Schaakmagazine 2010 - oktober

Olympiadeteams missen de juiste vorm

Imposante studiedatabase van Harold van der Heijden

Leer in dertig minuten schaken

Sliedrecht jubileert

magazine

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Albran (foto’s olympiade)

Jeroen Bosch

Karel van Delft

Gert Devreese

René Duret

Herman Grooten

Harold van der Heijden

Johan Hut

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Telefoon: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail:

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning

volgende nummer:

week 51 2010

Sluiting kopij: 22 november 2010

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

24

en club

Vormgeving & lay-out:

Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk:

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Lisa Schut was in vorm tijdens de Olympiade. (Foto Albran)

Voorloper

Moeilijk te dekken punt, MDP, kent Olivia Meng (zie blz. 15) uit stap 5+. Wat speelt zwart?

Lang lopende rubriek

In het vorige nummer van Schaakmagazine kwam schaakrubricist Cor Jansen aan het woord. Jansen stopte na 37 jaar en zeven maanden met zijn rubriek in de Provinciale Zeeuwse Courant. Dat is korter dan Lex Jongsma (40 jaar) en Haije Kramer (60 jaar) zei hij in dat interview. Maar is dat wel zo? Johan Hut wees erop dat Lex Jongsma weliswaar van januari 1968 tot januari 2008 schaakmedewerker van De Telegraaf was, maar dat hij in de eerste jaren alleen wedstrijdverslagen schreef. Pas in de loop van 1971 nam hij de rubriek over van Carel van den Berg, die in dat jaar overleed. In totaal schreef hij die rubriek dus 36 jaar en een aantal maanden.

Ook de zestig jaar van Haije Kramer moet worden genuanceerd. Kramer schreef van oktober 1938 tot 31 oktober 1998 voor de Leeuwarder Courant. In het begin waren dat verslagen, die soms werden afgewisseld door rubriekachtige bijdragen. In de laatste oorlogsjaren ontbrak de rubriek helemaal. In oktober 1946 werd de rubriek hervat, maar zeker tot 1952 verscheen deze niet iedere week. Kramer is dus wel met afstand de Nederlandse recordhouder, maar zestig jaar zonder onderbreking heeft hij niet op zijn naam staan.

Schaken en autisme 1

Ruim een jaar geleden, in augustus 2009, schreef Karel van Delft voor Schaakmagazine een artikel over schaken en autisme. Een uitgebreidere versie van dat verhaal verscheen op zijn eigen website. Er verschenen onder andere vertalingen in het Engels en het Spaans. Die publicatie heeft tot een stroom aan reacties geleid, zowel nationaal als internationaal. In Nederland werd een bijeenkomst rond het thema georganiseerd en Van Delft werd uitgenodigd in Spanje over het onderwerp te komen spreken. Vanwege de grote belangstelling heeft Karel van Delft kort geleden de website www.schaken-en-autisme.nl gelanceerd. De website maakt duidelijk hoe jongeren met autisme baat kunnen hebben bij het schaken. In drie punten samengevat luidt de boodschap:

• Schaken sluit aan op de mogelijkheden van jongeren en volwassenen met autisme.

• Schaken stimuleert mensen met autisme in hun cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling.

• Schaken overbrugt een kloof voor mensen met autisme naar andere mensen.

En wat ook belangrijk is: door te gaan schaken krijgen de betreffende jongeren een interessante hobby. Het verhaal dat Caspar Hermeling op de site vertelt is van dat alles een treffend voorbeeld. Hij zegt onder andere: ‘Schaken is ideaal voor sociale contacten. Je kunt contact leggen over de hele wereld. (...). Schaken heeft mij altijd vreugde gebracht.”

Schaken en autisme 2

De Psyche Mediaprijs is ingesteld ‘om media te stimuleren om met kennis, inzicht en betrokkenheid te berichten over psychische problemen en mensen die daaraan lijden.‘ De prijs werd dit jaar voor het eerst uitgereikt. Het artikel over schaken en autisme, dat Karel van Delft vorig jaar voor Schaakmagazine schreef behoorde niet tot de vier nominaties, maar kreeg van de jury wel een extra vermelding. Deze schreef: ‘Het is een goed verhaal over meedoen in clubverband, in dit geval een schaakvereniging. (...) Het artikel van Van Delft viel ons op, omdat het zo duidelijk destigmatiserend bedoeld is. Het is ook een voorbeeld wat mensen/patiënten zelf kunnen doen om in eigen kring stigma te bestrijden.’ De redactie van Schaakmagazine feliciteert Karel van Delft met deze eervolle vermelding.

Haije Kramer schreef onbetwist de langst lopende schaakrubriek

René Duret

In 2004 wist hij niets van houtdraaien. In 2010 kwam hij op de proppen met een spectaculaire houten schaaktafel. Waartoe een uit de hand gelopen hobby al niet kan leiden. Anton Hulst uit Lelystad bezocht in 2004 een demonstratiedag van de plaatselijke houtdraaiersclub. Hij werd direct enthousiast en ging voortvarend aan de slag. De resultaten zijn te zien op zijn website www.houtdraaifotos.nl. Deze toont een ruim overzicht van wat hij sindsdien heeft geproduceerd. Het spectaculaire hoogtepunt wordt gevormd door de schaaktafel en schaakstoelen, die onlangs gereed kwamen. Vier houtsoorten werden ervoor gebruikt: plataan, merbau, purpelhart en beuken. De ronde tafel is 95 centimeter hoog en de doorsnee is 75 centimeter. Het heeft Anton Hulst zeker negen maanden gekost voor hij dit topstuk voltooid had. Het bestaat uit ongeveer 2500 stukken. Belangstellenden kunnen contact opnemen met de maker, zie de website.

De KNSB competitie

De lezersenquête van Schaakmagazine maakte duidelijk dat veel lezers verhalen over de KNSB competitie node missen. Zoals beloofd gaan we daar wat aan doen. Met ingang van dit nummer zal schaakjournalist Johan Hut in ieder nummer over de competitie schrijven. Schaakmagazine verschijnt eens in de twee maanden en daarom hebben we bewust niet gekozen voor artikelen in de vorm van rondeverslagen. Die zouden achterhaald zijn op het moment van publicatie. In ieder verhaal zullen bijzondere gebeurtenissen uit de voorafgaande periode worden belicht. Voor rondeverslagen kunt u terecht op de websites van de verenigingen, voor de uitslagen en standen op de website van de KNSB.

Minze bij de Weg

Hoofdredacteur Schaakmagazine

Hij was een van de weinigen die tegen de Russische overmacht was opgewassen. In de match tussen de Sovjet Unie en de rest van de wereld in 1970 speelde hij aan het eerste bord van de rest. Hij versloeg Spassky met 2½­1½. Na zijn desastreuze 6­0 nederlaag in de kandidatenmatch tegen Fischer een jaar later vervloog zijn hoop op de wereldtitel echter. Larsen was een graag geziene gast op toernooien, ook in Nederland. Door zijn open persoonlijkheid maakte hij snel contact en als verteller van verhalen en anekdotes wist hij mensen uren aan zich te binden. Bent Larsen is 75 jaar geworden.

Hoezo FIDE presidentsverkiezing?

Olympiadeteam kan geen potten breken

De Nederlandse mannen deden het op de Olympiade een stuk beter dan de vrouwen met een vijftiende plek. Toch steekt playing captain Loek van Wely zijn teleurstelling over het resultaat niet weg. Al was er één lichtpunt: Anish Giri. ‘Anish was de held op de Olympiade’.

Loek van Wely: ‘Stiekem hadden we op een medaille gehoopt’

Hoe heb je het teamleiderschap ervaren?

Loek van Wely: “Ik vond het niet zo tof om playing captain te zijn. Ik ben een echte speler en als teamleider moet je je toch met allerlei andere dingen dan schaken gaan bezighouden. Het is vervelend voor je focus. Als je je volledig op je captainship zou kunnen focussen, is het wat anders. Dan kan je je toeleggen op schaaktechnische aspecten van de partijen, dan lijkt het me wel interessant. In Siberië had ik als playing captain twee nadelen: ten eerste leidt het je van je eigen spel af, bovendien kon ik me ook nooit optimaal en uitsluitend toeleggen op dat teamleiderschap. Ik was op de Olympiade ten slotte een speler die ook nog speelt en dan nog op bord 1. Op bord 1 wordt één en ander van je verwacht. Maar oké, Jeroen Bosch polste me, toen bondscoach Chuchelov niet kon meegaan, voor het

teamleiderschap. Ik was daar niet enthousiast over en wilde liever iemand anders als teamleider, maar dan blijkt na rondvraag van Bosch dat alle jongens van het Nederlandse team je graag als captain willen. Niemand zal blij zijn als je dan toch voor de eer bedankt.”

Was het een handicap dat Chuchelov geen bondscoach kon zijn, beïnvloedde het coachen je eigen spel?

“Natuurlijk en zeker niet in positieve zin. Ikzelf was op de Olympiade niet echt in vorm en een aantal anderen ook niet.”

Ben je tevreden over het resultaat van het Nederlandse mannenteam?

“Nu trap je wel een open deur in! Met zo’n jong team als het onze hadden we veel beter moeten kunnen presteren. Ik ben niet

blij met die vijftiende plaats in de eindstand. Zelfs met een achtste of tiende plek in de eindstand is iedereen in Nederland die Olympiade snel vergeten.

We hadden vooraf toch wel stiekem op een medaille gehoopt voor Nederland. We hebben gewoon nooit in de strijd voor de medailles gezeten. (ook John van der Wiel vond vooraf in zijn column op Schakers.Info dat Nederland naar een podiumplaats moest streven, GD.)

Dat er vijf Ruslanden bleken mee te doen, is voor Nederland geen excuus. Dat had geen echte invloed op de resultaten, Rusland 4 en Rusland 5 waren echt niet gevaarlijk. Die waren niet zo sterk, alleen bord 1 was te duchten. De rest kon geen paard van een loper onderscheiden.”

In afwachting van de wedstrijd tegen Spanje. (Foto Albran)

Hoe beoordeel je de individuele prestaties?

“Zelf boekte ik een redelijk resultaat. Had ik evenwel een punt meer kunnen halen, dan denk ik dat het team meer tevreden over me zou zijn geweest. Het eerste bord op een Olympiade is wel zwaar, maar ik heb redelijk afgestopt.

Jan Smeets zat in een slechte vorm. Hij dacht lang na, speelde niet lekker. Zijn eerste ronde tegen de Dominicaanse Republiek was al een teken aan de wand, hij kwam gewoon niet in zijn spel. Nochtans had hij vooraf in de Spaanse clubcompetitie wel goed gespeeld.

Erwin L’Ami is in principe altijd een solide speler. Dat was hij ook nu weer. Hij begon de Olympiade goed met twee zeges. Daarna zakte het gaandeweg een beetje in, in de laatste zes ronden heeft hij niets meer gewonnen. Hij heeft volgens zijn rating gepresteerd, maar kon zijn goede start niet doortrekken. Over Giri ben ik tevreden. Er had misschien zelfs nog meer ingezeten dan die 8 uit 11. Hij deed wat hij op de Olympiade moest doen voor ons. Het was zijn taak om de winstpunten te pakken. We wisten vooraf

allemaal: Anish, die wint. Hij voelde zich duidelijk ook goed in het team. Anish was op de Olympiade de held.

Daniel Stellwagen moest er, na een lange schaakpauze, in het begin nog even inkomen. Op het einde had hij de smaak echter goed te pakken en was hij lekker bezig.”

Hoe was de sfeer in het team?

“Die was uitstekend, dat was het probleem niet. Dat was alleen het mindere presteren van sommige spelers.”

Werd je spelerskeuze altijd aanvaard door de anderen?

“Bijna altijd. Er was maar één keer een probleem. Ik stelde voor dat Smeets in de tweede ronde zou spelen, maar hij wilde niet. Ik redeneerde dat hij, als hij zich herpakte in de tweede ronde met een winstpartij, gelanceerd kon zijn voor toch nog een goed toernooi. Maar hij voelde zich niet goed, zijn nederlaag in de eerste ronde was heel hard aangekomen.

En later in het toernooi was Stellwagen ziek voor een bepaalde ronde en bleek Smeets

Anish Giri: ‘Ik wil één van de beste schakers worden’

Hoe is je debuut op de Olympiade je bevallen?

“Het was een leuke gelegenheid voor me. Ik vond de Olympiade een prachtig toernooi. Alle sterke spelers doen eraan mee. Je speelt tegen de hele wereld en je moet het opnemen tegen sterke teams.”

Hoe was de sfeer in het Nederlandse mannenteam?

“Het was een groep goeie vrienden. De sfeer was prachtig.”

Ben je tevreden over je eigen resultaat?

“Ja, ik had een goeie score met 8 uit 11 (en behaalde de bronzen medaille op het vierde bord, red.). Misschien had het zelfs nog iets beter gekund, had ik nog iets meer kunnen scoren.”

Jij moest de winstpunten pakken in de strategie van het mannenteam. Stond je daardoor niet te veel onder druk?

“Nee, als je een partij aan het spelen bent,

denk je daar niet aan. En ik doe altijd mijn best, druk of niet.”

Wat zijn je schaakambities op korte en lange termijn?

“Op korte termijn wil ik vooral op het komende Corustoernooi in de A-groep een goed resultaat neerzetten. Op de langere termijn wil ik één van de beste schakers worden.”

Eén van de beste schakers van?

“Van de wereld.”

Wat bedoel je daarmee? Top-5, top-10 van de wereld?

“Niet speciaal. Hoe sterker ik kan worden, hoe beter.”

Hoeveel tijd geef je jezelf om wereldtop te worden?

“Dat kan ik niet zomaar zeggen. Ik blijf gewoon mijn best doen.”

nog steeds slecht in vorm. En ze wilden geen van beiden spelen. Toen heb ik voor Daniel gekozen.”

Is Giri voor jou al de Nederlandse nummer 1 of spant het er nog om met Smeets en jezelf?

“Wat is de bedoeling van je vraag eigenlijk? Het verschil tussen Giri en mij is nog klein, maar hij moet nog een hoop leren als hij echt de nummer 1 wil zijn. Op de volgende Nederlandse ratinglijst zal hij sowieso eerste staan na zijn goede prestatie op de Olympiade, maar Giri’s doel moet veel hoger liggen zijn dan de eerste zijn in Nederland.”

Top-10, top-20 van de wereld?

“Waarom jezelf zo limiteren? The Sky moet the Limit zijn voor Giri. Ik heb zelf ook in de top-10 van de wereld gestaan, zo speciaal is dat niet. De jongen is amper 16 en zit nu al bij de top-50 van de wereld. Hij moet gewoon veel hoger inzetten.

Op de volgende Olympiade, over twee jaar,

Bronzen medaille voor Anish Giri. (Foto Albran)

Vrouwenteam stelt teleur

Vrouwencoach Jeroen Bosch is niet tevreden over de 28ste plek van Nederland. Hij is wel te spreken over de prestaties van de jongere speelsters en vooral dan uitblinkster Lisa Schut. Schut vertelt zelf onverholen over haar hoge ambities als schaakster.

Lisa Schut: “Op de Olympiade kwam ik opnieuw in vorm”

Verkies je individuele schaaktoernooien of teamcompetities zoals de Olympiade?

“Ik hou van beide, maar ze zijn zeer verschillend. Bij een teamcompetitie staat het team voorop, voel je je meer verantwoordelijk en is er meestal meer spanning. Je hebt ook steun van je team. Op deze Olympiade verliep alles bijzonder makkelijk liep voor me, ik had geen last van stress.”

Had je je mooie resultaat (8 uit 10 op bord 4) op de Olympiade verwacht?

“Niet echt. Vóór de Olympiade heb ik nog uitzonderlijk slecht gespeeld op een toernooi in Barcelona. Zo slecht dat ik er 30 elopunten bij inschoot.

Maar in het begin van de Olympiade was de kwaliteit van mijn partijen al veel beter dan in Barcelona. Je wint partijen en je vertrouwen gaat groeien, maar 8 uit 10 had ik vooraf toch echt niet verwacht. Tijdens het toernooi was ik ook ziek op een bepaald moment. Ik had gehoopt in de buurt van mijn rating te spelen. Op de vorige Olympiade waar ik speelde, scoorde ik nog min twee.”

Je bent nog maar zestien en hebt al een elorating van ongeveer 2300. Wat zijn je schaakambities?

“Ik doe eind oktober mee aan het WK Jeugd in Griekenland. Ik speel in Halkidiki mee in de categorie meisjes onder 16 jaar. Ik wil dat WK graag winnen.”

Dat is ambitieus.

“Misschien, maar kijk naar de statistieken. Ik ben op dat WK meisjes de deelneemster met

de hoogste rating. Maar om wereldkampioene te worden, zal ik natuurlijk het geluk een beetje aan mijn kant moeten hebben. Het hangt ook af van wat voor tegenstanders je voorgeschoteld krijgt.”

Komt dat WK niet wat snel na de Olympiade? Zal je wel voldoende kunnen recupereren?

“Ik denk het wel. Ik ben van plan in de periode voor dat WK regelmatig te gaan hardlopen.”

En hoe zit het met de ambities op langere termijn?

“Ik wil graag grootmeester (GM) worden (waarvoor een Elo­rating van minstens 2.500 nodig is, red.). Ik weet niet hoeveel tijd ik mezelf daarvoor geef.

In elk geval hoop ik binnen de twee jaar vrouwengrootmeester (WGM) of internationaal meester (IM) te worden.”

Hoe belangrijk is schaken voor je, vergeleken met school en andere hobby’s? “Heel belangrijk. Schaken is een echte passie voor me. Ik wil eerst mijn middelbare school nog afmaken, maar daarna wil ik me vrijmaken om het een jaar lang als profschaker te proberen en te zien of dat meevalt of niet. Ik spendeer veel tijd aan schaken. Het hangt er een beetje vanaf of ik van school veel huiswerk meekrijg of niet, maar ik probeer ieder vrij moment aan mijn schaak te werken.

Ik doe daarnaast aan hardlopen, fitness, ik dans en luister graag naar muziek. Dansen en muziek zijn echte hobby’s, maar de fysieke sporten doe ik vooral met het oog op een goede conditie. Al neem ik het hardlopen - ik loop vaak de 400 meter - ook redelijk serieus. Voor hardlopen zit ik in het schoolteam.”

Jeroen Bosch: ‘Top-10 steekt er bij vrouwen bovenuit’

Je bent niet zo tevreden over de Nederlandse vrouwen.

“Ik had voor het Nederlandse vrouwenteam vooraf toch op meer gehoopt. Nederland had de 19de ranking, ik had eigenlijk gehoopt op een plek bij de top-15. Top-15 was goed geweest, top-10 ontzettend goed.

Het verschil tussen de top-10 en de rest is namelijk heel groot.

Je hebt bij de vrouwen veel gelijkwaardige landen, met jonge speelsters waar de elo een beetje achterligt bij hun werkelijke sterkte, maar 28ste valt een beetje tegen, al is het ook niet dramatisch. Ik ben wel tevreden

De vrouwen aan de slag in oranje outfit. (Foto Albran)

over de grote inzet van de Nederlandse vrouwen en de heel goede sfeer in het team. Peng en Lanchava waren duidelijk niet in vorm. In ronde 2 speelt Peng haar Deense tegenstander compleet weg, maar blundert dan plots een stuk weg en verliest nog. Zoiets komt aan. Peng begon met ½ uit 5, maar eindigde gelukkig een stuk beter met 3½ uit 4. Je mag niet vergeten dat Peng vroeger op bord 1 vaak het Nederlandse team heeft gedragen.

We hebben alle zwakke landen makkelijk geklopt, maar van gelijkwaardige tegenstanders verloren we nipt: zo gingen we met 1½-2½ de boot in tegen Slovenië én Italië. In de vijfde ronde kreeg Nederland een wel heel zware paring: Wit-Rusland. We verliezen met 3-1, ook omdat we mogelijkheden laten liggen.”

Hoe vond je de individuele prestaties?

“De afspraak was om de jongere speelsters méér te laten spelen op de Olympiade. Peng en Lanchava gingen daarmee akkoord. Schut en Bensdorp hebben dus elk tien partijen gespeeld.

Peng speelde op de Olympiade haar laatste toernooi als profschaker. Ze heeft die beslissing genomen en wil die niet meer terugdraaien. Zoiets werkt toch door in je spel. Maar ze heeft een ongelooflijke wedstrijdmentaliteit, de inzet is zeker niet het probleem.

Lanchava heeft nu een drukke baan en niet veel tijd meer voor schaken. Maar ze gaf zich honderd procent. Ze blijft een groot schaaktalent, al heeft ze ook enkele zwakkere punten. Schut deed het prima. Voor mij moet ze op het volgende EK Landenteams naar een hoger bord, en tegen de volgende Olympiade (over een jaar of twee) moet ze naar bord 1 evolueren.

Van Weersel scoort een prima 6 uit 7. Marlies Bensdorp haalt 6 uit 10: bij haar vielen alleen de laatste twee partijen tegen. Marlies had de

pech dat ze op de Olympiade meer zwart- dan witpartijen heeft moeten spelen.”

En de mannen?

“Ik had voor de mannen vooraf gemikt op een plaats bij de top-10. Ze zijn 15de geëindigd, conform hun ranking. De mannen begonnen goed, al kwamen sommige overwinningen in de eerster ronden toch wat moeizaam tot stand. In het midden kende Nederland echter een terugval. Toch was top-10 niet onmogelijk. Tegen Cuba had Smeets remise kunnen nemen. Hij doet het niet, speelt door en verliest. Zo wordt het 2-2 in plaats van 2½-1½ voor ons.”

Olympiaderesultaten

Mannen

1. Oekraïne 19

2. Rusland 18

3. Israel, Hongarije 17 5-10. China, Rusland 2, Armenië, Spanje, Verenigde Staten, Frankrijk 16 11-19. Polen, Azerbeidzjan, Rusland 3, Wit-Rusland, Nederland, Slowakije, Brazilië, India, Denemarken 15.

Persoonlijke resultaten:

Van Wely 4-9; Smeets 2½-7; L’Ami 4½-8; Giri 8-10; Stellwagen 5½-9. Giri behaalde een bronzen medaille aan het vierde bord.

Vrouwen

1. Rusland 22

2. China 18

3-8. Georgië, Cuba, Verenigde Staten, Polen, Azerbeidzjan, Bulgarije 16 24-36. o.a. Nederland 13.

Persoonlijke resultaten:

Peng 4-9; Lanchava 4½-8; Bensdorp 6-10; Schut 8-10; Van Weersel 6-7.

Derde Remco

Heite Schaaktoernooi

Van 26 tot 28 november 2010 vindt de derde editie van het Remco Heite Schaaktoernooi plaats in Hotel Van der Valk in Wolvega. Het toernooi werd eerder gewonnen door Loek van Wely (2006) en Bartlomiej Macieja (2008). Beide spelers zijn weer van de partij. Zij wonnen bij de vorige gelegenheid een paard, dat ze beschikbaar stelden voor een goed doel.

Het zestal schakers dat meedoet aan het invitatietoernooi wordt gecompleteerd door Anish Giri (Nederlands kampioen 2009), Erwin l'Ami (winnaar open toernooi 2008), de Deen Peter Heine Nielsen en de Engelsman Luke McShane. Op 26 november wordt gespeeld vanaf 16.00 uur, op de andere dagen vanaf 10.00 uur.

Het Open Remco Heite Schaaktoernooi wordt gespeeld op zaterdag 27 en zondag 28 november. De deelnemers spelen negen ronden Zwitsers, met een tempo van 45 minuten per persoon per partij. De winnaar mag meedoen in de invitatiegroep van 2012. Tot de deelnemers behoren onder andere Friso Nijboer en Sipke Ernst.

In de regio Oost- en Weststellingwerf wordt op meer dan de helft van de basisscholen geschaakt. Daarom verwachten de organisatoren een grote opkomst bij het schoolschaaktoernooi, dat op zaterdag 27 november plaatsvindt. Alle informatie over het Remco Heite Schaaktoernooi is te vinden op www.heiteschaaktoernooi.nl.

Op de foto zien we de Friese commissaris van de koningin John Jorritsma en Hans Böhm met de winnaars van het scholentoernooi 2008. (Foto Lenus van der Broek).

Jeroen Bosch met Zhaoqin Peng, die stopt als profschaker. (Foto Albran)

De mateloosheid van Michael Tal

Michael Tal, de jongeren zullen hem misschien vooral kennen als de wereldkampioen die zoveel incorrecte offers in zijn partijen bracht. De ouderen onder ons roepen echter de opwinding in herinnering toen deze jonge hemelbestormer zomaar, bijna vanuit het niets leek het wel, de monumentale marmeren Botwinnik omver blies. Waarom speelde Tal zoals hij speelde, waar kwam die alles verwoestende gretigheid achter het bord vandaan?

Genna Sosonko is een aantal jaren trainer van Tal geweest en is altijd bevriend met hem gebleven, ook toen hij zelf naar het westen was verhuisd. In een artikel, dat net als het gedrag van Tal gulzig kan worden genoemd, doet hij een poging het wezen van de Letse grootmeester te onthullen. Tal was, dat wordt uit alles duidelijk, in alles mateloos. In zijn drankverbruik, in zijn roken, in zijn verslaving aan verdovende medicijnen, in zijn schaken, in zijn vrouwen, in zijn hele leven. Zijn grensoverschrijdende gedrag, althans in de ogen van de gemiddelde burger, was niet iets als een provocatie, een bewust epateren van de

omgeving. Het was de aard van het beestje. Een enkel voorbeeld. Onbekommerd de Russische 112 bellen als hij behoefte had aan een rustgevende en pijnstillende shot morfine, het zou niet in uw of mijn hoofd opkomen. Tal deed het rustig, om een kwartiertje later weer met zijn gewone leven door te gaan. Naast het monumentale stuk dat Sosonko schreef verbleekt de rest van Matten een beetje. Toch is daar ook heel wat aardigs te lezen. Bijvoorbeeld het inside verhaal van Eric van Reem over de problemen van team Anand, voordat de match met Topalov van start kon gaan. John Kuipers zet Anish Giri neer als een killer met een kindergezicht. En Karel van der Weide neemt nu definitief afscheid van het professionele schaken. Nog steeds die mooie dame niet in bed gekregen. Heel aardig is ook de beschrijving van de eerste periode van Gata Kamsky en diens rouwdouw vader Rustam in de Verenigde Staten. Grootmeester Maxim Dlugy maakte het van dichtbij mee en besefte al gauw dat hij uit de buurt moest blijven. Dirk Jan ten Geuzendam tekende het op. (MbdW)

75-jarig jubileum ‘Ons Genoegen’ te Amersfoort

Toen Max Euwe in 1935 wereldkampioen schaken werd, had dat een geweldige opleving van het schaakleven in ons land tot gevolg. In veel plaatsen werden schaakclubs opgericht. Deze clubs zullen dus, voor zover ze nog bestaan, binnenkort hun 75-jarig bestaan gaan vieren. Eén van die clubs is de Christelijke Schaakvereniging ‘Ons Genoegen’ te Amersfoort, die op 14 januari 1936 werd opgericht.

In het kader van dit jubileum zal het jaarlijks door deze vereniging georganiseerde rapidtoernooi deze keer een bijzonder karakter hebben. Naast alle regelmatige deelnemers zullen namelijk ook de oud-leden van de vereniging speciaal voor dit evenement worden uitgenodigd. Helaas is niet van al deze mensen het huidige adres bekend. Daarom roept het bestuur van Ons Genoegen iedereen op, die in het verleden een band met Ons Genoegen heeft gehad en nog niet voor dit toernooi is benaderd, contact op te nemen met de

secretaris van het organisatiecomité, Arij Rijke (telefoon: 033-8870922, e-mail: a.rijke@simpc.nl).

De datum van het Jubileum Rapidtoernooi is 15 januari 2011 en deelname staat open voor iedereen! Meer informatie is te vinden op de website van de vereniging www.schaakverenigingog.nl.

Matten 8, schaakverhalen. 128 blz. Uitg. New in Chess. Prijs € 11.95.

Alphense Schaakclub ASC 75 jaar EuroGames

In november 1935 werd ook de Alphen aan den Rijn de Alphense Schaakclub ASC opgericht. De vereniging viert dit op 13 november en is op zoek naar zoveel mogelijk oudleden. Oud-leden van ASC die aan dit feest willen deelnemen, kunnen zich melden bij de secretaris van ASC, Eric Fraikin, het liefst per e-mail: eric.fraikin@zonnet.nl. Meer informatie op de website van ASC: http://asc.leisb.org.

In juli 2011 worden in Rotterdam de EuroGames georganiseerd. Sterke of zwakke schaker, homo, bi of iets anders, iedereen is welkom. Het toernooi wordt georganiseerd door Daniëlle Talmon en zal plaatsvinden in Ahoy. Naast judo, badminton, bridge worden daar nog drie andere sporten beoefend. Elders in de stad vinden andere sporten plaats. Alles inclusief officiële opening, straatfeesten en andere belangrijke randzaken. Mail voor meer informatie naar Daniëlle! Haar email-adres is olijfje-9@hotmail.com.

De 47ste editie van dit kersttoernooi wordt gespeeld van 21 tot 30 december met groepen van negen en vijf ronden Zwitsers. Er heeft zich al een twintigtal titelhouders gemeld. Voor informatie zie www.schaakstadgroningen.nl.

Grootmeester in de binnenzak (1)

Nooit was het eenvoudiger een sterk schaakprogramma mee te nemen. Door de spectaculaire opkomst van smartphones en andere mobiele apparaten als de iPad en de iPod touch is ook de markt voor mobiele schaakprogramma’s dit jaar sterk gegroeid. De processoren die in deze kleine apparaatjes worden gebouwd worden steeds sterker en veelzijdiger. We kijken in deze en de volgende uitgave naar een paar sterke schaakprogramma’s die draaien op twee populaire besturingssystemen: iOS van Apple en Google Android.

In juni 2001 presenteerde de Duitse programmeur Stefan Meyer-Kahlen tijdens de Chess Classic Mainz zijn geesteskind Pocket Fritz, de grootmeester voor de binnenzak. Het programma draaide op Pocket PC’s met het besturingssysteem Windows Mobile. Nu zijn echter niet alleen Pocket PC’s inmiddels verouderd, ook het besturingssysteem Windows Mobile is inmiddels niet meer van deze tijd en is ingehaald door de besturingssystemen iOS van Apple en Google Android. Windows komt echter nog dit jaar met het volkomen nieuw ontwikkelde besturingssysteem Windows Phone 7 op de markt. Het besturingssysteem Blackberry OS (RIM) laten we buiten beschouwing, daar er nauwelijks schaakmateriaal voor deze overwegend voor zakelijk gebruik ontwikkelde apparaten beschikbaar is.

Applicaties voor Apple Er zijn tientallen schaakprogramma’s voor de verschillende Apple apparaten beschikbaar. Veel schaakprogramma’s draaien op de iPhone of op de iPad Touch, maar er zijn ook al speciale versies voor de iPad, een draagbaar multimedia apparaat met een

Multi-touch beeldscherm van 9,7 inch. Het is in feite de grote broer van bovengenoemde apparaten, daar de hele familie op het eigen besturingsysteem iOS draait. Schaakprogramma’s voor de Apple apparaten vindt u in de App store en u kunt die programma’s met de mobiele apparaten of op de eigen computer met het gratis programma iTunes binnenhalen. Kijk op www.apple.nl, waar u het programma iTunes kunt downloaden. Als u het woordje ‘chess’ in de iTunes zoekmachine invoert, verschijnen er al snel tientallen schaakprogramma’s en het is zeker niet eenvoudig een keuze te maken. Er zijn veel gratis programma’s verkrijgbaar en als u niet weet welk programma u moet kiezen, neemt u in elk geval de applicatie ‘Glaurung Chess’ mee, ongetwijfeld het sterkste gratis programma voor de Apple familie. Glaurung Chess is de oude naam voor de misschien wel sterkste engine ter wereld ‘Stockfish’. Kijk op www.stockfishchess.com en www. glaurungchess.com voor meer informatie, downloadlinks (de UCI engine is ook gratis voor uw PC!), screenshots en features van het programma.

ciële programma’s als Shredder, Chess Genius en Hiarcs op uw mobiele apparaat laden. Op www.shredderchess.com vindt u meer informatie over de programma’s, screenshots en details, ook over de iPad versie. Op www. hiarcs.com/iHiarcsChess.htm vindt u infor-

matie over het Hiarcs programma voor de iPhone en iPod Touch. Op http://chessgenius.com/iphone/index.html vindt u alle informatie over de applicatie van de programmeurlegende Richard Lang, die met Chess Genius nog steeds actief is.

Sinds twee maanden is de aantrekkelijke applicatie ‘Chess at ICC’ verkrijgbaar. Met deze applicatie van de online schaakclub ICC kunt u op uw draagbare apparaatje onderweg partijen spelen en toptoernooien volgen. Kijk naar een introductievideo van de app op http://tinyurl.com/chessaticc. In de trein even een paar partijtjes online vluggeren of live partijen uit de international schaakwereld volgen: het is allemaal mogelijk geworden met Chess at ICC. Een Android versie is er (nog) niet.

ringen en suggesties stuurt u naar de auteur: ericvanreem@hotmail.com. Of stuur een tweet naar @chessurfer.

Scheurkalender Schaken 2011 vol schaakverhalen

Verhalen, anekdotes en feiten uit de schaakwereld. Dat is in korte lijnen de inhoud van de schaakscheurkalender 2011. De kalender is samengesteld door Sander Hilarius. Schaakmagazine sprak met hem.

Wat is de opzet van de kalender?

Sander Hilarius: “Ik wilde een kalender maken die iedereen die van schaken houdt leuk vindt en die door iedereen gelezen kan worden, van de huisschaker tot de clubschaker. Ik wilde per se niet een kalender met opgaven in de trant van wit geeft in drie zetten. Dan sluit je een heleboel mensen uit. Het moest een verhaaltje zijn; de diagrammen die er in voorkomen zijn uitsluitend ter illustratie.”

Is het een willekeurige verzameling?

“Er zit ook een rode draad in: om de twee weken komt er een wereldkampioen langs, steeds op de donderdag. Ze staan in chronologische volgorde vanaf de eerste wereldkampioen op 5 januari.”

Je gaat uit van vraag en antwoord, maar niet altijd.

“Inderdaad, op de meeste dagen staan vragen. Soms, als het niet mogelijk was een

Win een schaakkalender

vraag te formuleren, is de voorkant een aankondiging van wat op de achterkant staat. Ik heb er uiteraard naar gestreefd dat de antwoorden correct zijn, maar toch heb ik al opmerkingen op sommige antwoorden gekregen. Maar ja, op sommige punten verschillen de meningen.”

Het viel mij op dat de zaterdag en de zondag samen op een pagina staan.

“Dat is niet omdat ik niet voldoende onderwerpen had, maar om puur praktische redenen. De kalender telt nu 50 bladzijden minder en kan zo precies door de brievenbus. Hij kan verzonden worden als brief en hoeft niet als pakje. Dat is praktisch en goedkoper.”

Waarom heb je deze kalender samengesteld?

“Ik ben zelf een schaker, al mijn hele leven. Ik vond het leuk om zoiets te maken. In het verleden ben ik vaak langs winkels gegaan om te kijken of er iets als dit was. Dat was er niet, daarom heb ik het zelf maar gemaakt.

Ik werk mijn hele leven in de redactionele kant van de uitgeverijwereld, dus het schrijven was het probleem niet. Er is vooral heel veel werk gaan zitten in het verzamelen van de vragen en het controleren van de antwoorden. Het moest wel kloppen. Ik heb mijn uiterste best gedaan om alles goed uit te zoeken.”

De KNSB stelt tien schaakkalenders beschikbaar voor de leden van de KNSB. Om voor een kalender in aanmerking te komen moet u antwoord geven op de volgende drie vragen, die zijn ontleend aan de schaakkalender 2011.

1. Wie was de Praeceptor Germaniae?

2. Wat is de hoogste positie die Judit Polgar op de wereldranglijst heeft ingenomen?

3. Welke twee Nederlanders zijn tot nu toe wereldkampioen correspondentieschaak geworden?

Mail uw antwoorden voor 15 november naar schaakmagazine@schaakbond.nl. Onder de goede inzenders worden tien schaakkalenders verloot. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. Vergeet niet uw naam en adres te vermelden.

Heb je al reacties gekregen?

“De eerste reacties zijn heel leuk en positief. Enkele clubs hebben al een groot aantal kalenders afgenomen in verband met een jubileum en ook het Max Euwe Centrum en de KNSB hebben al het nodige aangeschaft.”

Hoe kan de schaakkalender 2011 worden gekocht?

“De schaakkalender 2011 is een gezamenlijk project van mij en Van Vliet Uitgevers. Wij willen ook de thuisschakers bereiken, daarvoor moet je in de winkel liggen. We doen ons best, maar dat is lastig, want als je in een winkel kijkt liggen daar al tachtig andere kalenders.

De schaakkalender kan via iedere boekwinkel besteld worden. Daar zijn wij erg voor, want op die manier wordt de aandacht op de kalender gevestigd.

Uiteraard kan de kalender ook worden gekocht bij de bekende schaakboekwinkels.” (MbdW)

Schaken 2011. Scheurkalender. Prijs € 14,95. Van Vliet Uitgevers. Zie ook www.schaakkalender2011.nl

Niet bang voor sterke schakers

Arthur Pijpers is niet bang voor Robin Swinkels, Hans Ree schrikt niet van jonge sterren en Samir Akrawi wil gewoon meester worden. De KNSBcompetitie is een heerlijk strijdperk waarin voor iedereen onverwachte successen te boeken zijn. In dit nummer kijken we terug op de eerste ronde.

Grootmeester mat

Niet iedereen zal LSG-Utrecht vooraf hebben aangemerkt als een belangrijke wedstrijd. LSG deed het vorig seizoen goed met tien punten en een vierde plaats, maar bleef toch flink achter bij Utrecht, dat met vijftien punten heel verrassend tweede werd achter het ongenaakbare HSG. De twee ploegen hebben een opvallende overeenkomst. Ze hebben bijna de zwakste topborden van de meesterklasse en bijna de sterkste staartborden. De onderlinge verschillen in speelsterkte zijn zo klein, dat ze steeds in een andere opstelling spelen. De enige grootmeester, Robin Swinkels, speelt bij Utrecht en zijn teamleider besloot hem op bord acht te zetten. Misschien omdat LSG ook wel eens zijn sterkste speler op acht zet, maar daar zat deze keer Arthur Pijpers. Hij is de enige nieuwe speler en komt uit het tweede team. Zowel vorig als dit jaar werd hij bijna Nederlands kampioen tot zestien jaar. Waarom zou je dan bang zijn voor Swinkels, die was vijf jaar geleden ook nog maar een B-jeugdspeler. Het werd een chaotische partij waarin Swinkels op een gegeven moment kon kiezen welk stuk van Pijpers hij zou grabbelen, maar op de 25e zet stond de grootmeester mat. Net als alle andere partijen van de meesterklasse is deze van de KNSB-site te downloaden. LSG versloeg Utrecht met 5½-4½, zo belangrijk was Pijpers’ zege. Herhaling van het resultaat van vorig jaar lijkt voor Utrecht meteen ver weg, terwijl LSG zich verheugd mag afvragen of er nog meer mogelijk is dan een vierde plaats.

Anish Giri en meneer Ree

Anish Giri (HSG) lijkt op dit moment de sterkste schaker van Nederland, maar moet Hans Ree (Caïssa) daar bang van worden? Ree werd in 1982 voor de vierde keer kampioen van Nederland, Giri werd geboren in 1994. Hoe zit je dan tegenover elkaar? Giri moet iets gedacht hebben als: wie is die meneer, die nog ouder is dan mijn vader? Ree, nog altijd actief als schaakjournalist, wist heel goed wat voor vlees hij in de kuip had. Twee jaar geleden had hij met BSG tegen HSG nog moeiteloos remise gespeeld tegen Wouter Spoelman, hij had zelfs beter gestaan. Dat vond hij nu kennelijk weer, want op de 23e zet sloeg hij een remiseaanbod van Giri af. Op zet 35 kreeg de aanstormende wereldtopper toch zijn halve punt van die meneer. Voor HSG een kleine teleurstelling, dit debuut van de nieuwe superster, maar met 8½-1½ (drie remises) scoorden de Hilversummers toch gewoon iets boven de Elo-verwachting.

Een nieuwe Nederlander

Arthur Pijpers was geen debutant in de meesterklasse, want vorig seizoen viel hij al een keer in en won toen van Sarah Hoolt (Braceland ESGOO). Samir Akrawi debuteerde wel, met Rotterdam, en won van Paul Bierenbroodspot, toevallig de sponsor van datzelfde ESGOO. De 39-jarige Akrawi vluchtte in 2005 uit zijn vaderland Irak naar Nederland. In 2007 kreeg hij een woning in Moordrecht, waar hij bij de plaatselijke schaakvereniging binnenstapte. Hij maakte er ‘vriendelijk glimlachend gehakt van zijn

tegenstanders’, zoals Henk de Kleijnen onlangs schreef in het Algemeen Dagblad Dat artikel is ook op de KNSB-site te lezen. Akrawi had in Irak tot de schaaktop behoord en was natuurlijk te sterk voor Moordrecht. In de hoogste tienkamp van het Corus-toernooi versloeg hij dit jaar Rob Witt, Frans Konings en Richard Vedder, maar daar en in de zomertoernooien verloor hij ook wel van zwakkere spelers. Een wisselvallige speler dus, die zijn draai in Nederland en in ons schaakwereldje nog moet vinden. Akrawi draagt de schaaktitel van FM en wil graag IM worden. Andere wensen, vertelde hij aan De Kleijnen: een rijbewijs, dan een kleine auto, dan een vriendin en een familie. Dat is de juiste volgorde. En intussen graag een baan als sportleraar voor kinderen, want dat was hij in Irak ook.

Een nieuwe meester

In de eerste klasse verloor Philidor Leeuwarden van het op papier zwakkere De Eenhoorn. Dat kan gebeuren, maar de uitslag van 3-7 kwam hard aan. Feest was er desondanks voor Philidor-speler Migchiel de Jong, die drie meesternormen achter zijn naam had staan maar nog een rating van 2400 moest bereiken. Dat lukte hem in deze wedstrijd dankzij een overwinning op Martijn Monteban. De Jong gaat voortaan als Internationaal Meester door het leven.

Alle informatie over de KNSB-competitie is te vinden op www.schaakbond.nl/ wedstrijdschaak/knsb-competitie.

Johan Hut

Leren schaken in een half uur

Kinderen in een half uur leren schaken, kan dat? Ja zeker. Schaaktrainer Dolf

Meijer heeft het al twee keer laten zien tijdens de Schaak Challenge. Op woensdag 17 november gaat hij dat kunstje opnieuw vertonen in Goes.

Wat is een Schaak Challenge? Het Engelse woord challenge betekent uitdaging. In dit geval bestaat de challenge eruit om kinderen in een half uur de regels van het schaakspel uit te leggen. Meteen daarna volgt een toernooitje waarin het geleerde kan worden toegepast.

De Schaak Challenge van 17 november vindt plaats bij het Ostrea Lyceum in Goes. Het programma ziet er als volgt uit. Na de lessen wordt een schaaktoernooi gespeeld in drie categorieën, voor kinderen die net de regels hebben geleerd, voor kinderen die een beetje kunnen schaken en een voor kinderen die al kunnen schaken. Het toernooi richt zich op kinderen van de basisscholen en het voortgezet onderwijs.

Slim.nl sponsort Schaak Challenge

Voor de deelnemers zijn er bekers te winnen en bovendien worden vijf Flip camera’s verloot. Alle deelnemers krijgen na afloop een medaille, een oprolbaar schaakbord en schaakstukken mee naar huis! De schaaksets en de Flips worden gesponsord door Slim.nl, leverancier van software in het onderwijs. Naast de materiële ondersteuning heeft Slim.nl ook adressenbestanden voor de werving geleverd. Meer over de steun van Slim. nl aan het jeugdschaak kunt u nog eens nalezen in Schaakmagazine van juni.

Simultaan Timman

Na de schaaktoernooitjes wordt er een simultaan gegeven door grootmeester Jan

Timman. Deze is bedoeld voor iedereen die belangstelling heeft, kinderen, ouders, leerkrachten en overige belangstellenden. De dag wordt aan elkaar gepraat door Hans Böhm. Böhm zal ook een lezing houden voor leerkrachten om het nut van schaaklessen op school toe te lichten.

Tijdens de Schaak Challenge zal er speciale aandacht zijn voor het internet schaken via PlayChess. Hans Böhm zal toelichten wat de mogelijkheden zijn en er zal via PlayChess een toernooi worden gespeeld door de kinderen die al kunnen schaken. Slim.nl stelt daarvoor die middag dertig laptops ter beschikking.

Dolf Meijer

Schaakmagazine sprak met Frans Peeters, die de Schaak Challenge organiseert.

Hoe is het idee voor een Schaak Challenge ontstaan?

Frans Peeters: “Eerlijk gezegd heb ik het idee van de schaaklesjes aan kinderen die nog helemaal niet kunnen schaken en daarna een toernooitje spelen van Dolf Meijer. Dolf is de trainer van onze club De Pion en in die hoedanigheid spreek ik hem vaak. Het idee heb ik verder uitgewerkt met de drie categorieën. In die periode bouwde ik een goede band op met Anish Giri. Hij wilde wel komen om de prijzen uit te reiken. Hij was toen net Nederlands kampioen geworden en kwam op het jeugdjournaal: al die kids kenden hem. Dat was de eerste Schaak Challenge. Daarna hebben we er nog een gedaan in Roosendaal met o.a. Hans Böhm.”

Heeft de vorige Schaak Challenge aantoonbaar resultaat gehad voor de club? “Dankzij de Schaak Challenge had ik de e-mailadressen van potentiële jeugdleden. Meteen daarna hadden we vier nieuwe leden. In het begin van dit seizoen heb ik alle kinderen van de Schaak Challenge nog een keer een e-mail gestuurd om schaakles te komen volgen. Dat leverde zeven nieuwe

leden op. We hebben nu een Stap 1 van meer dan 25 kinderen. Dat is al een aantal jaren niet het geval geweest. Onze schaakvereniging (De Pion Roosendaal) bloeit als nooit tevoren. We hebben 138 leden waarvan 74 jeugdlid. Bij de Schaak Challenge bouw je een bestand op. Je moet dat meteen uitbuiten door ze daarna aanbiedingen te doen naar de club te komen.”

Hoeveel kinderen verwacht je in Goes? “Ik reken op 100 deelnemers. Ik denk dat de prijzen die Slim.nl in het vooruitzicht heeft gesteld erg hip zijn. Het gegeven dat ze verloot worden en dus door iedereen gewonnen kunnen worden, is erg aantrekkelijk voor de jeugd. Maar wat jonge kinderen vooral belangrijk vinden is dat ze allemaal een medaille krijgen. Die gaat mee naar opa en oma en naar school en komt boven bed te hangen. Bij de bekers willen we ook altijd ‘Europacups’ zoals ik die noem, dus hele grote bekers. Kinderen moeten bekers kunnen winnen, dat is heel belangrijk op die leeftijd.”

Is een simultaan van Jan Timman niet te hoog gegrepen voor de doelgroep? “Jan gaat alle partijen winnen in de simultaan en waarschijnlijk ook bij het snelschaaktoernooi later op de avond. Maar het gaat er om dat iedereen van een bepaalde leeftijd Jan Timman kent. Hij heeft nog steeds een enorme reputatie. De kinderen van de basisschool kennen hem waarschijnlijk niet, maar de docenten van die kinderen wel en we vragen hen toe te lichten wat Jan Timman betekend heeft voor het Nederlandse schaken. Mijn baas was helemaal enthousiast toen ik hem wist te melden dat Jan Timman kwam”

De KNSB wil graag nog meer Schaak Challenges organiseren. Inlichtingen op het bondsbureau van de KNSB bij Eric van Breugel. Zie ook www.schaakchallenge.org.

In deze Voorloper:

Olivia Meng bedenkt nieuwe plannen en trucjes

Partijen van Olivia Minorpromotie

Schaken is cool

Jeugdkatern

Olivia Meng bedenkt nieuwe plannen en trucjes

Zij is net twaalf jaar. Ze was vier keer meisjeskampioen van Nederland. Drie keer kampioen bij het NK rapid in Eindhoven. En als u dit leest speelt ze het WK. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Olivia Meng.

Piet Peelen

Olivia heeft de spelregels geleerd van haar broer Roger. Die had het zelf net geleerd en vond het een leuk spel. Olivia ook. Zij was toen vijf jaar oud. Kort erna was bij Botwinnik het traditionele rapidtoernooi. Ze won daar zelfs drie partijen! Dus werd ze lid. Ze begon met Opstapje 1. Dat is het werkboek voor jonge kinderen met extra grote diagrammen. Binnen een jaar had ze ook al het diploma voor stap 2. Bij Botwinnik kreeg zij les van Jacques Vermeulen en Lourens Smaal. In 2008 is ze geslaagd voor stap 5. Ook gaf Thomas van Beekum haar nog les.

Bij haar eerste pupillendag won ze meteen, ook van de jongens! Olivia was toen zes. In latere jaren won ze bij de meisjes en eindigde in de top. Zij heeft met veel plezier de HSB Grand Prix toernooien gespeeld. Haar eer-

ste Grand Prix was in 2004, groep 37. Toen won Olivia meteen de eerste prijs. Met het clubteam van Botwinnik speelde ze op landelijk niveau in de JCC. Inmiddels heeft zij 120 toernooien gespeeld en 116 medailles of bekers gewonnen.

Ted Barendse geeft een viertal met haar les in Haarlem. “De laatste keer hadden we koningsaanval. Hij speelde simultaan en wij mochten hem matzetten. Met Ted lachen we veel. Roger heeft me geholpen bij het afgelopen NK. Als echte secondant hielp hij me met m’n openingen. Ook kwam uit de training van Dolf Meijer het Marshall-gambiet op het bord.” Dolf: “Fijn als de training in de partijen terug komt. Dat deed ze heel goed. Olivia is altijd vrolijk. En best slim.” Spannend is de strijd met

haar vader. Momenteel hebben ze een wedstrijd. Wie de hoogste rating heeft op internet!

Leuke toernooien zijn de NK’s in Waalwijk, Hengelo en Rijswijk. “Daar zie je veel mensen die normaal ver weg wonen. Ik vind het leuk om ze weer te zien. Ben benieuwd hoe het met ze gaat en waar ze mee bezig zijn.” Het EK 2008 in Montenegro was heel bijzonder. Samen met Roger en vader Hao ging ze daarheen. “Het was warm en gezellig. We speelden het grappige Dalmutti en weerwolven. Ik scoorde 50%.” Als u dit leest zit ze met Roger en moeder Ping in Griekenland voor het WK. “Het leukste aan schaken is elke keer weer nieuwe plannen en trucjes bedenken. Het is altijd spannend of dat goed gaat.” En ze huppelt weer richting speelzaal.

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

17 september 1998

Zoetermeer

Alfrink College

Tekenen

Badminton, buiten spelen, computeren

M’n broer

SV Botwinnik

Gelukkig oud

Mama’s nasi

Partijen van Olivia

Anna Maja KazarianOlivia Meng

NK D Rijswijk 2010

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 0–0 8. c3 d5 9. exd5 Pxd5 10. Pxe5 Pxe5 11. Txe5 c6 12. d4 Ld6 13. Te1 Dh4 14. g3 Dh3 15. Df3 Lg4 16. Dg2 Dh5

Zwart heeft koningsaanval voor een pion, de Marshall aanval. De dame bij de verdediging halen was een goed idee, dat ook met Dd3-f1 kon.

17. Lxd5 cxd5 18. Le3 Lf3!

Nu wint deze zet een tempo voor de aanval!

19. Df1 f5!

In één zet gaan zowel de toren als de pion met de aanval meedoen.

20. Lc1

Na 20. Pd2 f4 21. Pxf3 (of 21. Lxf4 Txf4!) 21... fxe3 22. Txe3

Txf3 wint zwart een stuk.

20. .. f4 21. Pd2 Lg4

Nog sterker was openmaken

met 21... fxg3! 22. fxg3 Lxg3!

22. b3 Tf6 23. Dd3 Th6 24. Pf1

Dh3

Na 25. Lxf4 Lxf4 is de g-pion gepend.

25. a3 f3!

Dreigt mat op g2 en alleen het paard kan dat veld dekken.

Maar het moet ook h2 dekken en dat kan niet allebei.

26. Pe3 Dxh2+ 27. Kf1 Dh1 mat.

Mardoek Thienpondt -

Olivia Meng

ONK D Enschede 2009

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5

4. c3 Pf6 5. d4 exd4 6. cxd4

Lb4+ 7. Pc3 d5 8. exd5 Pxd5 9.

Db3 Le6 10. 0–0 Lxc3 11. bxc3

0–0 12. Dc2

Niet 12. Dxb7 Pa5 13. Da6 Pxc4

14. Dxc4 Pe3 15. Dd3 Pxf1, maar 12. Pg5! Dd7 13. Pxe6 fxe6 en wit staat mooi.

12. .. h6 13. Te1 Te8 14. Pe5

Pxe5 15. Txe5 c6 16. La3 b5

17. Ld3 Pf6 18. Tae1 Dc7 19. Lf5

Zwart kan niet veel doen. Dus kon wit een luchtgaatje voor zijn koning maken met 19. h3. Waarom blijkt later.

19. .. Lxf5 20. Dxf5 Txe5 21. Dxe5

21. .. Te8!

Een gemene tegenaanval. Na 22. Dxc7 Txe1 staat wit mat! Als de pion van h2 op h3 had gestaan kon de koning vluchten naar h2 en had hij de dame gewonnen!

22. Le7 Dd7 23. Kf1 Pd5! 24. Dd6 Txe7! 0–1

Olivia MengFrederieke Klopstra JCC C 2009 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d4 exd4 6. cxd4 Lb4+ 7. Pc3 Pxe4 8. 0–0 Lxc3

Frederieke heeft uitstekend gespeeld en staat een gezonde pion voor. Op de volgende zet kan 17. .. Pf6 18. Lxh7+ Pxh7 volgen. Bijzonder is wat nu met de f-pion van Olivia gebeurt! Let op:

Dat ene pionnetje heeft in vijf zetten vijftien punten geslagen!! 21. .. Kf8 22. Te2 La4 23. Tae1 Pd8 24. Te8+ Kg7 25. T8e4 Lxd7 26. Txf4 Pe6 27. Tg4+ Pg5 28. Tg3 f5?! 29. Te7+, 1–0

Minorpromotie

Pascal Losekoot

In deze aflevering gaan we kijken naar stellingen waar tot iets anders dan een dame wordt gepromoveerd - minorpromotie dus. Kijk maar naar de eerste stelling.

Een mooi voorbeeld zien we ook in de volgende stelling:

3. .. axb1D pat. Dus 3. .. axb1L (dreigt Le4 mat). Vraag: hoe maakt wit nu remise?

Wit moet Tc8 dus voorkomen: 1. Lb7! Td2 en nu de verrassing: 2. Ld5! Txd5 3. g8P+! Kg6 (of h5) en nu 4. Pe7+ (of 4. Pf6+ als zwart Kh5 heeft gespeeld). Wit wint de toren en het eindspel.

1. .. g1D of T is pat. Maar hoe zit het na 1. .. g1L? Om remise te bereiken, moet wit de laatste pion ruilen. Dus 2. Kg4 Le3 3.h4 en remise. Ook paardpromotie leidt tot remise; het maakt dus niets uit.

Zwart lijkt eenvoudig te kunnen promoveren: 1. .. Tb1+ Maar wit komt verrassend met: 2. Lc1! en nu is Txa1 pat. Vandaar 2. .. Kg3 3. Txb1 en opnieuw is

Wit is aan zet. Een dame halen leidt tot remise: 1. g8D? Tc8+ 2. Kf7 Txg8 3. Kxg8 Kh5 en zwart haalt de witte pion op.

Zes opgaven met minorpromotie

remise. Zo zie je maar dat je alle mogelijkheden in de gaten moet houden.

Opgave

Opgave

Wit

Opgave

Wit aan zet

Verrassend

Opgave 4

Wit

Opgave

Zwart

Ta5! moet zwart slaan, waarna de b-pion kan promoveren tot dame (met winst). Opgave 6: Ja: maar niet met 1. .. Tf1 2. Ke2 (er dreigde Te1+) 2. .. Tf6 (om Te6+ te spelen) 3. e8P+ en wit wint. Juist is 1. ..

Opgave 5: 1. a8D (of L) is -natuur lijk pat, maar na 1. a8T! b6 2.

Opgave 4: 1. e8P! Niet e8D of T vanwege Txf8 en zwart wint; 1. e8L is niet goed vanwege 1. .. b5!, maar 1. .. Lxf8 2. Lb5+ is mat. 1. .. Txf8 pat.

Opgave 3: Ja. 1. f8D is pat, maar na 1. f8L Lwillekeurig 2. Pf6! is mat met Lg7 niet te -voorko men.

Opgave 2: 1. c8T 1. c8D of L is pat. 1. .. Pxa5 1. .. Pd6 2. Tc6+ wint het paard. 2. Tc5 Pb7 3. Tc6 mat.

Opgave 1: 1. fxg8L en mat op de volgende zet.

Antwoord op de vraag: Wit maakt remise met 4. Lf4+ Kh3 5. Lxh2

Oplossingen

Alexandra Kosteniuk is een van de sterkste schaaksters van de wereld. Ze wil de jeugd ook graag aan het schaken brengen. Schaken is cool is haar motto. Tekenaar René Duret maakte deze strip voor haar. Die mochten we van Alexandra in Schaakmagazine plaatsen.

Magnus Carlsen verstevigde in juni van dit jaar zijn koppositie op de FIDE ratinglijst dankzij een ruime overwinning in een dubbelrondige zeskamp in Roemenie. Met een score van 7½ uit 10 bleef hij Radjabov en Gelfand maar liefst 2 punten voor. Carlsen experimenteerde naar hartelust en speelde verplichtende openingen als het KoningsIndisch, het Grünfeld-Indisch en de Siciliaanse Draak met zwart, en zelfs een Koningsgambiet met wit.

Nisipeanu – Carlsen

King's Tournament Medias/ Bazna, 2010

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4.

Pxd4 Pf6 5. Pc3 g6 6. Le3 Lg7 7. f3 Pc6 8. Dd2 0–0 9. 0–0–0 d5 10. Kb1

Een subtiele wachtzet. De oude hoofdvariant gaat verder met 10. exd5 Pxd5 11. Pxc6 bxc6 12. Ld4. 10. .. Tb8

En Carlsen antwoordt met een even mysterieuze wachtzet!

Zwart dreigt nu .. e5 en anticipeert erop dat wit zal slaan op c6 waarna de b-lijn in zijn voordeel wordt geopend. De verbazingwekkende pointe van 10. Kb1 blijkt na 10. .. Pxd4 11. e5! (niet 11. Lxd4 dxe4 en zwart staat prima) uit de stelling na 11. .. Pf5 12. exf6 exf6 13. Lc5 d4! 14. Lxf8 Dxf8 15. Pb5 Pe3. Zwart heeft overduidelijk compensatie voor de kwaliteit, maar is het genoeg?

Verliezend is trouwens 10. .. dxe4? 11. Pxc6. Na 10. .. e5? 11. Pxc6 bxc6 12. exd5 cxd5 13. Pxd5 krijgt zwart onvoldoende compensatie voor de pion. Verder

De rijzende ster van het Nederlandse schaak heet Anish Giri. Zijn zege in het NK van 2009, op vijftienjarige leeftijd, baarde veel opzien. Hij trok deze

wordt 10. .. e6 sterk beantwoord met 11. Lb5. 11. Pdb5

Een tweesnijdende zet. Nisipeanu wil aantonen dat de toren gewoon op a8 nodig was om de a-pion te dekken. Bovendien hangt nu de d-pion. Hoe gaat zwart verder na 11. Pdb5?

De lezer heeft wit

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als zwartspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.

lijn door en plaatste zich voor de A-groep van het Corus toernooi in 2011. Onlangs maakte Anish zijn debuut in het Nederlands Olympiadeteam. Zijn kwaliteiten

worden hoog ingeschat; niet voor niets was hij secondant van wereldkampioen Viswanathan Anand. Acht combinaties van het wonderkind.

Karel van der Weide

Jeroen Bosch

8. Wit is aan zet

7. Zwart is aan zet

6. Zwart is aan zet

5. Zwart is aan zet

4. Wit is aan zet

3. Wit is aan zet

2. Zwart is aan zet

1. Zwart is aan zet

De vierde versie van de eindspelstudiedatabase van Harold van der Heijden HHdbIV telt 76.132 studies. Grootmeester Jan Timman en eindspelstudiecomponist internationaal meester Yochanan Afek namen de eerste exemplaren zaterdag 2 oktober in het Max Euwe Centrum in ontvangst. Afek noemt de database ‘de droom van iedere schaakliefhebber’. Timman ziet de database als een belangrijk hulpmiddel bij zijn aspiratie om prachtige eindspelstudies te componeren.

De locatie van het Max Euwe Centrum is gekozen vanwege de grote verdiensten die de naamgever van het centrum wereldkampioen Max Euwe voor de ontwikkeling van de schaaksport in Nederland heeft gehad. Max Euwe had veel belangstelling voor eindspelstudies. Hij heeft bijvoorbeeld het eerste Nederlandse eindspelstudietoernooi gejureerd.

Een eindspelstudie is een gecomponeerde schaakstelling met een unieke, vaak verrassende oplossing. Het is vaak een pareltje dat schitterende en onverwachte wendingen omvat. Daarbij heeft ieder stuk en pion een functie. Voorwaarde is dat de stelling in een gewone partij moet kunnen voorkomen. Wit begint en wint of maakt remise. Bij schaakproblemen luidt de opdracht altijd: mat-in-zoveel.

De omvang

De database HHdbIV omvat ongeveer driekwart van alle studies die ooit zijn gepubliceerd. Van der Heijden en andere experts leiden dat af aan onder meer het feit dat in vroeger tijden iedere Russische krant wel een wekelijkse studierubriek had. De studies in de database zijn afkomstig van zo’n 5.000 verschillende componisten uit tientallen landen (waaronder een half dozijn vrouwen).

De winterschilder en de kunstschilder

De database is veruit de beste en grootste op het gebied van eindspelstudies, stellen kenners. “De database van Harold van der Heijden wordt alom erkend als de belangrijkste referentiebron voor studies”, zegt grootmeester John Nunn, die zelf een groot liefhebber van eindspelstudies is. Hij stelt dat eindspelstudies niet alleen excellent materiaal bieden om rekenvaardigheid te trainen, maar dat ze ook laten zien hoe

studies zijn in pgn-format opgeslagen en zijn daardoor leesbaar is voor gangbare computerschaakprogramma’s.

De database is een nuttig hulpmiddel bij trainingen. De database vergroot de kennis van thematische stellingen. Bestuderen van studies stimuleert creatief denken en bevordert de rekenvaardigheid en kennis van tactische motieven.

Via het gratis zoekprogramma CQL van

Harold van der Heijden presenteert

eindspelstudiedatabase HHdbIV

artistiek schaken kan zijn.

“Studies zijn een belangrijk onderdeel van de schaakcultuur”, zegt grootmeester Artur Joesoepov. “Ik gebruik veel studies voor het trainen van mijn verbeeldingskracht en rekenvaardigheid. De studiedatabase van Harold van der Heijden is de beste bron als je zoekt naar minder bekende stellingen.”

Wedstrijdschakers

Wedstrijdschakers kunnen op diverse manieren baat hebben bij de database HHdbIV.

De database is een rijke informatiebron. De

Lewis Stiller en Gady Costeff is het mogelijk stellingen met bepaalde kenmerken op te zoeken in de database.

De vierde editie van de database verschilt in een aantal opzichten van de derde versie. Er staan ruim 8.000 nieuwe studies in en tienduizenden eerdere studies zijn gecorrigeerd of aangevuld met varianten. Voor onderzoekers is van belang dat de bronnen van eventuele fouten en/of correcties staan vermeld.

Harold van der Heijden brengt de database in eigen beheer uit. De database kost 50

Harold van der Heijden bij de presentatie van de database.

Eindspelstudiecomponist kan maanden met een studie bezig zijn

Een eindspelstudie begint vaak met een idee dat ontleend is aan een schaakpartij, zegt Van der Heijden. “Je ziet een idee, krijgt inspiratie en denkt: dat kan veel mooier.” Soms ziet de componist ook mogelijkheden om het idee aan een thema te verbinden. Zoals een 'Excelsior', waarbij een pion geforceerd het hele bord oversteekt naar een promotieveld. Of een 'Echo' waarbij een bepaalde stukken en/ of pionnenconstellatie een paar zetten later elders op het bord terugkeert.

Een eindspelstudiecomponist kan maanden met een studie bezig zijn. Vaak is het een kwestie van proberen en profiteren van intuïtieve invallen. “Ik vind het moeilijk uit te leggen hoe dat denkproces verloopt. Het heeft veel met associaties te maken, veel gebeurt in het onderbewuste.” Naast het bedenken van de pointe, is er nog het technische 'handwerk' van het maken van een inleidende zettenreeks. Daar toont zich de hand van de meester, dit proces verloopt meer bewust. “Je ziet bijvoorbeeld dat Jan Timman sterk is in het ontwikkelen van creatieve ideeën en dat Yochanan Afek over een geweldige techniek en inzicht beschikt.”

Zelf heeft Van der Heijden samen met John Beasley in 2000 een combinatie van het Festina Lente-motief en een Excelsior gerealiseerd. Dat was nog nooit vertoond. Festina Lente betekent langzame haast. Hierbij schuift een pion de eerste zet maar één veld op. Een Excelsior is het lopen van een pion tot promotie in een ononderbroken zettenreeks.

euro. Op zijn site www.HHdbIV.nl staat uitgebreide informatie over de database en hoe deze besteld kan worden.

Wie is Harold van der Heijden Dr. Harold van der Heijden (1960) is een wereldbekende expert op het gebied van eindspelstudies. Hij is hoofdredacteur van het toonaangevende internationale eindspelstudiemagazine EG, bestuurslid van de Nederlandse kring voor eindspelstudie ARVES en arbiter eindspelstudies van wereldschaakbond FIDE. Harold van der Heijden werkt en woont in Deventer. Hij is hoofd van een R&D-afdeling van een veterinair laboratorium.

Zelf heeft Harold van der Heijden zo'n 120 studies gecomponeerd. Met tweederde daarvan heeft hij een bekroning behaald. Daarmee steekt hij de beste Nederlandse componist ooit, Jan Marwitz, naar de kroon. Als schaker heeft hij een Elo-rating van ongeveer 1900, maar voor een gewone schaakpartij gunt hij zich geen tijd meer. “Ik ben nog wel uit historisch sentimentele redenen lid van HMC Den Bosch. Daar ben ik in 1976 met schaken begonnen.”

Van de Heijden heeft twee schaakboekjes geschreven. In 1996 Pawn Promotion over minorpromoties in eindspelstudies en recent samen met Harrie Grondijs een facsimile van een manuscript van Jan Fischer. Grondijs had een boek geschreven over deze Nederlandse studiecomponist, maar meende dat diens manuscript verloren was gegaan. Van der Heijden had echter een exemplaar in zijn archief. Samen met Grondijs heeft hij het van commentaar voorzien en in kleine oplage uitgegeven.

Vanaf zijn zeventiende verzamelde Van der Heijden studies in een kaartenbak. Hij raakte onder meer geïnspireerd door het boek Schaakkuriosa van Tim Krabbé (1974). Vanaf 1988 bood het programma Chessbase de mogelijkheid grote hoeveelheden studies

in een database op de computer op te slaan. De eerste versie van de eindspelstudiedatabase van Harold van der Heijden kwam uit in 1991.

Ook is Van der Heijden verzamelaar van eindspelstudieboeken. Hij heeft inmiddels zo'n duizend boeken in zijn boekenkasten staan.

Select gezelschap

Het is een select gezelschap dat genoegen beleeft aan eindspelstudies. Ongeveer één procent van de clubschakers houdt zich er mee bezig. Nog kleiner is het aantal mensen dat eindspelstudies componeert. Harold van der Heijden is een van de circa tien Nederlandse eindspelstudiecomponisten. 'Ik ben een verzamelaar en eindspelstudies zijn prachtig, ze bevatten vaak onverwachte wendingen', zegt Van der

Heijden over zijn passie. “Gewoon schaken kun je vergelijken met de winterschilder en een eindspelstudiecomponist met een kunstschilder.”

Dat eindspelstudies een zaak voor liefhebbers zijn, blijkt ook uit de oplage van het kwartaalblad EG: 250 exemplaren. Abonnees zijn in alle werelddelen te vinden. Rijk wordt Van der Heijden niet van zijn hoofdredacteurschap. “Ik verdien er niets mee, ik betaal zelfs mijn eigen abonnement.”

Gemiddeld is Van der Heijden sinds eind jaren tachtig drie tot vier uur per dag met eindspelstudies bezig. Vanwege zijn promotie vorig jaar en zijn drukke baan, heeft hij er de laatste jaren wat minder tijd voor. Voor de gezelligheid staat zijn bureau met computer in de huiskamer. Dat is een beproefde manier om een beetje binding met het gezinsleven te houden.

Jan Timman en Yochanan Afek kijken tijdens de presentatie naar een eindspelstudie die Timman heeft gecomponeerd.

Drie studies

Harold van der Heijden selecteerde de drie volgende studies uit zijn database. Hij schreef er zelf de tekst bij.

Jan Timman heeft zich altijd voor eindspelstudies geïnteresseerd en componeert ook met grote regelmaat studies voor zijn boeken en artikelen. Aangemoedigd door Yochanan Afek neemt hij de laatste tijd regelmatig deel aan toernooien en boekt daarbij ook succes.

schaak. Afek bezit voor beide disciplines de IM-titel.

J. Timman

4e Eervolle Vermelding Lenin­herdenkingstoernooi 2010

Wit speelt en maakt remise

Qua materiaal staat het ongeveer gelijk, maar wit is in grote problemen; al was het maar omdat er twee stukken aangevallen staan. Met 1. Ta8 lijkt wit zich meteen te redden. Maar zwart heeft een sterke tegenaanval: 1. .. Tb6! 2. Lxb6 b2 De pointe van het zwarte torenoffer is dat na 3. Txb8+?

Kf7 de witte loper verhindert dat de toren op b4 kan nemen om de b2-pion van promotie af te houden. Echter wit kan inmiddels wel wat materiaal teruggeven: 3. Ta1 b3! 4. Ld4! Zet ook het laatste stuk en prise. Een onwaarschijnlijk kluwen van stukken, maar als zwart iets slaat ontwart de knoop. Maar dat doet hij niet: 4. .. La7! 5. Kf1 bxa1D+ Na 5. .. exd4 6. Te1+, of 5. .. bxc2 6. Lxb2 wint wit zelfs. 6. Pxa1 exd4 7. Pxb3 Met remise (als wit 5. Kh1? had gespeeld, had zwart hier het winnende 7. .. d3).

Yochanan Afek is een enorme stimulans voor de eindspelstudie in Nederland. Evenals Timman is hij als uitstekend toernooischaker in staat om een brug te slaan tussen de schaakcompositie en het competitie -

Yochanan Afek

2e Eervolle Vermelding Réti­herdenkingstoernooi 2009 Wit speelt en wint

Deze studie gebruikte Afek tijdens de Corus-eindspelstudieoploswedstrijd. Pas als je zo'n studie probeert op te lossen, kun je alle finesses doorgronden. De eindspelstudieliefhebber herkent onmiddellijk de contouren van Réti's beroemde studie (Kh8, c6; Ka6 h5; remise: 1. Kg7 h4 2. Kf6 Kb6 3. Ke5 h3 4. Kd6 h2 5. c7; 3. .. Kxc6 4. Kf4). Inderdaad faalt bij nadere bestudering 1. Kxh3? op 1. .. Kc4! 2. Kg3 Kb5 3. Pc7+ Kb4 4. Pd5+ Ka3 5. Pc3 Kb2 6. a4 Kxc3 Réti! 7. a5 Kd4! 8. a6 Ke3 9. a7 f2 remise. Dus 1. Kg3! Want na 1. .. Kc4 slaat wit de andere pion: 2. Kxf3 Kb5 3. Pc7+ Kb4 4. Pd5+ Ka3 5. Pc3 Kb2 6. a4 Kxc3 7. a5 en geen Réti-manoeuvre Maar: 1. .. h2! 2. Kxh2 Kc4. Opnieuw moet wit opletten, want na het voor de hand liggende 3. Kg3? komen we na 3. .. Kb5 in dezelfde stelling als na 1. Kxh3? Kc4 2. Kg3 Kb5. Echter 3. Kg1! Kb5 4. Pc7+ Kb4 5. Pd5+ Ka3 6. Pc3 Kb2 7. a4 Kxc3 8. a5 Kd4 9. a6 Ke3 en nu zien we het subtiele verschil: 10. Kf1 wint.

Harold van der Heijden Algemeen Dagblad 18­1­2003

Wit speelt en wint

Dit is een studie die iedereen kan oplossen, als is het maar door eliminatie. Wit heeft in de beginstelling maar vier legale zetten. Het is meteen duidelijk dat de winst van een doorbraak moet komen. Maar na 1. g5? fxg5 2. e5 g4 3. e6 g3+ wint zwart zelfs. En na 1. e5? fxe5 2. g5 e4 3. g6 e3 4. g7 e2 5. g8D e1D is het potremise. Misschien 1. Kh3? Nee, want na 1. .. Kf3 heeft wit niets beters dan 2. e5 fxe5 3. g5 e4 4. g6 e3 5. g7 e2 6. g8D e1D met weer zo'n zelfde potremisestelling. De enige zet die overblijft is 1. Kh1! en dat is dan dus de oplossing. We zien al snel dat zwart niet goed op de e- of g-lijn kan gaan staan: 1. .. Ke3 2. e5 fxe5 3. g5 e4 4. g6 en de koning staat in de weg van de pion. Of 1. .. Kg3 2. e5 fxe5 3. g5 e4 4. g6 e3 5. g7 e2 6. g8D+ met schaak en er resteert een theoretisch gewonnen eindspel. Lastiger is al 1. .. Kf3. Maar dan speelt wit 2. e5! fxe5 3. g5 e4 en nu 4. Kg1! e3 5. Kf1 (dit doet wat denken aan Afek's studie!). Maar ja, zult u zeggen, als wit ‘niets’ doet, dan doet zwart toch ook niets? 1. .. Kf1. Toch is er iets veranderd: 2. e5! fxe5 3. g5 e4 4. g6 e3 5. g7 e2 6. g8D e1D De derde potremise stelling? Nee: 7. Dg2 mat!

Bij een Apeldoorns schaakfestival probeerden velen deze studie tevergeefs op te lossen. Uiteindelijk kwam men door eliminatie wel bij de zet 1. Kh1, maar dan zonder de truc te zien. Tot Artur Joesoepov voorbij kwam lopen, een blik op de stelling wierp en na enkele seconden zei: "Kh1, and Qg2 mate".

De fantast

Alexander Petrovich Kazantsev werd geboren in Akmolinsk (Kazakstan; 2-9-1906) en overleed in Peredelkino bij Moskou (13-9-2002). Bij het publiek werd hij het meest bekend als schrijver van sciencefiction. In The destruction of Faene komen de problemen van een kernoorlog aan de orde. Met een neef schreef hij het autobiografische werk Der Phantast. Hij componeerde ook veel studies. Ook daarbij valt zijn grote fantasie op. Vaak heeft hij veel materiaal nodig om zijn ideeën te tonen. Hier laat ik het meer toegankelijke werk zien.

Dd8 a1D 10. Dxd4+ Kxb3! 11. Dxa1 pat! 7. .. Ka2 8. Kc2 Ka1 9. Pg6! Ka2 10. Pf4 Ka1 11. Pe6! Ka2 12. Pxd4 Ka1 13. Pe6! Viermaal vermijdt wit pat door zijn paard te offeren.

1. Alexander Kazantsev Eerste Eervolle Vermelding Shakhmaty v SSSR 1951 Wit begint en wint

1. h4! De vrijpion beweegt zich buiten het bereik van de tegenstander. 1. .. Kb3 2. Kc1 Ka2! Zwart schept een patstelling. 3. h5 b5 4. h6 b4 5. h7 a3 6. b3! 6. bxa3? b3! remiseert. 6. .. Ka1!

2. Alexander Kazantsev

Tweede prijs Shakhmaty v SSSR 1950 Wit begint en wint

1. Lh8!! De loper ruimt vele velden voor zijn koning. Onjuist is 1. La3? Lxd3 2. Kb2 e5 3. Kc3 Le4 en wit komt er niet door. 1. .. Kb7 Nu wint wit in 1. .. Lxd3 2. Kb2 e5 3. Kc3 Lh7 (3. .. Le4 4. Lxe5) 4. Kc4! e4 5. Ld4! omdat wits koning niet wordt afgestopt. 2. Kb2 Lxd3 3. Kc3 Lf5 4. Kd4 Kc6 5. Ke5 Kd7 6. Kf6 Ke8 7. Kg7! Wit houdt de zwarte koning af. 7. .. e5 8. h6! e4 9. h7 e3 10. Kh6 e2 11. Lc3 Tenslotte wordt ook een pion gestopt en wint wit.

Pd6+ 3. Kg8 Pb7. 2. .. Ke5 3. e8P! 3. e8D? Pd6+ faalt. 3. .. Lh8 4. Kg8 Kxe6 5. Kxh8 Kf7 6. h7! Wit streeft naar pat. 6. .. a3 7. Pd6+ Kf8! 8. Pxb5 a2 Wit lijkt op het eerste gezicht hopeloos verloren te staan. Bij nader inzien kan hij echter kiezen uit twee kansen. 9. Pd4! Onvoldoende is 9. Pc3? a1T! 10. Pb5 Kf7 11. Pc7 Ta7 12. Pe8 Td7 13. Pd6+ Kg6 en wit loopt mat. 9. .. a1T! De pointe is 9. .. a1D pat. 10. Pe6+ Kf7 11. Pd8+ Kg6 12. Kg8 Ta8 13. h8P+! Kf6 14. Phf7 De twee paarden beschermen hun koning.

De incorrectheid van zijn gecompliceerde studies vormde het grote probleem van Kazantsev’s studies. Hieronder volgt de correctie van zijn bekendste werk.

Lxh2 remise. 4. .. fxg6 5. Lf6+! Dxf6 6. Kd5+ Kg5 7. h4+ Kf5 8. g4+! hxg4 9. Tf4+! Lxf4 10. e4 mat (met vier zelfblokkades).

7. h8P!! Minorpromotie vormt een onverwachte oplossing. De val is 7. h8D? a2 8. Kd2 Kb2 9.

3. Alexander Kazantsev Vierde plaats Sovjetkampioenschap 1947 (versie) Wit begint en houdt remise

Zwart dreigt snel te winnen. 1. d6! Pb5! 2. dxe7 Niet 2. d7?

4. Alexander Kazantsev Eerste/Tweede Prijs Olympiade 1964

Correctie door Jan van Reek Wit begint en wint

1. dxe7 Onvoldoende is 1. g3+? Kg4 2. dxe7 Da3+ 3. Tb4 Da8 4. Pd5 Kh3 5. Pc7 Da5+ 6. Kc6 Dxb4 7. e8D c3 8. Dxf7 Da4+ 9. Kb6 c2 en wit geeft eeuwig schaak. 1. .. Da3+ 2. Tb4 Da7+ 2. .. Da8 3. Pd5 3. Kxc4 Dxe7 4. Pxg6+! Een enorm vuurwerk wordt afgestoken. Geen nevenoplossing is 4. Pd5? Df8! (Marwitz en Selman suggereerden indertijd 4. .. Dd6? 5. Lf6 Kg4, Nunn vervolgde met 6. Kb3! Kf5 7. e4+ Ke6 8. Tb7 en wit wint) 5. Lf6+ Kg4 6. Pe7 Lxe3 7. Kd3+ Lf4 8. Pd5 Dxb4 9. Pxb4

De marsmannetjes zetten de grootmeester mat, volgens Kazantsev.

Deze correctie heeft een lange voorgeschiedenis. Toen de studie werd ingezonden, ontbraken de pionnen op d6, e7 en g6. Wel stond er een witte pion op e6. Vanwege de nevenoplossing 1. Tg8 werd de studie gediskwalificeerd. Volgens Kazantsev werd de studie verstuurd, toen hij in het ziekenhuis lag, en vergaten zijn vrienden een zwarte pion op g6 te plaatsen. De smoes van de fantast werd geaccepteerd. Toen Marwitz en Selman de dual 4. Pd5 vonden, sneuvelde het werk alsnog. Latere versies van Kazantsev waren ook niet juist. Vijfendertig jaar na de eerste publicatie heb ik de studie opnieuw onderzocht. Door een krachtige computer te gebruiken kon ik veel makkelijker analyseren. Eerst vond ik dat 4. Pd5 geen dual is in de tweede versie. Daarna bleek 1. exf7 Da4+ 2. Kd5 c3 3. Ke4! Da6 4. Tb6 Da8+ 5. Kd3 Lxf4 6. Txg6! wel een dual te zijn. Tenslotte was de laatste correctie eenvoudig.

Op 2 oktober is de vierde versie van Harold van der Heijden’s database uitgekomen. Nadere gegevens kunnen worden gevonden op www.hhdbiv.nl. Zie ook elders in dit nummer.

Sociaal en levend

Schaakvereniging Sliedrecht viert 75-jarig bestaan

Vijfenzeventig jaar geleden veroverde Max Euwe de wereldtitel. Dat zullen we in het komende jaar weten. Schaakclub na schaakclub werd na de match Euwe- Aljechin opgericht en wie nu nog bestaat bereidt zich nu voor op zijn 75-jarig jubileum. In Sliedrecht waren ze er snel bij, nog tijdens de match van Euwe zag de plaatselijke dam- en schaakvereniging Sliedrecht het levenslicht.

Op 11 november 1935 komt een groep mensen bijeen. Een week later al, op maandag 18 november vindt de officiële oprichtingsvergadering plaats. In de eerste weken wordt op de clubavonden de match EuweAljechin nauwgezet gevolgd. De link met de schaakroes van die tijden was er dus zeker. Met 58 leden kende Sliedrecht een voortvarende start. Dat aantal liep al snel op tot tachtig, hetzelfde aantal dat de club na de nodige schommelingen ook nu telt. De con tributie bedroeg in die begintijd 20 cent per week. Dat was toen een flink bedrag, verge lijkbaar met enkele euro’s nu. Met vijf euro per maand zijn de huidige leden een stuk goedkoper uit.

Drama

Schaakvereniging Sliedrecht werd om een paar gebeurtenissen bekend. De club staat aan de wieg van het openingsboek Leeuw, het geheime regionale wapen, dat het zelfs tot een officiële uitgave van New in Chess bracht. Nog wekelijks komen de reac ties binnen.

Sliedrecht was ook de club waar na het ver bieden van mobiele telefoons tijdens de competitie de eerste reglementaire nul werd uitgedeeld. Het was een mobieltje van een tegenstander, dat wel.

En Sliedrecht was ook de club die een dra matische start kende. Tijdens een van de eerste uitwedstrijden van de club op 9 januari 1936 kwamen twee clubleden om het leven. Zeven spelers waren die avond van plan per fiets naar Gorinchem te gaan om daar een

wedstrijd te spelen. Vanwege het slechte weer werd besloten een taxi te nemen. Bij het zoeken naar een parkeerplaats kwam de auto in het water terecht. Twee clubleden verdronken.

Geschreven woord

Schaken is een sport van het geschreven woord. Ongetwijfeld om die reden leggen veel verenigingen hun geschiedenis vast in jubileumboeken. Schaakvereniging Sliedrecht heeft zich bij de goede traditie aangesloten. Tijdens de jubileumviering op 13 november zal het kloeke De kronieken van schaakvereniging Sliedrecht worden gepresenteerd. Liefst 400 pagina’s dik. Auteur Jerry van Rekom is er sinds november vorig jaar mee bezig. “Ieder vrij uurtje is er aan op gegaan. Hoeveel tijd daarin is gaan zitten wil ik niet weten”, zegt hij. “Gelukkig hebben anderen wel geholpen met uitzoeken. Ons lid Peter Dekker is in de archieven van de SGS gedoken. Sliedrecht was namelijk eerst lid van de SGS en is pas in 1949 overgegaan naar de Rotterdamse Schaakbond. En ons oud-lid Gerrit Nederlof heeft veel informatie geleverd over de tijd toen ik nog niet lid was.”

de gebeurtenissen in de club zorgvuldig hebben vastgelegd. Van 1939 tot 1977 was dat de legendarische secretaris P.C. Parel die eerst met de hand, later met een klassieke typemachine het wel en wee van de club beschreef. Daarna kwam het clubblad Schakend Sliedrecht dat een bron van informatie was.

Sociaal

Jubileumboeken hebben de neiging te verzanden in opsommingen. Dat heeft Jerry van Rekom proberen te voorkomen. Natuurlijk beschrijft hij wat er gebeurde, wie er kampioen werd, wat de club extern presteerde. Maar tegelijk heeft hij een tijdsbeeld willen vastleggen en heeft hij duidelijk willen maken dat Sliedrecht meer was dan alleen een Dam- en Schaakvereniging. Het dammen verdween overigens in 1950 uit beeld toen er nog maar een enkele dammer over was. “Schaakvereniging Sliedrecht”, zegt Van Rekom, “is vooral ook een sociale vereniging. In tegenstelling tot elders loopt het ledenaantal niet terug. We hebben een heel trouwe groep en we doen ook veel buiten het schaken. Iedere vijf jaar vieren we een lustrum. Dat sociale is een sterk punt. We organiseren wandeltochten en gaan naar

Simultaan tegen grootmeester Donner, een tijdsbeeld uit de jaren zestig. Donner zelf was overigens ook een gretig roker. De burgemeester van Sliedrecht kijkt toe.

Het zal aan dat aspect te danken zijn dat SV Sliedrecht leden uit de wijde omgeving trekt. En de goedlopende jeugdafdeling helpt ook mee. “Onze jeugdafdeling heeft een regionale betekenis en is relatief sterk. Dat komt doordat we met de jeugd landelijk spelen. We slagen er ook in de goede jeugd vast te houden. We kiezen voor een snelle doorstroming naar de senioren, dat helpt.”

Kamp Amersfoort

Speciale aandacht besteedt het boek aan Kamp Amersfoort. Op 16 mei 1944 vindt in Sliedrecht een razzia plaats en veel Sliedrechtse mannen komen in Kamp Amersfoort terecht. Onder hen secretaris Parel. Hij ontmoet daar de negentienjarige schippersknecht Bas van der Starre, met wie hij bevriend raakt. Parel kan maanden later om medische redenen terug naar Sliedrecht, maar pas in november 2002 - een half jaar voor zijn dood - schrijft hij over zijn ervaringen. Van der Starre wordt in Duitsland tewerkgesteld, blijkt na zijn terugkeer tbc te hebben en leert op zijn ziekbed

van Parel schaken. Van 1952 tot 1995 is hij lid van de vereniging. De dochter van Van der Starre schrijft in het jubileumboek over de oorlogservaringen van haar vader.

Jerry van Rekom: De Kronieken van Schaakvereniging Sliedrecht 1935 – 2010. 400 bladzijden, harde kaft. ISBN 978­90­8159041­9. Prijs € 28,­ (inclusief verzendkosten). Overmaken op bankrekening 35.93.01.770 t.n.v. penningmeester Schaakvereniging Sliedrecht o.v.v. naam en adres. Tijdens de jubileumviering op 13 november is het boek te koop voor € 20,­.

Schaakvereniging Sliedrecht organiseert op zaterdag 13 november een schaakmanifestatie. Er zijn toernooien en een simultaan door Jan Timman, er zijn historische en kunstzinnige exposities, er tijd voor een reünie en er is een oploswedstrijd voor probleemvrienden. Op die dag wordt ook het jubileumboek gepresenteerd. Het volledige programma is te vinden op www.schaakmanifestatie.nl.

Sportieve verplichtingen, niet meer dan dat

Hieronder leest u enkele delen uit De Kronieken van Schaakvereniging Sliedrecht. Bij de keuze hebben we gezocht naar fragmenten die een tijdsbeeld geven.

Jaarvergadering 11 december 1939: Een opmerkelijk moment doet zich voor tijdens de rondvraag van deze vergadering: “De heer U van Wijngaarden vraagt aan de voorzitter om de consumptie bij wedstrijden af te schaffen aangezien bij andere verenigingen ook geen consumptie wordt aangeboden. En dat dit geld beter in de vereniging besteed kan worden. De voorzitter zegt dat in het vervolg alleen maar een vereniging een consumptie zal worden aangeboden die het ons ook gaven als wij bij hen op bezoek waren.”

Jaarvergadering 20 november 1941:

“Bij de rondvraag vroeg de Heer Boer of het mogelijk was, dat enkele aspiranten grondig les zouden ontvangen. Hiervoor ontstond een levendige bespreking tussen de Heren Boer, Van der Aa, Koppelaar, Den Boef en Scheermeyer. Er werd herinnerd aan de pogingen van de Heer Stevens aan de vroegere jeugdafdeling aan de Dordtse Damvereniging en aan de moeite en kosten die vroeger reeds gedaan waren (onder andere met het demonstratiebord). Men kwam uiteindelijk tot overeenstemming en

de conclusie luidde: er kan geen les worden gegeven, tenzij een der spelers dat thuis wil doen en ieder leert het spel en moet het leren door het zelf vele malen te spelen.”

1946

In het plaatselijke krantje ‘de Merwedestreek’ wordt een schaak- en damrubriek opgestart speciaal voor beginners. Dat is geen lang leven beschoren, zoals uit het jaarverslag blijkt: “Hierbij is het trouwens gebleven, want zacht en kalm vond ook deze poging een roemloos einde. Papierschaarste, en overvloed van belangwekkende copie maakten, vlak nadat de eerste beginselen behandeld waren, dat de vereniging ook deze bron van ledenwinst zag opdrogen.”

1946­1947

Uit de notulen van de bestuursvergadering van 18 november 1946 komen de volgende opmerkelijke punten ter sprake. Ten eerste blijkt dat het aanschaffen van schaakklokken nog geen gemeengoed is (ze zijn domweg niet te koop zo vlak na de oorlog) en daarom kan nog niet iedereen met klok spelen. Maar wie wel dan? Dat blijkt uit de notulen: “Het bestuur besloot aan de wedstrijdleiders te verzoeken wat toezicht te houden op de verdeling van de klokken en speciaal die spelers een klok te geven die bekend staan als langzaam.“

Uit de notulen van de jaarvergadering van 6 december 1946 blijkt dat de Sliedrechtse schakers wel erg sportief zijn, soms te sportief: “De voorzitter noemde enkele frappante gevallen uit de wedstrijd Oud-Zuilen –Sliedrecht en hij drong aan op het stipt nakomen van sportieve verplichtingen, maar ook niet meer dan dat. Bij tijdnood bijvoorbeeld moet men zonder pardon den tegenstander behandelen en niet in de eigen tijd laten denken en spelen.”

1949­1950

Terugblik van secretaris P.C. Parel in 1971: “In de herfst van 1949 verhuisden we naar de Rotterdamse onderbond, met de schakers althans. Voorbij was de periode dat we des zaterdagmorgens om halftwaalf met de trein meegingen om ergens in Oud-Zuilen of Tuindorp naar een cafeetje dienden te zoeken om onze boterham op te eten en daarna in een koud en hoog gymnastieklokaal te schaken... waarna we met Scheermeyer en Meywaard terugreden... om dan in Wijk bij Duurstede uit te komen of in ’t holst van de nacht ergens in Vianen of Meerkerk om water vroegen voor een warmgedraaide motor! Voorbij was ook de periode zonder afgebroken-partijen-narigheid. Immers in de SGSB werden alle niet uitgespeelde partijen gearbitreerd en daarvan kreeg men dan wèl behoorlijk bericht.”

De eerste notulen van Schaakvereniging Sliedrecht

Begrijp wat u doet Damegambietstructuren 1

Vaak wordt gesproken over spelers met een ‘klassieke’ achtergrond. Men heeft dan bijvoorbeeld toppers als Karpov, Kramnik en Leko in het achterhoofd. Allemaal spelers met een superieur strategisch inzicht die hun speltype hebben afgestemd op hun goede techniek. Om te zien hoe zij spelen en om middenspelstrategieën goed te gaan begrijpen is de bestudering van het orthodox Damegambiet een mooi middel. Vrijwel alle wereldtoppers hebben zich zowel met wit als met zwart wel eens ingelaten op deze opening.

Een belangrijke ‘klassieke’ uitgangsstelling ontstaat na 1. d4 d5. Zoals grootmeester Paul van der Sterren in zijn eerste deel van de voortreffelijke driedelige serie Wereld van de schaakopening schrijft, dacht men tot 1920 dat op 1. d4 het symmetrische antwoord 1. .. d5 de enige goede zet was. Later zou Tarrasch zelfs opmerken dat zwart het niet zonder zijn damepion in het centrum kan stellen. Na zwarts laatste zet, waarmee hij als het ware 'een blok' in het centrum heeft gezet, zal wit gaan proberen dit blok aan te vallen of te ondermijnen. Zijn (indertijd) grote rivaal Nimzowitsch bestreed deze gedachte door het centrum onder controle te willen nemen met stukken, zoals met 1. .. Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4, om op deze manier wits centrumvorming met e2-e4 te verhinderen. Het kreeg ook zijn naam: het Nimzo-Indisch. In het Grünfeld-Indisch (1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3) tast zwart het centrum op zet 3 aan (met 3. .. d5) en in het Konings-Indisch (1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Pf3 0-0 6. Le2) pas op zet 6 (met 6. .. e5).

In dit artikel nemen we de stelling na 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 als uitgangspunt, van waaruit we diverse varianten aan de orde zullen laten komen.

Eerst zullen we kort ingaan op de Tarraschverdediging (a), de Noteboomvariant (b), de Afruilvariant (c), het Orthodox Damegambiet (d) en de Anti-afruilvariant (e). De eerste drie komen in deze aflevering aan bod, de rest wordt behandeld in de volgende aflevering. Pas daarna zullen we twee hoofdsystemen uitgebreider behandelen. Dat zijn de Tartakowervariant en het Catalaans.

Van al deze systemen zal ik in een overzicht kort de problematiek proberen weer te geven, waarbij ik enkele illustratieve partijen zal noemen, die wegens plaatsgebrek niet opgenomen kunnen worden in deze rubriek.

a) De Tarraschverdediging Als zwart direct in het centrum wil terugslaan, kiest hij voor 3. .. c5 hetgeen de Tarraschverdediging wordt genoemd. De bedenker, Siegbert Tarrasch (1862-1934) was niet alleen een sterke speler, maar ook heeft hij in zijn tijd een grote bijdrage aan de theorie geleverd. De belangrijkste gedachte achter .. c5 is dat zwart zijn stukken snel en naar de meest natuurlijke en ook agressieve velden kan ontwikkelen. Daarvoor accepteert hij een

geïsoleerde pion op d5. De ideeen van Tarrasch bleken in de loop van de tijd aan slijtage onderhevig te zijn. Zijn opvattingen over geïsoleerde pionnen zijn inmiddels achterhaald. Het ligt allemaal wat genuanceerder. Het bezit van zo'n geïsoleerde pion blijkt ook een kwestie van smaak te zijn. Vooral bij spelers die van actief spel houden, bleek ‘de Tarrasch’ een geliefd wapen te zijn.

4. cxd5

De meest principiële zet: zwart wordt onmiddellijk met een (potentiële) geïsoleerde pion opgescheept.

4... exd5 5. Pf3 Pc6 6. g3

De beste strijdwijze tegen in dit type stelling. Wit speelt zijn loper naar de lange diagonaal waar hij druk tegen d5 kan uitoefenen.

6. .. Pf6

Als zwart geen zin heeft in een geïsoleerde pion, gaat hij verder met 6. .. c4, wat de Zweedse variant wordt genoemd. Wit kan echter met b2-b3 of ook met Lg2, Pe5 en een goed getimed e2-e4 grip krijgen op de zwarte structuur.

7. Lg2 Le7 8. 0-0 0-0

Dit is de uitgangsstelling van de Tarraschverdediging, waarin door wit vele speelwijzen op tafel zijn gebracht. Zonder ze verder uit te diepen geef ik de mogelijkheden aan. Bij een daarvan een modelpartij voor wit en voor zwart. 9. Lg5 De variant na 9. dxc5 Lxc5 10.

13. Pd2 werd in de jaren zeventig en tachtig door strategen als Timman en Andersson gespeeld. Alternatieven zijn verder 9. Le3, 9. Lf4 en 9. b3. 9. .. cxd4 10. Pxd4 h6 11. Le3 Te8

In de partij Kasparov - Illescas, Linares 1994 ging de witspeler over naar een stelling met de zogenaamde 'hangende pionnen' (op c6 en d5) die hij wist te blokkeren. Vervolgens won hij een pion en tikte hij het resterende eindspel vlekkeloos uit. In de partij Zhao Xue - Petrosian, Tiayuan 1995, krijgt zwart in ruil voor zijn zwakke pionnenstructuur aanval tegen de witte koning met een hoogst originele combinatie.

b) De Noteboomvariant

Met 3. .. c6 gaat zwart over naar de Noteboomvariant, ge¬noemd naar de talentvolle Nederlandse schaker, Daniël Noteboom (26 februari 191012 januari 1932), helaas vroeg gestorven.

4. Pf3

Wit kan een gevaarlijk pionoffer lanceren met 4. e4 dxe4 5. Pxe4 Lb4+ 6. Ld2 Dxd4 7. Lxb4 Dxe4+ maar de correctheid daarvan, maar (ook de incorrectheid!) is nooit helemaal bewezen. Spannende stellingen voor avontuurlijke spelers!

4. .. dxc4 5. e3 b5

Dit is de ware bedoeling van de Noteboomvariant. Zwart gaat als het ware 'op de pion op c4 zitten'. Hij geeft hem pas terug als daar wat anders tegenover komt te staan.

6. a4 Lb4 7. Ld2 Lb7

De toren op a8 dient gedekt te worden.

8. axb5 Lxc3

Een enorme concessie om de mooie loper tegen dit paard te moeten geven, maar het past in het algehele plaatje. We zullen zo zien waar het in deze stelling op uitdraait.

9. Lxc3 cxb5 10. b3 a5

Dit is het diepere idee achter de gehele speelwijze. Zwart gooit ‘alles’ op zijn twee verbonden vrijpionnen op de damevleugel. 11. bxc4 b4 12. Lb2

het witte centrum benut kan worden zien we in de partij Van Wely - Alekseev, Foros 2008.

c) De Afruilvariant

Zoals hierboven al even genoemd kan wit met 3. .. Pf6 4. cxd5 exd5

Er werd altijd gedacht dat dit eindspel goed speelbaar was voor zwart. Uit een paar partijen blijkt dat het toch onaangenaam verdedigen is. Een mooi voorbeeld hiermee is de partij Van WelyShort, Wijk aan Zee 1995.

II) 6. Dc2 Le7 met overgang naar de hoofdvariant.

6. Dc2 c6 7. e3 Pbd7 8. Ld3 0-0 Na deze zet staat wit voor een principiële keuze. Welk plan gaat hij kiezen?

Met deze actie beoogt wit om e3-e4 door te zetten en zo een centrumactie op touw te zetten. Zie Kasparov - Andersson, Belfort 1988.

C) Opstelling met 0-0-0, mogelijk zowel met een paard op f3 als op e2. De bedoeling is een aanval tegen de zwarte koning op te zetten met ooit g2-g4. Zie de aanvalspartij TimmanKarpov, Bugojno 1978.

Illustratieve partijen:

• Kasparov–Illescas, Linares 1994.

• Zhao Xue–Petrosian, Tiayuan 1995.

• Sadler–Krasenkow, Bundesliga ‘98/’99.

Wit lijkt te hebben gekregen wat zijn hartje begeert: een sterk pionnencentrum, het loperpaar een mooie vrijpion op de c-lijn. Zwart heeft echter een geducht wapen namelijk zijn verbonden vrijpionnen op de a- en de b-lijn. En in veel partijen bleken die van doorslaggevend belang. Een mooi voorbeeld waarin dat bleek is de partij Sadler - Krasenkow, Bundesliga ‘98/’99. Hoe de zwarte pionnen in bedwang moeten worden gehouden en

kiezen voor de afruilvariant. Vanaf nu ligt de pionnenstructuur voor redelijk lange tijd vast en zijn de diverse plannen mooi in kaart te brengen. 5. Lg5

De meest nauwkeurige zet. Het is voor wit van belang om zwarts 'bevrijdende' loperzet .. Lc8-f5 te blijven verhinderen of onaantrekkelijk te maken. Zo zou 5. Pf3 c6 6. Lg5 niet zo nauwkeurig zijn vanwege 6. .. Lf5 en zwart heeft de meeste problemen opgelost. 5. .. Le7

Slim lijkt 5. .. c6 om de 'dreiging' .. Lf5 in de stelling te brengen. Er zijn nu twee belangrijke alternatieven:

I) Interessant is 6. e3 om na 6. .. Lf5 verder te gaan met 7. Df3!? Lg6 8. Lxf6 Dxf6 (In een beroemde partij Petrosian - Barcza, Boedapest 1955 volgde hier 8. .. gxf6 9. Dd1! De dame heeft zijn dienst gedaan en keert terug naar haar uitgangsveld, voornamelijk om dreigingen met .. Db6 adequaat te kunnen opvangen.) 9. Dxf6 gxf6

Er zijn drie belangrijke speelwijzen:

A) Opstelling met Pg1-f3 gevolgd door korte rokade en dan Ta1b1 en b2-b4, wat de minderheidsaanval wordt genoemd. Zie de partij Karpov - Ljubojevic, Linares 1989.

B) Opstelling met Pg1-e2, korte rokade, daarna Ta1-e1 gevolgd door een goed getimed f2-f3.

• Van Wely–Alekseev, Foros 2008.

• Petrosian–Barcza, Boedapest 1955.

• Van Wely–Short, Wijk aan Zee 1995.

• Karpov-Ljubojevic, Linares 1989.

• Kasparov-Andersson, Belfort 1988.

• Timman-Karpov, Bugojno 1978.

(wordt vervolgd)

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Lezing ‘Begrijp wat u doet’

Met thema’s uit deze rubriek worden door de auteur in het seizoen 2010-2011 lezingen en cursussen verzorgd. Iedere deelnemer aan een lezing ontvangt na afloop een uitgebreide reader. Bij de cursussen wordt het nodige trainingsmateriaal verstrekt. Als u interesse hebt om uw speelsterkte te verbeteren, of meer informatie wenst, kunt u een mail sturen naar sterkspel@xs4all.nl.

Voor al uw schaakzaken: boeken, DVD’s, CD’s, borden, stukken en klokken. Al meer dan vijf jaar een begrip!

Piusstraat 381, 5021 JB Tilburg Tel: 013-5439890

Website: www.schaakboekenspecialist.nl

Email: info@schaakboekenspecialist.nl

De lezer aan zet

11. .. a6 De enige goede zet, waarna wit als hij iets wil zijn paard op a7 moet zetten!

12. Pa7 Het staat gelijk na 12. exd5 axb5 13. dxc6 Dxd2 14. Lxd2 bxc6.

12. .. e6 Dekt gewoon d5. Wit kan nemen op d5 maar zonder dat dit hem voordeel oplevert: er worden teveel lijnen en diagonalen geopend voor de actieve zwarte stukken. 12. .. d4 faalt op 13. Pxc6 bxc6 14. Lxd4 en zwart heeft niet echt compensatie voor de pion. 12. .. Pxa7 (1 punt) 13. Lxa7 Ta8 14. De3 of 14. Le3 is gewoon beter voor wit.

13. g4 13. h4?! Dc7 14. exd5 Pxd5 15. Pxd5 exd5 was OK voor zwart in Naiditsch-Guseinov, Istanbul 2003. 13. exd5 Pxd5 (13. .. exd5) 14. Pxd5 exd5 15. Pxc8 Txc8 16. Dxd5 Dxd5 17. Txd5 geeft zwart goede compensatie na 17. .. Pb4.

13. .. Te8 Alweer een mysterieuze torenzet! Zoals Carlsen op zet 10 speculeerde op het openen van de b-lijn, zo speculeert hij nu op het openen van de e-lijn. U krijgt evenveel (7) punten voor 13. .. Dc7 waarna .. d4 dreigt. 13. .. Ta8 (2 punten) dwingt het witte paard tot een verklaring, maar wit staat wat beter na 14. Df2!?. 13. .. Ld7 14. g5! is goed voor wit.

14. .. Ph5 Gewoon slecht is 14. .. Pd7? 15. exd5 exd5 16. Pxd5 en zwart heeft geen compensatie voor de pion.

15. Lf2 Nisipeanu voorkomt de vork .. d5-d4, maar verliest teveel tijd. Het was zaak om op c8 te nemen voor het te laat was. 15. Pxc8 d4! (15. .. Txc8 16. exd5 exd5 17. Pxd5 en zwart staat gewoon een pion achter.) 16. Lf2 Txc8 17. Pe2 Dc7 en zwart heeft zeker niets te klagen, maar wit is nog helemaal in de partij.

15. .. Ld7 De kracht van deze zet moet Nisipeanu hebben

onderschat. Wit staat beter na 15. .. d4 (3 punten) 16. Pxc6 bxc6 17. Lxd4 Lxd4 18. Dxd4 Dxg5. 15. .. dxe4 (3 punten)16. Dxd8 Txd8 17. Txd8+ Pxd8 18. Pxe4 Ld7 lijkt wel speelbaar, maar is wat beter voor wit. Origineel is 15. .. Da5 (4 punten) 16. exd5 Lxc3 (16. .. exd5 17. Pxc8 Tbxc8 18. Pxd5!, beter is daarom 17. .. Lxc3) 17. Dxc3 Dxc3 18. bxc3 exd5 19. Pxc8 Tbxc8 maar alleen zwart kan problemen hebben in eindspel na 20. Lh3 (20. Txd5 Pe5 met compensatie.) 20. .. Ta8 21. The1 Pf4 22. Lf1.

16. .. exd5 16. .. Pxa7 17. Lxa7 is geen gelukkige tussenzet.

17. Dxd5 17. Pxd5 was beter, 17. .. Le6 18. c4 (18. Pxc6? bxc6 19. Pb6 Ld5! wint voor zwart.)

18. .. Lf5+ 19. Ka1 (19. Ld3?! Lxd3+ 20. Dxd3 Dxg5) 19. .. Ta8 20. Pxc6 bxc6 21. Pc3 Da5 is dan een lange variant van grootmeester Rogozenco. Zwart heeft uitstekende compensatie voor de pion en staat beter. De partijvoortzetting is echter nog veel slechter voor wit.

17. .. Pe5 Nu is het paard op a7 gevangen. Niet 17. .. Lxc3 (2 punten) 18. Dxd7 Da5 19. Lc4 Pe5 20. Dd5.

18. Db3 Zoals zo vaak volgt de ene fout de andere op. Taaier was het door Rogozenco aangegeven 18. h4 Le6 19. Dc5 Pd7 20. Db4.

18. .. Dxg5 Nu is het materiele evenwicht weer hersteld, terwijl het witte paard op a7 vreselijk buitenspel staat. Bovendien is de zwarte pionstructuur ook nog eens beter. Zwart staat al min of meer gewonnen.

19. .. Df4 Sterker dan 19. .. De7 (3 punten) 20. Lc5 De6 21. Pd6 Dxb3 22. axb3.

20. .. Le6 20. .. Pg4? is een blunder vanwege 21. Txd7 Pxf2 en

nu niet 22. Pxf2 Txe2, maar 22. Txf7! Dxf7 23. Lc4 en wint.

21. Da3 Het paard op a7 is het grote probleem van wit in alle varianten. Bijvoorbeeld 21. De3 Dxe3 22. Lxe3 Lc4 23. Lxc4 Pxc4 24. Ld4 Ta8 en zwart wint.

21. .. Pc4 Geen moeilijke zet om te vinden, maar nog niet zo eenvoudig om te berekenen. Je moet 23. .. Lf8 al goed op waarde kunnen schatten hier. 21. .. Tbd8 (5 punten) is een interessant idee: zwart wil best de nodige stukken ruilen, wanneer wit uiteindelijk maar blijft zitten met het opgesloten paard op a7. Lastig is echter 22. Txd8 (of 22. Lg3 ) 22. .. Txd8 23. De7. 21. .. b5 (2 punten) is een typische Siciliaanse zet natuurlijk, en wit kan niet op a6 nemen vanwege 22. Dxa6? Pxf3 Maar toch is het vreemd om het witte paard van a7 weer perspectief te bieden en veld c6 vrij te geven.

23. Pd6 23. Lg3 Pxg3 24. hxg3 Dc7 en wint.

23. .. Lf8 De juiste zet. Niet 23. .. Ted8?! 24.Lg3! en zwart verliest een stuk. 24. .. Pxg3 25. hxg3 Dxg3 26. Pxc4 Dc7 is nog steeds prima voor zwart trouwens. Na 23. .. Le2 (3 punten) 24. Pxe8 Lxd1 25. Pxg7 Dd2 26. Dd3 ontsnapt wit naar een obscuur eindspel.

24. Td4 24. Lc5 Te5 is ook beter voor zwart. 25. Td4? wordt dan beantwoord met 25. .. Dxh2!.

24. .. De5 Twee punten meer krijgt u voor 24. .. Dg5! (9 punten). Deze suggestie van Rogozenco is nog sterker dan Carlsens zet, vanwege 25. Txc4? Dg2 26. Td1 Dxf2 en wint. Zwart houdt voordeel na 24. .. Lxd6 (4 punten) 25. Txf4 (25. Txd6 Le2) 25. .. Lxa3 26. Txc4 Ld6.

25. .. Lxd6 Rogozenco geeft hier ook de moeilijke (compu-

ter)winst: 25. .. De2!? (3 punten) 26. Dc3 (26. Dd3 Dxf2 27. Pxe8 Txe8 - het paard op a7 hangt nu - 28. Td4 Pf4 29. Dd2 Pe2) 26. .. Lxd6 27. Ld4 Lxh2. Met 25. .. Dxd6 (2 punten) houdt zwart ook voordeel. 26. Dxd6 Lxd6 betekent dan verwisseling van zetten met het commentaar bij 24. .. De5: 24. .. Lxd6 25. Txf4 etc.

26. .. Lf8 Niet 26. .. Pf4? 27. Txf4 Dxf4 28. Lg3 Df6 29. Dxd6 (29. Lxd6 Tbd8 30. Td1? Txd6) 29. .. Dxd6 30. Lxd6 Ta8 31. Lc5 Te6 32. a4 b6 33. Lf2 Txa7 34. a5 met een tamelijk onduidelijk eindspel.

26. .. De2 (4 punten) is ook heel sterk, alhoewel het jammer is dat wit na 27. Dxe2 Txe2, 28.Pc8 kan spelen, maar 28. .. Lf4 houdt een behoorlijk voordeel vast.

27. a4 27.Te4 was beter.

27. .. Tbd8 In een goede stelling zijn er meerdere alternatieven natuurlijk: 27. .. Pf4, 27. .. Lg7, en 27. .. De2. Alle 3 punten.

28. Db3 Zwart wint na 28. Ld4 Db8!.

28. .. Dd5 Ook hier beschikt zwart over meerdere zetten: 28. .. De2 is prima, en 28. .. Df5 ook, omdat 29. Dxb7? verliest na 29. .. Tb8 30. Dc6 (30. Dxa6 Dxf3–+) 30. .. Te6. Beide ook 5 punten.

29. Tc3 29. Lb6 en 30. a5 was wat taaier.

29. .. Dd2 U krijgt evenveel (4) punten voor 29. .. Te2 en 29. .. Dxb3 30. Txb3. Geen punten voor 29. .. Df5 omdat wit nu wel op b7 kan nemen: 30. Dxb7 Tb8 31. Dc6 Lg7 32. Tb3! Txb3? 33. Dxe8+ Lf8 34. Pc6 met voordeel voor wit.

30. Le3 Dit vergemakkelijkt de winst, maar Nisipeanu was in tijdnood. 30. Tc7! was het best.

30. .. De2 Ook vrijwel winnend zijn 30. .. Dg2 en 30. .. Txe3 31. Txe3 Lc5. Ook 3 punten

31. Lb6? Deze blunder beslist meteen de partij. 31. Lc1 Dg2 32. Tc7 Te6 33. Te1 Pg7 en zwart wint minimaal een pion.

80-100 >2400

70-80 2300-2400

60-70 2200-2300

50-60 2100-2200

40-50 2000-2100

30-40 1900-2000

20-30 1800-1900

0-20 <1800

Combineren

Diagram 1

So ­ Giri

1. .. Tf1+!, 0-1 (2. Kxf1 Df2 mat).

Diagram 2

Nijboer ­ Giri

1. .. Dxa7+!, 0-1 (2. Dxa7 Ta8 en wit blijft een toren achter).

Diagram 3

Giri ­ Grandelius

1. Txe6+! fxe6 2. Dg6+ Df7 2. .. Tf7 3. Dg8+ Tf8 4. Dxe6+ +- 3. Lxc6 mat.

Diagram 4

Giri ­ Nielsen

1. Dd8+ Kg7 2. Pxe6+, 1-0; 2. .. fxe6 3. Dxd3 wint de toren op c1.

Diagram 5

Davydov ­ Giri

1. .. Txd4 2. Dxd4 c5, 0-1

Plotseling hangt de witte dame en de loper op g2.

Diagram 6

Vaisser ­ Giri

1. .. Pxf3+!, 0-1.

Diagram 7

Nijboer ­ Giri

1. .. Txd3!, 0-1 De inval van de zwarte dame op c2 is vernietigend.

Diagram 8

Giri ­ Cuijpers

1. De5!!, 1-0.

Recht toe recht aan

Na 1. .. Lxe3 2. fxe3 Pg4! is e3 het MDP, het moeilijk te dekken punt. Zwart wint een pion! Nu 3. Te1 Pxe3 of 3. Pc4 b5 4. h3 bxc4 5. hxg4 cxd3 6. Lxd3 Lxg4, J. Bergers - Olivia Meng 2009. (Piet Peelen)

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam

Tel 020-6241171

Fax 020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

Schaak en Go winkel Het Paard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Dit najaar was het weer tijd voor de olympiade, vijftig jaar geleden was dat net zo. Maar eerst nog even het oktobernummer van 1960. Niet bijster interessant en voor een groot deel gevuld met bondsnieuws. Het jaarverslag van de secretaris neemt maar liefst drie dichtbeschreven bladzijden in beslag. Vermeldenswaard is wel de overwinning die mevrouw Vreeken in een beslissingsmatch behaalt op mevrouw Timmer. Ze wordt daardoor voor het eerst kampioene van Nederland. Teken des tijds: in die jaren gingen de meeste spelers zonder voornaam door het leven. Die van de beide dames wordt in het betreffende stukje niet onthuld.

Hetzelfde gebrek aan gebeurtenissen zal er ook toe hebben geleid dat de landenwedstrijd Nederland - Engeland in het novembernummer zo uitvoerig wordt verslagen. Hoofdredacteur Slavekoorde, die toch al niet kort van stof is, heeft ook hier drie bladzijden voor over. Zoals gebruikelijk heeft hij weer iets te mopperen: ‘Bij het begin van de tweede ronde mankeerden Donner en Barendregt. De eerst was niet tijdig opgestaan, en Barendregt werd het ongewilde slachtoffer van zijn bereidwilligheid om Donner snel per auto naar de speelzaal te vervoeren.’

Nederland wint de wedstrijd nipt met 10½-9½. De extra toegevoegde damespartij eindigt in 1-1.

Olympiade

En dan de olympiade in het Oost-Duitse Leipzig. Het verslag staat weliswaar in het decembernummer, maar de wedstrijd duurde van 17 oktober tot 9 november. Vandaar dat wij er in deze aflevering plaats voor inruimen.

Het toernooi werd gespeeld in voorronden van tien en finalegroepen van twaalf. Nederland begint bar slecht, maar komt halverwege de voorronden op stoom en scoort dan 14½ uit 16. Uiteindelijk plaatsen Euwe, Donner, Bouwmeester, Prins, Kramer en Langeweg zich toch nog ruim voor finale. Dan is de energie bij sommige spelers op. Onder andere bij Euwe, die na de tweede voorronde ‘even voor een zakelijke aangelegenheid naar Nederland terug’ moest. Dat ging ongetwijfeld per trein en kostte dus twee ronden. Hans Bouwmeester kon slechts tot de derde finaleronden meespelen. Toen was de schoolvakantie voorbij en moest hij weer voor de klas staan. Meer dan een tiende plaats zat er voor het Nederlandse team niet in.

Uiteraard won Rusland, zo ging dat nu eenmaal in die jaren; de voorsprong op nummer twee de Verenigde Staten bedroeg vijf punten.

Ook over de Olympiade pakt Slavekoorde uit. Elf grote volle pagina’s gaan over het toernooi. Met foto’s, maar zonder partijen.

Slavekoorde is vol lof over de vlekkeloze organisatie en de grote toeschouwersaantallen. “Meer dan 60.000 betalende toeschouwers woonden een of meermalen het toernooi bij. Op één dag liep hun aantal zelfs tot 8000 op!” schrijft hij vol bewondering.

Een van de opmerkelijkste deelnemers in Leipzig is de in Nederland wonende en spelende Tan. Aan het vierde bord van Indonesië scoort hij 16½ uit 20. Dat is samen met de Mongoliër Myagmarsuren het hoogste scorepercentage. Tan speelde zo laag, omdat de Indonesiërs niet goed op de hoogte waren van zijn werkelijke kracht. (MbdW)

Oprolbaar demonstratiebord

Bestelformulier

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Schaakklokken

401 DGT 2010

DGT

DGT XL beige

402 BHB toernooiklok, kunststof, zeer sterk 37,20

404 Garde klassieke houten analoge klok 47,50

406 Digitale Garde klok 75,00

407 DGT 960 vouwbaar Zakschaakklokje met 960 beginstellingen 29,50

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit 7,50

502-A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Standaard kwaliteit 5,75

503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm

Met of zonder coördinaten 32,50

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 4,50

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00

509 Houten stukken, maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houten kistje 29,50

541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50

551 Magnetisch zakschaakspel 5,75

558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 29,50

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50 517 Check! Vrolijk schaak kaartspelletje voor beginnende schakertjes ( niveau stap 1 tot 2 ) geënt op de methode van Wijgerden. 12,50 518 Raindropchess, maakt schaken nog spannender! Raindropchess stukken, bord + kaartset Gewoon schaakspel niet inbegrepen. 23,95 519 Raindropchess set kaartjes. 11,95

520 Raindrop Chess Gezelschapsspel 34,95 530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 94,00 510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00

CD’s

708

DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95 709 Tasc chess CD Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00 711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat! Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95

712 Fritz 12. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90

714 Rybka 4, zeer sterk spelend programma 49,50 715 Nieuw: Chesstutor stap 1. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,50 716 Chesstutor Stap 2. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,95

Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel

100 vel met doordruk 13,50

630 KNSB Notatieformulieren enkel

100 vel. Geen doordruk 7,50

972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Boeken

645 De wereld van de schaakopening 1 1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95

647 De wereld van de schaakopening 3 E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren 24, 95

650 De Kracht van het paard. Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

651 De macht van het loperpaar. Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

652 Matten 8, schaaktijdschift 11,95

653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide 14,95

654 Bobby Fischer voor beginners. Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer 11,95

655 Schaken: geschiedenis, spelregels, strategie en tactiek. 256 blz. Auteur: John Saunders 24,95

656 Mijn Schaken. Mooie, licht weemoedige schets van de schaakwereld. Auteur: Hans Ree. 22,90

661 Schaakscheurkalender 2011 14,95

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Proefexamens

Diversen

Zwart

u kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar: Schaak en Go winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam, Telefoonnummer 020-6241171 Fax 020-6270885, info@schaakengo.nl, www.schaakengo.nl

Wie wordt de schaakvrijwilliger van het jaar 2010?

Het bloeiende Nederlandse verenigingsleven is niet denkbaar zonder de inzet van tienduizenden vrijwilligers. Voorzitters, penningmeesters, trainers, jeugdleiders en vele, vele anderen. Zonder hun belangeloze inzet zou de wereld van sport, cultuur en hobby er heel anders uitzien. Het leven zou een stuk armer en saaier zijn.

In de afgelopen zeven jaar schreef Schaakmagazine een wedstrijd uit om de titel Schaakvrijwilliger van het Jaar. Ook dit jaar vragen wij u om kandidaten voor de titel Schaakvrijwilliger van het Jaar bij de redactie aan te melden. Is er in uw omge-

ving iemand die in de afgelopen periode onmisbaar is geweest voor de schaakvereniging, een vrijwilliger die de vereniging tot bloei heeft gebracht? Laat het weten aan de redactie van Schaakmagazine . Let wel: het gaat niet alleen om mensen die veel doen. Ook kandidaten die bijzondere bijdragen leveren komen voor de titel in aanmerking.

Wij willen graag het volgende weten:

• de naam van de vrijwilliger

• een overzicht van zijn of haar activiteiten in de afgelopen jaren

• eventueel andere redenen om de vrijwilliger in het zonnetje te zetten

Aanvullend materiaal in de vorm van krantenknipsels, clubbladen, foto’s, artikelen op websites enzovoort zijn uiteraard van harte welkom.

De winnaar van deze wedstrijd zal in het decembernummer van Schaakmagazine in het zonnetje worden gezet.

U kunt uw nominatie onder vermelding van Schaakvrijwilliger van het jaar tot zondag 14 november 2010 sturen naar schaakmagazine@schaakbond.nl.