Døden i Venezia og to andre noveller

thomas M ann THOMAS MANN

døden i venezia

Tod in Venedig

og to andre noveller

thomas mann DØDEN

I VENEZIA

og to andre noveller

frå tysk ved

geir pollen

Tod in Venedig

skald 2025

THOMAS MANN

Skrifttypane i denne boka – Skald antikva, Skald kursiv og Skald grotesk – er utvikla spesielt for Skalds klassikarar av skriftdesignaren Stefan Ellmer. Dei er ei indirekte omsetjing av dei ikoniske skrifttypane Nicolas Jenson utvikla i Venezia rundt 1470, med inspirasjon frå den britiske og amerikanske rørsla av uavhengige forlag som tidleg på 1900­talet utvikla sine eigne versjonar av desse gamle skrifttypane. Målet med skrifttypen Skald er å presentere dei nye omsetjingane i Skalds serie på ein klar, unostalgisk, open og inviterande måte, men likevel med særpreg.

Utgivinga er støtta av Norsk kulturråd. The translation of this work was supported by a grant from the Goethe­Institut which is funded by the German Ministry of Foreign Affairs.

originaltitlar : Der Tod in Venedig © S. Fischer Verlag, Berlin 1913. Tonio Kröger © S. Fischer Verlag, Berlin 1903. Mario und der Zauberer © S. Fischer Verlag, Berlin 1930. All rights reserved by S. Fischer Verlag GmbH, Frankfurt am Main, Germany. t ekst : Thomas Mann o msetjar : Geir Pollen, mno

seriedesign : Andreas Töpfer & Øystein Vidnes i llustrasjon : Andreas Töpfer sats : Øystein Vidnes

Fontar : Skald antikva, Skald kursiv og Skald grotesk av Stefan Ellmer

Pa P ir : Munken Print Cream 1.8, 90 g t rykk og innbinding : Livonia Print

© skald 2025 www.skald.no

isbn 978 ­ 82 ­ 7959 ­ 386 ­ 7

ISBN 978-82-7959-386-7

97 882 79 59 38 67

innhald

Tonio Kröger side 7

Døden i Venezia side 91

Mario og trollmannen side 197

Mario og T roll M annen

Ei tragisk reiseoppleving

d et kviler eit atmosfærisk ubehag over minnet om

Torre di Venere. Harme, nervøsitet, opphissing låg i lufta frå byrjinga av, og til slutt kom så sjokket med denne skrekkelege Cipolla, ein person som syntest å personifisere og, på ein lagnadstung og elles menneskeleg særs inntrykksfull og trugande måte, inkorporere og fortette alt det merkeleg vondskapsfulle som låg i stemninga. At også barna måtte vere til stades ved den uhyggjelege slutten (ein slutt som i etterhand syntest førehandsbestemd og å ha lege i korta), var i seg sjølv ei trist og uhøyrd mistyding, og hadde si årsak i dei falske påskota til denne forunderlege mannen. Gud skje lov forstod dei ikkje kvar framsyninga slutta og katastrofen byrja, og vi lét dei leve i den lykkelege illusjonen om at alt var teater.

Torre ligg rundt femten kilometer frå Porto Clemente, ein av dei mest populære feriestadene ved Det tyrrenske havet, elegant urbant og overfylt i månadsvis, med ei livleg hotell­ og basargate langs havet, ei brei sandstrand dekt av badehus, strandborger med vimplar og brune menneske, og med støyande underhaldning. Då stranda,

med si rekkje av pinjelundar som dei nærliggjande fjella ser ned på, strekkjer seg like romsleg og hyggjeleg, og med den same fine sanden, langs heile denne kysten, er det ikkje underleg at det litt lenger borte har vakse fram rolegare konkurrentar: Torre de Venere, der ein forresten kunne freiste forgjeves å få auge på det tårnet som har gjeve staden namn, er som feriestad ein avleggjar av det store badeanlegget i nabolaget og var i nokre år ein idyll for dei få, ein tilfluktsstad for verdsfjerne sjeler.

Men som det gjerne går med slike plassar, så har freden for lengst mått flytte seg endå eit stykke lenger bort, til Marina Petriera og gud veit kor langt. Verda, som vi veit, leitar etter han for så å drive han bort, fordi ho, fylt av ein latterleg lengt, kastar seg over han, overtydd om at dei to kan bli eit par, og at der ho er, der kan også han vere; ja, endå når ho har slått seg ned hos han med det årlege spetakkelet sitt, så held ho fast i trua på at han framleis er der. Såleis er Torre, sjølv om det framleis er fredelegare og enklare der enn i Porto Clemente, blitt meir og meir populært blant italienarar og tilreisande. Folk dreg ikkje lenger til det verdskjende badet, sidan det trass alt er og blir eit støyande og utselt verdsbad; ein dreg til naboen, til Torre, som til og med er finare, og dessutan billigare, og desse eigenskapane held fram med å trekkje til seg folk, trass i at eigenskapane sjølve ikkje lenger er å finne der. Torre har fått eit Grand Hôtel; talrike pensjonat, pretensiøse og enkle, er komne til; eigarane og leigetakarane i sommarhusa og pinjelundane på oppsida av havet får på ingen måte vere uforstyrra

på stranda lenger. I juli og august ser det ikkje annleis ut der enn i Porto Clemente: Det vrimlar av skrålande, kranglande, jublande badegjester som flassar i nakken under den vanvitig steikande sola; flatbotna båtar i grelle fargar duvar på den gneistrande blå overflata, og oppi sit barn med klingande namn som fyller lufta når engsteleg speidande mødrer ropar seg håse på dei, og seljarane av østers, drikke, blomar, korallsmykke og Cornetti al burro trør over beina til dei som ligg langstrekte, og tilbyd varene sine, med den same håse sydlandske stemma.

Slik såg det ut på stranda i Torre då vi kom dit – vel og bra, men vi skjøna at vi var komne for tidleg. Det var i midten av august, den italienske sesongen stod framleis i full blom; det er ikkje den rette augneblinken for framande å bli kjende med stadens sjarm. For ein trengsel det er om ettermiddagen i utekafeane langs strandpromenaden, som i «Esquisito», der vi iblant sat, og der Mario serverte oss, den same Mario som eg straks skal fortelje om! Det er knapt eit ledig bord der, og utan å låne øyre til kvarandre overdøyver det eine musikkapellet det andre. Særleg om ettermiddagen strøymer det forresten gjester til frå Porto Clemente, for Torre er naturleg nok eit populært utfartsmål for dei urolege gjestene på denne forlystingsstaden, og takk vere Fiat­bilane som susar att og fram, er laurbær­ og oleanderbuskaset langs vegkanten mellom dei to stadene heilt nedsnødd av ein tomme tjukt, kvitt støv – eit merkeleg, men fråstøytande syn.

Verkeleg, ein bør reise til Torre di Venere i september, når badet er tømt for det store publikummet sitt, eller i

mai, før temperaturen i havet har nådd eit nivå som kan få ein sydlending til å ta seg ein dukkert. Heller ikkje før og etter sesongen er det folketomt der, men det går meir dempa og mindre nasjonalt føre seg då. Engelsk, tysk, fransk regjerer under solskjermane framfor badehusa og i matsalane i pensjonata, medan den framande i august framleis vil oppdage at i alle fall Grand Hôtel, der vi, i mangel av meir personlege adresser, hadde leigd oss inn, er så dominert av florentinske og romerske gjester at han kan føle seg isolert og til tider som ein annanrangs gjest.

Dette røynde vi ergerleg nok den same kvelden som vi kom, då vi møtte opp til middagen i matsalen og lét den ansvarlege kelneren vise oss eit bord. Det var ingenting å utsetje på dette bordet, men biletet av den tilstøytande glasverandaen med utsikt mot havet og lamper med raude skjermar som lyste på dei små borda, fascinerte oss, og sjølv om der var like folksamt som i matsalen, var ikkje alle borda opptekne. Ungane var heilt oppglødde av dette festlege synet, og dermed sa vi kort og godt frå om at vi hadde bestemt oss for heller å nyte måltidet vårt på verandaen – ei truskuldig utsegn, viste det seg, for med ei viss forlegen høflegheit blei vi forklarte at den heimekoselege opphaldsstaden var reservert for «kundekrinsen vår», «ai nostri clienti». Klientellet vårt? Men det var jo vi. Vi var ingen døgnfluger som berre stakk innom, men skulle vere pensjonærar, ein del av huset, i tre eller fire veker. Vi lét forresten vere å krevje at nokon måtte forklare oss skilnaden mellom slike som oss og det andre klientellet, dei som fekk lov til å ete i raudt lampeskin, og

åt vår pranzo ved det alminneleg og nøkternt opplyste matsalbordet vårt – eit temmeleg middelmåtig måltid, typisk karakterlaus og lite velsmakande hotellmat; då syntest vi at kjøkenet i Pensione Eleonora, ti skritt lenger vekk frå havet, var mykje betre.

Dit flytta vi nemleg før vi blei skikkeleg husvarme på Grand Hôtel, etter tre eller fire dagar – ikkje på grunn av verandaen og dei små lampene; ungane, som straks var blitt vener med kelnerane og pikkoloane og oppslukte av all moroa ved havet, hadde like fort gløymt den farga freistinga. Men med visse verandaklientar, eller rettare sagt med hotell­leiinga som smiska for dei, oppstod straks ein av desse konfliktane som frå første stund kan setje sitt ubehagelege preg på eit opphald. Der var romersk høgadel blant dei, ein Principe X. med familie, og då romma til desse herskapa låg ved sida av våre, var fyrstinna, ei stor dame og samstundes ei lidenskapeleg mor, blitt vitskremd av dei siste restane av ein kikhoste som ungane våre saman nyleg hadde vore gjennom, men der svake etterlydar framleis avbraut den elles upåverkelege nattesøvnen til minstemann. Sjølve sjukdomen er lite klårlagd, og eit stort spelerom er overlate til overtrua her, og difor tok vi det aldri ille opp at den elegante naboen vår hang fast i den utbreidde oppfatninga at kikhoste kunne smitte akustisk, og rett og slett var redd for at det dårlege eksempelet skulle smitte hennar små. I full kvinneleg visse om si eiga betydning klaga ho til direksjonen, og den, representert ved den velkjende bonjourmanageren, var snar til, med mykje orsaking, å late oss forstå at under dei rådande

omstenda var det uomgjengeleg naudsynt å flytte oss over i annekset til hotellet. Vi forsikra høgtideleg at dei siste restane av barnesjukdomen var i ferd med å ebbe ut, han måtte reknast som overvunnen og innebar på ingen måte nokon fare for omgjevnadene. Alt vi oppnådde med det, var at tilfellet kunne bli lagt fram for det medisinske forumet, og at hotellegen – berre han, og ikkje, til dømes, ein som vi sjølve fekk tak i – kunne bli tilkalla for å avgjere saka. Vi gjekk med på dette, overtydde om at det ville roe fyrstinna og samstundes spare oss for bryet med å flytte. Dokteren kom og viste seg å vere ein både lojal og rakrygga vitskapens tenar. Han undersøkte barnet, erklærte at vondet var overstått, og avviste all tvil. Vi meinte det var rimeleg å rekne episoden som opp­ og avgjord, men så kom hotelldirektøren og sa at vi blei nøydde til å flytte ut av rommet og over i annekset, også etter at dokteren hadde avgjort tilfellet.

Denne bysantinismen opprørte oss. Det er usannsynleg at det eigenrådige avtalebrotet som vi blei utsette for, kom frå fyrstinna. Den servile hotellverten hadde vel ikkje eingong våga å underrette henne om votumet til dokteren. I alle fall lét vi han forstå at vi føretrekte å forlate hotellet heilt, og det straks – og pakka koffertane. Vi kunne gjere det med lett hjarte, for i mellomtida hadde vi kome over og teke opp kontakten med Pensione Eleonora, som med sitt venlege private ytre straks hadde falle oss i auga, og vi var også blitt kjende med den særs sympatiske eigaren, signora Angiolieri. Fru Angiolieri, ei sirleg, svartøygd dame av den toskanske typen, vel nærmare dei tretti, med

den matte elfenbeinsteinten til sydlandske kvinner, og mannen hennar, ein omhyggjeleg kledd, stille og skalla mann, åtte ein større overnattingsstad i Firenze og styrte no om sommaren og den tidlege hausten filialen i Torre di Venere. Men tidlegare, før ho gifta seg, hadde den nye vertinna vår vore selskapsdame, reisefølgje, garderobedame, ja, veninne av Eleonora Duse, ein epoke ho heilt tydeleg såg på som den store og lykkelege i livet sitt, og som ho, første gongen vi var der, straks byrja å fortelje livleg om. Talrike fotografi av den store skodespelarinna, utstyrte med hjartelege tileigningar, og også andre minne om det tidlegare samlivet, smykka det vesle bordet og etasjeren i salongen til fru Angiolieri, og sjølv om det låg klårt i dagen at dyrkinga av den interessante fortida hennar også ville auke tiltrekkingskrafta til den noverande bedrifta, lytta vi likevel, medan vi blei førte gjennom huset, med glede og interesse til forteljinga som ho, på sitt stakkato og klingande toskansk, gav til beste om kor empatisk hjartegod og djupt følsam den udøyelege frua hennar hadde vore.

Dit lét vi altså bagasjen vår frakte, til stor sorg for det, på god italiensk maner, barnekjære personalet på Grand Hôtel. Den nye bustaden vår låg tilbaketrekt og var triveleg, med lett tilgang til havet gjennom ein allé av unge platanar som førte ned til strandpromenaden. Matsalen, der madam Angiolieri kvar middag sjølv auste opp suppa, var kjølig og rein, beteninga oppmerksam og venleg, kosten fortreffeleg, der var til og med kjentfolk frå Wien som vi kunne slå av ein prat med etter middagen,

og som i sin tur presenterte oss for andre gjester, og slik kunne alt ha vore vel og bra – vi var fullnøgde med bytet, og det var eigentleg ingenting som mangla for å få eit tilfredsstillande opphald.

Likevel ville den rette trivselen ikkje innfinne seg. Kanskje sat den tåpelege grunnen til at vi hadde bytt innkvartering, likevel i oss – for min eigen del vedgår eg at eg har vanskeleg for å kome over slike heilt vanlege samanstøytar mellom menneska, den naive maktmisbruken, urettferda, den krypande korrupsjonen. Dei opptok tankane mine for lenge, kasta meg ut i ein irritert ettertanke, fullstendig bortkasta sidan det som hadde hendt, berre var så altfor sjølvsagt og naturleg. Samstundes følte vi ikkje at vi hadde brote kontakten med Grand Hôtel. Barna hadde no som før venene sine der, hustenaren reparerte leikene deira, og av og til drakk vi te i hagen til etablissementet, ikkje utan å få auge på fyrstinna som, med leppene korallraudt markerte, kom ut med grasiøst faste skritt for å sjå etter gullungane sine, som ho hadde overlate tilsynet med til ei engelsk dame, og som ikkje kunne vite at vi var så farleg nære, for straks ho viste seg, fekk vår minstemann strengt forbod mot så mykje som å kremte.

Heten var ekstrem, må eg føye til det? Han var afrikansk; skrekkveldet til sola var, straks vi fjerna oss frå den indigoblå, friske bølgjekanten, så nådelaust at vi sukka tungt før vi gjekk, sjølv berre i pyjamas, dei få skritta frå stranda bort til middagsbordet. Liker du sånt? Orkar du det i veke etter veke? Visst er det Syden, det er klassisk vêr, klimaet til den blømande menneskekulturen, Homers sol

og så vidare. Men etter ei stund, eg kan ikkje hjelpe for det, har eg lett for å synast at det blir keisamt. Det glødande tomme himmelrommet, dag etter dag, tyngjer meg snart, dei grelle fargane, den utrulege naiviteten og standhaftige monotonien i lyset, det kan nok vekkje høgtidelege kjensler, gjere deg sorglaus og trygg for meteorologiske luner og tilbakeslag; men utan at du først har rekna med det, lèt det på øydeleggjande vis djupare, meir mangslungne behov hos den nordiske sjela vere utilfredsstilte og vekkjer på sikt noko som liknar forakt. Du har rett, utan denne dumme historia med kikhosten hadde eg vel ikkje opplevd det slik. Eg var irritert, eg ville kanskje føle det slik og greip halvt umedvite fatt i eit mentalt motiv som låg der klart til bruk, for om ikkje å framkalle, så i alle fall å legitimere og forsterke kjensla med det. Men reknar du med vond vilje frå vår side her, så kan det, når det kjem til havet, formiddagen i den fine sanden, då vi oppheldt oss framfor den evige herlegdomen, umogleg vere snakk om noko slikt; og likevel var det slik at vi, mot all røynsle, heller ikkje på stranda kjende oss heilt vel, heilt lykkelege. For tidleg, for tidleg, stranda var, som sagt, framleis i hendene på den heimlege middelklassen – eit påfallande behageleg folkeslag, også det har du rett i, vi såg mykje velskapt, sunn og sjarmerande ungdom, men var samstundes likevel også uunngåeleg omringa av menneskeleg middelmåtigheit og borgarleg mobb som, det må du vedgå, ikkje er meir tiltrekkjande i dette området enn under vår eigen himmel. Og for ei stemme desse kvinnene har! – Einskilde gonger er det så ein ikkje kan tru at ein er i

K nad

Som litterært verdsnamn møtte Thomas Mann (1875–1955) sitt publikum med eit distansert, borgarleg ulasteleg ytre, men bak fasaden låg eit liv som verken på den vesle private eller den store kollektive scenen mangla mørke, opprivande, ja, katastrofale innslag. To gonger opplevde han at hans eige fedreland, rusa på sjåvinistisk nasjonalisme og falske stordomsvyar, kasta verda ut i krigar som smadra den europeiske kulturen han sjølv var fødd inn i og oppfatta seg som ein verdig representant for. Mellom desse sivilisatoriske samanbrota oppstod eit fascistisk diktatur i Italia, landet han som ung budde lengre periodar i, og der han byrja å skrive debutromanen Buddenbrooks (1901), soga om korleis kunstnarnaturen, framand for det praktiske livets krav, infiserer ein velståande kjøpmannsfamilie med tydelege parallellar til hans eigen, og til slutt fører lukt i undergangen. Thomas Mann var son av ein velståande storkjøpmann og senator i hansabyen Lübeck og fekk fram til sitt sekstande år ein økonomisk og sosialt privilegert oppvekst. Så, i 1891, døydde faren, handelshuset blei lagt ut til sal og barndomsheimen oppløyst. Enkja og mora Julia Mann, ei livsglad, ukonvensjonell kvinne av halvt brasiliansk familie, flytta med fire av dei fem

Mer

barna sine til München, medan Thomas blei att i fødebyen for å fullføre gymnaset. I 1894 følgde han etter sørover, og levde meir eller mindre fast i den bayerske hovudstaden fram til 1933, då Hitler kom til makta, og det ikkje lenger var trygt for ein opposisjonell forfattar med jødisk hustru, Katja, å opphalde seg im Land der Dichter und Denker. Saman med dei seks barna sine reiste ekteparet først i sveitsisk og seinare, frå 1938, amerikansk eksil. Tilbake i det frigjorde Europa i 1952 slo Mann seg ned nær Zürich og budde der til sin død. Eit nytt kapittel i (resepsjons) historia til forfattarskapen opna seg i 1977, då det første av ti bind dagbøker blei offentleggjort. Her blei det avslørt, svart på kvitt, for dei som hadde gått glipp av det poenget før, at trass i femti års heterofilt ekteskap og ein stor barneflokk var det unge menn, ikkje kvinner, som hadde tent den sterkaste erotiske elden i han.

Det er dei innbakte konfliktane i desse korte biografiske punktnedslaga som Thomas Mann diktar på i verk som Buddenbrooks, Trolldomsfjellet, Josef og brørne hans og Doktor Faustus, og som også blir bretta ut i dei tre forteljingane som her for første gong er omsette til nynorsk. Sentralt står konflikten mellom borgar og kunstnar, den første tilfreds med det føreseielege, trygge, alminnelege, den andre ei einsam, jagande sjel som aldri kan slå seg til ro med det oppnådde, men alltid må lenger, høgare, djupare. Kunsten er nyting og undergang, rus og galskap, ein kjenning av djevelen og døden.

I Tonio Kröger (1903) møter vi Kunstnaren som ung mann, først som fordrøymd poetspire heime i Lübeck og deretter som dekadent forfattar i eksklusiv, sjølvvald isolasjon frå det pulserande livet omkring seg – ein kunstnarattityde som prega parnasset i

overgangen mellom det 19. og det 20. hundreåret, då Mann skreiv forteljinga, og som seinare gjekk inn i historia under merkelappar som fïn de siècle og l’art pour l’art. I Thomas Manns eigen familiemytologi personifiserer namnet Tonio Kröger i seg sjølv den aktuelle konflikten. Tonio, ei kortform av det italienske Antonio, er den sydlandske mora, lettliva, ansvarslaus, dionysisk, medan Kröger er den nordiske faren som skeiar ut med ein markblome i knappholet, alvorleg, pliktoppfyllande, apollinsk.

I Døden i Venezia (1912) har suksessforfattaren Georg von Aschenbach dei store stormane i livet bak seg då han – midt i sin borgarlege velstand – blir gripen av misnøye, ei isande redsle for å brenne ut, gå i frø, før han har fått gjeve kunstnarleg form til det beste i seg sjølv. I vissa om at tida er i ferd med å renne ut for han, nærmast rømmer han til sin ungdoms Venezia, tek inn på Grand Hôtel des Bains på øya Lido, der Mann sjølv oppheldt seg nokre dagar i 1911, og går, i ein aldri uttala draum om å vinne ungdomen tilbake, heilt opp i den erotisk­estetiserande tilbedinga av den polske undervakre ungguten Tadzio. I mellomtida kjem det for ein dag at byen er ramma av pest, utan at det er nok til å rive den aldrande Aschenbach ut av fortryllinga: Han blir – og går til grunne, slik alle som gjev seg over til den styrlause pasjonen, må gjere. Lesarar vil venteleg minnast den klassiske sluttscenen i Viscontis filmatisering av Døden i Venezia frå 1971, der den sjølvforskyldt pestsjuke Georg von Aschenbach sit aleine att i ein strandstol på Lidoen, og døyr medan den korte adagietto­satsen i Gustav Mahlers 5. symfoni – rein musikk, som han har blitt kalla – når sitt crescendo.

Mario og trollmannen (1929) er tilsynelatande ei heilt anna forteljing enn dei to føregåande kunstnarforteljingane, men den

strukturerande konflikten er framleis den same, sjølv om han her, i ein annan setting, lettare lèt seg fiksere i omgrep som blind, irrasjonell, destruktiv drift versus klårsynt, kritisk, måtehalden fornuft. Trollmannen og diktaren har eit tvilsamt talent til felles: begge forfører. Mussolini blir aldri nemnd, men det er han det handlar om når trollmannen Cipolla kallar folket i den vesle byen

Torre di Venere saman til kveldsshow og utan andre hjelpemiddel enn ein pisk og si eiga framtoning på scenen trollbind publikum. Sjølv om forteljaren skyv underhaldningslystne ungar framfor seg når familien ikkje berre går for å sjå førestillinga, men også blir sitjande lenger enn godt er, er det tydeleg at det ikkje er ungane, men dei vaksne sjølve som ikkje klarar å rive seg laus frå seansen. Ein bodskap har trollmannen ikkje; mediet er sjølv blitt bodskap i denne nifst profetiske, stadig like aktuelle forteljinga, der berre Mario, ein tjue år gamal, fattig og ulærd kelner, med livet som innsats står opp mot galskapen.

For ein omsetjar byrjar arbeidet for alvor der det meir eller mindre lett attgjevne innhaldet sluttar. Thomas Mann skapte storslått idédikting av eit litterært råstoff som ofte, slik vi har sett, ligg tett på hans eige liv. Likevel har verken dei store romanane eller dei lange forteljingane hans noko å gjere med vår tids autofiksjon; alle freistingar i retning av fortruleg vedkjenning, høg­ eller lågrøysta intimitet, set den gjennomført ironiske skrivemåten sjølv ein stoppar for. Så vidt eg hugsar, var det Flaubert som åtvara unge forfattarar mot å nytte hjartet sitt som trampoline. Hos Mann har syntaksen sjølv så å seie overteke denne oppgåva – lange, lange periodar som kan modulere ein og same tanke til det punktet der grensa for det moglege nesten når sitt knekkpunkt.

Lenge gjekk eg rundt og tenkte at den slags halsbrekkande, høglitterære trapeskunstar ikkje var noko talemålsnært nynorsk burde prøve seg på. Den boka du held i hendene, kjære lesar, kan betraktast som ein frimodig freistnad på å trasse mi eiga åtvaring.

Geir Pollen o slo, januar 2025

a ndre bøker i serien: franz kafka : Forvandlinga og andre forteljingar (2016)

mary s helley : Frankenstein, eller den moderne Prometevs (2016)

james joyce : Dei døde (2017)

gustave flaubert : Madame Bovary (2017)

robert musil : Tre kvinner (2017)

samuel beckett : Fyrste kjærleik og annan kortare prosa (2018)

g ertrude s tein : Alice B. Toklas’ sjølvbiografi (2018)

g eorg b üchner: Lenz (2018)

stefan zweig: Sjakknovelle og andre tekstar (2019)

johann wolfgang von goethe: Valskyldskapane (2019)

emily bronte ¨ : Stormfulle høgder (2019)

a nton tsjekhov: Dama med hunden og andre forteljingar (2020)

ahmet mithat : Felâtun bey og Râkım efendi (2020)

luigi pirandello: Ein, ingen og hundre tusen (2020)

virginia woolf: Til fyret (2021)

f umiko h ayashi: Lausgjengar. Notat frå eit ustadig liv (2021)

william faulkner: Framom døden (2021)

franz kafka: Prosessen (2022)

jane austen: Northanger Abbey (2022)

fernando pessoa: Å vere ein annan (2022)

lev tolstoj: Då Ivan Iljitsj døydde (2023)

bruno schulz: Kanelbutikkane (2023)

marcel proust: Swanns kjærleik (2023)

annemarie schwarzenbach : Vener av Bernhard (2024)

roberto arlt: Sju galningar (2024)

f. scott fitzgerald: Den store Gatsby (2024)

Litteratur er slett ikkje noko yrke, men ei forbanning, berre så du veit det.