SILNE. Aperiodyk społeczny nr 8/2023 część 1

Redaktorkanaczelna

AgnieszkaGralak

Zespółredakcyjny AnnaGierczak

Kontaktdoredakcji:silne.aperiodyk@gmail.com

https://www.facebook.com/silne.aperiodyk/ https://www.instagram.com/silne.aperiodyk/ http://lodzkiedziewuchy.org.pl/numer

https://issuu.com/silne.aperiodyk

Obraznaokładce WeronikaLott

Projektgraficzny,składDTP AgnieszkaGralak

Czasopismo SILNE.Aperiodykspołeczny jestobjętelicencjąCreativeCommons: Uznanieautorstwa–Użycieniekomercyjne–Bezutworówzależnych4.0 Międzynarodowe(CCBY-NC-ND4.0)

Treścipublikowanychartykułówniezawszeodzwierciedlajązdanieredakcji

Łódź2023

ISSN2719-3179

e-ISSN2719-3195

Wydawnictwo

StowarzyszeniaŁódzkieDziewuchyDziewuchom ul.Kpt.FranciszkaŻwirki1C/4D 90-448Łódź

Druk:Totem.com.pl

odredakcji

►fizyczna

►psychiczna

►seksualna

►ekonomiczna

►strukturalna(instytucjonalna)

►zaniedbanie

►wbiałychrękawiczkach

przemoc

8numerczasopisma SILNE zostałpoświęconyzagadnieniuprzemocy.Autorkiprzedstawiłyróżneaspektytegotematu.Częśćtekstówodnosisiędoosobistychprzeżyć–trudnych–dlategojeszczerazdziękuję zapodzieleniesięswoimidoświadczeniami–tomaogromnąwartość.

Sąteżartykułyopisującekonkretnezjawiska,np.mechanizmyprzemocyzpunktuwidzeniaadwokatki;hejtstosowanynakobietach,gdy wypowiadająsięnatematprzemocystosowanejprzezmężczyznoraz artykułdotyczącypierwszejspowiedziitego,jaknegatywniemożeodbićsięnapsychicedziecka,pozostawiającśladynacałeżycie.

Wartykuleznajdziecierównieżwspaniałeobrazy,zdjęcia,kolaż,ilustracje,komiksirecenzje.

Zapraszamdolektury.

AgnieszkaGralak

widzęsłyszęmówię

widzęsłyszęmówię

WeronikaLott– mojaduszakrwawi 5

WeronikaLott– liberanosamalo 6

PoliPalian– uśmiech,któryprzykrywaból..........8

Eśka– wychowanie 13

AnetaMalinowska– przyjacielstałsię zmorą..........14

AnetaMalinowska– obrazzakazanysen 17

AleksandraKnapik-Gauza– gdybytylkoktoś zadał 19

AnetaMalinowska– wystawa:stopprzemocy wobeckobiet..........21

AnitaDeskiewicz– urzekłamnietwojahistoria

23

AleksandraKnapik-Gauza–przemocmatwarz 25

AnnaSzczepaniak– przemocdomowa..........26

IwonaHerbuś– wszystkiekobiety 32

JóziaSołtowska– przemocwbiałychkoloratkach ..........39

Paulina–krótkahistoriaalicji 46

straciłamgłowę

ZuzannaKorońska– tańcz,jakcizagrają 49

recenzje

KlaudiaWojciechowska– MiłyczasprzyMiłej robótceczyliczyktośsięboiwaginy?..........52

KlaudiaWojciechowska– PowodzeniaLeo Grande 54

ilustracje

WeronikaLott–strony: 6

DorotaSolarska–strony: 12,34,42,49

AnetaMalinowska–strony: 13,15,17,21,22,24,27,28,31,38,40

EwaBednarek–strony: 45

PatrycjaFiłka(@przedcialem)–strony: 48

mojaduszakrwawi

Kiedymyślęoprzemocywobeckobiet,mojaduszakrwawi, Myślęoreligijnychograniczeniachinajgorszychcierpieniachzadawanychczęstowimiępustegobóstwa, Myślęoograniczeniachrodzinnych, Myślęoograniczeniachspołecznych, Myślęowięzieniach,któreczasemkobietysamewokółsiebiebudują, Myślęomilczącejzgodziematek,sióstr,ibabćwobliczuprzemocydomowej,

Myślęoniewolnicachiżonachorazkobietachwykorzystywanych wfabrykach,

Myślęohandluniewolnikamiseksualnymi, Myślęopozbawieniumniemożliwościwyboru, Myślęomilczeniuspołeczeństwazbytskupionegonakonsumpcji inaprzedmiociekosztempodmiotu, Aprzedoczamiwidzęciężkisznur,którynaswiążeiprzecinaciało.Nie chcemylubsaminiemożemygorozwiązać,bojesteśmySAMI,sami wobecwszystkiegoiwszystkich,aczęstotakżewobecsamychsiebie. Niemasensusięgorszyćipłakać.

Jeśliniedziałamy,niemasensuwychwalaćpolitycznegowyznania.Nie masensumówićorównychprawach, jeślizamieniająnaswtrybynasmarowanenasząkrwią. My,kobiety,niepotrzebujemyrówności.

Potrzebujemywolności,bybyćsobą;świadomenaszejróżnorodności,zadowoloneznaszychwyborówbezpoczucia,żejesteśmywiecznieosądzane. Musimybyćżyweibyćsobąwkażdymznaczeniu. Niejakoreakcja,niejakodziałanie,alejakoduchiciało. Pomóżmirozwiązaćwęzeł, Pomóżmipodnieśćgłowę, Pomóżmileczyćrany, Pomóżminiekoniecznieczućsięofiarąlubsprawcą, ChcębyćpoprostuSOBĄ.

WeronikaLott

Listopad2022

widzęsłyszęmówię

liberanosamalo (uwolnijnasodzła)

Genezaobrazu1: Tenobrazjestwyrazemniesamowitegobóluwobliczuprzemocy. Napierwszyrzutokawydajesię,żedotykatylkoprzemocyfizycznej związanejzgwałtem,alenamalowałamgozmyśląoprzemocypsychicznejiowszystkichpozorniespokojnychsytuacjachprzemocydomoweji„obowiązkówmałżeńskich”.

Zbytczęstorozpaczliwykrzykzamkniętyjesttylkowcieleofiary. Zzewnątrzczęstonicniewidać.TABOOniepozwalacałejspołeczności otworzyćust.Awciszy,wodosobnieniu,duszaofiarykrwawi,całeciało zalanejestkrwią,bólemitrwającącałeżycietraumą.

Użycieprawdziwejlinywydawałomisiębardziejodpowiednie.Ma podwójneznaczenie.Dawałotowiększemożliwościkontrastu.Jakmiędzysprawcąaofiarą:dwaróżnepodmioty,dwaróżneświaty.

Linajestłącznikiempomiędzycierpieniemnaszychbabć,matekinas samych,itylkomymożemyimusimyterazrozwiązaćtenwęzeł.

Widzędziałaniewpłaszczyźnietrójwymiarowej,wprzeciwieństwie dodwuwymiarowejbierności.Mamysiłę,możemyreagować,my,którzy częstotylkoobserwujemy,możemydziałać.

Jeśliniedziałamyjakowidzowiestajemysięwspólnikamioprawcy, szukającymniemalprzyjemnościświadkiemcierpieniainnych,zwykłym,żałosnymczłowiekiem.

Lina,która,prawdziwaiżywa,eksplodujezobrazu,tocichy,aleaktywnyirozpaczliwykrzykwprośbieopomoc.Wprośbieopomoc,by zareagowaćinienieśćzesobąciężkiegodziedzictwa.

Ktośzauważył,jakwsłowie„Dziedzictwo”,któreobejmujedziedzictwominionychpokoleńidusz,zawartyjestobrazbyciazwiązanym,lina wiążenaszprzeszłością,przeszłością,którawiążenasząteraźniejszość ijeślinierozwiążemywęzła,zatrzymujesięnaszaprzyszłość.

WeronikaLott

Poruszamsięwparuobszarachsztuki:malarstwo,upcycling,performanceiarteterapiajakoposzukiwanieróżnychform,abywyrazićsiebie.Mojezainteresowaniaartystycznezwiązanesązkobietami,wrazzichwielopłaszczyznowością,poszukiwaniemdrogidosiebiedoswoichgranic.Malarstwoiarteterapiasąpowiązane.Pozwalająminaobserwacjeprocesu,którymiałmiejscepodczastworzenia,potobymóc podzielićsięnimiwtensposóbwspomócsiebieiinnychwodnajdywaniuwewnętrznejprzestrzeniimocy.Ostatniemojeprojektyto„InnerGates”weFlorencji,gdzietematembyłytwórczeposzukiwaniaodpowiedzinaukrytewlabiryncienaszegoumysłupytania;orazwystawawBolońskiejgaleriisztukiwspółczesnejArteBowłaśnie wramachprotestuprzeciwprzemocywobeckobiet.

SILNE

uśmiech,który przykrywaból

Kilkadnitemuzostałampoproszonaoprzygotowaniewpisudozina odnośniekampaniispołecznej: 16dniakcjiprzeciwkoprzemocyzewzględu napłeć.Odlatnałamachmoichkanałówmediówspołecznościowych dzielęsięmojąścieżkąsamo-uleczania.Ztegowzględubyłamprzekonana,żeznajdęwpis,lubartykuł,którybędziesięnadawał„natęokazję”. Potemprzyszłaobawa:czyjestempewna,żemamsiłęnato,żebygrzebaćwprzeszłości?Czyabynapewnojestemwstaniepodzielićsięwłasnymidoświadczeniami,bezniebezpieczeństwa,żeznowumnie topochłonieiprzygnębi?

Wdech,wydech–wskakuje!Jeżelijestprzynajmniejjednaosoba, którejmojaherstoriapomoże,tojestwarto!

Dziśzacznęodpytania,naktórepewnieznaodpowiedźgoogle–otóż:dlaczegotylko16dni?Czytotakjakadwent?Najakiśczaskatolik odmawiasobiesłodyczy,toprzemocowiecodmówisobieprzemocy?Nie sądzę.TutajzapraszamWasdooficjalnejstronykampanii: www.kampania16dni.pl

Przemoc

Zanimzacznęosobiściemusimyustalić,żeporozumiewamysiętymi samymisformułowaniami.Dlategonapoczątekodpowiedzmywspólnie napytanie:czymjestprzemoc?NiebieskaLiniapodpowiada1:

Przemoctointencjonalnedziałanielubzaniechaniejednej osobywobecdrugiej,którewykorzystującprzewagęsiłnaruszaprawaidobraosobistejednostki,powodująccierpienia iszkody.

Oprzemocymożemymówićwtedy,gdyzostanąspełnione4warunki:

Jesttointencjonalnedziałanielubzaniechaniedziałania Jednaosobamawyraźnąprzewagęnaddrugą

Działanielubzaniechaniejednejosobynaruszaprawaidobra osobistedrugiej

Osobawobecktórejstosowanajestprzemoc,doznajecierpieniaiszkódfizycznychipsychicznych

1https://www.niebieskalinia.info/index.php/przemoc-w-rodzinie/6-co-to-jest-przemoc (dostęp18.12.2022)

Rodzajeprzemocy

Niebieskaliniainformujenas,żejest5rodzajówprzemocy2:

Fizyczna–naruszanienietykalnościfizycznej. Psychiczna–naruszeniegodnościosobistej. Seksualna–naruszenieintymności. Ekonomiczna–naruszeniewłasności. Zaniedbanie –naruszenieobowiązkudoopiekizestronyosób bliskich.

HerStoriaOsobista

Przezwielelatniemiałampojęcia,żejestemofiarąprzemocydomowej.Popierwsze,żetymcosiędziejewdomuniemówiłamanijako dziecko,anijakonastolatka.Kiedyjakomłodakobietachciałamzgłosić awanturędomową(zpobiciem)napolicję,usłyszałamodmojejbabci: gorzejdostająicichosiedzą.

Mojąpierwsząkolekcjęprojektowałamwpiwnicy,aleprzynajmniej byłambezpieczna.

SILNE

Źródłozdjęcia–tygodniklokalny Cotydzień3

2http://www.niebieskalinia.info/index.php/przemoc-w-rodzinie/8-rodzaj-przemocy (dostęp18.12.2022)

3PalianP. Pokazjaworznickiejprojektantkimody,„Cotydzień”,2008,nr14/862rokXVIII, s.3,https://docplayer.pl/9186403-Cena-1-50-zl-w-tym-7-vat-nr-indeksu-55089-httpwww-ct-jaworzno-pl-naklad-5-100-egz-jaworzno-4-100-egz-myslowice.html(dostęp 18.12.2022)

SILNE

widzęsłyszęmówię

Tęczęśćherstoriipozwolęsobiedzisiajpominąć,dlamówiących poangielsku,zostawiamlinkdostaregowpisu.Linkdowpisupoangielsku„TWdomesticviolence,men’sbrutality”4 KilkamiesięcypóźniejbyłamjużwLondynie.Pamiętamjedna zkrawcowych,zktórąwspółpracowałam,Polka,zadzwoniładomnie zzapytaniem:cowLondynierobiosoba,którąmążmaltretuje?Nie wiedziałam.Zatowiedziałamgdzieszukaćodpowiedzi:sprawdziłam winternecieizadzwoniłamnapolicję.Kazalinamprzyjść.Wmałym pokojutłumaczyłamzangielskiegonapolskipytania,apotemwdrugą stronęodpowiedzi.Wkońcudomniedotarło:Jestemtutajdlaniej,ale pytaniapolicjantkiuderzająwemnie.Samabyłamwtedywtoksycznej, przemocowejrelacji.Jakwielekobietmówiłamsobie:„jakmnietylko uderzy–odejdę”.Alewtedynakomendziezdałamsobiesprawęztego, żekiedyonwykręcamiręce,przyduszamnie,poniżawerbalnie,ograniczafinanse–totojestprzemoc!Niemuszęczekaćnapoliczek–mam jużcałąlistę,którapowinnamniezmobilizować,żebyodejść.(albojego wywalić!).Otymnigdyniktwcześniejminiepowiedział.

Tobył2009rokimojeżycienabrałozupełnieinnegowymiaru.

Londynmnieuratował,tampoznałambuddyzm.Totamjeden zmoichbuddyjskichprzyjaciółpowiedziałmi:jeślioncięnieszanuje, toznaczy,żecięniekocha–bobezszacunkuniemamiłości.

Wieszokimtobyło?Omoimojcu.Wyobraźsobie,żemając27lat zdajeszsobiesprawę,żewtwojejrelacjizojcemniemamiłości.

Jaktomożliwe?Przecieżpółżyciasłyszałam,że:

„Tonieważne,żeoncięponiża–przecieżonciękocha!”

„Tonieważne,żepodniósłnaciebierękę–przecieżonciękocha!”

Nicdziwnego,żetowłaśnieonpowtarzałmioddzieckaznanepolskie przysłowie„cotozaptakcowłasnegniazdokala”.Takwłaśnieprzemocowirodziceukrywającorobiądzieciom…Dotejpory,mającdziślat40 mamproblemopowiadaćdokładnieiszczerzejakwyglądałomojedzieciństwo.Iowszemzdajęsobiesprawę,żewielerodzinnaśląsku,wlatach 80-tychmiałopodobnesytuacje.Alejeszczebardziejważnejestdlamnie przerwanietegokoła.Boto,jakzachowywalisięmoirodzicie,nieusprawiedliwiategojakjazachowywałamsięizachowujędomojegodziecka.

Mamązostałambardzowcześnie(zawcześnie?)Takbardzobrakowałomimiłości,rodziny,chciałammiećswoją.Opiekanadniemowlęciem,apotemmałymdzieckiembyładlamnienaturalna.Problemy zaczęłysiękiedymójsynposzedłdoszkołyikiedymojarodzinazaczęła szantażowaćgoimnieemocjonalnie.Orelacjizjegoojcemnawetnie wspomnę.Powiemtylkotak:życiezdepresjąinerwicą,naemigracji, jakosamodzielnamatka,niebyłodlamniełatwe.Jakrobot,szczurzyca

4https://www.facebook.com/paulinapaliandesign/posts/pfbid025YN1mM8oDcPMrr39NfZ9y5SoW7snP3u8L2jLRZ4omRMt2a1sQLUJ43CnBqq4EnSGl(dostęp 18.12.2022)

zesławetnegowyściguszczurów,walczyłamoprzetrwanieiosukces, potrupach!Naratunekprzyszłamipraktykabuddyzmu.Spotkania dyskusyjne,gdziespotkałamludzizwieluróżnychkulturświata. Towtedynauczyłamsię,żeto,cobyłomiwpajaneprzezrodzinę,szkołę, społecznośćpolską,totylkojednazopcji.Londynjestmiejscemuczącympokoryitego,żeprawdysąróżne.Itego,żejestichtakwielejak wielujestludzi,narodów,przekonań,społecznościitd.itp.Tamwłaśnie poznałamharmonijnezwiązki,pary,któresięwspieraływewspólnym wychowaniudzieci,równouprawnieniu,jednocześnierealizującswoje ambicjezawodoweiartystyczne.

Wmiędzyczasiezdałamsobiesprawęztego,żewychowanieprzez przemocowców„wspaniale”przygotowałomniedotego,żebyzofiary staćsięoprawcą.Zaczęłambacznieprzyglądaćsiętemujaksięzachowuję,temujakmówięicomówię.Zdałamsobiesprawęztegojakłatwo przekroczyćtęcienkąliniępomiędzybyciemofiarąakatem.Noiwtedy zaczęłasięmojanowadroga:samouzdrawiania;uważności,świadomości–wnikliwegoobserwowaniesamejsiebie.

Kiedyśmamapowiedziałami,żetocoosiągnęłamżeżyciu,osiągnęłamdziękitemujakonimnietraktowali.Ainnymrazem,wrozmowie zeznajomą,usłyszałampytanie:acojeżelijesteśtakajakajesteśiosiągnęłaśtocoosiągnęłaś–niedziękinim,alepomimotegojakciętraktowali?(icocizrobili?)Tylkopomyśl,kimdzisiajmogłabyśbyć,gdybyś wdzieciństwiezamiastprzemocydostałabyśwsparcie.

Aty?Jesteśkimjesteśdziękitemujakjesteśtraktowana,czypomimotego?(linkdowpisudorelacjizmatką5).

Dzisiajnajważniejszejestdlamnietojakjatraktujęinnych.Alejeszczebardziejjaktraktujęsiebiesamą.

Dziświem,żebezszanowaniasamejsiebieniemogężądać,anispodziewaćsięszacunkuodinnych.Dlategonauczyłamsięzrywaćrelacje. Oczywiścienierobiętegozdnianadzień.Alepolatachpróbnaprawieniarelacjizrodzicami,zdałamsobiesprawęztego,żeskoronieumiem ichnauczyćszanowaćmnie,widaćmuszęszanowaćsiebiesamą iodejść.10latpróbowałam...od3latniemamykontaktu.Niejestłatwo inikomutegoniepolecam,alemyślę,żepodjęłamdobrądecyzję.

Zprzemocąjestchybatak,jakzalkoholizmem:żebyzacząćcośznią robić,trzebanajpierwzdaćsobiesprawę,żewrodziniejestproblem. Awieleosóbniechcesiędotegoprzyznać:aniofiary,anikaci.Czyprzemocjestchoroba?Niewiem,byćmoże,niemnietooceniać.Alewoparciuomojewieloletniedoświadczeniewpracyzkobietamiwiem, żedopókiofiaryprzemocy,niesągotoweprzyznaćsięsameprzedsobą, żepotrzebująpomocy–choćbyśsiędwoiłaitroiła–niedaszradyim pomóc.Samemusząbyćnatogotowe!

5https://www.facebook.com/PalianPL/posts/pfbid0E4ydPgsM5HasS8LSurGbxH2xUdpuLSLyeyZR2NTt3UyVupZdbkEBLyWkfGd9cJRgl(dostęp2022-12-18)[przyp.red.]

widzęsłyszęmówię

Aprzemocowcy?Nocóż,dopókiimwolnosięzachowywaćwten sposób,dopótybędą.

Ktośmusipowiedziećbasta!

Bardzobymchciałamieszkaćwkraju,gdziesystemwspieraofiary, aniekatów.NiestetywPolscewtymmomencieniemanarzędziwspierającychosobyzgłaszająceprzemoc.Społeczeństworównieżprzymyka oczynazbytwielespraw,którewcywilizowanymkrajuniepowinny miećmiejsca!

Gdybyśmytylkoumiałypatrzećnasąsiadkijaknaswojenajlepsze przyjaciółki,albosiostry:

wtedymożenieignorowałybyśmyichpłaczuzzaściany…

Gdybyśmytylkoumiałypatrzećnakażdedziecko,jaknanaszewłasne, wtedykiedysłyszymytupotmałychnóżekuciekającychprzedpasem niemiałybyśmyoporówzadzwonićpopomoc.

Gdybyśmytylkowiedziały,żedzieci,któresąponiżaneiwyśmiewane wyrastająnazłamanychdorosłych.

Gdybyśmytylko...

PoliPalianaka#PalianSHOW

promotorkasztukikobiet,mówczynimotywacyjna www.palianshow.wordpress.com #BabskiLondyn#PolishFeminists#SztukaKobiet

wychowanie

Niestetywogólemnieniedziwi,żewciążwymagamyoddzieci,by nietylkoakceptowałyniechcianydotykipocałunkikrewnych,alerównieżudawały,żesprawiająimoneprzyjemność.Widokrodzicatłumaczącegoprzedszkolakowi,żemusizuśmiechemznosićpocałunkibabci, żebyniebyłojejprzykro,powinienbyćdziwny.Aleniejest.

Niejest,botakwłaśnietraktujemykontaktfizycznyrównieżwinnychkontekstach.Toniecoś,comabyćmiłedlaobustron,alecoś,czego jednastronamożewymagać,adrugamusiprzyjąć,ukrywającwłasny dyskomfort,botakwypada.Jeśliktośdotykatwojegociaławsposób, którycisięniepodoba,maszniemyślećoswoichuczuciach,aletego,kto cisięnarzuca.Zwłaszczajeślijesteśkobietą.

Czydoroślipowinniprzestaćsięobrażać,gdyktoś,niezależnie odwieku,niechceichdotyku?Powinni.Alebyćmożepowinniśmyrównieżprzestaćsiętakprzejmowaćuczuciamiosób,któresięnamzdotykiemnarzucają.Jeśliktośniepytaozgodę,nieupewniasię,czydruga stronachcetakiejformykontaktu,dlaczegotonaemocjachtejosoby mamysięskupiać?Jeślibędziejejprzykro,totrudno.Możeodczuje konsekwencjewłasnychdziałańijeszczeudasięjąwychować.

Eśka

czytelniczkaidziewiarka,wsiecimożnająspotkaćna: https://www.facebook.com/ margajek

SILNE

widzęsłyszęmówię

przyjacielstałsię zmorą,

kiedysięzorientowałambyłojuż zapóźno…1

25listopadaobchodzonoMiędzynarodowyDzieńPrzeciwkoPrzemocyWobecKobiet–stalkingikobietobójstwo(zmorawielukobiet)–tonadalgorącytematnietylkoweWłoszechaleinacałymświecie. WeWłoszechśredniocodrugidzieńzostajezamordowanajednakobieta!

DanestatystyczneISTAT(narodowyinstytutstatystyczny)zostatnich5latpodają:rok2012–157ofiar,2013–179ofiar,2014–136ofiar, 2015–128ofiar,2016–120ofiar,2017dodnia22listopada–114ofiary2 75%kobiettoofiarystalkinguiprzemocywczterechścianach.Dane podają,żewostatnichlatachweWłoszechokoło60%ofiartoWłoszki apozostałe40%toemigrantki,tymczasemnapastnicytow40%Włosi aw60%emigranci.

Wiekśredniofiaremigrantekszacujesięnaokoło34lata,natomiastWłoszeknaokoło51lat.Ponadtostatystykipodają,żeokoło184 zabitychkobietwostatnichlatachtoprostytutki.Wrankinguregionów dominujepółnocnaczęśćWłoch:napierwszymmiejscuLombardia, zarazpotemPiemont,ToskaniaiEmiliaRomania.Nacałymświecie molestowanejest16,1%kobiet!Wkażdymregioniepowstały ośrodki przeciwkoprzemocykobietomatakżeuruchomiono telefonorosa (różowytelefon)–liniaczynna24godzinynadobę,numer1522(rozmowy powłosku,angielsku,hiszpańsku,francuskuiarabsku).Tutajudzielają informacji,orazpomocwrazienagłychprzypadków.

Jakrozpoznaćprzedwcześniestalkera?Poniżejniektóreszczególne cechycharakterystyczne:

►bardzoczęstotelefonujeokażdejporzednia

►częstowyczekujepoddomemkobietynapowrótlubwmiejscupracy, niektórzytakżezkwiatami

►śledzikażdyruchipytasięoszczegóły,októrejgodziniewróciła, zkimbyłaigdzie

1Tekstopublikowanywdniu02.12.2017naportaluPolacyweWłoszechhttps://www.polacywewloszech.com/2017/12/02/przyjaciel-stal-sie-zmora-kiedy-sie-zorientowalambylo-juz-za-pozno/

2raportEURES(https://eures.ec.europa.eu/index_it):rok2018–142kobiet,2019–100 kobiet,2020r–101kobiet,2021–100kobiet,2022–do20listopada104przypadki

►zaczynawypytywaćznajomych,jeślinieusłyszyodniejodpowiedzi. Takjestnapoczątku,przyczymjestonjednocześniesympatyczny miłyibardzozainteresowany,ażdoprzesady.Zaczynamówić oprawdziwejprzyjaźnilubwspólnymżyciu,rodzinieinakłaniać dozamieszkaniarazem...jednaktojużjestmomentkiedyonupatrzyłsobieofiaręiniestetykobietawpadławsieciprześladowcy.

►jeśliniepodobamusięzachowanieczyodpowiedźkobietyzaczyna odwyzwiskapotemczęstodochodzidorękoczynów.Jednakże wieluznichstosujeprzemocpsychicznągrożącjejijejbliskim (zwłaszczajeślisądzieci),poniżaiwyzywa,idążydowyizolowania jejodotoczenia,chceoddalićofiaręodprzyjaciół,anawetnie pozwalabysamaposzłanazakupy,usprawiedliwiającfaktżesię bardzomartwibyktośniezrobiłjejkrzywdyczynapadłnanią!

Tymczasemdążydotegobyzamknąćjąwswojejklatce…

Skądjatowiem?Niestetyprzeżyłamtakimomentwmoimżyciu, przyjacielstałsięzmorą,atakpowolisięrozkręcał,żeniebyłam wstaniezorientowaćsię,jaktosięzaczęło…Akiedysięzorientowałam byłojużzapóźno.Początkowobyłbardzouczynny,pomógłmitakże znaleźćpracęimieszkanie,czasemprzyprowadziłsynazeszkołyjaknie zdążyłamsamagoodebrać.Gdyznajdowałamgopoddomemzróżami tłumaczyłam,żesobienieżyczęgdyżnarzeczonegojużmiałamiuważałamgotylkozaprzyjaciela(onmiałokoło60lat!).Potrzecimrazieposzarpałamróżenakawałkiipodeptałam.Onprzytakiwał,żerozumie, alepocichudrążyłdalej.Gdziekolwieksięwybierałam,widziałamgo wpobliżu.Zacząłśledzić,raznawetwplebanii,jakodwiedziłammoją znajomą,którapomagaksiędzu.Potrafiłmnieprzydusićrękamiiwyzywaćodnajgorszych…Dlategożenieżyczyłamsobiejegoobecności…

SILNE

widzęsłyszęmówię

Trwałotookoło3lat,napoczątkuwpierwszymrokuznajomościbył normalny,potempowoli,powoli…dążyłdoceluiwdrugimrokuznajomości,gdypierwszyrazjakusłyszałamobelgi,apotem„łapynaszyi”…szok! aleiniedowierzanie.Niepotrafiłamzgłosićtegonapolicję,przecieżten człowiektylemipomógł,potemprzepraszałzełzamiwoczach,ajaprzebaczałam,itakwkółko.Ażwkońcuniewytrzymałam:zmieniłammieszkanieinumertelefonu.Znalazłmnieinadalwyczekiwałpoddrzwiami, zostawiałpodnimiczekoladki,zakupy,anawetpieniądze,ajaskrupulatniemuodnosiłamzpowrotemtowszystkodobaru(gdziepracował)…

Skrywałamtenfaktprzedwszystkimi,niewiemdlaczego,aletomi byłowstyd…Razpokazałmizdjęcieprostytutkiwgazecie,powiedział żetoja…iżemniechceuratowaćodtakiegolosu.Towszystkoabymnie rozzłościć,boodrzucałamjego avance.Wtedyobecnabyłamojaprzyjaciółka,Kasia,iobiebyłyśmyczerwonezezłościjakindyki.Presjajaką poczułamtymrazembyłaniedozniesienia.Kasia,myślałam,że„zsiebie wyjdzie”imudołoży.Alebezsłowaoddaliłyśmysię,niemiałosensu tłumaczyć.Kiedyopowiedziałamwreszciemojemunarzeczonemu (zzawodupolicjant)kimjestmójznajomy,niedowierzał.PewnegopięknegopopołudniawobecnościMarco,stalkeruderzyłmocnokilkakrotniewdrzwi,jaksięotworzyłyzaniemówiłizobaczyłamjakzrozjuszonegobykastałsięmałyjakżuczek.Marconatychmiastgounieruchomił apotemwezwałposiłki…Miałamszczęście,zgłosiłamstalking,ondostał zakazzbliżaniasiędomniena100metrów.Posłuchałijużnigdynie odważyłsięwjakikolwieksposóbzbliżyć.

Tak,miałamwielkieszczęście,żeonniekontynuował,gdyżwprawie 50%przypadkówpozgłoszeniunapolicjioniwracająbyukaraćswoje ofiaryciężkimpobiciemlubśmiercią.Przezdługiemiesiąceciągleoglądałamsięzasiebiezestrachem,widzącgowkażdejprzemykającejpostaci.Niedasięzapomnieć,dasiętylkoułożyćtekoszmarnewspomnieniagdzieśnadolnejpółcezprzeszłości…

Chciałamzłożyćdedykacjęmojejprzyjaciółce,którapoczęściwiedziała,cosiędzieje,anawetzostałatakżeprzezniegowyzywana, bochciałamipomócimniewspierałapsychicznie.DziękujęciKasiu.

Dodamżedzień25listopadaobchodzisięnacałymświecie,kolorem symbolicznymzostałkolorpomarańczowy,adzieńzwanyjesttakże „OrangeDay”.Wtymrokuniektóreważnebudynkiwmiastach,m.in komisariatyczysiedzibygmin,podświetlonotymkolorem,atakżeposągi(np.weFlorencji),iteatrdelleMusewAnkonieczyfontannawPerugii.Zapowiadasię,żewnastępnymrokubędzienaprawdępomarańczowo:wielemiastprzyłączyłosiędoakcjiupamiętniającejofiaryidowalki zprzemocąwobeckobiet.

AnetaMalinowska

fotograf,artysta/korespondentportaluPolacyweWłoszech

obraz: zakazanysen

Tojedenzmoichpierwszychobrazówananimtocowemniedrzemałoodlat.Niewiarygodnebyłoodkryciezetailustracjabardzoprzypominascenęzbiblii.

Dokładnie12lattemunamalowałamobrazwnatchnieniu,niewiedząc,comammalować,jakbyktośkierowałmojądłonią,wzięłamtylko 2koloryitakstworzyłam Zakazanysen udręka,cierpienie,anioły,stary mędrzec,terror.

Tobyłyczasykiedypadłamofiarąstalkera...nerwy,gniew,strach, niemoc,napięciaemocjonalne,płacz.

Touczucie,którepowielulatachznówpowróciło,takniestetyznów. Jakomaładziewczynkabyłammolestowanafizycznieipsychicznie przezmojegoojczyma.Dorastajączaprzestał,bozaczynałamrysować ipisaćmojeprzeżycia,potemzeznawałamteżnapolicji,aleondalej znamimieszkałiudawał,żemamywspaniałąrodzinę,mnieoczywiście nienawidził,odmoichzeznańznęcałsiępsychicznieczasemporządnie biłpodbylepretekstem...Byłamsilnainiewiemjakpotrafiłamdorastać bezwiększychproblemów...amożejataktylkomyślałamprzecieżpamiętam,żestałamsiębardzozamkniętainieśmiaławstronęludzi iświata...Trwałotodook30rokumojegożycia...

Nadszedłtendzieńkiedynerwynapięłysiędogranicwytrzymałości aświatuciekałmizpodnógiczułam,żealbowpadnęwprzepaśćalbo wybuchnęirozsypięsięwkawałki.Chwyciłamzadwakoloryimojaręka zaczęłamalować,araczejbazgraćcośnapłótnieamójumysłwtych

SILNE

SILNE

widzęsłyszęmówię

bazgrołachwidziałtwarze,przemoc,płacz...więcformowałampośpieszniemojewizjepędzlem.Wgodzinębyłojużgotowe...Usiadłamipoczułamsięlżejsza,spokojniejsza,uszczęśliwiona...Trochęzdziwionacóż tomiwyszło,nieczułamsięsobąkiedytomalowałam.Zarazpotem miałamkilkakoszmarnychnocyichciałamtenobrazzniszczyć,zaczęłamsięgobać,aleprzełamałamstrach,przecieżcotakiobrazmożemi zrobić...wporównaniuzczłowiekiem.Koszmary.Jednaktojeszczenie koniec.Kilkamiesięcypotemmójsynszedłdokomuniiidostałpiękną ilustrowanąBiblię1.Któregośdniakiedyrazemjąprzeglądaliśmyodkryłamcośniezwykłego.Zdjęciepłaskorzeźby,któredozłudzeniaprzypominałoscenęzmojegoobrazutakżekolorystycznie,serceminiemal stanęłoodtegoodkrycia.

Tobyłprzełomowymomentwmoimżyciu.Wyrzuciłamzsiebie koszmarymamnadziejenazawsze...

AnetaMalinowska

fotograf,artysta/korespondentportaluPolacyweWłoszech

1 IlustrowanyprzewodnikpoBiblii:400fascynującychpytańiodpowiedzi,którepomogą lepiejzrozumiećPismoŚwięte,ChrostowskiW.(red.),Warszawa,Reader’sDigest,2003

jejwłaściwepytania…

HerstoriaJustynyWydrzyńskiejiAnitotakżehistoriaprzemocy systemowejiniewydolnościtegosystemu.Patrzęnaniąjakoosoba zdoświadczeniemżyciawkrajach,gdzieaborcjajestlegalnaiprzeciwdziałanieprzemocydziała(trochę)lepiej.

Przedewszystkimcałejsprawymożnabyłobyuniknąć,gdybyaborcja byłapoprostuwPolscelegalna,bezpłatna,powszechniedostępna naNFZbezklauzulisumieniaiinnychbarier(jakrozmowazpsychologiem,zgoda2lekarzyiinnetegotypubzdurnewymysły).Aniapoprostu poszłabydopołożnej,dostałatabletkiiposprawie.Niemusiałabyzrozpaczonaiwystraszonaszukaćpomocywsiostrzeńśkichkolektywach, aJustyna,niesionaempatią,niełamałabybzdurnegoprawa.

Igdybytopaństwodziałałoifaktyczniedbałookobiety,onaszebezpieczeństwo,życie,zdrowie,dobrostan,chroniłonasprzedprzemocą topołożna/pielęgniarka/lekarkazadałbyAnikilkamądrychpytań,które pozwoliłybywyłapaćAnięjakoosobędoświadczającąprzemocyizaoferowaćjejpomoc,którejpotrzebowała.

Jakietopytaniaiskądotymwiem?ByłamwciążywSzwecji.Ciąża miałakomplikacje,wkońcuporoniłam,alenieotymjesttahistoria. Wzwiązkuzkomplikacjamimiałamdoczynieniazeszwedzkąochroną zdrowianapoziomieporadniiizbyprzyjęćszpitalaginekologicznego.

Ipozaulotkami: Wciążyimaszwątpliwości? przewodnikjakuzyskać aborcjęluboddaćdzieckodoadopcji.PrzeszłamprzezcałysystemopiekiizainteresowaniakobietąciężarnąwSzwecji.Właśniekobiety,boto ja,anieciąża,byłampostawionanapierwszymmiejscu(niemiałam zrobionegonawetUSG!).

Pierwszepytanie,kiedypowiedziałampołożnej,żejestemwciąży było:„O,ijaksięztymmasz.Czychceszjąkontynuować?”Noinatym etapieAniamogłabyjużuzyskaćpomoc.Położnazapytałarównież onasząsytuacjęirelacjewdomu,np.jaksobieradzimyjakoimigrantki wnowymkraju,alboczysiękłócimy.

Aleprawdziwesięzaskoczyłamnaizbieprzyjęć,gdziezgłosiłamsię zkrwawieniem.Położnazrobiłamitestciążowy,anastępniezbadała poziomhemoglobiny.NiebyłoUSG–interesowałoichto,czykrwawienieniejestniebezpiecznedlamnie.Anastępniepołożnazdużądelikatnościąiuwagąskierowanąnamniezapytała:„Czytojesttajemnica, żetujesteś?Czytojesttajemnica,żejesteśwciąży?Czyjesteśwdomu bezpieczna?CzyktośCizagraża?”Byłamwtotalnymszoku,niemogłam przestaćmyślećoAniiJustynie.Cobybyło,gdybyktośtepytaniazadał jej.IwieluinnymkobietomwPolsce.Gdybytobyłstandardwochronie

SILNE

widzęsłyszęmówię

zdrowia,wszkole,napolicji.Gdybysysteminteresowałsięczłowiekiem, którydoświadczaprzemocy,jestwniebezpiecznejsytuacjiiwdelikatny iumiejętnysposóbwyłapywałtakieosobyanastępniekierowałwodpowiedniemiejsce.

WSzwecjiwtramwajuwisząogłoszeniaspołeczneinformującegdzie ijakuzyskaćwsparcie,jeślidoświadczaszprzemocy.Poszwedzku,angielsku,arabsku,rosyjsku…popolsku.Jestnumertelefonu,QRkod.Jak wejdziesznastronymiastaczypolicjidotycząceprzeciwdziałaniaprzemocy,topopierwszetestronysądostępnewwieluróżnychjęzykach. Podrugie,pierwszainformacja,jakązawierają,tojakbezpiecznieje przeglądać(iwyczyścićhistorięprzeglądarki)orazGuzikRatowniczy, którygdyklikniesz,natychmiastprzeniesieCięnabezpiecznąstronę zwiadomościami,uniemożliwiającąprzejściewstecziusuwającąhistorięjejodwiedzenia.Zawierająrównieżdobrzewytłumaczonerodzaje przemocyoraznamiarynawszelkiedarmoweinstytucjepomocowe. Lepiejlubgorzej,systemdziała.AnapewnolepiejniżwPolsce.Musimy sięjeszczedużonauczyć.

AleksandraKnapik-Gauza ŁódzkaDziewucha

Zdjęciezgrupy PolacyzBoloniiiokolic zroku2020podczasmarszusolidarnościhttps:// www.polacywewloszech.com/2020/11/02/marsz-solidarnosci-w-bolonii/

wystawa: Stop przemocywobec kobiet

25listopadatomiędzynarodowydzieńeliminacjiprzemocywobec kobiet.ZostałwybranydlaupamiętnieniazamordowaniasióstrMirabal (Patria,MinervaiMariaTeresa)25listopada1960rokuwczasachdyktaturyRafaelaTrujillowRepubliceDominikany.W1999OrganizacjaNarodówZjednoczonychuznałaoficjalnie25listopadaDniemEliminacji PrzemocyWobecKobiet.

WsamejPolsceco40sekundkobietadoświadczaprzemocy1,aokoło 500kobietrocznieumieraztegopowodu.

„Przemocmaróżneoblicza,jeślikochaniekrzywdzi!

Przemocboli,przemoczabija,przemoctonietylkosiniaki,przemoc toprzestępstwo,przemocto…niemoc,każdaprzemocwobecinnego człowiekajestzłem!”

WBoloniiodbyłasięwystawaobrazówizdjęć Stopprzemocywobec kobiet / Stopallaviolenzasulledonne2 Inauguracjawystawymiałamiejsce25listopadaogodzinie18.00b.r.wznanejbolońskiejgaleriiArteBO.

1Zegar„przemocowy”opracowanyprzezprofesoręBeatęGruszczyńską(KatedraKryminologiiiPolitykiKryminalnej,UW)https://www.niebieskalinia.pl/file/news/4209konspekt_ofiary_przemocy_w_rodzinie_w_meandrach_miejsc_pomocowych_RD.pdf (dostęp2022-12-15)[przyp.red.]

2ZdjęciaAnetyMalinowskiejzprojektu Stopprzemocywobeckobiet znajdująsię nastronach:15,21,22,24,28,38,40

widzęsłyszęmówię

Wwystawieuczestniczyliartyścizcałegoświatazponad10krajów wtymtrzypolskieartystkimieszkająceweWłoszech:WeronikaLott zFlorencji,AlicjaCieliczkazRzymuiAnetaMalinowskazBolonii.PodczaswydarzeniazabrałgłosdyrektorgaleriiRobertoLacentra,następnieporuszonotematprzemocywobeckobietorazzarecytowanowierszetakżewtejtematyce.Dyskusjamiałaskłonićdorefleksjinaddzisiejsząroląkobietwświecieinadtymjakzmieniałasięjejpozycja,miejsce wspołeczeństwieorazkulturze.Dyskutowanotakżenadpojęciemfeminizmuczylidążeniemdoemancypacjikobietirównouprawnieniapłci. GłoszabrałarównieżWeronikaLottzFlorencji,którejpracanositytuł Liberanosamalo – Wyzwólnasodzła

AnetaMalinowska

fotograf,artysta/korespondentportaluPolacyweWłoszech

urzekłamnietwoja historia

Przemoczaczynasięodmałejrzeczy,codziennejkontrolilubniewielkiejprzypierdolki,anieodciężkiegopobicia.Dopieropotem narasta,ażpewnegodniamaszwybitezębylubsymptomyciężkiegozespołustresupourazowego.Wyjściezprzemocyteżzaczyna sięodmałejrzeczy,odprzeczytanejksiążki,odtelefonudoprzyjaciółkilubzapakowaniatorby.

Bądźcieuważnenamałerzeczy–czasemmogąuratowaćżycie.

Niechrzucikamieniem,ktoniewysłuchałopowieściobyłychżonach, narzeczonychidziewczynach,tobyłowtedy,gdyonzarzucałsieć,historii,zktórychdałobysięusypaćczteryGolgoty–ziarnkodoziarnka, kubełekdokubełka,pełnychmęki,zgryzoticierpienia–kubełkówczubatychjakucztawkeefsi,podlanychkrwistymkeczupempoświęcenia:

„jakjadbałemonią,kochałem,pracowałem,kupowałem,sprzątałem iprałem,gotowałem,uprawiałemgrządki,odrabiałemzdziećmilekcje, podlewałempaprotkę,ścierałemkurze,czyściłembuty,myłemgarnki, pobigosieibudyniu,malowałemściany,wywoziłemgruz,cerowałem rajtuzy,odmrażałemlodówkę,niedosypiałem,płaciłemrachunki,wkręcałemżarówki,szorowałemwannę,udrażniałemrury,woziłemnawakacje,ratowałemzopresji,zmieniałemkoła,pieluchy,wogólebyłem matkąTeresą,spidermanemimisiemKoralgolemwjednym”.

Tupojawiasięłza,cospływa,szlochstłumiony,wzrokzaszklony: „Aona...”

Iteraznastępujeopismękipiekielnej,cierpieńnieludzkich,sponiewierańpodłych,okrucieństwhaniebnych,ismutek,isamotność,upodlenie wręczepickie,ibóltakwielki,żesłowagrzęznąwgardleazust,wpodkówkęzgiętych,wyrywasiędramatycznywzdech.

Zamierasz,porażonaogromemnieszczęść,empatiawzbierajaktsunami,serceotwierasięnaościeżidrży,pocąsięręce,parujeczoło,głowę, wstrząśniętąpowieściamitaksmutnymiżejaciepierdole,ściskaobręcz współczucia,ręcesięrwą,byprzytulićgo,Twegomęczennika-nieszczęśnika,więctulisz,tuliszjegoporanionąduszę,ocieraszłzy,swoje,jego,już Cisięmieszaczyje,imyślisz:janie,misiaczkupopruty,jajesteminna,ja opatrzętweranyizaszyjękażdyszewekidziurkę,ucałuję,ukołyszę,ukocham–iobiecuję,żezemnąbędziecidobrzejakwuszku,pimpuszku.

Noapotemjestjakmiałobyć:wpadaszwsiećaonasięzaciska,izaciska, izaciska,akiedymisiaczekpoprutyjużsięzTobąrozprawi,wypatroszy, przeżujeiwypluje,natychmiastszukakolejnegoramienia,wktórewyszepcze,smarkająciłkając,jakątobyłaśjędzą,zołzą,katem,TedemBundym, MussolinimiPol-Potemwjednym,ijakzmarnowałaśmu,kurwa,życie.

widzęsłyszęmówię

Morał?Morałjestprostyjakstrunka:unikajśmieciowegożarcia–jestjakhistoria,colubisiępowtarzać–zaczynasięciekawieanakoniec zawszejestbiegunka.

AnitaDeskiewicz

AsystentkaZdrowienia,pracującazkobietamizdoświadczeniemprzemocy.EntuzjastkaipraktyczkametodyOtwartegoDialogu.WiedzęczerpaławWSPSwSopocie(PsychologiaSpołeczna)orazwL’UniversitàSapienzawRzymie(Kulturawobec przemocypłciowejwujęciuinterdyscyplinarnym).Edukatorka.CertyfikowanaMediatorkaRodzinna.RzeczniczkaPrawOfiarPrzestępstwprzyMSWiAwGdańsku w2002roku.Zdoświadczeniemwzwiązkuzosobąnarcystyczną.Zakochanawliteraturze,interiordesignie,fotografiiipsieBeppino(noiwkimśjeszcze).Dumna mamadorosłychdzieci,MartyiDymitra.Wiecznapodróżniczka,osobazkrótkim lontem,gdychodziovictimblaming(wtedyniemazmiłuj).Nastałemieszka weWłoszech.LubiwinoPrimitivodiManduria,kotyrasyDevonRexiswójbiałydługopis.

przemocmatwarz

W2019roku124382kobietpadłoofiarami przemocydomowejpodajeBiuroRzecznika PrawObywatelskich1

Musimychronićnaszekobiety.Kobietypadają ofiaramiprzemocy.Szkolmykobiety,jaknie zostaćzgwałcone,pobite,zabite.Mądradziewczynkapilnujedrinka.Niewracajnigdy dodomusama,nocą,przezpark,najgorzej!Nie ubierajsięwyzywająco!Coonamiałanasobie?

Takiekomunikatykierowanesądokobiet,jakopotencjalnychofiar przemocy.Tokobietymusząuważać,byćczujne,staraćsię,wykazywać aktywnośćidziałanie,abyniezostaćOFIARĄ,bezwolną,podległą,tą którejsięcośrobi.Którajestwinna,bojednakniezabardzouważałaalbo zabardzoprowokowała.

Czynieuważacie,żecośtujestnietak…?

Statystykipokazują,że95%sprawcówprzemocywobeckobiet,mężczyznidzieci2 toMĘŻCZYŹNI.W2019rokuwśródzatrzymanych sprawcówprzemocyzdecydowanąwiększośćstanowilimężczyźni(16 647wporównaniudo606kobiet3).

Notoheloł,taprzemocmatwarz,twarzmężczyzny.Dlaczegozatem donichniekierujemyprostegowsumieprzekazu–NIEBIJ,NIE GWAŁĆ,NIEMACAJ,NIEDOSYPUJDODRINKA,NIEZNACZYNIE?

Oraz,dlaczegomamydomysamotnejmatki,schroniskaihosteledla kobiet,uciekającychprzedprzemocązwłasnegodomu(częstozdzieckiem).Nowelizacjaustawyoprzeciwdziałaniuprzemocydomowejzapewniłacoprawdaodizolowaniesprawcyprzemocy,aletylkona14dni, atojednaktrochęmało,abykobietawprzemocowejrelacji,ztraumą psychiczną,częstopoddawanaprzemocypsychicznejiekonomicznej, znalazłapracęimieszkanie.Pytamwięc:Agdziedomydlaodizolowanegoprzemocowca,schroniskadlamężczyznstosującychprzemoc?Gdzie pomocpsychologicznadlanich?Psychoterapia,warsztatyradzenia sobiezezłością,agresją?

Żyjemywkulturzepatriarchatuiprzemocy,którykrzywdzirównież mężczyzn.

AleksandraKnapik-Gauza ŁódzkaDziewucha

1https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-przemoc-domowa-wobec-kobiet-zwalczanie-ocena

2http://kampania16dni.pl/zasoby-edukacyjne/przemoc-podstawowe-informacje/

3https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/zakopane-nie-chroni-ofiar-przemocy-domowej-rpopyta-wojewode

SILNE

przemocdomowa–poważnyproblemczy margines1

NagłośnionaostatniowmediachsprawaprzemocywdomupewnegoradnegozBydgoszczywywołałapublicznądyskusjęnatematzjawiskaprzemocywobeckobietiprzemocydomowej.Głoszabierałym.in. takżeosobydziałająceworganizacjachpozarządowychzajmującychsię nacodzieńudzielaniempomocyosobomdoznającymprzemocy.

PoruszająckwestięprzemocywobeckobietwPolscewielokrotnie spotykałamsięzezdziwieniemswoichrozmówców.Zdarzyłomisię m.in.usłyszeć,żeprzecieżjesttozjawiskomarginalneidochodzi doniegowyłączniewrodzinachpatologicznych.Takiejoceniezaprzeczająfakty.Doprzemocydomowejdochodzizarównowrodzinachubogichiniewykształconych,korzystającychzewsparciapomocyspołecznej,jakiwrodzinachosóbwykonującychelitarnezawodyipiastujących prominentnestanowiskawbiznesieipolityce.Potwierdzajątoujawnianewmediachzdarzenia.Problempoleganatym,żesprawcyprzemocy, którzysąwykształceniizajmująwyższepozycjespołecznesąbardziej wyrafinowaniilepiejmaskująswojepostępowanie.Wtakichsytuacjach, owieletrudniejjestosobiedoznającejprzemocywyzwolićsięzjejsideł.

Policja,niezależnieodinnychinstytucjizakładarocznie100.000 niebieskichkart.90%zgłoszeńprzemocydomowejdotyczykobiet,które szukająpomocydlasiebieiswoichdzieci.Pozostałe10%ofiartomężczyźni.90%skazanychsprawcówprzemocystanowiąmężczyźni. Wsytuacjach,wktórychprzemocdotyczymężczyzn,większośćsprawcówprzemocytotakżemężczyźni.Niestety,wieleprzypadkówtakich zdarzeńniejestnigdyzgłaszanych,aczęstodoichujawnieniadochodzi, kiedyjestjużzapóźno,czasemzpowoduśmierciofiary.

Wswojejpracyadwokata,udzielającpomocyprawnejuzmysłowiłam sobie,żegłównymproblememosóbdoznającychprzemocyczęstojest brakświadomości,żesytuacjawktórejtkwiątorelacjaofiara-kat.Towarzyszytemuprzekonanie,żedręczeniepsychiczneprzezmężaczypartnera,niełożenieśrodkównautrzymanierodziny,pozbawianieśrodków dożycia,czyzmuszaniedowspółżyciawbrewwolimałżonkatowciąż

1SzczepaniakA. Przemocdomowa–wielkiproblemczymargines?,„Kronika:pismoIzby AdwokackiejwŁodzi”2017,nr63/2017,s.14-17

Ponadtoartykułzostałopublikowanywdniu07.05.2017rokunastronieWyborcza.pl: https://lodz.wyborcza.pl/lodz/7,35136,21771295,przemoc-domowa-powazny-problemczy-margines-opinia.html(dostęp26.12.2022)

jeszczenieprzemoc.Usłyszałamodjednejzkobiet,żezdarzałysię zestronymężaprzypadkiużyciasiłyfizycznej,alemimożeczułasię udręczona,nietraktowałategojakoodstępstwaodnormy,boprzecież wwieludomachtaksiędzieje.Wieluuważa,żejesttoprywatnasprawa rodzinyiniewolnosięwtrącać.Brakujejednoznacznegopotępienia izdecydowanejreakcjispołecznejnaprzemoc,któramamiejscewzaciszudomowym.

Czytającróżnepublikacjenatematkonkretnych,niejednokrotnie drastycznychprzypadkówprzemocywrodzinie,którychofiarąpada kobieta(aczęstorównieżdzieci)zciekawościzapoznajęsięzkomentarzamipodtakimiartykułami.Ichoćniebrakujesłówwspółczucia iwsparciadlaofiary,zawszeznajdąsiękomentarzeobciążającekobietę odpowiedzialnością.Mogłaodejść,ategoniezrobiła.Częstoobwiniana jestkobieta,bo„musiałasprowokowaćdotakichzachowań”.Agresja musimiećjakieśźródłoinajprościejprzyjąć,żejestnimofiaraijejzachowanie.Takiekomentarzenapawająmniesmutkiemigrozą.Odzwierciedlająoneświadomośćspołecznąnatematzjawiskaprzemocy.

SILNE

widzęsłyszęmówię

Osoba,którasamaniedoznałaprzemocy,choćwspółczujeicodozasady potępiasprawcę,tojednakmamglistewyobrażenieotym,wjakiejsytuacjiznajdujesięofiara.Przemocwrodzinietoszczególnyrodzajprzemocy,bodoznajesięjejodosobynajbliższej.Gdywchodząwrachubę więziuczuciowe,pozytywnewspomnienia,wspólnedzieci,więzirodzinne,towarzyskie,atakżepowiązaniaekonomiczne,sytuacjaofiary stajesięznacznietrudniejsza.

Wpsychologiiporównuje sięsytuacjęosobydoznającej przemocywrodziniedotzw. „syndromugotującejsiężaby”.

Kiedywrzucisiężabęznienackadonaczyniazwrzątkiem,użyjeonawszelkichsił żebysięratowaćzopresji iwyskoczyćznaczynia.Kiedy jednakumieścimyżabę wletniejwodzie,którąbędziemypodgrzewaćcodziennieo1stopieńCelsjusza,pozwolisięugotowaćżywcem. Takbardzobędziekoncertowaćsięnatymżebydostosowaćciałodowarunkówwyższejtemperatury,żekiedy sytuacjabędziejużzagrażać jejżyciu,nieznajdziedośćsił, abysięzniejwyzwolić.Podobnie,osobadoznającaprzemocy,przegapikrytycznymoment,wktórymmożeuwolnićsięztoksycznejrelacji(wyskoczyć).Przemocpoprzedzatzw.„etapwytrącania stołeczka”.Polegaćonmożenalekceważeniu,niesłuchaniuinieliczeniu sięzezdaniempartnerki,deprecjonowaniuwartościjejosoby,pracy iwysiłkujakiwkładawzwiązek.Tracionapoczuciepewnościwzwiązku.Sprawcaskutecznieosłabiajejpoczuciewłasnejwartości.Zwykle szukającwinywsobie,przyszłaofiarapodejmujewysiłek,abynaprawić sytuację.Kiedyprzychodzizniechęcenieizmęczonaodpuszczasobie starania,sprawcaprzechodzidoatakuijesttomomentkiedynajczęściej dochodzidopierwszegoaktuprzemocy.Ofiaranapoczątkujestwszoku iwtedynastępujeetaptzw.„miodowegomiesiąca”.Wtedysprawcaokazujeskruchęipodejmujeróżnestarania,abynaprawićzaistniałąsytuacjęizatrzećniemiłewrażenie.Niejednaosobadaławtakiejsytuacji partnerowiszansętłumaczącsobie,żetodobryczłowiek.Żetobyłtylko incydent,wywołanystresemwjakimjejpartnerżyje.Iwięcejtakasytuacjasięniepowtórzy.Kiedysytuacjapowtarzasię,całycyklprzemocy

powraca.Imsłabszajestosobadoznającaprzemocy,tymkrótszestają sięokresymiodowegomiesiąca,czasemzanikajączupełnie.Ofiaratak mocnokoncentrujesięnacodziennymprzetrwaniuswoimidzieci, żeniestarczajejjużsił,abywyzwolićsięzprzemocowegozwiązku. Sprawcazazwyczajskuteczniewmawiateżswojejofierze,żetoonajest wyłączniewinnatejsytuacji,gdyżkażdorazowoprowokujegoswoim zachowaniemlubzaniechaniem.

Kobietomzbardzowielupowodówtrudnojestwyzwolićsięztakiej relacji.Bardzoczęstodecydująotymwzględyekonomiczne.Nierzadko, takaosobaniemadokądpójśćizacożyć.Uzależnieniefinansowe odsprawcyrodziteżobawęobytdzieci.Nawetjeśliosobadoznająca przemocymaswojedochody,niewystarczająonenautrzymanierodziny.Sprawcyutwierdzająofiarywprzekonaniu,żejeśliodejdą,niedostanąpieniędzynadzieci,ogroźbachpozbawieniażycianiewspominając. Czasamikobietypoświęcająsiędladzieci,pragnączapewnićimpełną rodzinęiniechcącpozbawiaćśrodkówdożycia.Nierzadkoofiaryobawiająsięteżnegatywnejreakcjirodzinyiznajomychnaichdecyzję oodejściu.Wstyd,poczuciewiny,strachprzednapiętnowaniemprzez otoczenie,szczególniejeślijestprzychylnesprawcyiobaważeniktnie uwierzywto,codziejesięwczterechścianach,powoduje,żeofiaryczęstolataminiepotrafiąwyzwolićsięzprzemocowegozwiązku.Sprawcy nierzadkoizolująteżofiaryodichrodzin,powodującpoczucieosamotnieniaibrakuwyjściazsytuacji.Ztegopowodu,niezwykleważnejest wyciągnieciepomocnejrękidotakiejosoby.

TakąwłaśniepomocotrzymałaKarolina,żonaradnegozBydgoszczy odswojegopracodawcy.Zdecydowałasięujawnićnagraniapotwierdzające,żewjejdomumiałamiejsceprzemocdomowa.Sąonedrastyczne. Potwierdzają,żeprzemocdomowatonieproblemmarginalny,żejest wszechobecna,niezależnaodwykształcenia,poziomużyciaczybarw politycznychiczęstomamiejscewtzw.„dobrych,chrześcijańskichrodzinach”.Jestemprzekonana,żemedialnycomingoutKarolinynietylko dodałodwagiidałnadziejeinnymkobietomwpodobnejsytuacji,ale rozpocząłszerokądyskusjępublicznąnatematprzemocydomowej–zjawiskawPolscerówniepowszechnego,cobędącegotematemtabu.

Wtymświetle,niepokojącesądochodzącesygnałyozamiarzewypowiedzeniaprzezpolskirządKonwencjiRadyEuropywsprawiezapobieganiaizwalczaniaprzemocywobeckobietiprzemocydomowej.Podkreśleniawymaga,żejesttopierwszyaktprawnywPolsce,któryzdefiniowałprzemocdomową,określającróżnejejrodzaje,tj.przemocfizyczną,psychiczną,seksualnąiekonomiczną.KonwencjanakładanaPaństwoobowiązki,któremająspowodować,żeosobadoznającaprzemocy niebędziepozostawionasamasobieibędziemogłaliczyćnapomoc zestronypaństwa.Takimrozwiązaniemsącałodobowebezpłatnetelefonyzaufania,prowadzenieszkoleńdlaosóbmającychdoczynienia zofiaramilubsprawcamiaktówprzemocy,tworzenieprogramówtera-

widzęsłyszęmówię

peutycznych,poradnictwoprawneipsychologiczne,pomocfinansowa, zakwaterowanie,edukacja,szkoleniaczypomocwznalezieniuzatrudnienia.Konwencjanakładateżobowiązekpromowaniazmianwspołecznychikulturowychwzorcachzachowańkobietimężczyznwcelu wykorzenieniauprzedzeń,zwyczajów,tradycjiiwszelkichinnychpraktykopartychnapojęciuniższościkobietlubnastereotypowychrolach kobietimężczyzn.Tenostatnipunkt(art.12ust.1Konwencji)zuwagi naobawypromowaniatzw.„ideologiigender”wzbudzanajwięcejkontrowersji.Wyrażamjednakprzekonanie,żejegorealizacjaniezagraża wżadnymstopniutradycyjnymwartościomrodzinnym.Wręczprzeciwnie,tylkotewartościwzmocni,eliminującznichprzejawypatologii. Obecnierealnejpomocykobietomdoznającymprzemocyudzielająorganizacjepozarządowe,m.in.CentraPrawKobiet.Odzeszłegoroku organizacjetenieotrzymująwsparciafinansowegozestronypaństwa, opierającswojądziałalnośćnaśrodkachprywatnychorazpracywoluntariuszy,m.in.psychologówiprawników.

Pozostajemiećnadzieję,żeotwartadyskusjapublicznanatemat przemocydomowejspowoduje,żespołeczeństwozmieniswojenastawieniedotejkwestii,aosobydoznająceprzemocyczującwsparcie zestronyotoczeniaprzestanąsiębać,obwiniaćiwstydzićujawniać, żedoznająprzemocyzestronynajbliższych.Adwokacimająwtymzakresieszczególnąmisjędospełnienia.Stykamysiębowiemnacodzień wswojejpracyzarównozosobamidoznającymi,jakistosującymiprzemoc.Powinniśmyzatemwykazywaćsięszczególnymzrozumieniem sytuacji,atakżeszukaćsposobówudzieleniaofierzenietylkoprawnej, alerównieżpozaprawnejpomocy.

AnnaSzczepaniak

adwokatka,stałamediatorsądowa,odponad4latwspółpracującazŁódzkimOddziałemCentrumPrawKobiet,organizacjądoktórejcelówstatutowymnależypomockobietomdotkniętymprzemocą

SILNE

widzęsłyszęmówię

wszystkiekobiety

XXIwiek,aprzemocwobeckobietmasięświetnie.Wczymtkwi problem?Odpowiedźjestbardzoprostaioczywista,tylkowiększość osóbboisięnazwaćsprawypoimieniu.Problemtkwiwmężczyznach iwbrakuodpowiednichrestrykcjidlanich.Problemtkwiteżwprzyzwoleniuspołecznymnabezkarnośćmężczyzn.

Napisanielubpowiedzenietegowprostniejestobecniełatwe.Można momentalniezostaćfeminazistkąnienawidzącąmężczyzn.Dotegozarazbędątworzonepseudo-analizy,żemiałosięnieszczęśliweżycie iterazmasięurazdomężczyzn.Toitakłagodniejszemożliwości.Wśród tychgorszychsąwyzwiska,drwiny,zarzucaniechorobypsychicznejoraz stwierdzeniawstylu,żeżadenfacetniechciałtakiejkobietyidlategoona wypisujeterzeczywzemście.Towszystkomożnaznaleźćbezproblemu wInternecieitowszystkopokazujejakniskoupadlimężczyźni.

Mimoskandalicznegozachowaniamężczyzn,ichdobresamopoczuciejestnadalkluczowąsprawą.Trzebacałyczasuważaćcosiępowielub napiszeomężczyznach,boprzecieżjakiśpoczujesięurażony.Nawet statystykiczęstoichobrażają,bosądlanichniewygodne.Atosą poprostufakty.Mężczyźnisąprzemocowąpłciąistanowiąproblem. Iterazpowinnobyćdodane,żeoczywiścieniewszyscy.Czy,aby napewnoniewszyscy?

Zastanówmysię.Corazczęściejpojawiasięstwierdzenie,,wszystkie kobiety”.Dotyczyonotego,żenieznasiękobiety,którawswoimżyciu niedoświadczyłaseksistowskichczęstoagresywnychkomentarzy/zaczepek/zachowańzestronymężczyzn.Prócztegoszowinistyczneżarcikiiwieczneumniejszaniekompetencjikobiet.Gorszezarobkiigorsze traktowanienarynkupracytoteżczęstezjawisko,amężczyźniitak próbująmanipulowaćfaktami,żelukapłacowatowymysłfeministek. Anadodatekciągłewspieranieprzezmężczyznwyzyskureprodukcyjnegokobietitekstydoczegotonibykobietysąstworzoneijakajestich odwiecznarola,którejniepowinnosięzmieniać.Kobietyzmagająsię ztymprzezcałeżycie,bezwzględunawiek.

Gdzieciwszyscynibywspanialimężczyźni,którzytakochoczowalczązdziewczynami,kiedyonepowiedząlubnapisząonichparęsłów prawdyiniepodkreślą,żeniewszyscy.Kiedytokobietysąwyśmiewane, spychanenabok,obrażane,anawetatakowane,tojakośżadnemuznich sięniespieszy,abycokolwiekztymzrobić.Zatopotrafiąwkilkuatakowaćjednąkobietęiwyzywaćodnienormalnychfeminazistek,zazwyczaj dochodząteżgorszeokreślenia.Porazkolejnypadapytanie,gdzieci wszyscynibywspanialimężczyźni,którzychociażnapisaliby/powiedzielibydotakiegoosobnika,żejegozachowaniejestnienamiejscu.

Poprostuichniema.Graniczywręczzcudem,żebyznaleźćtaki komentarz,ażebyusłyszećtakiezdanieodmężczyzny,kiedyjegokole-

dzynp.nastudiachlubwpracyzachowująsięskandalicznie,tojużchybawogólewtymkrajuniejestmożliwe.

Wróćmyjeszczedookreśleńwstylu,,nienormalnafeminazistkanienawidzącamężczyzn”.Totakaformadyscyplinowaniakobiet.Przecież kobietypowinnyichwielbić.Nieważne,żemężczyźnipotrafiąbyćnaprawdęobrzydliwiizacofani,przecieżwichopiniisąniezwykliinajlepsi wewszystkim.Alboteteksty,żefeministkamisąkobiety,którychnikt niechciał.Amożejestgrupakobiet,któraichniechce.Grupakobiet, którapoprostugardzimizoginamiiograniczakontaktyznimidotych koniecznych,wynikającychzżyciazawodowegoispołecznego.Donich niedociera,żesąokropnizcharakteruizwygląduikobietyniechcą miećzniminicwspólnego.Corazwięcejkobietjestaseksualnychlub homoseksualnych,akobietyheteroseksualnecorazczęściejwoląbyć singielkamilubstaćsięrozwódkaminiżzadawaćsięzbylekim.Ktośsię zarazoburzy,żeniewolnotakpisaćomężczyznach.Adlaczegonie?

Mężczyźniwypisująokobietachobrzydliwerzeczy,mająnawet dotegospecjalneprzestrzenie.Jesttakieichforum,gdzietocopiszą przechodziwszelkiegranice.Ico?Inic.Niktnienazywamężczyzn,którzypisząlubmówiąokobietachseksistowskie,zacofaneiobraźliwe rzeczy,nienormalnymimizoginaminienawidzącymikobiet.Imwolno wszystko.Akobietymusząciągledbaćoichdobresamopoczucie.No toskończyłysiętakieczasy.Najwyższyczas,abyzacząćfundowaćim chociażmałącząstkętegocooniodzawszefundująkobietom.Wielu znichpoczujesiędotkniętychibardzodobrze.Sątaksłabipsychicznie, żeniemogąznieśćtego,jakkobietyzeswojąmocnąpsychikąznaczenie ichwyprzedzają.Abywreszciecośfaktycznieitrwalezmienić,należy traktowaćmężczyzntakjakonitraktująkobiety.Dopókiniezaczną samidoświadczaćwielurzeczy,tonicdonichniedotrze.Prośbyitłumaczenie,żeczegośniewolnonieprzyniosłyefektu,boprzemocmężczyzn wobeckobietnadaljestogromna.

Towszystkobrzmiradykalnie,bochodziotakietraktowaniemężczyzn.Zkoleitakietraktowaniekobietjestoczywistościąistałymelementemżyciakobiet,doktóregoświatprzywykł.Toteżdopierodrobny krok,bomężczyźniitaknigdyniedoświadcząwszystkiegotego, cofundująkobietom.Kobietynigdyniedoścignąmężczyznwbestialstwie.Inajlepszyjestnibyargumentgłoszonyprzezmężczyzn, żewhistoriizdarzałysięokropnekobiety.Oczywiście,żesięzdarzały, tylkowłaśnieotowtymchodzi.Umężczyznbestialstwosięniezdarza, tylkojestnagminne.Taka,,drobna”różnica.Mężczyźniodzawszestosująprzemocwobeckobiet,bopoprostuchcąilubiątorobić.Skorotak ochoczokorzystająztego,żezazwyczajmająwięcejsiłyfizycznejitak chętniestosująprzemocuderzającątypowowpłećkobiet,tochybasą jużtowystarczającedowody,abyotwarciestwierdzić,żepotrafiąbyć naprawdęprymitywnąizdziczałąpłcią,którawreszciepowinnazacząć ponosićodpowiedniekonsekwencje.

SILNE

widzęsłyszęmówię

Następnasprawa,czymężczyźnirobiącokolwiekzprzedstawicielamiswojejpłci,którzyzachowująsięniewłaściwie?Czyreagująnate początkowefazyprzemocy,czylinp.nagannezaczepki?Nie,natoichnie stać.Potrafiązatowręczzoburzeniemtwierdzić,żesąmiejsca,gdzie kobietymajągorzejiwogólenieznaczyłybyzupełnienic,aprzemoc byłabyzdecydowaniewiększa,więcdziewczynypowinnydoceniaćpolskichmężczyzn.Tokolejnyrazpokazujeprawdziwątwarzmężczyzn wtymkrajuorazto,żetaknaprawdęwieluznichbychciało,abykobiety niemiałynawettychresztekpraw.

Terazdoszłowręczdoabsurdu,gdziemężczyźnipróbująuciszaćkobietyitwierdzą, żeprzemocniemapłci,apatriarchatbardziejkrzywdzi ich.Todopierobidulki,system stworzonyprzeznichidla nich,któryzakładadyskryminacjękobietwszędzietam, gdziesięda,nibybardziej krzywdziich.Ale,żebyfaktyczniezwalczaćpatriarchat, tojakośimsięniespieszy. Adlaczego?Dlatego,żekorzyścijakiezniegoczerpiąznacznieprzewyższająproblemy, któreprzezniegomają.Patriarchatkrzywdzigłównie kobiety,amężczyznomzapewniaprzywileje.No,ale przecieżzawszewszystko musisiękręcićwokółnich.Niestetyjestteżtrochękobiet,któreposłusznietwierdzą,żepatriarchatkrzywdzimężczyzntaksamojakkobiety.

Spójrzmywięcnatozboku.Corazwięcejmężczyzntwierdzi, żepatriarchatkrzywdziichnawetbardziejniżkobiety,aczęśćkobiet twierdzi,żepatriarchatkrzywdziwszystkichtaksamo.Apatriarchat nadaltrwaimasiędobrze.Skoromężczyźnisątakpokrzywdzeni, amająwiększośćwładzynaświecieizazwyczajprzewagęsiłyfizycznej (wkońcuuwielbiająkorzystaćzniejwobeckobiet),todlaczegoniestaną ramięwramięzkobietamiprzeciwkopatriarchatowi.Przecieżpowinni zrobićtojużdawnotemu,skorotakcierpiąprzezpatriarchat.Poprostu niezaryzykująutratymnóstwaprzywilejów.Będądalejmanipulować, żesątacynibyposzkodowani,ajednocześniezuśmiechemnaustach korzystaćztego,cogwarantujeimpatriarchat.Niestetysąteżkobiety, którewoląstanąćprzeciwkokobietomirozczulaćsięnadmężczyznami. Zinternalizowanamizoginiamasięświetnie,akobiety,któretakza-

wzięciebroniąmężczyzn,jednocześnienawetobrażającinnekobiety, szkodząogólniekobietomisamymsobieteż.

Mężczyźniuwielbiająteżobjaśniaćświatkobietom.Terazcorazwięcejmówisięowspomnianychwcześniejskandalicznychzaczepkach mężczyznwobeckobiet,któreczęstosąmolestowaniem(molestowaniemulicznym,catcallingiem).WystarczysprawdzićwInternecie cowypisująznówmężczyźninatentemat.Jakdrwiąztegoproblemu, którytylkoonipowodują,asamisąodniegowolni.Ciekawejakichsłabiutkapsychikazniosłabytakieobrzydliwezaczepkiizachowania.Przydałobysię,abyprzykładowokilkumężczyznzaczęłostosowaćtakie zachowaniawobecjednegofaceta,jakieonstosujewobeckobiet.Aby chociażprzezmomentmężczyźnipoczuli,tocokobietyczująnieraz wswoimżyciu.Ciekawe,czywtedytakumniejszalibytozjawisko,czy wtedytwierdziliby,żekobietyprzesadzająirobiązigływidły.

Należyteżpodkreślić,żeogromnaczęśćznichwie,żekobietynie cierpiązaczepek,gapieniasięnanie,komentarzyitd.,amimotomężczyźniitaktorobią.Wiedzą,żekobietyczująsięztymbardzoźleito odbijasięnegatywnienaichżyciuifunkcjonowaniu,alemężczyznom sprawiatofrajdę.Tocałeoburzeniemężczyznonagłaśnianiezjawiska zaczepianiaimolestowaniakobietwynikatylkoztego,żeoniwiedzą, żesiętakzachowująibojąsię,żeichwygodneibezkarneżyciezostanie ograniczone.Ototaknaprawdęchodzi.

Mężczyźniświetnieznająswojeprzywilejeizrobiąwszystko,abyje utrzymać.Manipulująfaktami,wyskakujązprzemocąwobecmężczyzn tylkowtedy,kiedypiszesięoprzemocywobeckobiet.Płacząjacysąniby biedniidyskryminowani,boniemogąznieść,żekobietyjużniebędą siedziećcicho.Niezatrzymajągłosukobiet,mimożejeszczeprzezwiele latbędąuprzywilejowaniiwwieluaspektachbezkarni,boświatukładanyjestpodichwygodę.Będąnadalstosowaćprzeróżnąprzemocwobec kobiet,bopoprostuchcątorobić.Jednakkobietyjużsięniecofną,będą nagłaśniaćtozczymsięspotykają,mimożebędąnazywanenienormalnymifeminazistkami.Zresztąmężczyźnisąznanizwmawianiakobietomchoróbpsychicznych,takbardzoodzawszebalisięmądrości iniezależnościkobiet(np.AnorexiaScholastica).

Taksamoprzemocdomowa.Jejzjawiskojestogromne,ażonaprzecieżpowinnaznosićwybrykimęża,bomałżeństwojestświęte.Tojedna zwiększychbzdurnadaltakszerokogłoszonawXXIwieku.Najlepiej, abykobietywogóleniebrałyślubówzmężczyznamiwmizoginistycznychkrajach,alejeślijużtozrobią,topowinnywiedzieć,żerozwódjest zupełnienormalnymiczęstonajlepszymrozwiązaniem.Rozwódczęsto oznaczateżodzyskanąwolnośćorazpoczuciebezpieczeństwaispokoju dlakobiety.Bezwzględunatozjakiegopowodukobietachcesięrozwieść,madotegoprawo.

Analizująctęformułkę,,niewszyscymężczyźni”jeszczejednarzecz rzucasięwoczy.Kobietynapisząkilkasłówprawdyozachowaniach

SILNE

widzęsłyszęmówię

mężczyznioichwybrykachitoniekoniec.Nakońcuczęstododajązdaniewstylu,,oczywiścieniechodzimiowszystkichmężczyzn”lub,,oczywiścieniewszyscymężczyźnitacysą”.Potwierdzato,żetaformułkajest pewnąformąobronyprzedimpertynenckimiatakamimężczyzn, boprzecieżnapisałasię,żeniewszyscy,więcniewyłamałasięzeschematupodporządkowaniamężczyznomizabieganiaoto,abyżadenniepoczułsięurażony.Tonawetniejestdziwne,żewielekobietwolitonapisać, niżpotemspotkaćsięzwyzwiskamiipersonalnymiprzytykami. Topewnaformazapobieganiaagresywnymreakcjomwśródmężczyzn.

Jesttokolejnydowódnato,żeodkobietwymagasięciągłegożycia wgotowościistałegoprzewidywaniamęskichreakcji.Dziewczynymusząuważaćnakażdesłowo,nakażdezachowanie,poprostunawszystko,bojaknie,topotemprzecieżsamesprowokowałymężczyzn.,,Prowokowanie”mężczyzntoteżobszernytemat.Wystarczy,żekobietadoświadczyprzemocyzestronymężczyznyipojawiasięlawinapytań wstylu,,apocoreagowałaisięodzywała,trzebabyłozignorować”,,,a czemuniezareagowaławcześniej,ignorowaniesprawiałowrażenie przyzwolenia”,,,apocotamszła,przecieżmogłasięspodziewać,jak tosięskończy”,,,nacoliczyła”iwieleinnych.Nieważnecozrobilubczegoniezrobikobieta,zawszeznajdziesięktoś,zazwyczajniejeden,kto będziespychałwinęnanią.Tokontrolowaniekobietirozliczanieich zkażdegosłowaizachowaniazaczynasięwłaśnieodformułki,,nie wszyscymężczyźni”.Wskrócie:nienapisała,żeniewszyscy,toniechsię terazniedziwi,żejąwyzywają,powinnaprzecieżzapobiegaćzbytniemu rozemocjonowaniusięmężczyzniichzłymzachowaniomorazdbać oto,abyżadensięniezdenerwował.

Wtemacieprzemocymężczyznwobeckobietwartojeszczepodkreślićjednozjawisko.Komentarzewstylu,,jakgomatkawychowała”, ajeślichodzionieletnichprzemocowcówto,,gdziebyłamatka”.Agdzie byłojciec?Jakwychowałgoojciec?Niedość,żekobietyodlatpoddawanesąwyzyskowireprodukcyjnemu,amężczyźnidostająnowepokolenianagotowe,tojeszczeprzywyklidowygodnictwaispychania nakobietycałegociężaruwychowaniaizajmowaniasiędziećmi.Należy teżpodkreślićtutaj,żeprzymuszaniekobietdodonoszenianiechcianychciążiporoduteżjestformąprzemocyzewzględunapłećistanowi wręczdługotrwałetorturypsychiczneifizyczne.Mężczyźnipowinni byćwreszcierozliczanizabłędyichdzieci,powinnibyćwreszcieocenianiisurowokrytykowani,żewychowaliprzemocowca.Amożesami dawalitakiprzykład,możesamistosowaliprzemocdomową.Najwyższy czas,abyzacząćrozliczaćmężczyzn,abyzacząćoceniaćkażdyichruch, każdeichsłowoikażdeichzachowanie.Wydajesięznowustraszne?Dla wielukobiettocodzienność.

Wieleosóbczytająctenartykułmożesięzdziwićlubnawetoburzyć. Wkońcuasertywnewypowiedziizachowaniakobietnazywanesąagresywnymi,oczywiścieznówwprzeciwieństwiedomężczyzn.Oniprzez

asertywnośćpokazują,żesązdecydowaniimającechyprzywódcze. Kobietyzatopowinnysiedziećcicho,niewychylaćsięizawszedbać,aby nikogonieurazić,nawetkosztemsamychsiebie.Tobardzowygodnedla ogromnejliczbymizoginówikilkustrażniczekpatriarchatu.Tobardzo wygodnedlapodtrzymywaniaogromnegozjawiskaprzemocyzewzględunapłeć.

Milczeniekobiettojedenzelementówbezkarnościmężczyzn.Oczywiścieniepowinnosięobwiniaćkobiet,jeślionemilcząpodoświadczeniuprzemocy.Kobietyczęstosąsamezeswoimiproblemamiizeswoją traumą,aotoczenietylkoprzyklaskujemężczyznomitworzyatmosferę, gdziewszystkoimwolno.Doświadczeniakobietsąumniejszane,wina spychanajestnanie,amężczyźnisąwybielaniiusprawiedliwianiczasemwręcznaabsurdalnesposoby.Dlategotakwielekobietprzezdługi czasmilczy,bowie,żeitaknieznajdążadnegozrozumienia,anawet mogąstaćsięnagletymizłymi.Dochodziteżtutajjeszczewstyd.Mnóstwokobietwstydzisiętego,żedoświadczyłyprzemocyiprzezdługi czasniesąwstanieotymmówić.

MężczyźninawetwInternecieuwielbiająpodkreślać,żeprzemoc (zwłaszczaprzemocseksualna)częstoopierasięnasłowuprzeciwsłowu.AniestetysłowomężczyznywPolscenadalczęstoznaczywięcej. Faceciwymyślająteżkłamstwaoilościfałszywychoskarżeńkobiet, któretaknaprawdęstanowiąkroplęwmorzuprzemocyzewzględu napłećstosowanejprzezmężczyznwobeckobiet.Tahisteriamężczyzn ofałszyweoskarżeniataknaprawdęsprowadzasiędokrótkiegopodsumowania:jedenmężczyznajestważniejszyodtysiącakobiet.Pozatym, jeślimężczyźnimająwątpliwości,żemogązostaćoskarżeni,topoprostuniechtrzymająsięodkobietzdaleka,niechnienaprzykrzająsię kobietominiechnierobiąnic,comożeskutkowaćoskarżeniem.Niech wreszciezacznązachowywaćsięjaknależy.Tylkotyleiażtyle.

Niewszyscymężczyźnisąprzemocowcamiizacofanymimizoginami,alewszystkiekobietydoświadczyłyjakiejśformydyskryminacjilub przemocyzewzględunapłeć.Abezpieczeństwokobiet,życiewolne odprzemocy,dyskryminacjiiuprzedmiotawianiajestważniejsze oddobregosamopoczuciamężczyzn.Dlategoformułka,,niewszyscy mężczyźni”powinnaodejśćwzapomnienie.Uciszanieidyscyplinowaniekobietmusiodejśćwzapomnienie,mimożebędzietodługiiniełatwyproces,bomężczyźninieodpuszcząinakażdymkrokubędąnadal staraćsięzakrzyczeć,anawetzastraszaćkobiety.Alekobietyjużsięnie cofną,aichmocnyisłyszalnygłos,toważnykrokwstronęzwiększenia bezpieczeństwakobietidziewczynek.

drIwonaHerbuś

pisarka,naukowczyni,artystka,feministka,autorkapowieści„Innyświat.Kimjestem”

przemocwbiałych koloratkach

–rzeczowielopoziomowym nadużyciupierwszejkomunii ipierwszejspowiedzi

Przemocmaróżneoblicza.Czasemmniejlubbardziejuśmiechniętegomężczyznywkoloratce.Alenie,spokojnie,niebędzietotekstomolestowaniuwkościele,aprzynajmniejnieojegonajbardziejnamacalnej (nomenomen)formie.Przemocy,októrejnapiszędoświadczyłyśmy idoświadczyliśmyniemalwszystkieiwszyscyitowbardzomłodym wieku,zupełnienieświadomiewtedyipewniewdużejmierzewciąż nieuświadomionej.

Chodziopierwsząkomunięijejnieusuwalnyelement,jakimjest pierwszaspowiedź.Wdalszejczęściwykażę,żejesttowielopoziomowa przemoczarównointelektualna,światopoglądowa,jakipsychiczna nadopierokształtującejsiępsychicedziecka.

Wyobraźsobiedziewięcioletniedziecko.Jegomożliwości,jegoświat. Kategorie,wktórychsięporusza.

WedługJeanaPiaget’aszwajcarskiegopsychologa,biologaiepistemologabadającegorozwójpoznawczydzieci–większośćosóbwwieku 9latznajdujesięwtzw.stadiumoperacjikonkretnych.Oznaczato, żewzakresieichmożliwościjestm.in.dokonywaniepewnychkategoryzacji,myślenieindukcyjne(odszczegółudoogółu),czyhierarchizacja. Tym,natomiast,cojestpozaichmożliwościamijestmyślenieabstrakcyjne,którerozwijasiędopieroodokoło12r.ż.Rozwójpoznawczyosoby wiekudziewięciulatniejestzatemukończony,wobszarzefunkcjipozwalającychnakrytycznyoglądrzeczywistości.

Ajakrzeczysięmająwobszarzerozwojuosądumoralnego?Lawrence Kohlberg,któryskonstruowałteorięmoralnegorozwojudzieckasytuuje dzieckowwieku9latnatzw.poziomieprzedkonwencjonalnym–oznacza to,żedzieckokierujesięprostymchceniem–starasięunikaćnieprzyjemnościimaksymalizowaćswojąprzyjemność.Tym,czegoniepotrafi wtymwiekujestumiejętnośćorientacjinazewnętrznelubwewnętrzne normymoralne,któradostępnajestdopieronastolatkomod16r.ż.

Cotowszystkooznacza?Zgrubszatyle–żedzieckowwiekudziewięciulatniejestrozwojowoprzygotowanenato,zczymwiążesiępierwsza komuniaispowiedźanipodwzględemrozwojupoznawczegoanipod względemrozwojumoralnego,oemocjonalnymjużniewspominając.

SILNE

widzęsłyszęmówię

Pierwszakomuniajakoprzemocintelektualno-światopoglądowa

To,będępowtarzaćdoznudzenia–dziewięcioletnie–dzieckomusi: przyswoićpamięciowoniezrozumiałeiABSTRAKCYJNEpojęciazzakresuteologiichrześcijańskiej.Przykładowo,jakczytamywwarunkach dopuszczeniadopierwszejkomuniiarchidiecezjikatowickiejwZarządzeniuKs.drhab.RomanaBuchtyDyrektoraWydziałuKatechetycznegowsprawiewarunkówdopuszczeniauczniadoIKomuniiświętejwymaganejest„Opanowaniepamięciowepodstawowychmodlitw:Ojcze nasz,ZdrowaśMaryjo,10przykazańbożych,6prawdwiary,7sakramentówświętych,5warunkówdobrejspowiedzi,Aktwiary,nadziei,miłości, żalu,Przykazaniemiłości”1

Koniazrzędemtemu,ktoudowodni,żedzieckowwiekudziewięciu latzrozumietreśćprzyswojonychpamięciowonp.prawdwiary:„Sątrzy osobyboskie:bógojciec,synbożyiduchświęty.Synbożystałsięczłowiekiem,umarłnakrzyżudlanaszegozbawienia.Duszaludzkajest nieśmiertelna”.Aleprzecieżnieozrozumienieiświadomeprzyjęcielub odrzuceniestojącychzanimiznaczeńchodzi,prawda?Wtensposób, przystępującdosakramentupierwszejkomuniidzieckodeklarujegotowośćichprzyjęcia,pomimobrakukompetencjidozrozumieniazawartychwnichtreści–czylitotrochętakjakbydziewięciolatek_tkapodpisywał_aumowęleasingową,alboaktnotarialnynowegodomu.Prawo tegozabrania,aleprzymykaoczynadalekoidącedeklaracjeświatopoglądowedziewięcioletniegodziecka.Iniestetyodwiekówmysami isamerównieżniewidzimywtymproblemu.

1https://wk.archidiecezjakatowicka.pl/dokumenty/wymagania-do-i-komunii-swietej (dostęp6.11.2022).

Wtensposóbdziecko,niemającezdolnościprawnych,aniintelektualnychzasobówdotego,byzrozumiećrytuał,wjakimbierzeudział–podejmujedecyzjewoparciuowpojonepamięciowo,niezrozumiałe formułki,którecowięcejmusirecytowaćpodczasegzaminuprzedksiędzem.Niematumiejscanawątpliwości,dyskusję,czysamodzielne stopniowedochodzeniedoprawdy.Jestzatomiejscena–niebójmysię użyćtegosłowa–manipulacjęinadużycieintelektualnemłodejistoty–dozłudzeniaprzypominającątechnikiindoktrynacjiczy brainwashingu stosowanem.in.wpaństwachtotalitarnych.Trzebawięcprzyswoić pamięciowowskazanyfragmentopisurzeczywistościipowtarzaćgo takdługo,ażjegotreśćstaniesięprzeźroczystaioczywistajakpowietrze,którymoddychamy.Najlepiejzacząćtenproceswmomencie,kiedy jednostkaniejestjeszczewstanieprzyjąćwobecniegokrytycznego stanowiska.DostrzegłtojużipisałotymdawnoArturSchopenhauerwswoimtraktacie Oreligii2 . Wtensposóbtreścizawartewprzekazie stająsięintegralnączęściąsposobupostrzeganianaświatjednostki,bez udziałujejświadomościczywoli.CzyczymkolwiekinnymjestśpiewanieiuczeniesięnapamięćwierszykówwychwalającychKimDzonUn’a wKoreiPółnocnej?

Cowięcejdzieckoniemażadnejmocy,bywyrazićswójsprzeciwinie uczestniczyćwtymrytuale.Zpierwszejrękiznamopowieściodzieciachniechcącychprzystępowaćdokomunii,alezmuszanychdotego przezrodzicówzpowodówfinansowych(inaczejbabcianiezapisze spadku),społecznych(acosąsiedzipowiedzą?),czykonformistycznych (jakkażdyidzie,totyteżpójdziesz).Wtensposóbnietylkokościół,ale najbliżsidzieckuludziezmuszająjedodziałaniawbrewwoli.Tołamanie decyzyjnościdzieckawtakmłodymwiekuiwtakważnejsprawienawet wielelatpóźniejmożestaćsięwdzięcznymtematemniejednejsesji psychoterapeutycznej.

2 „(…)Leczreligiesameprzyznają,żeniezwracająsiędorozumuzdowodami,lecz dowiaryzobjawieniami.Zdolnośćdoniejjestnajwiększawdziecięctwieidlategoto dążysięprzedewszystkimdoopanowaniategowątłegowieku.(…)Jeżelisięczłowiekowi wdziecięctwieprzedstawiaczęstopewnezasadniczepoglądyinaukiniezwykleuroczyścieizpozoraminajwyższejnieznanejmudotądpowagi,jeżelipomijasięzupełnie możliwośćpowątpiewania,albodotykasięjejtylkonato,żebynaniewskazaćjako napierwszykrokdozgubyipotępienia,wrażeniemusiwypaśćtakgłęboko,żeczłowiek zreguły,czyliprawiezawsze,stajesiętaksamoniezdolnydozwątpieniawowenauki, jakniewątpiwswojewłasneistnienie”.idalej„Czyżniejest(…)czymśstrasznym, żekażdemu,gdziekolwiekbysięurodził,wszczepiasięjużwnajwcześniejszejmłodości pewnetwierdzeniazzapewnieniem,żenajlżejszepowątpiewanieonichnarażagona utratęwiecznegozbawienia”.

(ArturSchopenhauer Oreligii –FundacjaNowoczesnaPolska,WolneLektury,s.4-5,s.6).

Serdeczniepolecamlekturętejniespełna50stronicowejpozycji,gdyżmimoupływu blisko200latodśmiercijejautoraniestraciłanaaktualności.

SILNE

widzęsłyszęmówię

Pierwszaspowiedźjakoprzemocpsychiczna

Zmuszonadopamięciowegoprzyswojenia„zasadwiary”dziewięcioletniaosobapodlegakolejnemunadużyciu–spowiedzi.Dzieckozmuszonejestdokonać„rachunkusumienia”–czyliuświadomieniasobie ogromuzłaikrzywd,jakiewyrządziłosobieibliźnimwciągutych9lat swojegoistnienia.Dziecko.Dziewięcioletnie.Bywa,żezapisujetestraszneprzewinynakartce,boboisię,żeczegośzapomni,żecośumkniejego pamięci.Iidzieztąkartką,małedziewięcioletniedziecko–doobcego mężczyznyschowanegowdrewnianejskrzyni.Itemumężczyźniemusi opowiadaćotym,czegonajbardziejsięwstydzi,czegożałuje.Ukradzionybaton,popchniętakoleżanka,pyskowaniedorodziców.Napołyegzamin,napoływynaturzonawformiekarykaturaspotkaniazpsychologiem–obcaosoba,którejmamwyznaćwszystko.Tylkożetuniema

zabawek,jakwgabineciepsychologa_psycholożki,niemamamy,czy taty,którychmożnachwycićzarękę,niemateżmożliwościopuszczenia tejsytuacji,czynawetmilczenia.Jestzatodrewnianaskrzynia,obcy facet,kartka,samotnośćistrach.

Nato,cozapisanenatejkartcemożemy–jakodorośli–patrzeć zprzymrużeniemoka.Aledladziecka,tomomentobnażenia,wstydu, przyznaniasiędowszystkiegozłego,codotejporyuczyniło.Tospojrzenienasiebiejaknaistotęgrzeszną,złą,zepsutą,nieumiejętną.Dlaczego chcemybydzieckotakosobiemyślało?Dlaczegotopierwszespotkanie zbogiemtospotkaniezsędzią?Kościółtylemówiorelacyjnościreligii –czymożnabudowaćrelacjęzkimś,ktonawstępiewytykanamnasze błędyizaniekarze?Ijeszczezwróćmyuwagę,natowarzyszącetemu procesowiuczucia:wstyd,strachipoczuciewiny.Jakmyśliciedlaczego towłaśniedzieckomapoczuć?Otóżdlatego,żeemocjetesąnajlepszym podłożemdodalszejmanipulacji,dowykształcaniaSyndromuSztokholmskiego–aleotymzachwile.

Ipotymwszystkimnastępujespowiedniczyfeedback.Opinieiuwagiformułowanedodziewięcioletniegodzieckaprzezosobębezznajomościkontekstu,zjakiegowyszłodziecko,bezznajomościetapówrozwojowych,bezprofesjonalnejwiedzyikompetencjipsychologicznych. Dziecko„niesłuchającesięrodziców”–zrodzimyuwikłanejwprzemoc –dowiesięnaprzykład,żemusiszanowaćmamusięitatusia.Tych cobijąimolestują,makochać.Botomamusiaitatuśiinaczejboziasię gniewa.Dziecko„dotykającesię”–dowiesię,żetogrzechiżeniemoże tegorobić.Zupełnienormalnerozwojowoeksplorowanieciałajest wciążpozaintelektualnymdostępemprzedstawicielikościoła,ajego piętnowaniei„ugrzesznianie”zostawiagłębokiebruzdywpsychice nalata.Dziecko,któreukradłobatona,dowiesię,żetogrzechiza toidziesiędopiekła.Niktniezapyta,czybyłatojedynarzecz,jakązjadło tegodnia.Maniekraśćijuż,czegotunierozumieć?–światjestalbo białyalboczarny,niemaświatłocieni,niemataryfyulgowej,aniokolicznościłagodzących.

Nietrzebabyćspecjalist(k)ąodzdrowiapsychicznego,bywyobrazić sobiekonsekwencjetychkomentarzy,wygłoszonychdodatkowozpozycjiautorytetu(takfunkcji,jakwiekumężczyznyukrytegowdrewnianej skrzyni).Itokonsekwencji,którejakchwastykiełkowaćbędąpotem latamiwseksualności,relacjachisamooceniepokrzywdzonejjednostki.

Nieprzekonani_emogęprzeczytaćkrążącewinterencierelacjeosób zpierwszejspowiedzi,którabyładlanichźródłemtraum,upokorzenia, strachuitrwającegolatamiwstydu.

Ipotymwszystkimjeszczeten,tenobcy,niewidoczny!,ukryty wdrewnianympudlemężczyznadajedziecku„rozgrzeszenie”.Wybacza popełnionewiny.Dzieckosłyszytrzykrotnepukanie,ijużwie,żeegzaminskończony–żegozdało.Todajeulgę.Pozalewającychjeemocjach strachu,winy,wstyduprzychodziprzyjemneuwolnienie.Wpsychologii

SILNE

widzęsłyszęmówię

znanyjestmechanizm,gdyoprawcastajesięjednocześnieźródłemukojeniawsytuacji,zktórejniemożnauciec–SyndromSztokholmski–brzmiznajomo?

Kiedypiszetesłowa,czujęjakwzbierawemniezłość.Złośćnalatami nieuświadomionąprzemocjakiejbyłamnieświadomąofiarą.Złośćnato, żetejprzemocyrokwrokpoddawanesąkolejnedzieci.Żedopuszczają sięjejwierzącyrodzice,ciktórzyprzedewszystkimpowinniobjąćje ochroną.Żenawetosobydeklarującesięjakoniewierząceulegająpresji społecznejispołecznemukonwenansowi,byzacenędobrychrelacji zteściową,okazjidokupieniatabletalubquada,czystrachuprzed„acoludziepowiedzą”narażająswojedzieckonawielopoziomowąprzemoc wbiałychkoloratkach.

PS:Winterneciedostępnajestpetycja:„Zakazspowiedzidladzieciponiżej 16rokużycia.”–mamnadzieję,żewmomenciepublikacjiSilnewciążbędziemożnająpodpisać.(https://secure.avaaz.org/community_petitions/pl/ sejm_rp_zakaz_spowiedzi_dla_dzieci_ponizej_16_roku_zycia/?fbclid=IwAR26dCmbjuIpNpEVvjNLqzGQO7g8GU4i3Bl_cPG6WtfwjNyX-0HloRtfeAk).ZwyczajpierwszejkomuniimamiejsceodXVIIwieku,awPolsce odwiekuXIX–toważne,bypamiętać,żeto,coprzyjmujemyzaoczywistośćmaswój,nietakodległy–wskalihistorycznejekspansjichrześcijaństwa–momentpowstania.WkrajachtakichjakBelgia,czyHolandia dotychzmianjużdoszłopierwszakomuniadotyczydopieroosóbwwieku 16lat–zadbajmyteżoto,byzmianynalepszemiałymiejsceiunas.

JóziaSołtowska

widzęsłyszęmówię

krótkahistoriaalicji

Zkażdejstronydochodząmniedźwięki,nieprzyjemnedźwięki.Ciąglejakiśszum,niemachwiliciszy.Stukot,szarpanie,walenie,wzdychanie.Pełnoagresjiinienawiści.Iodnowastuk,stęk,zgrzyt.Drzwi,klamka,klawiatura,krzesło,szafka.

Nowydzień,słońcewyszło.Jesttrochęcieplej,niefizycznie,ale nasercu.Oczyjakbysamesięuśmiechały–chociażmożetoprzezto, żejemrużymyipodnosimypoliczki.Ażchcesięiśćnaspacer,pooddychaćpowietrzeminnymniżtozamkniętewdomu.Chociażwdomu przynajmniejpotrafibyćcicho.

Czemutaknamniepatrzysz?Niejesteślepsza,ajaniejestemgorsza. Niejestemofiarą,topoprostukarmamniedopadła.Nie,toniekarma, tojasamaprzyniosłamtonasiebie.Tak,totylkomojawina,mogłam inaczej,mogłamlepiej,mogłam…

Niewstanę,niedzisiaj,możejutro.Jutrobędziedobrydzień,by wstać.Wkońcumywszystkozaczynamytegomagicznegodnia–JUTRO.JeśliUwierzysz,ToRozbroiszOgraniczenia.Notak,tozdecydowaniebędziesiędziałojutro.Będzienaprawdęniezłazabawa,tylkodzisiaj pozwólciemichwilęodpocząć.Dzisiajpójdę,jeszczeniewiemgdzie,ale chceiśćchociażkilkakroków.Takbardzopotrzebujępostawićtekilka kroków,jużnieważnewjakąstronę,byletylkowykonaćjakiśruch.Muszęzmusićmięśniedoruchu,tenajgłębiejukryte,tenajbardziejzapomniane.Tylkoczysięobudzą,jakniepoproszę?

Wtamtymrokujużbyłśnieg,byłomiło.Terazteżmogłobybyć,tylko jawszystkopsujetymiswoimihumorkami,chorymiambicjami,niezdrowymiwymysłami,zachodniąmodąinibytymitraumami.Przeszłośćpowinnabyćzamknięta,nochyba,żewspominamypogodęczy wczasyzukochanym.Tak,resztaniemaznaczenia,uśmiechnijsię iwybierzprezentdlaciociBasi.Widziałamsukienkę,byłapiękna.CzerwieńtkaninyprzypominałmitamtenogródnaMazurach,ten,który mijałamwracajączeszkoły.Lwiepaszczeidealniepasowałydojaskini lwa.Myślę,żetekwiatyzostałytamposadzonespecjalnie–takaironia przewrotnegolosu.

Teprzeklętekwiaty.

Chcą,bymwyszłazamąż.Chcąbymbyłażonąimatką.Jachybateż chcę,wkońcudobrzejestmiećkogoś,ktopodaCiszklankęwody nastarość.Tak,dobrze,bymmiałakogoś,ktomipomożenastarość, przecieżtoobowiązekmłodszychpokoleń,przecieżtrzebaspłacićdług, jakizaciągnęliśmyjakodziecko.Trzebazapłacićzamiłość.

Jużniemogę,duszęsię.Stojęprzyotwartymoknieinieczujęnic.Moje płucaniechcąjużłapaćwdechów,mojeustajakzwyklezamknięte. Wkońcułaskawiesięlekkouchylająiwciągająstrużkęmroźnegopowietrza,tylewystarczy–niemarnujnasiebietego,coprzydasięzwycięzcom.

Tosięwydarzyłonapoczątkuwakacji.Kiedyjużwszystkiekwiaty zakwitły,dlategotakdobrzepamiętamtekwiaty,byłyjużwpełnirozwinięte.Wracajączdyplomemukończenia2drugiejklasyszkołypodstawowej,przystanęłamprzynichipomyślałam,żepięknie,bywyglądały wpokojumamy.Takchybapomyślałam,wsumieniewiem,wszystko takbardzosięrozmazało,przecieżminęłotylelat.

Onlubi,jaknoszęrozpuszczonewłosy.Wtedyjestembardziejkobieca,mówiteż,bymprzestałanosićtebabcinesukienki.Będęmiałananie jeszczeczas,przecieżskoromamzgrabnenogi,tomamjepokazywać, oczywiścietylkozeszpilkami.Wszystkiedupyjegokolegówubierająsię seksownie.Jakbychciałzakonnicę,toposzedłbynaksiędza.Takczasem mówi,możemarację,wkońcuniebijeiniepijezadużo.

Wsumiemamszczęście.

Onociąglepłacze,ciąglehałasujeiczegośchce.Aletocud,powinnam byćwdzięczna,udałosię,jestzdrowe.Skoropłacze,toznaczy,żeżyje.

Płaczeikrzyczy.Czemutakbardzokrzyczy,przecieżnicmunierobię? Tendźwiękjestzawysoki,zaostry,boli.

Napisałamkilkawersów,takmnienaszło.Wpracywyśmiali,żeniby takazemnieartystka,żenibytakawrażliwa.Nocóż,możemająrację, powinnamsięskupićnadomuidziecku.Wkońcudzieckojestnajważniejsze.

Upadłam,nieraz,lecztrzy. Gdyupadałam,klaskalizzachwytu Gdyleżałam,deptali.

Wstałam,nieraz,tylkozakażdymrazem. Gdywstawałam,szydzili Gdyjużstałam,podziwialiizazdrościli.

Usiadłam,byodpocząć. Zlinczowalizalenistwo. Iznówleżałam,aoniświętowali.

Przyjechałydomniewnuczęta.Kochanebrzdące,tylkotakstrasznie hałasujątymigrami.Ijakzwyklemicośniepasuje.Jakbybiegaliikrzyczeli,byłobyźle,bozagłośno.Jaksiedząigrają,toteżmiźle.Znowuśniły misięczerwonekwiaty.Tyletojużlat.Cozagłupota.Powinnamcieszyć sięobecnościąrodziny,aniewspominaćstaredzieje.Było,minęło.

Całeżyciemilczałam,pokornieprzyjmowałamto,comidawaliinni. Ciąglewszędziebyłozagłośno,tewszystkiedźwiękimnieprzytłaczały.Ikiedywidzętemłodedziewczynki,któreidązkolorowymiwłosami,kartonamizdziwnymiangielskimisłowamiigwiazdkami,zhasłami,zktórychnierozumiempołowysłów,jestemznichdumna. Iwkońcuprzestałymiprzeszkadzaćdźwięki.Znalazłamtonację,która domniedotarła.

SILNE

widzęsłyszęmówię

Toniebyłamojawina.Toniejazatoodpowiadam.Niekrzyczałam–iniemusiałam,nawetjeślidziałamisiękrzywda.JeśliTyniemaszsiły krzyczeć,byCięusłyszeli,toznajdźsiostry,którebędąTwoimgłosem, Twojąopoką,Twoimdrogowskazem.Niemusiszmilczećwsamotności. Możeciepomilczećrazem.

Paulina

Jestemstudentkątrzeciegorokupsychologii,zarokzaczynamspecjalnośćzseksuologii.Wprzyszłościchciałabymstworzyćprzystańdlakobiet,wktórejbędąmogły byćsobąibędąbezpieczne.Jestemwegetariankązwyboruiprzekonania:)kochamnaturę,niemaznaczeniaczytogóryczymorze,najważniejszebymmogła cieszyćsiępięknemprzyrody.WlutymzostałamkociąopiekunkąmałejLusi,która jestdlamniejednąznajważniejszychistotnaziemi.

tańcz,jakcizagrają. kilkasłówo zinternalizowanej przemocy

Weźsięwgarść.Bądźtwarda.Niepłacz,niebądźbeksą. Nojaktywyglądasz.Będęsięwstydzićzaciebie.Jaktysięubrałaś?

Wstyd,wstyd,wstyd.

Dziewczynko,musiszgrać,musiszudawaćkogośinnego.Amożetak dobrzecitobędziewychodziło,żezupełniezapomnisz,kimjesteśizostanieszcyrkowąmałpką?

Klaszczą,czynieklaszczą? Trzebasiębardziejpostarać.

Robimytodlaciebie,żebyśsobie lepiejwżyciuporadziła.Chcemy dlaciebiejaknajlepiej.Dorośli zawszemająrację.

„Szumipanikoronądrzewa,ale niemapanikorzeni”–mówi pierwszaterapeutka.

Askądmiałabymjemieć?

Chybamuszępoudawaćjeszcze bardziej.Zbudowaćimponującą fasadę,żebyniktsięniezorientował,żejestemwydmuszką.

Tańczdziewczynko,jakcizagrają.

Mamczterdzieścidwalatainadalczęstotaktańczę. Lecznienazywamjużtegożyciem,nazywamto„socialfucking”.

„Tobyłodziałaniestrategiczne”–mówimójszóstyterapeuta. Napewno?

Gdziekończysięautomatyzm,azaczynawybór?

Czujężal,gorycz.Zdradziłamsiebieporazkolejny.Uśmiechałamsię, amiałamochotędaćwpysk.Zostałam,achciałamwyjść.Powiedziałam, żesięzgadzam,alewcalemisiętoniepodobało.Doceniłam,leczpomyślałamsobie,żetokicz.Nierozumiałam,alepotakiwałam.Byłamniezadowolona–śmiałamsięzwdzięcznością.Byłamosamotniona–mówiłam,żewszystkowporządku.Chciałamumrzeć–

Wyciągamrękędotejmałejdziewczynki,wytresowanejmałpkicyrkowej. Nieufami.

Uciekaodemnie.

Straszniemismutno,leczsięniedziwię.

ZuzannaKorońska

pisarka,graficzkażyjącazdiagnoząchorobyschizoafektywnej.