SILNE. Aperiodyk społeczny nr 7/2022 część 1

Page 1

CZĘŚĆPIERWSZA STRONY 1-41

Redaktorkanaczelna AgnieszkaGralak

Zespółredakcyjny IzaDesperak

AnnaGierczak

Kontaktdoredakcji:silne.aperiodyk@gmail.com

https://www.facebook.com/silne.aperiodyk/

https://www.instagram.com/silne.aperiodyk/ http://lodzkiedziewuchy.org.pl/numer

https://issuu.com/silne.aperiodyk

Projektokładki

AgnieszkaGralak

Projektgraficzny,składDTP AgnieszkaGralak

Czasopismo SILNE.Aperiodykspołeczny jestobjętelicencjąCreativeCommons: Uznanieautorstwa–Użycieniekomercyjne–Bezutworówzależnych4.0 Międzynarodowe(CCBY-NC-ND4.0)

Treścipublikowanychartykułówniezawszeodzwierciedlajązdanieredakcji

Łódź2022

ISSN2719-3179

e-ISSN2719-3195

Wydawnictwo

StowarzyszeniaŁódzkieDziewuchyDziewuchom ul.Kpt.FranciszkaŻwirki1C/4D 90-448Łódź

Druk:JKBPrint

Wojnamatwarzkobiety. Uchodźczyni,żołnierki,matki
KobietyWalczącej, aleteżofiaryokrucieństwa -wtymgwałtówstosowanych jakonarzędziewwalce

RÓŻNEWOJNY PRZEMOCTAKASAMA

odredakcji

Numer7 SILNYCH powstawałwcieniuwojnyrosyjsko-ukraińskiej.

Myślę,żemogęstwierdzićiżzpunkuwidzeniaosóbżyjącychwPolsce tawojnaróżnisięoddotychczasowych.Dlaczego?

Popierwszedlatego,żejestbardzoblisko.Nietylkoterytorialnie. Naszkrajjestmiejscemdającymschronienie(jakośćtegoschronienia bywaróżna,alejesttoinnywątek)osobomuciekającymprzedwojną, które(sątogłówniekobietyidzieci)częstomajądoświadczenieprzemocy,gwałtów,bombardowań,koniecznościukrywaniasięwpiwnicach.

Podrugie,współczesnetechnologie,media,socialmediapozwalają namwidziećtęwojnęzbliskainabieżąco.Możemyoglądaćbombardowania,walkę,iciałależącenaulicach.

Docierajądonasinformacjeosystemowychgwałtachnakobietachna terenieUkrainy,torturachjakimsąpoddawanerównieżmałedziewczynki.

Jaktomożliwe?Jaktomożliwe,żetoznowusiędzieje?Tosamo,co prawie80latwcześniejdziałosięwPolsce?Tochybadéjàvu,zachowaniażołnierzyniezmieniłysięwcale.Dlaczegopozwalasięnato,żejakiś chorystarzecdoprowadzadotakiegoogromucierpienia?

Naokładce SILNYCH sąbarwyUkrainy–abyrównieżtutajzostał ślad.CzęśćAutorekpodzieliłasięswoimiprzemyśleniamiiemocjami związanymizwojnądającobraztego,jakbardzonanaswpływa.

W7numerzeznajdziecierównieżinnezagadnienia.Zachęcam doprzeczytaniawywiaduzIwonąDemko;artykułupokazującegojak ważnajestherstoria(równieżwkontekściewojny!);kilkuosobistych artykułówokobiecościibyciu/niebyciukobietąorazwszystkichpozostałychniezwyklewartościowychtekstów.

***
AgnieszkaGralak

spistreści

widzęsłyszęmówię

Gothicwind– stronabierna 5

IwonaHerbuś– kobiety –pomijaneofiarywojny 7

EmiliaSzulc– wkurzonawwojnie 16

KatarzynaMądrzycka-Adamczyk – szydełkowakcji 19

BronisławaKopeć– dwiewojny 20

Eśka– naczyimsumieniu maciążyćtengrzech? 21

AnitaDeskiewicz– wesołemiasteczko 23

KasiaPiątek– przemoc,przemocy,przemocą,o!

przemoc 25

EmiliaSzulc– miejwyjebane 31

BlankaMaruszewska– laurka 34

Gothicwind– spódnicaodświęta 37

JóziaSołtowska– jasnyszlag 38

DorotaGrochala– Przemówienie 40

AgnieszkaŚwiestowska– mamo,czymogęjuż zostaćkobietą? 42

PaulinaRzymanek– kiedydziewczynastajesię kobietą? 48

AnetaOworuszko– dziewczynysązajęte myśleniem 51

EmiliaSzulc– żadnabędziezemnie matka 54

AgnieszkaGralak– dlaczegoniemamdzieci? 58

Gothicwind– ojczyzna 59

straciłamgłowę

ZuzannaKorońska– niosącarozpacz 60

SILNE–herstoria

MałgorzataTkacz-Janik–herstoriajestnam potrzebnawłaśnieteraz 62

wywiad

IzaDesperak–wywiadzIwonąDemko 69

poezja 80

recenzje

IzaDesperak– Matkawynalazku 83

BlankaMaruszewska– Eros 85

ilustracje

DorotaWiśniewska–strony: 6,36,56,82

DorotaSolarska–strony:

9,12,18,22,24,28,51,57,60,61,91

AgnieszkaGralak–strona: 15

MartaKlibert–strony: 17,32,49

KatarzynaMądrzycka-Adamczyk–strony: 19,20

JóziaSołtowska–strona: 38

AgnieszkaŚwiestowska–strona: 42

AgataJankowska–strona: 53

stronabierna1

Króljestnagi.Świat-król,Rosja-król. Ijestrzeźnikiem.BydlakiemRosja-król. Ijestpowolny,przegadany.KrólŚwiat.

Niemaistotynatejziemi,zwierzęcia,robaka,płaza,czygadatak potwornegojakobecnyagresorijegowysłannicy.Niecipierwsi,niewiedzący,ocochodzichłopcy,aleci,nasłanipóźniej,oprawcypilnujący,by litośćczyempatianiegościłajużwsumieniachtychpierwszych.

Rosjanie.

Ludchcącybyćnękanyizawszektośspośródnich,ktochcenękać. Ludzaślepiony.Pokonanyiprzesiąkniętypropagandą.Wyzbytyzwolnościnawetotymniewiedząc,płaczącynadzamykanymiMacDonaldami,gdyobokludzierozpuszczająśnieg,bymiećwodę.Rosjanieżyjący nawsiach,gdziewłasnymsynomniewierzysię,gdymówiąoUkrainie. Proszący,byzrabowaćjeszczeżelazko,czytelefon,boprzecieżwdomu sięprzyda.Anaco„chochołom”.

Zwierzętaniemordujądlazabawy,funu,czyszerokopojętejwstrętnejchuci.

Ludzieiowszem.Znowu.Choćmiałobyć„nigdywięcej”.

Aterazmy.Cicywilizowani.

Ludzkośćnieczerpienaukizhistorii.Nawettejnajnowszej,którą pamiętaćnaprawdęniejesttrudno.Tojużwiemy.Ależeznowupoświęcamyjedenkrajdla„mniejszegozła”?

Niechoniwalczą.Myimkibicujemy.

PrezydentZełenskimówi:potrzebuję1%waszychczołgówisamolotów. 1%.

Mówi.

Mówi.

JegoministersprawzagranicznychDmytroKułebawoła:Potrzebujemytrzechrzeczy,byzatrzymaćarmięrosyjską.Tobroń,brońibroń.

Idodaje:Imszybciejjądostaniemy,tymwięcejludzizostanieocalonych,awojnaograniczysiędoUkrainy.

Czywjakiśsposóbtowołanietoniedowódnato,żeprezydentZełenskizostałsam?Niewiem,cojeszczemusiałobysięstać,byświatsię zdecydowanieinieodwołalniewłączyłdowalki.Wiem,żeEuropapomagawysyłającbroń,przyjmującuchodźców,USApodobnie.Żewszyscy jednocześniebojąsiętrzeciejwojnyświatowej.Aletawojnaniejakojuż

1 tekstzostałnapisany9kwietnia2022roku[przyp.red]

5

trwa.Jużginąludzie,znikająpodgruzamimiasta.Cywilesąmordowani,torturowani,używanijakożywetarcze,gwałceni...

Czymyjużwojnyniemamy?Wszyscy?

Czy,jakstwierdziładoktorMałgorzataBonikowskanieobserwujemy, niedziałamyniejako„zkanapy”?

Niedawnopokazywanosupersprzętamerykański,któryotrzyma Polskadobronieniawschodniejflanki.

TopowinnojużbyćwUkrainie.Machina,którazestrzeliwujezbliżającysięsamolotjużzjakieśzabójczejodległości.

Idotegotoparszywespijanieśmietankizawszelkiedziałanianaszegonaroduprzeznaszychidiotówzrządu.Onisąwszędzie,jeżdżą,udzielająwywiadów,goszcząmożnychiumożnychtegoświata.Wreszciesą ważni.Asamorządydalej,bezpomocyfinansowej,wszystkociągną naswychiwolontariuszybarkach.Bezpomocytych,cobrylująwświetlefleszy.

Uważam,żeNATOzachowujesięzachowawczo,zbytostrożnie...

PrezydentZalenskytakprosiłoochronępowietrzną(zamknięciejej,co byłowedługznawcówtematumożliwedozrealizowanianadUkrainą Zachodnią,pókitamwalkisięnierozpoczęły)...Aleświatpozostałgłuchy.Icoterazmamy?Zbombardowanedomy,szkoły,teatr,szpitale, przedszkola,dworzec...

AprzygranicyzbierająsięwojskazBiałorusi,jasne,niewiadomo,czy nieprzejdą(obyyyyy!)nastronęUkrainy,bomoralemająponoćbardzo niskie,alejeślinie?Jeślitojużkolejnykrajbyatakował...?AcozWęgrami prorosyjskimi?CozwyboramiweFrancji?AjeśliwygraMarineLePen?

WKKjestcośtakiegojakgrzechzaniechania.Imimowszelkichdziałańdobrych,niecounikowych,zabardzorozgadanych,pompatycznych,

6

naktórych–zwłaszczapozbawionejwszelkiejmoralnościipoczucia etykipis-dzielecpolskipróbujejaknajwięcejugrać–NATOiUEtaki grzechpopełnia.Od2014roku.

Mówiłamipowtarzam:czegobyłoijesttrzeba,bystanowczozakończonotobarbarzyństwo?

Dajeminadziejęjedno:oby,obydziałalipozakamerami,pocichu, dyplomatycznietemuzaprzeczającikarmiącnaspółprawdami;bojeśli nie,toniemamjuższacunkudlaludzkości.

JeśliNATOiUSAniepomagająpocichu,pozakamerami,tozwątpię wnaszącywilizację.Jedyne,comipozostanietoniemoc,bóligłęboki mizantropizm.

Gothicwind

Jestemfilologiemklasycznym,literaturoznawcą,matkąjednejcóreczki,trojedzieci straciłamprzezbezdusznośćsystemuochronyzdrowia.

Jakokobietępotakichprzejściachprzerażamniepodejściedotematukobietyjako matki-bezwolnej,traktowanejniczyminkubator.

Denerwujemnieteżpodejście(nie)rządudomediów,uchodźców,sądów,pielęgnia‐rek,ratownikówmedycznych,nauczycieli.

Władzaudaje,żejestgłuchananaszbunt.Musimyzatemprotestowaćgłośniej.

kobiety–pomijane ofiarywojny

Wojnybyły,sąibędą,boludzienieucząsięnabłędachihistoriaciągle siępowtarza.Aleteżdlatego,żemnóstwoludzijestpoprostuzłych.

Mówiącdosadniejsązarazą,któraniezasługujenanicizatruwaten świat.Niszczy,dręczyiznęcasięnadinnymiludźmiizwierzętamidla przyjemności,zabawyiwłasnychkorzyści.

Kogośnapewnooburzy,toconapisanejestwyżej.Iwłaśniewtym jestproblem.Bardziejoburzającebywanazwaniesprawpoimieniu,niż sameaktynawetnajbardziejzwyrodniałejprzemocy,boprzecieżprzemocbyła,jestibędzie.Aprzemocwobeckobiettojużwogólenieodłącznyelementfunkcjonowaniakażdegospołeczeństwa.Bezwzględu narozwój,bezwzględunapoziomwiedzy,bezwzględunatonajakim etapiejestświat,jednopozostajeniezmienne.Jesttonienawiśćipogardadokobietyjakoczłowieka.

Opewnychrzeczachsięniemówi,boniewypada.Jakoprzykładpodaćmożnatutajdomypublicznedlawięźniówwobozachkoncentracyjnych.Tematkontrowersyjnyizamiatanypoddywan,boniepowinno mówićsięźleotamtychmężczyznach.Bowoceniemnóstwaludzibyli

7

straszniebiedniipokrzywdzeni.Ito,żebylitacybiedniusprawiedliwia to,żetraktowalikobietyjaktowar?Nie,nieusprawiedliwia.Właśnie trzebamówićonichźle,trzebaichpotępiać,bonicichnietłumaczy. Podobnobylitaksłabiiwyniszczeni,podobnotakcierpieli,amimo tonadalmielisiłę,abyupokarzaćkobietyitraktowaćjejaktowar.Nadal chcielitaktraktowaćkobiety.Byłtodlanichnawetpewnegorodzaju systemmotywacyjny.Nawetwtakdramatycznejsytuacjinieodmówili sobiemożliwościupadlaniakobiet.

Iztakąwiedząotymcorobilitamcimężczyźnijużchybaniepowinnobyćichtakbardzożal,bonatocorobilitamtymkobietomniema usprawiedliwienia.No,aleprzecieżkrzywdamężczyznwymaganagłaśnianiaipotępiania,ato,żecicobylikrzywdzenijednocześniekrzywdzilikobiety,tojużtakimniejistotnyszczegół.Jużnalekcjachhistorii wszyscyrozczulająsięnadtamtymimężczyznami.Jakośnieczęsto mówisięotymjakobrzydliwiewieluznichtraktowałokobiety.

Kolejnasprawatociągłaprzemociprzemocseksualnawobeckobiet podczaswojen.Tozjawiskojesttakogromne,żepojawiasiętutajbardzo ważnywniosek.Mnóstwozpozorunormalnychmężczyznwodpowiednichwarunkachjestskłonnadotakokrutnychzachowańwobeckobiet.

Biorącpoduwagęliczbętychaktówprzemocy,należygłośnoiwyraźnie zaznaczyć,żetychzwyrodniałychczynówdopuszczalisięidopuszczają sięwłaśnieci,,normalni”mężczyźni,nadktórymiponowniepanuje ogólnerozczulaniesię,żeposzlinawojnę.Tacybiedni,żeażjakorozrywkętraktowaliznęcaniesięnadkobietami.

Ogromnaliczbamężczyznlubikrzywdzićkobietyichcetorobić, awojnatodlanichświetnypretekst.Najwyższyczasprzestaćpłakaćnad mężczyznami,którzysąnawojnie,botocorobiąwtedykobietomtonajwyższypoziomzdziczenia.Przemocwobeckobietidziewczynek,wtym przemocseksualnajakamiałamiejscewlatach1944–1945ijeszczeprzez pewienczaspoIIWojnieŚwiatowejtoobrazskrajnegobestialstwa.

Iktośzarazpowie,,noprzecieżniewszyscymężczyźni”.Taknie wszyscy,alewystarczającodużo.Wystarczy,żejedenjesttakzdziczały, ainniodrazuzradościąsięprzyłączają,boprzecieżżadentegonieprzerwie.Najwyżej,jeślijakiśsięnieprzyłączy,tobędziestałzbokuipatrzył, aleteżniezrobinic,abyprzerwaćznęcaniesięnadjakąśkobietą.

Towyjątkowo,,delikatny”,przykładowyopistegocorobilici,,biedni” mężczyźnipodczaswojen.Bardziejszczegółowe,dosadneiwręczdrastyczneopisyichsadyzmuwobeckobietznajdująsięwogólnodostępnychmateriałachwInternecienatematIIWojnyŚwiatowejiwojny wBośniiHercegowiniewlatachdziewięćdziesiątych.Tychmateriałów jestcałkiemsporo,tylkomałosięonichmówi,boprzemocwobeckobiet toprzecieżniezbytważnytemat.Ważniejszejestrobieniezmężczyzn bohaterów,męczenników,ofiaritd.Ktobysięprzejmowałkobietami, najważniejszetopłakaćnadmężczyznami,którzywogromnejliczbiesą zdziczałymiosobnikamiijakmająokazję,todadząupustswojemuzdzi-

8

czeniu.Potwierdzatoogromnezjawiskoprzemocyiprzemocyseksualnejwobeckobietwczasiewojen.

ObecnedoniesieniazUkrainyponownieprzedstawiająbestialstwo zestronyrosyjskichmężczyznwobeckobietidziewczynek.XXIwiek, aznówdziejesiętosamo,znówniktniemanadtymkontroli,znów mężczyźnitorturująkobietybezzahamowań,znówprzemocseksualna jestjednymzgłównychnarzędziwojny.Minęłotrochęczasuihistoria znówsiępowtarza.Mężczyźnimaltretująkobietyidziewczynki,aświat poprostunatopatrzy.

Mówiącoprzemocyseksualnejwobeckobietwczasiewojen,nie możnapominąćwypowiedziuwielbianegoprzeztłumyJanaPawłaII. Byłtoapelskierowanydobośniackichofiarprzemocyseksualnej.WypowiedźtęprzytoczyłteżAborcyjnyDreamTeamwswoichmediachspołecznościowychwpościezdnia2marca2022roku.Tawypowiedźdotyczyłatego,abytamtekobietynierobiłyaborcjii,,aktprzemocyzamieniływaktmiłości”.

9

Nawettrudnoopisaćjakobrzydliwesątesłowa.Zawierającałąpogardędokobietyjakoczłowieka.Zawierająjasnyprzekaz,żekobieta totakaistota,którapowinnacierpieći,,nieśćswójkrzyż”kuuciesze przedstawicielireligii,któratylekrzyczyomiłościdobliźniego.Każdy ktouważa,żejakakolwiekkobietapowinnarodzić,jeślizajdziewciążę wnastępstwieprzemocyseksualnej,wykazujepodobnypoziomzwyrodnieniadotegocotakąprzemocstosuje.Każdaniechcianaciąża iniechcianyporódtodlakobietdługotrwałetorturyiogromnecierpienie,awprzypadkuciąży,którajestwynikiemprzemocyseksualnejte torturysąpodwójne.

Ipseudoargumentywstylu,,cozawiniłbiednypłód”sięnieliczą, bopłódnicnieznaczywzestawieniuzkobietą.Tokobietanicniezawiniłainiktniemaprawanawetprosićjej,abypoświęcałaswojezdrowie fizyczneipsychicznedlazlepkakomórek,któryjestnastępstwemtak obrzydliwejprzemocy,którejdoświadczyła.Zamiastrozczulaćsięnad płodami,tomożechociażrazpomyślisięokobietachjakoczujących ludziach,aniejakoinkubatorach,przedmiotach,obiektachlubistotach, którejak,,trochę”pocierpiątonicsięniestanie.

Wartoteżprzypomnieć,żetoJanPawełIIprzyczyniłsiędoodebraniapodstawowychprawczłowiekakobietomwPolsce.Itakiktośnadal jestautorytetemdlatakmnóstwaludzi.Wartotuzaznaczyć,żeartykuł tenzostałnapisanyjeszczewmomencie,któryumożliwianazwanie sprawpoimieniu.Najnowszepomysłydotyczącezaostrzeniakar zaobrazęuczućreligijnychmogądoprowadzićdotego,żeludzie wkońcuzacznąsięobawiaćnawetpowiedzieć,żeniezgadzająsięztym cogłosikościół.PolskaXXIwiek,apriorytetemsąuczuciareligijne, zkoleizwalczanieprzemocywobeckobiet,podstawoweprawakobiet, czyliprawaczłowiekaorazżyciekobietwolneoddyskryminacji zewzględunapłećtotematynieistotne.Aniektórzynadalłudząsię, żetopaństwoniejestwyznaniowe.

Nietrzebateżchybanawetprzypominać,codziejesięwPolsce wzwiązkuzprzemocąseksualną,którejdoświadczyłyidoświadczają kobietywUkrainiewzwiązkuztrwającątamwojnąiktórechcąstamtąduciec.Sąakcjeiulotki,któremajązazadaniezwracaćuwagęnaniby ważnośćpłodówinatojaksąoneniewinne.WInternecieniebrakujeteż skandalicznychkomentarzydotyczącychtego,jakaborcjajestzłaiże kobietomnienależysięprawododecydowaniaowłasnymciele,zdrowiuiżyciu.Sąteżniedopuszczalnekomentarzeodmężczyznwstylu ,,kobietysątylkowykorzystywaneseksualnie,acozmężczyznami”. Skoroprzemocseksualna,grupoweiwielogodzinnepastwieniesięnad jakąśkobietątotakabłahostkawedługmężczyzn,tomożezaoferują siebiedotakich,,praktyk”.Skorowedługtakichosobnikówtonicokropnego,tochybanajwyższyczas,abysamizaczęlitegodoświadczać.Zobaczymywtedywszyscy,czybędąnadalużywaćsłowa,,tylko”wodniesieniudotakzwyrodniałychczynów.

10

Mężczyźniitaksąwbardzouprzywilejowanejpozycji,boniegrozi imzajściewciążęnaskutekprzemocyseksualnej.Niebędąmusieli potemwalczyćoto,abymócusunąćpozostałośćpotejprzemocyinie przechodzićkolejnychtorturwkraju,którybędziegłosiłhasła,żepłód jestświęty,aontoinkubatorbezpraw.Gdybytomężczyźnibyligłównymiofiaramiprzemocyseksualnej,gdybytoonimusieliliczyćsię zewszystkimtymcospotykakobietypodczaswojen,tonieumniejszalibykrzywdtychkobiet.Aterazbezżadnegoskrępowaniapotrafiąbestialstwomężczyznwobeckobietsprowadzićdosłowa,,tylko”.

Najwyższyczasteżodpowiedniozająćsięsprawcamiprzemocyseksualnej,czylimężczyznami.Otymteżmożnapoczytać,żepodczaswojenniktniemanadtymżadnejkontroli,aprzemocseksualnajestjednymzgłównychnarzędziwojny.Zresztąnietrzebajuższukaćprzykładówdaleko,wystarczyspojrzećnatoczegodoświadczająUkrainki.

Spójrzmyteżcodziejesięwokółnascałyczas.Najwyższyczas,aby karydlamężczyzn,którzystosująprzemocwobeckobietwtymprzemocseksualną,byłytakdotkliwe,żebytomocnoodczuwali.Ioczywiście,żadnekarycałkowicieniewyeliminująprzemocy,jednakmogąją chociażtrochęograniczyć.Doniektórychniedotrzenicijeślichcącoś zrobić,toitaktozrobiąbezwzględunakarę,aleniektórzymężczyźni zastanowiąsiędwarazy,jeślikarabędzietaksurowaitakuderzająca typowowichpłeć,żechociażwczęściwywoławnichstrach.Karazatak obrzydliweformyprzemocystosowaneprzezmężczyznwobeckobiet powinnabyćnaprawdęokrutna.Skorolubiątakznęcaćsięnadkobietami,tosamiteżpowinnidoświadczyćogromnychkrzywd.

Iznówktośsięoburzy,żejaktotak,,okozaoko”.Notrudno,skorojest takwielumężczyzn,którzyniepotrafiąnadsobąpanowaćlubpoprostu lubiąpastwićsięnadkobietamiichcątorobić,anawettraktujątojak rozrywkę,tonajwyższyczasprzemówićdonichjęzykiem,któryzrozumieją.Iniestetytaksięwmiażdżącejliczbieprzypadkównigdyniestanie.Niestetymnóstwosprawcównieponiosło,nieponosiinieponiesie żadnejkaryzatocorobiliirobiąkobietom.Jedynecomożemyzrobićjuż teraz,tonagłaśniaćtakiesprawyimocnopotępiaćzachowaniamężczyznitojakzdziczaliiprymitywnipotrafiąbyćoraznaciskaćnato,aby ponieślizasłużonąkarę.

Noiznówktośpowie,żeniewszyscymężczyźni.Tak,mywszyscy wiemy,żeniewszyscy.Naprawdęnietrzebategopodkreślaćwkażdym zdaniu,bojestichwystarczającodużo.Tojakzachowująsięitocorobią odzawszejestniedopuszczalneinajwyższyczasodpowiedniotopodkreślać,aniewkażdymzdaniudopowiadać,żeniewszyscy,bojeszcze jakiśpoczujesięurażonytymisłowami.Skoronigdysiętakniezachował,potępiatakąprzemocinieumniejszakrzywdkobiet,tylkopotrafi przyznaćcoinnimężczyźnirobiąijakązaraząpotrafiąbyć,toniemasię ocoobrażać.Ajeśliczujesiędotknięty,tochybapowiniensięzastanowićnadsobąinadswoimzachowaniem,zamiastoburzaćsięofakty.

11

Szkodateż,żeniematakiegoszerokiegoprzejmowaniasiękobietamiitymzczymsięspotykają zestronymężczyznodzawsze. PonownieczęstomożnatozauważyćwkomentarzachwInternecie,jakmężczyźniumniejszają krzywdękobiet,jakstarająsię odwrócićuwagęodprzemocy wobeckobietiprzekierowaćją naswojeproblemyalbojakzacieklepisząopotwierdzeniukażdej przemocyzjakąspotykająsię kobietyiotymjakwedługnich kobietycałyczaszmyślają.

Coinnegowprzypadkumężczyzn,imoczywiściewierząodrazuiwręczopłakująaktyprzemocy wobecmężczyzn,którymczasembardzodalekodookrucieństwa,jakiegodoświadczająkobiety.Iktośpowie,żekażdaprzemocjestzła.Oczywiście,przemocogólniejestzłainiepowinnawystępowaćwogóle,ale towielumężczyznumniejszakrzywdękobietlubnawetzniejżartuje idrwi,cojużpokazujejaktegorodzajuprzemocjestzakorzeniona wspołeczeństwieijestteżczymśdoczegoświatprzywykł.Tobardzo wygodnedlamężczyzn,którzywmiażdżącejprzewadzesąsprawcami przemocy,awczasiewojnyprzemocseksualnątraktująjakogłówną metodęmaltretowaniakobietidziewczynek.

Cojeszczedotegodochodzi?Wstydkobietipróbyprzerzucania nanieczęściwinyzazachowaniamężczyzn.Kobietywstydząsiętego, żesąofiaramiprzemocy,bojąsięotymmówić,aichoprawcychodzą wolniizadowoleni.Przemocseksualnapodczaswojentotemattabu, mnóstwokobietzabieradogrobutakątajemnicę.

Atonieonepowinnysięwstydzić,onepowinnydostaćodpowiednie wsparcie,bowniczymniezawiniły.No,aleniemasięcodziwić,kobiety częstowstydząsięmówićoseksistowskichiimpertynenckichzaczepkachzjakimispotykająsięzestronymężczyznnaulicy,wsklepie, wkomunikacjipublicznej,wpracy,nastudiachitd.,acodopieromówić otakzwyrodniałychaktachprzemocy,którejbyłyofiarami.Takiejest właśniepodejściedokobietidomężczyzn.Kobietyzostająsamezeswoją krzywdąitraumądokońcażycia,amężczyźnizuśmiechemnaustach chodząwolniiczująsiębezkarni,bospołeczeństwanatopozwalają.

Przemocwtymprzemocseksualnawobeckobietpodczaswojen totaknaprawdęobraztego,żemnóstwomężczyznwodpowiednich warunkachzchęciąznęcałabysięnadkobietaminamożliwiejaknajgorszesposoby.Kiedyczują,żemogą,robiątobezograniczeń.Torturują kobietybezżadnychzahamowań.Potrzebaimtylkosprzyjającychwa-

12

runkówdotego.Wszyscytowiemy,tozjawiskotrwaodlat.Aletenświat jestdlamężczyzn,układanypodichwygodęiprzemocwobeckobiet jeszczeprzezwielelat,amożeinigdyniebędzietematemwystarczająco ważnym.Niebędzietematem,gdzieodpowiedniopiętnowaniibardzo dotkliwiekaranibędąmężczyźni,czylisprawcy.Tomężczyźnipowinni żyćwstrachu,żejeślidopuszcząsięprzemocyseksualnejwobec kobiettospotkaichtaksurowakara,żebędążałowaćswojegoczynu dokońcażycia.

Iktośznówsięoburzy,żetojużprzesada.Anibydlaczego?Nibydlaczegopostawieniechociażrazdobrakobietnapierwszymmiejscujest takkontrowersyjne?Dlatego,żemężczyźnistracilibyjedenzeswoich przywilejów,którymająodzawsze.Atojestdlamnóstwaosóbnie dopomyślenia,abyograniczaćichwygodneżycie.

Cojeszczemożnaprzeczytaćlubusłyszeć?Żecicodopuszczająsię takiejprzemocywobeckobiet,tonieprawdziwimężczyźniiniezasługująnamianomężczyzny.Notak,bowwyobraźniwielufacetów,mężczyznatoktośniezwykły.Ktoś,ktozasługujenauwielbieniezasamfakt byciamężczyznąiwszyscyinni,azawłaszczakobietypowinnydoceniać tensamfaktjegoistnienia.Wtakimrazie,ktopodczaswojeninietylko dopuszczasiętejzwyrodniałejprzemocywobeckobiet,jakniemężczyźni?Baśniowestwory,którezapomocąmagiiprzeistaczająsięwmężczyzniichudająalbozłeduchy,któreopętujątychbiednychipokrzywdzonychmężczyznikażąimpopełniaćtakbestialskieczyny.Tejcałej przemocydopuszczali,dopuszczająsięibędądopuszczaćsięmężczyźni. Nazywajmywreszciesprawypoimieniu.Możemymówićipisać,żeto zdziczałeosobniki,żałosnetchórze,śmieciezasługującenatorturyitd., aleitakwszystkosprowadzasiędojednego,tobyli,sąibędązpozoruci ,,normalni”mężczyźni.

Wielumężczyzntakmocnooburzasię,kiedynapisanelubpowiedzianezostajewprost,żetomężczyźnidopuszczająsięnajczęściejnajgorszejprzemocy,Równieżtrochękobietbardzopilnujetego,abyfakty przedstawiaćwsposóbwygodnydlamężczyzniżebyczasemnieurazić ichtym,żenazwąsprawypoimieniu.Iznówwracamydotegosamego, omężczyznachniemożnanawetmówićźleitrzebacałyczasdbaćoto, abyżadenniepoczułsięnawetminimalnieurażony.

Zkoleimężczyźniwobeckobietpopełniali,popełniająibędąpopełniaćwręczbestialskieaktyprzemocyitojużniejesttakoburzającedla wieluosób.Tomoże,skoromężczyzntakoburzająfakty,towreszcie samizacznącośrobićztymogromnymzjawiskiemprzemocy,której wmiażdżącejprzewadzetowłaśniemężczyźnisąsprawcami.Zamiast płakaćjacysąbiedni,boktośużyłsłowa,,mężczyzna”inazwałsprawy poimieniu,zamiastmanipulowaćprzekazem,żeprzemocniemapłci, boprzemocmapłećijestnatowystarczającowieledowodówodzawsze,awczasiewojenbestialstwomężczyznniemażadnychgranic, tomożewreszciesamizacznącośrobićwtymobszarze.

13

Przemocwobeckobietzaczynasięodnibyżarcików,seksistowskich zaczepek,impertynenckichkomentarzywInternecie,umniejszania wiarygodnościdziewczynipowtarzaniaszkodliwychspołeczniehaseł. Wtedywiększośćmężczyznalboprzyklaskujesobiewzajemnieidrwi zkobietalboudaje,żenicniewidząiniesłyszą,boprzecieżniestaną postroniekobietyaprzeciwkokoledze.Natakie,,poświęcenie”ichnie stać,alezatosąpierwsidopouczaniaiuciszaniakobiet.

Analizująchistorięmożnastwierdzić,żeodzawszemężczyźnidopuszczalisięnajgorszejprzemocywobeckobietinajwyższyczaswreszciezacząćtoodpowiedniopotępiaćinagłaśniać.Najwyższyczasprzestaćdbaćowygodęidobresamopoczuciemężczyzn,azacząćdbać obezpieczeństwokobiet.Itutajteżponowniemożnaspotkaćsięzoburzeniemmężczyznipróbaminieudolnejmanipulacjiwstylu,,no,ale tojużprzesada,borolesięodwrócą”.Nibyjakierolesięodwrócą?Aby rolesięodwróciły,tokobietymusiałybyzacząćgrupowowtakbestialski sposóbznęcaćsięnadmężczyznami.Maltretowaćichbezzahamowań, apotemumniejszaćichkrzywdęinawetztegożartować.Tobyłoby odwrócenieról.Atoconapisanejestwyżej,topoprostutraktowanie kobietjakpełnoprawnychludzi.Topoprostustrataprzywilejuprzez mężczyzn,którymjestpoczuciewładzyibezkarności.Ototaknaprawdęwieluznichchodzi.Onizrobiąwszystkobylebyniestracićswoich przywilejówiwygodnegożycia,dlategotewszystkietekstyotym, żebylibywgorszejsytuacjipokazują,żeświetniezdająsobiesprawę ztegojakwieleprzywilejówmają.Booczywiście,stratajakiegośprzywilejuautomatycznieoznaczamniejsząwygodęwżyciuisłabsząpozycję wspołeczeństwieinaświecie.Dlategotakwieluznichuwielbiaobecny stan,gdzieczująsięlepsiiważniejsi.Toteżjedenzkluczowychelementówwpływającychnaogromnezjawiskoprzemocywobeckobiet.

Wnioskisąoczywiste.Czaspłynie,światidziedoprzodu,amimo tokobietynadalspotykająsięzokrutnymiformamiprzemocyzestrony mężczyzninadalniesąpostrzeganejakopełnoprawniludzie.Nadal bezpieczeństwokobietjesttematemmniejważnymoddobregosamopoczuciaipoczuciabezkarnościmężczyzn.Nadalmężczyźniczęstonie ponoszążadnejkaryzaswojezdziczenieibestialstwo.Nadalniesąpodejmowaneodpowiedniekrokiirozwiązaniazwalczającetenstan. Przemocmapłeć.

Itosąfakty,naktóreistniejewystarczającowieledowodów.

drIwonaHerbuś

14
pisarka,naukowczyni,przedsiębiorczyni,artystka,feministka

wkurzonawwojnie

WWOlubOWW,czykojarzysztenakronim?

Janaprzykładmyślałam,żechodziopolskiskładraperski,wktórym byliSokół,PonoiFu,międzyinnymi.

WWitrynachOdbicia,taksiętochybanazywało.

Więcbyłamdośćzdziwiona,żetoakronimdotyczącytypuosobowościimiałamoczywiściereakcjęzacniesceptyczną.Cotegłowyodpsychologiiznowuwymyśliły?

Przyjaciółkapożyczyłamie-bookaimiałamtakiewrażenie,żektoś piszeomnie.Jaktomożliwe,żeElainN.Aronpiszeomnie,ejtojestjednaklekkodziwne,prawda,taksobiemyślałam.

Trochęmniegryzło,żewksiążcejestwieleinformacjioosobachsocjalizowanychdorolikobiety,afeminatywównieuświadczysz.Jużsam tytułbrzmi Wysokowrażliwi.Jakfunkcjonowaćwświecie,którynasprzytłacza.Trochęjakmówienieonauczycielach,gdykoło85procentnauczającychtokobiety.Takanieadekwatnośćjęzykaopisującegorzeczywistość. Niemniejjednakwyszłonato,żemamwiele,jeślimambyćcałkowicie szczeratowiększośćcechosobywysokowrażliwej,apiszęotymdzisiaj, ponieważ…

Jestwojna.

Kolejnawojna.

Tymrazemjestwojnawkrajusąsiedzkim,wUkrainie,Putinzdecydowałsięzabawićwzdobywaniedóbrkosztemludzi.Kosztemludzi poobustronach.

Ajużnajbardziejkosztemosóbsocjalizowanychdorolikobiety. Używamtegookreśleniacelowo,ponieważcishetkobietysąważne,ale niewszystkieosoby,któresocjalizowanesądorolikobietsącishet ichcę,abyśmyotympamiętały,abyśmyonichpamiętały,bochodzi takżeoichżycia.

Jestwojna.

Wemniebudzitotakibezmiarprzerażeniaiwściekłości,żeniemieścisięwrozumie,jaktomówiliwe WłatcyMuch.Inaserio...apokalypsa.

Nie,wcaleminiedośmiechu,alemoimmechanizmemradzenia sobiejesthumor,takbyłoodzawsze,objawiamsięztymoddośćniedawna,takpublicznie,bobyłamwytresowanadopowagiwsytuacjach poważnych.

Taksobiemyślę,żeprezydentUkrainybyłkomikiem,aktorem,miał nawetgraćprezydentaUkrainy…takwięcdośćdobrzesięskładaztym moimmechanizmemradzeniasobiez…zeświadomościątego, żewmomencie,kiedytopiszętysiąceludziuciekaprzedwojną,ucieka zeswoichdomówwUkrainie…

AjednocześniejesttakżewojnawSyrii,nicminiewiadomoopokoju wSyrii.

16

AnaPodlasiunadalniejestlepiejiosoby,któreuciekająprzedwojną, pokonujątysiące,setkikilometrówwposzukiwaniuazyluispotykająsię zpushbackaminagranicy,boichżycianiesątakpriorytetowe.

Ibudzitowemnietakwielkąrozpacz,niewiem,jakinaczejtookreślićrozpaczifurię,żepodwójnestandardywobecżyciamająsiębardzo dobrzewkrajunadWisłą,wsercuEuropy,wUniiEuropejskiej.

Ipękacośwemnie,gdyczytamokolejnejśmierci,którejmożnabyło zapobiec,bodoszłodoniejwlesie,zwyziębienia.

Iwpadamwszał,żesyryjskiedzieckoniejesttakwartościowejak ukraińskie.

Takmam.

Odkądpamiętamciężkoznoszęcoś,codorośliokreślalijakonormalność,obecnośćniesprawiedliwościnaświecie.Jakodzieckosłyszałam, żejestemwrażliwa,przewrażliwiona,delikatna,przesadzamimnie uciszano.

Leczmamobecniewielkieprzekonaniewsobie,żewrażliwośćjest ważnaipowinnabyćobecnawewszystkichmiejscach,wktórychpodejmujesiędecyzjedotycząceżycia,ergowewszystkichmiejscach.

Itak,zadbamosiebie,oglądającmniejwiadomości,czasemnawetnie wejdęnamediaspołecznościowe,bomnieskręcazbólu,gdyczytam, żeżołnierzegwałcąkobiety.

Nieee,tomojewyobrażenie,tojednawiadomośćnareuters.com imojawiedzadotyczącagwałtówwojennych,któresąpowszechnepodczaswszystkichkonfliktówzbrojnych.

Zatemspróbujęzadbaćosiebie,niesprawdzęwiadomościBBC,TVN, TVP,POLSATU,ABCaninawetCNN,sprzedamrzeczynavintediwpłacęparęzłotych,postaramsię niemyśleć,żenierobięnicinie czućsięźlenajgorzejztym, bowiem,żepotrzebawsparcia będzieaktualnabardzodługo, żetomaraton,więcjestok reagowaćijestokczasemzrobićprzerwę,abyzadbać osiebie.

Wymęczonairoztrzęsiona niepomogęnikomu.Niewiem, czywojnaniemawsobienic zkobiety,alewiem,żekobiety iosobyLGBTQIAP+doświadczająprzemocyzewzględu napłećiwalcząoprzetrwanie, siebie,bliskich,rodzinijest toheroicznewstopniurównymwalcenafroncie.

17

Czasywojnytomomenty,gdyjeszczewięcejprzemocy,odbierania prawiwyciszaniawszystkiegocosięniemieściwnormie.

Czasywojnytogwałtywojenne,przemocseksualnapodczasucieczki, molestowanieuosób,któredeklarująchęćpomocy.

Prawakobiet,prawaosóbLGBTQIAP+,osóbBIPOC,prawarozrodcze sąniezwykleważne,sąkluczowe,boonesąłamaneiodbieranewczasachwojentymchętniej.

Nic,codotyczymnieimegociałaniejestmniejważne.

Nic,codotyczyciałamojejsiostryUkrainkiniejestmniejważneniż gospodarka.

Nic,codotyczyzdrowiamojejsiostryUjgurkiniejestmniejważneniż inflacja.

Nic,codotyczybezpieczeństwamojejsiostryRohindżkiniejestmniej ważneniżropanaftowa.

Nic,codotyczyprawadoedukacjimojejsiostryAfgankiniejestmniej ważneniżzyskiAmazona.

CzasypokojunigdyniesąNamdanenazawsze,wartootympamiętać,nieabyżyćwstrachu,aleabyoddychaćpełniejiżyćwzgodzie zesobą,krzywdzącjaknajmniej,wspierającinneosoby,leczniekosztem siebie,istającpostroniepokoju,walczącoNaszeprawa,ament.

18
EmiliaSzulc

szydełko wakcji

część7

Ukrainęmożnawspieraćnaróżnesposoby.Sąformytradycyjne: wpłatynaorganizacjepomocowe, daryrzeczowe,udostępnianie mieszkania,przygotowaniaposiłków,itp.Niebyłabymsobą,gdybym niewsparłateżposwojemu,czyli szydełkiem.Zazwyczajdziergam naokrągło,dosłownieiwprzenośni. Zelementówokrągłychkształtem składasięmójprojektJa,Kosmos–jużonimwspominałam,alewięcejnapiszęinnymrazem.

Zrobiłamwięcokrągły,małyskrawekJa,Kosmosuwkolorachflagi Ukrainy.ApotemwystawiłamnaAukcjesztukidlaUkrainywrazzinnymiartyst*ami.Całakwotazlicytacjizostałaprzekazananawsparcie organizacjipomocowych.AskrawekJa,Kosmosutrafiłdopolsko-ukraińskiejrodzinymieszkającejwAnglii.Wsparcieponadgranicami.

WyjątkiemodmojegodzierganianaokrągłosąWstęgiNadziei1,kiedy dziergamnakwadratowo.Omoimpierwszymczworobocznymrazie piszęwpiątymnumerze SILNYCH.Tymrazemzamiastkolorówwukładziebiało-czerwono-białym,kwadratowymaganychwymiarach30x 30cmjestwkolorzeniebiesko-żółtym.

1WstęgaNadziei:

Idea: Nigunimproject

White–Red–White.WSTĘGANADZIEI(2021)

Organizator:

FundacjąBorussia.KuratorzyprojektEwaPohlke(Polska)iGintautasVaicys (Litwa).

Blue–YellowWSTĘGANADZIEI(2022)

Organizator:

ZwiązekPolskichArtystówPlastyków,OkręgGliwicko-Zabrzański.

Kuratorzyprojektu:EwaPohlke,AgnieszkaChrzanowska-Małys,AnnaZawisza-Kubicka.

19

Ostatniosytuacjanaświecieogólnienienapawaoptymizmem,zmęczenie,wypaleniedopadająwcześniej czypóźniejkażdegoaktywist*ę.Dobrzeznaleźćswójsposóbnapomaganie,aleinaodpoczynek,iregenerację.Czasemmożnatopołączyć.

Pamiętajcie:każde,nawetniewielkiegestywsparcia,sąważne.

Pamiętajcieteż,żejakniezatroszczyciesięosiebie,toniebędziecie moglitroszczyćsięoinnych,więc dbajcieosiebie,kochan*.

kma

kobieta.matka.artystka

dwiewojny

Tegodniawybuchłydwiewojny–jednanazewnątrz,drugawewnątrzmnie.

Jednaeksplodowałaprzerażonymkrzykiemwsercueuropejskiego państwa,drugabezgłośnąpustkąwgabineciepsychoterapeutycznym. Otejpierwszejwiedząwszyscy,otejdrugiejzupełnienikt,nawetja. Tylkodwieosoby.Ty.

Kiedypociskiatakowałybezbronneukraińskiebudynki,zapomnianedawnowspomnieniabezlitośniebombardowałydawnąwizję domumojegodzieciństwa.Gdyogłuszenihukiemwystrzałówludzie szukalibezpiecznegoazylu,ogłuszonaflashbackamipamięćkuliła sięwsobienabrzegukanapy.Światwkołopróbowałposklejaćporwanąwstrzępyhistorię,japróbowałampozszywaćnanoworozerwanątraumamiherstorię.

Małopamiętam.Dzieciństwo.Jakwieleinnych.Chybadobre.Szkoda czasuby…

Nagle.Zmrokówpamięci.Obraz.

………………………………………mała,okołodziewięcio-dziesięcioletniadziewczynkastoiprzedmasywną,ciemną,brązową,PRL-owską szafąnawysokipołysk.Imyśli.Zastanawiasię.Cozrobićztymczerwonym,wąskim,plastikowymiztymdrugim,grubymskórzanym, zmasywnąprostokątną,metalowąsprzączką?Czyjeschować,czy wyrzucić?Wie,niewieskąd,alewienapewno,żewłaśnietedwapaski

20

boląnajbardziej..……………………………………………………………

..........................……………………tasamadziewczynka,kilkasesjipóźniej –zamkniętaodśrodkawswoimpokoju.Udałosięjejuciec.Jestbezpieczna,chronijąmałymetalowyskobelek.Wyginasięidrga,ale–tymrazem –wytrzymuje.Gorzejmająsiędrzwizesklejki,takiezdużąszybą pośrodku.Szybapęka.Owładniętyfuriąojciecwpadawrazznią dopokoju..…………………………………………………………………………………

…………………………łazienkamasolidne,pełnedrzwi.Niedasięich wyważyć.Mateżzamek.Zamkaniemożnaotworzyć,chybażezdemontujesięgoodzewnątrz.Zapłakana,przerażonadziewczynkatrzyma obiemarączkamiplastikowąklameczkęzamkawewnątrzłazienki. Wtymsamymmomenciestojącywprzedpokojuojciecwbordowej wściekłościpróbujerozmontowaćgośrubokrętem.…………………..……………

Wybuchławojna.

Zupełnienagle.Bezostrzeżenia. Zbombardowanaziemiaszczęśliwegodzieciństwa. Rozerwanenastrzępyszlakipamięci.

Nigdzieniemożnajużnimidotrzeć.

Błąkamsięzarękęzmałą,dziewięcio-dziesięcioletniądziewczynką. Chcęzabraćjąztegokoszmaru,leczniewiemdokąduciec. Idziewiosna,aledonasniedociera.

Czasstanąłwmiejscu–jestwiecznewczoraj.

Dochodzimydogranicy.

BronisławaKopeć

naczyimsumieniuma ciążyćtengrzech?

Ostrzeżenie:Wtekścieprzytoczonezostająwyjątkowopodłepoglą‐dynatematprzemocyseksualnej.

„Szkoda,żeniezginęłaś”–czytonienajgorszesłowa,jakiemożna skierowaćdoofiarygwałtu?Cóż,dokładnietomaimdopowiedzenia Kościółkatolicki.Iniemówiętuozamierzchłychczasach,aleoostatnich trzydziestupięciulatach.

Istniejecałagrupawyniesionychnaołtarzemłodychkobiet,nastolatek,czyzaledwiedziewczynek,którezginęły,broniącsięprzedgwałtem.

21

Sąonestawianejakoprzykładdla dorastającychdziewczątmających zichdramatycznychhistoriiwynieść…właściwieco?Jakanauka płyniezkrwawychkazańobohaterskichśmierciachmęczennic, którestraciłyżycie,stawiającopór gwałcicielom?Jakmamnaśladowaćtekobiety?Broniącsięprzed napaścią,gdybymznalazłasię wpodobnejsytuacji?Tylepodpowiadamiinstynktzachowawczy. Nie,prawdziwaodpowiedźjest inna.Mamumrzeć.

Mimożegrzechpopełniasię świadomieidobrowolnie,śmierć podczasobronyprzedgwałtem widzianajestprzezksiężyjakoponiesienienajwyższejceny,byuniknąć grzechunieczystości.Dlanichstaniesięofiarągwałtutowybór,aporządnekobietywybierająśmierć.Przezkobietymamnamyśliteosoby, któreKościółuważazakobiety,więcosobyzmacicami,acoważniejsze, błonamidziewiczymi,męczennice indefensumcastitatis ginęłybowiem zdaniemKościoławobroniedziewictwa.

Tutajchciałabymzaznaczyć,żenawetśredniowiecznymizoginTomaszzAkwinumiałbardziejpostępowepoglądynato,czymjestdziewictwo,niżJanPawełII,BenedyktXVI,czypapieżztrochęlepszymPRem,Franciszek.Tomaszw Sumieteologicznej wyrażałprzekonanie, żeczystośćutracićmożnawyłącznienaskutekwłasnejdecyzji,więcnie jestmożliwautrataczystościwprzypadkustaniasięofiarągwałtu. Zdaniewspółczesnychpapieżyjestwidaćzupełnieinne.KarolinaKózka, AntoniaMesina,PierinaMorosini,TeresaBracco,AlbertynaBerkenbrockiAnnaKolesárovázostałybeatyfikowanewzoremMariiGoretti1 jakobohaterki,którepoległywobroniedziewictwa.Jestjasne, żewoczachKościołastałybysięgrzesznicami,gdybysprawypotoczyły sięinaczej,gdybyprzeżyłyizostałyzgwałcone.

Gwałtnigdyniejestwinąofiaryibardzobymchciała,żebymłode osobyniemusiałyoddzieckawysłuchiwaćzambon,żejestinaczej,atak sięwnaszymkrajudzieje.PostaćKarolinyKózkiotoczonajestwPolsce dużymkultem,piszesiękolejnemodlitwyojejwstawiennictwo,pieśń kujejczci,kręcisięoniejfilmy,mianowanojąpatronkąRuchuCzystych

1HistoriajedenastoletniejMariiGorettibyłainnaniżpóźniejszychbłogosławionych indefensumcastitatis,ponieważprzedśmierciąwybaczyłanapastnikowi, codoprowadziłodojegonawrócenia.OstrasznymlosieMariinieopowiadasię jednakwkościołach,byuczyćoprzebaczeniu,leczodziewictwie.

22

Serc,aksiężauwielbiająopowiadaćoniejijejśmiercinietylkowkościołach,alerównieżnalekcjachreligiiwszkołach.Wtensposóbjasama poznałamjejpostać,dowiadującsięjednocześnie,żemojeżyciejest wartościowetylkotakdługo,jakmojabłonadziewiczapozostajenienaruszona,agdybyprzyszłomibronićsięprzedgwałtem,niebroniłabym mojegożycia,mojegociała,poprostusiebie,adziewictwa.

Naprawdęszkodamitejdziewczyny,któratragiczniezginęławwiekuszesnastulat,boniezasługiwałanato,cojąspotkało.Aninapróbę gwałtu,aninaśmierć.Niezasługiwałarównieżnato,byjejimieniaużywaćdowmawianiatym,którezpodobnejsytuacjiuszłyzżyciem, żezrobiłycośzłego.

Eśka

czytelniczkaidziewiarka,wsiecimożnająspotkaćna: facebook.com/margajek

wesołemiasteczko

Przemoczaczynasięodmałejrzeczy,codziennejkontrolilubnie‐wielkiejprzypierdolki,anieodciężkiegopobicia.Dopieropotem narasta,ażpewnegodniamaszwybitezębylubsymptomyciężkie‐gozespołustresupourazowego.Wyjściezprzemocyteżzaczyna sięodmałejrzeczy,odprzeczytanejksiążki,odtelefonudoprzyja‐ciółkilubzapakowaniatorby.

Bądźcieuważnenamałerzeczy–czasemmogąuratowaćżycie.

Sprawcaprzemocy,specjalistaodpsychicznychnadużyć,jestjak pracowniklunaparkuwstrojudobrotliwegoclowna:naciskawajchę, karuzelaprzyśpiesza,światzaczynawirować,próbujeszutrzymaćrównowagę,nawetsobieradzisz,aletoonkontrolujesytuację,toontrzyma rękęnasterowaniu,toonprzyśpieszakiedychce,hamuje,kiedyuzna zastosowne,śmiejesiędołez,rozpędzamaszynę,apotemjużtylko wiatr,światła,muzyka,chaos,korba,iBAM!

Miałaśjakieśargumenty?Jużichniemasz.Chciałaśrozmawiać pragmatycznie?Jużniemożesz.Wyszłaśzwyciągniętąręką?WłaśnieCi jąugryzł.Postanowiłaśpokazaćdowody?Jakiedowody!

Jakwyglądakomunikacjazmanipulatorem?

„Tosięniewydarzyło!Ajeślisięwydarzyło,toniebyłoażtakiezłe!

Ajeślinawetbyło,tonictakiegosięniestało!Ajeślistało,toniezmojej winy!Ajeślizmojejwiny,totegonieplanowałem!Ajeśliplanowałem, towidoczniezasłużyłaś!”

Jużnawetniepamiętasz,ocoCichodziło,prawda?KażdeTwoje

23

słowozostałoprzekręcone,każdygestodwrócony,każdapotrzebazignorowana,awszystko–zmanipulowane. Czymożeszcośzrobić?Możesz. Aleuprzedzam–będziecholernietrudno.

Popierwsze:niepodchodźdokaruzeli,niewsiadajnakonika.Nicnie udowadniaj.Niedyskutuj.Pomyśl:tusąmojeręce,głowa,stopy,tojestemja,imamwładzęnadswoimiemocjami.

Zatrzymajsię,skupwzroknaczymśmałym,poobserwujto,wten sposóbodzyskasznadnimikontrolę–patrzgdziechcesz,bylenie napomponynastrojuclowna.Prowokuje?Wyobraźsobie,żeokrywaCię kolorowasłowoodpornachusta–dziękiniejnic,coonpowie,Cięnie rani.KarzeCięciszą?Zamiastpłakaćposłuchaj,czegopotrzebujeTwoje ciało.Kąpieliwciepłejwodzie?Zróbsobiekąpiel.Książki,filmu,byzatopićsięwcudzychhistoriachiprzestaćmyślećowłasnej?Amożespaceru,powietrza?Wyjdźzdomu.

Zapierwszym,drugimrazemmożesięnieudać.Alepotempójdzie jużłatwiej.Iłatwiej.Iłatwiej.

Ażktóregośdniazostawiszkaruzelę,wesołemiasteczko,itegoczłowiekawstrasznejmasceipójdziesz,takbędzie!,gdzieCięoczyponiosą.

AnitaDeskiewicz

@malarzeczmilosciinneprzeoce

AsystentkaZdrowienia,pracującazkobietamizdoświadczeniemprzemocy.Entu‐zjastkaipraktyczkametodyOtwartegoDialogu.WiedzęczerpaławWSPSwSopocie (PsychologiaSpołeczna)orazwL’UniversitàSapienzawRzymie(Kulturawobecprze‐mocypłciowejwujęciuinterdyscyplinarnym).Edukatorka.CertyfikowanaMediator‐kaRodzinna.RzeczniczkaPrawOfiarPrzestępstwprzyMSWiAwGdańskuw2002 roku.Zdoświadczeniemwzwiązkuzosobąnarcystyczną.Zakochanawliteraturze, interiordesignie,fotografiiipsieBeppino(noiwkimśjeszcze).Dumnamamadoro‐słychdzieci,MartyiDymitra.Wiecznapodróżniczka,osobazkrótkimlontem,gdy chodziovictimblaming(wtedyniemazmiłuj).NastałemieszkaweWłoszech.Lubi winoPrimitivodiManduria,kotyrasyDevonRexiswójbiałydługopis.

24

przemoc,przemocy, przemocą,o!przemoc

Przywykliśmyiprzywykłyśmydoodmianytegosłowaprzezprzypadki,przezhistorię,przezkorytarzesądoweikomisariatypolicji.

Przywykliśmyiprzywykłyśmydosłuchaniaotym,żeniewszyscy mężczyźni,żekobietytakże,żejaktotakmożnakomuśzrujnowaćkarieręiprzyklejaćmułatęprzemocowcabezudowodnieniawiny.

Oskarżeniaomolestowanieseksualne,wyrzucaniezpracy,koniec zamówieńizleceń.

Tahistoriamadwakońce–obarównieważneirówniedramatyczne. ZupełniejakwahadłoFoucaulta.Jegowynalazcazademonstrowałje w1851rokuwParyskimObserwatoriumAstronomicznym.Masłużyć pierwotnieukazaniu,żeZiemiaobracasięwokółwłasnejosi.Wahadło jestzwyklespektakularnieduże–jaknaprzykładtowCentrumNowoczesnościwToruniu.

Alefizycyimatematycysątakżebardzoromantyczni.WahadłoFoucaultasłużynamdowykazania,żebezgranicznieufamynauceiswoim obliczeniom.Jeśliwyliczymydokładnypunkt,wktórymwahadłozmieni swójkierunekiustawimysięwtymmiejscutowahadłobędziepędziło donaszeswojąsiłą,abyzatrzymaćsiędokładnieprzednaszątwarzą

irozpocząćswójbiegwdrugąstronę.Pytanie,czyufamymatematyce natyle,abybezstrachustanąćnadrodzemetalowejkuliowadzekilku-

25
WahadłoFoucaulta,fot.AdrianGrycuk,CCBY-SA3.0PLhttps://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en

dziesięciukilogramów?TeneksperymentwykorzystanowksiążceCarlaSagana Kontakt (potemzekranizowanejwobsadziezgenialnąJudy Foster).Jestwnimbardzosymbolicznascena,wktórejpastor–bardzo inteligentnysympatykwspółdziałaniareligiiinauki–prosigłówną bohaterkę,którapoważajedynienaukę,owykonanietegoeksperymentu.Jeślibezgranicznieufanauce,tostanienaprzeciwwahadławyliczającmoment,wktórymmazmienićswójbieg.Jeśliźlewyliczytenpunkt, zginieoduderzeniametalowej,pędzącejkuli.Jeślibezgranicznieufa nauce,niezawahasięstanąćnadrodzewahadłainiezrobiunikuprzed pędzącąkulą,ponieważbędziemiałapewność,żekulawahadła,zatrzymasiędokładnieprzedjejtwarzą.

Niezdradzęwamfinałutejsceny–przeczytajciesamitęintrygującą książkęowalcewiaryinauki,logicznychargumentówistatystyk zludzkimiprzekonaniami.

WahadłoFoucaultajestdoskonałymobrazemtegocodziejesięaktualniewzwiązkuzprzemocązewzględunapłeć.

Iżebybyłajasność–zzasadywspierambezwzględnieosobyzdoświadczeniemprzemocyiichwalkęosprawiedliwość.

Pytanieoto,costałosięnaszymświatempoakcji#metoo.Istnieje kilkapotwierdzonychprzypadkówużyciaoskarżeńoprzemocdomową przezkobietywceluuzyskaniakorzystniejszegowyrokusądowego,opiekinaddziećmi,wyższychalimentów.Mężczyźnizwykleoskarżająswoje partnerkioprzemoc,jakoodpowiedźnaichoskarżenia.Istniejątakże przypadkioskarżeniaomolestowanieseksualnewpracy,czynauczelniach,któreokazałysięfałszywe.Zaowocowałyjednakzwolnieniem zpracy,utratąkontraktówreklamowychlubinnymiwymiernymikonsekwencjami.Potym,jakokazałysiębezpodstawne,niktjużnieprzywrócił owychosóbnautraconestanowiskalubnieprzywróciłimutraconych prac.Wkilkukrajacheuropejskich–międzyinnymiwHiszpanii–istniejąceprawochroniąceofiaryprzemocyzewzględunapłećjesttakrestrykcyjne,żejestkrytykowaneprzezśrodowiskaskrajniefeministyczne.Podczassprawrozwodowychlubprzyustalaniuopiekinaddziećmiwprzypadkunajmniejszegooskarżenia(tylkooskarżenia)oprzemoc–strona oskarżanajestpraktyczniepozbawionawszelkichmożliwościdziałania iobrony.Stosujesięśrodkizapobiegawcze,któretrudnojestpóźniejodwołać,ponieważdotyczązamieszkaniadziecilubsązwiązanezichdobrostanem.Prawoniewątpliwiechroniosobydoświadczająceprzemocy. Aleoskarżanieostosowanieprzemocyosóbniewinnychtakżejestprzemocą.Gdziejestzatemrównowagaijakmożnaochronićnaswszystkich iwszystkie?Jakiśczastemurozmawiałamzmoimbratem.Jestreżyseremfilmowym.Komentowaliśmywyboryjakichdokonujeaktualnieakademiafilmowapoakcji#metoo.Mójbratstwierdził:gdybymbyłhomoseksualnym,queerowym,niebiałymreżyseremaktualniezdobyłbym wszystkienagrodynakażdymzkonkursówzachodniegoświata.Bez względujaksłabyfilmbymnakręcił,anijakdobrebyłybyinnefilmy.

26

Trudnoodmówićlogikitejargumentacji.Ponieważniemamyrównej reprezentacjiwbranżyfilmowej,ponieważprzezdekadypromowaliśmy białych,heteroseksualnychreżyserów–zatemaktualnietagrupajest obecniewykluczonazpreferencjiprzyprzyznawaniunagród.Zdrugiej stronytotrochęsytuacjazgatunku–sorrynotsorry.Przezdekady kobietyiosobynieheteronormatywneorazkolorowebyływykluczane zrozgrywkilubzupełniedoniejniedopuszczane.Zatemdzisiejszypłacz białychchłopcówjesttrochęwracającąkarmą.Cośjakbykarmamówiła: zobacz,jaktojestjakcięniedopuszczają–słaboprawda??!Nopoczuj toteraz–mysiętakczuliśmyprzezdekady,wświeciestworzonym natwójobrazipodobieństwo–białychłopcze…..

Tylkopomyślmy…Każdarewolucjazabijawłasnedzieci…takiewychyleniewahadłatoskrajność,któraobrazujeniesprawiedliwość.Zmianyniedokonujemypoprzezzgnojeniedrugiejstrony.Zmianydokonujemyprzezewolucjęirewolucję.Takiewychyleniewahadłatopoprostu przemoc.Niedasiębudowaćświatawolnegoodprzemocynastosowaniuprzemocywobecdawnychkatów,albotychsamychregułtylko wodwrotnysposób.

PisałotymzjawiskuStephanKarpmanopisująctzw.trójkątdramatycznylubtrójkątKarpmana.Opisałprzyjmowanieprzezludzitrzech rólspołecznychofiary,kataiwybawcy.Osobyprzejmująceterole wdzieciństwieniezaznałyakceptacji,uznaniaiwspółczucia.Wedługtej koncepcjiludziewchodząwtetrzyrolewsposóbcyklicznywprocesie naprzemiennym.Naprzykładosoba,którawychowywałasięwdomu dysfunkcyjnymzuzależnieniemprzejmujerolęwybawcy.Nadmiernie opiekujesięinnymi,przerzucanasiebiewszystkieobowiązkiizaniedbujewłasnepotrzeby.Prowadzitodoprzejęciaroliofiary,czyliosoby sfrustrowanej,żewszystkomusirobićwrelacjisama,niktjejniepomagaijejniewspiera.Rolataprowadzidoprzygnębienia,niezadowolenia. Zaczynasięonowyrażaćwwybuchachgniewu,trzaskaniadrzwiami, krytyce,obwinianiainnych.Agresjaiprześladowaniemogąprzyjmować formywerbalneiniewerbalne.

Cośnamtoprzypomina?

OtóżwkrajutakimjakPolskaok.90%dziecispotkałosięzprzemocą lubprzemocowymizachowaniami.Każdyznasmożezostaćwybawcą, ofiarąlubprześladowcą.Osoby,któredoznałyprzemocywdzieciństwie sąnarażonenastosowanietychsamychprzemocowychzachowań wdorosłymżyciu.Tenschematzachowańznająitenschematnajprościejimzastosować.Boprzemocrodzisięwstrachu.Awstrachuzaczynadziałaćnaszgadzimózg,któryskupiasięnaprzetrwaniu,aniebudowaniuzdrowychrelacji.

Mamywszyscytendencjedostosowaniaprzemocyikażdyznas możeijestzdolnydojejzadawania.

Cowięcej–byłeofiarysączęstonajskuteczniejszymioprawcami. Bodlanichprzemoctokontrolanaddrugimczłowiekiem,tosynonim

27

siły.Botakzostałynauczone,kiedyktośstosowałprzemocwobecnich.

Pracanadprzerwaniemkręguprzemocy,zwłaszczawnaszejkulturzeikraju,jestżmudnymiwymagającymprocesem.

Procesem,którykażenamzmierzyćsięznajtrudniejszymiemocjami,najbardziejtrudnymiwspomnieniamiiprzemodelowaćnaszsposób reagowania.Alejesteśmytosobiewinniiwinninaszymdzieciom.Jeśli mynieprzejmiemykontroliiniewyjdziemyzkręgu,tonietylkosami wnimutkwimy,aletakżeskażemynatonaszedzieci.

Acostaniesięznaszymświatemipostrzeganiemprzemocy zewzględunapłeć?Wahadłobędziewychylałosięwdwieskrajnestrony,corazsłabiejisłabiej,iwolniej.Ażwreszcieosiągniebalans.Podobno procesleczeniapowinientrwaćtyleilesamachoroba.Miejmynadzieję, żesięogarniemyszybciej.

KwestiatabardzomniezastanowiłapodczasoglądaniarelacjizgłośnegoprocesuJohny’egoDeppaiAmberHeard.Muszęprzyznać, żeprocesywStanachZjednoczonychmniefascynują.Miałamokazję braćudziałwkilkuznichjakoświadekijakoosobawnoszącaoskarżenie.Sąswegorodzajuteatrem,ajabardzolubięspektakle.Zastanawia mnietylkojednakwestia.Jakszybkoopiniapublicznagotowaosądzać zanimjeszczepoznafakty,gotowawydawaćwyrokizanimpozna wszystkiezeznaniaświadków.Oczywiściemusimytakżepamiętać, żemówimyobardzodużychsumachpieniędzy,któresąstawkąwtym procesie.Zatepieniądzeludziesąwstaniewywoływaćwojny,są wstaniezabijać.Piszętentekstwpołowieprocesu,więcniechcęzajmowaćstanowiska,ponieważnieznamwszystkichfaktów.

Napodstawiezeznańpersonelumedycznego,któryzajmowałsiętą parąoraznapodstawiewypowiedziobustron,możnastwierdzić, żezwiązektenbyłpełenprzemocyisubstancjiuzależniających. Agresjęprzejawiałyobiestrony.

Sądniemazadaniastwierdzenia ktoznichwiększąiktobardziej byłprzemocowy.Obiestrony tkwiływtoksycznejrelacji.Jednazestronmiałazasobąaresztowaniezapobicie.Druga zestrondoświadczyłaprzemocy wrodzinie.Obiestronymiały zaburzeniaosobowości.Wiecie czymjesttodlamnie–przepisemnażyciewcykluprzemocy, nażyciewtoksycznymzwiązku, zktóregoniedasięuwolnić, botrzymająnaswnimsubstancjepsychoaktywne.

28

Opiniapublicznamazawszewieledopowiedzeniaiosądzenia.Ona jestzimnaiwyrachowana,onjestuzależnionymodwszystkiegobogatymirozwydrzonymniegrzecznymchłopcem.Onakłamie,żebydostać pieniądzeimudopiecorazżebywypłynąćnaszerokiewodysławy ipopularności.Onchcezrobićzsiebieofiaręizmazaćzsiebieznamię przemocowegotypa,którybijeżonę.

Toopiniapubliczna.

Afakty?

Obiestronystosowaływobecsiebieagresjęiprzemoc,werbalną iniewerbalną.Obiestronymiałyświadomośćswoichuzależnieńistosowaniasubstancjiuzależniających,któreograniczałyichzdolnościpoznawczeimechanizmysamokontroli.Obiestronymiałyzasobądoświadczeniaprzemocywrodzinie.Jednazestronstosowałaprzemoc wswoimzwiązku–cotylkopoświadcza,żejestzdolnaibędziestosowałaprzemocwkolejnychzwiązkach.JaktuwychylasięwahadłoFoucaulta?Pędziwtwojąstronęmetalowakula–czyzaufaszswoimwyliczeniomnatyle,żebyniezrobićuniku?Czyodważyszsięmiećtylezaufania dowłasnejocenyiwyliczeń,żebystanąćnadrodzerozpędzonej metalowejkuli?

Dziśjużwiemy,żemożnafałszywymoskarżeniemkogośpozbawić pracyiprzypiąćmułatęprzemocowca.Dziśjużwiemy,żemożnanazywaćkobietęzimnąiwyrachowanątylkodlatego,żeoczekujefinansowej rekompensatyzadoznanekrzywdy.Dziśjużwiemy,żejakstadowydamywyrokipowiemy,żejednozasługujenanapiętnowanie,adrugiejest biedneipokrzywdzone.

Niedostrzegamyczegośjeszcze.Tuniemawygranych.Tujestdwoje ludzi,którzytkwiliwtoksycznymzwiązkuisięzniegowyrwali.Tusą dwieosobypokrzywdzoneprzezsamesiebie.Walcząceoswojedobre imięiswojepieniądze.Możeteżwalcząceosiebie.

Niemanawojniewygranych.

Sątylkoprzegrani.

Dlatejparyzyskiemjestzakończenietejtoksycznejrelacji.

Szkodatylko,żefinałodbywasięwsądzie,gdzieaktorzyodgrywają swojerole.Amy,jakspragnienikrwiwidzowienastarożytnycharenach, będziemypatrzećnawięcejkrwi,wnętrzności,fekaliówwalającychsię naarenie.

Bardzowspieramtych,którzywiedząctowszystko,stająnatejarenieidecydująsięnawalkę.Tych,którzygłośnomówiąbyłam/byłem skrzywdzony/załamany/nadnie.Alesiępodniosłemiwalczę,bomam okogo.Walczęosiebie.Pomimotego,corobiopiniapublicznamocno kibicujęstronomwznalezieniudrogidolepszegosiebie.Tadrogawiedziewbrewpozoromprzezrolęprześladowcy.Tylkotarolamawsobie tylegniewu,żebyprzerwaćtenproces,wyjśćzzaklętegokręguizamknąćzasobądrzwi.

29

Mężczyźnitakżebywająofiaramiprzemocy.Ofiaryprzemocytakże mogąstosowaćprzemoc.Kobietytakżemogąbyćofiaramiprzemocy itakżemogąstosowaćprzemoc.

Niemajednegomodeluczłowieka,którydoznajeprzemocy,niema jednegoscenariusza.

Wieleofiarbronisiękrzykiem,wulgarnymiwyzwiskami.Tenmodel znają.Innegonierozumieichoprawca.

Pamiętambardzoprzejmującewyznaniejednejzaktorek,któradoświadczyłaprzemocywswoimzwiązku.Powiedziaławjednymzwywiadów,żekrzyczałairobiłaawantury,botylkotojejpozostało,tylko tylejejzostało,ilebyłotegokrzyku.

Czytoznaczy,żetoonadoświadczałaprzemocyczyteżbyłajej sprawcą?

Tokolejnewielkiekłamstwo–żeby„zasłużyć¨namianoosobydoświadczającejprzemocy,musiszbyćnieskalanieczysta,dobraiłagodna, jakprawdziwamęczennicaznosićciosyoprawcy,tylkotakzasłużysz nawspółczucie.Jeślipróbujeszsiębronić,jeślipróbujeszwalczyćalbo krzyczysztosamastosujeszprzemoc,prowokujeszsprawcę,jesteś samasobiewinna.Niezasługujesznawspółczucieipomoc.Innipowiedzącijakmaszsięzachowywaćwobliczuprzemocy,jakiereakcjesą dopuszczalne,ajakienie.

Aprawdajesttaka,żetylkotedwieuwikłaneosobyznającałąprawdę iswoichuczuciach,strachu,przejmującymlękuiowyzwalającychreakcjezachowaniach.Niekiedydochodządościanyiniemajądokąduciec. Niekiedysamestosująprzemoc–niekiedysięprzedniąbronią.Cokolwieksięstałoniktniezasługujenaprzemoc,cokolwiekktośpowiedział, zrobił–niezasługujenaprzemoc.Przemoctoformakontroli,którą stosująludziesłabi.Zestrachu,żestracącośnaczymimzależy–wpływ, pieniądze,drugiegoczłowieka,związek,kontrolę.Przemocjestoznaką słabości.Najbardziejsłabeibezbronnesąosobydoznająceprzemocy.

Jestmożliwewyrwaniesięztegokręguiodzyskaniekontrolinad własnymżyciem.

JakmawiałWinstonChurchill:„Jeśliidzieszprzezpiekło–niezatrzymujsię”(Ifyouaregoingthroughhell,keepgoing).

KasiaPiątek

Biofizyczka(UniwersytetŁódzki),specjalistkads.dyplomacjiiprotokołu(PISMiUni‐wersytetWarszawski),absolwentkastudiównadefektywnąrównościąpłci(Universi‐dadNacionaldeCuyo)specjalistads.przeciwdziałaniaprzemocyzewzględu napłeć(SzkołaPsychiatriiiPsychologiiwMadrycie)„Fascynujemniezmianaiświat –mamnadzieję,żekiedyśtezjawiskazrozumiem”

30

miejwyjebane

FaridaD.napisałatak: Czyzdajeciesobiesprawę,nailesposobówkxbietysązawstydzane zato,żenieumierają?Zawstydzasięnas,bosięstarzejemy.Zawstydzasięnas,bomamycesarki.Zawstydzasięnas,boprzeżyłyśmy napaśćseksualną.KiedysamoNaszeistnieniejestaktemoporu wobecsystemu,którychce,abyNasniebyło,demontujemypatriarchat,zakażdymrazem,gdywybieramyżycie1 .

Jabymchciałatopodbić,atakżedodać:miejwyjebane,abędzieCidane.

Toteksttypuprywata,całkowita,stronnicza,subiektywnatreść odoświadczaniu.

Miejwyjebane,abędzieCidanetobardzorewolucyjnateza,tezaantysystemowa,antypatriarchalna,nawskrośfeministyczna.

Miejwyjebane,czyliprzejmujsięmniej.

Miejwyjebane,niejakoaktagresjiiprzemocywobecmoichsióstr,alejako aktoporuprzeciwkokulturzeprzemocywobecosóbniecishetmęskich.

Miejwyjebane,coktośpowienaTwojąfryzurę.Chceszzrobićloki, poprostutozrób.

Chceszchodzićwmini,próbuj.

Chcesziśćnakurssamoobrony,zróbto. Chcesznapisaćartykuł,pisz.

Chceszzrobićapostazję,dokonajtego. Chceszodpocząćtozróbto,koniecznie.

Miejwyjebanenauciszanie,mów,coczujesz. Całkowiciebezwstydniedzielsięzeświatem,tym,codajeCiradość. Mówoswoichradościach.Krzyczzezłości,żądajzmian.

Miejwyjebanenatłumaczyzm,tłumaczyzmosóbmęskichiniemęskich. Maszprawoniechciećporad,maszprawochciećsłuchać,maszprawo przerwaćrozmowy.Maszprawoprzerwaćkażdąrozmowę.Dbanie osiebiejestrewolucyjne.

Miejwyjebanenateorieonienadawaniusię.Chcesziśćnakursrysunku, hopsaiprzyjemności.Rysuj,maluj,wyrażajsię,róbto,cochcesz.Chcesz uczyćsiębaletu,dajsobieszansęinato.

1 https://www.faridad.com/not-dying/

31

Miejwyjebanenaoczekiwania,kamieniemilowezostałynarzucone,aby podtrzymaćsystem,nieabydaćCiprzestrzeń.Ramysątakżepoto,aby pozaniewychodzić.

Miejwyjebaneporzucającto,coCiniesłuży,niesłużyłoTwoimprzodkiniom.Chciećżyćinaczejilepiejtocoś,czegomaszprawosiędomagać. Żyjlepiejniżone.Łatwiej.

Zjakiejpakiświatmarzekomoosiągaćwzrostyizyskitylkowsferach przemysłuiposiadaniadóbr,wtym,conabijazyskikontom1procenta ludności,wznakomitejczęścibiałychmężczyzn...

Zjakiejpakiniemamyżądaćwięcejwsferach,którepatriarchatzepchnąłdosferykobiecejidifoltowomniejistotnej?Czegośzbytmiękkiegoioniskimpoziomiemonetyzacji,zatemMNIEJistotnego?

Zjakiejpakipragnieniebezpieczeństwaiszacunkujakostanuzastanegomająbyćmniejistotneniżinflacja?

Zjakiejpakimojeprawarozrodczesąmniejistotneniżprawodopolowaniaalboprogipodatkowe?

JakpiszeAudreLorde,zepchnięcietego,cokobiecedosferytabu,odbieraniekobietomprawadosamostanowienia,począwszyodprzyjemności zseksu,dokontaktuzwłasnymipokładamimocy,radości,spełnienia,

32

służykulturzegwałtuipatriarchatowi.Służypodtrzymywaniustanu opisywanegowksięgachsprzedtysięcylat,gdziekobietajestpoddaną, służebną,poświęcającąsięistotą.Jeślikobietaodkryjeprzyjemność zseksu,możetosprawić,żeniebędzieskłonnakłaniaćsiępatriarchom iichwarunkachdlajejżycia.

Niemaniczłegowzaangażowaniuwżycierodzinne,leczmiejwyjebane nato,żemusiszsiępoświęcaćicierpieć,abywszystkobyłonatip-top. Miejwyjebanenaidealniewyglądającewypieki.Prośopomoc.Pozwól sobiepomagać,nawetjeśliwarzywabędąnierównopokrojone.Odpoczywaj.

Miejwyjebanenanowekolekcjemodne,miejgdzieśto.Kupuj,kiedy chceszicochcesz,comożebyćwyzwaniem,booddzieckanakręcasię Nasdokonsumpcjonizmu,donabywania,nowaszminka,nowebuty, sukienkanowanakażdąokazję.Toniesąrzeczy,któremusiszmieć. Możesznosićubraniapobabciimiejwyjebanenaprodukcjęmasową. Tojestok.

Miejwyjebanenaplotkowanie.Karmsiędobrymirzeczami.Niemusisz krytykowaćcudzychwyborówiichżyćzaichplecami.Możeszwoleć czytaćbiografięmuzyczekzamiastdyskutowaniaocudzychdramatach.

Miejwyjebanenapodobaniesięwszystkim,podobajsięsobie,lubsiebie, toaktczynnyrewolucjispołecznej.Odtegozaczynająsięzmiany,nawet możeszzacząćsięwysypiać.

Miejwyjebanenamanipulowanieosobąpartnerską,nieczyńinnejosobietego,coTobieniemiłe.Niedlatego,żetopodstawachrześcijaństwa tudzieżinnejreligii,aledlatego,żejaktoStanisławLempisałwswoich opowiadaniachfantastycznych,nietrzebabytuponadludzkiego,aby rozumieć,żewartoczynićdobroInnym.

Jednakżemiejwyjebanenaudawanie,pozerstwo,przypodobywaniesię, dulszczyznęiinnebajery.Chorujmniej,nośwsobiemniejfrustracji ipretensji,azjeCięmniejbóluiżalu.Odpuszczajsobie,niechCibędzie lżej.Wcierpieniuniemażadnejwyższejwartościwżyciu,serio,możesz żyćłatwiejniżbabcia,którabyławoboziepracyimatka,któramusiała wstawaćo4rano,abywyprowadzaćkrowynapole.Niemaniczego złegowlepszymżyciu,wułatwianiusobie.

Miejwyjebane,apatriarchatbędziesiękrztusił.

Solidarnośćwwyjebaniuiistnieniutoaktzmieniającyobliczeziemi, dosłownie.Solidarnośćwprotestowaniu,demonstrowaniuiwzajemnymwsparciu.Wakceptacjifurii,atakżezmęczenia.

33

Żyj,bądźsobą,bądździwna,bądźpięknatym,żejesteś.Żyj,takjakżyje natura.Abymiećwartość,niemusiszniczegoosiągać,żadnychwybitnychcelównarzuconychprzezkapitalistycznychłam..Jesteśwartościowa,bojesteś.Jesteśosobą,jakpiszenaTwitterze@melatoninlau.

Bądźsobą,trwaj,prośopomoc,odpoczywajipamiętaj,żemożeszmieć wyjebane.

IniechajbędąCidanemiłość,radośćiorgazmy.

EmiliaSzulc

laurka

Do„Parnasa”trzebamniebyłorazprzeprowadzićprzezjezdnię;jeśli brakowałodomownikomczasunawetnato,wyglądałatanajukochańszazgłówzlufcikawkuchniimachałazachęcającoręką,gdyprzechodziłamprzezpierwsząjezdnięwswojejsamodzielnejdrodzedozerówki. Potempowolipobłociemiędzywieżąteletransmisyjnąastaromodnymbazaremwewnątrzosiedlowymwokółgigantycznej,nigdynieschnącej kałuży,wokółktórejzwykletrzebabyłoprzejśćpokrawężniku, trzymającsięmocnospróchniałegopłotu,tyłkiemdowody,twarzą doterenuwokółipodwieżą,naktóry„nieupoważnionymwstępwzbroniony”,„wzbro-nio-ny”,powtarzałamjakmantrę,nierozumiejącni wząb,leczszłamdalejwokółgigantycznejkałuży;razjedenwylądowałamobutąstopąwwodzie,conauczyłomniebaczyćnazdradzieckie, pomorskiedeszcze.

Przezprzejściedlapieszychnaświatłachkołopodstawówki;dalej wzdłużulicy,ominąćszkołęikolejnowzdłużniej.Do„Parnasa”.Dobrylowaniawpoezji,doskonałościwsztuce,kupasmugórskiemu.

Inakoniecnajtrudniejsze–przezokrągłyplacykpod„Parnasem”;ani świateł,animachającejzlufcikazachęcającodłoni;trzebaprzejśćsamemu.Wprawdziesamochódwtejokolicytoświętolasu,alejednak;dość faszerowanowyobraźnięilękidziecięcerozczłonkowanymizwłokami naulicachpodprzedszkolem,bydziśpodbarwićwyobraźnięiprzerazić sześciolatkę.Udawałosięzawsze.Wszakdziśmogętowspominać.

–Nadzieńbabcinamalujemylaurki!–oznajmiłaprzedszkolanka niecoprzesłodzonym,zaaferowanymtonem,rozszerzającnienaturalnie swójuśmiech.

–La…co?!–powtórzyłokilkanaściesześcioletnichgłosówpiskliwie.

–Laurki!Narysujeciekartkidlababć,żebyimpokazać,jakbardzoje kochacie.

34

O,to,totak.Zpewnościąnarysowałamjakieśtandetne,różoweserducho,apotemwykleiłamcekinamiczyinnymbadziewiem.Wraz zprzedszkolankąnagryzmoliłamudawanąkursywąteczyinneżyczenia dlababci.Amożenarysowałamkota,jedynestworzenie,któremiwychodziło,amożeczarnąkrowęwkropkibordo,jedynezwierzę,jakieumiała narysowaćbabcia.Pytanie:„tylkodlaktórejbabci?”jakośniezrodziłosię wmojejsześcioletniejłepetynie;wiadomo,żebabciaWandaniemapojęciaoliterach,ledwietrafiawidelcemdoust,azwyklemusirękąialbo tonajpierwwsadzachleb(bezskórki,oczywiście)donosa,albogubi gdzieśpomiędzyniezsuniętymizbytdokładnierazemelementamisegmentuzewczesnychlat’90.Nietylkonieczyta,bonieumie,bojakma czytaćlaurkinagryzmoloneprzezsześcioletniąprawnuczkę,skoronawetŻeromskiegoprawnuczkajejmusinagłosdukać?Nonieumieczytać,nieumieczytać,ktodniaodnocynieodróżnia,amyślamijestgdzieś wIIRPinawetzabardzoniezdajesobiesprawy,żeto-tomałeigadatliwe tozjegoliniijest,itojużdośćdalekosięgającej.Narysowałamwięczapewnejakieśserduchoczyinnąkrowę,abycaładumnazanieśćdodomu ipokazaćbabci–o,patrz,ba’ciu,takbaaaardzociękocham!

–Ateraz,drogiedzieci,narysujcielaurkidladziadka!

–Adlaczegodladziadka?–padapytaniezsali.

–Ponieważdzisiajdziadkowiemająswojeświęto–odpowiadajuż przypierwszympytaniuzniecierpliwionygłosprzedszkolanki.–Pomyślcie,cociekawegorobiciezeswoimidziadkami,itonamalujcie.

–Corobimyzeswoimidziadkami…?Cojarobięzeswoimdziadkiem?

Nojakto,cojarobięzeswoimdziadkiem?

–Jawszystkorobięzswoimdziadkiem–odpowiadam,niezdającsobiezabardzosprawy,jakąlawinęsprowadzamnazerówkęw„Parnasie”.

–No,alecorobiszzeswoimdziadkiem,aczegonierobiszztatą?

Dziwnesłowo.Tata.Jestktośtaki.Przyjeżdżaczasem,wygłupiasię, znika.Dziadek–dziadekrobiwszystko!Inawrzeszczy,ipochwali,iw słupkuliczy,ipierwiastkichemiczneobjaśnia,ifilmywaparaciewymienia,anawetnakomputerzedapograćw Literki Ranogoniema,doDębnicyjeździ,alekiedyśwDębnicypozwoliłmipisaćnakomputerze,gdy goodwiedzałyśmywpracy.Anafestynachzawszedajeupićtrochępianyzpiwa.

Gryzmolęwięcniewinniekolejnąkartkę.

„Kochamciędźadźuśudlategodajęcitęślicznąkartkę”.

Swojądrogąwisitouniegonadbiurkiempodziśdzień,askończyłam jużskromnetrzydzieścitrzylata.

Przychodzimaj.Corazpewniejzasuwamdozerówkisama,babcianie maczasuprowadzićmniecorano,zresztą–trzebaćwiczyćsamemu,nie baćsięświata,wkońcuwygadanazemniebestyjka.

–Adzisiaj,drogiedzieci,malujemywreszcielaurkidlawaszychmamuś! –Alepoco?–nieumiemsięugryźćwjęzyk.

–Aniekochaszswojejmamusi?!

35

–Ee…–potrafiębąknąćjedynie.Świtamicośwgłowie, żemamusiętrzebakochać, bomamusiato,mamusiatamto, onadużopracujeidużosięuczy, iprzyjedzienapewnoniedługo.

Przyjeżdżanawetczasemcoś, cosięmamusiązwaćkaże.Przyjeżdża,wrzeszczy,szarpiepoczęstokroći,oulgo!,wyjeżdżazwykle szybciejniżprzyjechało.Tylko wmomencietegoupragnionego wyjazduprzychodzązwyklebabciaidziadekiinformują:

–Musisztrochępokazać,żeci smutno,żemamawyjeżdża…

–Smutno?Alejasięcieszę!–mówiniewinnedzieckoprawdę.–Wreszciebędziecicho!

–Aleniewolnocitakmówić!Totwojamama!

Mama.Mama.Jakieśmagicznesłowo-wytrych:mamajestodpowiedziąnawszystko,niemożesznierozpłakaćsięnajejwyjazd,totwoja „mama”,niemożeszniewysłaćjejlaurki,wktórejnapiszesz,jakbardzo jąkochasz,totwoja„mama”,musiszjejpowiedziećprzeztelefon, żetęsknisz,tak,toonaznowuprzytelefonie,nopowiedz,bobędzie smutna,twoja„mama”.Nie,niemożeszniezadzwonićdoniejwjejurodziny,tutaj,namalujlaurkę,„mama”musidostaćlaurkę,noimusiszjej wysłaćpocztówkęczasami,agdyprzyjedzie,niemożeszwyjśćdokoleżanki,jesttylkoprzejazdemnagodzinę,musiszpokazać,jakbardzoją kochasz,bowiesz,kiedyśonasiędorobiizniązamieszkasz.

–Alepoco?–pytatylkoprzerażonedziewczę.

–Boonajesttwojąmamą–padaodpowiedź,którejprzecieżmożna siębyłospodziewać.

Kiedyniemazrozumiałejodpowiedzi,kiedypojawiasięjakikolwiek znakzapytania,zawszepadatosamosłowo:mama.Potembędąmatka ikrew,irodzina.Musiszprzedstawićjejtegochłopaka,musiszjązaprosićnaślub.Nieważne,żesięniedogadujecie,totylkojejciężkicharakter, oj,jesteścietakiepodobnedosiebie,mytostarzyjesteśmy,zarazumrzemy.Aletymusiszmiećmatkę!Ty,ty,ty!

–Aleba’ciu?–pytacoraztostarszyibardziejchropowatygłos.–Ale poco?

36
Urodzonaw1988r.wSłupsku.Belferka,hellenistka,publikujeopowiadaniaikrytyki literackiew„Twórczości”i„Meandrze”.Zwyznaniaepikurejka.MieszkawBerlinie.

spódnicaodświęta

Dzieńkobiet.Dzieńmatki.

Kiedyśzmęczonegoździkipodawanedogóryłodygami,dziśczasem teżjeszczeone,choćczęściejróże,tulipany,frezje.Rzadziejkupowane wkwiaciarniach,częściejwfoliachzdyskontów.

Jakieznaczeniemajądziśteświęta,gdykobietaprzestajeistniećtak jakojednostka,jakijakopojęcie.Niemamatek,sąpodporządkowane władzyistotyniedokońcaludzkie(skoroprawczłowieka,konstytucyjnychimsięodmawia).Niemakobiet,ponichzostałtylkokrzyk,hasła, buntironiczniepodsumowywaneprzezaktualnie„nierządnie”rządzących.Nieprawychiniesprawiedliwych.

Gdydziśhipokryzjazastąpiłakażdepozytywneuczucie,aideałyzostaływypchniętenabruk,niemamiejscadlakarykaturyŚwiętaMatki, czyKobiety.

Niechcętakiejułudy,poniżenia,jakieczujęsłyszącżyczeniazodbiornikówtelewizjipiękniezpamięcirecytowanych(jakzwykle:dokładnie tymisamymisłowamijakwkażdymtemacie,wjakimbezmyślniesięci „politycy”wypowiadają),pustychwtreściiożadnymznaczeniu.

Dajciesobietekwiatkipodstawianenagminniewkamieniulubpropagandziepomnikimiernot.

Dajciejesobiewd....

Dzieńkobiet.Dzieńmatki.

Wolałabym,bytychdniniebyło.WolałabymobchodzićcodzieńŚwiętoSzacunku,DzieńTolerancji.

Dzieńniekwiatów,abłyskawicy.

Gothicwind

Jestemfilologiemklasycznym,literaturoznawcą,matkąjednejcóreczki,trojedzieci straciłamprzezbezdusznośćsystemuochronyzdrowia.

Jakokobietępotakichprzejściachprzerażamniepodejściedotematukobietyjako matki-bezwolnej,traktowanejniczyminkubator.

Denerwujemnieteżpodejście(nie)rządudomediów,uchodźców,sądów,pielęgnia‐rek,ratownikówmedycznych,nauczycieli.

Władzaudaje,żejestgłuchananaszbunt.Musimyzatemprotestowaćgłośniej.

37

jasnyszlag

Piszętesłowazamiastsiedziećzeznajomymiijeśćczekoladowe ciasto,pocałymdniuspędzonymwśnieżnychgórach.Zamiasttego piszetesłowasama,wswoimpokoju.

Piszęje,bojestemkobietąwmęskimświecie.

Pięknystyczniowydzień.Idealnynaniespiesznyspacerszlakiem GorczańskiegoParkuNarodowego.Szumbystrychgórskichstrumieni roztapiającychstopniowowielomiesięcznąlodowąpokrywę,chrzęst zmrożonegośniegupodbutami,słońcekontrastująceciepłemzmroźnymdotykiemwiatrunaskórze.Jakbymtrafiładowidokówki,albozimowegofolderubiurapodróży.

Szlakniespieszniepniesięwgórę,ajamogłabymnimiśćiiść…Mogłabym,tyleżewłaśnieniemogę.Bozalewamniekrew–najpierwdosłownie,apotemmetaforycznie.Znacietouczucie?Kiedyodnajbliższej toaletydzieliwasodległośćwiększaniżnapórfizjologii?Kiedyczujecie, amożenajpierwtylkoprzewidujecie,żepodpaska,tamponczycokolwiekcoużywanietegodnia,raczejniesprostawymogomzadania?Kiedymożecietylkoprzyspieszyćkroku,choćzdajeciesobiesprawę,żeitak niemacieanigdzie,anijakporadzićsobieznadciągającąkatastrofą?

Las.Tłumludzinaszlaku.Ławeczki,śmietniczki,mostki–niezbędna zdawałobysięinfrastruktura.Patrzęnaniąoczamikobietymenstruującejizupełnieniewidzędlasiebieratunku,apotem–żebyzająćczymś umysłorbitującywkołopytaniaczynaspodniachwidaćjuż,czyjeszcze

38

niepowiększającąsięczerwonąplamę?–zmieniamoptykęipatrzę nagórskąścieżkęoczamimężczyzny.Iwtedy–jakzadotknięciemczarodziejskiejróżdżki–całyświatzamieniasięwtoaletę.Wystarczystanąćprzodemdodowolnegodrzewa,rozpiąćrozporekisprawazałatwiona–ocotylekrzyku,mojadroga?Idędalejszlakiem(itymtropem) izastanawiamsięjakwyglądałybymiejscawyjściawgóry,albopostoju natrasie,gdybypanowiemenstruowali,albochoćsikalijakmy–wkuckizwrażliwiewypiętymi,gołymipupami?Czyrównienonszalanckozapominalibyomożliwościgodnegoiintymnegozaopiekowania podstawowejpotrzebyfizjologicznej?

Czyrównienonszalanckozapominalibyośrodkachhigienicznych wszkolnychtoaletachdladziewczynek,młodychkobiet,któredopiero mierząsięzeswojąfizjologią,iktóreonaczęstoprzerasta?Czymusielibyjakonekonspiracyjnymszeptemprosićopomocrówniezieloną wtemaciekoleżankę?Ipotem,wielelatpóźniejodtwarzaćtensamscenariusznastudiach–bonadaltoaletawbudynku,podobniejaktaszkolna,jestprzeznaczona„dlakobiet”tylkoznazwy.Czygdybymężczyźni–budującynaszświat,naszeszlakigórskie,naszeszkoły–menstruowali, wubikacjachnadalbrakowałobybidetówdopodmyciasię?Albośmietników?Czyteżmusielibyparadowaćzezużytąpodpaskądowspólnego kubłapodumywalkami?

Wracam,szybkimkrokiemmarzącomomencie,kiedyzdejmęwreszcieprzemoczonąkrwiąbieliznęispodnieikrewzalewamniecorazbardziej.Czywświecie,wktórymnaprawdędostrzegasiękobiety,ichistnienie,odmiennośćipotrzebymusiałabymwalczyćożeńskiekońcówki wpisanychprzezsiebieartykułach?Czymusiałabymtłumaczyćredaktorkomiredaktorom,żebardzomiprzykroaleniestetynie,naprawdę nie,użycieliczbymnogiejczasownikównieczyniznichrodzajuneutralnego(?)inapisanienp.„jesteścieświadomi”zamiast„jesteśświadoma” niestajesięniestetyzwrotemuwzględniającymnarównimęskoosobowychiżeńskoosobowychczytelnikówiczytelniczki(oosobachniebinarnychjużniewspominając).

Towymazywanienas–kobietwydajesięnieoczywiste,amożewłaśnieprzeciwniejesttakoczywiste,żeczęstogoniedostrzegamy.Niema naswksiążkach„drogiczytelniku”,niemawjęzykudokumentów„szanownykliencie”,niemanasnawetw„WCdlakobiet”,niemawsamochodowychcrashtestach,niemawdotacjachnazwalczanieendometriozy, niemawaplikacjachGoogleiautokorekcieWorda,niemawścieżkach karierzawodowychinaukowych,niemawrozmiarachmundurówdla żołnierek,niemanagórskichszlakach.

Amyjesteśmy!Iwciążuparciepróbujemyistniećwświeciestworzonymprzezidlamężczyzn.Postronnemuobserwatorowi(boraczejnie obserwatorce)wydawaćsięmoże,żenarównizniegokorzystamy.Przecieżidziemytymsamymszlakiem,ramięwramięzpozoruwyposażeni wtesameprawa,obowiązkiipotrzeby.Tylkokiedymęskoosobowaczęść

39

światazradościąstajewdowolnymmiejscutyłemdowszystkich,byje zaspokoićmybrocząckrwią,zewstydemwoczachszukamydlasiebie miejsca,bysięnimizaopiekować.Iczęsto,tegomiejscapoprostuniema.

Piszętesłowazamiastsiedziećzeznajomymiijeśćczekoladowe ciasto,pocałymdniuspędzonymwśnieżnychgórach.Alemusiałam wykpićsiębólembrzucha,żebyzmienićwdomubieliznęiwypraćzakrwawionespodnie.

Piszętesłowa,choćwiem,żeprzeczytająjeizrozumiejątylkoinne kobiety.Bożyjemyipiszemywświeciestworzonymprzezidlamężczyzn.

Izalewanaskrew.

JóziaSołtowska

PrzemówieniezManifyRzeszów2022,któraodbyłasię 13marca2022roku

Dzieńdobry, Dziśchciałamporuszyćproblemubóstwamenstruacyjnego.Według badańFundacjiKulczyk4%Polekniemapieniędzynazakupśrodków higienicznych.Toblisko500000osób.Ztrudnościamispowodowanymi niedostępnościąpodpasekwinstytucjachpublicznychspotykasięjednakkażdaznas–wszkołach,uczelniach,urzędachczybibliotekach.21% nastolatekmusiałowyjśćzeszkołyzewzględunaichbrak,10%zpowoduograniczonegodostępudopodpasekwogóleniewyszłozdomu.

Brakdostępudopodstawowychśrodkówhigienymenstruacyjnejwpływanakomfortpsychicznyiemocjonalnyosóbmenstruujących.Osoby menstruującezamiastpodpasekczytamponówużywajączęstopapieru toaletowego,szmatekczywaty,cojestniebezpiecznedlazdrowia.Wiele osóbmusipodejmowaćciężkiedecyzje,czykupićjedzenie,czypodpaski. Wyobrażacietosobie?Ostatniepieniądzewportfelu,ostatniapodpaska wużyciu,idecyzja:chlebczypaczkapodpasek?Przypominamteż,żena fizjologięwpływuniemamy.

Równiedużymproblememjakubóstwomenstruacyjnejestwstyd. RazemzobecnątuAgnieszkąItneriInicjatywąDzikieDobrowysłałyśmydokładnie132wnioskioutworzenieRóżowejSkrzyneczkiwszkołachiinstytucjachpublicznychnatereniemiastaRzeszowaicałego województwapodkarpackiego.RóżowąSkrzyneczkęmiałrównież wprogramiewyborczymobecnyprezydentmiasta,KonradFiołek.RóżowaSkrzyneczkatoinicjatywaumieszczaniaskrzyneczekzpodpaskamiitamponamiwdamskichtoaletach,dodyspozycjiosóbpotrzebujących.Wydawałobysię,żeszokującesąopinie:RóżowaSkrzyneczka

40

topromocjaideologiigender,podpaskisąuhigienistki.Aunas?Na132 wnioskiotrzymałyśmy,uwaga!6!pozytywnychodpowiedzi.Reszta nawetnieraczyłaodpisać.Równieżnawspółpracęzurzędemmiasta ciężkojestliczyć.Szkołyniechcąfinansowaćuzupełniania,rodzice idyrekcjaniewidząproblemu.Nowłaśnie,niewidzą,czywstydząsię poruszaćtematmenstruacji?NieprzeszkadzaWam,żeWaszeuczenniceopuszczająlekcjezpowodumenstruacjiibrakuśrodkówhigienicznych?Waszwłasnywstydpowodujezaniedbaniepotrzebosóbwgorszej sytuacjiekonomicznej.Ażeniesłyszeliścieoproblemietoznaczy,żeon nieistnieje?Istnieje,aleosobypotrzebująceniemająodwagiprosić opomoc.Zwracamsiędodyrekcjiszkół,instytucjipaństwowych,urzędówmiastwcałymkraju:wostatnimczasieprzybyłodoPolskiwiele osóbmenstruujacychzdoświadczeniemuchodźczym,zgranicypolskobiałoruskiej,zUkrainy.Osób,któreniestaćiwnajbliższymczasiepewniestaćniebędzienaśrodkihigienymenstruacyjnej.Dziecitrafiają dopolskichszkół,jakoniezadbaciewtejkwestii?Amożenadabsencją spowodowanąubóstwemmenstruacyjnymprzejdzieciedoporządku dziennego,boprzecieżnicsięniedzieje?Zastanówciesiędobrzerównieżnadtąkwestią.Prawodogodnegożyciamająwszyscy,nietylko osobyktóreniemenstruują.

Wracającjeszczenamomentdowstydumenstruacyjnego,pierwszymkrokiemjestmówienieosamymokresie.Więcmówię:jestem osobąmenstruujacą,przyszłamtutajdziśmającmiesiączkęicieszęsię, żestaćmnienatampony,bowieluinnychosóbniestać.Gotowajestem dzielićsięśrodkamihigienymenstruacyjnejzkażdąpotrzebującaosobą. Dziękuję.

Dorota„Nietoperz”Grochala

Aktywistka,działawnieformalnejgrupieManifaRzeszów,blogerkaksiążkowa–pu‐blikujerecenzjenaswoimblogu nietoperzczytaioglada.blogspot.com,wformiepa‐pierowejtekstypublikowaław„SILNE.Aperiodykspołeczny”iart-punk-dada-zinie „WyziewyzSandałka”,wierszezaśwantologiachpoezjiwspółczesnejwydawnictwa Poetariatpt.„”GwiazdozbiórPegaza”,„Rykowisko.Rocznikpoezji2020”,„Miejsca,które kocham”,„Ludzie,którychpodziwiam”,„GwiazdozbiórPegazaII”,„Uskrzydleni”.Jeden zwierszyzostalzamieszczonynawirtualnejwystawie„Migracje/Migrations”zorgani‐zowanejprzezWirtualneMuzeumAntropocenu.Prywatniemama8letniejNadziei.

41

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.