4e Jaargang. N°. 2. Februari 1896.
TIJDSCHRIFT
VAN DEN
NEDERLANDSCHEN SCHAAKBOND.
BESTUUR VAN DEN N. S.: Voorzitter; H. J. DEN HERTOG, Onder-Voorzitter; J. C.TEN TUSSCHEBTDÉ, Keizersgracht 100, Amsterdam, Penningmeester; L. H.DUF.I.MAN, Commissaris van Materieel; G. J. GANTVOORT, Binnen Dommerstraat 13, Amsterdam, Secretaris.
REDACTIE: J. J. K. MOQUETTE, Oude Gracht 92, Utrecht; J.D. TRESLING; L N.DEJONG.
Van dit lilad, dat omstreeks den 15den van iedere maand gratis aan de Bondsleden wordt toegezonden, zün extra-nummers verkrijgbaar ii -20 cents en een geheele jaargang i) f 2.—, eveneens slechts voor Kondsleden.
INHOUDSOPGAAF: Officieele mededeelingen; Finantiëele rekeningen over 1894, '95 en '96; Buitenlandsche Partijen; Verschillende partijen, enz.
Bandjes 1895. Wij vernemen van de Erven Kramer te Amsterdam, dat er nog slechts weinige bandjes besteld zijn. Tot half Maart blijft nu nog de gelegenheid open, er een bij genoemde firma te bestellen. (Voor het adres zie men Januari-nummer, pag. 1).
De Hoofdredacteur verzoekt allen, die eenige mededeelingen wenschen opgenomen te zien in dit tijdschrift, hem daarvan, voor den 8sten van elke maand, bericht te geven, daar alle berichten, na dien datum ontvangen, tot het volgend nummer zullen moeten bewaard blijven.
Verder verzoekt de redacteur aan alle Nederlandsche schakers, hunne schaakportefeuilles te willen nazien of er zich nog partijen in bevinden, die der moeite waard zijn, ter eeniger tijd, te worden gepubliceerd en ze dan aan den Hoofdredacteur te willen opzenden. Elke bijdrage zal gretig aanvaard worden.
Zooals reeds in het Januari-nummer is opgemerkt, zal het Tijdschrift niet meer dan één vel per maand bedragen. Hierdoor is de redactie genoodzaakt veel, dat haar is toegezonden en bovendien uiterst belangrijk is, tot het Maart-nummer te bewaren. Wanneer alle leden van den Bond rechtstreeksch lid werden, zou ongetwijfeld het bestuur van den Bond en dus ook de redactie in staat gesteld zijn, alles wat wetenswaardig is op schaakgebied, te kunnen publiceemn. Wenscht men dus dat dit Tijdschrift dikker worde, dan werve men slechts rechtstreeksclic leden of worde het zelf. Q O
Finantiëele rekening over 1894.
ONTVANGSTEN.
Saldo van rekening over 1897 f A V E N.
Contributie: / T9° 27' | Bondstijdschrift drukken
A. t86 leden (Rechtstr.) k ƒ 2,50 / 465
Januari—Februari No / 28 Af: (wegens wanbetaling Siegmannj „ 2^50 | ^prif
B. 365 AfdL- en Clubleden:
41 Amsterdam k f 1,— t t Jun' Juli _ 6 Amstelveen d ƒ r,to ..." f | Augustus
23 Arnhem, 19 — f 22 \ f \ - " September »» . .
8 Breda 4 / 1,50 " 12' v 4, °ctober—December „
11 Gouda " " Verzendkosten van het Bondstijdschrift '
33 's Gravenhage, 18= ƒ21,- +\ 5 kfi " Jfi- Prijzen Wedstrijden te Alkmaar . . './ '25,60 "
Hilversum
Rotterdam
16 zLol™tlVeC'
Alkmaar
Nagezien en accoord bevonden door de Commissie ter verificatie te Arnhem. (w. g.) L. SÜSHOLZ. H. B. VAN KHIJN. Jhr. A. E. VAN FOREEST. Arnhem, 28 Juli 1895. J. C. TEN TUSSCHEDÉ, Bonds-Penningm.
Voorloopige finantiëele rekenjng over 1895.
ONTVANGSTEN.
c D , o UITGAVEN.
Saldo van Rekening over 1894 ƒ 420 B , , ,, Contributie: Bondstijdschnft drukken:
A. — 301 Rechtstr. leden a ƒ 2,50 ƒ 752,77
Af:
de volgende 8 leden:
a. Wanbet.: A. B. Henny (Arasterdam), S. P. van Laar (Hilversum),
H. C. Gratama (Hoogeveen), G. B. Heemskerk ^Oud-Ade),
Mr. J. L. Nierstrasz (Ouderkerk a/d IJssel), E. J. Jacobson
(Rotterdam).
b. Oninbaar: C. A. E. Wolff von Wtllfing en C. D. Post. I
B. - 372 Afdeelings- & Clubleden ƒ 4o8j4S j
Af: wegens wanbetaling of oninbaarheid . . . „ 17, [
van de volgende 15 leden: ===== „ 391 45 * Verzendingskosten van het Bondstijdschrift . . .
tl. Wanbet.: C. W. van Barneveld en L. Mesritz (Amsterdam), F. F. Knal- | Algemeen Register op de Jaargangen 1893 en '94 • . .
„ mann en J. J. Wortman ('s Hage), F. Dijksterhuis, B. H. van 1 Staat van den Nederl. Schaakbond ..... nq der Meer, W. F. M. Meijer, A. A. J. van Seters, C. Borst I 1000 Blanco diagrammen ....... " 2 en U. P. Okken, (allen te Groningen). I 5° » „ groot formaat | 1 So b. Oninbaar: W. H. Kirberger en A. Kooij (Amsterdam), A. Vecht
Berichten Wedstrijd " _ (Arnhem), Dr. H. Rutgers van der Loefï(Leiden) en P. van Schaakwerken voor prijzen bij kleine Wedstrijden " 32 85 der Vaart (Rotterdam).
Circulaires Wedstrijden: den Helder en Amersfoort . . . . ix — 167 Reglementen k f 0,25 I Prijzen Wedstrijd den Helder . " r
Contributie Donateurs . . ^ » » Amersfoort. .....
Inleggelden Wedstrijden te: ' " 241 75 „ „ Arnhem ' ' ' " 2g0 Z den Helder f 10, —
Huur Groote Societeit Arnhem, Wedstrijd 1895 " 80 Amersfoort ^ 16 Schaakklokjes è. ƒ 5,70 " 1 20 Arnhem: Onkosten transport en inkomende rechten schaakklokjes . . " n 21 Van 9 strijders ie Klasse „ 45,—
Rekening Roeloffzen en Hübner (portretten) " 32 94
Kunstvoorwerpen voor het hoogste aantal punten Wedstrijd: Arnhem. 30 — » *9 „ 2e „ . . . (j 47)50
Restitutie Zaalhuur van de Afd. Arnhem .1" Rijzen Probleemoplossingswedstrijd
Verkoop Tijdschriften ' " 25 ! ~ Bekroond probleem (L. N. de Jong) Gift van een onbekende !"
° l* Stroobord (Verzending portretten)
Helper met schrijfwerk Januari—Mei van den Secretaris . . .
Porti en kleine onkosten van den Secretaris
Onkosten administratie van den waarnemenden Secretaris .
Diverse onkosten van den Penningmeester, met inbegrip van Afd.- en inningskosten
„Eensgezindheid" op 15 December 1895
Saldo op nieuwe rekening
Begrootint 1896.
ONTVANGSTEN. UITGAVEN.
Saldo van Rekening over 1895 ƒ
30 1 Tijdschrift drukken (1 vel per maand) 12 X ƒ 20,—. . f
Contributie: ;J verzenden (1 „ „
A. — 300 Rechtstreeksche leden H f 2,50
B. — 35° Afdeelingsleden
Iuleggelden groote Wedstrijd
kleine Wedstrijden
Partijen uit de Vierkamp te St. Petersburg. Gespeeld in de eerste ronde, 13 December 1895. Wit: Lasker. Zwart: Pillsbury. Russische Partij.
1. e4 es 13. Kg2e) D d7 25. Ke2 P e5
2. P f3 P f6 14. D c2 P e6f) 26. f3 Te8
3. Pes: d6 15. L ci L d6e) 27. b3 P g41
4. P f3 Pe4: 16. P d2 T ae8h) 28. K d2 P
5- ^4 ^5 17. Pfi? Ped4:! 29. L b2 P g2 ")
6. L d3 L e^ 18. D di ') T ei: 30. I13 L C5
7. o—o P c6 19. Dei: P f3:! 31. P h2 L f2!
8. T ei *) L gs! 20. Kf3: f4! 32. C4 dc4:
9- c 3 b ) f 5 |c ) 21. Ddi k ) Pe5f 33. bc4: hs!
10. Db3? o—o! 22. K e2 D gs f 34. Opgegeven.
11. Lf4d) L f3: 23. Kd2') Ddi:f
12. gf3: P g5 24. Kdi: P d3:m)
A. Van den Penningmnester
B. „ „ Secretaris (Correspondentie-, reis- en verblijfkosten) „
C. „ „ Hoofd-Redacteur (Abonnementsgelden, buitenl. bladen, salaris voor helper, die adressen schrijft enz. „
D. Van de Wedstrijden
Saldo op nieuwe Rekening
") Door Tarrasch voor de sterkste voortzetting gehouden.
b) Niet goed zou zijn 9. Le4: de4: 10. Te4: wegens 10.... f5.
c) Tot hiertoe is de partij geheel gelijk aan die, welke tusschen Gunsberg en
40
Weisz gespeeld werd te New-York 1889. Daar volgde als iod<" zet. Pbd2 met de voortzetting. 10.... o—o. 11. Dt>3. Kh8 12. Db7 ? Tf6! (dreigend 13.... Tb8. 14. Da6. Pd4:) 13. Db3 Tb8 14. Dc2 Tg6 met voortreffelijk spel. d) Wit heeft slechts weinig zetten ter beschikking, maar misschien was 11. Pfd2 nog wel zoo verkieselijk. Overigens biedt de positie tallooze varianten, b. v. ix. Le4:? fe4: 12. Te4:? Pas! 13. D? de4: met winnende positie.
Op 11. Pbd2 moet volgen, K'n8 wegens de voortzetting 12 Pe4: fe4-- 13 Le4 = en Ld5:
Op 11 1x3? volgt f4! 12. Lei met varianten als in de werkelijke partij, b. v. Lf3: 13 gf3: Pgs met een tempo voordeel voor Zwart.
Op 11. Pes volgt 11 Pes:! 12 des: U14! (12 LC4? 13 Le3) met allerlei winstgevende voortzettingen b. v. 13 Le4: fe4: 14 Te4:? Lf2: en wint (15 Khi Dh4 16 Dds Kh8 en wit moet verliezen) 15 Kfi Le3! 16 Kei. Dh4| 17 g3 Dli2: i8Te3: Df2 ft (T8 Le3 De2ff 18 Tg4: Tfif 19 Kfi: f)f2ft). Op 13 g3 volgen Kh8! nu kan Wit LI14 niet nemen en Zwart moet winnen.
11. Pes Pes: 12. des: Lh4 13 Tfi Pf2: 14 Tf2: Lf2: 15 Kf2: Dh4f 16 Kfi: Dh2 en wint.
Op 16. Kgi volgt mat door Dei op 16 Ke3 volgt Dei en wint Lei.
11. Lf4 dreigt: 12 Db7: en 13 DC7: Zwarts positie is nu reeds overwegend.
') 13 Lgs: was de zet; met de voortzetting 13.... Lgs: 14 Dc2 U4 15 Pd2 (15 Lfs? Dgst 16 Lg4 115! en wint) l>h4 16. Pfi (eenige zet; op Thi volgt Dg5 en wint) Dh6 17 Pg3-
f) Een val. 15 Lfs kan niet wegens Pf4f.
s) Nog steeds is Lfs onmogelijk wegens 16.... Tfs: 17 1X5. Pf4+.
h) Wit heeft een prachtigen aanval. Zie diagram.
') Het beste; op 18 cd4: volgt Tei: op 18 Te8: volgt Pdc2: enz.
k) Wit kon hier de dame ook op d2 of e2 plaatsen maar zou haar in beide gevallen verliezen, b. v. 18 De2 Pesf. 19 Kg2 fsf enz. 18 Dd2 Pest 19 Ke2 Dgst 20 f3 Df3:| 21 Kei Pd3:f en wint of 19 Kg2 f3 20 Kgi of hi Dli3. 21
Pe3 Pd3: en wint.
') Op 23. f3 volgt niet Df3 :f maar Dg2f 24. Kei. Pf3:f enz.
m) Zwart heeft nu twee pionnen meer, behalve den veel beteren stand. De wijze waarop hij Wit belet zijn spel te bevrijden, verdient bewondering. °) Dreigend 29 Ph4 en wint eene pion.
Gespeeld in de eerstg ronde 13 December 1895. Wit: Steinitz. Zwart: Tschigorin.
<l4-opeiiiii£,
1. d4 ds 6. e3 Pbd7 11. Tci P 7b6
2. P f3 P f6 7. I13b) o—o 12. Lb3e) Lb4
3. C4 e6 8. L d3c) dc4:! 13. D C2 P C3 : 4. P C3 Le7 9. Lc4 -. P ds 14- ^3: L a3
5. Lf4°) có 10. Lh2d) Das 15- T di P ds
i6. Td3?f) es !
24. e.s ! as1)
17- e4 •' PC3:!s) 25. TI14 Lb4
18. o—o!h) ed4:
19. T d4: P 1)5
20. T a4 Db6')
21. Pg5! Dc5 k)
22. Dd2 h6
23. P f3 De7
26. DC2 K h8m)
27. Lf4' f5!
28. ef6:e. p. T f6.»)
29. Lg5 L f 5!
30. D ci °) T af8
32. K hi L d3
33. Tei P e2
34. üdi Lei:
35. L)d3 :r) T f3:!
36. gf3 :') D gs:
37. T g4 Pci
38. D e4 D f 5
31. a4») P c3 Wit geeft op.
) Deze looper blijft beter op den damevleugel. De geheele partij toont aan dat hij niet op f4 behoort.
b) Om na 7 Phs 8. LI12 te kunnen spelen, 6f, zooals later, op Pd5 : hetzelfde te kunnen doen. 7. Tci was veel sterker. Ook 8. cd5 : gevolgd door 9. Ld3 en 10. Tcx was beter.
c) Fout. Eerst moest 8. cd5 : geschieden.
) Beter was 10. Ld5 : gevolgd door 11. o—o. Niet goed was 10. Pd5 :wegens edS : "• Ld3, Lb4f 12. P(b en Zwart krijgt een aanval, die, door de open e-lijn zeer gevaarlijk wordt.
e) Nog moest 12. Ld5 : geschieden. Het nu volgende gedeelte wordt door Tschigorin zeer fijn gespeeld.
) blijkbaar heeft Steinitz den fijnen ióden zet van Zwart niet doorzien. Ook 16. Lds : sleept groote bezwaren na zich, daar de witte c-pion, na cd5 : niet te houden is, b. v. 16. Lds : cd5 •' J7- Pd2 ! (het beste; op 17. Pes volgt f6. 18. P^ Ld7 (dreigend I,a4 en Tc8) en wint). Ld7 en de c-pion is op den duur onhoudbaar. Op 17. Tbi volgt eveneens Ld7 en wint den c-pion.
s) Wits zet was de beste, waarover hij beschikte; er dreigde 17... Lfs! Zwart wint nu minstens eene pion.
h) Op 18. TC3 : volgt Lb4 19. ICd2 ed4 : 20. Pd4 : Td8! 21. Kd3 05 !en wint.
Stand na den 24sten zet van Wit.
') Niet goed; Dd8 belette Pg5>
k) Wits 21ste zet verlokt Zwart tot h6. Zwart heeft hier nog den besten zet gekozen of 2i...Le7 volgt 22. Pf7 : Tf7 : Z3. Ddi en wint. Op 21... IM4 volgt 25. L f7 : Tf7 : 26. DC4 Peó 27. Pe6 : Le6: 28. De6 : LC5 29. Lg3- lafS 30.
Kh2 enz.
') Niet goed; men kan van Steinitz toch niet verwachten dat hij 25 Lb4 zou afwachten. 24 Le6 moest gespeeld worden. Tschigorin taxeert Wits aanval bepaald te laag. Zie diagram.
m) Gedwongen wegens het dreigend 27. I-.f4! met onafwendbaar mat. Op 29 . ..g6 volgt 29. Dg6 : en 29+ en op 28 ...g5 volgt 29. Th6: en 3of|\
") Gedwongen; op 28 Df6 volgt 29. Lg5°) Fout; 30. Lf6 : had remise gemaakt, b. v. 30. Lf6 : Üf6 : (30 Lc2 : ? 31. Th6:t Lh7 31. Le7 : en wint) 31. DC4. p) Van hieraf speelt Tschigorin weer prachtig. Wit heeft geen tijd meer zijne qualiteitswinst in ontnangst te nemen. r) Op 35. Dei : volgt Pg3 en wint de Dame.
") Zwart wint op alle manieren; b. v. 36. Df3 : Tf3 : 37. Le7 : lf2: 38. Tg4 ! Tgit 39- Kh2 Lf2 40. g3 (op elke andere zet verliest Wit ook of wordt mat) en mat in 3 zetten.
Gespeeld in den grooten Bondswedstrijd te Arnhem, 29 Juli 1895. Wit: A. G. Olland. Zwart: n J Loman. Spastische Partij.
L e2 — e4 e7 - e5 12. P bl - d2 Tf8-e8!
2. p g i — f3 Pb8 —c6 13. Pd2 —e4 f7 — f6
3. L fl — b5 P
—
4. 0 — 0 P f6 X e4 15. D e2 — c2 c7 — c7 p- m pi 1 p e4 d6 Deze zet Seeft ('en indl'ut van. zwak te ' zijn; veel beter ware D d7 16. Tadl
6. Lb5 X c6 c!7Xc6 T,lJS>
7. PfSXeS L«-e7 1( , T al _ dl
8. Ddl—e2 Lc8 — e6 "P ^1A fc K®n zeer levendig, maar beiderzijds ge"2 d3 r do vaarlijk spel zou gevolgd zijn op g4, 10. c2 — c3 Ph6, 17. LI16 : gli6 : 18. Dd2 h5, enz.
Tot hiertoe was er gespeeld als in de ^ „g 9 12e partij van den match Steinitz Zukertort in 1886. Steinitz vervolgdehier )0. Pd2. 'jC" *ou^- ^,ele' J< 0 0 17. Dc2—b3 f D d8—d5
11 l ci f4 r c6 c5 18. D b3 X b7 D d5 X a2
Beter is dadelijk Te8. 19- T dl al
43
Onjuist! Beter ware £4 Ph6 20. Lh6 : gh6 : 21. c4 Da5 (Le4 : 22. Te4 : Lf8
23. I)c6 :) 22. I'c3 IMS 23. Dc6 : enz.
D a2 — d5
20. T as X a7 T a8 X a7
21. Db7 X a7 Dd5 X d3
22. P a7 — a4
In aanmerking kwam Pg3.
D d3 — b5
[ets beter ware
23. D a4 X b5 c6 X b5
24. h2 — h3
Waarom niet dadelijk g4?
h7 — h5?
Aan dezen zet is het verlies der partij toe te schrijven. Zie diagram.
Met Lf8 25. g4 (Khl Kf7) Ph4 26. Ph4 : (Pf6 : t gf6 : 27. Te8 : Pf3 : t) le4 : 27. Te4 : Le4 : heeft zwart minstens remisie.
25. g2 — g4 ! hö X g4
26. h3 X g4 P f5 — h6
27. L f4 X h6 g7 X h6
28. P f3 — h4 !
Stand der stukken na den 24sten zet van Zwart.
Ilier doet zich het merkwaardige geval voor, dat twee loopers en toren tegen twee paarden en toren moeten verliezen. Het eindspel is leerzaam.
L g6 X ei
Op andere zetten gaat altijd een pion of meer verloren.
Bijv. : Lf7 29. Pf5 h5 (Kh7 30. Pe7 : Te7 : 31. Pf6 :f) 30. Te7 :t Pe7 :31 Pf6 :f en wint. Op 29 Le6 volgt 30. Pe7 Te7 : 31. Pf6:f Kf7 32. Pe4 Lg4 : 33. Pdfif enz. Het beste ware misschien 28. Lh7 29. Pc5 = (Pf6 .-f Lf6 : 30. Te8 : Kf7.) Tc8 enz.
29. T el X e4 K g8 — f7
30. P h4 — f5 L e7 — f8
31. Te4 X e8 K f7 X e8
32. K gl — g2 K e8 — d7
Zwart deed in elk geval beter direct den koning naar g6 te brengen.
Het nu volgende eindspel behoeft geen commentaar. Zwart bezwijkt aan den bekenden '/Zugzwang".
33. K g2 — f3 b5 — b4 !
34. c3 X b4 c5 X b4
35. b2 — b3 K d7 — e6
36. K f3 — e4 Ke6 — f7
37. f2 — f4 ! K f7 — e6
38. P f5 — e3 L f8 — c5
39. P e3 — f5 L c5 — f8
40. Pf5 —d4f Ke6 — f7
41. Ke4 —f5 Lf8 — d6
42. K f5 — e4 K f7 — g6
43. P d4 — f5 L d6 — f8
44. P f5 — h4 f K g6 — f7
45. K e4 — d5 L f8 — e7
46. f4 — f5 ! L e7 — d8
47. K d5 — c4 L d8 — e7
48. P h4 — g6 L e7 — d6
49. K c4 — d5 L d6 — g3
50. Kd5 —c6 K f7 — e8
51. K c6 — c5 L g3 — el
52. P g6 — f4 K e8 — f7
53. P f4 — d3 Lel—d2
54. Pd3Xb4 h6 —h5
55. g4 X h5 K f7 — g7
56. P b4 — d5 L d2 — go
57. b3 — b4 K g7 — h6
58. b4 — b5 K h6 X h5
59. K c5 — d6 K h5 — g4
60. K d6 — e6 Opgegeven.
J. D. T.
Problemen.
Probleemoplossingen moeten gezonden worden aan den heer W. B. II. MEINEKS, Nassaukade 76 Amsterdam: alle andere mededeelingen deze rubriek betreffende, aan den heer L N DE JONli t' Oude Wetering. '
De heeren den Hertog en ïleiners blijten zieh belasten met het Juryschap van den wedstrijd in probleemcompositie.
No 281. L Fechtar.
No. 282. E. Pradignat („Münchener N. N.") („Münchener X. N.")
Mat in 4 zetten.
No. 283. Konrad Erlin.
Mat in 4 zetten.
* No. 284. A. Okkmga.
Mat in 4 zetten.
Mat in 3 zetten. No. 285. Ludwieh Feehter. („Münchener N. N.")
No. "286. Mas Feigl.
Mat in 3 zetten.
Mat in 3 zetten.
No. 287. M. Feigl.
Mat in 3 zetten.
No. 289. Ottmar Nemo.
No. 288 A Csyrkes.
Mat in 3 zetten.
No. 291. Dr H. von Gottschall.
Mat in 3 zetten.
*No. 290. A. Okkinga.
Mat in 2 zetten.
No. 292. G-. E. Carpenter.
Mat in 2 zetten.
Mat in 2 zetten.
Uit de Probleem-wereld.
In het concours van de „Giornale di Sicilia", heeft de prijsrechter—de bekende Italiaansche componist G. B. Valle — de prijzen toegekend aan de volgende problemen:
F. Kellner. (Ie Prijs.)
Mat in 3 zetten
V. Sehiffers. G. Tosco. (2e Prijs.) (3e Prijs).
Mat in 3 zetten.
Mat in 3 petten.
Wonderlijk is het bij dit tornooi, dat oorspronkelijk de eerste prijs was toegekend aan het hieronder afgedrukte probleem van G. Chocholous, dat reede de 3° prijs verwierf in een der laatste tornooien van de „Deutsche Schachbnnd". Wederom dus een geval van plagiaat, dat naar onze meening zeker bewust is geweest, omdat de verdedigingsstukken van Zwart en de variantenvorming in beide gevallen precies dezelfde zijn. Een ander geval van plagiaat ontdekten wij onder de eervolle vermeldingen van het „Frankfurter Schachblatt" (waaraan No. 287 en 289 zijn ontleend) waar het hier volgende probleem onder F. Kellner's naam ons reeds bekend is als oorspronkelijk van G. Heathcote. (Zie voorgaande Jaargang Ned. Schaaktijdschrift blz. 184.) Dit geval van letterlijke overeenstemming is echter niet zoo merkwaardig, daar zich de pointe met het gering aantal stukken moeielijk op andere wijze laat behandelen. In ieder geval kan zeker de waar-
schuwing niet overbodig geacht worden, zich niet toe te leggen op problemen waar de verdediging van Zwart hoofdzakelijk wordt gevonden in Koningszetten of in een enkele pion. Dan toch is de kans van onbewust plagiaat zeer groot. F. Kellner.
Or. Chocholous. (Eervolle vermelding Frankfurter Schach(blatt).
Mat in 3 zetten
Mat in 3 zetten. 1. Pd6. 1. Pf4.
Probleemcompositie.
Io. Het veroveren van een vijandelijk stuk
Wie materieel in het voordeel is, heeft in de praktische partij gewoonlijk de meeste kans om te winnen. Zoo is het dus het doel van den speler een stuk te veroveren, ten einde aldus de winst te forceeren. Dit geeft aanleiding tot zeer fijne combinaties, die wegens de uitgebreidheid der zetten echter niet geschikt zijn voor het probleem, vooral omdat niet terstond een mat volgt.
Toch is deze gedachte in het schaakprobleem verwezenlijkt en wel gecombineerd met het veroveren van een tempo. Een tweetal voorbeelden mogen hier een plaats vinden.
J. H. Finlinson. S. Loyd.
Mat in 4 zetten.
Mat in 4 zetten. 1. Th6. 1- Tf6.
49
Reeds een oppervlakkige blik leert, dat het mat terstond was te bereiken, als Zwart verplicht was Pa2 te verzetten. Het doel is dus den looper g5 te veroveren, wat na L X T geschiedt door 2. Pe6, na L X P door h2—h4 en na Lf4 door Pf7. In het tweede probleem geschiedt het veroveren door 2. Td6, waarna Zwart gedwongen is zijn koning te bewegen. Dit is wat de Engelschen noemen het veroveren van een free piece.
Op andere wijze weten wij niet, dat deze gedachte opzettelijk in een probleem is bewerkt. De oorzaak ligt hierin, dat Wit steeds aanmerkelijk in het voordeel is en dus misbruik van zijn macht zou maken, als hij Zwart ging berooven van zijne weinige verdedigingsstukken. Meestal zijn het dan ook nietswaardige varianten, waarin zulk nemen voorkomt. Doch een probleem waarin zulke ruwe varianten met zijn te vinden, verdient altijd de voorkeur. Komt het nemen van een stuk voor in een der voorname varianten, dan schaadt dit werkelijk den totaal-indruk en doet het geheel sterk in waarde dalen. Natuurlijk is het niet mogelijk hier in bijzonderheden te treden, doch als algemeene regel die voorop moet worden gesteld bij het pomponeeren van een probleem, is de eisch niet te hoog, dat zoo weinig mogelijk een zwart stuk mag worden genomen. Het getuigt meer van edelmoedigheid een stuk dat „en prise" staat, niet te nemen en er een nieuwen variant door te scheppen, dan het ruwweg te veroveren. Doch het behoeft zeker geen betoog, dat aldus de constructie van het geheel zeer wordt verzwaard, vooral als reeds in de aanvangsstelling zwarte stukken zijn te nemen. De kans toch voor geheele of gedeeltelijke nevenoplossingen is daardoor zeer groot.
Nog blijft over de groote vraag, hoe moet worden gedacht over het nemen op den eersten zet. Reeds het hierboven gezegde toont duidelijk dat dit in het algemeen sterk is af te keuren. Wie reeds begint met het nemen van een stuk, toont al zeer weinig begrip te hebben van de edelmoedigheid die den sterkere tegenover den zwakkere past. Alleen ten opzichte van pionnen wordt in buitengewone gevallen eene uitzondering gemaakt.
Die buitengewone gevallen zijn de volgende:
1. Als het de eenige wijze is waarop eene nevenoplossing is te verijdelen.
Met opzet wordt hier gezegd: als het de eenige wijze is, want mocht of met een anderen zet öf door een kleine wijziging in den stand öf op een minder ruwe wijze hetzelfde doel kunnen worden bereikt, dan pleit dit niet voor den ernst waarmede de componist is te werk gegaan, en zijn probleem heeft, zoo niet alle waarde, dan toch veel van zijne waarde verloren.
Maar ook al is het de eenige wijze om een dreigende nevenoplossing te vermijden, dan nog is het nemen af te keuren als Zwart niet eenige vergoeding daarvoor in de plaats krijgt. Het schoonst geschiedt dit door een offer, waarvan een goed voorbeeld is te vinden op blz. 55 van den Hertog's werkje - Het Schaakprobleem. Van anderen aard is het offer in het probleem van Dr S Gold dat hieronder is afgedrukt. (Er dreigt: 1. dPe4 Ke3, 2. Dd3 en Lg3 ±) Maar ook kan deze vergoeding bestaan in het vrijmaken van een of meer velden rondom den zwarten koning, ofschoon hier het ruwe der gedachte reeds veel meer op den voorgrond treedt. Men zie het probleem van S. Lovd.
5°
Dr. S. Gold.
S. Loyd.
Mat in 3 zetten
Mat in 3 zetten. 1. D x h4. 1. fe.
Dit probleem heeft zijn ontstaan te danken gehad aan een weddenschap tusschen Loyd en Steinitz. Loyd zou in korter tijd een probleem componeeren, als Steinitz noodig had om op te lossen. Loyd gebruikte 8 minuten, Steinitz 5 minuten en won dus.
Overal waar geen enkele vergoeding in de plaats treedt, is het nemen op den eersten zet altijd ten sterkste af te keuren, ook wat betreft de gevallen die wij nog zullen bespreken.
2. Als het de eenige wijze is om in de aanvangsstelling een schaak aan den witten koning te beletten, dat door den eersten zet zou worden verhinderd. Een zeer goed voorbeeld is te vinden op blz. 264 onder N°. 229 van den vorigen jaargang. Een ander voorbeeld is het onderstaand probleem van Mieses. Het principe waarop deze gedachte steunt, is om de kansen van Zwart niet door den eersten zet te verkleinen. Dat daardoor de kans voor nevenoplossingen zeer wordt vermeerderd, zal zeker een ieder duidelijk zijn. Natuurlijk moet geen andere mogelijkheid bestaan om Zwart het schaak te beletten. Als b. v. een witte pion op d6 en es even goed hielp, zou de componist zeer ten onrechte pion e3 op het bord hebben geplaatst. Het denkbeeld echter dat aan het probleem ten grondslag ligt duldt geen pionnen op den diagoeaa.1 C7—f4, zooals de oplossing na Dg3, 2 TI13 ons leert.
30 Als een wit stuk moet worden gedekt in de aanvangstelling voor de dreiging van een zwart officier.
Hiervan geeft het probleem van Mackenzie ons een hoewel zwak voorbeeld. Wegens de dreiging op dó kan de dame den diagonaal a3 — niet bezet houden, en dus is a5 de eenige plaats waar zij goed staat. Ten einde nu het offer meer volkomen te maken wordt de pion tusschen de dame en den toren geplaatst. (Zonder de pion zou de dame den toren kunnen nemen, wat in een probleem echter niet in aanmerking wordt genomen. Wel zou het „en prise" blijven van
5i
den loten de kans voor nevenoplossingen zeer vergrooten, en hier zelfs een nevenoplossing scheppen !)
Victor Mieses.
A. F. Mackenzie. lc Prijs „Niiova Ui vista degti Scacchi" 1885. 4e Prijs „Pitsburg Dispatcli".
Mat in 3 zetten.
1- P X e3.
Mat in 3 zetten.
1. D X a3. Binnenland.
KROMMENIE. De wedstrijd te Krommenie, in het vorig nummer uitgeschreven, op 8 en 9 Februari, is uitstekend geslaagd. Er waren 14 deelnemers, wat oorzaak was dat 2 maal, in de ie ronde en bij de verliezers in de ie ronde, het bye-stelsel moest toegepast worden.
Een grootere deelname had ik wel mogelijk geacht, daar mij Zaterdagmorgen, bij aankomst te Krommenie, medegedeeld werd, dat er reeds iemand uit den Helder gearriveerd was, en Klaas de Heer en Jacob Beets ook verwacht werden. Niets van dat alles. De deelnemers waren, op drie na, allen uit de Zaanstreek.
Toen de lijst van deelneming gesloten was, kwamen daar op voor de heeren: J. van Wermeskerken, D. Reijne, C. Gorter Dz., K. Krijgsman Sz., S. Waagmeester Jz., D. Haan, H. Reijne Hz., K. Krijgsman Kz., allen van Krommenie; J. Bruin Wz., C. v. d. Meulen en M. Gorter van Wormerveer; W. de Veer en R. Wieringa (tot 1 Januari 1896 afdeelingslid te Groningen, nu rechtstreeksch lid; van Amsterdam en J. F. S. Esser van Leiden, die per fiets kwam en Zondagavond weer vertrok.
Onze waarnemende Voorzitter van den Bond opende met een enkel woord den wedstrijd, waarna men, onmiddelijk na de loting, elkander heel gemoedelijk in de haren greep.
De volgende Tabel geeft een overzicht van den loop van den wedstrijd.
52
Kl. Volgn. 1ste ronde. 2de ronde. 3de ronde. 4de ronde.
II i. W. de Veer, bye 1
II 2. C. Gorter, | r • 'orter ' Gorter wint i wint / r r
III 3. D. Haan, ) W1IU [CGorter
III 4. C. v. d. Meulen, , „ „ 1 [ wint D. Reiine wint | 7xxin.\
II 5. D. Reijne, 1 J Bruin |met ^wartj
III 6. S. Waagmeester Jz., jj Bruin Wz wint wint |M
II 7 J. Bruin Wz., ) ! ^
I 8. R. Wieringa, , M_ ^ j ^
II 9. M. Gorter, ' I Gorter I
III io. J. v. Wermeskerken, wint Jm Gorter I "1 „ „ „ 1 Esser wint lvl" vTUItcl
I n. J. F. S. Esser, ( J w;nt |
II 12. K. Krijgsman Sz., iK. Krijgsman Kz -, Reijne I met Zwart
II 13. K. Krijgsman Kz., I wint bij loting 1
II 14. H. Reijne Hz. bye
De verliezers in de i° ronde speelden om den zevenden prijs, met het volgende verloop.
D. Haan, bye
C. v. d. Meulen, , d Mgulen wintjv. d. Meulen winti
S. Waagmeester Jz., ! [ K Krijgsman wint.
R. Wieringa, , , J. van Wermeskerken, j Wiennga wlnt j K Krijgsman wint!
K. Krijgsman Sz., bye
Die uit de 2' ronde kampten om 5en en 6en prijs
De Veer, j Reijne wint \
D. Reijne, 1 bij loting ( „ Reijne wint. Esser, 1 I T, -rr •• i Esser wint
K. Krijgsman, ! '
Zoodat M. Gorter als ie, C. Gorter als 2e, Bruin als 3e, H. Reijne als 4e, D Reijne als 5e, Esser als 6e en K. Krijgsman Sz. als 7e prijswinner uit het strijdperk kwamen.
Om de geregelde gang bij den wedstrijd te onderhouden, werd het inleggeld voor drie rondes vooruit voldaan. Mocht iemand eerder afvallen, dan werd het te veel betaalde teruggegeven, zooals dan ook gebeujd is.
Na afloop van den wedstrijd gaf onze beste simultaanspeler, Jhr. A. E. van Foreest, aan 19 personen tegelijk gelegenheid hunne krachten met hem te meten ; met het prachtig resultaat, dat hij 15 partijen won en 4 verloor.
De animo was hierbij zoo groot, dat van Foreest zich de moeite, die hij zich gegeven heeft, niet beklaagd zal hebbén. Hem komt ook bij dezen een woord van dank toe voor het schoone, dat hij toen weer te genieten gaf.
Zoo behoort dan ook deze wedsirijd weer tot het verleden en heeft ons de overtuiging geschonken, dat ook onder de deelnemers krachten gevonden worden, die met vrijmoedigheid en kans op een goeden uitslag, zich kunnen wagen op
53
het ruimere veld, n.1. den jaarlijkschen grooten wedstrijd van den Bond. Wij hopen ze daar eens te ontmoeten.
De ondergeteekende, vreemdeling op dit terrein, woonde den geheelen wedstrijd bij en Zondagmiddag kwam ook nog de Penningmeester opdagen, zoodat toen, op den heer Deelman na, het geheele tegenwoordig Bestuur van den Bond present was. kenige van de in Krommenie gespeelde partijen volgen in dit tijdschrift.
G. J. GANTVOORT, Secretaris. LEIDEN. Van het gezelschap „Morphy" meldt ons de Secretaris: Het resultaat van den jaarlijkschen medaillewedstrijd in 1895 was : I. de Heer J. F. S. Esser met 8 winstpunten II. „ „
A. C. Splinter „8 „ III. „ „ W. C. van der Meulen .... „8 „ IV. „ „ R. van Dam „ 6V3 „ v - » ,, A. A. J. Ridderhof „ 5% „ enz.
Bij de 1.1. bestuursverkiezing bleef President de heer J. F. A. Esser, terwijl de HH. W. C. van der Meulen en R. van Dam, sucs. Secretaris en Penningmeester werden. De heer A. A. J. Ridderhof werd Commissaris van materieel. In de te dier gelegenheid gehouden probleemwedstrijd verkreeg de Heer A. Ridderhof den ren prijs.
ARNHEM. De Arnhemsche Schaakvereeniging hield dit jaar een wedstrijd, waaraan een tiental leden deelnam.
Het hoogste puntenaantal werd behaald door de Heeren: L. Süsholz, W. G. A. van Spanje, D. de Rijk en C. C. de Koek.
De prijzen werden verdeeld volgens het stelsel Sonneborg-Berger. Verder opende de Arnh. Schaakv. nog twee correspondentie-partijen tegen Appingadam, die nog niet ver genoeg gevorderd zijn om ze mede te deelen.
HILVERSUM. De uitslag van het huishoudelijk concours van 't Hilv. Schaakgenootschap was als volgt :
Stand van het onderling Schaak-Concours op 15 Januari 1895
Brandsma. Hintzen. de Man. Oudejans. Jan Peet. de Ruwe. Vuurmans. Felix. Ferwerda. Franse. Harreveldt. Ledel. Pompe. Jac. Peet. G. Peet. v. d. Smit. | Veen. Westenberg. Alders. v. Driest. Hartman. : Fotaal.
ie KLASSE, ie Prijs Jan Peet 5"2 punten van de 6 p. — 2e Prijs J. G. Vuurmans 4 punten van de 6 p.
2e KLASSE, ie Prijs J. v. d. Smit 8V2 punten van de 10 p. — 2e Prijs
E A. Franse 7','i p. van de 10 p. — 3e Prijs Jac Peet 6Va van de 10 punten.
3e KLASSE, ie Trijs C. Alders 2 punten van de 2 punten.
DEN HAAG. De in ons vorig nummer gememoreerde massakamp den Haag (D. D.) — Rotterdam (R. Schaakgenootschap), vond den 9den Februari plaats in de eivolle tuinzaal van het Zuid-Hollandsch Koffiehuis. De volledige uitslag was als volgt :
Rotterdam. Den Haag.
1. Malta Va—o 1. Mr. v. Houten Vs—1
2. Ketner . . . 1—o
3. Roosendael . Vs
2. Rahuzen . . o—1
3. de Man. . . Vs
4. Vellinga. Vs—1
5- Huinck . . . x_i
6. Aalhuizen o—-o
7. Sijmons. . . 1—o
8. Lutterbach. t—o
9. IHrancois . . o—o
-To. Dijkman o—o
11. Bauer o—1/2
12. v. d. Voo . . 1—o
13. Cohen o—1
SS
4. Andriessen. i/,_0
5. Bauduin. . . 0—0
6. Edersheim 1—1
7. v. d. Pot . . o 1
8. Arntzenius. o—1
g. Eekhout. . . 1—1
10. D'Aumerie. 1—1
n. Uittenbogaard 1—1/2
12. v. Dam. . . o—1
13. Eisen 1 0
14. Schipper o 14. Kramers . . 1
De 2e partij van No. 3 werd niet afgespeeld en de 2e van No. [4 in het geheel niet gespeeld.
Er waren van het R. S. nog aanwezig de heeren Lowis en Hoes, secretaris, die eerst later op den dag dezen vriendschappelijken strijd kwamen bijwonen. Is wel is waar de overwinning aan de zijde van „D. D." de hoop wordt gekoesterd dat, als de leden van „D. D." eerlang gelegenheid zullen geven tot revanche, de leden van het „Rotterdamsch Schaakgenootschap" toonen zullen dat zij, al werden zij verslagen, niet ontmoetigd zijn.
AMSTERDAM. In de Amsterdamsche Schaakclub is weer een concours gehouden, waarvan het resultaat het volgende was : ie Klasse. H. J. den Hertog en W. B. H. Meiners I en II ex aequo (7 uit 8) A. H. M. Dieperink en H. W. Moerman III en IV en aequo (3 uit 8).
2e Klasse. I. Albregts (4ï/2 uit 6), II. Lansink (41/2 uit 6), III. Haje (4 uit 6), IV. de Veer (3 uit 6), V. Hermann (21/3 uit 6).
3e Klasse. I. Lohmann (4V2 uit 6), II. de Jongh (4 uit 6), III. Sonneborn (3V9 uit 6).
De prijzen werden ook hier verdeeld volgens Sonneborn-Berger.
Buitenland.
ST. PETERSBURG. De beroemde vierkamp is geëindigd. Na de negende ronde geraakte Lasker vóór en hij toonde zich n^.van zins, het veroverde terrein goedschiks weer af te staan, maar wel daaraan nog toe te voegen. Toen was het eind-resultaat met twijfelachtig meer. Opmerkelijk is ongetwijfeld het betrekkelijk geringe resultaat van Pillsbury, die, een tijd lang zelf leider, niet slechts door Lasker maar ook door Steinitz werd voorbijgestoomd. Zijne score tegen Steinitz was zeer ongelukkig en het zou ons niet verwonderen als de moreele superioriteit van den meester over den leerling hier eene rol had gespeeld. Ook Tschigorin, die tijdelijk ongesteld was, voldeed niet aan de verwachtingen, die men in St. Petersbnrg van hem had gekoesterd. Het gerucht loopt, dat eene weddingschap hiervan de oorzaak was. Het meerendeel der partijen is prachtig gespeeld. Jammer maar, dat enkele
er van door groote bévues ontsierd worden. Na afloop van den strijd loofde de St. Petersburgsche Schaakclub, wier kas onuitputtelijk schijnt, honderd roebel uit voor ieder van twee consultatiepartijen, tusschen Lasker en Pillsbury aan de eene en Steinitz en Tschigorin aan de andere zijde. In beide bleef eerstgenoemde partij overwinnaar.
Volledig overzicht na den 18de ronde.
Lasker • i '/j i i VJ 1 oo >/s i Vs Vs i i Vs o i "2
Steinits . . • o11 00 '/• 1 Vs Vs 1 11 — o o 12 1 o "2
Pilsbury
Tschigorin — o o o 1 1 Vs 1 o o x 1 Vs o Vs o o Vs o Tschigorin. Pillsbury. Steinitz. Lasker.
MOSKOU. Lasker gaf hier den 3en Februari eene simultaanvoorstelling van 19 partijen, waarvan hij slechts ééne verloor. Er worden hier voerbereidende maatregelen genomen voor eene match Lasker— Steinitz. die omstreeks Mei zal gehouden worden en waarvoor een rijke koopman
Bostancljoglo alleen de somma van 5000 roebel geteekend heeft.
LONDON. De match Teichman (beroepsspeler)—Jackson (amateur) eindigde met 502 ten gunste van eerst genoemde.