens het maken van een koude bak, is het tijd het over het gebruik van de koude bak te hebben. Veel mensen vergissen zich door te denken dat een koude bak een volledige kas is en zetten te snel te kwetsbare planten in de bak. Je zult, ook al worden je planten warmer gehouden, altijd rekening moeten houden met de seizoenen. Je zal de koude bak af en toe wel moeten luchten. Dit geldt ook voor de winterperiode. Let er bij het luchten op dat de buitentemperatuur niet te laag is en dat je niet te lang lucht wanneer de temperatuur wel wat aan de lage kant is.

Planten in de herfst

In de herfst is het tijd om de wat grotere groenten te gaan planten. Denk hierbij aan wortelen, radijsjes en prei.

Planten in de winter

In de winter kun je vooral bladgroenten goed planten. Denk hierbij aan rucola, spinazie of sla.

Planten in de lente

In de lente kun je nog wat bladgroenten planten en je kunt beginnen met het planten van de groenten en fruit voor de zomer.

Planten in de zomer

Je kunt de moestuinplanten die graag in de zomer groeien ook in de koude

Over Buitenlevengevoel.nl

bak zetten. Het enige verschil is dat de deksel in deze periode wel van de bak af moet, omdat het anders te heet wordt in de bak. Dat komt jouw moestuin niet ten goede.

Daarnaast is het houden van een moestuin in een koude bak hetzelfde als wanneer je in de tuin je moestuin hebt. Het enige verschil is dat je de wintermaanden uitstelt. Je planten houd je in de winter warm, in de zomer moet je opletten dat je planten het niet te warm krijgen. ■

Op Buitenlevengevoel.nl vind je artikelen over de tuin, inspiratie voor je interieur, doe het zelf gidsen voor van alles en nog wat. Maar ook artikelen over hoe je meubels onderhoudt, insecten weg krijgt of hoe je sfeer creëert in huis. #Buitenlevengevoel!

55 tip BuIteNLe VeNge VoeL
RepoRtage

Kersttradities

Ideeën voor de hele familie

Sommige dingen komen elk jaar terug met Kerst. Soms ben je je er helemaal niet bewust van dat het een traditie is, zoals de kerstversiering of andere kerstideeën. Dat hóórt gewoon bij Kerst. De straten zijn versierd en overal zie je lichtjes. Welke tradities houden mensen nog meer in ere?

Adventskalender

In de vier weken voor Kerst vieren we Advent. Tegenwoordig wordt dit in veel huizen gedaan met de adventskalender die begint op 1 december en waarbij er elke dag 1 deurtje opengemaakt mag worden. Vroeger had je de chocolade adventskalenders, nu zijn ze er in allerlei vormen, soorten en maten met bier voor papa, make-up voor mama en Playmobil, Lego of ander speelgoed voor de kinderen.

Christmas Cake

Een Christmas Cake is een Engelse traditie die 2 maanden vóór Kerst is. In oktober maken ze de Christmas Cake, met heel veel ingrediënten. Traditiegetrouw wordt er veel gedroogd fruit in de taart verwerkt. Daarom wordt de taart zo vroeg van te voren gemaakt, de smaken komen dan helemaal tot zijn recht. In zo’n Christmas Cake worden ook vaak kerstwensen of andere gelukwensen verstopt.

Elf on the shelf

In 2005 verscheen er in een boek over een elfje. Het verhaal vertelde dat het

elfje de weken voor Kerst in huis woont en dat hij een naam moet krijgen die de kinderen verzinnen. Vanaf het moment dat hij een naam heeft, is hij in staat om elke nacht naar de Kerstman te gaan om hem te vertellen of de kinderen lief zijn geweest of niet. Net zoals het grote boek van Sinterklaas. Als het elfje weer terugkomt, verstopt hij zich op een andere plek in huis. Elke morgen begint dus eerst met het elfje zoeken. En ondertussen haalt het elfje ook elke nacht een streek uit. Sindsdien is Elf on the Shelf een leuke Amerikaanse traditie geworden.

Nieuwe kleding & Foute kersttruiendag

Wat doe jij aan met Kerst? Naar het Kerstdiner met je schoonfamilie? En o, wat moeten de kinderen eigenlijk aan? Kleed je ze gewoon netjes aan of koop je een speciale outfit (waar ze volgend jaar alweer uitgegroeid zijn). Het blijft lastig. Zwart en bordeauxrood zijn de Kerstkleuren voor kleding. Vaak met kant, glitter en zilver. Of… ga jij voor de foute kersttrui dit jaar?

Naar een kerstmarkt

In veel landen zie je rond Kerst spontaan allerlei Kerstmarkten opduiken.

Met de meest bijzondere kerstballen, kerstdecoratie en natuurlijk chocolademelk en heel veel ‘gewone’ dingen zoals sieraden.

Kerstkaarten versturen

Ook al doen we dit in Nederland steeds minder en wordt het vervangen door het versturen van een appje.

Kerstfilms kijken

Proefabbonementje Netflix kun je het beste in december plannen… Lekker met popcorn of warme chocolademelk.

Kerstpakket

Een cadeautje van de zaak. Als dank voor weer een jaar lang (hard) werken. Altijd een leuke verrassing om bij thuiskomst te kijken wat voor lekkers er allemaal inzit. Vooral om dit samen met je kinderen te doen. Tegenwoordig krijgen werknemers vaak een bon als kerstpakket. Ook fijn, want dan kan iedereen bestellen wat ‘ie wil.

Kerstboom optuigen

In andere landen zijn ze er al wat vroeger mee, maar in Nederland geldt:

57 tip
RepoRtage

RepoRtage

zodra Sinterklaas het land uit is mag de kerstboom het huis in. En wat is er nou gezelliger dan met het hele gezin de boom op te tuigen?

Tío de Nadal

Een Spaanse kersttraditie is Tío de Nadal. Klinkt heel sereen, maar is een gekke, grappige traditie. Vanaf 8 december staat er elke avond een boomstronk voor de deur waar een gezichtje op getekend is. Elke avond voeren de kinderen de boomstronk. Met Kerst komt Tío de Nadal naar binnen, hij staat schuin in de kamer met een dekentje over zijn ‘achterste’. De kinderen slaan hem met de stok, en het kleedje wordt weggehaald. En zowaar, heeft de Tío opeens allemaal cadeautjes uitgepoept! Nu alleen nog een vrijwilliger vinden die de poepgeluiden wil maken…

Kerstdiner op school

Zodra je kind op school zit vult de laatste week voor de vakantie de kalender zich met kerstdiners. Want ook op school, scouting en sport doen ze daaraan. En grote kans dat je aan het werk gezet wordt om een bijdrage te leveren. Dat kan zijn om iets te maken. Maar ook bijvoorbeeld om tijdens het kerstgaladiner als vader te gaan oberen of de afwas te doen. Instagram vult zich die dagen dan ook met kinderen in de netste kleding, klaar om naar school te gaan.

Pyjama-avond

Eerste en Tweede Kerstdag kunnen vol zitten met verplichtingen naar familie en andere afspraken. Hoe lekker is het dan om de avond voor Kerst allemaal in pyjama een kerstfilm te kijken of spelletjes te doen? En wie weet, heb je zelfs wel een speciale kerstpyjama?

Slapen onder de kerstboom

Als je een kerstboom hebt, is hij het middelpunt in huis. Hoe leuk is het om op kerstavond alle matrassen naar beneden te slepen, iedereen z’n pyjama aan, chocolademelk erbij… En dan alle lichten uit, behalve die in de kerstboom. Gezelligheid en mooie familieherinneringen gegarandeerd!

Naar de kerk

In elk dorp en elke stad staan de kerkdeuren open en ben je welkom om de

Kerstdienst of -mis bij te wonen. Misschien ga je altijd al naar de kerk, maar met Kerst is het toch altijd speciaal, want dat is waar het om draait.

Broodmaaltijd na de nachtmis Een traditie die vooral uit het oosten van het land komt. Na afloop van de kerstavondviering gaat iedereen thuis aan tafel voor krentenwegge of een broodmaaltijd. Gezelligheid gegarandeerd.

Kerstbrunch

Naast het kerstdiner is de kerstbrunch ook zeer in opkomst. Gezellig met de familie buiten de deur eten. Vaak is er dan een lopend buffet zodat je zelf kan kiezen wat je wil eten en wie weet komt de kerstman nog wel even langs om een cadeautje te brengen.

Cadeautjes uitpakken

In Amerika (en andere delen van de wereld) komt in de nacht van Kerstavond de Kerstman langs om de opgehangen kerstsokken te vullen met cadeaus of die onder de kerstboom neer te leggen. Met Kerstmis mogen die dan uitgepakt worden. Ook in landen waar men niet in de kerstman gelooft wordt er steeds vaker aan cadeautjes onder de boom gedaan.

Maretak of Mistletoe

Met Kerst hangen veel gezinnen een Maretak, of Mistletoe genoemd, op in huis. Het staat natuurlijk erg gezellig,

ook in de tijd na Kerst omdat de plant altijd groen blijft. Volgens de traditie mag degene die onder de Mistletoe staat, gekust worden zonder te weigeren. Pas dus wel op waar je gaat staan…

Hét diner

Met stip op nummer 1 staat gourmetten. Het is te koud voor een BBQ, dus gourmetten is second best. Ook op de lijst van irritaties, want al je kleding en heel je huis stinken ernaar. Het spettert, het duurt lang, het wordt niet warm of het is opeens aangebrand. Maar het is een fijn en vullend programma zonder dat je honger krijgt. Als je niet gaat gourmetten is de kans groot dat je kalkoen eet of Chinees eten haalt. Of… dat ieder familielid iets voor zijn rekening neemt en de mooiste creaties op tafel verschijnen.

De ware kerstgedachte

Met Kerst ben je gezellig samen met familie en mensen die je dierbaar zijn. Ook al is dat weleens onderwerp tot klagen, je hebt ze wel. Maar er zijn ook heel veel mensen in Nederland die niemand hebben om Kerst mee te vieren. Voor hen zijn het juist heel moeilijke dagen. Net als voor mensen die ziek zijn of het financieel niet breed hebben. Hoe mooi is het om daar elke Kerst bij stil te staan en te bedenken wat je voor iemand in jouw omgeving zou kunnen betekenen. ■

58 tip
Beeld: Shutterstock.com

Dropjes

Pietje komt altijd met dropjes naar school. Zegt de juf: “Dat mag niet, geen snoep in de klas. Ze pakt ze af en eet ze na de les zelf op. De volgende dag gebeurt dit weer. De dag daarop heeft Pietje geen dropjes mee. Vraagt de juf: “heb je geen dropjes bij je vandaag?” Zegt Pietje: “Nee, want mijn konijn is dood…”

Baas in huis

Een man heeft net zijn nieuwe boek uit met de titel ‘Je kunt de baas in huis zijn’. Hij stormt de keuken in en zegt tegen zijn vrouw: “Je moet weten dat vanaf nu, IK de baas in huis ben en dat mijn woord wet is. Je gaat me nu een vijfgangenmenu bereiden en als ik dat op heb, ga je met me mee naar de slaapkamer. Daarna ga je het bad laten vollopen en was je mijn rug en haar. Na het bad droog jij me af en masseer je mijn voeten en handen. En twee keer raden wie mij morgenochtend wast en aankleedt?” Waarop de vrouw kalm antwoordt: “De begrafenisondernemer?”

Lotto

Een man vraagt aan zijn vrouw: “Schat, wat zou jij doen als we de Lotto wonnen?” De vrouw antwoordt: “Ik zou de helft aanpakken en van je scheiden.”

“Dat is goed,” zegt de man. “We hebben 24 euro gewonnen. Hier is 12 euro en daar is de deur!”

Rekenen

Op een school wil een onderwijzer testen of de kinderen nog wel kunnen hoofdrekenen. Hij geeft een opdracht aan Jantje. “Jantje, om een kamer te behangen heb je 7 rollen behang nodig. Eén rol behang kost € 11,35. Hoeveel kosten 7 rollen behang?”

Jantje denkt heel lang en diep na. De onderwijzer kijkt hem aan en vraagt: “Weet je het al?” Waarop Jantje antwoordt: “Ik ga die muren wel schilderen.”

59 tip gRappIg BeDoeLD...

De wereld

Familie laat overleden hond herwerken tot vloerkleed

Iedereen rouwt anders om hun huisdieren, maar sommigen doen dat op een speciale manier. Een Australische familie heeft van hun overleden golden retriever een vloerkleed laten maken. De vacht werd behandeld door Chimera Taxidermy, een Australisch bedrijf dat dieren opzet. Maddy, de dierenopzetter, schrijft in het bericht dat de vacht in leer is veranderd om goed te blijven. Ook al wordt het concept populair, niet iedereen is er fan van. “Ik zou mijn viervoeter zo niet op de grond willen zien liggen.”

We begraven onze honden, cremeren ze en bewaren de as. Daarvan kijkt niemand meer op. Sommige mensen laten hun overleden hond opzetten, iets wat af en toe opgetrokken wenkbrauwen oplevert. Een Australische familie ging nog een stapje verder, zij lieten de vacht en huid van hun hond prepareren als haardkleedje.

Het in Melbourne gevestigde bedrijf Chimera Taxidermy deelde een video op sociale media waarin wordt onthuld hoe de huid en vacht van de golden retriever zijn bewaard, zodat deze in

het huis van de familie kan worden tentoongesteld.

“Mooie oude golden retriever bewaard als pels voor zijn gezin,” schreef de 29-jarige eigenaar Maddy bij de video op instagram. In de commentaren legde ze uit dat “de pels is gelooid en in leer is veranderd, zodat de vacht er niet uit valt,” wat betekent dat het de komende jaren in goede staat zal blijven.

De taxidermiste werkt heel veel met huisdieren, alhoewel het merendeel gewoon wordt opgezet. Al toont haar instagram dat ze ook recent nog een vacht van een rat, ook een huisdier, heeft gelooid voor de rouwende eigenaar.

Of het tot kleedje verwerken van je trouwe hond een rage is? De reacties op haar instagram-post zijn verdeeld…

Spaanse tiener doet zich voor als arts en behandelt patiënten

Een zeventienjarige jongen in Spanje heeft zich voorgedaan als arts en zeker twee patiënten behandeld. De verdachte is nu vrijgelaten in afwachting van zijn proces.

De jongeman is de zoon van de directrice van een woonzorgcentrum in Colmenarejo, zo’n 35 kilometer ten noordwesten van de Spaanse hoofdstad Madrid. Hij trok gewoon een doktersjas aan en misleidde onder meer ambulancechauffeurs die naar het rusthuis kwamen.

Hij belde ook de politie en hulpdiensten en bood zijn hulp aan. Het avontuur van de neparts eindigde toen agenten bij een noodgeval achterdochtig werden. De tiener riskeert tot twee jaar cel voor het misbruik van een beroepstitel.

60 tip
De WeReLD

‘Smerigste man ter wereld’ overleden

De ‘smerigste man ter wereld’ is overleden. Amou Haji, die zich meer dan een halve eeuw niet had gewassen, is 94

jaar oud geworden. Hij stierf in het dorp Dejgah, in de zuidelijke provincie Fars, meldt persbureau IRNA.

De man meed douche en bad uit angst om ziek te worden, zei een lokale functionaris. Een paar maanden geleden namen dorpsbewoners hem voor het eerst mee voor een wasbeurt, aldus het persbureau.

Er doen veel verhalen de ronde over Haji. Volgens de Teheran Times ging Haji na een moeilijke jeugd als kluizenaar leven. Hij zou in zijn leven dage-

lijks 5 liter water hebben gedronken en hij had weinig op met kappers. Als zijn haar te lang werd, brandde hij het teveel af boven een kampvuur.

Haji is niet de enige die zich tientallen jaren niet waste. Wat te denken van Guru Kailash Singh, een boer uit India? Hij stopte na zijn huwelijk in 1974 met water en zeep omdat hij van een priester te horen had gekregen dat hij daarmee een zoon zou krijgen, meldt de Huffington Post. De voorspelling ging helaas voor Kailash de mist in: hij kreeg zeven dochters.

Duitse vrouw belt politie om spin in auto

De politie in het zuiden van Duitsland kreeg wel een heel opmerkelijk telefoontje. Een vrouw belde vanuit haar auto het alarmnummer. Ze zei geen meter meer te kunnen rijden, omdat er een spin in haar voertuig zat. De politie kwam vervolgens in actie.

Het telefoontje kwam binnen bij de meldkamer van de politie in de zuidelijke deelstaat Baden-Württemberg. De 33-jarige automobilist stond vast in het dorpje Langenenslingen, vertelde een politiewoordvoerder.

De politie ging op de melding af en doorzocht de auto van de vrouw, maar kwam daarbij geen spin tegen. Volgens de politiewoordvoerder was dat voldoende en durfde de vrouw weer verder te rijden.

Spinnenfobie is een bekend fenomeen. Mensen met zulke ernstige spinnenangst kunnen niet normaal functioneren als zij een spin zien.

Paniek aan boord van Amerikaanse vlucht

Slang kruipt langs passagiers

Paniek aan boord van een Amerikaans vliegtuig, toen kort na de landing een slang door de businessclass kroop. Reizigers begonnen te gillen, maar uiteindelijk raakte niemand gewond.

De slang kroop door de cabine van een United Airlines-vlucht van Tampa naar New Jersey. Kort nadat het toestel landde, werd het nog levende dier opgemerkt in de businessclass, melden Amerikaanse media.

Het ging om een ongevaarlijke kousenbandslang. Hoe lang het dier was, melden de media niet. The Washington Post schrijft dat de kousenbandslang tot ruim 60 centimeter lang kan worden.

Het is ook niet duidelijk hoe het dier, dat pas tevoorschijn kwam toen het vliegtuig van de landingsbaan naar de gate taxiede, aan boord van het vliegtuig was gekomen. De bemanning van het toestel schakelde de ‘daarvoor bestemde autoriteiten’ in en de slang werd van boord gehaald.

Het vliegverkeer in New Jersey ondervond geen hinder van het incident en niemand raakte gewond. De situatie bracht bij passagiers ongetwijfeld herinneringen aan de film Snakes on a Plane uit 2006 naar boven. In die thriller lieten criminelen tientallen giftige slangen los in een passagiersvliegtuig.

Het is niet voor het eerst dat een levende slang zich aan boord van een vliegtuig bevindt. In 2016 moest een toestel in Mexico aan de grond worden gezet omdat een gifgroene slang zich in de cabine bevond.

Drie jaar geleden zorgde een slang voor kortstondige paniek in Nieuw-Zeeland, toen een nog levende python na een vlucht uit het Australische Brisbane bij aankomst in Queenstown uit het landingsgestel viel. Omdat Nieuw-Zeeland slangenvrij is, moest het dier snel worden omgebracht.

61 tip De WeReLD

Luchtvaartmaatschappij start loterij om reizigers in middelste stoel te krijgen

Een plekje bij het raam of juist een stoel aan het gangpad? Vliegtuigpassagiers vinden alles vaak prima, als ze maar niet in het midden hoeven te zitten. De Australische luchtvaartmaatschappij Virgin Australia probeert daar met een loterij verandering in te brengen. Wie in de middelste stoel zit, maakt sinds deze week kans op een prijs.

Virgin Australia begint de ‘middelste stoel’-loterij na een verkiezing op social media over de favoriete zitplaats van reizigers. Slechts 0,6 procent van de stemmers zegt het liefst in de middelste stoel te zitten. Wie de komende tijd – vrijwillig of niet – in de middelste stoel zit aan boord van een Virgin Australia-vlucht, maakt kans op een van de verlote prijzen. In totaal gaat het om 230.000 Australische dollars (bijna 150.000 euro) aan prijzengeld.

De luchtvaartmaatschappij verloot helikoptervluchten, kroegentochten en vakantiereizen onder de prijswinnaars. Virgin Australia-topvrouw Jayne Hrdlicka noemt de loterij een “spannende innovatie om de reiservaring nog mooier te maken”.

Op sociale media zijn de reacties verdeeld. Sommigen spreken van een ‘briljant plan’, anderen zeggen dat níets hen zo ver kan krijgen om tijdens een vlucht in de middelste stoel te zitten.

Amerikaanse lerares opgepakt die ‘dodenlijst’ van leerlingen had

Grote schok op een basisschool in de Amerikaanse stad Chicago. Een lerares van groep 7 zei tegen een leerling dat ze er een ‘dodenlijst’ op nahield. Die leerling zou ook op de lijst staan.

Portia Jones (12) trok aan de bel na een gesprek met de docente. Die had gezegd dat ze haar leerlingen ‘wilde wurgen’ en zichzelf wat wilde aandoen.

In een gesprek met de schooldirecteur gaf zij toe dat ze een dodenlijst had, en ze noemde een van de leerlingen die daarop stond. Behalve leerlingen zou ze ook collega's willen vermoorden.

De directie stuurde haar naar huis en zei dat ze niet terug hoefde te komen. Pas uren later werd de politie gebeld, die haar thuis aanhield. Portia zegt tegen de lokale zender ABC 7 dat ze ontzettend bang en geschrokken is. Zij zou één van de leerlingen op de dodenlijst zijn.

Ouders zijn boos dat de school de docent zelf liet vertrekken, en pas later de politie inschakelde. “Ze hadden haar nooit moeten laten gaan. Er was gevaar voor de school,” zegt een vader tegen ABC.

De school zegt dat er nooit gevaar is geweest. De docente zou zijn “vastgehouden tot de leerlingen de school hadden verlaten”. ■

62 tip De WeReLD Beeld: Shutterstock.com

Seizoenen

Een kleuterjuf vraagt aan haar klas: “Wie van jullie kan de seizoenen van het jaar opnoemen?” Danny steekt zijn vinger op. “Zeg het maar Danny.” “Herfst, winter…”, begint Danny, maar verder blijft het stil.

“Waar blijven de lente en de zomer?” vraagt de juf. “Ja, dat vraag ik mij dus ook al af!”

Eerlijkheid duurt het langst

“Kan iemand mij een voorbeeld geven van de uitdrukking: eerlijk duurt het langst?” vraagt de meester. “Ik meester!”, antwoordt Henk. “Als ik bij een toets afkijk, ben ik zo klaar. Maar als ik alles zelf invul, ben ik urenlang bezig…”

Dom

Er is een nieuwe leraar in de klas. Hij wil zien of de kinderen in zichzelf geloven. Daarom zegt hij: “Wie dom is gaat staan.” Na enkele seconden… Tim staat op en de leraar vraagt: “Denk je echt dat je dom bent?” Waarop Tim antwoordt: “Nee, maar ik vond het zo zielig dat u de enige was die staat.”

Indruk maken

Komt een man bij de fitness. Deze vraagt aan de instructeur met welk apparaat hij de meeste indruk kan maken bij de dames. De instructeur zegt: “Als je naar buiten gaat, dan vind je om de hoek een pinautomaat…”

Lange trap

Twee Belgen lopen over een treinrails. Zegt die ene: “Wat een lange trap hè?” Zegt die andere: “Dat valt nog wel mee, maar de leuning zit zo laag.”

De leukste strips vanaf NU ook verkrijgbaar als app

63 tip gRappIg BeDoeLD...
ren jij mee? Ga naar rentegenkanker.nl
Waar

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.