InBusiness Elementaire bedrijfsadministratie 1 Proefkatern

Elementaire bedrijfsadministratie 1

THEORIEBOEK FINANCIEEL NIVEAU 3 & 4

VING • ME GE T M

VING • ME GE T M

LINE LEERO ON

LINE LEERO ON

Inhoud theorieboek De balans opmaken

2. EKBA02

Boekingsdocumenten verwerken

3. EKBA03

Het grootboek bijhouden

4. EKBA04

Opbrengsten, kosten en privĂŠ boeken

5. EKBA05

Journaliseren

6. EKBA06

Kolommenbalans maken

7. EKBA07

Omzetbelasting boeken en aangifte ob doen

8. EKBA08

Creditnota's, kortingen en toeslagen boeken

9. EKBA09

Geld onderweg boeken

10. EKBA10

Subadministraties bijhouden

11. EKBA11

Dagboeken bijhouden en collectieve journaalposten maken

12. EKBA12

Archiveren

C

EP T

1. EKBA01

1. EKBA01

Aan de slag met De balans opmaken Aan de slag met Boekingsdocumenten verwerken

O

2. EKBA02

N

Inhoud werkboek

Aan de slag met Het grootboek bijhouden

4. EKBA04

Aan de slag met Opbrengsten, kosten en privĂŠ boeken

5. EKBA05

Aan de slag met Journaliseren

6. EKBA06

Aan de slag met Kolommenbalans maken

7. EKBA07

Aan de slag met Omzetbelasting boeken en aangifte ob doen

8. EKBA08

Aan de slag met Creditnota's, kortingen en toeslagen boeken

9. EKBA09

Aan de slag met Geld onderweg boeken

10. EKBA10

Aan de slag met Subadministraties bijhouden

11. EKBA11

Aan de slag met Dagboeken bijhouden en collectieve journaalposten maken Aan de slag met Archiveren

C

3. EKBA03

12. EKBA12

FINANCIEEL

ELBA01

De balans opmaken

Auteur Gerard van Heeswijk Eindredactie Pieter Mijnster

ELBA01

De balans opmaken

THEORIE Introductie De uitdaging De directie wil inzicht in de financiĂŤle cijfers van een onderneming. Deze cijfers zijn van belang zodat de leidinggevenden de juiste beslissingen kunnen nemen. Hiervoor moet er een balans worden opgesteld. Door de balans krijgt de directie van de onderneming inzicht in de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen van de onderneming.

Aan de slag: Stel de liquiditeitsbalans samen en geef daarin aan wat de waarde is van de vaste en vlottende activa, de lang- en kortlopende schulden en het eigen vermogen.

Figuur 1

Finler.nl

2

Leerdoelen Wat heb ik voor deze uitdaging nodig?

Kennis: • Ik kan de begrippen balans, liquiditeitsbalans, bezittingen, vlottende activa, vaste activa, langlopende schulden, kortlopende schulden en eigen vermogen beschrijven.

• Ik kan verschillende namen geven voor hetzelfde begrip (activa, passiva).

• Ik kan de meest voorkomende begrippen in en vanuit het Engels vertalen.

Begrip: • Ik kan uitleggen dat een balans altijd in evenwicht is.

• Ik kan toelichten dat bezittingen zijn gefinancierd met eigen vermogen, langlopende en kortlopende schulden.

• Ik kan het verschil tussen administratie en boekhouding aangeven.

Vaardigheid: • Ik kan een eenvoudige liquiditeitsbalans van een onderneming samenstellen.

Boekhoudkundige cyclus Beginbalans ‘Balans’

Journaal

Financiële feiten

‘Journaliseren en coderen’

‘Financiële feiten en boekingsdocumenten’

Grootboek

Subadministraties

‘Grootboek’

‘Subadministraties’

Proefbalans ‘Grootboek’

Saldibalans ‘Kolommenbalans’

Eindbalans

Winst-en-verliesrekening

‘Kolommenbalans’

‘Kolommenbalans’

Figuur 2 De boekhoudkundige cyclus

De boekhoudkundige cyclus bestaat uit opeenvolgende stappen die in het schema zijn opgenomen.

3

ELBA01

De balans opmaken

1

Administratie en boekhouding

1.1

Administratie De begrippen administratie en boekhouding gebruik je door elkaar. Toch betekenen ze niet hetzelfde. Iedereen heeft bijna dagelijks met administratie te maken. Je agenda op je smartphone is een soort administratie, waarin je je afspraken bijhoudt. Hetzelfde geldt voor het adressenboek of je contactenlijst op je smartphone, of je die nu wel of niet in de cloud bijhoudt. Een ouderwetse verjaardagskalender op het toilet is een ander voorbeeld van een administratie, evenals de ranglijsten van de FIFA-voetbalcompetitie.

Kenmerkend voor al deze administraties is het: • • • •

Verzamelen van gegevens; Vastleggen van gegevens; Verwerken van gegevens, met als doel: Verstrekken van informatie.

In een schema zien deze 4 V's er als volgt uit: Verzamelen van gegevens

Vastleggen van gegevens

Verwerken van gegevens

Verstrekken van informatie

Figuur 3

Je kunt administratie als volgt omschrijven: Administratie is het systematisch verzamelen, vastleggen en verwerken van gegevens met als doel daarmee informatie te verstrekken.

1.2

Boekhouding of financiële administratie Een boekhouding is een bijzondere vorm van een administratie. In een boekhouding leg je financiële gegevens van een persoon of organisatie vast. In de praktijk spreek je dan ook meestal over financiële administratie. Financiële administratie is dus een ander begrip voor de boekhouding van een onderneming.

In een boekhouding leg je financiële gegevens vast en verwerk je deze volgens een bepaald systeem. Maar net als elke andere administratie richt de boekhouding zich ook op het verstrekken van informatie. Deze informatie kan zijn bedoeld voor personen binnen de onderneming, maar ook voor personen of organisaties buiten de onderneming.

De leiding van een onderneming wil weten hoe de financiële situatie van de onderneming is. Maar ook een bank die geld (krediet) aan deze onderneming verstrekt, is geïnteresseerd in de financiële in de financiële gang van zaken binnen de onderneming.

Mogelijk blijkt uit de boekhouding dat het te lang duurt voordat vorderingen op de klanten worden ontvangen. Dat kan voor de leiding van de onderneming aanleiding zijn om meer aandacht te besteden aan het innen van deze vorderingen. In dat geval is de boekhouding ook een middel om verantwoording af te leggen: de persoon die verantwoordelijk is voor het beheer van de vorderingen maakt via de boekhouding zichtbaar wat hij heeft gedaan. Naar aanleiding van de controle van de afgelegde verantwoording kan de bedrijfsleiding bestuurlijke maatregelen nemen.

4

Administratie en boekhouding In dit voorbeeld is de boekhouding, als bijzondere vorm van een administratie, gebruikt om informatie aan de leiding van de onderneming te verstrekken. Samengevat kun je deze vorm van boekhouding daarom omschrijven als: • • • •

Verzamelen van gegevens, Vastleggen van gegevens, Verwerken van gegevens, Verstrekken van informatie, met als doel: − Afleggen van verantwoording; − Besturen van de organisatie; − Controleren van de verantwoording die daarover moet worden afgelegd.

In schema zien deze 4 V's en ABC er als volgt uit: Verzamelen van gegevens

Vastleggen van gegevens

Verwerken van gegevens

Verstrekken van informatie

• Afleggen verantwoording • Besturen van de organisatie • Controle Figuur 4

1.3

Jaarrekening De informatie uit de boekhouding belandt uiteindelijk in een interne jaarrekening en een externe jaarrekening.

Een jaarrekening bestaat uit: 1 een balans; 2 een winst-en-verliesrekening; 3 een toelichting bij de balans en de winst-en-verliesrekening.

Een interne jaarrekening is bestemd voor de leiding van de onderneming en andere functionarissen binnen de onderneming. Intern stel je overigens wel vaker gedurende het jaar (per maand of per kwartaal) een balans en een winst-en-verliesrekening op. Hierdoor verstrek je tussentijds informatie die bijvoorbeeld nodig is voor het besturen van de onderneming.

De externe jaarrekening is bestemd voor personen en organisaties buiten de onderneming.

Hierbij kun je denken aan de aandeelhouders en andere vermogensverschaffers, maar ook aan de eigen werknemers en andere belanghebbenden. In de wet is nauwkeurig omschreven aan welke eisen de externe jaarrekening moet voldoen.

1.4

Handmatig boekhouden We leven in een digitaal tijdperk. Je hebt vaker een computermuis in je hand dan een pen. Dat digitale tijdperk heeft natuurlijk ook gevolgen gehad voor de manier waarop ondernemingen hun boekhouding bijhouden. Vroeger werden boekhoudingen handmatig met pen en papier bijgehouden. Tegenwoordig gebruikt bijna elke onderneming daar een softwarepakket voor. Je spreekt dan over geautomatiseerde administratie of over computerboekhouden.

5

ELBA01

De balans opmaken

Figuur 5

Roel Seidell

Toch leer je bij ‘elementaire kennis bedrijfsadministratie’ de boekhouding handmatig bijhouden, dus met pen en papier. Dit is de enige manier waarop je het vak boekhouden kunt leren.

Natuurlijk kun je direct met een softwarepakket leren werken. Je komt dan al snel tot de ontdekking dat je niets begrijpt van wat je doet. Een softwarepakket accepteert namelijk al je administratieve gegevens als je die volgens de regels invoert. Het pakket zorgt er dan voor dat er een eindresultaat uitrolt, alleen weet je niet hoe dat resultaat tot stand is gekomen en of het dus klopt. Het is daarom nodig dat je leert begrijpen wat er allemaal gebeurt als je een softwarepakket gebruikt. En dat kan alleen maar als je het vak boekhouden vanaf het begin handmatig leert uitvoeren.

2

De balans

2.1

De balans van een startende ondernemer Als ondernemer wil je regelmatig een beeld van je bezittingen hebben. Daarbij wil je ook graag weten hoe je aan die bezittingen bent gekomen: 1 heb je zelf het geld (de financiële middelen) daarvoor verstrekt? of, 2 hebben anderen daarvoor het geld (de financiële middelen) verstrekt?

In het eerste geval spreek je van eigen vermogen; in het tweede geval heb je daardoor schulden gekregen.

Het overzicht waarop de bezittingen, het eigen vermogen en de schulden van een onderneming staan, noem je een balans.

In praktijkvoorbeeld 1 leer je hoe een balans eruitziet. In dit voorbeeld zie je hoe een zeer beperkte balans van een beginnend ondernemer er steeds realistischer uit gaat zien.

6

De balans

Praktijkvoorbeeld 1 Stel de balans samen van Piet Avontuur (1) Gegeven Piet Avontuur heeft al heel lang plannen om een eigen zaak te beginnen. Hij weet ook al heel lang wat voor soort zaak hij wil starten. Piet houdt van gamen en weet daar ook heel veel van. Hij wil een winkel beginnen met goed lopende merken games en de daarvoor benodigde spelcomputers. Zijn zaak krijgt de naam ‘Gamepie’.

De afgelopen jaren heeft Piet daarvoor een flink bedrag bij elkaar kunnen sparen. Hij had geluk dat hij ook een flinke som geld uit de erfenis van een rijke tante ontving.

Daardoor is hij in maart 2022 zover dat hij zijn wens kan laten uitkomen. Op 1 maart 2022 heeft Piet € 300.000 op zijn bankrekening staan. Allemaal geld dat hij zelf bij elkaar heeft gespaard.

Gevraagd Stel de balans voor Piet Avontuur van zijn zaak ‘Gamepie’ per 1 maart 2022 samen.

Uitwerking De balans van ‘Gamepie’ ziet er op 1 maart 2022 als volgt uit: Debet Bank

Balans Gamepie per 1 maart 2022 € 300.000

Eigen vermogen

€ 300.000

Credit € 300.000 € 300.000

Een balans is een overzicht van de bezittingen, schulden en het eigen vermogen van een onderneming op een bepaald moment. De bezittingen plaats je aan de linkerkant. Dat noem je de debetzijde.

De schulden en het eigen vermogen plaats je aan de rechterzijde. Dat noem je de creditzijde.

Op deze (begin)balans staat aan de creditzijde alleen nog maar het bedrag dat Piet aan zijn onderneming ‘Gamepie’ beschikbaar heeft gesteld om zijn zaak te beginnen.

Schulden heeft Piet (nog) niet. Aan de debetzijde zie je als enige bezitting het bedrag van € 300.000 op zijn bankrekening. Je kunt op deze eenvoudige beginbalans zien dat Piets bezit € 300.000 is ontstaan door het geld dat hij zelf in de zaak investeert: het eigen vermogen van € 300.000.

Piet wil zijn zaak graag in een eigen winkelpand beginnen. Huren is tegenwoordig duur en als huurder moet je er rekening mee houden dat de huurprijs het volgend jaar weer hoger is. Piet heeft een pand aan de rand van het centrum van de stad gezien. De vraagprijs voor dit pand is € 320.000. Piets bank is bereid hem een lening van € 200.000 te verstrekken zodat hij het pand kan kopen. Het winkelpand geldt als onderpand. Zo’n lening met een gebouw als onderpand noem je een hypothecaire lening.

Een hypothecaire lening moet je meestal in termijnen terugbetalen over een periode van twintig tot dertig jaar. Dat terugbetalen noem je aflossen. Daarnaast wil de bank uiteraard een vergoeding over het geleende bedrag. Die vergoeding noem je de interest en die druk je uit in een percentage. Piet moet de bank over het geleende bedrag 3% interest per jaar betalen. Je spreekt daarom over een 3% hypothecaire lening.

7

ELBA01

De balans opmaken

Praktijkvoorbeeld 1 Stel de balans samen van Piet Avontuur (2) Gegeven Piet Avontuur koopt op 11 maart 2022 een winkelpand voor € 320.000. Om de aankoop te financieren heeft hij op 10 maart 2022 een 3% hypothecaire lening van € 200.000 afgesloten. Het restant betaalt Piet zelf.

Gevraagd a Stel de balans voor Piet Avontuur van zijn zaak ‘Gamepie’ samen per 10 maart 2022 na afsluiting van de hypothecaire lening. Het bedrag ontvangt Piet op zijn bankrekening. b Stel de balans per 11 maart 2022 samen nadat Piet het winkelpand heeft gekocht.

Uitwerking a Aan de creditzijde van de balans zet je de eerste schuld neer die Piet nu heeft: de 3% hypothecaire lening van € 200.000. Het tegoed bij de bank neemt nu (tijdelijk) toe met € 200.000 tot € 500.000.

De balans van ‘Gamepie’ ziet er op 10 maart 2022 als volgt uit: Debet Bank

De balans van Gamepie per 10 maart 2022 € 500.000

Credit

Eigen vermogen

€ 300.000

3% hypothecaire lening

€ 200.000

€ 500.000

€ 500.000

b Aan de debetzijde van de balans zet je als nieuwe bezitting het winkelpand voor € 320.000. Piet betaalt het verschuldigde bedrag voor de aankoop van het winkelpand vanaf zijn bankrekening. Dat banktegoed daalt met € 320.000 tot € 180.000.

De balans voor Piet Avontuur van “Gamepie” ziet er op 11 maart 2022 zo uit: Debet

De balans van Gamepie per 11 maart 2022

Credit

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

€ 300.000

Bank

€ 180.000

3% hypothecaire lening

€ 200.000

€ 500.000

€ 500.000

De balans van 11 maart 2022 laat zien dat: • het eigen vermogen na de aankoop van het winkelpand gelijk is gebleven: € 300.000; • het bedrag op de bankrekening is afgenomen; • naast het eigen vermogen van € 300.000 er nu een schuld is van € 200.000; • het totaal van de debetzijde (de bezittingen) en de creditzijde (eigen vermogen en schulden) door de aankoop is toegenomen tot € 500.000; • de balans in evenwicht blijft. Vandaar de naam balans: een balans blijft altijd in evenwicht.

Een leeg winkelpand is onvoldoende om een zaak te beginnen. Piet denkt goed na over de inrichting van zijn zaak. Hij richt zijn winkel in met mooie schappen en displays. Er moet ook een toonbank en een elektronische kassa komen. Achter de winkel komt een klein magazijn met enkele magazijnstellingen. De inrichting van een zaak met dit soort spullen noem je de inventaris. Piet besluit om een bestelauto te kopen. Dat kost allemaal veel 8

De balans geld. Gelukkig heeft Piet in zijn familie ook nog een oom die wel wat geld over heeft. Bij die oom kan hij tegen gunstige voorwaarden € 40.000 lenen. De interestvergoeding die de oom vraagt is laag en Piet hoeft de eerste twee jaar nog niets terug te betalen.

Praktijkvoorbeeld 1 Stel de balans samen van Piet Avontuur (3) Gegeven Piet Avontuur koopt op 15 maart 2022 zijn inventaris voor € 20.000. Daarnaast koopt hij op die datum ook een bestelauto voor € 35.000. Om dit allemaal te kunnen betalen sluit hij bij een oom een 2% lening voor € 40.000 af. Het restantbedrag van de aankopen betaalt hij met geld van zijn bankrekening.

Gevraagd Stel de balans voor Piet Avontuur van zijn zaak ‘Gamepie’ per 15 maart 2022 samen.

Uitwerking Aan de debetzijde van de balans komen er twee bezittingen bij: de inventaris voor € 20.000 en de bestelauto van € 35.000. Aan de creditzijde komt er een schuld bij: de 2% lening van € 40.000. Het tegoed bij de bank daalt door deze aankopen met: € 20.000 + € 35.000 − € 40.000 = € 15.000. Dat betekent dat Piets banktegoed op 20 maart 2022 nog € 180.000 − € 15.000 = € 165.000 is.

De balans van 'Gamepie' ziet er op 15 maart 2022 nu zo uit: Debet

De balans per Gamepie per 15 maart 2022

Credit

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

€ 300.000

Bestelauto

€ 35.000

3% Hypothecaire lening

€ 200.000

Inventaris

€ 20.000

2% Lening

€ 40.000

Bank

€ 165.000 € 540.000

€ 540.000

De balans van 15 maart 2022 laat zien dat: • het eigen vermogen na de aankoop van de inventaris en de bestelauto en de nieuwe lening gelijk is gebleven: € 300.000; • het bedrag dat op de bankrekening staat is afgenomen; • er aan de creditzijde een nieuwe schuld van € 40.000 is bijgekomen; • het totaal van de debetzijde (de bezittingen) en de creditzijde ( eigen vermogen en schulden) is toegenomen tot € 540.000; • de balans in evenwicht blijft.

De zaak is ingericht, maar nu moet Piet ervoor zorgen dat hij spullen heeft die hij wil verkopen. Hij zorgt voor een voorraad games, spelcomputers en aanverwante artikelen.

In vaktermen noem je dat de voorraad goederen. Een winkelier zorgt ervoor dat hij voor zijn klanten voldoende goederen in voorraad heeft. Daardoor gaat het vaak om een flink bedrag dat nodig is om ervoor te zorgen dat de voorraad goederen groot genoeg is.

Gelukkig zijn leveranciers vaak wel bereid (een deel van) de voorraad goederen te leveren zonder dat je direct alles betaalt. In vaktermen zeg je dan dat je leverancierskrediet hebt gekregen of anders gezegd: je hebt op rekening goederen gekocht. De schulden aan die leveranciers moet je meestal binnen een niet te lange termijn betalen. Die termijn verschilt per leverancier en ligt vaak tussen de 14 en 60 dagen. Een verzamelnaam voor alle schulden aan leveranciers is crediteuren.

9

ELBA01

De balans opmaken

Praktijkvoorbeeld 1 Stel de balans samen van Piet Avontuur (4) Gegeven Piet Avontuur koopt op 20 maart 2022 handelsgoederen voor een totaalbedrag van € 124.000. In totaal waren leveranciers bereid deze goederen voor € 54.000 op rekening te leveren. Het restantbedrag van € 70.000 heeft Piet vanuit zijn banktegoed moeten betalen.

Gevraagd Stel de balans voor Piet Avontuur van ‘Gamepie’ per 20 maart 2022 samen.

Uitwerking Aan de debetzijde van de balans zet je als nieuwe bezitting de voorraad goederen voor € 124.000. Aan de creditzijde van de balans komt een nieuwe schuld te staan onder de naam crediteuren van totaal € 54.000. Het banktegoed neemt af met € 70.000 tot € 95.000.

De balans van 'Gamepie' ziet er op 20 maart 2022 nu zo uit: Debet

De balans van Gamepie per 20 maart 2022

Credit

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

€ 300.000

Bestelauto

€ 35.000

3% Hypothecaire lening

€ 200.000

Inventaris

€ 20.000

2% Lening

€ 40.000

Voorraad goederen

€ 124.000

Crediteuren

€ 54.000

Bank

€ 95.000 € 594.000

De balans van 20 maart 2022 laat zien dat: • het eigen vermogen, ondanks de aankoop van de goederen (en het krediet van de leveranciers) gelijk is gebleven: € 300.000; • het bedrag dat op de bankrekening staat is afgenomen; • er is aan de creditzijde een nieuwe schuld van € 54.000 aan crediteuren is bijgekomen; • het totaal van de debetzijde (de bezittingen) en de creditzijde (eigen vermogen en schulden) is toegenomen tot € 594.000; • de balans in evenwicht blijft.

Piet is nu wel zover dat er niets de officiële opening van de zaak op 1 april 2022 in de weg staat. Het is dan wel handig dat de kas contant geld in de vorm van munten en bankbiljetten bevat. Piet haalt bij de bank contant geld van zijn rekening.

10

€ 594.000

De balans

Praktijkvoorbeeld 1 Stel de balans samen van Piet Avontuur (5) Gegeven Piet Avontuur haalt op 1 april 2022 bij zijn bank voor € 2.000 aan kasgeld.

Gevraagd Stel de balans voor Piet Avontuur van zijn zaak ‘Gamepie’ per 1 april 2022 samen.

Uitwerking Aan de debetzijde van de balans komt als nieuwe bezitting de kas voor € 2.000.

Het banktegoed neemt af van € 95.000 tot € 93.000.

De balans van ‘Gamepie’ ziet er op 1 april 2022, kort voor de opening van de winkel, nu als volgt uit: Debet

De balans van Gamepie per 1 april 2022

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

€ 300.000

Bestelauto

€ 35.000

3% Hypothecaire lening

€ 200.000

Inventaris

€ 20.000

2% Lening

€ 40.000

Voorraad goederen

€ 124.000

Crediteuren

€ 54.000

Bank

€ 93.000

Kas

€

2.000

€ 594.000

De balans van 1 april 2022 laat zien dat: • het eigen vermogen nog steeds € 300.000 is; • de samenstelling van de bezittingen is veranderd. Kas is € 2.000 en Bank gaat van € 95.000 naar € 93.000; • het totaal van de debetzijde (de bezittingen) en de creditzijde (eigen vermogen en schulden) € 594.000 is gebleven; • de balans in evenwicht blijft.

2.2

Credit

Activa en passiva Op de balans van Gamepie zie je het volgende.

• De bezittingen, ook wel de activa genoemd, vind je aan de debetzijde. De activa bestaan uit de hulpmiddelen die een onderneming heeft aangeschaft en het kasgeld en banktegoed.

• De schulden en het eigen vermogen, samen de passiva genoemd, vind je aan de creditzijde. De passiva geven aan hoe de activa zijn aangeschaft. Hier kun je dus lezen hoe een onderneming aan het geld is gekomen om haar bezittingen te financieren (betalen).

Het komt ook voor dat op een balans de term schulden is vervangen door vreemd vermogen. Dan laat je zien dat dit geld niet door jezelf (=eigen vermogen) maar door derden in de onderneming is gestoken.

11

€ 594.000

De balans opmaken De inrichting van de balans kun je schematisch als volgt weergeven.

Debet

Schematische inrichting van een balans

Credit

Eigen vermogen en schulden (passiva) Bronnen van financiering

Bezittingen (activa) Investeringen

investeren

Een balans heeft een linker- en een rechterzijde. Dit noem je een indeling in scontrovorm.

De totaaltellingen aan de debet- en creditzijde van de balans zijn aan elkaar gelijk. Een balans is altijd in evenwicht. Denk maar aan de betekenis van het woord ’balans’ in het dagelijkse taalgebruik. Dit evenwicht ontstaat namelijk doordat het eigen en vreemd vermogen (totaal creditzijde) helemaal is geïnvesteerd in activa (totaal debetzijde). Als je bijvoorbeeld goederen koopt of verkoopt, rekeningen betaalt of kosten maakt, blijft de balans in evenwicht.

P

c s e

l u h

d n e

Vl

p

ns

Activa

n a L

la

o gl

Crediteuren Debiteuren

iva

n e d

s aa

qu

Creditzijde

iva en a ct og b iva e a m ts ct rant st ver ei e a cou t i Va n nd ing ge id te ken Ei ot Re

Li

Kortlopende schulden

Veranderingen op de balans vinden dagelijks plaats. Het is dus belangrijk dat je een datum boven de balans zet zodat je weet over welke balans je het hebt.

De B be ala tzi n jd s e

ELBA01

Figuur 7

Tiekstramedia

Je hebt gezien dat je met het eigen vermogen en de schulden niet kunt betalen. Soms spreek je in plaats van schulden ook wel over vreemd vermogen als tegenstelling van het eigen vermogen dat de ondernemer zelf in de zaak heeft gestoken. Met dit vermogen zijn al allerlei zaken aangeschaft. Betalen kun je alleen met geld (de betalingsmiddelen).

Dat geld zit in de kas of staat op de bankrekening. De bedragen op de rekeningen Kas en Bank vormen samen de liquide middelen van de onderneming.

Let op!

Hou de indeling van de bezittingen, het eigen vermogen en schulden op de balans aan zoals in Praktijkvoorbeeld 1 van Piet Avontuur. Als je verder leest, leer je waarom je die volgorde moet aanhouden.

12

De balans

2.3

De balans van een bestaande onderneming Je ziet hoe een balans van een startende ondernemer tot stand komt. Het is je daarbij zeker opgevallen dat de balans altijd in evenwicht blijft, ook als het aantal bezittingen toeneemt en er schulden ontstaan.

Ook voor een bestaande onderneming geldt dat de balans altijd in evenwicht blijft.

Daarbij staan ook aan de debetzijde de bezittingen en aan de creditzijde het eigen vermogen en de schulden.

Praktijkvoorbeeld 2 Stel de balans samen van Daphne Koster (1) Gegeven Daphne Koster is eigenaresse van een sportzaak. Zij beschikt op 1 januari 2022 over de volgende bezittingen en schulden: Bezittingen Winkelpand

€ 320.000

Inventaris

€

Voorraad goederen

€ 136.000

Kasgeld

€

Debiteuren

€

7.000

Tegoed bij de Rabobank

€

23.000

Bestelauto

€

30.000

Schulden 3% Hypothecaire lening

€ 230.000

1,5% Lening

€

Rekening courant krediet ING

€

15.000

Crediteuren

€

85.000

25.000 2.000

15.000

Op de lijst met bezittingen staan twee nieuwe posten als je de bezittingen en schulden vergelijkt met praktijkvoorbeeld 1: * Debiteuren Je bent als schuld de Crediteuren al tegengekomen. Crediteuren is de verzamelnaam voor de schulden aan leveranciers omdat zij aan jou goederen (of diensten) op rekening hebben geleverd. Zo kan het voorkomen dat Daphne Koster op haar beurt weer goederen levert aan haar klanten, die pas later hoeven te betalen. Je spreekt dan van afnemerskrediet: jij verleent jouw klant, de afnemer, krediet. Debiteuren is de verzamelnaam van alle vorderingen op klanten aan wie de onderneming op rekening goederen (of diensten) heeft geleverd. * Rekening courant krediet Daphne staat rood bij de ING. Vaak hebben ondernemers een rekening-courant bij de bank. Dat betekent dat ze binnen zekere grenzen op deze bankrekening rood mogen staan (= schuld hebben). Op een rekening-courant bij de bank kun je soms een tegoed en soms een schuld hebben staan.

13

ELBA01

De balans opmaken Gevraagd a Bereken het eigen vermogen van Daphne Koster op 1 januari 2022. b Stel de balans van Daphne Koster samen per 1 januari 2022.

Uitwerking a In een onderneming zijn de bezittingen altijd gefinancierd met eigen vermogen of schulden.

Bezittingen = Eigen vermogen + Schulden Als je nu uitrekent hoeveel de totale bezittingen op 1 januari 2022 waard zijn en daar het totaal van alle schulden afhaalt, moet het verschil dus het eigen vermogen zijn. Met andere woorden: Eigen vermogen = Bezittingen – Schulden Als je de bezittingen op een rijtje zet, krijg je: Bezittingen Winkelpand Inventaris Voorraad goederen Kasgeld Debiteuren Tegoed bij de Rabobank Bestelauto

€ 320.000 €

25.000

€ 136.000 €

2.000

€

7.000

€

25.000

€

30.000 € 545.000

Schulden 3% Hypothecaire lening 1,5% Lening Rekening courant krediet Crediteuren

€ 230.000 €

15.000

€

15.000

€

85.000 € 345.000 € 200.000

Eigen vermogen

b Je kunt nu de balans van Daphne Koster per 1 januari 2022 samenstellen. Houd daarbij dezelfde volgorde aan als in de balans bij praktijkvoorbeeld 1.

Debet Winkelpand Bestelauto Inventaris Voorraad goederen

Balans Daphne Koster per 1 januari 2022 € 320.000 € 30.000

€ 7.000

Rabobank

€ 25.000

Kas

Eigen vermogen

€ 200.000

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

€ 25.000 1,5% Lening € 136.000 ING-bank

Debiteuren

Credit

Crediteuren

€ 15.000 € 15.000 € 85.000

€ 2.000 € 545.000

De balans van 1 januari 2022 laat zien dat: • Eigen vermogen en schulden aan creditzijde staan (Passiva); • Bezittingen aan de debetzijde staan (Activa); • de waarde van de bezittingen even groot is als de waarde van het eigen vermogen plus de schulden; • de balans daardoor in evenwicht is.

14

€ 545.000

De balans

3

Liquiditeitsbalans Het is je misschien al opgevallen dat de bezittingen, eigen vermogen en de schulden op de balansen van Piet Avontuur en Daphne Koster in een bepaalde volgorde staan.

Zo staat boven aan de debetzijde het winkelpand of de gebouwen en helemaal onderaan het kasgeld.

De posten op de balans, ook wel balansposten genoemd, splits je zowel aan de linkerkant (debetzijde) als rechterkant (creditzijde) in groepen. Deze indeling is vooral van belang om de eigenaar duidelijk te laten zien of de onderneming financieel gezond is.

Je deelt de balans als volgt op in groepen.

Debet

Balans per ...

Vaste Activa Vlottende Activa

Credit

Eigen vermogen Langlopende schulden Kortlopende schulden

In deze balans kom je weer een aantal nieuwe begrippen tegen. We zetten ze hieronder op een rijtje.

Debetzijde Vaste activa Een ondernemer zal regelmatig gebruikmaken van zijn bedrijfsauto. Die bedrijfsauto is niet na één ritje versleten, maar gaat hopelijk enkele jaren mee. In vaktaal zeg je dat een bedrijfsauto langer dan één productieproces meegaat en daardoor behoort een bedrijfsauto tot de vaste activa. Voorbeelden van vaste activa zijn gebouwen, machines, inventaris en transportmiddelen.

Vlottende activa Een ondernemer verkoopt producten. Een trainingspak of een paar voetbalschoenen kun je maar één keer verkopen. In vaktaal zeg je dat handelsgoederen maar één productieproces meegaan. Een ondernemer vult de voorraad goederen regelmatig aan.

Handelsgoederen behoren daardoor tot de vlottende activa. Voorbeelden van vlottende activa zijn debiteuren, voorraad goederen, bank en kas (liquide middelen). Het kasgeld kun je immers ook maar één keer uitgeven.

Creditzijde Eigen vermogen Een onderneming kan op allerlei manieren aan geld komen. In eerste instantie zal een ondernemer zelf geld in zijn zaak stoppen. Dat noem je het eigen vermogen. Dit vermogen is blijvend in de onderneming geïnvesteerd. Je noemt het daarom ook wel permanent vermogen.

Langlopende schulden Er is ook geld geleend. Dit kan de ondernemer bijvoorbeeld bij een bank of een familielid doen. Als er geld wordt geleend, is dit meestal voor een periode langer dan één jaar.

In vaktaal spreek je dan van langlopende schulden. Een voorbeeld van een langlopende schuld is een hypothecaire geldlening.

Kortlopende schulden Leveranciers zijn vaak bereid goederen te leveren die je pas over een paar weken moet betalen. In dit geval spreek je over kortlopende schulden. Voorbeelden van kortlopende schulden zijn een bankkrediet (rekening-courantkrediet) en schulden aan leveranciers (de crediteuren).

15

ELBA01

De balans opmaken

Figuur 8

Roel Seidell

Praktijkvoorbeeld 2 Stel de balans samen van Daphne Koster (2) Gegeven Zie de balans van Daphne Koster per 1 januari 2022 zoals uitgewerkt in praktijkvoorbeeld 2.

Gevraagd Deel de balans van Daphne Koster per 1 januari 2022 in als een liquiditeitsbalans.

Uitwerking De liquiditeitsbalans van Daphne ziet er op 1 januari 2022 als volgt uit: Debet

Balans Daphne Koster per 1 januari 2022 Eigen vermogen

Vaste activa

Credit € 200.000

Winkelpand

€ 320.000

Langlopende schulden

Bestelauto

€ 30.000

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

Inventaris

€ 25.000

1,5% Lening

€ 15.000

Vlottende activa

Kortlopende schulden

Voorraad goederen

€ 136.000

ING

€ 15.000

Debiteuren

€

Crediteuren

€ 85.000

Rabobank

€ 25.000

Kas

€

7.000 2.000

€ 545.000

16

€ 545.000

Begrippen

Begrippen Activa (assets)

Totaal aan bezittingen dat een onderneming heeft.

Administratie

Systematisch verzamelen, vastleggen en verwerken van gegevens met als doel daarmee informatie te verstrekken.

Balans (balance sheet)

Overzicht van de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen van een onderneming op een bepaald moment.

Boekhouding (accounting)

Systematisch verzamelen, vastleggen en bewerken van financiële gegevens met als doel daarmee informatie te verstrekken.

Crediteuren (accounts payable)

Leveranciers aan wie een onderneming nog geld verschuldigd is, omdat deze goederen of diensten op rekening hebben geleverd.

Creditzijde

Rechterkant van de balans.

Debetzijde

Linkerkant van de balans.

Debiteuren (accounts receivable)

Afnemers van wie een onderneming nog geld tegoed heeft, omdat aan hen goederen of diensten op rekening zijn verkocht.

Eigen vermogen (equity)

Door de eigenaar in de onderneming geïnvesteerd vermogen. Het eigen vermogen is gelijk aan de bezittingen minus de schulden van een onderneming.

Financiële administratie

Zie: Boekhouding

Hypothecaire lening (mortgage)

Lening met een onroerende zaak als onderpand.

Interest

Vergoeding over geleend geld.

Kortlopende schulden (current liabilities)

Schulden met een looptijd korter dan één jaar.

Langlopende schulden (long term debt/long-term liabilities)

Schulden met een looptijd langer dan één jaar.

Lening (loan)

Geld dat je van derden leent tegen een interestvergoeding.

Liquide middelen (liquid assets)

Bedragen op de rekeningen Kas en Bank samen.

Liquiditeitsbalans

Een overzicht (balans) met bezittingen en schulden in scontrovorm met aan de debetzijde achtereenvolgens de vaste en de vlottende activa en aan de creditzijde eigen vermogen, langlopende schulden (lang vreemd vermogen) en kortlopende schulden (kort vreemd vermogen).

Ontvangsten (receipts)

Bedragen die je van derden ontvangt waardoor de liquide middelen (kas, bank) toenemen.

Passiva (liabilities)

Totaal aan eigen en vreemd vermogen waarover een onderneming kan beschikken.

Rekening-courant

Bankrekening waar een onderneming ieder moment geld van kan opnemen of geld op kan storten.

Rekening-courant krediet

Het saldo schuld of tegoed dat een onderneming heeft op zijn rekening courant bij een bank.

Uitgaven (payments)

Betalingen waardoor de liquide middelen (kas, bank) afnemen.

Vaste activa (fixed assets)

Productiemiddelen die meer dan één productieproces meegaan.

Vlottende activa (current assets)

Productiemiddelen die maar één productieproces meegaan of die snel in geld omgezet kunnen worden.

17

OPDRACHTEN Aan de slag met 'De balans opmaken' De balans opmaken 1 Administratie en boekhouding 2 De balans 3 Liquiditeitsbalans

Leerdoelen Na deze leereenheid kan ik: Kennis: • de begrippen balans, liquiditeitsbalans, bezittingen, vlottende activa, vaste activa, langlopende schulden, kortlopende schulden en eigen vermogen omschrijven.

• verschillende namen geven voor hetzelfde begrip (activa, passiva).

• de meest voorkomende begrippen in en vanuit het Engels vertalen.

Begrip: • uitleggen dat een balans altijd in evenwicht is.

• toelichten dat bezittingen zijn gefinancierd met eigen vermogen, langlopende en kortlopende schulden.

• het verschil tussen administratie en boekhouding aangeven.

Vaardigheid: • een eenvoudige liquiditeitsbalans van een onderneming samenstellen.

1

EKBA01

De balans opmaken

Oriëntatievragen Wat weet je al over de balans? De volgende vragen zijn bedoeld als introductie op de inhoud van De balans opmaken en geschikt om klassikaal te bespreken.

1

Balans In de financiële administratie komt het begrip ‘balans’ vaak ter sprake.

Wat denk jij dat er met “balans” wordt bedoeld?

2

Balans aflezen Iedere onderneming stelt balansen samen.

Wat denk je dat je op een balans kunt aflezen?

3

In balans Wat moet er volgens jou in een bedrijf ‘in balans’ zijn?

4

Inventaris Wat zal inventaris of inventariseren met een balans te maken (kunnen) hebben?

2

Kennisvragen

Kennisvragen Neem de inhoud van De balans opmaken goed door. Beantwoord daarna de vragen.

1

Administratie en boekhouding 1

De 4 V's Wat is de juiste volgorde van de 4 V's voor het bijhouden van een administratie?

Verwerken gegevens Vastleggen gegevens Verzamelen gegevens Verstrekken informatie

2

Begrip Welk begrip hoort niet in dit rijtje thuis? ◯ huishoudboekje ◯ verjaardagskalender ◯ boodschappenlijstje ◯ mailtje van je vriendin

3

De 4 V's Leg uit waarom het begrip dat je bij de vorige vraag koos niet in het rijtje thuishoort.

4

Boekhouding Aan de 4 V's voeg je voor het begrip boekhouding toe: ABC. Omschrijf het begrip boekhouding. Vul hiervoor de letters aan.

A= B= C=

5

Informatie uit de boekhouding Waar komt de informatie uit de boekhouding uiteindelijk in terecht?

3

EKBA01 De balans opmaken

6

Jaarrekening Welk van de onderstaande onderdelen vind je niet in een jaarrekening terug? ◯ Een inventarislijst ◯ Een balans ◯ Een winst-en-verliesrekening ◯ Een toelichting

7

Leren boekhouden Maak de volgende zinnen volledig.

• Tegenwoordig gebruikt bijna elke onderneming een soft-

.

• De enige manier om het vak boekhouden te leren, is als .

• Het is nodig dat je leert begrijpen wat er allemaal op een .

2

De balans 8

Financieren Uitspraak 1: Met een hypothecaire lening kun je een bedrijfsgebouw financieren.

Uitspraak 2: De voorraad goederen kan gedeeltelijk door debiteuren worden gefinancierd.

Welke uitspraak over financieren is juist? ◯ Uitspraak 1 is juist, uitspraak 2 is onjuist. ◯ Uitspraak 1 is onjuist, uitspraak 2 is juist. ◯ Beide uitspraken zijn juist. ◯ Beide uitspraken zijn onjuist.

9

Onderdelen van de balans Maak de juiste letter-cijfercombinaties van de begrippen met de daarbij behorende omschrijving.

Hypothecaire lening

•

•

Lening met een onroerende zaak als onderpand

Crediteuren

•

•

Leveranciers aan wie een onderneming nog geld verschuldigd is, omdat deze onderneming goederen of diensten op rekening heeft geleverd

Rekening-courant

•

•

Overzicht van bezittingen en schulden van een onderneming op een bepaald moment

Debiteuren

•

•

Rekening bij een bank, waarbij een onderneming zowel een tegoed als schuld kan hebben. Deze rekening gebruikt de onderneming voor de dagelijkse ontvangsten en uitgaven.

Let op: één combinatie is niet mogelijk!

4

Kennisvragen

3

Liquiditeitsbalans 10

Kasgeld Waar zet je het kasgeld op een liquiditeitsbalans onder? ◯ De vaste activa ◯ De liquide middelen ◯ De vlottende activa ◯ Nergens, want het is al liquide.

11

Liquiditeitsbalans Vul de lege cellen van de tabel over de liquiditeitsbalans in.

Begrip

Omschrijving

Balans

Activa Door de eigenaar in de onderneming geïnvesteerd vermogen Systematisch verzamelen, vastleggen, en verwerken van financiële gegevens met als doel daarmee informatie te verstrekken

12

Vaste activa en langlopende schulden Zijn de volgende uitspraken over vaste activa en langlopende schulden juist of onjuist?

13

Juist

Onjuist

Uitspraak 1: Vaste activa gaan meer dan een jaar mee.

◯

◯

Uitspraak 2: Langdurige schulden hebben een looptijd van meer dan een jaar.

◯

◯

Begrippen koppelen Koppel de juiste vertalingen aan de begrippen.

Kortlopende schulden

•

•

Accounts payable

Crediteuren

•

•

Current liabilities

Eigen vermogen

•

•

Equity

Voorraden

•

•

Inventories

5

EKBA01 De balans opmaken

14

Begrippen koppelen Koppel de juiste vertalingen aan de begrippen.

Fixed assets

•

•

Balans

Accounts receivable

•

•

Debiteuren

Balance sheet

•

•

Liquide middelen

Liquid assets

•

•

Vaste activa

Kijk je antwoorden na voordat je verdergaat met de routineopgaven. Klop bij onduidelijkheden bij je docent aan en vraag om uitleg.

6

Routineopgaven

Routineopgaven Lees de opgaven steeds aandachtig door zodat je begrijpt wat er van je wordt verwacht wordt. Sla bij twijfel de praktijkvoorbeelden er nog een keer op na of vraag informatie aan je docent.

2

De balans

R 1

Beginbalans Gegeven Faiza Aarab heeft de laatste jaren flink gespaard om een eigen zaak te kunnen beginnen.

Met wat hulp van haar familie heeft ze op 1 juni 2022 een bedrag van € 175.000 bij elkaar gespaard. Dat is voldoende om haar wensen in vervulling te laten gaan. Op 1 juni 2022 staat van het gespaarde bedrag € 173.500 op haar bankrekening. Ze heeft € 1.500 als contant geld in kas. Faiza heeft inmiddels een bedrijfspand gehuurd, zodat ze niet zelf een gebouw moet kopen.

a Gevraagd Stel de beginbalans per 1 juni 2022 voor Faiza Aarab samen.

Debet

Balans Faiza Aarab per 1 juni 2022

Credit

b Faiza schaft op 10 juni 2022 inventaris voor haar zaak aan voor een totaalbedrag van € 45.000. Ze betaalt alles direct vanaf haar bankrekening.

Gevraagd Stel de balans samen per 10 juni 2022.

Debet

Balans Faiza Aarab per 10 juni 2022

7

Credit

EKBA01 De balans opmaken

c Faiza schaft op 20 juni 2022 goederen voor in haar zaak aan voor een totaalbedrag van € 150.000. Ze betaalt hiervan € 110.000 door directe betaling vanaf haar bankrekening.

Voor € 40.000 krijgt ze van haar leveranciers goederen op rekening geleverd.

Gevraagd Stel de balans samen per 20 juni 2022.

Debet

Balans Faiza Aarab per 20 juni 2022

Credit

d Op 30 juni 2022 is een oom bereid tegen gunstige voorwaarden aan Faiza een 1% Lening te verstrekken van € 8.000. Ze ontvangt het bedrag direct op haar bankrekening.

Faiza is nu in staat om ook een tweedehands bestelauto aan te schaffen voor € 12.000. Ze betaalt de auto direct vanaf haar bankrekening.

Gevraagd Stel de balans samen per 30 juni 2022 waarna Faiza echt op 1 juli 2022 kan beginnen als ondernemer.

Debet

Balans Faiza Aarab per 30 juni 2022

e Leg uit waarom Crediteuren aan de creditzijde van de balans staan.

f Als je het eigen vermogen van Faiza op 1 juni met 30 juni vergeljkt, dan blijkt het eigen vermogen niet te zijn toe-, maar ook niet te zijn afgenomen.

Leg uit waarom eigen vermogen nog steeds op € 175.000 staat.

8

Credit

Routineopgaven

R 2

Bezittingen of schulden?

Geef van de volgende zaken aan of het bezittingen of schulden zijn.

R 3

Bezitting

Schuld

Voorraad goederen

◯

◯

3% Hypothecaire lening

◯

◯

Tegoed van een klant

◯

◯

Kas

◯

◯

Openstaande rekening bij een leverancier

◯

◯

Bestelauto van de zaak

◯

◯

Banktegoed

◯

◯

Kortlopende lening bij de bank

◯

◯

Balans Gegeven Gert Jaspers start op 1 maart 2022 een winkel in autoaccessoires. Hij beschikt op 1 maart over de volgende gegevens.

• Er is een winkelpand aangeschaft voor € 250.000. Op onderpand hiervan is een 2% hypothecaire lening afgesloten voor 80% van de aanschafwaarde van het winkelpand.

• Gert heeft een voorraad autoaccessoires van € 60.000 aangeschaft. De helft van deze voorraad is door de leverancier op krediet geleverd, de rest is contant betaald.

• Het aanwezige kasgeld is € 500.

• De waarde van de inventaris bedraagt € 25.000.

• De ING heeft een rekening-courantkrediet verstrekt waarvan Gert op 1 maart voor € 17.000 gebruikmaakt.

9

EKBA01 De balans opmaken

a Gevraagd Bereken het bedrag dat Gert Jaspers op 1 maart 2022 in zijn zaak heeft geïnvesteerd.

Berekening eigen vermogen per 1 maart 2022 Bezittingen

Totaal bezittingen Schulden

Totaal schulden Eigen vermogen

b Geef een ander woord voor 'Bezittingen'. c Geef een ander woord voor 'Eigen vermogen' en 'Schulden'. d Stel de balans voor Gert Jaspers per 1 maart 2022 samen.

Debet

Balans per 1 maar 2022

e Welke van de vier onderstaande uitspraken is onjuist? ◯ Met de passiva financiert de onderneming de aanwezige activa. ◯ De passiva staan aan de creditzijde van de balans. ◯ Het eigen vermogen kun je berekenen door het totaalbedrag aan schulden te verminderen met het totaalbedrag aan bezittingen. ◯ Debiteuren reken je tot de vlottende activa.

10

Credit

Routineopgaven

R 4

Bezittingen en schulden Gegeven Handelsonderneming Pinto heeft op 1 juni 2022 de volgende bezittingen en schulden.

• De waarde van het gebouw is € 350.000. Hierop rust nog een 3,5% hypothecaire lening van 70% van de aanschafwaarde van het gebouw.

• De waarde van de bedrijfsauto’s is in totaal € 82.000.

• De waarde van de inventaris bedraagt € 13.200.

• Van afnemers is € 57.400 te vorderen, terwijl van leveranciers € 36.100 krediet is ontvangen.

• De waarde van de voorraad goederen bedraagt € 103.200.

• De schuld aan SNS bank bedraagt € 90.200.

• Het tegoed bij de ING bedraagt € 11.100, terwijl er voor € 1.750 aan kasgeld aanwezig is.

a Gevraagd Bereken het eigen vermogen dat in onderneming Pinto is geïnvesteerd op 1 juni 2022.

Berekening eigen vermogen per 1 juni 2022 Bezittingen

Totaal bezittingen Schulden

Totaal schulden Eigen vermogen

11

EKBA01 De balans opmaken

b Stel de balans samen voor handelsonderneming Pinto per 1 juni 2022.

Debet

Balans per 1 juni 2022

c Leg uit waarom een balans altijd ‘in balans’ moet zijn.

3 R 5

Liquiditeitsbalans Vermogen Gegeven Op 1 januari 2022 zijn de volgende gegevens bekend over de handelsonderneming van John van Ballegooijen.

• De waarde van de voorraad goederen bedraagt € 95.000.

• De waarde van het gebouw waar de onderneming over beschikt, is € 400.000. Hierop rust nog een 4,5% hypothecaire lening van € 140.000.

• De waarde van de inventaris bedraagt € 24.000.

• Aan afnemers is voor € 60.500 aan krediet verstrekt, terwijl de schuld aan leveranciers € 35.800 bedraagt.

• Aan contant geld is € 800 aanwezig.

• Het tegoed bij de Rabobank bedraagt € 83.400.

12

Credit

 Routineopgaven

a Gevraagd Bereken het totaal aan bezittingen op 1 januari 2022 voor John van Ballegooijen.

Berekening totaal benodigd vermogen per 1 januari 2022 Bezittingen

Totaal bezittingen

b Waarom is het totaal aan bezittingen gelijk aan het totaal benodigd vermogen van een onderneming?

c Stel de liquiditeitsbalans samen voor handelsonderneming Van Ballegooijen per 1 juni 2022.

Let op dat je de juiste groepen in de juiste volgorde plaatst in de liquiditeitsbalans.

Debet

Balans per 1 januari 2022

Vaste activa

Eigen vermogen

Langlopende schulden

Vlottende activa Kortlopende schulden

Totaal

Totaal

13

Credit

EKBA01 De balans opmaken

d Uitspraak 1: Aan de debetzijde van een balans vind je het eigen vermogen en vlottende activa.

Uitspraak 2: Het eigen vermogen heeft de ondernemer in de onderneming gestoken, dus kun je daarmee betalen.

Welke uitspraak over het eigen vermogen is juist? ◯ Uitspraak 1 is juist, uitspraak 2 is onjuist. ◯ Uitspraak 2 is juist, uitspraak 1 is onjuist. ◯ Beide uitspraken zijn juist. ◯ Beide uitspraken zijn onjuist.

R 6

Liquiditeitsbalans Gegeven Ahmet Karahan werkt al een aantal jaar bij een importeur van mediterrane levensmiddelen. Hij wil graag een eigen zaak beginnen: Medifood. Ahmet bezit € 25.000 spaargeld. Dit spaargeld brengt hij volledig in de zaak in. Zijn vader is bereid hem een lening van € 20.000 te verstrekken.

Ahmet wil investeren in: • • • •

winkelinventaris € 5.000; bestelwagen € 18.000; goederenvoorraad € 50.000; kasgeld € 2.000.

Als het geld dat Ahmet heeft gespaard, samen met de lening van zijn vader niet voldoende is voor deze investering, kan Ahmet van de bank een lening krijgen tot maximaal 75% van de goederenvoorraad. Zijn goederenvoorraad dient daarbij als onderpand.

De winkel wordt gehuurd.

a Gevraagd Bereken het bedrag dat Ahmet van de bank moet lenen om op 1 januari 2022 zijn handelsonderneming te kunnen starten.

14

 Routineopgaven

b Stel voor Ahmet de liquiditeitsbalans samen per 1 januari 2022.

Ahmet wil de lening bij de bank nog dit jaar aflossen.

Debet

Balans van A. Karahan per 1 januari 2022

Vaste activa

Eigen vermogen Langlopende schulden

Vlottende activa

Kortlopende schulden

Totaal

Totaal

Heb je fouten waarvan je niet begrijpt wat je verkeerd hebt gedaan, vraag dan aan je docent om uitleg.

15

Credit

EKBA01 De balans opmaken

Praktijktaken De praktijktaken zijn wat lastiger dan de routineopgaven. Het is dus zeker nu van belang dat je goed leest. Een foutje is zo gemaakt en dat kan beslist niet in de financiële administratie.

T 1

Eigen vermogen en liquiditeitsbalans Bereken het eigen vermogen en stel de liquiditeitsbalans samen voor drogisterij De Vergulde Vijzel.

Gegeven Michelle Dekkers is eigenaresse van drogisterij De Vergulde Vijzel. Michelle heeft op 1 juni 2022 gegevens verzameld voor het samenstellen van een balans per 1 juni 2022. Deze gegevens zien er als volgt uit.

Winkelpand en magazijn

€

Kasgeld

280.000

€

7.434

Voorraad goederen

€

66.240

Vorderingen op afnemers

€

4.925

Winkel- en magazijninventaris

€

47.000

Rekening-courantschuld bij de ING-bank

€

13.689

4% Hypothecaire lening

€

195.000

Bestelauto

€

23.800

Schulden aan leveranciers:

€

39.250

a Bereken het eigen vermogen voor De Vergulde Vijzel per 1 juni 2022.

Berekening eigen vermogen per 1 juni 2022 Bezittingen

Totaal bezittingen Schulden

Totaal schulden Eigen vermogen per 1 juni 2022

16

Praktijktaken

b Stel aan de hand van de gegevens per 1 juni 2022 de liquiditeitsbalans samen voor drogisterij De Vergulde Vijzel per die datum.

Debet

Balans van drogisterij De Vergulde Vijzel per 1 juni 2022

Vaste activa

Eigen vermogen

Langlopende schulden

Vlottende activa

T 2

Kortlopende schulden

Berekening eigen vermogen en liquiditeitsbalans Bereken voor De Beeldenboerderij het benodigde eigen vermogen en stel de liquiditeitsbalans samen.

Gegeven Gert-Jan Brinks wil op 1 maart 2022 starten met De Beeldenboerderij, een handel in tuinbeelden. De situatie voor Gert-Jan ziet er op die datum als volgt uit.

• Hij heeft een bedrijfsgebouw aangeschaft voor € 235.000. Op onderpand hiervan heeft hij een 2,5% hypothecaire lening afgesloten voor 80% van de aankoopsom van het pand.

• Hij heeft een voorraad tuinbeelden ter waarde van € 35.800 aangeschaft. Van deze voorraad is 60% door de leveranciers op krediet geleverd, de rest is contant betaald.

• De waarde van de inventaris bedraagt € 18.600. Hiervan is voor een bedrag van € 5.800 op rekening geleverd, het restant is contant betaald.

• Het aanwezige kasgeld is € 2.000.

• Met de ING is een overeenkomst afgesloten voor een rekening-courantkrediet van maximaal € 50.000. Gert-Jan heeft hiervan voor € 16.400 gebruikgemaakt.

17

Credit

EKBA01 De balans opmaken

a Bereken het bedrag dat Gert-Jan Brinks per 1 maart 2022 aan eigen vermogen in De Beeldenboerderij heeft geĂŻnvesteerd.

Totaal bezittingen

Totaal schulden Eigen vermogen per 1 maart 2022

b Stel de liquiditeitsbalans samen voor De Beeldenboerderij per 1 maart 2022.

Debet

Balans van De Beeldenboerderij per 1 maart 2022

Vaste Activa

Eigen vermogen Langlopende schulden

Kortlopende schulden Vlottende activa

Kijk je uitwerkingen na. Je kunt dan later eenvoudig zien wat je lastig vindt en niet goed hebt gedaan.

Extra opgaven Wil je meer oefenen? Voor deze leereenheid zijn nog extra opgaven beschikbaar in de online leeromgeving van InBusiness. Overleg met je docent welke jij kan maken.

18

Credit

Integrale casus

Integrale casus Stel voor fietsenzaak Jan Dekker de balans samen Maak de integrale casus in de online leeromgeving van InBusiness.

Samenvattingsopdracht Een samenvatting maken Neem de theorie nog eens grondig door. Maak dan de samenvatting compleet in de online leeromgeving van InBusiness.

19

EKBA01 De balans opmaken

Evaluatie en reflectie Checklist Gebruik de checklist om na te gaan of je de inhoud van deze leereenheid hebt begrepen.

Ja

Nee

Ik kan de begrippen balans, liquiditeitsbalans, bezittingen, vlottende activa, vaste activa, langlopende schulden, kortlopende schulden en eigen vermogen beschrijven.

◯

◯

Ik kan verschillende namen geven voor hetzelfde begrip (activa, passiva).

◯

◯

Ik kan de meest voorkomende begrippen in en vanuit het Engels vertalen.

◯

◯

Ik kan de begrippen balans, liquiditeitsbalans, bezittingen, vlottende activa, vaste activa, langlopende schulden, kortlopende schulden en eigen vermogen beschrijven.

◯

◯

Ik kan toelichten dat bezittingen zijn gefinancierd met eigen vermogen, langlopende en kortlopende schulden

◯

◯

Ik kan het verschil tussen administratie en boekhouding aangeven.

◯

◯

Ik kan een eenvoudige liquiditeitsbalans van een onderneming samenstellen.

◯

◯

Test je kennis en inzicht Test je kennis en inzicht in de online leeromgeving van InBusiness.

Reflecteer op je werkzaamheden 1

Tevreden?

Geef op een schaal van 1 t/m 10 aan hoe tevreden je bent over hoe je deze leereenheid hebt doorgewerkt.

□

□

□

□

□

□

□

□

□

□

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2

Aandachtspunt Welk aandachtspunt geef je jezelf om jouw score bij vraag 1 te verbeteren

20

Evaluatie en reflectie

3

Opgedane kennis Geef op een schaal van 1 t/m 10 aan hoe tevreden je bent over je opgedane kennis tijdens het doorwerken van deze leereenheid.

□

□

□

□

□

□

□

□

□

□

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

4

Herhaling Ga je gemaakte werk nog eens goed na en noteer de vragen, opgaven, taken en casussen die je niet goed had of niet wist.

De zojuist door jou opgeschreven vragen zijn zeer de moeite waard om ze tijdig en regelmatig te herhalen voor je toets of examen!

5

Uitdaging Lees ‘De uitdaging’ bij de inleiding van deze leereenheid nog eens door en beschrijf de vaardigheden die je je hebt eigen gemaakt om deze opdracht uit te kunnen voeren.

Neem je reflectie door met je docent en vraag om goedkeuring van je antwoorden.

21

FINANCIEEL

ELBA02

Boekingsdocumenten verwerken

Auteur Gerard van Heeswijk Eindredactie Pieter Mijnster

ELBA02

Boekingsdocumenten verwerken

THEORIE Introductie De uitdaging Er worden dagelijks rekeningen verzonden naar klanten die goederen hebben gekocht.

Het is belangrijk dat we het geld van onze debiteuren op tijd ontvangen, want er komen zeer regelmatig facturen binnen van crediteuren die we moeten betalen. Voor de financieel administrateur is er altijd wel wat te doen. Er moeten ook nu weer een aantal boekingsdocumenten worden verwerkt. Het gaat over inkoop- en verkoopfacturen, maar ook over enkele betalingen en ontvangsten per bank en soms contant.

Aan de slag: Wil je aangeven welke mutaties er door de verschillende financiĂŤle feiten op de balans plaatsvinden? Ga op de winst-en-verliesrekening na of het eigen vermogen is veranderd.

2

Leerdoelen Wat heb ik voor deze uitdaging nodig?

Kennis: • Ik kan de begrippen debiteuren, crediteuren, boekingsdocument, financieel feit, winst-en-verliesrekening, inkoopfactuur en verkoopfactuur omschrijven.

• Ik kan de meest voorkomende begrippen in en vanuit het Engels vertalen.

Begrip: • Ik kan uitleggen waarom een balans na elk financieel feit verandert.

• Ik kan uitleggen waarom een balans na verwerking van elk financieel feit weer in evenwicht is.

Vaardigheid: • Ik kan de verschillende boekingsdocumenten herkennen en verwerken in de boekhouding.

• Ik kan aan het eind van een periode een winst-en-verliesrekening samenstellen.

• Ik kan aan de hand van de winst-en-verliesrekening de verandering van het eigen vermogen vaststellen.

De boekhoudkundige cyclus Beginbalans ‘Balans’

Journaal

Financiële feiten

‘Journaliseren en coderen’

‘Financiële feiten en boekingsdocumenten’

Grootboek

Subadministraties

‘Grootboek’

‘Subadministraties’

Proefbalans ‘Grootboek’

Saldibalans ‘Kolommenbalans’

Eindbalans

Winst-en-verliesrekening

‘Kolommenbalans’

‘Kolommenbalans’

De boekhoudkundige cyclus

Tiekstramedia

De boekhoudkundige cyclus bestaat uit opeenvolgende stappen die je in het schema al ziet aangegeven.

3

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken

1

Boekingsdocumenten en financiële feiten

1.1

Veranderingen op de balans Een balans is een momentopname. Neem de sportzaak van Daphne Koster. Op 2 januari 2022 gaat het dagelijks leven weer door bij Daphne Koster. Er zullen dan regelmatig veranderingen in de balans optreden. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan: • het verkopen van sportartikelen; • het aankopen van nieuwe sportartikelen om de voorraad aan te vullen; • het betalen van de leveranciers van al die sportartikelen.

1.2

Boekingsdocumenten en financiële feiten Gebeurtenissen die leiden tot veranderingen in de samenstelling van de balans (bezittingen, schulden en het eigen vermogen) noem je financiële feiten. Hoe kom je aan de informatie dat er iets op de balans verandert? Soms is dat een eenvoudig bewijsstuk.

Van de meeste financiële feiten die plaatsvinden, heb je een bewijsstuk voor de financiële administratie.

De bewijsstukken die je gebruikt om de financiële administratie bij te houden, noem je boekingsdocumenten. Je kunt daarbij denken aan: • een rekening of een factuur die je bij de aankoop van goederen ontvangt; • een bankafschrift dat je kunt downloaden. Op het bankafschrift staan de betalingen en de ontvangsten via de bank. Hieronder lees je hoe het tegenwoordig met bankafschriften zit; • een factuur die je naar een klant stuurt aan wie je goederen op rekening hebt verkocht. Voor je eigen administratie bewaar je een kopie van die factuur.

Boekingsdocumenten veranderen niet zo snel. Een inkoopfactuur ziet er tegenwoordig nog bijna hetzelfde uit als vroeger. Hooguit bevat het document aanvullende informatie, zoals een verwijzing naar een website en een e-mailadres. En inkoopfacturen stuur je tegenwoordig steeds vaker per e-mail en niet of nauwelijks meer per post.

Bankafschriften De digitalisering heeft vooral invloed gehad op de wijze waarop je informatie over je bankrekening vindt. De tijd dat banken per post dagafschriften aan alle rekeninghouders toestuurden is voorbij. In het digitale tijdperk is internetbankieren niet meer weg te denken. Rekeninghouders krijgen door in te loggen bij hun bank direct inzicht in de stand van zaken op hun bankrekening. Als een rekeninghouder op papier een overzicht wil hebben van de bedragen die zijn bij- en afgeschreven en zijn banksaldo (tegoed of schuld), dan kan hij dat zelf printen. De periode waarover je een overzicht wilt hebben kun je zelf aangeven. Dat kan een periode van een maand, een week, een dag of enkele dagen zijn. Er zijn ook banken die standaard in ieder geval een overzicht per kalendermaand voor je klaarzetten. De ouderwetse overzichten die de bank vroeger iedereen per post toestuurde noem je dagafschriften. De namen die banken tegenwoordig voor deze overzichten gebruiken zijn verschillend, bijvoorbeeld: • • • •

SNS-bank overzicht transacties; Rabobank rekeningafschrift; ING afschrift betaalrekening; ABN AMRO rekeningafschrift of voor ondernemers: ondernemersrekening.

4

Boekingsdocumenten en financiële feiten Gemakshalve wordt hier gebruikgemaakt van de algemene naam voor deze boekingsdocumenten van de bank: bankafschriften.

Ouderwetse dagafschriften stuurt de bank bij uitzondering nog wel aan klanten die daar nadrukkelijk om vragen. Je kunt daarbij denken aan ouderen die niet beschikken over computervaardigheden, laat staan over een computer of een tablet. Dat blijken er veel meer te zijn dan je zou vermoeden.

Hoe je in de boekhouding met (digitale) bankafschriften omgaat, lees je verderop.

Ten slotte zijn er ook financiële feiten waarvan niet direct een bewijsstuk aanwezig is. Je moet die dan zelf voor de financiële administratie maken. Zo’n bewijsstuk noem je een intern boekingsdocument, memo of memoriaalstuk.

1.3

Financiële feiten verwerken met het vierstappenplan Je wilt graag weten wat er door een financieel feit op een balans verandert. Om daar achter te komen verwerk je de financiële feiten in de balans met een stappenplan. Je volgt daarbij steeds vier stappen: STAP 1 Bij stap 1 beantwoord je de volgende vragen.

1 Wat voor financieel feit is het hier?

• Bij inkoop of verkoop: − Is het een inkoop of verkoop? − Wordt er op rekening of contant ingekocht of verkocht? − Wat is er ingekocht of verkocht? Handelsgoederen of inventaris of ….?

• Bij betaling: − Is er sprake van een ontvangst of uitgave? − Per kas of per bank? − Wie betaalt of aan wie betaal je? Gaat het om een afnemer of een leverancier?

2 Om welk bedrag gaat het?

3 Welke balansrekeningen veranderen? (minimaal 2!) Nemen die rekeningen toe of nemen ze af?

STAP 2 De antwoorden van stap 1 vat je samen in een schema. In dat schema kun je zien welke rekeningen veranderen. Je zet er ook bij of de rekeningen toenemen of afnemen.

Het schema ziet er zo uit: Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

STAP 3 Je maakt nu een nieuwe balans. Je verandert alleen de rekeningen die je bij stap 2 hebt opgeschreven.

STAP 4 Een balans moet altijd in evenwicht zijn. Daarom controleer je of de balans nog in evenwicht is nadat je bij stap 3 het financiële feit in de balans hebt verwerkt.

5

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken Je bekijkt nu wat er met een balans gebeurt als er financiële feiten plaatsvinden. Je volgt daarbij steeds het vierstappenplan.

Je begint met de beginbalans van Daphne Koster die er 1 januari 2022 als volgt uitziet.

Debet

Balans van Daphne Koster per 1 januari 2022

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

€ 200.000

Bestelauto

€ 30.000

3 % Hypothecaire lening

€ 230.000

Inventaris

€ 25.000

1,5% Lening

€ 15.000

Voorraad goederen

€ 136.000

ING

€ 15.000

7.000 Crediteuren

€ 85.000

Debiteuren

€

Rabobank

€ 25.000

Kas

€

2.000

€ 545.000

2

Credit

€ 545.000

Inkoop administreren Wanneer je goederen koopt, ontvang je een rekening. Andere namen voor rekening zijn factuur of nota. Op de rekening staat alle informatie over deze inkoop die je nodig hebt voor het boeken van de gebeurtenis. De leverancier zet op een factuur ook een factuurnummer (in praktijkvoorbeeld 1 is dat nr. 3698). Bedrijven zetten op de factuur ook nog een volgnummer voor hun eigen archief (in praktijkvoorbeeld 1 is dat IF 001).

Facturen kunnen bij de verzonden goederen zitten, maar kunnen ook via de post worden verstuurd naar de klant. Tegenwoordig komt het steeds vaker voor dat de leverancier de facturen per mail als pdf-bestand naar de klant verstuurt.

Je komt op de factuur nog geen btw (= omzetbelasting) tegen. De omzetbelasting, die ook op de factuur vermeld moet worden, komt later aan de orde. Je gaat eerst oefenen met financiële feiten zonder btw.

6

Inkoop administreren

Praktijkvoorbeeld 1 Inkoopfactuur administreren Gegeven Dit is de eerste inkoopfactuur die Daphne Koster in januari 2022 ontvangt.

SNEL B.V.

FACTUUR 3698

Schoenenfabriek Werfstraat 20 5145 BE Waalwijk bankrek. NL 99 ABNA 0345.4564.67

Factuur voor:

Waalwijk, 3 januari 2022

uw order d.d. 20 december 2021

Aantal

80 50

Daphne Koster Stadionweg 20 3122 ZD Schiedam

Omschrijving

Bedrag

paar sportschoenen Snel, maat 44 à € 55 paar sportschoenen Snel, maat 37 à € 47,50

€

4.400

€

2.375

€

6.775

Betalingscondities 14 dagen na factuurdatum Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te ’s-Hertogenbosch onder nr. 14563

Gevraagd Beantwoord de vragen in het vierstappenplan.

Uitwerking Stap 1 Bij stap 1 beantwoord je de volgende vijf vragen.

1. Van wat voor financieel feit is er sprake?

Er is sprake van: – een inkoop – op rekening – van handelsgoederen.

NB. Voor Daphne Koster is dit een ontvangen inkoopfactuur. Zij geeft alle inkoopfacturen een nummer. Dit nummer schrijft zij zelf op de factuur. In dit geval nummer IF 001 (IF betekent hier inkoopfactuur). Voor Snel bv is dit een verzonden verkoopfactuur. Zijn nummer is hier 3698 en dat is op de factuur opgenomen. Je stelt dus vast dat er iets is gekocht.

2. Om welk bedrag gaat het? € 6.775 3. Welke balansrekeningen veranderen?

De goederenvoorraad neemt toe met € 6.775. De schuld aan crediteuren (leveranciers) wordt € 6.775 groter.

7

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken Samengevat noteer je van dit financiële feit: Datum

Stuknr.

Omschrijving

Bedrag

3/1

IF 001*

Gekocht op rekening goederen

€ 6.775

* IF = Inkoopfactuur Stap 2 In het schema noteer je het volgende.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

3/1

IF 001

Voorraad goederen

+ €

6.775

Crediteuren

+ €

6.775

Stap 3 en 4 De nieuwe balans ziet er op 3 januari 2022 als volgt uit.

Debet

Balans van Daphne Koster per 3 januari 2022

Credit

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

€ 200.000

Bestelauto

€ 30.000

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

Inventaris

€ 25.000

1,5% Lening

€ 15.000

€ 142.775

ING

€ 15.000

Voorraad goederen

+ € 6.775

Debiteuren

€

Rabobank

€ 25.000 €

Bank

+ € 6.775

€

7.000 Crediteuren

+ € 6.775

2.000 551.775

+ € 6.775 Evenwicht

2.1 Betaling per kas Wanneer je een rekening contant betaalt, ontvang je een bewijs dat je hebt betaald.

Zo’n bewijsstuk noem je een kwitantie. Deze kwitantie is dan ook een kasstuk. Op dit boekingsdocument zet het bedrijf weer een nummer voor het eigen archief.

8

€ 91.775

€

551.775

Inkoop administreren

Praktijkvoorbeeld 2 Kasbewijs administreren Gegeven Daphne Koster betaalt op 6 januari een factuur van De Snelle Shuttle per kas. Daphne ontvangt dan van De Snelle Shuttle een kwitantie. De kwitantie maakt ze vast aan het kasbewijs voor uitgaaf. kasbewijs voor uitgaaf datum

boekingsnr.

11

betaald aan adres postcode woonplaats netto bedrag btw ………… % totaal voluit geschreven

volgens aangehechte bewijsstukken

No.

ONTVANGEN van de Somma van

grootboekrekening kostensoort

kostensoort

par. kassier

par. boekhouder

verantwoord door

akkoord

ATLANTA

A 5406-033

voor

99-12 9--12

, de

20

Zegge €

Gevraagd Beantwoord de vragen in het vierstappenplan.

Uitwerking Stap 1 Je beantwoordt de volgende vijf vragen: 1. Van wat voor financieel feit is er sprake?

Er is sprake van: – een betaling.

– Per kas.

– Aan crediteur (De Snelle Shuttle).

2. Om welk bedrag gaat het? €‌ 775.

3. Wat verandert er op de balans?

De kas neemt af met €775. De schuld aan crediteur De Snelle Shuttle neemt ook af met €‌ 775.

Samengevat noteer je van dit financiële feit: Datum

Stuknr.

Omschrijving

Bedrag

6/1

K 001*

Betaald per kas aan crediteuren

€‌ 775

*K = kas Stap 2 In het schema noteer je het volgende.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

6/1

K 001

Kas

– €‌ 775

Crediteuren

– €‌ 775

9

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken Stap 3 en 4 De nieuwe balans ziet er op 6 januari 2022 als volgt uit.

Debet

Balans van Daphne Koster per 6 januari 2022

Winkelpand Bestelauto Inventaris Voorraad goederen Debiteuren Rabobank Kas

– €

775

€ 320.000 € 30.000 € 25.000 € 142.775 € 7.000 € 25.000 € 1.225

– €

775

€ 551.000

Credit

Eigen vermogen 3% Hypothecaire lening 1,5% Lening ING Crediteuren

– €

775

€ 200.000 € 230.000 € 15.000 € 15.000 € 91.000

– €

775

€ 551.000

Evenwicht

Ontvang je geld, dan gebeurt ongeveer hetzelfde als bij een betaling. Je schrijft een kwitantie uit in je kwitantieboekje. Zo’n kwitantie bestaat uit twee delen. Het rechtergedeelte overhandig je aan degene die betaalt. Het linkergedeelte, de souche, blijft in het kwitantieboekje zitten en is bestemd als kasstuk voor jouw boekhouding. De souche maak je weer aan het kasbewijs voor ontvangst vast.

No.

No.

ONTVANGEN van

ONTVANGEN van de Somma van voor

€ , de de

20

20

Zegge €

souche

kwitantie

Betalingen per kas van bijvoorbeeld inkoopfacturen vinden tegenwoordig bijna niet meer plaats. De meeste betalingen doen ondernemingen vanaf hun bankrekening.

2.2 Betaling aan een leverancier via de bank Tegenwoordig log je online in op je bankrekening of je opent je bank-app. Je ziet dan op een overzicht hoe je bankrekening ervoor staat, zoals bijvoorbeeld: • je huidige banksaldo (tegoed of schuld) • de betalingen die je hebt gedaan • de bedragen die je hebt ontvangen Als je op papier een overzicht wilt hebben van je bankafschrift, dan print je dat zelf uit.

Zoals je al hebt kunnen lezen zijn er wel verschillen tussen de verschillende banken. Bij de ene bank kun je zelf bepalen over welke periode je een bankafschrift wilt hebben; de andere bank maakt periodiek zo’n bankafschrift voor je aan. Op zo’n bankafschrift moet in ieder geval de nodige informatie staan die nodig is om een financieel feit in de financiële administratie te kunnen verwerken.

10

Inkoop administreren

Mijn ING Zakelijk overzicht Betalen

Sparen

Beleggen

Financieren

HOUTT BV NL62 INGB 0001 2222 33 â‚Ź 6.628,54

Creditcards

Bestedingsruimte

Overschrijven

Verzendlijst Downloaden

Overzicht saldo

Af- en bijschrijvingen bijschrijvingen Naam, bedrag, rekeningnummer of omschrijving

Zoeken

Bonnen && facturen facturen

Voor ondernemers bestaan er vaak speciale ondernemersrekeningen. Daarbij is het ook mogelijk bankmutaties te downloaden. Daarbij hoeft de ondernemer zelf niet veel meer te doen: de software van het boekhoudpakket zorgt (bijna) automatisch voor verwerking in de boekhouding. Omdat het van belang is die boekhoudsoftware te begrijpen, doe je veel kennis op als je je eerst aanleert de boekhouding handmatig bij te houden.

Praktijkvoorbeeld 3 is daar een voorbeeld van.

Praktijkvoorbeeld 3 Bankafschrift administreren (1) Gegeven Daphne Koster ontvangt op 8 januari een bankafschrift van de Rabobank. Bij IBAN rekeningnummer staat dat het om bedragen in euro’s gaat.

Bankcode

Rabobank Schiedam

1206

Rekeningafschrift

Rabo OndernemersPakket

Internet E-mail Telefoon BIC

Leeuwerik 111, 3029 GK SCHIEDAM

D. KOSTER STADIONWEG 20 3122 ZD SCHIEDAM

www.rabobank.nl bedrijven@rabobank.nl (010) 300 22 22 RABONL2U

Datum afschrift

Volgnummer

Bladnummer

001

001*

08-01-2022 Vorig afschrift

Vorig saldo

01-01-2022

25.000,00 CR

Nieuw afschrift

Nieuw saldo

08-01-2022 IBAN rekeningnummer

Rekeningnummer

NL32 RABO 0568 9967 53 EUR

5689.96.753

Rente Datum

Code Tegenrekening/omschrijving/naam

08-01

bg

Totaal afgeschreven

cb = crediteurenbetaling cc = creditcard db = diverse boekingen eb = bedrijven Euro-incasso ei = Euro-incasso

Totaal bijgeschreven

22.500,00 Mutaties af (debet)

NL87 RABO 0228 9585 46 J. de Goey Factuur 245 dd 27-12

ac = acceptgiro ba = betaalautomaat bc = betalen contactloos bg = betaalopdracht bv = betaalverzoek

2.500,00 CR

Mutaties bij (credit)

22.500,00

ga = geldautomaat Euro gb = geldautomaat VV id = IDEAL kh = kashandeling pc = Payconiq

sb = salarisbetaling sp = spoedbetaling st = storno Euro-incasso tb = eigen rekening te = terugboeking Eurobetaling

wb = wereldbetaling

* = laatste blad CR = tegoed D = tekort

Gevraagd Beantwoord de vragen in het vierstappenplan.

11

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken Uitwerking Voordat je het vierstappenplan beantwoordt, is het aan te raden eerst eens goed naar dit bankafschrift te kijken.

Het beginsaldo van €‌ 25.000 is het bedrag dat je ook op de beginbalans van Daphne Koster per 1 januari 2022 vindt. Op dit overzicht vind je de transacties over de periode van 1 januari tot en met 8 januari 2022, hoewel het er in dit voorbeeld slechts één is.

Je hebt hier te maken met een betaling, want boven de kolom staat ‘Mutaties af (debet)’.

In de kolom ‘Af’ staat ook het woord ‘Debet’ en in de kolom ‘Bij’ staat het woord ‘Credit’.

Deze toevoegingen Debet en Credit moet je zien vanuit de positie van de bank. De overzichten die de banken voor hun klanten maken, zijn altijd opgesteld vanuit de positie van de bank.

Debet betekent op een balans dat het om een bezitting gaat. Vanuit de positie van de Rabobank bekeken, klopt dit ook. Het tegoed dat Daphne bij de Rabobank heeft, is vanuit de bank gezien een schuld van de Rabobank aan Daphne Koster. Een betaling door Daphne Koster aan bijvoorbeeld De Goey moet in de kolom ‘Debet’ staan. De Rabobank betaalt namens Daphne Koster aan De Goey, dus het bedrag dat de Rabobank van Daphne Koster verschuldigd is, wordt kleiner (of een eventuele vordering van de bank op Daphne Koster wordt groter). Ook bij het begin- en eindsaldo staat dan debet (de klant heeft een schuld aan de bank) of credit (de klant heeft een tegoed bij de bank).

Er zijn ook banken die alleen af/bij noteren en er zijn banken die juist alleen met debet/ credit in hun bankafschriften werken.

Praktijkvoorbeeld 3 Bankafschrift administreren (2) Stap 1 1. Van wat voor financieel feit is hier sprake?

Er is sprake van – een uitgave (want op het bankafschrift staat boven het bedrag ‘Bedrag af’) – per bank – aan crediteur ‘De Goey’ 2. Om welk bedrag gaat het? €‌ 22.500.

3. Wat verandert er op de balans?

Door de betaling neemt de schuld aan crediteuren af met €‌ 22.500.

Het tegoed bij de bank neemt af met €‌ 22.500.

Samengevat noteer je van dit financiële feit: Datum

Stuknr.

Omschrijving

8/1

Rabo 001*

Betaald per bank crediteuren

Bedrag € 22.500

Rabo = Rabobank Stap 2 In het schema noteer je het volgende.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

8/1

Rabo 001

Crediteuren

– € 22.500

Rabobank

– € 22.500

12

Toe- of afname (+ of -)

Verkoop administreren Stap 3 en 4 De nieuwe balans ziet er op 8 januari 2022 als volgt uit.

Debet

Balans van Daphne Koster per 8 januari 2022

Winkelpand

€ 320.000

Bestelauto

€

Inventaris

€

Voorraad goederen

€ 142.775

Debiteuren

€

7.000

€

2.500

€

1.225

– € 22.500

Rabobank Kas

– € 22.500

Credit

Eigen vermogen

€ 200.000

30.000

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

25.000

1,5% Lening

€

15.000

ING

€

15.000

– € 22.500

€

68.500

–€

€ 528.500

Crediteuren

€ 528.500

22.500

Evenwicht

3

Verkoop administreren Als je goederen verkoopt, moet je zelf een factuur maken. Dat doe je in tweevoud. Eén exemplaar is voor de klant. Het andere exemplaar (de kopiefactuur) houd je voor je eigen administratie. Op de factuur vermeld je een factuurnummer. In praktijkvoorbeeld 4 is dat 001. De kopie die je zelf houdt heeft soms ook een afwijkend opvallende kleur.

Praktijkvoorbeeld 4 Verkoopfactuur administreren Gegeven Daphne Koster heeft op 12 januari een verkoopfactuur verzonden aan W. Gijsbers.

De kopiefactuur hiervan ziet er als volgt uit.

Daphne Koster Elke sport begint bij Daphne

Stadionweg 20 3122 ZD Schiedam 010-4236550 NL 99 ABNA 0568 9967 53 W. Gijsbers Waterstraat 10 3114 VZ Schiedam

Factuurnummer

001

Schiedam, 12 januari 2022

Aantal

Omschrijving

Bedrag

6 16

tennisrackets Smash à € 97,50 dozen tennisballen à € 10,00

€ 585,00 € 160,00

KOPIE € 745,00

Betalingscondities 14 dagen na factuurdatum.

Ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nr. 1245.

13

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken Gevraagd Beantwoord de vragen van het vierstappenplan.

Uitwerking Stap 1 1. Van wat voor financieel feit is hier sprake?

Hier is sprake van – een verkoop – op rekening – aan debiteur ‘Gijsbers’ 2. Voor welk bedrag is er verkocht? €‌ 745.

3. Wat verandert er op de balans?

• Debiteuren neemt toe met €‌ 745, want het is een verkoop op rekening. De klant moet nog €‌ 745 aan Daphne Koster betalen. De ontvangst van dit bedrag volgt dus pas later!

Op de kopiefactuur zie je dat de inkoopwaarde van de verkochte goederen €‌ 625 is.

Dit betekent dat Daphne deze goederen zelf voor €‌ 625 heeft gekocht. Dit bedrag heeft Daphne zelf op de kopiefactuur gezet.

• De Voorraad goederen neemt dus af met €‌ 625.

De balans zou nu niet meer in evenwicht zijn.

Verkoopopbrengst

€ 745

Af: Inkoopwaarde verkopen

€ 625

Brutowinst

€ 120

Het verschil tussen de verkoopopbrengst van de verkochte goederen en de inkoopwaarde van de verkochte goederen noem je de brutowinst die Daphne bij de verkoop van deze goederen heeft gemaakt. Deze brutowinst is voor de eigenaar van de zaak.

• Het Eigen vermogen van Daphne neemt door deze verkoop dus met €‌ 120 toe.

Door de €‌ 120 brutowinst bij het Eigen vermogen te tellen, is de balans weer in evenwicht.

Samengevat noteer je van dit financiële feit het volgende.

Datum

Stuknr.

Omschrijving

Bedrag

12/1

VF 001*

Verkocht op rekening goederen

€ 745

De inkoopwaarde van deze goederen bedraagt

€ 625

* VF= Verkoopfactuur Stap 2 In het schema noteer je het volgende.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

12/1

VF 001

Debiteuren

+ €

745

Voorraad goederen

– €

625

Eigen vermogen

+ €

120

14

Toe- of afname (+ of -)

Kosten per bank betalen Stap 3 en 4 De nieuwe balans ziet er op 12 januari 2022 als volgt uit.

Debet

Balans van Daphne Koster per 12 januari 2022

Credit

Winkelpand

â‚Ź 320.000

Eigen vermogen

Bestelauto

â‚Ź

30.000

3% Hypothecaire lening

+â‚Ź

â‚Ź 230.000

â‚Ź 200.120

â‚Ź

25.000

120

1,5% Lening

â‚Ź

15.000

625

â‚Ź 142.150

ING

â‚Ź

15.000

745

â‚Ź

7.745

Crediteuren

â‚Ź

68.500

Rabobank

â‚Ź

2.500

Kas

â‚Ź

1.225

Inventaris Voorraad goederen Debiteuren

–₏ +₏

+â‚Ź

120

â‚Ź 528.620

+â‚Ź

â‚Ź 528.620

120

Evenwicht

4

Kosten per bank betalen Niemand kan tegenwoordig nog zonder energie in de vorm van elektriciteit en gas.

Zonder telefoon kun je ook niet meer. Voor bedrijven is de telefoon helemaal onmisbaar.

Energie- en telefoonkosten kom je daarom altijd als bedrijfskosten tegen.

Praktijkvoorbeeld 5 Kostenposten administreren Gegeven Daphne Koster ontvangt op 20 januari 2022 een bankafschrift van de ING met daarop de volgende posten.

Afschrift Daphne Koster Stadionweg 20 3122 ZD SCHIEDAM

Datum

Pagina

20-01-2022

1 van 1

Volgnr.

1

IBAN

BIC

NL20 INGB 0000 9311 37

INGBNL2A

Totaal bijgeschreven bedrag

Vorig saldo

-15.000,00 Totaal afgeschreven bedrag

Nieuw saldo

310,00

-15.310,00 Kredietlimiet

20.000,00 Geboekt op

20-01 20-01

Omschrijving

Code

Af/bij

Electric Energy verbruikersnr 2300001986162 KPN Telecom 010-4326550

IC OV

AF AF

Mijn ING Overal snel en makkelijk online uw bankzaken regelen. Kijk voor meer informatie op ING.nl

Saldolijn 020 22 888 44 Voor actuele saldoinformatie, betalen, sparen en lenen. 24 uur per dag, 7 dagen per week.

Gevraagd Beantwoord de vragen in het vierstappenplan.

15

Bedag

200,00 110,00

ING 020 22 888 88 Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 21.00 uur, zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur.

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken Uitwerking Stap 1 1. Wat voor financiële feiten zijn het hier?

Er is sprake van – twee uitgaven, want op het bankafschrift staat bij de bedragen ‘Bedrag af’ – per bank – aan Electric Energy en KPN Telecom 2. Om welk bedragen gaat het? €‌ 200 en €‌ 110 3. Wat verandert er op de balans?

• Door de betaling neemt de schuld* bij de ING- bank toe met €‌ 200 + €‌ 110 = €‌ 310.

Aan Electric Energy worden de energiekosten betaald. Aan KPN worden de telefoonkosten betaald. Kosten verlagen het eigen vermogen van een onderneming.

• Het eigen vermogen neemt hierdoor met €‌ 310 af.

Let op!

ING staat credit op de balans. Dit betekent dat het een schuldrekening is. Door het betalen van de kosten vanaf de ING-rekening, zal de schuld bij de ING toenemen.

Samengevat noteer je van dit financiële feit het volgende.

Datum

Stuknr.

Omschrijving

Bedrag

20/1

INGB 001

Betaald per bank: - energiekosten (aan Electric Energy)

€ 200

- telefoonkosten (aan KPN Telecom)

€

110

Stap 2 In het schema noteer je het volgende.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

20/1

INGB 001

ING

+€

310

Eigen vermogen

-€

310

Stap 3 en 4 De nieuwe balans ziet er op 20 januari 2022 als volgt uit.

Debet

Balans van Daphne Koster per 20 januari 2022

Credit

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

Bestelauto

€

30.000

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

Inventaris

€

25.000

1,5% Lening

€

15.000

Voorraad goederen

€ 142.150

€

15.310

€

68.500

ING

Debiteuren

€

7.745 Crediteuren

Rabobank

€

2.500

€

1.225

Kas €

0

€ 528.620

16

-€

-€

€

310

310

0

€ 199.810

€ 528.620

Contante winkelverkopen

5

Contante winkelverkopen In een sportzaak komen veel (contante) winkelverkopen voor. Het is erg veel werk om van elke contante verkoop (= verkoop die meteen wordt betaald) een boeking te maken.

Eenvoudiger is het om de contante verkopen bij elkaar op te tellen en daarvan één boeking te maken. Dit optellen doet de kassa van Daphne Koster. Deze totaaltelling kan Daphne op een kassabon afdrukken.

Een tussentelling maak je met een zogenaamde X-bon. Je bekijkt dan hoeveel geld in de kassa aanwezig is. Met een Z-bon maak je het geheugen van de kassa leeg. De gegevens die op de Z-bon staan, moet je daarom in de boekhouding verwerken. De Z-bon maak je weer vast aan een kasbewijs voor ontvangst.

In de praktijk maken winkels dagelijks een Z-bon. Hier wordt er voor het gemak van uitgegaan dat de Z-bon eens per week of eens per maand wordt gemaakt.

Praktijkvoorbeeld 6 Kasbewijs administreren Gegeven Bij Daphne Koster is over de maand januari 2022 de volgende Z-bon met kasbewijs voor ontvangst aanwezig. kasbewijs voor ontvangst

43

boekingsnr.

datum ontvangen van adres postcode

31-01-2022

woonplaats

1no

netto bedrag

kasregister Qwk345 587R08

btw ………… % totaal

Z..

Z..

voluit geschreven

volgens aangehechte bewijsstukken

B

grootboekrekening kostensoort

kostensoort

par. kassier

par. boekhouder

verantwoord door ATLANTA

akkoord

A 5406-033

90-6

Beantwoord de vragen in het vierstappenplan.

Uitwerking Stap 1 1. Wat voor financieel feit is het hier?

Er is sprake van een – verkoop – contant (per kas) – van handelsgoederen 2. Om welk bedrag gaat het? €‌ 34.400.

17

34.400 34.400

345no

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken 3. Wat verandert er op de balans?

• De Kas neemt toe met €‌ 34.400.

Op het kasbewijs voor ontvangst staat dat de inkoopwaarde van de goederen €‌ 26.600 is.

• De Voorraad goederen neemt dus af met €‌ 26.600.

Daphne maakt op de winkelverkopen een brutowinst van €‌ 34.400 − €‌ 26.600 = €‌ 7.800.

• Het Eigen vermogen neemt dus toe met €‌ 7.800.

Samengevat noteer je van dit financiële feit het volgende.

Datum

Stuknr.

Omschrijving

Bedrag

31/1

K 001

Contant verkocht goederen (winkelverkopen januari 2022)

€ 34.400

De inkoopwaarde van de verkochte goederen is

€ 26.600

Stap 2 In het schema noteer je het volgende.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

31/1

K 001

Kas

+ € 34.400

Voorraad goederen

- €‌ 26.600

Eigen vermogen

+ €‌

7.800

Stap 3 en 4 De nieuwe balans ziet er op 31 januari 2022 als volgt uit.

Debet

Credit

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

Bestelauto

€

30.000

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

Inventaris

€

25.000

1,5% Lening

€ 15.000

€ 207.610

€ 115.550

ING

€ 15.310

€

7.745

Crediteuren

€ 68.500

Rabobank

€

2.500

+ € 34.400

€

35.625

+ € 7.800

€ 536.420

Kas

- € 26.600

+ € 7.800

Debiteuren

Voorraad goederen

6

Balans van Daphne Koster per 31 januari 2022

+ € 7.800

Afschrijvingskosten Duurzame productiemiddelen zoals gebouwen, auto’s, machines en inventaris worden op den duur minder waard. Dat komt omdat ze ouder worden, maar ook doordat je ze gebruikt. Het gebruiken van duurzame productiemiddelen leidt dus tot kosten. Je noemt dit afschrijvingskosten. Je kunt de afschrijvingskosten zien als de gebruikskosten van een duurzaam productiemiddel.

Financiële feiten boek je aan de hand van boekingsdocumenten. Voor de afschrijvingskosten moet je zelf een boekingsdocument maken. Dit noem je een intern boekingsdocument of memoriaalstuk.

18

€ 536.420

Afschrijvingskosten

Praktijkvoorbeeld 7 Memoriaalstuk administreren Gegeven Daphne Koster heeft op 31 januari 2022 het volgende memoriaalstuk gemaakt.

Memostuk 001 (M 001) Datum:

31 januari 2022

Bedrag:

€ 2.125

Omschrijving:

afschrijving januari 2022: – Op de gebouwen €‌ 1.000; – Op de bestelauto €‌ 625; – Op de inventaris €‌ 500.

Gevraagd Beantwoord de vragen in het vierstappenplan.

Uitwerking Stap 1 Let op! het betreft hier geen inkoop, verkoop of betaling! Hierdoor is er gen sprake van rekening, contant, ontvangst of uitgave. Het betreft de waardedaling (afschrijving) van een aantal bezittingen.

1. Wat voor financieel feit is het hier?

Er is hier sprake van – Afschrijvingen.

– op het bedrijfsgebouw, de bestelauto en de inventaris 2. Om welk bedrag gaat het? €‌ 2.125.

3. Wat verandert er op de balans?

• Het gebouw neemt met €‌ 1.000 in waarde af.

• De bestelauto neemt met €‌ 625 in waarde af.

• De inventaris neemt met €‌ 500 in waarde af.

Het gebruik van de duurzame productiemiddelen leidt voor Daphne Koster tot €‌ 2.125 kosten.

• Haar eigen vermogen neemt af met €‌ 2.125.

Samengevat noteer je van dit financiële feit het volgende.

Datum

Stuknr.

Omschrijving

31/1

M 001

Af te schrijven over de maand januari 2022 op: - de gebouwen - de bestelauto - de inventaris

Bedrag € 1.000 € 625 € 500 € 2.125

In het schema noteer je het volgende.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

31/1

M 001*

Gebouwen Bestelauto Inventaris Eigen vermogen

*M = Memoriaalstuk 19

Toe- of afname (+ of -) - € - € - € - €

1.000 625 500 2.125

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken Stap 3 en 4 De nieuwe balans ziet er op 31 januari 2022, na boeking van de afschrijvingskosten, als volgt uit.

Debet Winkelpand Bestelauto Inventaris

Balans van Daphne Koster per 31 januari 2022

- € -€ -€

1.000

€ 319.000

Eigen vermogen

625

€

29.375

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

500

€

24.500

1,5% Lening

€

15.000

ING

€

15.310

€

68.500

€ 115.550

Voorraad goederen Debiteuren

€

7.745 Crediteuren

Rabobank

€

2.500

€

35.625

Kas

- €

Credit

2.125

€ 534.295

- €

- €

2.125

2.125

€ 205.485

€ 534.295

Evenwicht

7

Winst-en-verliesrekening Het eigen vermogen verandert door opbrengsten en kosten. Ondernemingen zien graag in detail wat de verandering van het eigen vermogen veroorzaakt. Daarom maak je aan het eind van een periode een winst-en-verliesrekening.

Een winst-en-verliesrekening bevat een overzicht van de opbrengsten en kosten gedurende een bepaalde periode.

Praktijkvoorbeeld 8 De winst-en-verliesrekening van Daphne Koster Gegeven De balansen van Daphne Koster op 1 januari 2022 en op 31 januari 2022.

Debet

Balans van Daphne Koster per 1 januari 2022

Credit

Winkelpand

€ 320.000

Eigen vermogen

€ 200.000

Bestelauto

€ 30.000

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

Inventaris

€ 15.000

Voorraad goederen

€ 25.000 1,5% Lening € 136.000 ING

Debiteuren

€

€ 85.000

Rabobank

€ 25.000

Kas

€

7.000

Crediteuren

2.000

€ 545.000

Debet

€ 15.000

€ 545.000

Balans van Daphne Koster per 31 januari 2022

Credit

Winkelpand

€ 319.000

Eigen vermogen

€ 205.485

Bestelauto

€ 29.375

3% Hypothecaire lening

€ 230.000

Inventaris

€ 24.500

1,5% Lening

€ 15.000

Voorraad goederen

€ 115.550

ING

€ 15.310

Debiteuren

€

7.745

Crediteuren

€ 68.500

Rabobank

€

2.500

Kas

€ 35.625 € 534.295

20

€ 534.295

Winst-en-verliesrekening Gevraagd Stel de winst-en-verliesrekening over de maand januari 2022 samen.

Uitwerking Het eigen vermogen neemt in de maand januari met € 5.485 toe. Deze toename komt doordat: • het eigen vermogen neemt toe door de brutowinst bij verkopen.

• het eigen vermogen neemt af door bedrijfskosten.

Als je van de brutowinst de bedrijfskosten afhaalt, houd je de nettowinst over. Door het vergelijken van de balansen aan het begin en het eind van de maand januari kun je alleen zien dat het eigen vermogen met €‌ 5.485 is toegenomen. Als je een overzicht wilt hebben van alle oorzaken waardoor het eigen vermogen verandert, maak je een winst-en-verliesrekening over de maand januari 2022. Op dit overzicht bereken je eerst de brutowinst. Daarna vermeld je alle bedrijfskosten. Op de laatste regel staat ten slotte de nettowinst.

Een winst-en-verliesrekening kan er als volgt uitzien.

Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen Brutowinst Afschrijvingskosten Energiekosten Telefoonkosten Totale kosten

…………….. …………….. …………….. …………….. …………….. …………….. …………….. ……………..

Nettowinst

Om de Opbrengst verkopen van de maand januari 2022 te bepalen, tel je de verkoop op rekening en de contante winkelverkopen bij elkaar op.

Opbrengst verkoop op rekening factuur 001

‌ €

Opbrengst contante verkopen

‌ 34.400 €

K 001

745

‌ 35.145 €

Opbrengst verkopen januari 2022

Op dezelfde manier bereken je de Inkoopwaarde verkopen van de maand januari 2022.

Inkooppwaarde verkoop op rekening

factuur 001

‌ €

Inkoopwaarde contante verkopen

K 001

‌ 26.600 €

625

‌ 27.225 €

Inkoopwaarde verkopen januari 2022

De winst-en-verliesrekening over de maand januari 2022 ziet er nu als volgt uit.

Opbrengst verkopen

‌ 35.145 €

Inkoopwaarde verkopen

‌ 27.225 €

Brutowinst

€‌

Afschrijvingskosten

‌ €

2.125

Energiekosten

‌ €

200

Telefoonkosten

‌ €

110

7.920

Totale kosten

‌ €

2.435

Nettowinst januari 2022

€‌

5.485

Het kan natuurlijk ook voorkomen dat de bedrijfskosten hoger zijn dan de brutowinst.

Dan is er sprake van een nettoverlies.

21

ELBA02 Boekingsdocumenten verwerken

8

Enkele overige documenten Je hebt verschillende boekingsdocumenten gezien die te maken hebben met financiĂŤle feiten: ze leiden tot veranderingen op de balans. Er zijn ook documenten in het bedrijfsleven die je niet tot de boekingsdocumenten rekent omdat ze niet tot veranderingen op de balans leiden. Je ziet de meest voorkomende.

it e f l e e i inanc antie

Order Offerte

BoeFkin KwAiftschSouche jvingsk sdocurim osten Verkog ent o Brutow pfactu

ur Memoriaalstuk inst

Offerte Voordat een verkoop tot stand komt, vraagt een klant vaak eerst bij verschillende mogelijke leveranciers om informatie over de gewenste goederen of diensten. Het gaat dan meestal over de prijs, de kwaliteit en de levertijd. Een opgaaf van een leverancier van deze gevraagde informatie door een klant noem je een offerte. Een offerte is dus een vrijblijvende opgaaf van de prijs, kwaliteit en leveringsvoorwaarden voor een verkooporder door een leverancier aan een klant.

Order of bestelling Als een klant besluit om goederen of diensten door een bepaalde leverancier te laten leveren, dan plaatst hij een (schriftelijke) order bij die leverancier. Een andere naam die je in plaats van order vaak tegenkomt is de term bestelling.

Orderbevestiging De volgende stap in het verkoopproces is dat de leverancier de klant een orderbevestiging toestuurt. Hierin geeft hij aan welke goederen en diensten hij levert, tegen welke kwaliteit en prijs en tegen welke leveringsvoorwaarden.

Pakbon Als de leverancier de goederen aan de klant levert, bevatten de goederen een pakbon als bewijsstuk waarop een beschrijving van de hoeveelheid en kwaliteit van de afgeleverde goederen staat.

Aanmaning of betalingsherinnering Onder aan de verkoopfactuur vermeldt de verkoper meestal de betalingsvoorwaarden.

Hierin staat binnen welke termijn de klant de factuur moet betalen. Het komt nogal eens voor dat een klant zich niet aan die betalingstermijn houdt. In dat geval stuurt de verkoper na een bepaalde termijn een aanmaning. Hierin wijst de verkoper de klant erop dat hij te laat is met betalen van de factuur en verzoekt hem dringend zo spoedig mogelijk te betalen. Soms is het noodzakelijk nog een tweede of derde aanmaning te versturen. Een vriendelijker benaming voor aanmaning is betalingsherinnering.

22

 Begrippen

Begrippen Aanmaning (payment reminder)

Een betalingsherinnering die wordt verstuurd wanneer een klant zich niet aan de betalingstermijn houdt.

Afschrijvingskosten (depreciation costs)

Kosten die het gevolg zijn van de waardedaling van een duurzaam productiemiddel door normaal gebruik.

Boekingsdocument

Bewijsstuk dat wordt gebruikt om de boekhouding bij te houden.

Brutowinst (gross profit)

Het verschil tussen de verkoopopbrengst van de verkochte goederen en de inkoopwaarde van de verkochte goederen.

Bankafschrift

Overzicht van een bank waarop staat aangegeven welke bedragen zijn ontvangen of betaald. Hierop staat ook het oude en het nieuwe tegoed of de schuld bij de bank.

Factuur (invoice)

Rekening die wordt verstuurd nadat er een verkooptransactie heeft plaatsgevonden en waarop staat vermeld welk bedrag er moet worden betaald of verrekend.

Financieel feit

Gebeurtenis die leidt tot veranderingen in de samenstelling van de balans (bezittingen, schulden en het eigen vermogen).

Intern boekingsdocument

Een boekingsdocument dat je voor je eigen administratie maakt, omdat er niet direct een bewijsstuk van aanwezig is. Andere namen hiervoor zijn memo of memoriaalstuk.

Kasstuk

Het document dat aangeeft dat er een betaling per kas is gedaan of ontvangen

Kwitantie

Bewijs van contante betaling.

Memo

Zie: Intern boekingsdocument.

Memoriaalstuk

Zie: Intern boekingsdocument

Nettoverlies (net loss)

Brutowinst verminderd met hogere bedrijfskosten dan de brutowinst, waardoor er een negatief bedrijfsresultaat ontstaat.

Nettowinst (net profit)

Brutowinst verminderd met de bedrijfskosten.

Nota

Zie: Factuur.

Offerte (offer)

Een vrijblijvende opgaaf van de prijs, kwaliteit en leverancier aan een klant.

Order (order)

Een klant besluit om goederen of diensten door een bepaalde leverancier te laten leveren en geeft hier een opdracht voor.

Orderbevestiging (order confirmation)

De leverancier geeft bij de klant aan welke goederen en diensten hij levert, tegen welke kwaliteit en prijs en tegen welke leveringsvoorwaarden.

Pakbon (delivery note)

Een bewijsstuk waarop een beschrijving van de hoeveelheid en kwaliteit van de af te leveren goederen staat.

Souche

Linkergedeelte van een kwitantie, bestemd als kasstuk voor de eigen boekhouding.

Winst-en-verliesrekening (profit and loss statement)

Overzicht waarop de veranderingen van het eigen vermogen gedurende een periode ten gevolge van opbrengsten en kosten worden vermeld.

23

n

OPDRACHTEN Aan de slag met 'Boekingsdocumenten verwerken' Boekingsdocumenten verwerken 1 2 3 4 5 6 7 8

Boekingsdocumenten en financiële feiten Inkoop administreren Verkoop administreren Kosten per bank betalen Contante winkelverkopen Afschrijvingskosten Winst-en-verliesrekening Enkele overige documenten

Leerdoelen Na deze leereenheid kan ik: Kennis: • de begrippen debiteuren, crediteuren, boekingsdocument, financieel feit, winst-enverliesrekening, inkoopfactuur, verkoopfactuur omschrijven.

• de meest voorkomende begrippen in en vanuit het Engels vertalen.

Begrip: • uitleggen waarom een balans na elk financieel feit verandert.

• uitleggen waarom een balans na verwerking van elk financieel feit weer in evenwicht is.

Vaardigheid: • de verschillende boekingsdocumenten herkennen en in de boekhouding verwerken.

• aan het eind van een periode een winst-en-verliesrekening samenstellen.

• aan de hand van de winst-en-verliesrekening de verandering van het eigen vermogen vaststellen.

1

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

Oriëntatievragen Wat weet je al over het verwerken van boekingsdocumenten in de financiële administratie? De oriëntatievragen zijn prima geschikt om klassikaal te bespreken.

1

Balans veranderen Noteer minimaal vijf soorten gebeurtenissen die volgens jou de balans van een onderneming kunnen veranderen.

2

Balanstotaal hoger Door welke van de door jou genoemde gebeurtenissen zal het balanstotaal hoger worden?

3

Balanstotaal lager Door welke van de door jou genoemde gebeurtenissen zal het balanstotaal juist lager worden?

4

Poststukken Noem minimaal drie poststukken die een onderneming ontvangt, die géén verandering van de balans tot gevolg hebben.

5

Financiële gegevens Voor welke belanghebbenden van de onderneming is het van belang dat financiële gegevens goed en op tijd in de financiële administratie worden verwerkt?

2

Kennisvragen

Kennisvragen Beantwoord de kennisvragen en controleer zo of je de leerstof hebt begrepen. Er zijn niet van elke paragraaf vragen in dit kennisonderdeel opgenomen.

1

Boekingsdocumenten en financiële feiten 1

Boekingsdocumenten en financiële feiten Uitspraak 1: Financiële feiten zijn gebeurtenissen waardoor het eigen vermogen op de balans verandert.

Uitspraak 2: Boekingsdocumenten zijn bewijsstukken voor de boekhouding.

Welke uitspraak over financiële feiten en boekingsdocumenten is juist? ◯ Uitspraak 1 is juist, uitspraak 2 is onjuist. ◯ Uitspraak 1 is onjuist, uitspraak 2 is juist. ◯ Beide uitspraken zijn juist. ◯ Beide uitspraken zijn onjuist.

2

Begrip Welke twee begrippen horen niet in dit rijtje thuis? □ factuur □ pakbon □ dagafschrift van de bank □ kasbewijsstuk □ aanmaning □ memoriaalstuk

3

Boekingsdocumenten Leg uit waarom de begrippen die je bij de vorige vraag koos niet in het rijtje thuishoren.

2

Inkoop administreren 4

Rekening Geef twee andere namen voor een rekening.

5

Bewijsstuk Welk bewijsstuk ontvang je als je per kas betaalt?

3

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

6

Kwitantie Als je een kwitantie uitschrijft, behoud je zelf het linkergedeelte.

Wat is de naam van dit linkergedeelte? ◯ afschrift ◯ verkoopbon ◯ souche ◯ kwitantie

7

Overzicht ontvangsten en betalingen Hoe heet het overzicht met ontvangsten en betalingen dat je van de bank ontvangt?

3

Verkoop administreren 8

Verkoopfactuur Welk exemplaar van de verkoopfactuur behoudt de verkoper voor zijn eigen financiële administratie?

9

Rekening balans Er worden goederen contant verkocht. De verkoopprijs bedraagt € 600. De inkoopwaarde bedraagt € 500.

Welke rekeningen veranderen er op de balans?

Geef aan of ze toe- of afnemen.

4 10

Afschrijvingskosten Afschrijvingskosten Uitspraak 1: Afschrijvingskosten brengen de waardevermindering van duurzame productiemiddelen tot uitdrukking en verhogen daardoor het eigen vermogen van de onderneming.

Uitspraak 2: Afschrijvingskosten van een periode noteer je op een memoriaalstuk.

4

Kennisvragen Welke uitspraak over afschrijvingskosten is juist? ◯ Uitspraak 1 is juist, uitspraak 2 is onjuist. ◯ Uitspraak 1 is onjuist, uitspraak 2 is juist. ◯ Beide uitspraken zijn juist. ◯ Beide uitspraken zijn onjuist.

5

Winst-en-verliesrekening 11

Netto- en brutowinst Uitspraak 1: De nettowinst of het nettoverlies bepaal je door de brutowinst te verlagen met de bedrijfskosten.

Uitspraak 2: De brutowinst bepaal je door de opbrengst verkopen te verlagen met de inkoopwaarde van de verkochte goederen.

Welk uitspraak over netto- en brutowinst is juist? ◯ Uitspraak 1 is juist, uitspraak 2 is onjuist. ◯ Uitspraak 1 is onjuist, uitspraak 2 is juist. ◯ Beide uitspraken zijn juist. ◯ Beide uitspraken zijn onjuist.

12

Boekingsdocumenten Welke van de volgende onderdelen horen bij de boekingsdocumenten?

13

Boekingsdocument

Overige documenten

Factuur

◯

◯

Bankafschrift

◯

◯

Order

◯

◯

Offerte

◯

◯

Memoriaalstuk

◯

◯

Aanmaning

◯

◯

Winst-en-verliesrekening Koppel de Nederlandse begrippen aan de Engelse vertalingen.

Maak de juiste letter-cijfercombinaties.

Aanmaning

•

•

Depreciation costs

Afschrijvingskosten

•

•

Gross profit

Brutowinst

•

•

Payment reminder

Winst-en-verliesrekening

•

•

Profit and loss statement

5

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

14

Winst-en-verliesrekening Koppel de Engelse vertalingen aan de Nederlandse begrippen.

Maak de juiste letter-cijfercombinaties.

15

Invoice

•

•

Factuur

Sales

•

•

Opbrengst verkopen

Delivery note

•

•

Orderbevestiging

Order confirmation

•

•

Pakbon

Begrippen Zet de juiste Engelse vertaling achter de Nederlandse begrippen. kortlopende schulden

•

•

equity

eigen vermogen

•

•

current liabilities

ontvangsten

•

•

net profit

nettowinst

•

•

receipts

Kijk het onderdeel Kennisvragen na. Begrijp je een antwoord niet, vraag dan je docent om uitleg.

6

Routineopgaven

Routineopgaven Neem de opgaven goed door voordat je met de uitwerking ervan begint. Snap je bepaalde informatie niet, vraag dan een toelichting aan je docent.

1

oekingsdocumenten en financiële feiten t/m constante B winkelverkopen R 1

Financiële feiten verwerken 1 Gegeven Pierre Herijgers uit Teteringen is eigenaar van een groothandel in meubelen. Herijgers heeft zijn bedrijf in een aantal gehuurde magazijnen ondergebracht.

Per 1 september 2022 heeft hij de volgende balans samengesteld.

Debet

Balans van groothandel Pierre Herijgers per 1 september 2022

Credit

Auto's

€ 65.000

Eigen vermogen

€ 429.831

Inventaris

€ 27.600

Crediteuren

€ 239.520

Voorraad goederen

€ 484.345

Debiteuren

€ 34.450

ING

€ 48.322

Kas

€

9.634

€ 669.351

In de eerste week van september 2022 heeft hij de volgende stukken verzameld. a b c d

inkoopfactuur een kasbewijs met kwitantie een bankafschrift van de ING een verkoopfactuur

Hij vraagt jou hem een handje te helpen met het administreren van deze boekingsdocumenten.

a Gegeven 1. Inkoopfactuur

7

€ 669.351

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

Verhoeven bv

Harmonieplein 165 3602 BD Maarssen 0346-55 90 1 5 NL 02 INGB 0665 7174 96

FACTUUR

Factuurdatum

02-09-2022 Factuurnummer

3682 Meubelgroothandel P. Herijgers Espakker 96 4853 HP TETERINGEN

Aantal

10 4

Omschrijving

Bedrag

2-zitsbanken Valado à € 322,50 3-zitsbanken Valado à € 422,50

€ €

3.225,00 1.770,00

€

4.995,00

Factuurbedrag

Betalingscondities 30 dagen na factuurdatum.

Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nr. 89453.

Gevraagd Geef aan wat er op de balans verandert.

Volg daarbij het stappenplan.

Stap 1 Beantwoord de volgende vragen.

1 Van wat voor financieel feit is hier sprake? a b c 2 Om welk bedrag gaat het?

3 Wat verandert er op de balans?

Samengevat noteer je van dit financiële feit: Datum

Stuknr.

Omschrijving

8

Bedrag

Routineopgaven Stap 2 Geef in het door Pierre gemaakte boekingsschema aan welke rekeningen op de balans veranderen.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

Stap 3 en 4 Pierre vindt het prettig om in kleine stappen te werken en vraagt je tussentijds om de nieuwe balans per 2 september 2022. Je controleert uiteraard of de balans in evenwicht is.

Debet

Balans van groothandel Pierre Herijgers per 2 september 2022

Credit

b Gegeven 2. Kasbewijs en kwitantie 13

kasbewijs voor uitgaaf datum

boekingsnr.

betaald aan adres postcode woonplaats netto bedrag

No.

btw ………… % totaal

ONTVANGEN van

voluit geschreven

de Somma van

volgens aangehechte bewijsstukken

voor

, de

grootboekrekening kostensoort

kostensoort

par. kassier

par. boekhouder

verantwoord door

akkoord

AT L A N TA

A 5406-034

Zegge € 90-6

Geef aan wat er op de balans verandert.

Volg daarbij het stappenplan.

Stap 1 Beantwoord de volgende vragen.

9

20

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken 1 Van wat voor financieel feit is er sprake? a b c 2 Om welk bedrag gaat het?

3 Wat verandert er op de balans?

Samengevat noteer je van dit financiĂŤle feit: Datum

Stuknr.

Omschrijving

Bedrag

Stap 2 Werk voor Pierre het boekingsschema bij. Geef aan welke rekeningen er op de balans veranderen.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

Stap 3 en 4 Stel voor Pierre de nieuwe balans per 3 september 2022 op en controleer of de balans in evenwicht is.

Je controleert uiteraard weer of de balans in evenwicht is.

Debet

Balans van groothandel Pierre Herijgers per 3 september 2022

10

Credit

 Routineopgaven

c Gegeven 3. Bankafschrift van de ING Afschrift M E U B E LG R O OT H A N D E L PIERRE HERIJGERS E S PA K K E R 9 6 4853 HP TETERINGEN

Datum

Pagina

Volgnr.

04-09-2022

1 van 1

103

IBAN

BIC

NL06 INGB 0665 7182 34

INGBNL2A

Totaal bijgeschreven bedrag

Vorig saldo

48.322,00 Totaal afgeschreven bedrag

Nieuw saldo

4.560,00

43.762,00 Kredietlimiet

20.000,00 Geboekt op

04-09

Omschrijving

Code

De Groot, Willemstad

Betaling factuur 15134

Mijn ING Overal snel en makkelijk online uw bankzaken regelen. Kijk voor meer informatie op ING.nl

Saldolijn 020 22 888 44 Voor actuele saldoinformatie, betalen, sparen en lenen. 24 uur per dag, 7 dagen per week.

Af/bij

AF

Bedag

4.560,00

ING 020 22 888 88 Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 21.00 uur, zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur.

Gevraagd Geef aan wat er op de balans verandert.

Volg daarbij het stappenplan.

Stap 1 Beantwoord de volgende vragen.

1 Van wat voor financieel feit is er sprake? a b c 2 Om welk bedrag gaat het?

3 Wat verandert er op de balans?

Samengevat noteer je van dit financiĂŤle feit: Datum

Stuknr.

Omschrijving

11

Bedrag

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken Stap 2 Werk het boekingsschema bij met de rekeningen die op de balans veranderen.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

Toe- of afname (+ of -)

Stap 3 en 4 Stel voor Pierre de nieuwe balans per 4 september 2022 op en controleer of de balans in evenwicht is.

Je controleert uiteraard of de balans in evenwicht is.

Debet

Balans van groothandel Pierre Herijgers per 4 september 2022

d Gegeven 4. Verkoopfactuur De klant heeft nog niet betaald; er moet een verkoopfactuur de deur uitgaan.

Espakker 96 4853 Teteringen (076) 581 26 27 NL 06 INGB 0665.7182.34

Pierre Herijgers

FACTUUR

Factuur voor:

Factuurdatum Factuurnummer

Comfortmeubel Prinsenhil 23 4825 AX Breda

06-09-2022 VF 1412

KOPIE Aantal Omschrijving 8

12

eetkamertafel Pretty Legs à € 900,00

Bedrag

€

7.200,00 8.400,00

fauteuil Southern Comfort à € 700,00

€

Factuurbedrag

€ 15.600,00

Betalingscondities 30 dagen na factuurdatum.

Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Breda onder nr. 1245.

12

Credit

 Routineopgaven Gevraagd Geef aan wat er op de balans verandert.

Volg daarbij het stappenplan.

Stap 1 Beantwoord de volgende vragen.

1 Van wat voor financieel feit is er sprake? a b c 2 Om welk bedrag gaat het?

3 Wat verandert er op de balans?

Samengevat noteer je van dit financiĂŤle feit: Datum

Stuknr.

Omschrijving

Bedrag

Stap 2 Werk het boekingsschema bij met de rekeningen die op de balans veranderen.

Datum

Stuknr.

Balansrekening

13

Toe- of afname (+ of -)

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken Stap 3 en 4 Stel voor Pierre de nieuwe balans per 6 september 2022 op en controleer of de balans in evenwicht is.

Debet

Balans van groothandel Pierre Herijgers per 6 september 2022

Credit

Kijk je antwoorden van routineopgave 1 eerst na voordat je verdergaat. Je weet dan of je goed bezig bent en voorkomt zo dat je dezelfde fouten straks weer maakt.

R 2

Boekingsdocumenten en financiële feiten 2 Gegeven Bij onderneming Montèl zijn over de maand januari 2022 onder andere de volgende financiële feiten bekend.

Datum

Stuknr.

Omschrijving

3/1

IF 045

Ontvangen een factuur van de firma Van Weteringen wegens levering van goederen

€ 4.100

7/1

B 001

Op het bankafschrift staat vermeld dat aan leverancier De Groot NV is overgemaakt in verband met levering van goederen

€ 4.000

Factuur verzonden aan Wim Bolster wegens levering van goederen op rekening voor

€ 1.400

De inkoopwaarde van de verkochte goederen bedraagt

€ 1.250

Op het bankafschrift staat vermeld dat afnemer W. Gerrits onze factuur heeft betaald voor een bedrag van

€ 6.200

16/1

26/1

VF 156

B 002

14

Bedrag

Routineopgaven Gevraagd

a Noteer deze financiële feiten.

Je noteert in dit overzicht de samenvatting die je telkens maakt na de vragen in stap 1 die je jezelf stelt over het financiële feit.

Datum

Stuknr

Omschrijving

Bedrag

b Werk voor elk financieel feit het boekingsschema bij.

Hier werk je stap 2 uit zoals je dat in de vorige opdracht ook hebt gedaan.

Datum

Stuknr.

3/1

IF 045

7/1

B 001

16/1

VF 156

24/1

B 002

Balansrekening

15

Toe- of afname (+ of -)

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

R 3

Boekingsdocumenten en financiële feiten 3 Gegeven Bij handelsonderneming Freriks zijn over de maand maart 2022 onder andere de volgende financiële feiten bekend.

3/3

IF 1537

Van P. Hendriksen een factuur ontvangen wegens levering van goederen voor € 11.000.

4/3

VF 1553

Kopiefactuur wegens levering van goederen aan W. Gerritsen voor € 1.200.

De inkoopwaarde van deze goederen was € 1.040.

5/3

RABO 015

Van de Rabobank een bankafschrift ontvangen waarop vermeld staat dat aan ons € 1.460 door onze debiteur G. de Vries is betaald.

12/3

ING 012

Van de ING een dagafschrift ontvangen waarop onze betaling aan P. Hendriksen (zie 3 maart) staat vermeld.

15/3

K 216

Van de Z-bon is af te lezen dat in de eerste helft van maart voor € 14.000 aan goederen is verkocht.

De inkoopwaarde van deze goederen was € 11.500.

18/3

VF 1559

Factuur verzonden aan G. van Amstel wegens levering van goederen voor € 1.620; de kopiefactuur behouden.

De inkoopwaarde van deze goederen was € 1.700.

19/3

IF 1576

Van J. Veenman een factuur ontvangen wegens levering van goederen voor € 8.500.

22/3

K 284

Kwitantie afgegeven aan S. Jansen wegens levering van contant verkochte goederen voor € 625; de souche behouden.

De inkoopwaarde van deze goederen was € 625.

31/3

K 297

Van de Z-bon is af te lezen dat in de tweede helft van maart voor € 17.200 aan goederen is verkocht.

De inkoopwaarde van deze goederen was € 13.400.

16

Routineopgaven Gevraagd

a Noteer deze financiële feiten in het hierna vermelde overzicht.

Maak weer eerst de samenvatting van het financiële feit.

Datum

Stuknr.

3/3

IF 1537

4/3

VF 1553

5/3

Rabo 015

12/3

ING 012

15/3

K 216

18/3

VF 1559

19/3

IF 1576

22/3

K 284

31/3

K 297

Omschrijving

Bedrag

b Werk voor elk financieel feit het boekingsschema in het volgende overzicht bij.

Dit is stap 2 uit het vierstappenplan.

RABO = Rabobank Ga er bij de balanspost Rabobank vanuit dat er sprake is van een schuld aan de bank.

ING = de ING Ga er bij de balanspost ING van uit dat er sprake is van een tegoed bij de bank.

17

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken Datum

Stuknr.

Balansrekening

c Wat is juist? ◯ ◯ ◯ ◯

Hogere bedrijfskosten betekent dat er minder brutowinst overblijft.

Hogere bedrijfskosten betekent dat het eigen vermogen afneemt.

Bedrijfskosten hebben invloed op de balans van een onderneming.

Alle voorgaande uitspraken zijn waar.

18

Toe- of afname (+ of -)

Routineopgaven

R 4

Winst- en-verliesrekening samenstellen Gegeven Handelsonderneming Profi heeft de volgende gegevens voor het samenstellen van de winst-en-verliesrekening over het eerste kwartaal van 2022 verzameld.

• • • • • • •

Huurkosten € 6.000 Opbrengst verkopen € 60.000 Loonkosten € 8.500 Energiekosten € 1.200 Inkoopwaarde verkopen € 36.000 Afschrijvingskosten € 4.000 Overige bedrijfskosten € 2.000

Gevraagd Stel voor Profi de winst-en-verliesrekening over het eerste kwartaal van 2022 samen.

Winst-en-verliesrekening Profi eerste kwartaal 2022

Brutowinst Bedrijfskosten:

Totale kosten Nettowinst eerste kwaraal 2022

Als je nog moeite hebt met het verwerken van financiële feiten, kijk dan ook nu weer eerst je antwoord na voordat je de volgende opdracht uitwerkt. Fouten moet je in de financiële administratie zien te voorkomen.

19

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

Praktijktaken De praktijktaak is een stuk lastiger dan de routineopgaven. Het is zeker nu van belang dat je goed leest. Je opdrachtgever wil dat je foutloos werk aflevert.

T 1

Aan de slag voor PC-compleet Gegeven Computerwinkel PC-compleet in Utrecht verkoopt vooral aan particulieren. Meestal wordt er tegen contante betaling verkocht. Aan enkele grotere klanten zoals scholen, sportverenigingen en bedrijven in Utrecht en omgeving wordt ook op rekening verkocht.

Je loopt stage bij PC-compleet. Na terugkomst van het skiën in de kerstvakantie blijkt de boekhouder voor een paar weken uitgeschakeld. De eigenaar, de heer Bits, zit met een probleem: wie doet nu de boekhouding in januari?

Je merkt dat de heer Bits niet direct aan jou denkt. Je twijfelt geen moment, stapt op hem af en biedt hem jouw diensten aan. Hij is blij met jouw aanbod. Hij zegt dat als je in de problemen komt wel tijdig om raad moet vragen. Jij denkt dat het zo’n vaart niet zal lopen. Je hebt genoeg opgestoken om te weten hoe je deze klus moet klaren. Zelfs het samenstellen van de winst-en-verliesrekening aan het eind van deze maand durf je wel aan.

Handen uit de mouwen dus en aan de slag!

De heer Bits geeft je de balans per 1 januari 2022 van PC-compleet.

Debet

Balans van PC-compleet per 1 januari 2022

Inventaris

€

8.500

Voorraad goederen

€ 23.400

Debiteuren

€

Bank

€ 28.435

Kas

€

Credit

Eigen vermogen

€ 46.505

Crediteuren

€ 17.400

2.600 970

€ 63.905

€ 63.905

De posten Debiteuren en Crediteuren op de balans per 1 januari 2022 zijn als volgt samengesteld.

Specificatie Debiteuren per 1 januari 2022: Huisartsenpraktijk de Groot, Utrecht

Specificatie Crediteuren per 1 januari 2022: €

2.600

Computerworld, Eindhoven

€

7.600

Alternate, Ridderkerk

€

9.800

€ 17.400

Uit de maand januari 2022 zijn de volgende zeven boekingsdocumenten aanwezig.

20

Praktijktaken

Kruisstraat 79, 5612DR Eindhoven tel. 040-261 96 40 fax 040-262 92 62 NL 03 ABNA 0562.6314.97

Factuur voor PC-compleet Leusdenplein 15 3584 CV Utrecht Eindhoven, 6 januari 2022 Factuurnummer CW 5008

Uw order 28 december 2021

Aantal Omschrijving

Bedrag

Aan u geleverd: Mainboards Asus K8V-X à € 80

€

800

5

Laserjets 1320 à € 320

€

1600

2

Perfection 4180 PHOTO à € 200

€

400

3

Maghic Media II à € 1.100

€

3300

€

6100

10

Betalingscondities 30 dagen na factuurdatum

Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te ’s-Hertogenbosch onder nr. 17003407

Rekeningafschrift PC-COMPLEET LEUSDENPLEIN 15 3584 CV UTRECHT

NEUDE 4 POSTBUS 3000 3512 AD UTRECHT TEL.: 0900-0024 (24U/DAG, 20CPM) INTERNET: WWW.ABNAMRO.NL

Soort rekening (in EUR)

Rekeningnummer

BIC

Datum afschrift Aantal bladen

Blad

Volgnr

ONDERNEMERSREKENING

NL99 ABNA 0516.6072.32 EUR

ABNANL2A

07-01-2022

001

002

Vorig saldo 28.435,00 +/CREDIT

Nieuw saldo 12.435,00 +/CREDIT

Totaal afgeschreven in EUR 18.600,00

Totaal bijgeschreven in EUR 2.600,00

Boekdatum (rentedatum)

Omschrijving

Bedag af (debet)

Bedag bij (credit)

06-01

RECEVEUR, UTRECHT HUUR JANUARI 2022 IBAN: NL 02 ABNA 0563.7214.85 COMPUTERWORLD, EINDHOVEN FACT CW 4786 D.D. 101221 IBAN: NL 03 ABNA 0562.6314.97 ALTERNATE, RIDDERKERK FACT AR 4-21726 D.D. 121221 IBAN: NL71 INGB 0202.5214.57 HUISARTSENPRAKTIJK DE GROOT, UTRECHT FACT 04-112 D.D. 271221 IBAN: NL 06 INGB 0665.8234.45

06-01 06-01 06-01

21

1

1.200,00 7.600,00 9.800,00 2.600,00

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

PC-compleet

Leusdenplein 15 • 3584 CV Utrecht 030-231 54 87 NL 99 ABNA 0516.3072.32

Factuur voor:

Advocatenkantoor Berendse Oostdijk 7 3582 RT Utrecht Utrecht, 14 januari 2022 Factuurnr. 001/22

Aantal

Omschrijving

Uw order d.d. 4 januari 2022

KOPIE

Bedrag

Aan u geleverd: 4

Complete Systemen 51 à € 1.199

€ 4.796

bestaande uit Intel ® Core ® i5 8th generation 128 GB SSD, NVIDIA GeForce GTX 1060 27" 1920 x 1080 2

Laserjets 1320 à € 400

€

800

Totaal

€ 5.596

Betalingscondities 14 dagen na factuurdatum.

Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nr. 17003795.

No.

ONTVANGEN van de Somma van voor

, de

20

Zegge €

Rekeningafschrift PC-COMPLEET LEUSDENPLEIN 15 3584 CV UTRECHT

NEUDE 4 POSTBUS 3000 3512 AD UTRECHT TEL.: 0900-0024 (24U/DAG, 20CPM) INTERNET: WWW.ABNAMRO.NL

Soort rekening (in EUR)

Rekeningnummer

BIC

Datum afschrift Aantal bladen

Blad

Volgnr

ONDERNEMERSREKENING

NL99 ABNA 0516.6072.32 EUR

ABNANL2A

27-01-2022

001

002

Vorig saldo 12.435,00 +/CREDIT

Nieuw saldo 12.005,00 +/CREDIT

Totaal afgeschreven in EUR 430,00

Totaal bijgeschreven in EUR 0,00

Boekdatum (rentedatum)

Omschrijving

Bedag af (debet)

Bedag bij (credit)

10-01

ESSENT ENERGIE, UTRECHT VERBR. NR. 266531045879 IBAN: NL03 INGB 0592.8911.86 KPN TELECOM 030-2315487 IBAN: NL06 INGB 0744.3421.02

24-01

22

300,00 130,00

1

 Praktijktaken

31-01-2022 Z-bonnr.1 kasregister Qwk4 5895R06

omzet januari

â‚Ź 8.900

Memostuk 001 (M001) datum bedrag omschrijving

Neem de zeven boekingsdocumenten van januari 2022 goed door.

Gevraagd

a Werk de boekhouding van PC-compleet over de maand januari 2022 bij.

Vul daarvoor steeds eerst het boekingsschema in en stel vervolgens een nieuwe balans samen.

1 Datum

Debet

Stuknr.

Balansrekening

Balans van PC-compleet per 6 januari 2022

23

Toe- of afname (+ of -)

Credit

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken 2 Datum

Debet

Stuknr.

Balansrekening

Balans van PC–compleet per 7 januari 2022

Toe- of afname (+ of -)

Credit

3 Datum

Debet

Stuknr.

Balansrekening

Balans van PC-compleet per 14 januari 2022

24

Toe- of afname (+ of -)

Credit

 Praktijktaken 4 Datum

Debet

Stuknr.

Balansrekening

Balans van PC-compleet per 19 januari 2022

Toe- of afname (+ of -)

Credit

5 Datum

Debet

Stuknr.

Balansrekening

Balans van PC-compleet per 27 januari 2022

25

Toe- of afname (+ of -)

Credit

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken 6 Datum

Debet

Stuknr.

Balansrekening

Balans van PC-compleet per 31 januari 2022

Toe- of afname (+ of -)

Credit

7 Datum

Debet

Stuknr.

Balansrekening

Balans van PC-compleet per 31 januari 2022

26

Toe- of afname (+ of -)

Credit

 Praktijktaken

b Gegeven Dat was een hele klus, maar je moet ook nog de winst-en-verliesrekening over de maand januari voor PC-compleet opmaken. Voer dit secuur uit.

Kijk eerst vraag 1a na voordat je de winst-en-verliesrekening maakt. Hiermee voorkom je onnodige fouten in de winst-en-verliesrekening.

Stel de winst-en-verliesrekening over de maand januari 2022 voor PC-compleet samen.

Gebruik de hierna vermelde indeling van de winst-en-verliesrekening voor PC-compleet.

Winst-en-verliesrekening PC-compleet januari 2022

Brutowinst Bedrijfskosten:

Totale kosten Nettowinst januari 2022

Kijk je uitgewerkte taak na. Heb je fouten gemaakt, ga dan na wat je fout hebt gedaan en hoe je deze fout de volgende keer kunt voorkomen.

Extra opgaven Wil je meer oefenen? Voor deze leereenheid zijn nog extra opgaven beschikbaar in de online leeromgeving van InBusiness. Overleg met je docent welke jij kan maken.

27

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

Integrale casus Groothandel J.W. Zwaagma Maak de extra integrale casus in de online leeromgeving van InBusiness.

Samenvattingsopdracht Een samenvatting maken Neem de theorie nog eens grondig door. Maak dan de samenvatting compleet in de online leeromgeving van InBusiness.

28

Evaluatie & Reflectie

Evaluatie & Reflectie Checklist Gebruik de checklist om na te gaan of je de inhoud van deze leereenheid hebt begrepen.

Ja

Nee

Ik kan de begrippen debiteuren, crediteuren, boekingsdocument, financieel feit, winst-enverliesrekening, inkoopfactuur, verkoopfactuur omschrijven.

◯

◯

Ik kan de meest voorkomende begrippen in en vanuit het Engels vertalen.

◯

◯

Ik kan uitleggen waarom een balans na elk financieel feit verandert.

◯

◯

Ik kan uitleggen waarom een balans na verwerking van elk financieel feit weer in evenwicht is.

◯

◯

Ik kan de verschillende boekingsdocumenten herkennen en in de boekhouding verwerken.

◯

◯

Ik kan aan het eind van een periode een winst-en-verliesrekening samenstellen.

◯

◯

Ik kan aan de hand van de winst-en-verliesrekening de verandering van het eigen vermogen vaststellen.

◯

◯

Test je kennis en inzicht Test je kennis en inzicht in de online leeromgeving van InBusiness.

Reflecteer op je werkzaamheden 1

Tevreden?

Geef op een schaal van 1 t/m 10 aan hoe tevreden je bent over hoe je deze leereenheid hebt doorgewerkt.

2

□

□

□

□

□

□

□

□

□

□

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Aandachtspunt Welk aandachtspunt geef je jezelf om je score bij vraag 1 te verbeteren?

29

EKBA02 Boekingsdocumenten verwerken

3

Opgedane kennis Geef op een schaal van 1 t/m 10 aan hoe tevreden je bent over je opgedane kennis tijdens het doorwerken van deze leereenheid.

4

□

□

□

□

□

□

□

□

□

□

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Herhaling Ga je gemaakte werk nog eens goed na en noteer de vragen, opgaven, taken en casussen die je niet goed had of niet wist.

De zojuist door jou opgeschreven vragen zijn zeer de moeite waard om ze tijdig en regelmatig te herhalen voor je toets of examen!

5

Uitdaging Lees ‘De uitdaging’ bij de inleiding van deze leereenheid nog eens door en beschrijf de vaardigheden die je je hebt eigen gemaakt om deze opdracht uit te kunnen voeren.

Neem je reflectie door met je docent en vraag om goedkeuring van je antwoorden.

30