Schaakmagazine 2018 - augustus

Schaakklokken

Boeken

Wedstrijdformulieren en reglementen

Spelmaterialen

CD’s

www.schaakbond-winkel.nl Webwinkel

Handleidingen

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

Aluminium koffer voor DGT klokken

Geschikt voor alle modellen DGT-klokken. Er passen 10 klokken in de koffer. De knoppen en het display worden goed beschermd. Afmeting: 40 cm x 27 cm x 17 cm

€ 54,95

Simon de Schaker 1Akelige Arnold

Houten koffer voor

DGT 2010-SG klokken

Stevige houten kist geschikt voor 8 DGT 2010-SG klokken. Afmeting: 3 cm x 13,5 cm x 43 cm

Spannend (voor)leesboek over Simon, een stoere jongen van tien jaar met een droom. Later wil hij topsporter worden, maar geen spits bij Ajax zoals zijn vader hoopt. Simon wil net zo’n goede schaker worden als zijn oom Arnold.

Prachtige, handgemaakte, dubbel verzwaarde schaakstukken in bruin/zwart met KH 76 mm. Wordt geleverd in een luxe doos. Merk: Weible Spiele.

DGT Draagtas

Schoolschaakset

€ 34,50 € 11,50

€ 395,-

€ 13,95 € 55,Blank houten schaakbord

Bruin/beige kunststof vouwbord met veldmaat 4,5cm. Zwart/beige Staunton 3 schaakstukken met KH 7,6cm. Incl. katoenen opbergzakje voor de stukken.

Degelijk blank/bruin houten schaakbord met ingelegde velden 4,5 cm.

van € voor22,50,- € 19,50

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer

Ruben Acohen (foto)

Bas Beekhuizen (foto’s)

Harry Gielen (foto’s)

Lennart Ootes (foto’s)

Max Euwe Centrum (foto’s)

Monique van de Griendt (foto’s)

Pai Yeh (foto)

Minze bij de Weg

Peter Boel

Arno Bosch

Jeroen Bosch

Herman Grooten

Anne Haast

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Roeland Pruijssers

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Merijn van Delft

Monique van de Griendt

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Redactieadres

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij

20 september 2018

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

tel: 023-5254025

E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Informatief

Voorloper

Vormgeving & Lay-out

Bij 'klein plan' behoort het verslechteren van de stand van de stukken van de tegenstander. Wat speelt u?

Succesvolle Nederlandse schaakzomer

In het aprilnummer van dit blad schreef Paul van der Sterren al een bespiegeling naar aanleiding van het verschijnen van het boek Raadselvader van Jolande Withuis. Datzelfde boek was voor Minze bij de Weg een inspiratiebron om nog eens te kijken naar het belang van die bewuste vader (Berry Withuis) voor het Nederlandse schaakleven. Naast zijn werk als schaakjournalist was Withuis vooral toernooiorganisator en het zou zomaar kunnen dat we dankzij dat voorbeeld nu in Nederland een zomer kennen propvol met schaaktoernooien.

Er kon zoveel gespeeld worden in deze warme meteorologische zomer dat we er in dit blad niet volledig verslag van kunnen doen (het ONJK in Borne en het Hogeschool Zeeland toernooi eindigden na de redactiesluiting). Het HSG Open was het eerste zomertoernooi en daar won Jorden van Foreest. Chronologisch was het toen de beurt aan het Deloitte NK Schaken - de tevreden winnaars prijken op de cover. Voort ging het daarna in Amsterdam met het SPA Chess Tournament (zie de combinatierubriek) dat een prooi werd voor

Zyon Kollen. Het Leiden Chess Tournament overlapte deels met SPA, en Roeland Pruijssers verhaalt hoe hij zijn derde zege in Leiden behaalde. Erwin l’Ami won, ook alweer voor de derde keer, in Dieren: het 50e ONK in de gemeente Rheden. Opvallend genoeg alleen maar Nederlandse winnaars en dat terwijl er voldoende sterke buitenlandse GMs aanwezig waren: was het te warm voor de internationale schakers uit onder andere India?

Nu we het toch over organiseren hebben: in Apeldoorn werd nog een complete schaakweek gehouden, in Amstelveen het Schakers van Formaat festijn, de ChessQueens organiseerden een speciaal meisjestoernooi, en stichting Pathena reisde met een Nederlandse jeugddelegatie naar Schotland. Het was een mooie zomer.

Jeroen Bosch hoofdredacteur

De uitbreiding van de KNSB competitie heeft geleid tot 9 afdelingen in de Vierde Klasse. Dat betekent dat maar liefst 90 teams in het seizoen 2018-2019 in deze nieuwe klasse zullen uitkomen. Op 15 september wordt de eerste ronde van de KNSB competitie verspeeld. De volledige indeling is te vinden op schaken.nl via het menu competitie. Voor de 5e klasse en lager sluit de inschrijving op 1 september.

De procedure voor het doorgeven van de uitslag is met ingang van het nieuwe seizoen gewijzigd. Op een speeldag moet voor 22.00 uur de volledige opstelling met uitslagen via Netstand doorgegeven zijn. Een SMS bericht met de uitslag wordt niet meer gevraagd.

Vierde Klasse KNSB en doorgeven uitslagen nieuwe seizoen NK

Een paar dagen na het officiële begin van de zomer ging het HSG Open van start. Het weekendtoernooi kende een sterke bezetting met diverse grootmeesters en meesters. Die moesten het allemaal afleggen tegen Jorden van Foreest die in zes ronden slechts een halfje afstond. Op 5 punten eindigde geen enkele grootmeester maar wel zijn landgenoten Nico Zwirs, Max Warmerdam en Hugo ten Hertog.

Van de Griendt –Van Foreest

Het had allemaal trouwens voor Van Foreest een stuk slechter kunnen aflopen. In de vierde ronde verzuimde IM Van de Griendt hier het winnende 39. Dxh5 te spelen en verloor nog na 39.Le2? Txd7

Een ronde later hield Jorden de onderhavige (verloren) stelling met wit nog remise.

Van Foreest-Petrisor

Het 46e NK Senioren en Veteranen werd opnieuw in Dieren georganiseerd. Anton van Rijn en Toon van Lanen scoorden allebei 5 uit 7: op weerstandpunten werd Van Rijn Nederlands Kampioen bij de Senioren. Maar liefst drie Veteranen eindigden op 4,5 punt. Op basis van onderling resultaat ging de titel naar Nico Schouten die daarmee Ad van den Berg en Jaap Vogel het nakijken gaf.

Stelling na 38…Ld4

Stelling na 25...Kxd5

Met beide koningen in het midden staat wit twee gezonde pionnen achter (eentje staat echt op a2!).

Zomertoernooien Paul van der Sterren

Wie enkel kranten leest zou deze zomer gemakkelijk op het idee kunnen komen dat het ooit zo populaire schaakspel volkomen verdwenen is. Nu valt het natuurlijk ook niet mee om publicitair op te boksen tegen het wereldkampioenschap voetbal, Wimbledon en de Tour de France, maar het schaken komt er wel érg bekaaid af. Want er is toch de hele zomer onafgebroken geschaakt in ons land. Eerst was er de nationale titelstrijd in Amsterdam en daarna barstten de zomertoernooien los, een nauw op elkaar aansluitende serie open toernooien waarmee de liefhebbers hun vakantie zo vol kunnen proppen als ze willen. Maar misschien is dat ook wel het probleem. Het zijn toernooien voor de liefhebbers, de amateurs. Voor die categorie zijn ze aantrekkelijk gemaakt met een handjevol ingehuurde beroepsspelers, maar dat is enkel gedaan om titelnormen mogelijk te maken en

dus louter een bevestiging van hun status als amateurtoernooien. Daar is niets mis mee natuurlijk, integendeel. Het is fantastisch dat deze toernooien er zijn en de serie als geheel is inmiddels behoorlijk uniek in de wereld en iets om trots op te zijn.

Maar toch. Als ik mijn herinneringen aan ‘de zomers van toen’ de vrije loop laat, aan de tijd waarin er nog een IBM-toernooi bestond dat iedere zomer in Amsterdam dezelfde schaakkoorts losmaakte als het Hoogoventoernooi dat ‘s winters deed in Wijk aan Zee, wat een verschil! Het waren zomers waarin je Spasski of Petrosjan kon tegenkomen in de tram en geen krant om het schaken heen kon (of wilde). Nederland stond op zijn kop toen Jan Timman in 1971 in de grootmeestergroep debuteerde met een start van 0 uit 5 om vervolgens sensationeel terug te komen tot 6½ uit 13, toen in 1975 een Hans Böhm in

nieuwe jeugdleden aan te trekken. Op de ledenvergadering van 30 augustus is in ieder geval met een bijzondere symbolische actie een poging gedaan om de vereniging weer

de Hemerocallis "Internos" een sterke, winter harde plant is die na enkele jaren gedeeld en uitgedeeld kan worden.

topvorm het toernooi bijna won en ach, in welk jaar eigenlijk niet.

Lang vervlogen tijden, meneer, die komen niet terug. Ik weet het. Wat we moeten doen om de liefde terug te winnen van de pers die niet meer van ons houdt weet ik niet. Een nieuw toptoernooi uit de grond stampen waarin Giri en Carlsen het tegen elkaar kunnen opnemen? Geduldig wachten op betere tijden? Makkelijker gezegd dan gedaan. Misschien moeten we gewoon blij zijn met wat we wél hebben en verder niet zeuren. Wie wereldtoppers wil zien heeft tegenwoordig aan een paar muisklikken genoeg, daar hoeft IBM niet meer aan te pas te komen. En de kranten evenmin.

Olympiade in Batumi

De Olympiade wordt dit jaar in Batumi (Georgië) verspeeld van 23 september tot en met 5 oktober. Nederland vaardigt de volgende teams af naar dit tweejaarlijkse evenement:

Algemeen: Anish Giri, Loek van Wely, Jorden van Foreest, Erwin l’Ami en Sergey Tiviakov. Captain: Jan Gustafsson.

Vrouwen: Zhaoqin Peng, Anne Haast, Tea Lanchava, Iozefina Paulet en Rosa Ratsma. Captain: Roberto Cifuentes.

Tijdens de Olympiade in Batumi vinden ook de presidentsverkiezingen plaats. Kirsan Ilyumzhinov is aftredend en niet herkiesbaar (omdat zijn naam voorkomt op een sanctielijst van de Verenigde Staten was hij de laatste jaren al vleugellam). Er zijn drie kandidaten om hem op te volgen: topschaker Nigel Short, politicus en zakenman Arkady Dvorkovich en zittend plaatsvervangend president Georgios Makropoulos.

Invaller Sergey Tiviakov Nederlands Kampioen!

De Deloitte Nederlandse Kampioenschappen schaken vonden ook dit jaar weer plaats in de Tolhuistuin in Amsterdam. Een goed bereikbare locatie op slechts een paar minuten reisafstand met het veer vanaf de achterkant van Amsterdam Centraal Station. Zonder deelname van wereldtopper Anish Giri was regerend kampioen Loek van Wely de grote ratingfavoriet, maar ook Jorden van Foreest (de kampioen van 2016) zou zich ongetwijfeld in de titelstrijd mengen zo was de verwachting vooraf. Het liep allemaal heel anders.

Een week voor aanvang van het toernooi moest een andere kanshebber, Benjamin Bok, zich terugtrekken vanwege een acute oogoperatie. Sergey Tiviakov bleek op korte termijn bereid zijn plaats in te nemen. De Groninger wijzigde zijn retourvlucht vanuit Krasnodar (Rusland), en kwam naar Amsterdam, zag en overwon!

KingLoek had bij een succesvolle titelprolongatie het aantal NK-titels van Jan Timman kunnen evenaren. In zekere zin was het zijn te ambitieuze toernooistrategie die hem de das omdeed, of was het gewoon een kwestie van slecht in vorm zijn? Zie wat hem in de eerste ronde overkwam.

Van den Doel - Van Wely

In de diagramstelling heeft zwart het loperpaar, een gedekte vrijpion, actieve stukken, en na

31...Td2 een toren op de tweede rij!

32.Lxc6?

Objectief een slechte zet, maar in tijdnood zeker een logische keuze.

32...Lxc6 33.Dxc6 Tf2

Ook winnend waren 33...e4 en 33...Td1: het witte paard gaat verloren.

34.Tg1 Txf5?

Een vreselijke visualisatiefout. De witte pion op f5 beschermt de zwarte koning. Het punt is binnen na 34...Te2 35.Pf3 e4. 35.Pf3 Txf3

Dit was de bedoeling, maar KingLoek heeft overzien dat veld g4 toegankelijk is voor de witte dame na het nemen van pion f5. Nog steeds is het zwart die beter staat na 35... Kg7.

36.Dc8+ Ke7?

36...Kg7 37.Dg4+ Dg5 (37...Kf8 38.Td1!) 38.Dxf3 (het pionneneindspel na 38.Dxg5+ wint voor zwart!) 38...Lxg1 39.Kxg1 is een dame eindspel dat in remise zal eindigen - beide koningen zijn niet veilig voor eeuwig schaak wendingen.

37.Td1!

Van den Doel grijpt zijn kans! Eeuwig schaak was te bereiken met 37.Db7+ Ke6 38.Dc8+.

37...Ld4?

Een betere kans is nog 37... Txh3+ 38.Dxh3 Dxh3+ 39.gxh3. 38.Db7+ Ke6 39.Dxf3 en met een volle kwaliteit meer was de winst niet moeilijk meer. 1–0 na 50 zetten.

De Nederlands Kampioen van 2006 en 2007 zette meteen in de eerste ronde de toon.

Tiviakov - Leenhouts

-+qtr-+k+ zpl+-+pzpp -zp-+psn-+ +-+-wQ-+-+-sN-+-+ +LzP-+-zPPzP-+-zPP+ +-+R+-mK-

Stelling na 23...Td8

24.Pb5 Txd1+ 25.Lxd1 a6 26. Pd4 h6 27.Dd6 b5?! Wint ruimte maar ook een kleine verzwakking. Juist was 27...Dd7, na 28.Db8+ volgt gewoon 28...Dc8, en het eindspel na 28.Dxd7 Pxd7 staat gelijk.

28.a4! en nu heeft zwart toch een probleempje: nemen op a4 (het beste) geeft wit een vrijpion. De volgende zet is een slag in de lucht

28...Pe4?! 29.De7 bxa4? 30. Lh5!

Schaken is geen dammen! Wit is niet verplicht terug te slaan maar gaat op de zwarte koning af.

30...Ld5

30...g6 31.Lxg6! fxg6 32.Pxe6 is de pointe van 30.Lh5.

31.Lxf7+ Kh8 32.Lxe6 Lxe6

33.Pxe6 Dg8 34.Pxg7! Dd5 34...Dxg7 35.Dxe4 en met twee pionnen meer wint wit makkelijk.

35.Df8+ Kh7 36.Pf5 Dd1+ 37.Kh2 1–0

Tiviakov - Sokolov

Stelling na 31.Df3

Na een Alapin Siciliaan staat het ongeveer gelijk. Bijna geruisloos trekt Sergey Tiviakov nu het punt naar zich toe.

In de tweede ronde ontsnapte Tiviakov tegen zijn pupil Jorden van Foreest met remise vanuit een penibele stelling. Medekoploper Van den Doel verloor met zwart in een Spaanse Breyer echter van Erwin l´Ami waardoor de Groninger toch alleen aan kop kwam.

In de derde ronde sloeg Tivi opnieuw toe.

Stelling na 17.Te1

Sokolov heeft na een interessante Spaanse opening een ongeveer gelijke stelling bereikt.

17...Lf8?!

Maar deze logische zet (natuurlijk wil de loper naar de lange diagonaal) is onnauwkeurig: de loper keert gedwongen over enkele zetten weer terug naar e7. Juist was onmiddellijk 17...d5. 18.Df3!

Sokolov zal gehoopt hebben op het dynamische 18.Lg5 h6 19. Lh4 g5! 20.Lg3 d5 met prima tegenspel.

18...d5

Het probleem is dat 18...Lg7 beantwoord wordt met het onplezierige 19.Pc4!.

19.Lg5!

Nu blijkt dat zwart alleen maar tijd heeft verloren met zijn 17e zet.

19...Le7 20.exd5! Pxd5

Sergey Tiviakov.

21.Txe7

Spectaculair maar objectief niet de beste zet. Wit staat positioneel heel goed na het simpele

21.Lxe7 Txe7 22.Pe4.

Nog sterker is de druk vasthouden met 21.h4! het probleem voor zwart is dat hij na 21...Lxg5 22.hxg5 Txe1+ 23.Txe1 Dxg5 weliswaar een pion heeft gewonnen, maar onder zware druk staat na 24.Pe4.

21...Txe7 22.Pe4 f5?

Zet alle sluizen open. Na het correcte 22...Dc7 staat wit maar iets beter.

23.Pf6+ Kh8

Na 23...Kf7 24.Pxd5 cxd5 25.Lxe7 verliest 25...Dxe7 26.Lxd5+ materiaal, terwijl de zwarte koning na 25...Kxe7 26.Df4 te ver van huis is.

24.Pxd5 cxd5 25.Lf6+ en materiaalverlies is nu onafwendbaar na 25...Kg8 26.Lxe7 Dxe7 27. Lxd5+.

1–0

Met wit bleek Tiviakov in Amsterdam meedogenloos. In ronde 4 scoorde hij weer een witpunt. In diezelfde ronde ‘vergat’ Jorden van Foreest om de kroon op zijn werk te zetten. Erik van den Doel bleef zo binnen schootsafstand van Tiviakov.

Van ForeestVan den Doel

Van Foreest zat nog in zijn voorbereiding en dwingt met zijn volgende zet een stukoffer af.

15.g4! Pxg4 16.hxg4 Dxg4+ 17.Kh2 Tfd8?!

Correct is 17...Tad8 (omdat zwart later tegenspel kan krijgen met ...f5), na 18.Tg1 Txd2 19.Dxd2 Dxf3 20.Dd7 Ld6 21.Df5 begrijpen we echter waarom

Van den Doel de andere toren nam: hij moet nu dames ruilen waarna pion a6 hangt.

18.Tg1?

Een blunder waar Jorden slechts 30 seconden de tijd voor nam. Hij dacht niet na over eventuele verschillen tussen 17...Tad8 en 17...Tfd8: een typisch gevaar van vertrouwen op intensieve computervoorbereiding.

Wit heeft groot voordeel na 18.Th1! de pointe is dat na 18... Txd2 19.Pxd2 Dh4+ 20.Kg2 de zwarte dame blijft hangen zodat wit een stuk meer overhoudt na 20...Lxd1 21.Txh4.

18...Txd2!

Maar nu is nemen op d2 wel goed!

19.Dxd2

Natuurlijk niet 19.Pxd2? Dh4+. 19...Dxf3 20.Dd7 Lf8 21.Dd5

Df6 r+-+-vlk+ +-zp-+pzpp

p+-+-wq-+

Van den Doel - Tiviakov

Van Wely besloot zich nu actief te verdedigen met 25...Lb4?

Wit zou iets beter staan na 25... Ta8. Tiviakov had het vervolg bijzonder scherp berekend:

26.Lxb4 axb4 27.a5! b3

Dit was het idee, de vrije b-pion lijkt wit parten te spelen.

28.Pxb3 Lc2 29.Txd7! Txd7?

Sterker was 29...Kxd7 alhoewel wit ook dan na 30.Pc5+ Kc8

Stelling na 14...Dc8

Nu was het 'normale' vervolg geweest: 22.Dxa8 Dh4+ 23.Kg2 Dg4+ 24.Kf1 De2+ 25.Kg2 Dg4+ met eeuwig schaak. In plaats daarvan speelde Jorden

22.Lg5? waardoor zwart na

22...Dxf2+ 23.Tg2 Da7! met drie pionnen voor de kwaliteit duidelijk voordeel had en won op zet 63.

0–1

In ronde 5 eindigde het duel tussen de koplopers in remise, maar niet nadat Tiviakov een uitgelezen kans miste.

Stelling na 33...Te8

Remise is de normale uitslag in deze uitgedunde stelling en dat verklaart misschien waarom beide spelers even niet alert zijn. 34.Lxd6? Dxb3? Zwart wint op slag na 34...Lh6! 35.Lf4 Td8.

35.Lf4 nu is het weer helemaal gelijk en werd op zet 40 remise gegeven. ½–½

In de voorlaatste ronde kwam voor Tiviakov de laatste test tegen de scheidend kampioen.

Tiviakov - Van Wely

31.Tc1 Td2 32.Kf2 beter staat. 30.Pc5 Td5 31.Pxb7 en nu zijn de twee verbonden vrijpionnen de extra kwaliteit van zwart makkelijk de baas. Er volgde nog

31...Txe5 32.Kf2 Lb3 33.Tc1 Ke7 34.a6 Ta8 35.Tc7+ Kf6 36. Pd6 Td5 37.Pe4+ Kg6 38.b6 1–0

Omdat in deze ronde Erwin l´Ami van Jorden van Foreest verloor, en Erik van den Doel het onderspit dolf tegen Sipke Ernst, was de invaller Tiviakov een ronde voor het einde al verzekerd van zijn derde NK-titel!

Deloitte NK eindstand

1. Tiviakov 5,5

2. Van Foreest 4

3. l´Ami 4

4. Van den Doel 4

5. Sokolov 4

6. Ernst 3

7. Van Wely 2

8. Leenhouts 1,5

Stelling na 25.Lc3

Van Wely geeft op.

Peng zet eigen record scherper

In de periode 2000-2011 zette Zhaoqin Peng een volstrekt unieke serie neer. Twaalf keer op rij won ze het Nederlands Kampioenschap. Samen met haar in 1997 behaalde titel bracht ze het record aantal NK-titels daarmee op 13 – drie meer dan Fenny Heemskerk.

Merkwaardig genoeg stokte het na die 13 titels. In de zes jaren die volgden was ze steeds de favoriet, maar won ze nooit. Tea Lanchava was de sterkste in 2012. De jonge Lisa Schut overtuigde in 2013, en de afgelopen vier jaar was het Anne Haast die steeds de langste adem had.

Dit jaar was het misschien wel spannender dan ooit. Dat kwam met name doordat er een grote scheiding zat tussen de top-5 (het Olympiadeteam) en de onderste drie speelsters. Maaike Keetman, Mariska de Mie en Lisa Hortensius speelden onderling al hun partijen remise (steeds na felle strijd), maar produceerden slechts een halfje in de 15 partijen tegen de top-5. Dat betekent dat er in de strijd om de titel bijna sprake was van een gesloten vijfkamp. De partijen tussen de traditionele top-3 (Peng, Lanchava en Haast) beslisten uiteindelijk de titelstrijd. Peng versloeg zowel de furieus gestarte Lanchava (3,5 uit 4) als de regerend kampioene in de directe confrontaties.

In de derde ronde namen Tea en Anne het tegen elkaar op.

Lanchava - Haast

Een middenspel met hangende pionnen waarin al een aantal lichte stukken zijn geruild wat gunstig is voor zwart. Tea laat zien dat ze vanuit iedere stelling kan 'toveren'.

24.g4! Da4 25.c5 Pb7 26.g5! hxg5 27.Tc4

Nog beter dan deze tussenzet was 27.Pxg5 om na 27...Dxd4 het paard te offeren voor een directe aanval met 28.Pxe6! fxe6 29. Dxe6+ Kh8 30.Tc3.

27...Da6

De stelling is razend ingewikkeld. 28.De5!?

Na 28.Pxg5! Pa5! 29.Dh5 Pxc4 30.Dh7+ Kf8 31.Dh8+ Ke7 32. Dxg7 staat wit een toren achter maar kan zwart de stelling alleen gelijk houden met 32...Pd6!.

28...bxc5?! 29.Dxg5?!

Nu komt zwart in het voordeel, beter was 29.Pxg5.

29...Dd6! 30.Dh5 cxd4 31.Pg5 Df4! 32.g3!

De beste praktische kans. Zwart wint na 32.Txc7 Txc7 33.Txc7 Dxc7 34.Dh7+ Kf8 35.Dh8+ Ke7

36.Dxg7 Dc1+! 37.Kh2 Df4+ 38. Kg1 d3.

32...Dxc1+ 33.Txc1 Txc1+ 34. Kg2 Pd6 35.Dh7+ Kf8 36.Dh8+ Ke7 37.Dxg7

Voorkomt 43...d2, en de enige zet om het gelijk te houden. Dame en paard zijn een uitste kend aanvalsduo.

43...Tc6 44.Dd4 Td1 45.Dd7+ Kb6 46.Dd4+ Kc7 47.Dd7+ Kb6

48.Dd4+ Kc7 49.Df4+ gegeven. Een geweldig gevecht! ½–½

In ronde 5 ontmoette Peng de koploopster.

Peng – Lanchava

Stelling na 58.Kg4

In een partij waarin beide speelsters beter hebben gestaan is het uiteindelijk Lanchava die nauwkeurig moet spelen. 58...b5?

Deze actieve verdediging faalt op een studie-achtige wending op zet 64. Juist was het passieve 58...Ld8. Wit wint dan een stuk maar kan niet voorkomen dat de zwarte koning uiteindelijk de laatste witte pion onschadelijk maakt.

59.Pe6 La5 60.axb5 axb5

61.cxb5 c4

En daar is de weerlegging! Op 64...c2 volgt 65.Pd4 c1D 66.Pe2+. Ook geen redding brengt 65... c1P 66.b6 Pd3 67.Pf3+ Kf2 68.b7 en wit promoveert tot dame. 64...Kh2 65.Pd4 h3 66.b6 Kg2 67.b7 h2 68.b8D h1D Zo heeft zwart toch tot dame weten te promoveren, maar dame en paard maken het nu snel uit:

69.Dg3+ Kf1 70.Dd3+ Kg1 71. De3+ Kg2 72.Df3+ Kh2 73.Dg3 mat.

1–0

Stelling na 23...Pd6

37...T8c5?

Het is bijzonder lastig te zien dat deze logische zet het zwarte voordeel weggeeft (veld f8 is nu toegankelijk voor de witte dame). Juist was bijvoorbeeld

37...T1c4.

38.Ph7! d3

Het eindigt in eeuwig schaak na 38...Tf5 39.Dxd4 Tc2 40.Dxa7+ Kd8 41.Db6+ Ke7 42.Da7+.

39.Df8+! Kd7 40.Pf6+ Kc6 41. Da8+ Kc7 42.Dxa7+ Pb7 43. Da4!!

Deze pion lijkt door te lopen naar dame - de pointe van 58... b5.

62.d8D Lxd8 63.Pxd8 c3

64.Pe6!

Bij het ingaan van de laatste ronde stond Peng een halfje voor op Haast en Lanchava. De regerend kampioene liet zien dat ze uit het goede hout gesneden is. Ze beantwoordde Pengs 1.Pf3 met 1...a6!? 2.d4 b5 om er een straatgevecht van te maken. Peng bleef het solide en centraal spelen, en toen Anne vervlakking uit de weg bleef gaan sloeg ze toe en behaalde zo haar 14e titel!

Eindstand Deloitte NK schaken vrouwen

1. Peng 6

2. Lanchava 5,5

3. Ratsma 5

4. Haast 4,5

5. Paulet 3,5

6. Keetman 1,5

7. De Mie 1

8. Hortensius 1

Zhaoqin Peng (foto: Harry Gielen)

Toch weer Erwin l’Ami!

Het was een memorabele vijftigste editie van het Open NK in de gemeente Rheden, het veertigste in het sport- en cafécomplex Theothorne in Dieren. 517 deelnemers, die allen gratis het jubileumboek Vijftig schaakzomers ontvingen, een goed bezochte meet and greet en simultaan met Anish Giri op de rustdag, en een letterlijk en figuurlijk hete strijd in de Open groep. Die werd volkomen beheerst door Nederlanders, met belangrijke rollen voor de 16-jarige Casper Schoppen en de 17-jarige Lucas van Foreest.

De Nederlandse ‘trojka’ Erwin l’Ami, Erik van den Doel en Lucas van Foreest passeerden samen de meet. l’Ami werd op weerstandspunten kampioen. Hij was al geplaatst voor het NK 2019 en dus plaatste in Dieren niemand zich. Wel veroverde Lucas van Foreest zijn derde GM-norm, en mag hij dus de titel aanvragen. Er waren nog vier andere normen.

Erwin l’Ami won het toernooi voor de derde maal (eerder in 2009 en 2013) en verbeterde daarmee het oude record van Ivan Nemet in 1976-1978, want l’Ami werd in 2007 ook nog gedeeld eerste! Zoals wel vaker moest hij zich lang schikken in de

rol van achtervolger. Eerst pakte

Van Foreest de kop, Dimitri Reinderman zat er steeds dicht bij, en na acht ronden leidden Van den Doel en Schoppen. Ex-winnaars Chanda Sandipan en Viacheslav Ikonnikov zat het ditmaal niet mee, hoewel beiden vochten als leeuwen. Sandipan kon een paar cruciale eindspelen niet winnen en Ikonnikov werd uitgeschakeld door de jeugdspelers Schoppen en Van Foreest in ronden 7 en 9. Mogelijk had hij wat last van de lange hete zomer – Leiden, Dieren, Vlissingen. Op vrijdag 29 juli werd in de sporthal een toptemperatuur van 29,6 graden gemeten – niet genoeg voor een hittegolf overigens!

De Russische GM Valery Loginov en zijn pupil Sergei Lobanov, die ook in Leiden hadden gespeeld, begonnen goed maar vielen tegen het slot ook terug. Koen Leenhouts, de co-winnaar van vorig jaar, had veel pech in eindspelen. Zie hoe hij een half punt verloor door een fabuleuze pattruc van Casper Schoppen in ronde 5:

Leenhouts - Schoppen

Als hij had geweten wat hem hier boven het hoofd hing had Leenhouts hier met 71.Tf6 nog steeds het punt kunnen pakken, na de hele middag al gewonnen te hebben gestaan. Maar wie

71.c7? Txc7+!! 72.Kxc7 Pe6+ En de leraar/schaker uit het Zeeuwse IJzendijke schikte zich en pat.

Wit kan ogenschijnlijk nog winnen met 73.Kd6, omdat na 74...Pxf8 het paard gevangen is.

Maar na 74.Ke7 Kb7 75.Le4+ Kc7 haalt de zwarte koning de a5–pion op, of het paard komt eruit. Een serieuzere poging is 74.Kc6 Ka8 75.Kb6 Kb8 76.Kxa6, maar zelfs hier kan wit niet winnen: 76...Kc7 77.Kb5 Pd7! of 77.Ka7 Kc6 78.Le4+ Kb5 (of natuurlijk 78...Kc7) 79.a6 Pd7 enzovoort. Had wit dan in het eerste diagram 71.Le4 moeten spelen, om na 71...Pxc6 72.Lxc6 mat te geven? Nee, daarop had Schoppen ook een patje klaarliggen: 72...Txc6!. Een schitterende truc, die zijn weg naar de boekjes wel zal vinden.

l’Ami had zijn speelstijl verscherpt, zoals we in het NK al zagen. Zijn aantrekkelijkste zege kwam in ronde 2, tegen een IM uit India met de Zuid-Amerikaans aandoende naam Viani Antonio Dcunha – mogelijk in een andere volgorde!

L’Ami - Viani

40.Te8!

40.Le3 Tg6 41.Te8 wint ook de dame, maar dit is sterker vanwege een elegante slotpointe.

40...Dxe8 41.Pxe8 Tg6

Nu wint na 41...Txe8 42.Le3! Txe3 43.Dg3 of 43.Dg4 met mat.

42.Df2 b4 43.Pc7 1–0

Van den Doel speelde zeer geconcentreerd en toonde klasse in diverse boeiende partijen. De ervaren Rus Loginov ging er heel hard af in een Scheveninger:

Van den Doel –Loginov

De stelling is niet meer bekend, maar de motieven wel:

16.Pd5 Lxd5

16...Pxd5 17.exd5 Lxd5 lijkt beter.

17.exd5 Pxd5 18.Lxa6 Pxe3

19.Txe3?!

Het tussenschaakje 19.Lb5+ had de koning naar het onhandige veld e7 gedwongen.

19...Tb8 20.c4!? bxc3?

Een stukje veiliger was het pionoffer 20...Le7 21.Lb5+ Kf8 22. Dxb4, waarna zwart met 22...d5 prima tegenspel krijgt.

21.Txc3 Da7

22.Ta3 Dd7

22...Dc5 23.Ta5 Db4 24.Dxb4 Txb4 25.Tc1 Ke7 gevolgd door ...g7–g6 geeft wit slechts een licht voordeeltje in het eindspel. Nu komt de zwarte koning niet meer goed weg:

23.Dc3! f6 24.Tc1! Kf7 25.Lc8 Db5 26.Ta7+ Kg6 27.Lxe6 De5 28.Lf7+ Kh6

29.Ta5 Tb5 30.Txb5 Dxb5 31.Dc2

En het is mat in enkele zetten. Zwart gaf op.

(foto: Harry Gielen)

Lucas van Foreest schoof met ogenschijnlijk gemak grootmeester Mhamal Anurag uit India en Liam Vrolijk opzij in tactische partijen, en toonde grote taaiheid in mindere stellingen tegen l’Ami en Reinderman. Voor de slotronde leidden Schoppen en Van den Doel. De laatste maakte vrij snel remise met Reinderman, ”om een goed toernooi niet te verpesten”. l’Ami greep zijn kans en drukte langzaam Schoppen van het bord op een wijze die we al langer kennen van de grootmeester uit Woerden. Lucas moest winnen van Ikonnikov, de Open kampioen van 2014, om aan te klampen én om zijn derde GM-norm te scoren. Dat leek een zware opgave.

Van ForeestIkonnikov

1.e4 c5 2.Pf3 a6 3.c3 d6 4.d4 Pf6 5.Ld3 Lg4 6.0–0 e6 7.Le3 Le7 8.Pbd2 Pbd7 9.a4 Dc7 10.Te1 Lh5 11.a5 0–0 12.Pf1

cxd4 13.cxd4 d5 14.e5 Pe4

15.Db1 Lg6 16.Tc1 Dd8

r+-wq-trk+

+p+nvlpzpp

p+-+p+l+ zP-+pzP-+-+-zPn+-+

+-+LvLN+-zP-+-zPPzP

tRQtR-+NmK-

17.Pe1!

Dreigt het paard op e4 te vangen. 17...Lg5

De stelling is heel interessant. Zwart kan het paard op e4 offeren, maar wat is de beste manier? Mogelijk was hier 17... f5!? 18.g3! (18.f3 f4) 18...Lg5 19.f3 Pb8 en nu doet wit het beste 20.Lxg5 Pxg5 21.f4, want na 20.fxe4 fxe4 21.Lc2 (21.Lxg5 Dxg5 22.Le2 Df5) 21...Txf1+ 22. Kxf1 Lxe3 krijgt zwart een enorme aanval.

18.Lxg5 Pxg5

Na lang nadenken. Het nadeel van 18...Dxg5 is 19.Tc7. Dan kan zwart het paard offeren op f2, maar dat lijkt niet voldoende. 19.h4 Pe4

r+-wq-trk+ +p+n+pzpp p+-+p+l+ zP-+pzP-+-

-+-zPn+-zP +-+L+-+-zP-+-zPP+ tRQtR-sNNmK-

20.g3

Het lijkt verstandig om eerst h4 te dekken. Wat Ikonnikov moest bekijken was het directe 20.f3 Dxh4 21.fxe4 dxe4, wat zwart prima kansen geeft, zeker ‘over het bord’. 22...e3 is een vervelende dreiging, waarna niet alleen ...Df2+ maar ook ...Dxd4 in de stelling komt.

20...f5

Ook hier is 20...Pb8!?, een zet die Hans Böhm aangaf in de commentaarzaal, heel interessant. Nu is 21.f3 Pc6 22.fxe4? niet goed wegens 22...dxe4, en weer valt de d4–pion, en daarmee het fundament van de witte stelling.

21.f3 Pxg3

Zelfs hier nog 21...Pb8!.

22.Pxg3 Dxh4 23.Pe2 Dh3 24.Tc7

En hier heeft zwart te weinig voor het stuk, zoals Van Foreest overtuigend aantoonde.

Tot zijn eigen verbazing bleek l’Ami meer weerstandspunten te hebben dan Van den Doel, en die had weer meer SB-punten dan Van Foreest.

Verheugend was dat er nog liefst vier andere normen werden gescoord. Voor Casper Schoppen was er ondanks zijn slotnederlaag een GM-norm, en Nico Zwirs, de 15-jarige Eelke de Boer (5½ punt) en de 16-jarige Duitser Valentin Buckels (5 pnt) scoorden IM-normen.

De tienjarige Machteld van Foreest kwam nog niet verder

dan 4 remises in het Open, maar zij kreeg van schaakboekhandel

De Beste Zet een aanmoedigingsprijs, net als de 15-jarige

Robin Duson die 5½ punt scoorde in de Reservegroep A.

Dat was nog iets minder dan Marijn den Hartog, die deze groep won met 9 uit 9!

Eindstand aan kop:

1 L’Ami, Van den Doel, Lucas van Foreest 7

4 Reinderman, Schoppen, Zwirs, Anurag 6½

8 Beerdsen 6

Lucas van Foreest ONK 2018 (foto: Bas Beekhuizen)

Ronde 9 Schoppen - l'Ami (foto: Harry Gielen)

Dit jaar presentatie jeugdboek ‘Simon de schaker’

‘Schakers van Formaat’ heeft elk jaar openingsnieuwtje

Elk jaar verzint hoofdorganisator Maarten Langen weer iets nieuws voor Schakers van Formaat, de jaarlijkse simultaan met grote schaakstukken en borden (4x4 meter) in Amstelveen. Dit jaar was dat de presentatie van ‘Simon de Schaker - Akelige Arnold’ van Joyce van der Meijden. Het spannende jeugdboek werd in ontvangst genomen door Ajax-verdediger én schaakliefhebber Joël Veltman. Een schot in de roos, zo blijkt uit de eerste reacties en verkoopcijfers.

“Ik wilde een leuk en spannend jeugdboek schrijven waarin het schaakspel een bijzondere rol speelt,” vertelt Joyce van der Meijden (44) uit Naarden. We spreken haar kort na de officiële presentatie van ‘Simon de SchakerAkelige Arnold’ bij uitgeverij FC Klap in Hilversum. De officiële presentatie was op zaterdag 9 juni op het Stadsplein in Amstelveen tijdens de vierde editie van Schakers van Formaat. Dit is de jaarlijkse simultaan met grote borden en dito stukken door het vaste duo Jan Timman en Hans Böhm, dit jaar aangevuld met Loek van Wely.

Vooral door de aanwezigheid van Joël Veltman was de pers massaal uitgerukt. Zo richtten Voetbal Inside, De Telegraaf Media en RTV Amstelveen hun camera’s op de geblesseerde Ajacied. Zij zagen hoe Veltman onder grote belangstelling het eerste exemplaar van het jeugdboek in ontvangst nam. “Mijn dochter is pas een paar maanden oud maar over een jaar of negen zal ik haar zeker gaan voorlezen,” zo beloofde hij de schrijfster. Daarna was het tijd om samen met Koen, de oudste zoon van Joyce, en uw verslaggever aan te treden tegen Loek van Wely.

Oude schaakcomputer

De korte inhoud van het boek: de tienjarige Simon zit op basisschool De Toren (!), voetbalt graag maar wil het liefst grootmeester en Nederlands kampioen worden, net als zijn oom Arnold. Deze oom lijkt echter in de verste verte niet op de vriendelijke en pedagogische oom Jan uit de klassieker van Max Euwe en Albert Loon uit 1935. Nee, deze oom Arnold is een narcistische man die ‘geen tijd heeft om schaakles te geven aan kleuters’. Gelukkig krijgt Simon hulp van zijn

dove en halfblinde oma die hem een oude schaakcomputer geeft, en van zijn vriendin Nikki. De oude schaakcomputer lijkt eerst een nutteloos relikwie maar blijkt later briljant. Tot slot heeft oma nog enkele wijze woorden voor haar kleinzoon en zijn vrienden: “Onthoud dat de schaakcomputer maar gewoon een ding is. Schaken tegen vrienden is veel leuker en daar gaat het ook om. Dat het leuk is.”

Plezier in schaken

Joyce van der Meijden hoefde haar inspiratie voor het boek niet van ver te halen. Haar zoon Koen (11) en dochter Iris (9) zijn lid van BSG in Bussum. “Ik zie aan mijn kinderen en hun vrienden hoeveel plezier zij beleven aan

schaken. Dat plezier wilde ik meenemen in mijn boek dat ook heel leuk is voor niet-schakende kinderen.” Zij vervolgt: “Het karakter van Simon is geïnspireerd op onze zoon Koen, maar is daarna een eigen leven gaan leiden.”

Inmiddels heeft Van der Meijden al veel positieve reacties gehad van kinderen. Zowel tijdens ‘Schakers van Formaat’ als op de slotdag van het Nederlands kampioenschap voor basisscholen in Gouda, de NK pupillendag in Meppel en het NK schoolschaken (groep 3,4 en 5) in Utrecht. Van elk verkocht exemplaar ontvangt de KNSB een percentage voor jeugd- en schoolschaak.

Dat Joyce van der Meijden het eerste exemplaar uitreikte aan Joël Veltman was geen toeval. De Ajax-verdediger is naast profvoetballer ook enthousiast huisschaker. “Ik heb het geleerd van mijn opa en speel regelmatig met een goede vriend. Mijn vader werkt bij Tata Steel, mede daarom bezoek ik elk jaar Tata Steel Chess in Wijk aan Zee. Dat wil niet zeggen dat ik een sterke schaker ben. Waarschijnlijk wint negentig procent hier van mij,” sprak de Ajax-speler bescheiden in

Joël Veltman ontvangt het eerste exemplaar van de schrijfster. (Foto: FC Klap)

Amstelveen. Toch bleek hij heel aardig te kunnen schaken. Helaas was dat niet genoeg om, samen met Koen en uw verslaggever, een ontketende Loek van Wely van de overwinning af te houden (zie de partij).

Schakers van Formaat

Voor Maarten Langen, productontwikkelaar en lid van schaakvereniging KLM-Pegasus in Amstelveen, is Schakers van Formaat een succesformule geworden. Samen met zijn vrouw Florine organiseert hij dit evenement sinds 2015, steeds op de tweede zaterdag van juni. “Eind 2014 heb ik samen met Hans Böhm en Bart de Groot het idee voor Schakers van Formaat ontwikkeld. Ik kende Hans Böhm door de ontwikkeling van mijn schaaktafel met niet-afneembare stukken. Al pratend kwamen wij tot het idee van een simultaan met grote borden en schaakstukken tegen teams van clubschakers. Waarbij ik wil opmerken dat Hans Böhm sinds 2015 zo’n 55 partijen heeft gespeeld en nog steeds ongeslagen is!”

Tijdens de aftrap in 2015 speelden Hans Böhm en Jan Timman ieder een sessie aan zestien borden. Dat bleek bij nader inzien niet ideaal omdat de sessies vrij lang duurden. Zo ontstond het idee om de simultaan anders in te delen; niet meer met zestien borden per speler maar steeds twee simultaangevers aan twaalf borden. Daarnaast kwamen er meer activiteiten voor kinderen, zoals vorig jaar een snelschaaktoernooi voor de jeugd met grote stukken en kleine klokken.

Van Foreest en Van Wely

In 2017 maakte Jorden van Foreest zijn debuut bij Schakers van Formaat, op 9 juni van dit jaar was het de beurt aan achtvoudig Nederlands kampioen Loek van Wely. De drie simultaangevers spelen steeds per toerbeurt aan zes borden. Het voordeel hiervan is dat de sessies minder lang duren, waardoor er

Partijanalyse

Schakers van Formaat, zaterdag 9 juni Amstelveen

Wit: Loek van Wely – Zwart: Koen, Jöel Veltman, Bart Stam en (deels) Iozefina Paulet

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4. Dxd4 Ld7 5.c4 Pc6 6.De3 Pf6

7.Pc3 g6 8.Le2 Lg7 9.0-0 0-0

10.Tb1 b6 11.b3 Tc8 12.Lb2 Pg4 13.Dd2 Pge5 14.Pe1! (wit wil geen paarden ruilen vanwege zwarts ruimtegebrek) 14…Le8?

Nadeel voor de clubschakers is dat zij minder tijd hebben. Voordat zij het in de gaten hebben staat de simultaangever al weer voor hun neus. Wel zijn de simultaangevers bij ingewikkelde stellingen doorgaans coulant en mogen hun tegenstanders dan een ronde overslaan.

Naast de presentatie van het jeugdboek hadden Maarten en Florine Langen dit jaar nog een paar nieuwtjes ingebracht. Er waren speciale schaaktafels voor de jeugd, een lichtkrant voor de sponsoren en ook twee cartoonisten, Paul Schenk en Mara Leiblum. Beiden wisten de drie simultaangevers op treffende wijze vast te leggen. Langen: “Zo proberen we elk jaar weer nieuwe elementen toe te voegen.”

Na vier jaar staat Schakers van Formaat als een huis, mede dankzij de steun van het Coöperatiefonds van de Rabobank, de gemeente Amstelveen en diverse lokale bedrijven. Op naar het eerste lustrum in 2019!

(een paniekzet, het gevolg van een te lang voetbalgesprek tussen Veltman en uw verslaggever). 15.f4 Pd7 16.Pf3 Pc5 17.Tbd1 a6 18.Tfe1 Pb4? (een slag in de lucht) 19.e5 Pb7

20.Pe4 Pc6 21.exd6 Pxd6 22.

Lxg7 Kxg7 23.Dc3+ f6 (bittere noodzaak; na 23...Kg8? volgt vernietigend 24.Txd6 exd6 25. Pf6+ zoals Iozefina nog net op tijd liet zien) 24.Pfg5! Lf7 25.

Pxd6 exd6 26.Pe4 d5 27.cxd5

Lxd5 28.Lc4 Pe7 29.Pg5 Kg8

30.Txe7 Txc4

‘Simon de Schaker - Akelige Arnold van Joyce van der Meijden is uitgegeven bij FC Klap in Hilversum.

Winkelprijs € 13,95. 172 pagina’s ISBN: 9789085674542.

www.schakersvanformaat.nl

sterke gelijkenissen met de beroemde partij Steinitz - von Bardeleben, Hastings 1895.

31…Kxg7 32. bxc4 hier wilde uw verslaggever de partij opgeven, echter Koen en Joël Veltman besloten het nog even te proberen. Na enkele zetten ging Loek van Wely voor de grap akkoord met het remiseaanbod. De stelling is uiteraard totaal verloren voor zwart.

Dit fraaie torenoffer vertoont

Loek van Wely (Foto: Ruben Acohen)

Overal ChessQueens (to be)!

Op een zonnige zaterdag eind juni mocht SchaakMagazine een kijkje nemen bij het eerste ChessQueens meisjestoernooi. We parkeerden in Buitenkaag, namen het pontje en wandelden over de dijk naar Stal op de Kaag, een prachtig verbouwde boerderij waar na captains of industry en yoga adepten nu ook schaakmeisjes bijeenkwamen.

Het toernooi met tweeëntwintig deelneemsters is in volle gang en ChessQueen Peng neemt de tijd om ons bij te praten: ‘We willen als ChessQueens meer voor meisjes doen. Ik hoor vaak dat iets organiseren geen zin heeft, omdat er zo weinig schaakmeisjes zijn. Dat is de wereld op z’n kop! Met toernooitjes kunnen de meisjes je vinden en als je het goed doet, groeit het vanzelf. Bovendien zijn er veel talenten, zo begeleid ik drie deelneemsters op het Europees Jeugdkampioenschap.’

Kees van Lent, eigenaar van Stal op de Kaag, laat ons trots zijn domein zien. De grote tuin biedt een prachtig uitzicht over water en grasland, tussen het schaken door kun je tafeltennissen, schommelen of een ijsje eten. In de schaduw liggen schaaktegels met grote stukken. Zelf kan Kees niet schaken: ‘Maar ik vind het geweldig leuk dat er zoveel meisjes goed in zijn!’.

Die meisjes zijn vandaag verdeeld over een sterke achtkamp, waarin ze allemaal tegen elkaar spelen, met elk vijftien minuten en vijf seconden per zet. De overige meisjes spelen een Zwitsers toernooi, ook zeven ronden, voor de prijzen zijn ze ingedeeld in een B- en C-groep. Zij spelen zonder klok, tenzij ze er al

te lang over doen, dan zet wedstrijdleider Joost Jansen er een klok met vijf minuten bij. Joost: ‘Het gaat allemaal heel gemoedelijk hoor, net zochten tegenstanders voor elkaar steeds de beste zet! Ik ben benieuwd wie daar zal winnen.’

In de A-groep wordt zeer geconcentreerd en professioneel gespeeld. In de lagere regionen is het voor sommigen het eerste officiële toernooi. Een meisje trappelt wild met haar benen, als om haar spel kracht bij te zetten: ‘Ik sta slecht! En ik wil zo graag een kroontje winnen!’. Wie bij het ingaan van de ronde bovenaan staat, wordt inderdaad gekroond. Dat vooruitzicht leidt tot een dwingend: ‘Je moet ‘m wel slaan hoor!’ en dan: ‘Ja, mat! Oh nee ..., toch niet.’.

In de pauzes gaan de meiden op handtekeningen-jacht, alle ChessQueens zijn hier samen. Met de ChessQueens pennen schrijven ze in de ChessQueens notatieboekjes waaruit

ChessQueens vaantjes steken. Op het grote schaakbord buiten, nemen Anne Haast en kleine Fenna de Jong het op tegen Solange Lieuw en Catootje Smets. Ze hebben Dikkie Dik als mascotte. Dat is lekker overleggen: ‘Pas op hoor, ze heeft een mat in haar hoofd!’. Oh, daar gaat de gong weer voor de volgende ronde, net als bij het grote schaaktoernooi in Wijk aan Zee.

Wat later dan gepland, kondigt ChessQueen Bianca de Jong-Muhren de prijsuitreiking aan: ‘Ik zag vandaag veel vreugde en ook wat verdriet. Dat hoort bij schaken en geeft niets. Ook de begeleiders hebben zich goed vermaakt, ik geloof niet dat mijn ouders op zulke mooie schaakplekken kwamen, toen ze met mij naar toernooien gingen.’

De A-groep werd gewonnen door Lauri Maris, voor Wendy Huang en Rolinde den Heijer. Geen toeval, deze meiden doen ook mee aan het EK. De B-groep werd gewonnen door Solange Lieuw die evenveel punten had als Julia de Roo. Solange won het onderlinge duel. De overwinning in de C-groep ging naar Nienke Poell.

KNSB voorzitter Marleen van Amerongen sloot de middag af met een verrassing voor ChessQueen Tea Lanchava. De KNSB benoemt haar als Lid van Verdienste voor alles wat ze sinds 1994 voor het Nederlandse schaakleven heeft gedaan. Ze vertegenwoordigde Nederland meermaals op schaakolympiades en zette zich in voor het meisjesschaak. Tea is op haar beurt de KNSB dankbaar: ‘De schaakfederatie heeft er mede voor gezorgd dat ik in Nederland kon blijven. Dat was niet vanzelfsprekend. Ik ben in Georgië geboren maar met heel mijn hart Nederlander geworden. Daar hebben schakers aan bijgedragen. Ik ga me nog meer voor het schaken inzetten, onder andere door trainingen te geven.’

ChessQueens meisjestoernooi (Foto: Monique van de Griendt)

Nederlands jeugdteam slaat toe in Schotland!

Van 15 tot en met 18 juli deed het Nederlandse team sinds lange tijd weer mee aan de ‘Glorney Gilbert International’. Dit toernooi kent een lange traditie en wordt ieder jaar in een ander land gehouden. Dit jaar organiseerde Pathena de reis naar Schotland waardoor Nederlandse jeugdspelers weer mee konden spelen in dit leuke teamtoernooi. Onder begeleiding van coaches Rick Lahaye, Mark Haast en Anne Haast werd naast thuisland Schotland ook gestreden tegen Ierland, Wales, Frankrijk en Engeland.

Glorney Cup (jeugd onder 18)

In de oudste categorie speelden Jonas Hilwerda, Luuk Baselmans, Derk Kouwenhoven, Robin Reichardt en Jorik Klein. Dit team ging voortvarend van start en in de derde ronde stond de kraker tegen Frankrijk op het programma. Na een gelijkspel bleef het spannend en met 1,5 bordpunt voorsprong ging het team de laatste ronde in. Helaas werden een aantal mooie stellingen niet verzilverd en greep Nederland hier net naast de overwinning. Toch hebben de jongens echt wel laten zien wat ze in hun mars hebben en staat de Glorney Cup op de verlanglijst voor volgend jaar. -tr-tr-+-+ +p+-+p+p+-tR-vlkzp +-+-snNzpP+-+Pzp-+ +-+-+-+P -zPP+L+P+ +K+R+-+-

In deze categorie werd Derk topscoorder met 4 uit 5. In de derde ronde heeft hij net 24.Td6 gedaan om de druk op te voeren, maar zijn tegenstander speelt nietsvermoedend 24…b5 en zal beteuterd hebben opgekeken na 25.Pe7+

Gilbert Cup (meiden onder 18)

Bij de meiden onder 18 bestond het team uit Robin Duson, Eline Roebers en Anna Martinez. Vooraf waren ze op papier favoriet, maar natuurlijk moet er dan nog steeds het een en ander bewezen worden. De eerste

ronde werd ruim geworden van Schotland, maar tijdens de tweede ronde kwamen ze niet verder dan een gelijkspel tegen Engeland. In de partijen was goed te zien dat vaak de overhand bij de Nederlandse dames lag, maar dat er taai verzet werd geboden. Gelukkig lieten de dames niets meer liggen in de overige ronden en wonnen overtuigend van Frankrijk, Wales en Ierland. De Gilbert Cup is binnen!

-snr+-tr-+ zp-+-wqpvlk -+-zp-snpzp

+NzpP+-+Pzp-+P+-+ +-+-vLPsN-zP-wQ-+PzP +-tRR+-mK-

Met 4,5 uit 5 wist Robin in deze categorie de meeste punten te bemachtigen. Vanuit het diagram sloeg ze verwoestend toe met 20.e5!. Na 20…Dxe5 komt 21.Lf4 en na het gespeelde 20…Pe8 volgde 21.exd6 Pxd6 22.Lxc5 en was er geen houden meer aan voor zwart.

Robinson Cup (jeugd onder 14)

In de Robinson Cup bestond het Nederlandse team uit Onno Elgersma, Khoi Pham, Daniel Kutchoukov, Arthur Maters, Kasper Bleeker en Timo Yeh. In deze categorie begonnen de jongens met een sterke 5,5-0,5 overwinning. Daarna stond het op papier gelijkwaardige Engeland op het programma en dit werd na een spannende strijd gelijkspel. Vervolgens werden ronden 3 en 4 gewonnen, maar had Engeland bij ingang van de

stelling te redden en zelfs nog op winst te spelen. Het winnen lukte niet, maar gelukkig was remise precies genoeg om uiteindelijk met evenveel bordpunten, maar één matchpunt meer te winnen. Ook de Robinson Cup mag mee naar Nederland!

punten. De spanning liep nog eventjes op, maar uiteindelijk wist het team ook de laatste overwinning binnen te halen met 3,5-2,5. Hierdoor kon ook de Stokes Cup enthousiast omhoog gehouden worden!

r+-wqr+k+

De jongens lagen qua scores dicht bij elkaar, maar uiteindelijk was Khoi topscoorder met 4 uit 5. Onder andere in ronde 2 liet hij zien dat aanvallen hem in het bloed zit en hier speelde hij het sterke 19.Tf4!. Na 19…Tf8 20. Th4 h6 21.Tg4 kon zwart het niet meer droog houden.

Stokes Cup (jeugd onder 12)

In deze jongste categorie speelden Loek van der Hagen, Romayn Brandsma, Ciro Catalan, Roger Labruyere, Jule Cordes en Jesse van Dongen. Het fanatisme was al vanaf het eerste moment duidelijk merkbaar en ze schoten uit de startblokken met een 5-1 overwinning. Deze trend lieten ze niet meer los, want ook ronde 2, 3 en

Bij deze categorie wist Roger maar één halfje af te staan en hij werd daarmee topscoorder met 4,5 uit 5. Vanuit het diagram liet hij zien dat hij tactisch zijn mannetje wel staat door een mooie combinatie te spelen: 16…Lxc3 17.Lxc3 Pxa4!

Hiermee kwam de totaalscore op drie van de vier cups! Alles bij elkaar kunnen we terugkijken op een enthousiaste groep die een prachtige prestatie heeft neergezet met behulp van een uitstekende organisatie, toegewijde coaches en motiverende en behulpzame ouders. Dit succes smaakt natuurlijk naar meer en volgend jaar zal er wederom een team op pad worden gestuurd. Dan zal Ierland onveilig gemaakt gaan worden!

Alle deelnemers en coaches (Foto: Pai Yeh)

In deze

Voorloper:

Een hele mooie beker

EK in Praag

De JCC is leuk!

Vechtersmentaliteit

Zij is 12 jaar. Twee jaar geleden werd ze Nederlands kampioen meisjes bij de E en de D! Met VAS D werd ze kampioen en dit jaar werd ze 2e bij de NK D. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Eline Roebers.

Eline Roebers

“Pas thuis zag ik dat ik een IM had verslagen!”

Op haar zesde leerde ze thuis de spelregels van haar ouders. Dat ging met het boek “De twee koningen. Een schaakverhaal”. Ze speelde partijtjes tegen haar moeder en vader. Vervolgens ging ze naar de schaakclub, VAS. Daar kreeg ze les in stap 1 en speelde tegen andere kinderen. Haar eerste toernooi was de Chess League. “Ik won een beker en daarmee was ik heel blij.” Daarnaast ging ze veel GrandPrix-toernooien spelen. “Op school speelde ik ook wat en met het team haalden we de landelijke finale! Dat was met drie kinderen uit groep 8. Het jaar erop strandden we in de voorronde.” Op de pupillendag deed ze het nooit bijzonder, maar bij het NK E voor meisjes in Waalwijk wel. “Ik stond gewonnen tegen Janne. Waarom ik toen remise nam snap ik nog steeds niet! Nu werd ik tweede...” Het jaar erop werd ze wel kampioen. “Een hele mooie beker voor in de prijzen-

kast. :)” Een maand later werd ze ook kampioen bij de D meisjes. “Het was spannend toen Janne mat in vier kon geven. Gelukkig zag ze het niet en won ik!” Het EK in Praag was een bijzondere ervaring. “We speelden in een gigantische zaal met wel 1000 kinderen! Met Frank Erwich als coach was het leuk en de voorbereiding hielp ook.” Ze werd 10e en een jaar later 17e bij de D. “Toen verloor ik op tijd van een zwakkere en daar baalde ik enorm van.” Eline wint graag en dan maakt het niet uit of ze minder goed gespeeld heeft. Anders hangt er een onweerswolkje boven haar. Bij het Tatatoernooi speelt ze altijd fris na een duinwandeling. “Het is gezellig en leuk om dichtbij de grootmeesters te spelen. Dankzij mijn talentstatus kreeg ik vrij van school om de 10-kamp te spelen! :) Met de VAS-jeugd doen we altijd mee in de top. De JCC is leuk! Na afloop analyseren, kijken

bij de C, voetballen en eten.” In Roosendaal won ze met 10 minuten door in een toreneindspel te promoveren. “Pas thuis zag ik dat ik een IM had verslagen!” Wat vindt ze leuk aan schaken? “Tactiek, varianten uitrekenen, offeren en aanvallen.” Trainen doet ze met een eindspelboek en vader Jan (FM) helpt ook. Ze zit in de trainingsgroep van Robert Ris. “Dat is leuk en leerzaam. Met een gezellige groep van 12 lachen we veel. Zeker toen ik de dame van een GM won! We krijgen uitspeelstellingen waar je een plan moet bedenken. Dat heeft me verder gebracht.” Robert: “Eline is tactisch zeer sterk. Ze heeft een geweldige vechtersmentaliteit en weet vaak mindere stellingen om te zetten in winst. Ze doet het al geweldig goed, maar kan nog beter!” Op het NK opdrachtschaak wist ze vader Jan te verslaan. Haar rating is al bijna even hoog. Wat wil ze worden? “Grootmeester en arts!”.

Piet Peelen

Foto: Lennart Ootes

Geboortedatum: Uit:

School: Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

22-05-2006

Amsterdam

Sint Ignatius Gymnasium

Frans

schaken

moeder en vader VAS

grootmeester en arts

Viscurry bij de Indiër

Partijen van Eline

Eline-Anthony Mitran

HSG open 2018

1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.f4 d5 4.e5 Ph6 5.Pf3 0–0 6.Ld3 c5 7.c3 cxd4 8.cxd4 Pc6 9.Pc3 Pf5 10.Lc2 b6?

Passief, Eline jaagt nu het zwarte paard terug naar de rand!

11.g4! Ph6 12.h3 Kh8

Eline verwachtte 12...f5 13.g5 Pf7 maar 14.h4! geeft wit aanval. De sterke zwartspeler (elo 2183) zag vast 12...f6 13.Pxd5! maar dat was zijn beste kans.

13.Le3 La6 14.f5! Pg8 15.Pg5 h6 16.h4!

r+-wq-trnmk zp-+-zppvllzpn+-+pzp +-+pzPPsN-+-zP-+PzP +-sN-vL-+PzPL+-+-+ tR-+QmK-+R

Eline heeft een geweldige aanval! 16...gxf5 17.gxf5 Pxe5 18. dxe5 Lxe5

Zwart gaf een stuk voor twee pionnen om niet mat te gaan. Nu gaat wit de actieve loper ruilen!

19.Ld4! Dd6 20.Pf3 Lf6 21. Dd2 e5 22.fxe6 Dxe6+

Zwart wil geen verloren eindspel na 22...Dg3+ 23.Df2, en na 22...fxe6 23.0–0–0 e5 24.Dh2! stort de zwarte stelling in.

23.Kf2 Tad8 24.Tag1 Lxd4+

25.Dxd4+ Pf6 26.Pg5 Dc6 27.Ph7!

daarmee de partij. Haar plan op de damevleugel is mooi gelukt!

28.Pxd5 e3 29.Pe7+

De computer ziet het briljante

Een mooie slotzet en uitstekend gespeeld! 1-0

Eline-Dilyana Ivanova

EK E 2016

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4.a3

Lb7 5.Pc3 d6

Nu pakt wit ruimte.

6.d5! e5 7.e4 Pbd7 8.b4 Le7

9.Le2 0–0 10.0–0 a5 11.Tb1

Te8 12.Pe1 Pf8 13.Pd3 Pg6

14.c5 axb4 15.axb4 bxc5

16.bxc5 La6 17.c6!

Verlengt de pionketen voordat zwart kan ruilen!

17...Lf8 18.Le3 De7 19.Dd2 Lxd3

Zwart kon de druk verlichten door …Pf4! te spelen. Een ervaren speler haalt met 18.f3 en g3 tegenspel eruit.

20.Lxd3 Pg4 21.Tb7 Pxe3 22.

Dxe3 Teb8 23.Tfb1 Dd8 24.h3

Le7 25.Txb8 Txb8 26.Da7

Nog iets sterker is 26.Tb7 want ruil geeft een vrijpion op de 7e rij!

26...Txb1+ 27.Lxb1 Dc8 28.

Db7 Dd8 29.Pb5

Eline wint de pion op c7 en

29...Lf6 30.Pxc7 Pe7 31.Ld3 Lg5

32.Pb5 h6 33.c7 Dd7 34.Pa7

Kh7 35.c8D en wit won. 1–0

Eline-Oscar Klaren

NK D 2018

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4

4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e5 6.Pdb5 d6

7.Lg5 a6 8.Pa3 b5 9.Pd5 Le7

10.Lxf6 Lxf6 11.c4 Lg5 12.Le2

12.cxb5 Pd4 13.b6 0–0 14.Lc4

speelde GM Robin van Kampen op het WK D in 2006!

12...Da5+ 13.Kf1 0–0 14.h4

Lh6 15.cxb5 Pd4 16.b6

Het opmerkelijke 16.g4! combineert aanval op de loper met verdediging tegen …f7-f5.

16...Lb7 17.Pc4! Dc5 18.b4

Db5 19.Pc7

19.Pxd6 Dd7 20.Pxb7 ruilt de loper en houd het sterke paard op d5. 16...Le6 voorkwam dat.

19...Dd7 20.Pxa8 Lxa8 21.Ld3

21.Dd3 en Ta1 komt erbij.

21...f5! 22.exf5 Pxf5 23.Lxf5

Dxf5 24.De2 Dg6 25.Tg1 e4

Na 25...Lf4 26.g3 moet de loper terug en dat wou zwart vast niet. Maar …La8 is dan actiever en het staat gelijk.

26.Td1 d5

26...Dg3 27.Pxd6 e3 28.Dc4+ en stikmat!

27.Pe3 Dg3?

Wie zou dit niet hebben gespeeld? Na 27...Lc6 28.Pxd5 Df7 29.Pc3 Lf4 heeft zwart voldoende compensatie voor de vier punten minder!

29.Pf6+! Txf6 30.Dc4+ Kf8 31. Dc8+ Kf7 32.Td7+ met winst.

29...Kh8

30.Td8!

Uitschakelen verdediging van … Tf8. Mooi gespeeld door Eline!

30...Df4 31.Pd5

31.Txf8+ Dxf8 32.g4! Dxe7 33.g5 Dxb4 34.f3 en wit wint.

31...Lxd5 32.Txd5 Dxh4

Beide spelers zagen 32...De4!

33.Td1 Txf2+ 34.Dxf2 exf2 35. Td8+ en wit wint. Maar 34... Dc4+ maakt eeuwig schaak!

33.f3 Tc8 34.Td1 Td8 35.Txd8+ Dxd8 36.g3!

Eindelijk komt de koning veilig te staan na een prachtig gevecht vol bijzondere mogelijkheden! De rest is simpel.

36...Dxb6 37.a3 Dd6 38.Kg2 De5 39.Td1 Kg8 40.Td8+ Kf7

41.Ta8 Dc3 42.Txa6 Dd2 43.Kf1 Dc1+ 44.Kg2 Dd2 45.Dxd2 exd2 46.Td6 Ke7 47.Td3 Ke6

48.f4 1–0

Foto: Lennart Ootes

Mooie matjes

Pascal Losekoot

Een beroemde openingsval laat zien wat ik bedoel: 1.d4 Pf6 2.c4 e5 3.dxe5 Pg4 4.Pf3 Pc6 5.Lf4 Lb4+ 6.Pbd2 De7 7.a3 Pcxe5

r+l+k+-tr zppzppwqpzpp -+-+-+-+

+-+-sn-+-vlP+-vLn+ zP-+-+N+-zP-sNPzPPzP tR-+QmKL+R

Opgaven

Opgave 1: Zwart aan zet

Matzetten, daar draait het schaakspel om. Vanaf de opening tot en met het eindspel moet je op je hoede zijn om mat te geven of te voorkomen.

"Ha, een loper", moet wit hebben gedacht en hebberig slaat hij 'm eraf: 8.axb4?? Pd3 mat! Goed opletten blijft van groot belang! Ook is het herkennen van matbeelden een belangrijke vaardigheid om dit soort ongelukken te voorkomen; en om ze toe te passen! -+-+-+-+

+-+-zpk+-+-+-zp-+ zPP+-+K+-+-+-+-zP +-+-+-+-tr-+-+-+ tR-+-+-+-

Ook met weinig stukken op het bord kan het mis gaan. Wit volgde het "vrijpionnen-moetennaar-voren" principe en speelde

Bij de opgaven mag jij gaan matten. Kijk telkens goed waar de koning nog naartoe kan en welk matbeeld in de stelling zit. Succes!

Opgave 2: Zwart aan zet

Opgave 3: Wit aan zet

-+-+-mk-+ +p+-+pzpp

p+psn-+-+

+-+nmK-+-+-zP-+-+

+P+-+-+P -+-+N+P+ tR-+-+-+-

Wit heeft net zijn koning naar e5 gespeeld, waarom was dat onverstandig?

Opgave 4: Wit aan zet

lsn-tR-+-+

tr-+-+rzpk p+-+-+Nzp

+p+-+q+-+-+-+-+

+-zP-+-+P+Q+-zPPzP +-+-tR-mK-

-+-+-+rmk +-+-+-+p P+pzp-zP-vl +-+p+P+-+-zP-sn-mK +-sNL+-+-zPP+-+-+ tR-+-+-+-

-+qtr-vl-mk +p+-+Pzp-+p+p+-zp zp-+-vL-+P+-+Q+-+ +P+-+-+-+P+-+-zP tR-+-+-+K

1.b6?? (hoe wint wit wel?) maar zag pas na 1...Tb4 dat zijn koning nergens meer naartoe kan. En er 2...e6 mat dreigt. Oeps. Is er nog iets tegen mat te doen?

Opgave 5: Wit aan zet

-+-+-+-+ mklmK-+-+-+-+-+LtR

+Pzp-+-+-

-+P+-zpP+ +P+-+r+-+-+-+-+

Opgave 6: Zwart aan zet

3.gxf4 Dxf5+ 4.Kh4 g5+! 5. fxg5 hxg5+ 6.Kh5 Dg6 mat.

6) Na 1...Dg5!! zit wit in de penarie: 2.Dxg5 hxg5 dreigt het mooie matje 3...Th4+ 4.gxh4 g4 mat! De enige manieren om dat te -voorko men verliezen een toren, zoals 3.Tg2 g4+. Dan maar niet slaan: (Na 1... Dg5) 2.Df3 (Of 2.De2 Ta2!) 2... Tf4!! (er zijn andere goede zetten maar dit is heel direct)

5) 1.Le4! en de dreiging 2.Ta6+ Lxa6 3.b6 mat is niet te pareren.

4) Met 1.Te6!! (mooi voorbeeld van het negeren van een aanval op de dame, zie de vorige rubriek) dreigt wit Th8 en mat volgt in alle varianten.

3) Na 1.Dg6 is er niets meer tegen 2.Dxh6 mat te doen.

2) Na 1...Tg2 dreigt …Lg5 mat en daar is niets fatsoenlijks tegen te doen.

1) 1...Ke7! en …f6 mat is niet te voorkomen.

wint na 2...e6+ 3.Txe6 Tb5+ de toren en de partij.

1-0) 1...Tb4 kan wit mat -voor komen met 2.Te1, maar zwart

4.Kd5 gevolgd door Kc6 en Kb7

Voorbeeld 2: Na 1.b6?? (1.Ke4 wint: 1...Txb5 2.a6 Tb8 3.a7 Ta8

voordeel?

ONJK in Borne

Van 4 tot en met 11 augustus zijn in Borne alweer de 44e Open Nederlandse Jeugdkampioenschappen gehouden. Voor de uitslagen en uitgebreide verslaggeving zie www.onjk.nl

Arno Bosch

Anish Giri speelde in de maand juli mee in een gesloten achtkamp in Dortmund. Hij zal zelf met gemengde gevoelens terugkijken op dat toernooi. Enerzijds was het resultaat met een gedeelde tweede plaats best in orde. Bovendien versloeg hij zijn voormalige angstgegner Vladimir Kramnik alweer voor de tweede keer dit jaar en steeg daardoor door naar de 5e plaats op de wereldranglijst. Anderzijds had er voor onze landgenoot zeker meer ingezeten: in de derde ronde verloor hij wat knullig van Kovalev, en in de laatste ronde wist hij een gewonnen stelling tegen Duda niet te verzilveren. Niet geheel toevallig moest hij zijn tweede plaats dan ook delen met deze beide spelers. Dortmund werd gewonnen door Ian Nepomniachtchi. Onderaan

eindigde de Duitser met de hoogste rating: Nisipeanu - hij verloor in de vierde ronde van Giri. Speelt u mee?

Nisipeanu - Giri

Dortmund (4) 2018

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4

4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le2 e5

7.Pb3 Le7 8.Lg5 Le6

De meest populaire zet, maar zwart kan het damepaard ook direct naar d7 ontwikkelen (zoals zo vaak in de Najdorf), en de wereldkampioen heeft ook wel

8...Pc6 gespeeld, met als vervolg:

9.Dd3 Pb4 10.Dd2 h6 11.Lxf6 Lxf6 en nu was 12.Pd5?! Pxd5 13.Dxd5 Dc7 14.0–0–0 Le7 15.Kb1 Le6 16. Dd3 0–0 al wat beter voor zwart in Duda-Carlsen, Doha 2015.

9.Lxf6 Lxf6 10.Dd3 Le7 11.Td1

Wit heeft hier ook vaak 11.0–0–0 geprobeerd, waarna het spel meestal verder gaat met 11...Pd7 12.Pd5 Lxd5 13.Dxd5 Dc7 met ongeveer gelijke stelling.

11.Pd5 Pd7 12.Td1 is trouwens zetverwisseling met de partij (dit was ook de volgorde in de partij Carlsen-Giri die genoemd wordt

Het Spa Chess toernooi in Amsterdam werd een prooi voor de student Zyon Kollen. Met 7,5 uit 9 eindigde hij voor Hing Ting

in de volgende opmerking).

11...Pd7 12.Pd5 Lxd5 13.Dxd5 b5

Tegen Carlsen speelde Giri eerder 13...Dc7 en daar zal Nisipeanu op gerekend hebben. Overigens kende onze landgenoot geen problemen na 14.Pd2 0–0 15.0–0 b5 16.c3 g6 17.a3 Tab8 18.Tfe1 Tfd8 19.Da2 Pc5 en Carlsen-Giri, Doha 2015, eindigde na lange strijd in remise.

14.Lg4

Beide spelers hebben nog niet gerokeerd, maar toch kunnen we zeggen dat het middenspel wel is begonnen. Hoe moet zwart nu verder gaan?

r+-wqk+-tr +-+nvlpzpp p+-zp-+-+ +p+Qzp-+-+-+P+L+ +N+-+-+-

PzPP+-zPPzP +-+RmK-+R

De Lezer heeft Zwart

Lai (7) en Li Riemersma (6,5). Het deelnemersveld bleef deze editie verstoken van grootmeesters. Desondanks is toernooiwinst

natuurlijk een knappe prestatie, vooral met ‘oude meesters’ als Herman Grooten en Manuel Bosboom onder de concurrenten.

-+-+-trk+ tr-+n+p+p

-+p+-+pzP +-+-+-+-

-+L+N+-+ +-+-+-+PmK-+-+P+ +-+R+-+-

1. Wit is aan zet

r+q+-trk+ zpl+-+pvl-zp-+pvLpzp +-+-zP-+-snPsN-+-+ +-+-+P+P PzPL+Q+-+

+K+R+-tR-

5. Wit is aan zet

-+-wq-+k+ +-+-+p+p

-zp-zp-+p+ +PzpP+-+-

-zpP+-+P+

+-+N+-wQP Rvl-+rzP-+ +-+-+-mK-

2. Zwart is aan zet -wq-+-+-+ +-+-vl-mk-+p+-+p+ +-+-+-trr p+NzpPzp-+ zP-+Q+-+-zPP+-+-zP +-vLR+R+K

r+-+-trk+ +-+-+pzpp p+-zp-sn-+

+pvl-wqP+-+-sN-vL-+ +-sNL+lwQP PzPP+-+-mK +-+-+-tR-

6. Zwart is aan zet

3. Zwart is aan zet

r+-+-+k+ +-+-+p+-+-+-+p+

+-vLq+-+-+-vlN+n+ +-+-+-+-+-wQ-+PzP +-+-+R+K

-+r+-tr-+ vlp+-+kzpp+-+q+-zp +-zP-+p+-zPQ+p+-+ zP-+-zP-+-+-sN-zPPzP +-+RmK-+R

4. Wit is aan zet

7. Zwart is aan zet -+-+-+-+ tR-+-+-zpk -+p+-vl-zp zp-+-+P+-

Karel van der Weide

Jeroen Bosch

Euwering voor Eddy Sibbing

Eind mei gaf Cor van Wijgerden de Euwering door aan Eddy Sibbing. Die ring, ingesteld in 1977 door de Gasunie, is een symbool van waardering

vanwege verdiensten voor het Nederlandse schaak, in het bijzonder het jeugdschaak. Sibbing (57) leidde vele talenten en trainers op en is directeur van het Max Euwe Centrum.

Sibbing: ‘Cor wilde de Euwering doorgeven aan een schaaktrainer. Hij heeft ze allemaal opgeleid, kent iedereen goed. Het moest iemand zijn met veel ervaring, op verschillende fronten, zowel in top- als breedteschaak, landelijk en van een goed niveau. Ik voldoe kennelijk aan zijn eisen, dan heb ik het goed gedaan!’

Sibbings schaakcarrière begon toen hij een jaar of vijftien was: ‘Ik hielp mijn broers Harry en Ton met het maken van het clubblad van het Bussums Schaak Genootschap (BSG). Toen ik zag dat er een Goois Kampioenschap werd georganiseerd, besloot ik mee te doen. Ik kende alleen de regels en scoorde tweeënhalf uit zeven. Harry had een goede schaakbibliotheek en ik vond het puzzelen met schaakopgaven leuk. Mijn vier broers schaakten allemaal. Mijn zus niet, maar haar zoon is lid van de Delftsche Schaakclub, hij was laatst de

Trainer

‘Toen ik ook lid werd van BSG, duurde het nog even voor het kwartje viel. In het begin scoorde ik helemaal niet zo goed, maar het ging langzaam beter’, vertelt Sibbing. ‘Ik wilde in 1986 softbaltrainer worden, maar die cursus zat vol. Toen ben ik met enkele clubgenoten de cursus Schaakinstructeur-B gaan volgen. Ik ging toen ook meer schaak training geven, onder andere bij de Amsterdamse verenigingen DOS, OostenToren en TOZ. In december 1987 hebben we die cursus afgerond en in 1988 viel ik in bij een KNSB jeugdtraining, zo is het balletje verder gaan rollen. Niet veel later ben ik gestopt met mijn studie Bestuurskunde.’

‘In 1991 begon ik met schaakles geven op de ASVO en de Cornelis Vrijschool, twee Amsterdamse basisscholen. Schakende ouders wilden dat hun kinderen les kregen. Amsterdam liep voor op de rest van het land, daar vonden ze betaald schaakles geven vaak maar raar. Nu zie je het overal

en staat het niet meer ter discussie. Naast de trainingen op scholen, voor schaakclubs en bonden, ben ik in 1996 ook KNSB kadercursussen gaan geven, om trainers op te leiden. Ik ben nog steeds actief als kaderdocent voor de cursussen Schaaktrainer 1 en 2. Samen met Boris Friesen en Dolf Meijer heb ik deze twee cursussen de afgelopen jaren opnieuw vorm gegeven.’

Veel petten

Sibbing heeft nooit een bestuursfunctie gehad. ‘Behalve bij BSG, toen ik een jaar of achttien was. Je moet namelijk niet teveel petten op hebben. Voor het SGA-bestuur zat ik wel in een schaaktechnische adviesgroep. Van 2000 tot 2009 was ik KNSB consulent (dat heette later servicepuntmedewerker). Clubs, scholen, organisatoren en andere organisaties konden bij mij advies inwinnen op schaakgebied.’

‘Toen ik trainer werd, ben ik eigenlijk ook gestopt met serieus schaken, dat kwam al snel op de tweede plaats. Ik heb met het eerste team van BSG hoofdklasse gespeeld. Tussen 1995 en 2015 was ik ook lid van Sopsweps’29 en speelde ik regelmatig in de KNSB-competitie. Mijn laatste schaaktoernooi was in 2000. Ik heb een rating van 2149, maar speelde in 2010 mijn laatste officiële partij. Ik speel nog wel snelschaaken rapidkampioenschappen bij BSG.’

Eddy Sibbing met Euwering.

mijn vrouw, werd ik directeur van het Max Euwe Centrum. Ik regel daar de dagelijkse zaken, ben het gezicht naar buiten toe en stuur de vrijwilligers aan. We hebben gelukkig een goede groep vrijwilligers, maar er moet wel een verbindende factor zijn. Verder organiseer ik de MEC activiteiten als het jaarlijkse Pleinfestival, de filmmiddagen, boekenmarkten, de digitale en papieren nieuwsbrief. Zoals veel schakers wel weten, is twee jaar geleden onze gemeentelijke subsidie weggevallen. We draaien nu met een klein verlies. Ons nieuwe bestuurslid Jesús Medina, bekend van de schaaktafels, gaat ons helpen met het zoeken van sponsoren.’

Het MEC heeft een uitgebreide schaakbibliotheek die je van dinsdag tot en met vrijdag en de eerste zaterdag van de maand, tussen twaalf en vier uur, kunt raadplegen. Er is een wisseltentoonstelling en de vaste, over Max Euwe. Sibbing: ‘Toeristen weten het museum goed te vinden. We hebben een programma voor scholen en je kunt gewoon komen schaken, of een bedrijfstoernooitje organiseren. Onze website wordt redelijk bekeken en de papieren nieuwsbrief voor (potentiële) donateurs en contacten, heeft een oplage van 2250 stuks.’

Opstapjes

‘Ik heb veel lesgegeven met de

ontwikkeld, een werkboek voor de jongste schakers (4-8 jaar). Ik maak ook veel eigen lesmateriaal. Dat vind ik leuk om te doen. De meeste schaakboeken zijn veel te moeilijk. Dan staat er dat het voor de clubschaker is, maar dan bedoelen ze de sterke clubschaker. Er staan vaak voorbeelden in van verschillende niveaus en het gaat van de hak op de tak. Het inschatten van het niveau en wat voor iemand moeilijk is en wat niet, is een vak apart.’

‘Voor lesgeven moet je talent hebben’, denkt Sibbing. ‘Sommige zaken kun je aanleren, de schaakdidactiek en het groepsmanagement bijvoorbeeld en het is ook een kwestie van ervaring opdoen. Ik heb altijd veel nichtjes en neefjes over de vloer gehad, mijn oudste neef is al veertig! Als je kinderen om je heen hebt, weet je dat je grenzen moet stellen. Als leraar ben je de leider en dat moet je meteen in de eerste les goed neerzetten. Humor is ook belangrijk. Ik geloof niet dat ik erg streng ben, maar er moet wel iets worden geleerd. Zonder orde en structuur kom je nergens en ik wil dat ze verder komen in het schaken.’

Toekomst

Sibbing: ‘Er zijn veel te weinig schaakleraren. Sommige schaakverenigingen moeten hierdoor een ledenstop instellen voor de jeugd.

Houders van de Euwering:

• Max Euwe (5 januari 1977)

• Hans Bouwmeester (4 januari 1983)

• Jan Timman (13 december 1991)

• Hans Böhm (9 november 1996)

• Hans Ree (19 mei 2001)

• Genna Sosonko (7 augustus 2007)

• Cor van Wijgerden (19 december 2012)

• Eddy Sibbing (30 mei 2018)

Meer informatie op de site van het Max Euwe Centrum: www.maxeuwe.nl/index. php/activiteit/euwering

Op Sibbings website www.chessed.nl vind je een uitgebreide kennisbank met informatie voor verenigingsbestuurders over bijvoorbeeld het werven van leden, de organisatie van een jeugdclub en met trainingsmateriaal.

den. Bij het schoolschaak is de meeste winst te behalen voor het schaakleven in Nederland, maar ik geloof niet dat schaken opgenomen zal worden in het curriculum. Daar moet al zoveel gebeuren. De plannen om Pabo studenten als schaaktrainer op te leiden, zijn nooit echt van de grond gekomen.’

‘Ouders die schaakles geven, stoppen daar vaak mee als hun kind ouder wordt, of stopt met schaken’, ziet Sibbing. Hij zet het liefst de wat oudere jeugdspelers in: ‘Vanaf een jaar of elf/twaalf wil je ze bij de club houden. Laat ze dan lesgeven of andere taken uitvoeren. Bij hockey gaan ze trainen of fluiten. Zo houd je ze betrokken en kunnen ze jongere kinderen helpen.’ Sibbing ziet ook meer mogelijkheden voor parttime schaaktrainers. ‘Tegenwoordig is het gebruikelijker om banen te combineren, alles is flexibeler geworden.’

Afgaande op al zijn activiteiten, zou je denken dat Sibbing geen leven naast het schaken kent? ‘Jawel hoor! Naast voetballen - ik zaalvoetbal nog elke week - en fietsen, houd ik van uit eten gaan en reizen. In Bussum heb ik de natuur en in Amsterdam mijn werk en bijvoorbeeld het theater. De helft van mijn vrienden vind ik buiten het schaken. Ik kan van beide werelden genieten.’

Schaakweek Apeldoorn 2018

Na een tussenpoos van negentien jaar vond er van 7 t/m 17 juni weer een prachtige schaakweek plaats in Apeldoorn. Met een grootmeestertoernooi als hoofdevenement en een reeks nevenevenementen was het een mooi schaakfeest. Utrechter Hugo ten Hertog won het toernooi samen met zijn schaakidool Tiger Hillarp Persson met 6 uit 9 en scoorde daarmee zijn tweede GM norm. Max Warmerdam scoorde zijn derde IM norm en voldoet nu aan alle voorwaarden voor de titel. De schaakweek werd afgesloten met de massakamp Apeldoorn-LSG in het denksportcentrum en het jaarlijkse kroegloperstoernooi in de binnenstad.

In 1999 bestond de schaakweek in Apeldoorn uit interland wedstrijden tussen jeugdselecties uit Nederland, Duitsland en Israël, met dagelijkse trainingen door Yussupow en Dvoretsky. In de tussenliggende jaren heeft het schaken in Apeldoorn zich onder de bezielende leiding van Karel van Delft aardig ontwikkeld en zitten spelers als Stefan Kuipers en Thomas Beerdsen dicht tegen de GM titel aan. Net als bij het Batavia toernooi in Amsterdam ligt de nadruk echter niet op het mogelijk maken van titelnormen, maar op een aantrekkelijk deelnemersveld dat garant staat voor creatief en ondernemend spel. De grootmeesters Alexander Fier (Brazilië), Sipke Ernst en Tiger Hillarp Persson (Zweden) staan alle drie bekend om hun gewaagde spel en geheel eigen stijl. De statistieken spreken boekdelen: van de 45 partijen eindigden er maar 12 in remise. Ook een heel aardig feitje: de nummers 9 en 10 van de eindrangschikking behaalden allebei binnen een maand na afloop van het toernooi hun grootmeester titel. Het Indiase supertalent Praggnanandhaa is daarmee net niet de jongste grootmeester aller tijden. Onze schaakvriend Jose Gascon uit Venezuela stuurde ook een bedankje voor de hardheidstraining in Apeldoorn nadat de felbegeerde titel binnen was.

In Apeldoorn is het traditie om altijd de jeugd erbij te betrek-

ken en de verbinding te leggen tussen topschaak en breedteschaak. Van maandag tot en met vrijdag kwamen er dagelijks groepjes schoolschakers langs voor een lesje, een kijkje bij de grootmeesters en een simultaantje. Eén groepje kids had het geluk dat topgrootmeester Jorden van Foreest net op dat moment kwam buurten en spontaan aanhaakte. In het eerste weekend hadden we onder andere een denksportfestival met ook bridge, dammen en go. In het laatste weekend werd de halve club opgetrommeld voor de massakamp over 51 borden tegen LSG. De eerste twintig borden waren precies in balans (10-10), maar in de breedte maakten de heren en dames uit Leiden duidelijk het verschil: eindstand

15,5-35,5. Een mooie stimulans om het schaken in Apeldoorn ook in de breedte te blijven ontwikkelen. Het kroegloperstoernooi was een prooi voor het Latijns-Amerikaanse duo Fier/ Gascon. We hebben het verloop van de schaakweek vastgelegd in 40 blogposts (zie schaakweek. nl/blog).

Kuipers - Ten Hertog Apeldoorn ronde 3

1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 d6 4. Le3 a6

Tiger Hillarp Persson heeft twee mooie boeken geschreven over deze opening. Hugo is er al jaren fan van en was blij verrast toen hij hoorde dat Tiger mee zou doen in Apeldoorn.

5.Dd2 b5 6.h4

6.0–0–0 Lb7 7.f3 Pd7 8.g4 h6

9.h4 Pgf6 10.Ph3 Pb6 11.d5 b4

12.Pb1 en nu was 12...Pfxd5

13.exd5 Pxd5 een heerlijk stukoffer van de grootmeester zelf.

14.Lc4 Pxe3 15.Dxe3 e6 16.Lxe6 De7 17.Pf4 fxe6 18.Pxg6 Df6

19.Pxh8 Dxb2+ 20.Kd2 Df6 21.g5 Df5 22.Dd3 Lxh8 23.Dxf5 exf5

24.Ke3 Kf7 en zwart won later het eindspel in de laatste ronde partij Pijpers-Hillarp Persson.

6...Pf6 7.f3 h5 8.0–0–0 c6 9. Kb1 Dc7 10.Lf4 Pfd7

Een nieuwe zet in een theoretisch relevante stelling. 10...Le6

11.g3 Pbd7 12.Ph3 c5 is een belangrijk alternatief uit het correspondentie schaak.

11.Ph3 b4 12.Pa4 c5

Zwart gaat tot actie over.

13.Pxc5 Pxc5 14.dxc5 Dxc5

15.Le3 De5!? 16.Dxb4

‘Boer is boer’, maar dit is niet zonder gevaar. 16.Dc1! Lxh3

17.gxh3! gevolgd door Tg1 met een krachtig initiatief.

16...Pc6 17.Da3 Tb8

Euwe zei het al: een open lijn tegen de vijandelijke koning is een pion waard.

18.Lc1 Lxh3 19.Txh3 0–0 Zwart heeft zijn ontwikkeling voltooid en blijkt mooie compensatie te hebben voor de pion.

20.Td5 Df6 21.Lc4

21.Th1 lijkt een betere zet om mee te beginnen.

21...Pb4 22.Td1?

Dit laat concreet wat toe. 22. Td2 was beter, hoewel zwart flinke druk houdt met 22...Tfc8. -tr-+-trk+ +-+-zppvlp+-zp-wqp+

32.Thh1 Dxf3 33.Tdf1

33.a4 Lh6 kost een stuk, omdat beide witte torens hangen.

33...Dg2 34.Ld2

34.a4 Da2 wint de a-pion simpel.

34...Dg3+ 35.Le3 De5 36.Tc1 f5 37.exf5 gxf5 38.Thg1 De4+

39.Kd2 f4 40.Lb6 Kf7 41.a4 f3

Dit doet Hugo erg handig, de zwarte f-pion werkt verlammend.

42.Le3 Ld4 43.Tge1 Lxe3+

44.Txe3 Dd4+ 45.Td3 Df4+

46.Te3 e5 47.a5 Dd4+ 48.Td3 Df2+ 49.Kc3 e4

niet eerder had gezien. 12...Te8 13.Pbd2 Lf8 is hoe het meestal verder gaat.

13.Pbd2 Tae8 14.Pf1 exd4

Het is moeilijk voor zwart om zijn stukken nog beter neer te zetten dus Sipke besluit om het centrum te openen.

15.cxd4 Pa5 16.Lc2 d5 17.Pe5 17.e5 is vaker gespeeld, na 17... Pe4 18.Pe3 dreigt pionwinst met Pxd5. Wit staat iets beter na 18...f5 19.exf6 Lxf6 20.Pg4. 17...Dd8 18.exd5

Sipke had wel gezien dat dit kon, maar had hem eigenlijk niet verwacht. Ik dreig nu kwaliteitswinst met Dd3 of Dg4 met winnende aanval.

20...Pd6??

Dit stopt wel Dd3, maar na Dg4 blijft er niet veel meer over van de zwarte koningsstelling. De alternatieven waren:

- 20...gxh6? 21.Dg4+ Lg5 22.Df5 Pf6 23.Pg4! en zwart moet nu materiaal geven om te voorkomen dat hij niet mat gaat.

- 20...Pxe5 21.dxe5 f5 (21...Pb4 22.Dg4 g6 23.Tad1+–) 22.exf6 Txf6 23.Lg5 Tf7 24.Lxe7 Tfxe7 25.Txe7 Dxe7 26.Le4 en de loper op b7 is heel slecht.

- 20...Lc8 was ook een goede zet geweest, maar het ziet er niet natuurlijk uit. Het stopt natuurlijk Dg4 en na Dd3 kan zwart alles bij elkaar houden met …f5. 21.Pc6 (21.Dd3 f5)

22...Pxc2! 23.Kxc2 Tfc8 24. Dxa6 Ta8

24...Txb2+ 25.Lxb2 Dxb2+ 26. Kd3 Dc3+ 27.Ke2 Txc4 geeft zwart uitstekend spel voor de kwaliteit.

25.Db5 Tc5??

Een flinke tactische misser. Zwart moet met 25...Tab8 de zetten herhalen en dan alsnog op b2 slaan.

26.Db4 Tac8 27.b3 Da1 28. Le3??

Dit verliest op slag. Als wit zijn dame dekt met 28.Ld2! Dxa2+ 29.Kd3 heeft zwart te weinig compensatie voor het stuk.

28...Db2+ 29.Kd3 Txc4 30. Dxc4 Txc4 31.bxc4 Dxg2

Nu de tweede zwarte pion erbij komt, is de strijd beslist.

50.Txd6 De3+ 51.Kb2 f2

52.Tdd1 De2+

0–1

Warmerdam - Ernst, Apeldoorn ronde 8 Analyse Max Warmerdam

1.e4

Ik had nog 1,5 uit 2 nodig voor mijn laatste IM norm. In ronde 8 moest ik met wit tegen Sipke Ernst en in ronde 9 moest ik met zwart tegen de koploper Hugo ten Hertog. Het leek me dus mooi om de witpartij te winnen aangezien de kans groot was dat Hugo zelf ook in de laatste ronde genoeg had aan remise om zijn tweede GM norm binnen te halen.

1...e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4

Pf6 5.0–0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3

d6 8.c3 0–0 9.h3 Lb7 10.d4 Te8 11.Pg5

Nu krijg ik een geïsoleerde d-pion en in deze structuur draait het er om dat wit het initiatief blijft behouden, omdat anders de d-pion zwak wordt.

18...Pxd5

18...Lb4! was waarschijnlijk een handig tussenzetje geweest. Zwart wint uiteindelijk de d5–pion sowieso en kan beter eerst zijn stukken gaan verbeteren. Wit en zwart hebben hierna veel opties, maar de meest logische variant is waarschijnlijk:

19.Te3 Pc4 20.Tg3 Pxe5 21.dxe5 Txe5 22.Lh6 g6 23.Lxf8 Dxf8 en zwart heeft hele goede compensatie voor de geofferde kwaliteit.

19.Pg3 Er staan al veel stukken op de koningsvleugel gericht dus zwart moet gaan oppassen. 19...Pc4 20.Lh6!?

21...Dd6 22.Pxe7+ Txe7 23. Txe7 Pxe7 wit staat hier waarschijnlijk iets beter vanwege het loperpaar, maar vanwege de geïsoleerde d-pion valt het wel mee voor zwart.

– 20...Pf6! 21.Lg5 en de stelling blijft ingewikkeld maar waarschijnlijk staat zwart hier oké.

21.Dg4! g6 22.Lxg6!

Beter dan 22.Pxg6 fxg6 23.Lxg6 Kh8 24.Lxh7 Tf7 met een nogal onduidelijk stelling.

22...Kh8

22...fxg6 23.Pxg6 en ik dreig een aantal aftrekschaakjes en ook nog mat op g7 dus zwart staat verloren. 23...hxg6 24.Dxg6+ Kh8 25.Dg7 mat.

23.Lxh7

Dit leek me de makkelijkste manier om het af te maken.

23...Tg8 24.Lxg8 Txg8 25.Dh5

Pf6 26.Dxf7!

Zwart staat gewoon teveel materiaal achter.

1–0

In deze stelling is de dame veel sterker dan de torens, met name omdat wit veel zwaktes in zijn stelling heeft en de witte stukken slecht samenwerken.

Dit is een bekende zetten herhaling waar wit voor kan gaan in de Zaitsev, maar ik deed het niet om remise te maken maar om dichter bij de 40ste zet te komen. 11...Tf8 12.Pf3 Dd7!?

Ook al was ik niet van plan om zetten te herhalen, wijkt Sipke wel af met een zet die ik nog

Tenslotte een heel hartelijk dank aan alle partners die het allemaal mogelijk hebben gemaakt (zie schaakweek.nl/ partners) en bijzondere dank aan marketingbureau Creating Heroes voor de prachtige aankleding van de schaakweek. Wellicht komt er volgend jaar een vervolg!

Van links naar rechts Hugo ten Hertog, Arthur Pijpers, Max Warmerdam, Thomas Beerdsen, Robby Kevlishvili en Jorden van Foreest.

Leiden Chess Tournament: het moest wel erg gek lopen

Dankzij de zeer vriendelijke organisatie is het altijd een plezier om mee te doen aan het Leiden Chess Tournament. Het toernooi vond dit jaar plaats tijdens één van de hittegolven. In een ruimte waar de ramen niet open konden vielen de zweetdruppels min of meer op de schaakborden. De rondes werden doordeweeks in de avond gespeeld waardoor de deelnemers die tijdens het toernooi moesten werken dat gewoon konden doen, en de deelnemers die niet hoefden te werken overdag konden genieten van het weer en de omgeving van Leiden.

Het toernooi begon stroever dan anders voor mij. De eerste drie partijen eindigden in remise en daarmee liep ik al snel tamelijk ver achter op de concurrentie. Gelukkig begon het daarna wel wat beter te lopen. Ik won in rondes 4, 6 en 7. Uiteraard was de titel nog steeds ver weg, maar daar had ik me na het begin al mee verzoend. Het moest wel erg gek lopen! De Rus Ikonnikov en de jonge Indische IM Sarin speelden erg sterk en gaven niet de indruk te verslappen. Daarbij moest ik in ronde 8 ook nog eens tegen de zeer solide Loginov.

Loginov - Pruijssers, LCT ronde 8

r+-wqr+k+ +l+nvlp+p p+-zp-+pvL +psnPzp-+P+p+P+-+ +-zP-wQNsNP -zPL+-zPP+ tR-+-tR-mK-

stelling na 20.Lh6

20...Pxa4?

In sommige stellingen kan dit, maar hier is het niet zo goed. Het staat gelijk na het normale 20... Lf8! 21.Ph2 Lxh6 22.Dxh6 Df6. 21.Lxa4 bxa4 22.Txa4 a5

Mijn idee was om met …La6–Lb5 en …a4 de damevleugel dicht te schroeven. Maar ik had het profylactische

23.Tea1! gemist en nu heb ik enorme problemen. Niet goed was 23.Txc4? Pb6. 23...Dc7

Niet 23...La6? 24.Txa5. 24.Pd2 Pc5 25.T4a3?!

Laat een mooie kans liggen, wit staat veel beter na 25.Txc4! La6 26.b4 Lxc4 27.bxc5 La6 28.c6. 25...a4! 26.Ph5!?

Hij gaat op avontuur. 26.De2 La6 27.Le3 was waar ik bang voor was, maar na 27...Pb3 (27...Lb5?! 28.b3!) 28.Pxb3 cxb3 29.Df3 Lb5 is de stelling niet zo duidelijk. 26...La6 27.Df3 Dd8?

r+-wqr+k+

+-+-vlp+p

l+-zp-+pvL

+-snPzp-+N p+p+P+-+

tR-zP-+Q+P -zP-sN-zPP+ tR-+-+-mK-

Zet een val, maar geeft wit ook direct weer een kans. 28.Pg7??

Hij trapt er gelukkig in! 28.Le3! was erg sterk, met het idee: 28... gxh5 29.Lxc5 dxc5 30.Txa4 Lb7 31.Txa8 Lxa8 32.Pxc4 met fantastische compensatie voor het stuk. 28...Lf8!

Ik win twee stukken voor een toren en daarmee was de partij in feite gespeeld.

29.Pxe8 Lxh6 30.Pf6+ Kg7 31.Pxc4

Een poging tot compliceren, want 31...Dxf6? 32.Dxf6+ Kxf6 33.Txa4! is niet zo duidelijk.

31...Lxc4 32.Pg4 Lg5 33.b4 Pb3 34.Te1 Pd2 35.Dd1 Lb3

36.De2 Lc4 37.Dd1 Lb3 38. De2 Pc4 39.Txb3

39.Taa1 Ld2 40.Tf1 Dc8 gevolgd door …Lxc3.

39...axb3 40.Dxc4 b2 41.Pe3

41.Df1 Ld2 42.Tb1 Lxc3 43.Pe3

Ta1 is hopeloos voor wit.

41...Lxe3 42.fxe3 Ta1 43.Df1 Da8 0–1

Met die overwinning kwam ik terug tot een gedeeld tweede plaats achter Ikonnikov en mocht ik in de laatste ronde tegen de koploper.

Ikonnikov - Pruijssers, LCT ronde 9 r+-wq-trk+

(de Indiërs Chanda en Sarin) hadden namelijk al vrij snel remise tegen elkaar gespeeld. 18...e5 19.Pf5 e4 20.Lg2 Lxb2

Het veld c3 is nu volledig toegankelijk voor het zwarte paard. 20...Pc3 21.Lxc3 bxc3 22.Pc4 Dd3! was ook erg sterk. 21.Txb2 Df6 22.Pd4 Pc3 23. Dg4 Pd3

Stelling na 17.Tab1

17...Te8!

Ik zag niet wat wit ging doen tegen het simpele …e5–e4 en ik denk dat hij die pionopmars wat onderschatte aangezien hij 18.g3? speelde.

Pas hier begon het echt tot me door te dringen dat ik het toernooi weleens zou kunnen gaan winnen. De andere twee spelers die daar nog kans op maakten

24.Tc2 Tac8 25.Pb1?

Maakt het makkelijk. 25.f4 was het best, maar na 25...a5 heeft wit nog steeds dezelfde problemen. 25.Pxe4 werkt ook niet vanwege 25...Pxe4 26.Lxe4 (26. Txc8 Lxc8) 26...Txc2 27.Lxd3 Td2.

Ik was even bang dat 25.Lxe4 kan, maar toen zag ik 25...h5!! (een belangrijke tussenzet)

26.Df5 Pxe4 27.Txc8 Lxc8 28.Pxe4 Dxf5 29.Pxf5 Lxf5 30.Pd6 Te5 en zwart staat een stuk voor.

25...Pxb1 26.Dd7

Spectaculair maar het werkt niet.

26...Ted8!

26...Tf8 won ook, maar 26...Pc3 27.Dxb7 is minder duidelijk.

27.Dxb7 Txc2 28.Pxc2 Pd2

Wit verliest een kwaliteit en daarmee de partij.

29.f4 Pxf1 30.Lxf1 Dc3 31. De7 Tc8 32.Dxe4 Pc5 33.Df5 Pe6 34.Lc4

Zwart wint ook na 34.Ld3 g6

35.Dd5 (35.De4 Pc5) 35...Td8.

34...Txc4

Een mooi slot!

35.bxc4 b3

Het paard staat ingesloten en de b-pion is niet te stoppen (36. Pa3 Dc1+).

0–1

Nieuwe openingsboeken

Openingsboeken zijn er in soorten en maten. Van algemene boeken waarin het hele spectrum in kaart wordt gebracht tot aan diepgravende (computer)analyses over een specifieke openingsvariant. Soms legt de auteur veel uit, soms laat hij wijdvertakte varianten spreken.

De Nederlandse trainer Herman Grooten heeft in dit blad al lang een openingsrubriek genaamd ‘Begrijp wat u doet’. De titel doet al meteen vermoeden dat de auteur niet zozeer concrete kennis (‘zetjes’) wil overdragen, maar vooral hoopt het begrip bij de lezers te verhogen. Vandaar dat Grooten tamelijk uitgebreid in woorden uitlegt wat er aan de hand is, en aangeeft welke plannen wit en zwart kunnen volgen, en welke pionstructuren er kunnen ontstaan, dat alles aangevuld met een lijst van modelpartijen. Natuurlijk zijn twee bladzijden in SchaakMagazine vooral een eerste aanzet, en het is dan ook niet onlogisch dat Grooten zijn openingsideeën nu ook in boekvorm laat verschijnen. Dat gebeurt onder de vergelijkbare titel Begrijp wat je doet. In deel 1 (144 bladzijden) behandelt hij het Spaans en Italiaans, en in

het ruim dikkere deel 2 (237 bladzijden) wijdt hij zich aan Damegambiet structuren. Ten opzichte van de rubriek is er voor de trainer natuurlijk sowieso veel meer ruimte voor uitleg, maar het belangrijkste verschil is wel dat de schaaktrainer nu vele modelpartijen uitgebreid kan behandelen. Laat dat nu precies de manier zijn waarop Grooten vindt dat openingen het best bestudeerd kunnen worden!

Ook Cyrus Lakdawala schreef een openingsboek dat voornamelijk bestaat uit modelpartijen (plus een aantal opgaven). Het onderscheidende element van zijn boek is dat hij zich alleen bedient van modelpartijen van de Zweedse grootmeester Ulf Andersson (en een aantal van de auteur zelf). Dat boek heet dan ook How Ulf Beats Black, en heeft als doel de lezer een

strategisch witrepertoire te bieden waarin hij niet snel zal verliezen omdat hij de theorie vergeten is (ook Lakdawala concentreert zich op de ideeën) of omdat hij verrast wordt door een (computer)nieuwtje. Een openingsboek voor spelers die vooral van strategie houden en het niet erg vinden om vroeg de dames te ruilen of om de partij vanuit een gelijke stelling te beginnen.

Een beetje verrassend is dat ook Vincent Moret in My First Chess Opening Repertoire for Black vooral gebruik maakt van modelpartijen. Natuurlijk is zeker voor beginners een aanpak met modelpartijen heel logisch (en Morets doelgroep zijn de ‘ambitieuze beginners’), maar de hoofdmoot van zijn repertoire zijn twee ‘getruukte’ openingen waarbij je vooral concrete varianten zou verwachten. Moret beveelt op 1.e4 het Scandinavisch (1…d5 2.exd5) met 2…Pf6 aan en dan na 3.d4 de scherpe Portugese variant met 3…Lg4. Op 1.d4 kiest hij voor 1…d5 2.c4 e5: het Albins Tegengambiet. Op 1.d4 d5 2.Pf3 heeft hij natuurlijk het probleem dat het Albins niet meer opgaat en dat lost hij op door voor de Stonewall te kiezen – een opening die wel een wat ander karakter heeft dan de twee hyperscherpe (en licht dubieuze) hoofddelen van zijn repertoire.

In Winning in the Chess Openings van Nikolay Kalinichenko worden ‘alle’ openingen behandeld aan de hand van 753 partijen (700 manieren om je tegenstander in

de val te lokken zegt de ondertitel). Dat zijn bepaald geen modelpartijen want het gaat om miniatuurtjes (partijen waarin wit of zwart wint in hooguit 20 zetten). Daar zijn heel wat fraaie voorbeelden bij (ook van sterke spelers). Een grappig voorbeeld

Cosulich-Soltis, Reggio Emilia 1970/71

1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 b5 4. a3 dxe4 5. Pxe4 Pf6 6. Pxf6+ exf6

7. c4 Ld6 8. Le3 O-O 9. c5 Lc7 10. d5 cxd5 11. Dd2 d4 12. Lxd4 Pc6 13. Pf3 Dd5 14. Le3?

r+l+-trk+ zp-vl-+pzpp

-+n+-zp-+ +pzPq+-+-+-+-+-+ zP-+-vLN+-zP-wQ-zPPzP tR-+-mKL+R

14...Db3!! en wit gaf op vanwege de dreiging 15…La5. 0-1

In het boek staat de partij met licht commentaar dat overigens weinig afwijkt van het commentaar van Soltis in Chessbase.

Een ‘klassiek’ openingsboek met varianten is Bologan’s CaroKann: A Modern Repertoire for Black. Geen modelpartijen (wel opgaven) en vooral 57 hoofdstukken waarin de sterke grootmeester Victor Bologan de zwartspeler een repertoire aanbiedt met de Caro-Kann. De indeling in zoveel hoofdstukken, maakt dat het materiaal vrij overzichtelijk blijft, alhoewel sommige mensen wellicht afgeschrikt zullen worden door een variantenkop als ‘C2222)’ (op pagina 95). Meer varianten dan tekst misschien, maar Bologan heeft zijn schaarse woorden wel goed gekozen en daardoor blijft het boek prima leesbaar.

Begrijp wat u doet

De Aljechin verdediging

Toen het boek van Aaron Nimzowitsch, Mein System, in 1925 verscheen, werd er gesproken van een regelrechte revolutie in het schaken. Nimzowitsch schopte tegen alle ‘heilige huisjes’ van de toenmalig heersende opvattingen hoe de opening en het middenspel moesten worden behandeld. Eén van zijn vondsten, het Nimzo-Indisch draagt nog altijd zijn naam. De belangrijkste gedachte was dat in de opening het centrum niet per se vanaf zet één met een pion bezet hoefde te worden, zoals Dr. Siegbert Tarrasch iedereen had voorgehouden. Nimzowitsch vond dat het ook best met stukken mocht worden gecontroleerd om pas veel later met pionnen bestookt te kunnen worden. Die gedachte had ook wereldkampioen Alexander Aljechin opgevat toen hij in 1921 op 1.e4 met de openingszet van het paard begon. Deze opening draagt sindsdien zijn naam.

1.e4 Pf6

Al op zet één komt zwart met een ongelooflijke provocatie. Hij speelt geen pion naar voren, maar ontwikkelt zijn koningspaard.

2.e5

De meest principiële voortzetting, waarmee wit de handschoen opneemt.

2...Pd5

De witte centrumpion op e5 is naar voren gelokt en kan zo

dadelijk aan de tand gevoeld worden met ...d7–d6. Dat is de belangrijkste gedachte achter de zwarte opzet. Aljechin wilde de witte pionnen naar voren lokken om ze dan te gaan aantasten. Hij accepteert dat hij weinig ruimte krijgt maar hij wil straks de mogelijke gaten die wit laat vallen induiken met zijn stukken.

3.d4

Er zijn twee belangrijke alternatieven. Natuurlijk kan wit beginnen met het opjagen van het paard met 3.c4 en dat wordt ook vaak gedaan. Dat leidt na

3...Pb6 4.d4 tot scherp spel dat we even verderop zullen bespreken.

Analoog aan de opzet in het Russisch, is het voor wit ook mogelijk om snel de ontwikkeling voort te zetten, zelfs ten koste van een dubbelpion na

3.Pc3 Pxc3 4.dxc3

Wit heeft het grote voordeel dat hij vanaf dit moment zijn stukken pijlsnel kan ontwikkelen. Zwart zal tenminste twee pionzetten extra nodig hebben om zijn lopers in het spel te kunnen brengen. Niet verwonderlijk dat er genoeg sterke spelers zijn die hier brood in zien voor wit. Zo zijn twee partijen van Jobava tegen respectievelijk Bakhtadze in 2015 en tegen Topak in 2016 illustratief hiervoor.

3...d6 4.Pf3

Wit ontwikkelt rustig verder. Het nadeel hiervan is wel dat hij zwarts probleem waar die zijn dameloper moet laten, min of meer oplost.

Als wit nu besluit tot 4.c4

komt hij weer terecht in dezelfde stelling als die we hierboven al even genoemd hebben. 4...Pb6 5.exd6

Hyperscherp is 5.f4 waarmee wit probeert zijn brede pionnencentrum in tact te laten. 5...dxe5 6.fxe5 Pc6 7.Le3 De normale reactie. Wit moet natuurlijk niet te vroeg het koningspaard eruit halen omdat dat meteen in een penning zou geraken. 7...Lf5 Nu moet wit oppassen voor zetten als ...Pb4, vandaar: 8.Pc3 e6 9. Pf3 Le7

r+-wqk+-tr zppzp-vlpzpp

r+lwq-trk+ zpp+-zppvlp -sn-zp-+p+ +-+Psn-+-+P+-+-+ +PsN-vL-+P+-+LzPPzP +-tRQmK-sNR

Deze stelling wordt al lange tijd onderzocht. Wit heeft veel ruimte en hij zal in de toekomst zijn best doen om dat nog verder uit te bouwen met d4–d5. Zwart stelt zich behoedzaam op, wachtend totdat hij in de gelegenheid wordt gesteld om te counteren.

5...cxd6

Zwart komt nu in het bezit van twee centrumpionnen tegen slechts één van wit.

6.Pc3 g6

De koningsloper van zwart kan nu het best naar de lange diagonaal ontwikkeld worden. Van daaruit kan het centrum bestookt worden met stukken.

7.Le3 Lg7 8.Tc1

Wit moet zeer voorzichtig opereren, wil hij niet dat zijn centrum straks bezwijkt onder de druk.

8...Pc6 9.d5 Pe5 10.Le2

Ook hier blijkt hoe nuttig het was om nog even geen paard op f3 te hebben. Wit heeft een gigantisch ruimte-overwicht en dan kan hij beter geen stukken ruilen.

10...0–0 11.b3

Een belangrijk moment want nu staat wit klaar om met f2–f4 zijn ruimtevoordeel drastisch uit te breiden. De meeste spelers kiezen nu voor 11...f5 maar dat is nogal een concessie. Zwart verzwakt veld e6 en komt hierna hoe dan ook in de verdrukking. Twee Franse grootmeesters maakten mooi gebruik van de lelijke zwarte pionnenstructuur in de partijen Bauer-Ermeni, 2004, en Edouard-Gesos, 2011. Op wits vierde zet is het meest gespeelde antwoord van zwart: 4...Lg4

het meest logisch. Zwart haalt de loper naar buiten zodat hij dadelijk met ...e7–e6 zijn andere loper kan bevrijden.

4...g6

wordt ook gespeeld. Dat leidt na 5.Lc4 Pb6 6.Lb3 Lg7 rsnlwqk+-tr

tot een stelling die een tijdlang in de belangstelling stond. Mogelijk is nu

7.Pg5!?

en daarmee begint wit een vroegtijdige aanval tegen zwarts koningspositie.

7...e6 8.Df3

Het lijkt allemaal wat primitief,

wit dreigt zowaar mat in één. 8...De7

maar de werkelijke bedoeling blijkt nu:

9.Pe4

rsnl+k+-tr zppzp-wqpvlp

Wit moet nu beslissen of hij h2–h3, Lg4–h5 moet inlassen of juist niet. Het maakt overigens wel verschil hoe zwart verder moet gaan daarna, maar deze problematiek voert veel te ver voor deze rubriek.

7.c4

We nemen deze zet als uitgangspunt omdat die het meest gespeeld wordt.

7...Pb6 8.Pc3

Zeer populair is het opgeven van de spanning met

tRNvL-mK-+R

Wit heeft zijn tegenstander opgedrongen dat hij zowel ... g7–g6 als ...e7–e6 heeft moeten doen. Dat verzwakt de zwarte velden nogal en nu is de dreiging Lc1–g5 bijna vernietigend. Het spel gaat nu meestal verder met

9...dxe5 10.Lg5 Db4+ 11.c3 Da5

12.Lf6 Lxf6 13.Dxf6 0–0 14.Dxe5

Dxe5 15.dxe5

En wit heeft een prettig positioneel voordeeltje bereikt. Hij heeft veel ruimte en veld f6 is verzwakt bij zwart. In veel partijen kwam wit tot winst o.a. in Salgado Lopez-Etchegaray, 2016, Timman-Alburt, 1985, en Khalifman-Fedorowicz, 1991.

Tegenwoordig is 4…dxe5

een belangrijk wapen voor zwartspelers. Na

5.Pxe5 speelt zwart

5…c6

waarmee hij o.a. veld c7 inruimt voor het paard. Deze variant is een tijdlang gespeeld door Carlsen, die er o.a. een mooie partij mee won van Topalov in 2008.

5.Le2 e6 6.0–0 Le7

8.exd6 cxd6 9.Pc3 0–0 10.Le3 rsn-wq-trk+ zpp+-vlpzpp

De concessie voor wit na de ruil is dat zwart vanaf dat moment twee centrumpionnen tegen wit maar één bezit. Dat kan een zwaarwegend voordeel worden als daar niets tegenover gezet kan worden. Niettemin heeft wit een (lichte) voorsprong in ontwikkeling en meer ruimte. Vandaar dat zwart daar iets aan wil doen met 10...d5

Hij dwingt de tegenstander tot een verklaring.

11.c5 Lxf3 12.Lxf3 Pc4 13.Lf4 Pc6

14.b3 P4a5

In de partij Morovic FernandezZilberman, 1998, ging wit verder met 15.Le3 en kwam beter te staan. Maar in een partij SriramBaburin, 1999, hield zwart de witte pionnenmeerderheid in bedwang en hij baande zich een weg door het centrum.

15.Tc1 Lf6

Wit kan hier proberen zijn pionnenmeerderheid op de damevleugel tot gelding te brengen. 8...0–0 9.Le3

Terwijl wit al zijn stukken in het spel heeft gebracht, moet bij zwart nog nagedacht worden hoe hij het damepaard een toekomst kan geven.

9...d5

Deze stelling (met de zetten h3 en Lh5 ingelast kwam onder andere ook op het bord in de 19de partij van de WK-match tussen Spassky en Fischer. De partij eindigde – niet bepaald zonder strijd – in remise. Het zwarte plan is om duidelijkheid te verschaffen in het centrum. 10.c5 Lxf3 11.gxf3

Wit accepteert een lelijke dubbelpion om in elk geval zijn gigantische ruimte-overwicht te behouden. De zwarte stukken hebben weinig bewegingsvrijheid.

Als wit de dubbelpion wil vermijden met 11.Lxf3 Pc4 moet hij tijd verliezen en dat geeft zwart de gelegenheid om het witte centrum te ondermijnen met ...b7–b6 en soms ook met ...f7–f6. Dat lukte de zwartspeler in de partij BondarchukDovzik, 1991, vrij goed.

11...Pc8 12.f4 Pc6

In deze stelling zijn veel plannen die in aanmerking komen. De meeste witspelers gaan aan de slag met het oprukken van de damevleugelpionnen (b2–b4, a2–

a4 en b4–b5) om het ruimtevoordeel op die vleugel verder uit te bouwen. Zwartspelers kunnen met ...b7–b6 proberen om de angel uit het spel te halen en eventueel een paard om te spelen naar het sterke veld c4 (als wit b2–b4–b5 heeft doorgezet. Een ander idee voor wit is om zich te concentreren op de half-open g-lijn om te proberen spel tegen de zwarte koning te genereren. Zwart antwoordt vaak met ...f7–f5 waarna de pionnenstructuur op die vleugel heel statisch is geworden. Het kan ertoe leiden dat de dubbelpion van wit zich daar op de lange duur gaat wreken, analoog aan wat we wel eens in het Nimzo-Indisch (met de pion op c4) tegenkomen. Een aantal leerzame partijen zijn: Teterev-Bernadskiy, 2013 (0–1), Van Riemsdijk-Alburt, 1981 (0–1), Short-Alburt, 1985 (1–0), GlekMajer, 1997 (1–0), en een vluggertje Grischuk-Vukanovic, 2003 (1–0)

Belangrijkste illustratieve partijen:

Baramidze-Bücker, 2009

Van de OudeweeteringGrooten, 1989

Jobava-Bakhtadze, 2015

Jobava-Topak, 2016

Bronstein-Ljubojevic, 1973

Grischuk-Svidler, 2009

Bauer-Ermeni, 2004

Edouard-Gesos, 2011

Spassky-Fischer (WK-match 13 en 19), 1972

Salgado Lopez-Etchegaray, 2016

· Timman-Alburt, 1985

· Khalifman-Fedorowicz, 1991

Morovic Fernandez-Zilberman, 1998

Sriram-Baburin, 1999

Bondarchuk-Dovzik, 1991

Teterev-Bernadskiy, 2013

Van Riemsdijk-Alburt, 1981

Short-Alburt, 1985

Grischuk-Vukanovic, 2003

Glek-Majer, 1997

Reageren? Stuur een e-mail naar: hgrooten@xs4all.nl

Zonder Withuis zou het schaakleven een stuk armzaliger zijn geweest

Dit voorjaar verscheen een opzienbarend boek van de hand van Jolande Withuis. Onder de titel Raadselvader beschrijft ze het opgroeien in een communistisch gezin tijdens de Koude Oorlog: het gezin van Berry en Jenny Withuis. Dat boek was ook voor de schaakwereld interessant, want Berry Withuis was ruim dertig jaar lang de belangrijkste schaakjournalist en schaakorganisator in Nederland. Alle reden dus om nog eens de betekenis van Berry Withuis voor het schaken in Nederland te belichten.

Eigenlijk kunnen we die betekenis in één zin samenvatten: zonder Withuis zou het schaakleven in de jaren zestig tot negentig een stuk armzaliger zijn geweest. Het begon allemaal in 1956. Withuis vertrok bij Volksdagblad De Waarheid . Volgens zijn echtgenote Jenny omdat hij het er niet meer zag zitten, volgens dochter Jolande ook omdat De Waarheid flink in de financiële problemen zat na de Russische inval in Hongarije en ook omdat hij de kwaliteit van het blad matig vond. Withuis besloot zijn toekomst te zoeken in het schaken, na het communisme zijn tweede liefde. Die twee werelden zou hij overigens de rest van zijn leven strikt gescheiden houden. Withuis praatte en discussieerde graag, maar over politiek had hij het met zijn schaakcontacten bij voorkeur niet, ook niet met vrienden.

De Persdienst

Withuis werd meteen geholpen door Hans Bouwmeester die een deel van zijn werk voor de Losbladige schaakberichten overdroeg. Het was de eerste stap op het pad van schaakjournalist. De tweede en achteraf bezien belangrijkste vond plaats in 1957. Withuis mocht de persdienst verzorgen van het zonetoernooi in Wageningen 1957. Dat deed hij zo goed dat er een nieuwe loot aan de Nederlandse schaakstam was geboren: een professionele persdienst die zich al gauw De Persdienst, met hoofdletters, ging noemen.

Echtgenote Jenny maakte daar vanaf 1958 deel van uit. Zij nam het organisatorische en administratieve deel van het werk voor haar rekening.

Van eind jaren vijftig tot het VSB-toernooi van 1992 zou De Persdienst de perskamers van vrijwel alle Nederlandse toernooien bevolken en ervoor zorgen dat deze toernooien ruimschoots in de pers, vooral de kranten, werden verslagen. Een deel van die verslagen nam Withuis zelf voor zijn rekening. Hij schreef voor het ANP, het Algemeen Dagblad en veel grote regionale kranten die samenwerkten in de Gemeenschappelijke Persdienst. In veel kranten en tijdschriften had hij ook een vaste rubriek. Denk aan Het Brabants Dagblad, Tubantia, de Verenigde NoordHollandse Dagbladen, de Zeeuwse Courant, het Limburgs Dagblad, Vrij Nederland en De Volkskrant. En vooral ook het AD, waarvoor hij later de rubriek

Dagschaak met een dagelijkse opgave verzorgde. Pas op zijn tachtigste verjaardag, toen nummer 11.651 was verschenen, hield hij daarmee op

Organisator

Nu kan je wel een persdienst oprichten om schaaktoernooien aan publiciteit te helpen, maar die toernooien moeten er natuurlijk wel zijn. En dat was eind jaren vijftig nauwelijks het geval. “Praktisch als hij was, besloot Withuis om de ontbrekende schaakwedstrijden dan maar zelf uit de grond te stampen”, schreef Hans Ree in Mijn schaken.

Daarmee hebben we naast de journalistiek de tweede belangrijke bijdrage van Withuis te pakken. Hij was betrokken bij de organisatie van tientallen, nee honderden toernooien. IBM, Interpolis, Hoogovens, Niemeyer, Friesche Vlag en andere Nederlandse kampioenschappen, VSB en vele kleinere. Hij kende iedereen, in binnenen buitenland. Hoewel hij het niet hardop zei, was het duidelijk dat zijn contacten binnen de communistische wereld erg handig waren. Zonder hem zouden er niet zoveel Russische topgrootmeesters naar de Nederlandse toernooien zijn gekomen.

Withuis kreeg ook gedaan dat Vroom & Dreesmann vijftien jaar lang de beroemde simultaantournee direct na het Hoogovenstoernooi sponsorde. Die kwam op bijzondere wijze tot stand. Op verzoek van Euwe had Withuis schaakles gegeven

aan Willem Vroom, die in een vriendengroepje al zijn schaakpartijen verloor. Toen Vroom na een jaar voldoende had bijgeleerd vroeg hij aan Withuis wat de kosten waren. Nee, van betaling wilde Withuis niets weten. Maar hij had wel een idee. Als V&D nu eens een simultaantournee zou ondersteunen?

Voor al dat organisatiewerk, honderden uren per jaar, liet Withuis zich niet betalen. Zijn inkomsten haalde hij uit zijn journalistieke werk en uit de simultaanseances die hij samen met nationale en internationale toppers gaf. Ook in financiële kwesties was hij principieel. Door zich alleen voor de journalistiek te laten betalen behield hij zijn onafhankelijkheid ten opzichte van de organisatoren en sponsoren. De overige leden van De Persdienst, onder wie echtgenote Jenny en vanaf de jaren zestig ook Bery Hoeksema, werden wel voor hun werk betaald.

Withuis en de KNSB

In een wereld zo klein als de Nederlandse schaakwereld kon het niet anders of er ontstonden contacten met de bond. In het bondsblad schreef hoofdredacteur Slavekoorde direct al lovende woorden over de persdienst tijdens Wageningen 1957. In het voorjaar van 1962 werd Withuis door de bondsraad benoemd tot redacteur van de rubriek Partijen zonder commentaar in datzelfde blad. Wel grappig voor iemand die zo praat- en schrijfgraag was. In de praktijk werden het dan ook partijen met licht commentaar. Later treffen we hem onder andere aan in een trainingsraad en in de plaatsingscommissie van de KNSB.

Echt belangrijk werd het in 1972. Willem Vroom van V&D vroeg Withuis een jeugdschaakboek te schrijven. Dat werd

Berry Withuis.

Jeugdschaak. Vroom & Dreesmann gaf het uit, Withuis kreeg de rechten en royalty’s en de KNSB riep het uit tot officieel leerboek. Het werd een geweldig succes. Er verschenen zeker twaalf drukken, de oplage bedroeg halverwege de jaren negentig ruim 180.00 exemplaren! De Pionnen-, Toren- en Koningsdiploma’s werden een begrip. Het boek werd vertaald in het Duits, Spaans, IJslands en Engels. Later volgden Schaken voor kinderen (1976), Juniorenschaak (1979) en Schaak zelf! (1980). Tienduizenden kinderen en volwassenen hebben er door leren schaken.

Over leerboeken gesproken: Withuis schreef ook de boeken bij twee televisiecursussen. Een Teleac-cursus in 1969 en Schaken voor beginners van de AVRO in 1981.

Het bondsblad

En dan was er het bondsblad. Toen hoofdredacteur Slavekoorde van Schakend Nederland in september 1973 plotseling aftrad werd Withuis benoemd tot tijdelijk eindredacteur. Met ingang van januari 1974 werd het redactiebeleid van Schakend Nederland bepaald door een redactiecommissie, met Withuis als uitvoerend eindredacteur. In de praktijk betekende het dat hij hoofdredacteur was, net als

zijn voorganger. Omdat de functie van eindredacteur volgens Withuis en het KNSB-bestuur niet verenigbaar was met activiteiten als perschef van het Hoogoven- en IBM-toernooi stopte hij daar mee. Eerder had hij dat al gedaan bij het Niemeyer Jeugdschaaktoernooi in Groningen en het Friesche Vlagtoernooi (Nederlands kampioenschap) in Leeuwarden. Ook andere journalistieke activiteiten zet hij op een lager pitje. Daar zal hij achteraf wel spijt van hebben gehad, want zijn eindredacteurschap zou maar twee volle jaren duren. Het waren namelijk roerige jaren bij de KNSB. De bond was bezig te professionaliseren, onder andere door een bondsbureau op te richten. Ook het bondsblad moest een rol spelen in de modernisering. De redactiecommissie, lees Withuis, kreeg de opdracht een moderner blad te maken en afscheid te nemen van de vastgeroeste formule uit de periode Slavekoorde. Drukker Theo van Spijk kon met smaak vertellen hoe bij Slavekoorde het productieproces voorrang had op de journalistiek. Als de slotdag van een belangrijk toernooi een dag na de sluiting van het blad viel was Slavekoorde onvermurwbaar: dat komt er niet meer in. Dan komt de uitslag maar een

niet mocht lezen. Tja, het zou eens opruiende literatuur kunnen zijn.

Roerige tijden

maand later. Onder Withuis ging een andere wind waaien. Het bondsblad werd journalistieker, meer op de actualiteit gericht. Schaaktechnische rubrieken met een educatieve inslag verdwenen onder het motto: daar heb je boekjes voor. Onder de kop ‘Maak van uw hart geen moordkuil’ kon de lezer reageren. Daar werd ruim gebruik van gemaakt.

In zijn tijd als hoofdredacteur drongen zijn communistische activiteiten weer even door tot zijn schaakbestaan. De BVD, de Binnenlandse Veiligheidsdienst, had alle geschriften van Withuis op de lijst van in de kazerne verboden leesstof geplaatst schrijft Jolande Withuis. Het gevolg was dat een dienstplichtig militair Schakend Nederland

Withuis en de redactiecommissie waren van mening dat Schakend Nederland van 20 naar 28 pagina’s per nummer moest uitbreiden om een volwaardig blad te worden. Maar zoals gezegd, het waren roerige tijden. Moderniseren strijkt tegen de haren in en kost bovendien geld. Toen de vernieuwingsplannen in het najaar van 1974 in de bondsraad slechts met één stem verschil werden aangenomen en voorzitter Ruth voor zijn herverkiezing niet de vereiste tweederde meerderheid kreeg trad hij af. Een paar maanden later bleek bovendien dat de bond in 1974 een ton meer had uitgegeven dan er binnenkwam.

Kortom, er moest bezuinigd worden. In plaats van uit te breiden moest Schakend Nederland terug van 20 naar 16 pagina’s. Withuis vond terecht dat hij in die situatie de gewenste modernisering van Schakend Nederland niet kon waarmaken en trad per 31 december 1975 af.

Een keer kwam hij nog bij Schakend Nederland terug. In het najaar van 1984 legde eindredacteur Menno Ploeger zijn functie abrupt neer na een conflict met het KNSB-bestuur. Withuis mocht als interim het blad enkele maanden draaiende houden tot hij zijn opvolger, de schrijver van dit artikel, had ingewijd.

Withuis zit middenachter tussen Max Euwe en een jonge Bent Larsen in.

Sosonko, Donner, Euwe en Withuis.

Kaderopleidingen

Informatie over de kadercursussen kunt u vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl onder het kopje voor schakers, via opleidingen komt u bij de informatie.

De gedetailleerde cursusgegevens zijn weergegeven onder: www.schaakbond.nl/ agenda, via deze link kunt u zich ook inschrijven voor de desbetreffende cursus.

Reserveer alvast zaterdag 8 december in uw agenda, want dan is de jaarlijkse themadag voor KNSB-leden. Het thema van 2018 is “Beleving”! In het oktober nummer komt een uitgebreid programma overzicht.

Cursussen gaan van start bij opgave van minimaal 8 cursisten (opgeven uiterlijk tot 2 weken voor aanvang van de startdatum).

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

14...Pf6

Een goede zet, zwart behoudt het paard om op winst te kunnen spelen. Het verlies van de rokade is hier niet van belang. Het witte idee is 14...0–0 15.Lxd7 Dxd7 en wit mag hopen op een scenario goed paardslechte loper, alhoewel het b3–paard nog ver verwijderd is van het ideale veld d5. Een goede vergelijking is de partij UnzickerFischer, Varna 1962 (partij 42 in My Sixty Memorable Games). Het directe 16.Dxe5? is dan slecht vanwege 16...Dg4!. Met 14…Pb6 vermijdt zwart ook de ruil van het paard maar dan staat de witte loper niet aangevallen waardoor de wit de tijd krijgt voor 15.Dc6+ Kf8 16.Pc5!?. 15.Dc6+ Kf8 16.Lh3 g6 Natuurlijk gaat zwart kunstma-

tig rokeren. Merk op dat zowel de witte dame op c6 als de witveldige loper op h3 niet geweldig staan (alhoewel het controleren van veld c8 wel nuttig is natuurlijk). 17.0–0 Kg7 18.Tfe1 Hier kan 18.f4 beantwoord worden met 18...Db8 (niet 18... exf4? 19.e5) en na 19.Tf2 staat zwart prima na zowel 19...Da7 als na 19...exf4. r+-wq-+-tr

na 18...Ta7 namelijk weinig beter dan 19.Dc3 en dan kan zwart de dame actiever posteren op b6. Een redelijke zet is ook 18...Tb8 (4 punten) dan heeft u ook gezien dat 19.Dxa6 Dc7 zwart meer dan voldoende compensatie voor de pion geeft. Een nuttige zet is ook 18...h5 (3 punten).

19.Dc3

Zwart staat beter na 19.c3 Db8 en ...Tb7 of ...Tc7 is lastig. De witte dame komt wat in de problemen. Bijvoorbeeld 20.Pd2

Tc7 21.Dxa6 Ta7 22.Dc6 Txa2 23.Tb1 Da7 en zwart staat al erg goed: 24.Dxb5 Tb8 25.Dd3 Tbxb2 26.Txb2 Txb2 en ondanks het uitgedunde materiaal is wit in serieuze problemen. 19...Db6

volgende zetten: 19...h5, 19... Tc7, en 19...a5.

20.De3 Dxe3

Zwart heeft geen reden om dameruil te vermijden en de tekstzet is sterker dan 20...Tb8 (3 punten) 21.Dxb6 Txb6 22.g3 alhoewel zwart ook dan wat beter staat.

21.Txe3 a5

Giri begint een soort minoriteitsaanval. Merk op dat beide lichte stukken van wit slecht staan, en dat wit geen actief plan heeft (zijn belangrijkste taak is om de witveldige loper weer in het spel te betrekken met g3 en Lf1). Ook goed is 21...b4 (4 punten) om na 22.Pa5 verder te gaan met 22...Tc7.

22.a3

18...Ta7

Deze zet is nog iets sterker dan 18...Db8 (5 punten). Wit heeft

De meest normale zet, de dame wordt geactiveerd en ook de koningstoren kan in het spel worden betrokken. U krijgt 4 punten voor een van de

Een goede verdedigingspoging. Zwart staat ook beter na 22.Pd2

Tc7 23.c3 b4 24.c4 a4. Alhoewel dat nu nog niet zo duidelijk lijkt misschien heeft de zwarte loper veel meer perspectief dan de

* Deze cursussen staan nog niet definitief op de agenda. Graag snel doorgeven wanneer u interesse heeft in een van deze cursussen.

witte. De loper zal ooit van e7 omgespeeld worden naar g5 of b6.

22...Tb8

De beste zet. Giri zet al zijn stukken klaar voor de komende actie op de damevleugel. Het is belangrijk om niet te snel te ‘happen’. Na 22...b4?! 23.a4 schuift wit de stelling dicht. En ook na 22...a4 23.Pd2 Tc7 (wit staat ook solide na 23...Ld8 24.c3 Lb6 25.Te2) 24.c3 moet wit het kunnen houden.

23.c3

Nu blijkt het nut van de voorbereidende zet 22...Tb8. Op 23.g3 volgt 23...a4 24.Pc1 b4.

23...b4

Nu zwart een extra aanknopingspunt heeft (en wit de stelling dus niet kan dichtschuiven) is het tijd voor actie. Een nuttige wachtzet is nog 23...h5 (2 punten). Minder goed is 23... Ph5?! 24.g3 b4 25.axb4 axb4 26.c4 en zwart staat iets beter, maar minder goed dan in de partij.

24.axb4 axb4 25.c4 Tc7

Paradoxaal genoeg geeft Giri eerst de pas verworven open a-lijn op om deze daarna weer in te nemen. Schaken is moeilijk en concreet! Wit wordt nu eerst gebonden aan de verdediging van de c-pion.

Natuurlijk handhaven ook andere zetten het zwarte voordeel. Wit heeft het iets makkelijker na 25...Ta2 (3 punten) 26.Te2 Tba8 27.g3. Na 25...Tba8 (4 punten) 26.g3 is opnieuw 26...Tc7! het best.

26.Pd2

Het luistert nauw voor wit. Niet goed is 26.Tc1?! Ph5 dreigt ...Lg5. Bijvoorbeeld 27.Tc2 Pf4 28.Lg4 h5 29.Lf3 Tbc8 30.g3 Pe6 31.Le2 Lg5 met groot voordeel.

Activeert de loper - nu worden de ongelijke lopers wel heel ‘ongelijk’.

Even sterk is 26...Ta8 (ook 7 punten). Gek genoeg levert

26...Ph5 (1 punt) minder op na

27.g3 Lg5?! (27...Ta8!) 28.Td3

Lxd2 29.T1xd2 Txc4 30.f3! en wit staat niet minder.

27.Tee1 Lg5

Ook goed is het innemen van de a-lijn met 27...Ta8 (5 punten)

Zwart staat heel goed na 28.Ta1

Txa1! 29.Txa1 Lg5 30.Pf3 Lh6 31.b3 Pf6 32.Te1 Ta7 alle zwarte stukken staan actief, en wits grootste probleem in al deze varianten is de passieve loper op h3. Zwakker is 27...Ta7 28.Ta1 Tba8 29.Pb3! en wit kan remise houden.

28.Pf3 Lh6

Zwart staat ook iets beter na 28...Ld8 (1 punt) 29.b3 Ta8 (maar niet 29...Ta7 30.c5! en wit bevrijdt zich.).

29.b3 Ta8

Opnieuw volgt op 29...Ta7 sterk

30.c5!.

30.Td5

Doelmatiger was 30.g3! maar zwart houdt voordeel na 30... Ta2.

30...Ta3

Het witte idee blijkt na 30...Ta2

31.Tb5!.

31.Tb1 Pf6

De beste zet - alle zwarte stukken worden actief. Zwart houdt ook voordeel na 31...Tca7 (2 punten). Sterker dan op de vorige zet is 31...Ta2 (4 punten), omdat wit na 32.Tb5 Pf6 een tempo moet verliezen met 33.Te1, dan moet je nog wel inzien dat zwart heel goed staat na 33...Tc2 34.Txb4 Lc1! (dreigt ...La3–c5), een erg lastige variant.

32.Txd6 Pxe4 33.Td8

33.Td7 Txd7 34.Lxd7 Pc5 35.La4 Kf6! gevolgd door ...Pxa4 wint voor zwart.

33...Tca7

Vele zetten leiden naar Rome.

De tekstzet is niet de beste.

Het sterkst is 33...Pc3 (7 punten). Bijvoorbeeld 34.Te1

34.Pxe5

Maar na deze fout wint zwart op slag. Hardnekkiger was 34.g3 waarna 34...Te7! zwart nog steeds groot voordeel oplevert.

34...Pd2

En wint! Even goed is 34...Txb3 (ook 4 punten). Na 34...Lg5 (2 punten) is de winst moeilijker: 35.Td7 (35.Td3 Pd2!) 35...Txb3 36.Txf7+ Txf7 37.Txb3 Txf2 38. Txb4 Le3! 39.Pg4 Tb2+. -+-tR-+-+ tr-+-+pmkp -+-+-+pvl +-+-sN-+-zpP+-+-+ trP+-+-+L

Nisipeanu gaf nu een kwaliteit op met 35.Txd2 belangrijk is dat 35.Te1 faalt op 35...Ta1 36.Pd3 Txe1+ 37.Pxe1 Pxb3. 35... Lxd2 36.Kf1 Ta1 37.Txa1 Txa1+ 38.Ke2 Te1+ Makkelijker is de winst na 38...Lc3 of 38... Ta2. 39.Kxd2 Txe5 Dit eindspel is gewonnen, onze landgenoot haalde het punt binnen na

Recht toe recht aan

1.g4! Ph6 2.h3! Wit heeft het paard naar de rand gejaagd en voorkomt nu dat het nog naar voren kan springen. Het paard staat slecht. Eline RoebersAnthony Mitran, HSG open 2018.

Combineren

Diagram 1

Bosboom-Hernandez

1.Txd7! Txd7 2.Pf6+ met een gewonnen eindspel.

Diagram 2

Zak-van Baar

1…Le5! wint materiaal.

Diagram 3

Romkes-Floor

1…Txh2+! 2.Kxh2 f3+ en …Dh8 mat op de volgende zet.

Diagram 4

Hildenbrand-Jansen

1.Pxe4! won een tweede pion. De aanname van het stukoffer ging snel mis: 1…fxe4 2.Td7+ Kf6 3.Dd4+ Kg5 4.h4+ Kh5 5. Dd1+ 1-0

Diagram 5

Bosboom-de Jong

1.Lxg6! Lxf6 2.exf6 fxg6 3.Txg6+ Kh7 4.Tdg1 Dc5 5.Dxe6 1-0

Diagram 6

Pham-Brink

1…Pg4+! 2.hxg4 Dxd4 en zwart hield een kwaliteit meer.

Diagram 7

Buijten-Vroombout

1…De5! 0-1 enkele varianten: a. 2.g3 Dxe4+ b. 2.Pf6+ Dxf6! c. 2.Df4 Dxf4 3.Txf4 Ta1 met mat.

Diagram 8

Mijnheer-Hildenbrand

26...Pe8

Txb3 35.Pxe5 Lg5! 36.Te8 (36. Tb8 Te7!–+) 36...Ld2. Ook sterk zijn 33...Te7 (6 punten) en 33...Ta2 (5 punten). Voor 33... Pc5 krijgt u ook 4 punten

1…Td1+! 2.Kg2 Td2 (dreigt zowel …Txf2+ als …Ld4) 3.Txa5 Ld4 en spoedig 0-1

6 MAANDEN

Ch E ssb A s E A CC ou N t: Altijd en overal toegang tot de gehele ChessBase wereld!

Fritz 16

Hij wil alleen maar spelen!

Het is erg leuk met en tegen Fritz 16 te schaken. U kunt uitzien naar vele spannende partijen met uw nieuwe trainingspartner!

PlAyChEss Online schaken tegen de rest van de wereld

liVE DAtAbAsE Professionele recherche: 8 miljoen partijen online

My GAMEs ClouD Alles op één plek Centraal opslaan

Fritz oNliNE Het Schaakprogramma in de browser

ViDEos Privé lessen van de meesters

oPENiNGs Zo leer je openingen

trAiNiNG Combineren, offeren en mat zetten

ENGiNE ClouD Top Engines op de snelste hardware

lEt‘s ChECK Weten is mat: 200 miljoen analyses

Cb NEWs Het schaaknieuws portaal

Wanneer is het eigenlijk echt leuk om te schaken? Natuurlijk, als je wint! Sinds de 4:2 overwinning op wereldkampioen schaken Kramnik in 2006 wordt Fritz door menselijke tegenstanders echter als onverslaanbaar geacht. Tja, wie wil dan nog tegen Fritz spelen? Maar met de nieuwe Fritz 16 is het weer leuk om tegen de computer te spelen: met „Assisted Analysis“ krijgt u nog tijdens de lopende partij discrete grafische informatie. Deze FritzEmoticons laten zien hoe de tegenstander zich tijdens de partij voelt. Daarom kunt u op elk niveau, ook als u nog niet zo sterk bent, spannende partijen tegen Fritz spelen en zelfs partijen winnen! En als het onverhoopt toch niet lukt, kunt u direct na de partij samen met Fritz in de “tactische analyse” bekijken welke combinaties u heeft gemist. Op deze manier leert u snel en concreet van uw eigen fouten en weet voor de toekomst waar u op moet letten. U kunt ook de nieuwe rekentrainer „Easy Play“ starten en daarmee uw eigen persoonlijke zoekdiepte sterk verbeteren. Ach ja, apropos speelsterkte: de nieuwe Fritz 16 multiprocessor-engine is ontwikkeld door de bekende en ervaren topprogrammeur Vas Rajlich („Rybka“)

Geen enkel ander schaakprogramma biedt u zoveel mogelijkheden als Fritz 16. Toch is het programma heel eenvoudig en intuïtief te bedienen. U hoeft enkel op de opties te klikken die u nodig heeft, b.v. spelen, analyseren of online schaken. Fritz 16 start dan meteen als een overzichtelijke app met de functies die u op dat moment nodig heeft.

Met Fritz 16 blijft u bovendien mobiel: met het ChessBase Premium Account (6 maanden) heeft u de mogelijkheid de ChessBase Web Apps volledig te gebruiken (ook voor iPads, Android Tablets en smartphones): 13.000 schaak-trainingsvideos, 60.000 tactische opgaven, 8 miljoen partijen in de Live-Database en natuurlijk online schaken op playchess.com. Ook nieuw in Fritz 16: u kunt uw partij direct na afloop op playchess.com naspelen, indien gewenst met de volledige analyse!

Fritz 16

SYStEEMVErEiStEN VOOr Fritz 16:

69,90 €

Minimum: Pentium III 1 GHz, 2 GB RAM, Windows 7 of 8.1, DirectX9, Grafische kaart met 256 MB RAM, DVDROM-drive, Windows Media Player 9 en Internet.

Aanbevolen: PC Intel i5 (Quadcore), 4 GB RAM, Windows 10, DirectX10, Grafische kaart met 512 MB RAM of hoger, 100% DirectX10-compatibele geluidskaart, Windows Media Player 11, DVD-ROMdrive en Internet.

Systemvereisten voor ChessBase Account: Internet en een actuele browser, b.v. Chrome, Safari. Voor Windows, OS X, iOS, Android, Linux

CHESSBASE GMBH · Osterbekstr. 90a · 22083 Hamburg · Germany

E-Mail: info@chessbase.com · www.chessbase.com ChessBase Online-Shop: shop.chessbase.com