CZĘŚĆTRZECIA 83-94STRONY
Redaktorkanaczelna AgnieszkaGralak
Zespółredakcyjny IzaDesperak AnnaGierczak
Kontaktdoredakcji:silne.aperiodyk@gmail.com
https://www.facebook.com/silne.aperiodyk/
https://www.instagram.com/silne.aperiodyk/ http://lodzkiedziewuchy.org.pl/numer
https://issuu.com/silne.aperiodyk
Projektokładki
AgnieszkaGralak
Projektgraficzny,składDTP AgnieszkaGralak
Czasopismo SILNE.Aperiodykspołeczny jestobjętelicencjąCreativeCommons: Uznanieautorstwa–Użycieniekomercyjne–Bezutworówzależnych4.0 Międzynarodowe(CCBY-NC-ND4.0)
Treścipublikowanychartykułówniezawszeodzwierciedlajązdanieredakcji
Łódź2022
ISSN2719-3179
e-ISSN2719-3195
Wydawnictwo
StowarzyszeniaŁódzkieDziewuchyDziewuchom ul.Kpt.FranciszkaŻwirki1C/4D
90-448Łódź
Druk:JKBPrint
spistreści
widzęsłyszęmówię
Gothicwind– stronabierna 5
IwonaHerbuś– kobiety –pomijaneofiarywojny 7
EmiliaSzulc– wkurzonawwojnie 16
KatarzynaMądrzycka-Adamczyk – szydełkowakcji 19
BronisławaKopeć– dwiewojny 20
Eśka– naczyimsumieniu maciążyćtengrzech? 21
AnitaDeskiewicz– wesołemiasteczko 23
KasiaPiątek– przemoc,przemocy,przemocą,o!
przemoc 25
EmiliaSzulc– miejwyjebane 31
BlankaMaruszewska– laurka 34
Gothicwind– spódnicaodświęta 37
JóziaSołtowska– jasnyszlag 38
DorotaGrochala– Przemówienie 40
AgnieszkaŚwiestowska– mamo,czymogęjuż zostaćkobietą? 42
PaulinaRzymanek– kiedydziewczynastajesię kobietą? 48
AnetaOworuszko– dziewczynysązajęte myśleniem 51
EmiliaSzulc– żadnabędziezemnie matka 54
AgnieszkaGralak– dlaczegoniemamdzieci? 58
Gothicwind– ojczyzna 59
straciłamgłowę
ZuzannaKorońska– niosącarozpacz 60
SILNE–herstoria
MałgorzataTkacz-Janik–herstoriajestnam potrzebnawłaśnieteraz 62
wywiad
IzaDesperak–wywiadzIwonąDemko 69
poezja 80
recenzje
IzaDesperak– Matkawynalazku 83
BlankaMaruszewska– Eros 85
ilustracje
DorotaWiśniewska–strony: 6,36,56,82
DorotaSolarska–strony:
9,12,18,22,24,28,51,57,60,61,91
AgnieszkaGralak–strona: 15
MartaKlibert–strony: 17,32,49
KatarzynaMądrzycka-Adamczyk–strony: 19,20
JóziaSołtowska–strona: 38
AgnieszkaŚwiestowska–strona: 42
AgataJankowska–strona: 53
KatrineMarçal, Matkawynalazku.Jakuprzedzeniahamują postęp,WydawnictwoCzarne,Wołowiec,2021
Jakgłosistareprzysłowie,potrzebajestmatkąwynalazków,jednak wynalazki,byznaleźćstałemiejscewnaszymświecie,potrzebujączegoświęcejniżodpowiadaniananaszepotrzeby.MatkąjestteżNatura, Ziemia,planeta–ajednakjejpotrzebybyłyprzezwiekiisąwciążjeszcze lekceważone,marginalizowaneiunieważniane,bomatkatotylkokobieta,atokobiece,wciążjestuważanejeśliniezagorsze,tonapewno zamniejopłacalne.Marginalizacjatego,cokobiecewewciążpatriarchalnychspołeczeństwachsprawia,żewynalazki,któremogłybypoprawićjakośćnaszegożycia,wpłynąćnarozwójspołecznyinaszerelacje zmatką–Ziemią,zostałyniedocenione,zarzucone,amyporazkolejny odkrywamykoło.
KatrineMarçal,szwedzkądziennikarkęipisarkę,znamyjuż–zksiążki Jedynapłeć,którąwydałapodnazwiskiemKielos.W Matcewynalazku zajęłasięstereotypamiiuprzedzeniamizwiązanymizpłcią,iichdestruktywnymwpływemnarozwójspołeczny.Nawetjeśliwybraneprzez autorkęprzykładypochodzązobszarubiznesuczytechniki,toniesą topojedynczecase’ydokumentującehistoryczneczynawetwspółczesne przykładyspychaniawszystkiego,cozwiązanezkobietaminamargines, alespójnaopowieśćotym,jakuprzedzeniazwiązanezpłciąsprawiły, żeznaleźliśmysiętu,gdziejesteśmydziś,wobliczukryzysuklimatycznego,kryzysuopiekiikryzysuwywołanegoprzezCovid.
Historięniedoszłychbądźspóźnionychwynalazkówrozpoczynacoś napozórniezbytistotnego:walizkanakółkach.Cóż,naszeżyciezapewneniebyłobyjakośznaczącogorsze,gdybydodziśnieweszłaonapowszechniewużycie.Bezwątpieniaczyninaszepodróżeprostszymi,ale dlaosóbniebardzomłodychisprawnychstanowijużważneułatwienie mobilnościisprawczości.Wprzypadkuciężkiegobagażukobiety,matki zdziećmi,osobystarszemusiałyprzedupowszechnieniemwalizek nakółkachopieraćsięnapomocysilniejszychodnich,najczęściejmężczyzn–członkówrodziny,towarzyszypodróżylubzawodowychtragarzy.JakopisujeMarçal,prototypyczypoprzedniczkiwalizeknakółkach pojawiłysięjużwcześniejitokilkakrotnie,jednakto–napozórproste –połączeniewalizkizkołem,znanymodtysiącleci–wcalesięnieprzyjęło.Dlaczego?Przyczynysązłożone,alejednąznichokazałasięwizja ułatwieniawtransporciebagażujakoczegoś,copotrzebnejestsłabym zeswejnaturykobietom,odktórychnieoczekujesięjednocześniesamodzielnegopodróżowania.To,żejednozpierwszychprasowychdoniesieńozaletachwalizkinakółkachukazałosięwprasiekobiecej(akonkretniewbrytyjskimpiśmie Kobietaidom w1948roku)nietylkonie przyczyniłosiędopopularyzacjipomysłu,reklamyproduktuiwykreowanianańpopytu.Ideaciągnięciabagażuzasobąkłóciłasięrównież zwyobrażeniemmęskościkojarzonejzsilą.Loswalizkinakółkachdługo
dzieliłprototypułatwiającegoporuszaniesiębalkonika,wyposażonego wsiedziskowynalezionyprzezAinęWifalkwlatach60.ubiegłegowieku.Nigdygonieopatentowała,swójpomysłsprzedała–niezbytdrogo –tylkojednemuproducentowi.Czybyła,jaksamatookreśliła,„za skromna”,czymożeraczejsystemfinansowyskutecznieeliminujekobietyzesferywynalazczościprzekuwanejwodnoszącesukcesbiznesy?
Awiedziałyścieotym,żegdybyhistoriaprzemysłusamochodowego potoczyłabysięniecoinaczej,odstuleciajeździłybyponaszychdrogach autaelektryczne?Radziłysobienatyledobrze,żejużw1888roku nawycieczkętakimelektrykiemwybrałasię,wrazzdziećmi,Bertha Benz.Niestetypierwszeautaelektryczne,niewymagającedouruchomieniaciężkiejkorby,zdefiniowanojakoautadlakobiet,produktprzeznaczonydlasłabejpłcianiedysponującychfizycznąsiłąmężczyzn. Gdybystałosięinaczejbyćmożeodstuleciazmniejszalibyśmyskutecznierolępaliwkopalnychwnaszejgospodarce,atechnologicznypostęp dotyczyłbybateriiiichładowania.WpierwszejpołowieXXwiekuwUSA uznano,żeelektryczneautotocośkobiecego,cośwrodzajuniecowiększegoibardziejluksusowegowózkadziecięcego,odpowiedniegomoże dlaniedołęgów,aleniestuprocentowychmężczyzn–itosilnikispalinowestałysiękołemzamachowymprzemysłusamochodowego,aauta elektrycznemusiałyzostaćwynalezioneodnowa,takjakwalizka nakółkach.
Jestjeszczejedenobszarnierównościsilniezwiązanyzopisywanymi przezMarçalzjawiskami:nierównościekonomiczne.Kiedyś,napoczątkueryprzemysłowej,płaconomniejrobotnicomfabrycznym,choć nadobrąsprawęichdrobnedłoniebyływięcejwartedlaichwłaścicieli niżsilnemęskieręce.Dziśwciążdużomniejpłacimyzapracęwsfeminizowanychsektorach,takichjakopieka,iCovidboleśnieuprzytomnił nam,żewszyscypłacimywysokącenęzanaszewyobrażenieoniższości tegocokobiece.LukapłacowawSzwecji,skądpochodziautorka, toledwiekilkanaścieprocent.Alejużnierównośćkobietimężczyzn wdostępiedofunduszy venturecapital jestwielokrotniewyższa,mężczyźnimajądostępdoich99procent,ato venturecapital jestkołem zamachowymnapędzającyminwestycjewnowetechnologie.Kobiece pomysłyiwartościkojarzonezkobiecościąraczejsiętamnieodnajdą, ostrzegaautorka,przypominającżetensektorfinansówwywodzisię pośrednioodmęskiejlogikiwielorybnictwa.Byćmoże–dodajejednak –przeszkodętęomijająbiznesyprowadzoneprzezinfluencerki,które niemającporównywalnegozasobukapitałufinansowegosięgnęły pozasobyinnegorodzaju,społecznejdefinicjirolikobiety-konsumentki, orazsocjalizacyjnegotreningudokomunikowaniasięzinnymi.
Kojarzenieinnowacjitechnologicznychzesferąmęskościtojedno zusprawiedliwieńnierównościwtejsferze.Marçalprzypomina,żetak jakmocsilnikówwyrażamydziśwkoniachmechanicznych,apracę fizycznąwyceniamywroboczogodzinach,takmockomputerówwyra-
żanoniegdyśwkilodziewczynach–tysiącachgodzin,jakiedanaczynnośćzajęłabyoperatorkompierwszychmaszynobliczeniowych.Albo otym,żelotykosmicznenieodbyłybysiębezszwaczek,któreodszycia biustonoszyipieluchprzeszłydozszyciadziesiątkówtysięcykawałków materiału,zktórychuszytokombinezonyastronautówNASA.
Noiwreszciew Matcewynalazku znajdujemyjeszczejednąnapozór oczywistąhistorię–dotądjednakprzegapianą.Otow1842rokuFryderykEngelsznajdujesięwwstrząsanejskutkamirewolucjiprzemysłowej Angliianastępnie,wpracy TheConditionofWorkingClassinEngland, wydanejw1845,opisujelosyrobotników.Opowiadamiędzyinnymi znamiennąhistoriębezrobotnegoJacka,którysiedziwdomu,gdyjego żonazajmujesiępracąwfabryce(pamiętacie,żekobietommniejsię płaci,więcbardziejopłacasięjezatrudniać).Gdynarratortejopowieści odwiedzawilgotnąsuterenęgdziemieszkaJack,tenakuratzajmujesię cerowaniempończoch.Jack,Engelsizapewneczytelnicyprzeżywają dramatutraconejmęskościJacka,zmuszonegocerowaćżoniniepończochybychoćwtensposóbokazaćsięprzydatnym,jednakczynnośćta wopowieściJoeiEngelsastajesięsymbolemdegradacjiJacka.Tymczasem–zauważaMarçal–niktjakośniepróbujeporozmawiaćzMary..
IzaDesperak
RemigiuszPaul,Eros,WydawnictwoCzytelnik,Warszawa,2000
Berlińskiedialogi
Krążyłpomieścieizaczepiałprzechodniów.Nazywałichgeniuszami, specjalistamizjakiejśdziedziny,siebiezaśnieukiem,nierozumiejącym świata.Zadawałpytania,żonglowałsłowami,pędziłwkoziróg,apotem opowiadałinnym,żespecjaliścinieumieliodpowiedziećsatysfakcjonująconażadnejegopytanie.Zaczepiałnastępnych,tych,którzyuchodzili zajeszczewiększychznawców,ośmieszałichprzyświadkachiznowu niezachowywałtegodlasiebie,aleszedłdalej.
Zaczepiałrównieżsynówdygnitarzyidostojnikówniewyspecjalizowanychjeszczewswoichzawodach,zadawałimtesamepytania,podkładającpułapkilogiczne.Wspominałowszystkichtychpersonach, któreokazałysięrówniezielonejakichnieopierzenisynowie.Niektórzy ztychsynówpokochaligozatensposóbbycia:możekontynuowalipodobneupokarzającerozmowywdomach?Podburzaliautorytetrodziców?Zpewnościąkażdybogatyoficjelpragnieusłyszećodnastoletniegosyna,żeśmierdzącyoryginałzsąsiedztwa,śmierdzącyiubogi,gdyż opieniądzemusibłagaćposażnążonę,żetennieumytydziwoląguważa gozapółgłówka.
Niepomogłyostrzeżenia:wziętykomediopisarzArystofanesjuż w423r.p.n.e.sportretowałpostaćcudakazateńskichulic.Komedia greckawtamtymczasie,zwanarównieżkomediąstarą,miałazwyczaj opisywaniarozpoznawanychosobistościmiasta,przerysowująccechy charakterystyczne.Bardziejniżoświeceniowekomedie(bazujące nakomediinowej)przypominaławulgarnykabaretzezwartąfabułą. Autorzykomediibylibezkarni:opisywalizimieniapolitykówiprzywódców,artystówigruberyby,tuzówiszaraczki.Przypisywaliimprostytucję,niedbałość,rozwolnienie,przepijającemajątekżony,podmieniające nowonarodzonedziewczynkinasynkówniewolniciinneaspektynajczęściejwyśmiewanejprzywary:głupoty.
Ekscentryk,doktóregoudajesiębohater Chmur,postawiony nagranicybankructwaprzezrozpieszczonegoirozrzutnegosynaKrętacz,niejestjednakgłupi.GamoniemjestKrętacz,którydopuściłżonę dowładzyiprzyzwoliłnaroztrwonieniemajątku.PostanawiaonnauczyćsięodSokratesa,jakpokonaćwierzycieliprzypomocyretoryki; jednakwszystkienaukitegobujającegosięwhamakudziwolągasą niezrozumiałeinudne,taknudne,żeKrętaczmasturbujesiępodczas lekcjidlazabiciaczasu.Lokumpłatnegonauczycielajestponureipełne pluskiew.Krętaczokazujesięmałopojętnymuczniem,jegomiejsce zajmujewkrótcerozpieszczonysyn.Skończywszynauki,synwraca dodomuzaczynaznęcaćsięfizycznienadojcem.Krętaczjesttymsamympodwójniegłupi:niedość,żepozwoliłżonierozpuścićsyna,ale takżewysłałgonanaukidobujającegosięwhamakuSokratesa,cozakończyłosięostatecznądegradacjąKrętacza.
Polekturze Chmur trudnouwierzyć,żedoosławionegoprocesu obezbożnośćipsuciemłodzieżydoszłodopieroćwierćwiekupóźniej. ZrujnowanyfinansowoSokratesmadowyboruodejściezAtenalbo samobójstwo;decydujesięnatodrugie.
Bezwątpieniabyłbypostaciądziśkompletniezapomnianą,gdybynie krążącywokółniegooczterdzieścilatmłodsiKsenofontiniejakiPlaton. Arystofanesowiprzypisujesiędzisiajkołoczterdziestusztuk,zktórych tylkojedenaściezachowałosiędodzisiaj,główniezasprawąużytego kolokwialnegojęzykaulicznego,któremuzawdzięczaniezmniejszającą siępopularnośćwśródczytelnikówpóźniejszychstuleci.Możnawięc odważyćsięnastwierdzenie,żebezPlatonaiKsenofontapostaćSokratesaniedotarłabydonaszychczasów.
ObajnapisalimowyobronneSokratesa,obajpisalionimdalej,przedstawiającwłasnypunktwidzenianasławetnerozmowyzateńskimi znamienitościami.StylKsenofontajestprosty,byniepowiedziećprymitywny,ciągniegojednakprzezstuleciasłynniejszyizręczniejszy wpiśmiePlaton,którypozawłasnąwersjęobronySokratesauczynił zniegodziełożycia,przezwielelatpoprocesiepisząckrótszeidłuższe dialoginanajrozmaitszetematyodrozmowyotym,wjakichwarunkach pszczołaprzestajebyćpszczołą,przezanalizęodbioruświatadookoła
porozważaniaoidealnymspołeczeństwiepozbawionymnierówności, rządzonymprzezfilozofów.
SokratesKsenofontapopełniasamobójstwoświadomie,czyniącje formąeutanazji.Zdajesobiesprawę,żewkrótcedopadnągochoroby wiekustarczego,apozaAtenaminieoczekujegowjegowiekunicwartegoprzeżycia.IchSokratesyróżniąsięodsiebieznacznie,nieścisłości możnadostrzecnawetwjednymitymsamymtekściePlatona,który natosamozdaniemiewaróżnepoglądy,dlategowhellenistyceprzyjęło sięmówićohistorycznymSokratesie,SokratesiePlatona(anawetSokratesiekonkretnegodialogu),Ksenofontaitakdalej.
Dobrowolnaśmierć,spowodowananiezrozumieniemprzezpogardliwespołeczeństwo,śmierćniesprawiedliwa,pozostawiającazrozpaczonychuczniów,piszącychpóźniejoswoimmistrzu,gdyżtenniepozostawiłżadnegowłasnegotekstu–analogiedoNowegoTestamentu pozwoliłynaschrystianizowanieczęścigreckiejfilozofii,stawiając napiedestaleSokratesa,jużnieskazanegonabanicję,alezmuszonego dosamobójstwaprzezsąd,nierozumiejącynaukiobawiającysięospokójwśródmłodzieży.Eutanazjastajesiępoświęceniem,śmierciąsymbolicznąipatetyczną,októrejbędąpisaćcozręczniejsiwpiórze,niemal osieroceniuczniowie.
UchrystusowienieSokratesaprzezpóźniejszych(głównieAugustyna zHippony)czyniprzedewszystkimjegopostaćnietykalną.Arystofanes togardzącynaukaminajwiększegofilozofastarożytnościignorant,obawiającysięprawdyoideachimożliwościwzruszeniawposadachuporządkowanegosystemuwartości.UczniowieSokratesatojedyni,którzy poznalisięnajegogeniuszu,asprawniejszywpiśmiePlatontoten, dziękiktóremufilozofiamogłapowstać.NawetjeślituiówdzieprzemykasięPlatonowiarogancjajegowersjiSokratesaalbodziwactwa,jeśli chodziodbałośćohigienę,topatrzącprzezpryzmatchrześcijaństwa ipóźniejszychinterpretacji,widzimywnimraczejniedbałego,zapominającegosięmyćstarszawegoprofesora,takzaaferowanegotematem rozmowy,żeniedbającegojużoto,coonimpomyśląrozmówcyiczynie poczująsięurażeni.Jakbynatematniespojrzeć,uchrystusowienie Sokratesauniemożliwiłowspółczesnymczytelnikomzdystansowaną lekturęźródełopostacihistorycznej.
JakJosephCampbelluważał,żemit,wktóryzaczynamywierzyć, tracimitycznąwłaściwość,idlategoporautworzyćmitwspółczesny wformie GwiezdnychWojen,takparafrazującmożnapowiedzieć, żewyidealizowanyfenomentracizamierzonywydźwięk,amynieumiemyspojrzećnaniegobezuprzedzeń,pókinastarciełączymyznimjakieśodczucia.Dlategowspółczesnapowieśćozaczepiającymobcych ludziekscentrykumusiopuścićAteny,nawetjeślijejcelemjestwyłożenieczytelnikowifilozofiiplatońskiej.
ZapewnedlategobohaterpowieściRemigiuszaPaula Eros,wydanej przezwydawnictwo„Czytelnik”wdwutysięcznymroku,jestnieateń-
skimuczonym,aamerykańskimprofesorembiologii,jadącymnakongres obudowiemózgudoBerlina.Jużwsamolociezostajezaczepionyprzez siedzącegoobokniegoniechlujnegoosobnika–przedstawiającegosię jakoRemigiuszPaul–zachwyconego,żeon,laik,możezadaćkilkapytań autentycznemuspecjaliście,gdyżnurtujegooddawnapytanie:co,jeśli naszmózgjestniedoskonały,ipopełniamywmyśleniubłąd?Czytonie oznacza,żeprzeztendefektcaławiedzategoświatajest...nicniewarta?
Scenanierozgrywasięjednaknaateńskimrynku,gdziezagadnięty specjalistamożeumknąćiuwolnićsięodnatręta:jedynąmożliwością ucieczkijestudawaniesnu.Dawiddobywawięcwłazienceprezerwatywy(marki,jakżebyinaczej,„Eros”)itakuzbrojony,wracanaswojemiejsceioddajesięfantazjom,ignorującindagacjesąsiada.
RemigiuszPaulpozostawiawspółczesnemujedyniewskazówkę: „Eros”,pogreckupożądanie,nierazpodtytuł Sympozjonu Platona,spolszczanegoczasemjako Uczta.Tenżetytułprzykułmójwzrok,gdykilkalat popublikacjiniesprzedaneegzemplarzenieomawianejksiążkitrafiły nastołybukinistyczne,amnie,ledwielicealistkę,planującąstudiowanie filologiiklasycznej,przyciągałowszystko,codoantykunawiązywało.
Lekkimstylem,wolnymodzwartychjęzykowosylogizmówpowieść przeczytałamwciągujednejnocy,lecznawetwtedyniedostrzegłam podobieństwapostaci,przetrwałaonajednakwregalebrutalneselekcje księgozbiorulatpóźniejszych.
Postrzeganieświataprzypomocyoczu: aisthesis,zlatynizowana ispolszczonaponowniejakoestetykatoistotnyfilarfilozofiiplatońskiej, powiązanyściślezeświatemidei.Kiedypatrzymyoczami,albokiedy myślimymózgiem,zdajemysięnacośnieobiektywnego,widzimywięc conajwyżejcieniewjaskini,cienieprawdziwychpostacialboteż–odbiciaidei.Doświadczeniafizyczneidziałaniamatematycznetoteżforma cieniaidei,zniekształconaprzeznieznajomośćprawidła.Obliczenia matematycznebędązatemtylkoodbiciem,pókinieotrzymamyidei, dowodumatematycznego:dowódjestjednakteżtylkoobliczeniem,ale samoprawonimsterujące:tojestidea.OczyPlatonaalbomózgPaula torodzajodbiornikaświatawokół,odbiornika,którymożemiećzakłóceniajakrozstrojoneradio,przezktóresłuchamykoncertusymfonicznego.Samkoncertteżmożebyćzniekształconyprzezmuzyków,krzywo postawionyfortepianalboniedostatecznądawkękalafoniinasmyczku.
Najbliżejideisłyszanegoprzeznasprzerywającegokoncertuwstarym radioodbiornikujestpartytura,będącawistocieteżtylkoodzwierciedleniempomysłukompozytora.Wszystko,comożewpłynąćnazniekształcenieodbioruidei,bądźtomuzyki,bądźzjawiskachemicznego tobłędywestetyce,awięcodbiorzeświata.
Dawidniemacierpliwościdoniechlujnegosąsiada.TakjakKrętacz niedajeposłuchuSokratesowi,takonumykazlotniskaizmieniakierunekwmieściezakażdymrazem,gdydostrzegagowtłumie.ItudochodzidogłosuDeotyma.Nie,nieDeotyma:Julie,najwspanialszapiękność,
jakąkiedykolwiekDawidspotkał.DawidpostanawiaposiąśćJulie,zajej zgodąbądźbez,starasięjednakjakośzaaranżowaćspotkanie.Julie ułatwiamusprawę:zajmujesięrodzajempsychoterapii,leczyrozmową ludzicierpiącychzpowodukompleksównapunkciewłasnejniewiedzy.
ZapraszaDawidadosiebieitak,jakDeotymaw Sympozjonie byłatą, którapowiedziałaSokratesowi,czymjestpożądanie,takterazniczego nieprzeczuwającaJuliezadajeDawidowipytania:pytaniasprowadzającesiędoestetykiplatońskiej,dozłudnościpostrzeganegoświata.
TrudnoutożsamiaćsięzDawidem.Jegonawetnaczasakcjipowieści trudnadoprzyjęciapostawawzględemkobietwynikazpodobieństwa doKrętacza,stanowiącegospecyficznytypkomediistarej:mężczyzny nieogolonego,wulgarnego,zwyklepijanego,cierpiącegonaproblemy zukłademtrawiennymiprzedewszystkimwieczniegłodnegoseksu. Typpostaci–nazywanypogrecku bomolochos –jesttrudnydoidentyfikacjidladzisiejszegoczytelnikanawetwułagodzonejformie,jakązgotowałnamPaul,umytejiogolonej,aletracącejkontrolęnadwypitym alkoholemitraktującejkobietywyłączniejakoobiektseksualny,nieliczącejsięzichwolą.Tenwłaśniepunktwidzeniastanowimajstersztyk Paula,gdyżtoonprzenosinasnajbliżejateńskiegoprzechodnia,zaczepianegoprzezudającegoignorantaoryginała.Trudnorównieżprzeoczyć,żeabyzwrócićuwagęDawida,starszawaDeotymaPlatonamusi staćsiępięknościąnamiaręwspółczesnych,medialnychkanonówpiękna,ajakiekolwiekinformacje,serwowaneprzezJulie,bohaterprzyjmuje tylkoprzyokazji,powodowanypożądaniem–Erosem.
GreckiErostojednaknietylkopożądanieseksualnie,aletakżepragnieniesukcesów,pragnieniewiedzy,dalekorozumianaambicja.Julie, którąinteresujesięDawid,starasięzatemwyzbyćgoczęścipożądania wiedzy–tłumaczącmuwzględnośćwiedzyjakiejkolwiekisamegojej postrzegania.Ciężkooprzećsięwrażeniu,żeodmłodzenieiupiększenie DeotymymanacelupodkreślenietematykiErosawpowieściPaula: Julieprzypominaoseksualnymaspekcieplatońskiego Sympozjonu, przyjęcia,naktórychpiłosię,jadło,oglądałopornograficznerysunki, spędzałoczaszwykształconymi,śpiewającymiigrającyminainstrumentachniewolnicami,drogimipracownicamiseksualnymi–iczasem podwpływemwinapisywałonieprzyzwoitewiersze,awedługPlatona: dyskutowałooaspektachpożądania,płciowościiseksualności(towłaśniew Sympozjonie pojawiasięosławionyfragmentostworzeniach zinnegoświata,składającychsięzdwóchpołówektejsamejbądźróżnej płci,którenaziemiszukająsięnanowo).Bomolochos-Krętacz-Dawid jakopostaćprzedstawiającakonkretnytypbohaterakomediimusipodążaćzaJulieimusiszokowaćwspółczesnegoczytelnikaswoimuzależnieniemodErosa,musiwierzyć,żeprzekonająpieniędzmi,afakt,jak anachronicznewrażeniesprawiawbliskimnamhistorycznieczasie, ułatwiazdystansowanespojrzeniena–bądźcobądź–postępkulturowy.BomolochicznyKrętacz-Dawidniemanawetmożliwościrefleksji
nadsobą:ledwiepokoleniepóźniejuczeńPlatona–Arystoteles–mówi, żemiejscekobietjestwdomuiwychodzićimwolnotylko,gdyosiągną wiek,wktórymnaichwidokzadajesiępytanie:„Czyjatomatka?”,anie: „Czyjatożona?”–oswobodziecóreknawetniemyśli.Próżnodoszukiwaćsięśladówkulturygwałtuczyuprzedmiotowieniakobietwzachowanejliteraturzegreckiej,którapełnajestusprawiedliwieńpostaci izrzucaniaodpowiedzialnościzaswojepostępowanienapółboskiealegorieuczuć(np.Eros-Pożądanie,Ate-Zaślepienie,Nemesis-Zemsta)jako siłysterująceludzkąwolą,znajdującesiępozakontroląrozumu.Aby zwrócićuwagęnaproblem,trzebajużsięniecoodniegozdystansować, acozatymidzie:wykonaćpierwszykrokkuuwolnieniusięspodwładzy bomolochicznegomyślenia.Tymsamymumieszczeniepostaci,która doskonalewpasowałabysięswoimipostawamiwśrodowiskoateńskie zprzełomuIViVw.p.n.e.,wczasienietakdawnymiwciążżywym wnaszychwspomnieniach,awspółczesnymautorowi,pomagadostrzec przesunięcienorm,jakiezaszło,orazzauważyćkruchośćtychzmian.
Dodatkowymwaloremspóźnionejczasowolektury„Erosa”RemigiuszaPaulajestBerlinlatdziewięćdziesiątychXXw:Berlinwyciszony, jeszczenietakkolorowy,Berlinjeszczeniemodny,któregomieszkańcy powoliodkrywająjegopotencjał,postinsularnyimówiącyponiemiecku. DawidzwiedzaSchöneberg,gdzieprzedIIwojnąświatowąmieszkali jegorodzice,kręcifilm,spacerującpoBayerischerPlatzzzamiarem przedstawieniakamienicy,jakbysamakamienicastawałasięideą,której inneodbiciestanowiwspomnieniejegorodziców.
PowieśćPaulaprzesyconajestmniejszymiiwiększyminawiązaniamidoPlatonaiArystofanesa,aleprzedewszystkimtowyjątkowoudane uwspółcześnieniefilozofiiestetycznej,odarteztrudnychdlaniestarożytnikagreckichimionigreckiejobyczajowości,obdarzonenarracją, nieograniczającesięwyłączniedodługichiniezbytprzejrzystychdla współczesnegoczytelnikarozmówzczęstozmieniającymisięgłosami. Towartościowyizrozumiaływstępdofilozofiiplatońskiej,nawetjeśli wyglądającyniepozornieinieopisanynaokładce,pozbawionyrównież otoczkirecenzyjnej.Tozapomnianaperełka,niewartapogrzebania nastosachniesprzedanychksiążek.
BlankaMaruszewska
POLECAMYPUBLIKACJE
►PublikacjaWielkiejKoalicjizaRównościąiWyboremostrategiach manipulacjiOrdoIuris Kontrrewolucjakulturowo-religijna.Czy Polscegroziprawopodporządkowaneideologiichrześcijańskichfundamentalistów (Warszawa2020)
►Tojestwojna.Kobiety,fundamentaliściinoweśredniowiecze KlementynaSuchanow,WydawnictwoAgora,Warszawa2020
►Gwałtpolski,MajaStaśko,PatrycjaWieczorkiewicz,Wydawnictwo KrytykiPolitycznej,Warszawa2020
►Aborcjajest, KatarzynaWężyk,WydawnictwoAgora,Warszawa2021
StowarzyszenieŁódzkieDziewuchyDziewuchom kontakt:
https://www.facebook.com/lodzkiedziewuchy
https://www.instagram.com/lodzkie_dziewuchy/
https://twitter.com/dziewuchylodz
http://lodzkiedziewuchy.org.pl/
https://www.facebook.com/Gals4GalsLodz
email:lodzkiedziewuchy@gmail.com
Możesznaswesprzećprzekazującdarowiznęnakonto: 28175000120000000038880012
TYTUŁPRZELEWU:darowizna–silne
Dlaprzelewówzagranicznych:
PL28175000120000000038880012
SWIFT:RCBWPLPW
WAŻNELINKI
AborcjaBezGranic:TELEFON:+48222922597
https://aborcjabezgranic.pl/
CiociaBasia:stronanaFacebooku:
https://www.facebook.com/ciociabasiaberlin/ciocia.basia@riseup.net
WomenonWeb:https://www.womenonweb.org/ KobietywSieci:https://www.maszwybor.net/ WomenHelpWomen:https://womenhelp.org/
WielkaKoalicjazaRównościąiWyborem:http://www.wielkakoalicja.pl
GrupaPonton: TelefonZaufania+48226359392
wpiątkiwgodz.16:00–20:00.
info@ponton.org.pl
JEŚLIDOŚWIADCZASZPRZEMOCY,JEŚLIWIDZISZ,ŻEKTOŚDOŚWIADCZAPRZEMOCY–SKONTAKTUJSIĘZ:
CentrumPrawKobiet
https://cpk.org.pl/pomoc/pierwszy-kontakt/ SiedzibagłównaFundacjiCentrumPrawKobiet
ul.Wilcza60lok.19
00-679Warszawa
tel/faks:(22)622-25-17
e-mail:sekretariat@cpk.org.pl