CZĘŚĆDRUGA 90-98STRONY
Redaktorkanaczelna AgnieszkaGralak
Zespółredakcyjny AnnaGierczak
Kontaktdoredakcji:silne.aperiodyk@gmail.com
https://www.facebook.com/silne.aperiodyk/ https://www.instagram.com/silne.aperiodyk/ http://lodzkiedziewuchy.org.pl/numer
https://issuu.com/silne.aperiodyk
Ilustracjanaokładce
Autorka:MagdaMiszczak przywspółudzialeDominikiĆwiek
Projektgraficzny,składDTP AgnieszkaGralak
Czasopismo SILNE.Aperiodykspołeczny jestobjętelicencjąCreativeCommons: Uznanieautorstwa–Użycieniekomercyjne–Bezutworówzależnych4.0 Międzynarodowe(CCBY-NC-ND4.0)
Treścipublikowanychartykułówniezawszeodzwierciedlajązdanieredakcji
Łódź2021
ISSN2719-3179
e-ISSN2719-3195
Wydawnictwo
StowarzyszeniaŁódzkieDziewuchyDziewuchom ul.Kpt.FranciszkaŻwirki1C/4D
90-448Łódź
Druk:JKBPrint
spistreści
widzęsłyszęmówię
XIIIMównicaFeministyczna 5
Gothicwind– zanimbędziezapóźno 6
BarbaraWierzbicka– wśmiertelnymuścisku ciemnoty–pamięciIzyzPszczyny 8
Gothicwind– Oni 9
AnitaDeskiewicz– głód 10
Gothicwind– znowunieśpię 12
AnnaGierczak– dlaczegopatriarchat lubiszpilki 14
Eśka– przymusowykompleks 15
JóziaSołtowska– więcchodźpomalujswój(?)świat –czyjjestnaszmakijaż? 17
NataliaTomczak– wtejkwestiimaminne zdanie 20
KatarzynaMądrzycka-Adamczyk–szydełkowakcji 22
ilustracje
DziewuchySzwajcaria–strony: 7,21
DorotaWiśniewska–strony: 11,27,40,43,55,68
AgataJankowska–strony: 13,26,44,53
DorotaSolarska–strony: 14,36,38,47,49,63,74,79,89,95
MartaKlibert–strony: 16,34
JóziaSołtowska–strona: 18
KatarzynaMądrzycka-Adamczyk–strony: 22,23,24
MariaKorczak-Idzińska–strona: 42
SILNE–herstoria
recenzje
KatarzynaWężyk, Aborcjajest,WydawnictwoAgora,Warszawa2021
KatarzynaWężykskończyłaredakcjęksiążki Aborcjajest wstyczniu 2021roku,tużpowybuchuprotestówwywołanychdecyzjąTrybunału Konstytucyjnegodelegalizującejaborcjęzprzesłanekembriopatologicznych,alerównież,jakpisze,wywołanychfrustracją,któranarastała latami,iwreszciewybuchła.Choćpotrzechmiesiącachrządzącynie raczylioddalićsięchyżo,jakradziłyimprotestujące,awmiędzyczasie pojawiłysiękolejneinicjatywynarzeczdalszegozaostrzeniaprzepisów aborcyjnych,wtymkaraniakobiet,protestyprzyniosłygigantyczną zmianęjęzyka,którymoaborcjimówićsięnampozwala.Dotąd: [m]ówienieoswojejaborcjiinaczejniż„miałamdrugiestadiumraka, ciążabyłazgwałtu,apłódzwadąletalną,aleitakżałuję,żetozrobiłam”,narażałonaspołecznyostracyzm–piszeautorka.
Tojużniewróci–zapewnia.Terazczasnaznormalizowanietakzwanejzwyczajnejaborcji,czylizabiegówtych74procentkobiet,którepytaneopowódprzerwaniaciążyodpowiedziały,żedzieckowtymmomenciedramatyczniezmieniłobyichżycie,tych48procent,którenatosamo pytanie(możnabyłozaznaczyćkilkaodpowiedzi)odpowiadały,żenie chcąbyćsamotnymimatkami,tych73procent,któredeklarowały,żenie staćichnadziecko.
KatarzynaWężykopisuje,jakkontrolanadciałamikobietprzebiegała odstarożytności,przypomina,jakwkolejnychkrajachkobietyzdobywaływolnośćreprodukcyjną,icotakiegostałosięPolsce,żeprocesten gwałtowniezmieniłswójkierunek.Przedstawiadrobiazgowohistorię IIIRPzperspektywypolitycznejwalkioaborcję,zamieszczającszczegółowekalendariumkolejnychkrokówpozbawianiakobietprawreprodukcyjnychikolejnychniepowodzeń inicjatywnarzeczprawadowyboru. Cytujenajważniejszepracebadawcze natentematiichautorki,anakońcu książkizamieszczawyczerpującąlistę źródełwykorzystanychwposzczególnychrozdziałach.RozmawiazdziałaczkamiFederacjinaRzeczKobiet iPlanowaniaRodzinyiAborcyjnego DreamTeamu,zamerykańskimipracownicamiklinikaborcyjnychiosobami,któreprzednimiprotestują.PrzypominaaborcyjnycomingoutKatarzynyBratkowskiejz2013rokuiprzytaczaaborcyjnecomingoutyzwarszawskiejdemonstracji30października2020roku.Przypominahistorie
BarbaryWojnarowskiej,AlicjiTysiąc,nastoletniej„Agaty”,atakżeśmiertelnychofiarrestrykcyjnychprzepisówaborcyjnych:SavityHalappanavarorazAgatyLamczak.
Tytułksiążkinawiązujedookładki WysokichObcasów z2018roku, naktórejpojawiłysiędziałaczkiAborcyjnegoDreamTeamuorazhasło „AborcjajestOK”.Okładkaprzykułauwagę,ADTorazredakcja WO zostałyzaatakowanenietylkoprzezprzeciwnikówaborcji,aleiczęśćosób popierającychprawodoaborcjiwyłączniewskrajnychsytuacjachitraktowanejakoostatecznośćorazmniejszezło.Mimoto,amożewłaśnie dlatego,ciężardyskusjizostałwówczasprzesunięty,resztęzrobiłyprotestyz2020roku,iwydanieksiążki,wktórejaborcjapoprostujest,wydajesięukoronowaniemprocesuodzyskiwaniajęzykajakimmówimy.
Całośćksiążkijejautorkaprzeplataherstoriamiróżnychkobiet,któreprzerwałyswojeciążezróżnychpowodów,wróżnychmiejscach iróżnychczasach,opowiedzianymiprzezniesame.Jednaznich,poproszonaodokończeniezdania„Aborcjajest…”odpowiada: –Poprostujest.Ichybazdostrzeżeniemtegofaktuwszyscymają największyproblem[…]
IzaDesperak
KhaledHosseini, Modlitwadomorza,WydawnictwoAlbatros,2018
Modlitwadomorza tocienkaksiążeczka,prawdęmówiąc,spodziewałamsięczegoświększego.Aleczytoźle?Nie.Wystarczająco,byopowiedziećczyjąśhistorię.Historiępełnąbóluiniepewnościoprzyszłość. Modlitwadomorza tosłowaojcakierowanedosynapodczasoczekiwania naświtinałódź,któramożestaćsiębramądolepszegożycia.InspirowanabyłahistoriąśmierciAlanaKurdiego,któryutonąłpodczasuchodźczejpodróżydo„lepszegoświata”wewrześniu2015roku.NaMorzu Śródziemnymwprzeciągurokuzginęłolubzaginęło4176osób.Zyski zesprzedażyksiążkiprzeznaczonesąnaedukacjędzieciznajdującychsię wośrodkachdlaosóbubiegającychsięostatusuchodźcy.ProjektrealizowanyjestwewspółpracyzPrzedstawicielstwemUNHCRwPolsce.
Czykilkunastomazdaniamimożnaprzekazaćból,strach,nadzieję, itęsknotę?Całąprzeszłośćisercepełneobaw?Tak,taksiążkajesttego przykładem.Niewielewniejsłów,aczkażdeznichjestniezbędneiznajdującesięnaswoimmiejscu.Wpołączeniuzobrazami,zdawnegoszczęścia,normalnegożycia,poprzezrzeczywistośćwojny,pomorze,doktóregokierowanajestprośba,niepotrzebanamnicwięcej.Coczująludzie, którychżycierunęłozdnianadzień?Którzymusielizostawićcałyswój
dobytek,dom,rodzinę,stracilibliskich?Tegoniedaopowiedziećsię wżadensposób,ajednak Modlitwadomorza oddajewszystkieteemocje nabardzowysokimpoziomie.Zewzględunatreśćjakiilustracjebędzie onaodpowiedniadlakażdegoikażdej,oddziecipodorosłych.
Niebędępisaćczypolecam,botooczywiste.Proszę,przeczytajcie, ispróbujciezrozumieć.Ludziektórzyniemająniczegoniesądlanas zagrożeniem,sąludźmi.Zowieletrudniejszymidoświadczeniaminiż my.Próbujmyimpomóczamiastzamykaćsiebieigranicenanaszych braciisiostrypochodzącychzinnejczęściświata.
Dorota„Nietoperz”Grochala
Autorkabloga nietoperzczytaioglada.blogspot.com,działawManifieRzeszów,do‐tychczasjejwierszebyłypublikowanewantologiachpoezjiwydawnictwaPoetariat, atekstywart-punk-dada-zinie„WyziewyzSandałka”.
NiewiemjakstreścićWamtęhistorię,byniepowiedziećzadużo,ale teżbynieumknęłowmoimopisiejejpiękno...
Yousef,palestyńskilekarz.Sara,żydowskauchodźczynizRosji.Ameer,mieszkającywUSAPalestyńczykwychowanywlibańskimoboziedla uchodźców.Rebeka,amerykańskaŻydówkasprzeciwiającasięizraelskiejprzemocy.IOna,Oblubienicamorza,Jafa.Miłość.Walka.Nienawiść.Żal.Historia.Konflikt.Uprzedzenia.Palestyna.Izrael.
Oblubienicamorzajestjednąznajpiękniejszychksiążek,jakiezdarzyło misięczytać,abyłoichniemało.Nosiłamjąprzysobieprzezdwatygodnie,wtempieekspresowymwychodzączwszelkichzaległościczytelniczych.Towzruszającahistoriaomiłości.Leczmiłośćstanowitutajtło, choćnietylko,dlaopowieściokonflikciepalestyńsko-izraelskim.Nie spodziewajciesięhistoriirodemzfilmówwojennych,opełnychchwały bohaterach,boichtunieznajdziecie.Znajdzieciezatoludzi,którzyżyjąc podwóchstronachkonfliktupróbująodnaleźćswojemiejsce.Ludzi, którzyprzeżylipiekło.Naktórychoczachginęlibliscy.Niesprawiedliwość.Znajdziecieteżkorzeniekonfliktu,jegoprzyczyny.Okrucieństwo, jakiejestwstaniezadaćjedenczłowiekdrugiemu,tylkodlatego,żektoś mainnepochodzenieiwyznajeinnąreligię.Odnajdziecieteżnadzieję, nato,żemożliwyjestwspólnyświat,wspólnaegzystencjabezkrzywdy dlainnych.Wystarczyspojrzećszerzej,poznaćdrugąstronę,wykazać empatięizrozumienie.Światniejest,niebył,iniebędzienigdyczarnobiały.Płakałamnieraz,iwcalenieżewzruszenia.Zżalu,złości,bezsilno-
ści.Bochoćwiem,żetahistorianiejestprawdziwa,ciludzienigdynie istnieli,towydarzeniaopisanetutaj,masakry,zabójstwa,nacjonalizm prowadzącydozbrodni,towszystkojestwokółnas,możeniezanaszą ścianą,aleczytekilkatysięcykilometrówcośzmienia?Aczynie wPolsceprawiecodzienniedochodzidorasistowskichatakówktórych powodemjestjedynieczyjśkolorskóry?
(Edit:3lataponapisaniutejrecenzjinagranicypolsko-białoruskiejtrwa ludobójstwo).
Możeniejesttotypowarecenzja,aleniewielemnietoobchodzi nachwilęobecną.Możegdybywszkołachzamiastgloryfikowaćżołnierzywyklętych,lekturamistałysięksiążkipodobnedo Oblubienicymorza, możenamwszystkimżyłobysięlepiej?...
Czytajcie!Ipodawajciedalej!
Dorota„Nietoperz”Grochala
Autorkabloga nietoperzczytaioglada.blogspot.com,działawManifieRzeszów,do‐tychczasjejwierszebyłypublikowanewantologiachpoezjiwydawnictwaPoetariat, atekstywart-punk-dada-zinie„WyziewyzSandałka”.
WandaSzymanowska, Zaina,WydawnictwoBiałePióro,2017
Zaina jestpowieściądladzieciiprzedstawianamhistorięmałej uchodźczynizSyrii,którapoprzybyciudoPolskipróbujeodnaleźćswojemiejscewśródtutejszychrówieśników.TytułowaZainaprzybywa dorodzinnegokrajuswojejmamyibabciwrazznimiitatą,Syryjczykiem.Dziewczynkaniejestakceptowanawklasie,bywawyśmiewana zpowoduodmiennegowygląduinienajlepszychubrań.Wsparcieotrzymujetylkozestronykolegi,Wojtka,otyłegochłopcachodzącegodotej samejklasy.
Książkaporuszawielekwestii,jednąznichjestuprzedzeniedoinności,nietylkowstosunkudoZainy,aleteżWojtkaikoleżankichorującej nacukrzycę.Kolejnyobecny,alerównieważnytemattohipokryzja–ojciecJadzi,największejdręczycielki,mieszkaipracujewAnglii,jest emigrantemizarzucainnymbrakasymilacji,choćsamobracasię wwyłączniepolskimśrodowisku,mimożeżyjenaobczyźnie.
Książka,mimożekierowanajestdodzieci,możebyćrównieżświetną lekturądlaichrodziców.ZaznajamiamysięwniejzwojennąrzeczywistościąwSyrii,utratąbliskich,rodzinnegodomu,aleteżpięknymiopisamikrajobrazów,potraw,orazimion,zktórychkażdemajakieśznaczenie.Awszystkotopokazanejestoczamimałejdziewczynki,wzrozumia-
łyiprzyjaznydlaczytelnikówsposób.Niespotkamytutajdrastycznych scenprzyprawiającychokoszmary,bezobaw.Świetnymdodatkiem nakońcuksiążkisąpytaniazwiązanezjejtreścią,wtymrównież ztematykąuchodźczą.
Jakopoczątkującaedukatorka,uważam,żepowieśćtamożebyć świetnymwstępemdozajęćantydyskryminacyjnychzwiązanych zwielokulturowością.Jednymsłowem,polecamrodzicom,nauczyciel_k_om,edukator_k_om,iwszystkimtym,którymnaserculeżylosnaszychbliźnich.
CzyZainaporadziłasobiewnowejszkole?Czyróżnorodnośćiodmiennośćzostaładoceniona?Przeczytajciesami!
Dorota„Nietoperz”Grochala
Autorkabloga nietoperzczytaioglada.blogspot.com,działawManifieRzeszów,do‐tychczasjejwierszebyłypublikowanewantologiachpoezjiwydawnictwaPoetariat, atekstywart-punk-dada-zinie„WyziewyzSandałka”.
POLECAMYPUBLIKACJE
►PublikacjaWielkiejKoalicjizaRównościąiWyboremostrategiach manipulacjiOrdoIuris Kontrrewolucjakulturowo-religijna.CzyPolscegroziprawopodporządkowaneideologiichrześcijańskichfundamentalistów (Warszawa2020)
► Tojestwojna.Kobiety,fundamentaliściinoweśredniowiecze KlementynaSuchanow,WydawnictwoAgora,Warszawa2020
► Gwałtpolski,MajaStaśko,PatrycjaWieczorkiewicz,Wydawnictwo KrytykiPolitycznej,Warszawa2020
► Aborcjajest, KatarzynaWężyk,WydawnictwoAgora,Warszawa2021
StowarzyszenieŁódzkieDziewuchyDziewuchom kontakt:
https://www.facebook.com/lodzkiedziewuchy
https://www.instagram.com/lodzkie_dziewuchy/
https://twitter.com/dziewuchylodz
http://lodzkiedziewuchy.org.pl/
https://www.facebook.com/Gals4GalsLodz
email:lodzkiedziewuchy@gmail.com
Możesznaswesprzećprzekazującdarowiznęnakonto: 28175000120000000038880012
TYTUŁPRZELEWU:darowizna–silne
Dlaprzelewówzagranicznych:
PL28175000120000000038880012
SWIFT:RCBWPLPW
WAŻNELINKI
AborcjaBezGranic:TELEFON:+48222922597
https://aborcjabezgranic.pl/
CiociaBasia:stronanaFacebooku:
https://www.facebook.com/ciociabasiaberlin/ciocia.basia@riseup.net
WomenonWeb:https://www.womenonweb.org/
KobietywSieci:https://www.maszwybor.net/
WomenHelpWomen:https://womenhelp.org/ WielkaKoalicjazaRównościąiWyborem:http://www.wielkakoalicja.pl
GrupaPonton: TelefonZaufania+48226359392
wpiątkiwgodz.16:00–20:00.
info@ponton.org.pl
JEŚLIDOŚWIADCZASZPRZEMOCY,JEŚLIWIDZISZ,ŻEKTOŚDOŚWIADCZAPRZEMOCY–SKONTAKTUJSIĘZ:
CentrumPrawKobiet
https://cpk.org.pl/pomoc/pierwszy-kontakt/ SiedzibagłównaFundacjiCentrumPrawKobiet
ul.Wilcza60lok.19
00-679Warszawa
tel/faks:(22)622-25-17
e-mail:sekretariat@cpk.org.pl