Schaakmagazine 2010 - augustus

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 117 • no.4 • augustus-september 2010

Franse verrassing in Dieren

Lang leve de organisator

De speerpunten van de KNSB

Beschilderde schaakborden

DE BOND

KNSB Internetschaak

Het Internetschaak van de KNSB gaat zijn tweede jaar in. Het biedt de leden van de KNSB de mogelijkheid om naast het clubschaak aan enkele interessante toernooien deel te nemen. Het programma ziet er voorlopig als volgt uit:

Clubcompetitie via internet

Deze competitie wordt gespeeld tussen viertallen van spelers die lid zijn van dezelfde vereniging. Per team moeten minimaal vier en mogen maximaal tien spelers worden opgegeven. Per ronde kan een team uit deze spelers worden gevormd.

In iedere ronde speelt een viertal vier partijen tegen een andere vereniging. Dat wil zeggen dat iedere speler eenmaal tegen alle spelers van de tegenpartij uitkomt.

Het speeltempo bedraagt 3 minuten plus 3 seconden toegevoegde tijd per zet. Een volledige ronde duurt ongeveer een uur.

Er worden voorrondepoules van vier tot zes teams gevormd. Deze teams stromen in februari door naar de finalepoules. Gespeeld wordt in de periode 1 oktober 2010 - 30 juni 2011. De speeldata worden tussen de verenigingen afgesproken, er mogen ook meerdere ronden op één dag afgesproken worden. De partijen kunnen op iedere plaats en ieder tijdstip worden gespeeld.

De ranglijst wordt bepaald op bordpunten en bij gelijk eindigen op matchpunten. Het winnende team mag zich Internet Clubkampioen van Nederland noemen.

De eerste KNSB Internetcompetitie werd gewonnen door BSG uit Bussum. Terneuzen werd tweede en de derde plaats ging naar Charlois Europoort uit Rotterdam.

Zie ook: https://www.schaakbond.nl/internetschaak/ clubcompetitie

Tweewekelijkse internettoernooien

Voor spelers die graag in toernooivorm willen spelen worden vanaf dit najaar tweewekelijkse internettoernooien georganiseerd. Deze vinden plaats op zaterdagavond vanaf 20.00 uur. Een toernooi telt negen ronden Zwitsers, het speeltempo bedraagt 3 minuten plus 3 seconden toegevoegde tijd per zet.

In ieder toernooi zijn KNSB Internetpunten te verdienen, van 400 punten voor de eerste plaats tot 100 punten voor de achtste plaats. De behaalde punten worden omgezet in titels:

Kandidaat Internet Meester 5000 punten, Nationaal Internet Meester 15000 punten, Nationaal Internet Meester met één ster 25000 punten, enzovoort.

Half augustus had Rogier van Arkel met 4400 de meeste internetpunten verzameld. Roger Meng stond op 2550 en Twan Burg kwam tot 2250. Zie ook https://www.schaakbond.nl/internetschaak/

De deelname aan bovengenoemde activiteiten is gratis. Wel geldt dat de deelnemers KNSB internetlid moeten zijn.

NK Internetschaak 2010

Het NK Internetschaak 2010 wordt in iets gewijzigde opzet van 8 tot en met 14 november 2010 gespeeld. Ieder KNSB internetlid kan meedoen.

Alle informatie is te vinden via: https://www.schaakbond.nl/internetschaak/toernooien/ nk-internet

Internetlid worden

Het lidmaatschap van KNSB internetschaak bedraagt voor leden van schaakverenigingen en persoonlijke leden van de KNSB € 15,- per jaar, een korting van bijna 50% op de normale prijs. Wie nog niet lid van de KNSB is, betaalt voor het lidmaatschap € 25,- per jaar. In beide gevallen wordt men automatisch Internetlid van de KNSB.

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 117 • no.4 • augustusseptember 2010

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Peter Boel

Jeroen Bosch

Karel van Delft

René Duret

Herman Grooten

Herman Hamers

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Jouwert Turkstra

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Telefoon: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail:

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning

volgende nummer:

week 43 2010

Sluiting kopij: 27 september 2010

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & lay-out:

Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk:

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina: Het was een warme schaakzomer.

Schaaktechniek

Voorloper

Bond en club

Een overvolle zomer

De Nederlandse schaakzomer zat dit jaar meer dan ooit vol met toernooien. Tussen eind juni toen het HSG Open begon en eind augustus dat afsloot met het BDO Open kon er bijna onafgebroken worden geschaakt. Dat is goed voor de schakers en het schaakleven. Maar het dwingt de redactie wel tot een strikt selectiebeleid. Wat plaats je wel en wat niet?

Omdat Schaakmagazine meer wil brengen dan alleen verslagen van toernooien is besloten alleen uitvoerig aandacht te besteden aan het Open Kampioenschap in Dieren. Dat toernooi was goed bezet, net

als de andere zomertoernooien trouwens en bleek opnieuw geweldig populair. Meer dan 500 deelnemers kwamen naar de Veluwezoom.

Als dit nummer verschijnt, begint het verenigingsleven weer op gang te komen. Daarom vragen wij uw aandacht voor de vele opleidingen die de KNSB te bieden heeft. KNSB-directeur Mark van der Werf legt uit waar de bond zich in de komende periode op gaat concentreren. Al die verenigingsactiviteiten en zomertoernooien kunnen niet plaatsvinden zonder de honderden vrijwillige organisatoren.

Nazischaakspel in Max Euwe Centrum

In het Max Euwe Centrum is sinds kort een bijzonder schaakspel te zien. Het is een nazischaakspel dat vermoedelijk afkomstig is uit het bezit van NSB-leider Anton Mussert. De witte stukken stellen Duitse wapens en soldaten voor. De zwarte stukken, in werkelijkheid bruin, zijn iets kleiner en verbeelden wapentuig dan ouderwetser is dan dat van de Duitse tegenstander. Waar het schaakspel gemaakt is en waar het vandaan komt is een raadsel. Lien Heyting schreef voor NRC Handelsblad een fascineren verhaal over de zoektocht naar de herkomst, maar ook zij wist geen duide-

lijkheid te brengen. Zeker is wel dat het om een unicum gaat. Gerenommeerde verzamelaars hebben nooit een vergelijkbaar spel gezien. Waarschijnlijk is het spel gemaakt door de keramiekwerkplaats Allach-München dat veel voor de nazi’s werkte.

Wat bezielt hen, hoe pakken zij het organiseren aan, tegen welke problemen lopen ze op. Karel van Delft sprak met enkele organisatoren en zet daarmee tegelijk de vele andere naamlozen in het zonnetje. Het kunstzinnige aspect van dit nummer komt uit Bergen op Zoom, waar Rick Lelieveld schaakborden beschildert. Kleurrijk en een beetje surrealistisch. De redactie wenst u een even fantasievol schaakseizoen toe.

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

Onderscheiding voor Jan Bey

Bij de opening van vierde Leiden Chess Tournament werd hoofdorganisator Jan Bey aangenaam verrast. Nadat loco-burgemeester Robert Strijk van Leiden het toernooi had geopend, deelde hij mee dat Bey was benoemd tot lid in Orde van Oranje Nassau. Bey is al meer dan dertig jaar actief als schaakorganisator en besloot vier jaar geleden tot het organiseren van het toernooi in Leiden, toen er door het verdwijnen van het zomertoernooi in Amsterdam ruimte in de kalender kwam. Dat bleek een goed besluit, want alle edities waren tot nu toe binnen korte tijd volgeboekt.

Dieren trok meer dan 500 schakers.

Het zat er al aan te komen, Nederland heeft er weer twee jonge titelhouders bij. Anne Haast scoorde bij het Nederlands kampioenschap voor vrouwen in juni voldoende punten voor een meesterresultaat bij de vrouwen. Omdat haar rating voldoende was werd zij benoemd tot WIM, dat wil zeggen Woman International Master. Tijdens datzelfde Nederlands kampioenschap, maar nu het algemene toernooi, behaalde Benjamin Bok ook zijn beslissende meesterresultaat. Omdat ook hij reeds voldoende ratingpunten had verzameld werd hij eveneens tot titelhouder benoemd, in zijn geval International Master.

Het Griekse eiland Santorini wordt wel de ‘Ezelsrepubliek’ genoemd. Inderdaad kom je de beestjes er nogal eens tegen. Dit jaar tref je ook overal ezels van kunststof aan, die door plaatselijke kunstenaars fraai zijn beschilderd. Eén ervan, op de boulevard van de badplaats Kamari, zal de lezers erg bekend voorkomen. (Met dank aan Bert Kieboom)

René Duret

Op 1 september rolt het eerste exemplaar van de schaakkalender 2011 van de pers, een scheurkalender met boeiende verhalen, humoristische anekdotes en interessante feiten over onze prachtige sport. De kalender is bedoeld voor iedereen met liefde voor het schaakspel. In het volgende nummer van Schaakmagazine, dat eind oktober verschijnt, besteedt de redactie meer aandacht aan deze uitgave. U kunt nu vast een kijkje nemen op www.schaakkalender2011.nl.

Ineens was hij er: François Fargère. Laat aangemeld voor het Open NK in Dieren, het kon nog net. De 24-jarige Franse grootmeester stelde zich verlegen en onzeker op, maar domineerde vervolgens het toernooi.

Het was verfrissend om eens een koploper te interviewen die Engels spreekt met een zwaar ‘Allo Allo’-accent. Ook zijn uitspraken waren verfrissend: “Openingsvoorbereiding is het belangrijkste. Dankzij mijn trainer Josif Dorfman ben ik in een jaar van FM naar GM gegroeid. Hij heeft me tijdens dit toernooi dagelijks bijgestaan en me verteld wat ik moest spelen. Ik werk bij Google France, wil daar nog een jaar goed verdienen en dan meer gaan schaken. I vant to become two-siex.”

2600 Elo wil Fargère achter zijn naam hebben. Die TPR ontsteeg hij ver in Dieren. Maar daar leek het in de eerste twee ronden nog helemaal niet op. Toen had hij veel moeite met de 2100spelers Koen Lambrechts en Niels Hendrikx. “Tegen hen had ik veel geluk”, zei hij. Overigens bevestigt de computer dat niet; in beide partijen stond de Fransman beter maar weerden zijn tegenstanders zich lange tijd goed voordat ze misgrepen. Is dat geluk?

En wat hem in de derde ronde overkwam – was dat nou geen gelukje?

Een Frans accent in Dieren

toernooi te winnen. Hoe bedoelt u? Wel, zijn partijen zijn alle van een zodanig hoog niveau dat zijn tegenstanders niet worden gestimuleerd om fouten te maken. Zie het volgende fragment uit ronde 2.

Moradiabadi - Fargère

Wit is aan zet

Zwart heeft prima gespeeld en heeft in dit eindspel een licht voordeeltje door zijn actieve toren, maar het moet te keepen zijn voor wit na 33. Ke2. Moradiabadi wil de zaak echter forceren:

33. b5?? Txc5 34. bxc6 b6! Natuurlijk had wit zich het een en ander voorgesteld van 34. .. bxc6 35. Tb8+ Ke7 36. Tb7+. Na de tekstzet is het echter helemaal mis. En al beweerde Fargère dat zijn eindspel nog niet zijn sterkste kant was, dit klusje klaarde hij voorbeeldig. En tactisch zit het ook wel goed bij hem.

Fargère - Iotov

Wit is aan zet

De verwachting was dat er een stut op d5 zou komen, maar de Fransman had iets anders gegoogled: 18. b4! Pcxe4 19. Pcxe4 Pxe4 20. b5!

Venijnig tussenzetje; de pion is natuurlijk onaanraakbaar. 20. .. Dc7 21. bxa6 Pxd2 22. axb7

Nu kan zwart kiezen tussen stuk- of kwaliteitsverlies. Het werd de kwaliteit en later de partij.

Dit tempo kon niemand bijhouden. Fargère sprak enkele malen zijn ontzag uit voor het niveau van Erwin l ’Ami, maar die is misschien te sterk om zo’n open

Michalczak - L'Ami Zwart is aan zet

42. .. a4

Hier had L'Ami oorspronkelijk 42. .. Kd5 gepland, maar nu zag hij dat wit dan 43. Lxf6 gxf6 44. h5 kan spelen. Vervolgens ging hij de partijvoortzetting berekenen, die er kansrijk uitzag maar net niet won. Later toonde Viacheslav Ikonnikov aan dat zwart na 44. h5 wint met 44. .. a4 45. h6 a3! (of ook 45. .. c3+ 46. bxc3 b3 47. h7 b2 48. h8D

Ook Sipke Ernst wist François Fargère niet te stuiten

b1D) 46. h7 (46. bxa3 c3+ 47. Ke2 c2 48. Kd2 b3 49. Kc1 Kd4 50. Kb2 Kd3 enz.) 46. .. axb2 47. h8D c3+ 48. Ke3 b1D. 43. g5!

Met pionnen op één vleugel is het remise.

43. .. c3+ 44. Kc1 cxb2+ 45. Kxb2 Kd5?

Later vonden we dat 45. .. a3+ 46. Ka2 Ld5+ 47. Ka1 b3 48. gxf6 b2+ hier nog steeds wint.

46. gxf6 a3+ 47. Kc1 Kxd4 48. f7 b3 49. f8D b2+ 50. Kd2 b1D

Nu bleek dat wit met schaakjes zowel de g- als de a-pion kon ophalen en zo remise kon maken.

L’Ami: te diep gerekend? kopte ik die dag. Een paar dagen later sprak Rini Kuijf me daarop aan: “Niet te diep gerekend, juist niet diep genoeg.’ Strikt genomen klopt dat natuurlijk, maar de strekking van die kop was dat L’Ami zijn ‘geluk’ niet afdwong. Soms moet je daarvoor iets overzien. Verslagen door toernooiwinnaars staan bol van zulke voorvallen. Als 42. .. Kd5 was gespeeld en Michalczak 43. Lxf6 had gevonden was L‘Ami eerst geschrokken, maar vervolgens had hij de weerlegging gevonden, de partij gewonnen en misschien het toernooi ook wel. Kortom: hij zag even te veel. Een aardige theorie, niet? Ware het niet dat L’Ami vorig jaar wel het Open NK won ...

Sipke Ernst speelt opportunistischer, en hij was lange tijd Fargère’s meest hardnekkige achtervolger. Helaas had hij op het kritieke moment geen geluk:

Ernst - Moradiabadi Zwart is aan zet

Deze uiterst interessante partij eindigde in eeuwig schaak met 42. .. Tg2+ 43. Kb1 Tg1+ 44. Ka2 T1g2+ 45. Ka1 Tg1+. Ernst zag af van 45. Lb2 Lxd7 46. Txd7+ T8g7 47. Td8 Tg8 “ en nu is 48. Pd6 erg gevaarlijk vanwege de zwarte e-pion”. Maar Rybka komt hier met een schitterende winstvariant: 48. .. e3 49. Pe8!! en nu:

A) 49. .. Txb2+ 50. Kxb2 e2 51. Td7+ Kh8 52. Pf6; B) 49. .. Tf8 50. Txc8 Txb2+ (50. .. e2 51. Pf6+ Txf6 52. Th8+! gevolgd door promotie) 51. Kxb2 e2 52. Pf6+ Kg7 53. Txf8 e1D 54. Td8 en weer is promotie niet te verhinderen.

Van tijdnood spreken we niet meer omdat de spelers per zet 30 seconden increment kregen, maar met krappe bedenktijd zijn zulke varianten lastig te berekenen.

Zo kwam Fargère reeds twee ronden voor het einde op een punt voorsprong, en omdat niemand uit de krabbenmand omhoog kroop – onder hem vielen er vele remises – kon hij het toernooi freewheelend afsluiten. Toen de Fransman in de slotronde na druk geremiseer van de concurrentie niet meer in te halen was probeerde Daan Brandenburg het nog, en hij miste een goede kans.

Tb1! Dxa2 25. Dxg4 Pxf6 26. exf6) 22. Pxg5 Db5 23. De3!.

Brandenburg - Fargère

Wit is aan zet

20. Pf3

Hier bleek dat wit een sterke aanval had kunnen krijgen, ook tegen de beste verdediging: 20. Pxc5 hxg5 21. Pe4! Pf4 (21. .. g4 22. De2 Dxb2? 23. Pf6+ Kh8 24.

En hier had wit in plaats van de partijzet 35. Lxf5?! de mogelijkheid 35. Td3!. Nu moet zwart 35. .. Dxc2! spelen (35. .. Dc5? gaat niet goed na 36. Tb5 Dc7 37. Pxf5+ Kg8 38. Dxh6 Dxe5 39. Tdxd5!) 36. Pxc2 Txc2 37. Td2 en hoewel dit zeker niet dramatisch voor zwart is, kan wit nog volop voor de winst gaan. Na 35. Lxf5 kwam Fargère beter te staan en wat later nam hij remise.

Het geheim van de winnaar? Goed slapen! “Er is hier niets te doen, dus ik kwam elke ronde uitgerust aan de start.” Niets te doen? Fargère logeerde bij vrienden in Arnhem. Op een video van Peter Doggers (ChessVibes, te bezichtigen op de toernooisite) vertelde Moradiabadi uitvoerig over zijn bezoek aan het Kröller-Müller museum even verderop, en de Oekraïense grootmeester Valeriy Neverov fietste door de hele lommerrijke gemeente Rheden met zijn vrouw: “Hier kan dat tenminste, in Kharkov ben je je leven niet zeker.” Maar Fargère was gefocust op het bord.

Voor Brandenburg was een punt in de slotronde nog van belang voor een plaats in het NK 2011. Ernst was al geplaatst via het NK 2010, maar vijf Nederlanders konden nog gelijk eindigen op 6½ punt (evenveel als Ernst).

L’Ami schakelde eigenhandig Roeland Pruijssers uit, Migchiel de Jong miste een goede kans tegen Leonid Milov en verloor, maar Robin Swinkels haalde het na een geweldige gedegen zege op Ikonnikov.

Voor de Brabander was het een bizar toernooi. Hij was begonnen met twee remises tegen 2100-spelers (weer zij!), verloor vervolgens van Milan Mostertman en ging toen maar vrijuit spelen. Maar ook dat ging niet zo makkelijk. In de vierde ronde overkwam hem dit.

Blom - Swinkels

Wit is aan zet

Blom vond hier een briljante combinatie:

31. Txc5?

Na 31. Pb5! met nare druk op het zwarte centrum staat wit wat beter.

31. .. bxc5 32. Lxe4 dxe4 33. Pde6+

Met damewinst.

33. .. Kg8!!

Maar de dame kan niet gepakt worden op straffe van mat! Enkele zetten later was het afgelopen.

In een aanvalspartij twee ronden later tegen Olga Styazhkina liet Swinkels zijn dame instaan, maar beide spelers zagen het niet en het werd remise. In de slotronden volgde dan eindelijk herstel. De NK-plaats zou op weerstandspunten naar L’Ami gaan, maar deze bood aan er bij de sluiting om te spelen in twee vluggertjes. Dat trok grote belangstelling en luisterde de slotceremonie op. L’Ami won beide snellertjes overtuigend.

Een paar aardige fragmenten ter afsluiting. Renze Rietveld deed heel goed mee in de subtop tegen een flink aantal titelhouders, maar ging in de slotronde hard ten onder in een scherpe Poloegajevski-Siciliaan tegen Merijn van Delft. In de

zevende ronde hield hij met kunst- en vliegwerk stand tegen de opvolger van Helmut Pfleger op de Duitse TV, Sebastian Siebrecht:

nauwernood remise te houden.

“Misschien heb ik te veel gefietst”, meesmuilde Neverov bij de sluiting, “want het schaken ging niet best.” Zijn ellende begon in de vijfde ronde.

36. Txg5 d2 37. Txg7+ Kf8 38. Txd2! Txd2 39. Lh7 Met ondekbaar mat: 1-0.

Rietveld - Siebrecht

Wit is aan zet

62. Ke5! Td5+ 63. Kxe4 Txg5 Zwart pakt een kwal, maar...

64. Ld8+!

... wit wint hem meteen terug!

64. .. Kxd8 65. Pf7+ Kc7 66. Pxg5

En dit eindspel wist Siebrecht ter-

Van Delft - Neverov Wit is aan zet

34. g5! hxg5 35. Tg1 d3

Na 35. .. gxf6 36. exf6 Kh8 37. Txg5 moet zwart grof materiaal geven om het mat te verhinderen dat dreigt met 38. Tg7 etc.

Rijnaarts - De Ruiter Wit is aan zet

Een witte toren gaat eraf... 25. Db6!! Dxh1+ 26. Lc1 Maar nu mag zwart niets meer pakken, en ook na 26. .. Tf8 27. Td8 Dxh2 28. Txf8+ Kxf8 29. Dd8 is het mat. 26. .. Txb6 27. Td8 mat.

De zomertoernooien

Er werd volop gespeeld in de zomer. Hier de belangrijkste resultaten.

Nikolic wint Leiden Chess Tournament

Drie spelers eindigden bovenaan in het Leiden Chess Tournament: Predrag Nikolic, Sergei Tiviakov en Eelke Wiersma scoorden allen 7 uit 9. Nikolic werd toernooiwinnaar doordat hij de meeste weerstandspunten had. Het toernooi eindigde in een deceptie voor Erik van den Doel die met 6½ uit 7 begon, maar in de laatste twee ronden verloor van Tiviakov en Wiersma. Van den Doel deelde nu de derde plaats met o.a. Slingerland, van der Wiel, Bezemer en Michielsen. Internet: www.leidenchess.nl

HSG Open gaat naar Nijboer

Friso Nijboer was bij veel zomertoernooien te vinden. Het beste

ging het in Hilversum, waar hij het HSG Open op zijn naam schreef. Met een score van 7 uit 9 bleef hij ongeslagen. De tweede plaats werd op een half punt gedeeld door Hedin Steingrimsson, Konstantin Landa en Ilya Nyzhnyk. Internet: www.hsdgopen.nl

Hogeschool Zeeland Schaaktoernooi

Het veertiende Hogeschool Zeeland Schaaktoernooi in Vlissingen eindigde in een overwinning voor de Indiase grootmeester Krishnan Sasikiran. Net als de Duitse meester Thomas Henrichs scoorde hij 7½ uit 9, maar Sasikiran had meer weerstandspunten. Erwin l’Ami, die tot de voorlaatste ronde mede aan de leiding ging verspeelde zijn kans op de overwinning door in de laatste ronde in een felle aanvalspartij tegen Henrichs ten onder te gaan. De eindstand:

1. Sasikiran, Henrichs 7½. 3. Zaragatski, Brandenburg, l’Ami, Fedorchuk, Pruijssers 7. Er waren 248 deelnemers. Internet: www.hztoernooi.nl

Young Masters en ONJK

De Bulgaar Valentin Iotov heeft met een score van 7 uit 9 met overmacht het Young Masters toernooi in Enschede gewonnen. Van de vijf Nederlanders deden Robin van Kampen (5 uit 9), Christov Kleijn en Lars Ootes (beiden 4½ uit 9) het naar behoren. Jeugdkampioen Ootes behaalde bovendien zijn tweede meesterresultaat. Tegelijkertijd werd gespeeld om de open Nederlandse jeugdtitels. Winnaars werden Etienne Goudriaan (A-categorie), Zyon Kollen (B), Stijn Gieben (C), Nicola Capona (België, D) en Anna Maja Kazarian (E/F). Internet: www.onjk.nl

Zoler - Haub

Wit is aan zet

28. Txd5!

En de Duitse meester gaf direct op wegens 28. .. Dxd5 29. Td1!.

Eindstand

1. Fargère 7½

2. Ernst, L’Ami, Mekhitarian, Iotov, Moradiabadi, Zoler, Milov, Swinkels 6½

10. Brandenburg, Visser 6. 74 deelnemers.

Alle uitslagen op http://onk. schaakbond.nl

Stefan Beukema Eu-kampioen

Stefan Beukema is in Mureck in Oostenrijk EU-kampioen onder 14 jaar geworden. Hij eindigde met 8½ uit 9 met een voorsprong van twee punten op de rest van het veld. Beukema scoorde een TPR van boven de 2400 en hoefde alleen remise af te staan aan de huizenhoge favoriet Omar Eltigani uit Hongarije.

Emile Wustefeld goud bij Gay Games

Bij de Gay Games in Keulen veroverde Emile Wustefeld de gouden medaille bij het onderdeel schaken. Net als de Duitser Frank Wirz scoorde hij 6 uit 7, maar zijn TPR was beter. De derde plaats ging naar Tigran Spaan.

Nog een aflevering, dan stopt de langst schrijvende schaakrubricist ermee. In de tweede week van september draagt Cor Jansen na 37 jaar zijn wekelijkse rubriek in de Provinciale Zeeuwse Courant (PZC) over.

Zelf nuanceert hij meteen. Lex Jongsma heeft het veertig jaar gedaan en aan Haije Kramer met zestig jaar kan niemand tippen, zegt hij bescheiden.

“Misschien ga ik de interessantste rubrieken wel bundelen.”

Cor Jansen schreef zijn eerste schaakrubriek in januari 1973. “De eerste verscheen op 6 januari 1973. Waarschijnlijk heb ik ze allemaal nog.” Schaken was niet nieuw voor de Zeeuwse krant. Jarenlang hadden Carel van den Berg en Berry Withuis erover geschreven. Zij verzorgden landelijke rubrieken die in vele kranten van het regionale samenwerkingsverband GPD verschenen. Dat was voor de PZC nou juist het probleem. De krant wilde meer provinciaal nieuws om de band met de lezers te versterken.

Dat juist Cor Jansen voor de rubriek werd gevraagd lag voor de hand. Hij kende de Zeeuwse schaakwereld door en door. Geboren en opgegroeid in Zeeuws Vlaanderen, later verhuisd naar ZuidBeveland waar hij onderwijzer werd in Kruiningen. Sinds 1954 lid van een schaakclub en al geruime tijd de sterkste schaker van Zeeland.

Jansen heeft de rubriek in de loop van de jaren zien veranderen. Het begon klein, werd groter en is de laatste jaren weer een stuk kleiner geworden. “Sinds een aantal jaren verschijnt de krant op tabloid formaat. Daardoor is de rubriek kleiner geworden. Vroeger had ik wel drie of vier diagrammen, tegenwoordig is dat een. Samen met dammen en bridge vult de rubriek op zaterdag een pagina.”

Enkele jaren geleden is er bij een reorganisatie van de krant even sprake van geweest dat de rubriek zou verdwijnen. Een enkele ingezonden brief met de opmerking dat ‘dit

Na 37 jaar is het genoeg geweest

Cor Jansen draagt zijn schaakrubriek over

is de beste rubriek van Nederland’ is, wist dat te voorkomen.

Zeeuwse topper

Cor Jansen was jarenlang de topspeler van Zeeland. “Ik had niet echt tegenstand in Zeeland, ik ben negen keer achtereen kampioen geworden. In totaal heb ik dertien keer gewonnen, het laatst in 1998.”

Landelijk gold hij als subtopper. In 1968 werd hij Open Kampioen en twee keer deed hij mee aan een landenwedstrijd NederlandEngeland in Vlissingen. “De eerste keer omdat Donner niet kwam opdagen. Ik heb toen twee partijen tegen Basman gespeeld. Het werd 1-1, de tweede partij duurde 9½ uur.” Ook als correspondentiespeler is hij een tijdje actief geweest. Toen hij kampioen van Nederland was geworden, werd hij door de competitieleider van de KNSB zonder medeweten ingeschreven voor het kandidatentoernooi. “Dat vind je wel goed hè?”. Jansen won dat kandidatentoernooi, voor onder anderen grootmeester Simagin. “Maar de finale was toch een brug te ver. Ik heb nog wel even bovenaan gestaan, maar ik ben in die tijd getrouwd en verhuisd, het ging niet meer. Ik ben als laatste geëindigd. Sindsdien doe ik het niet meer. Ik heb nooit echt goede partijen gespeeld, maar bij die correspondentiepartijen waren wel een paar behoorlijke.”

Ook technisch heeft Cor Jansen zijn schaakrubriek zien veranderen. “Eerst waren de diagrammen een probleem. Je maakte toen

diagrammen met stempeltjes en leverde die in. Dat ging niet altijd goed. Ik heb het wel eens meegemaakt dat op het bord twee witte stukken stonden terwijl de rest zwart was. Nu, met de huidige techniek, staat er nog maar zelden een fout in.”

Hoewel hij een groot fan is van de mogelijkheden die de computer en het internet bieden, ziet hij toch ook een nadeel. “Een amateur die met een vondst komt, dat maak je niet meer mee. De romantiek is eraf. Schaaktechnisch gezien zijn de rubrieken tegenwoordig foutloos. Dat is wel eens jammer.”

Stoppen

Het idee om met de rubriek te stoppen kwam van hem zelf. “Ik heb het altijd met plezier gedaan, maar de laatste tijd had ik moeite om onderwerpen te vinden. Je zoekt iets dat ook buiten internet interessant is. Je moet oppassen dat je jezelf niet herhaalt. Soms moest ik echt opschieten om mijn rubriek te maken. Zodra je gaat denken, verdorie ik moet al weer een rubriek maken, moet je stoppen. Daar heb ik nog wel een jaar over nagedacht. Ik heb uiteindelijk Hans Groffen gepeild en die gaat de rubriek van mij overnemen.”

Tijd misschien om zelf meer te gaan schaken? Cor Jansen (72) lacht. “Vorig jaar heb ik voor het eerst aan een seniorentoernooi meegedaan, de Senior Games in Goes. Die heb ik gewonnen. Misschien moet ik eens in het Bilderbergtoernooi meespelen. Ik heb gehoord dat het een leuk toernooi is.”

Hoe staat de KNSB er voor? Wat zijn de plannen voor de komende periode? Wat wordt bedoeld met de slogan ‘Schaken een meesterlijke sport’. Schaakmagazine ging op bezoek bij KNSB-directeur Mark van der Werf en nam de stand van zaken door.

KNSB-directeur Mark van der Werf over de toekomstplannen van de KNSB

“SpeelZ en internetschaak leveren ons substantieel leden op”

Wat zijn de speerpunten van de KNSB voor de komende jaren?

“We zijn op dit moment bezig met het nieuwe meerjarenbeleidsplan. Het stoppen van de ledendaling bij verenigingen blijft het belangrijkste doel. Die daling was het sterkste in de periode 2003-2005, toen liep het ledenaantal jaarlijks met vijf tot zes procent terug. We zien nu een ledengroei, maar die wordt veroorzaakt door de individuele leden, niet door de verenigingen. Het schoolschaakproject SpeelZ levert substantieel leden op, net als het internetschaak dat we sinds 2008 hebben.

De zorg is dat het aantal verenigingsleden nog altijd daalt met twee procent per jaar. Het is belangrijk dat die trend gestopt wordt. Dat is moeilijk, want je ziet het bij alle sporten. Alleen voetbal, hockey en golf onttrekken zich daaraan.”

Wat kan je daar vanuit de landelijke organisatie aan doen?

“Het is lastig om daar centraal iets aan te doen. Onze strategie is dat je mensen met SpeelZ en internetschaak aan het schaken krijgt. Het idee is dat die mensen de weg

naar de vereniging weten te vinden, vroeger of later. Als je de groep die schaken leuk vindt groter maakt zullen meer mensen bij verenigingen terecht komen.

Van de internetleden bestaat negentig procent uit mensen die al lid zijn en tien procent uit niet leden. Met de steun van onze sponsor Slim.nl willen we die laatste groep groter maken. We richten ons op de belangrijke groep van twaalf tot twintig jaar, waar de meeste stoppers zitten. Slim.nl heeft binnen die groep een groot bereik en het zijn mensen die voor het merendeel die niet lid zijn.”

Solidariteit

Wat kan er nog meer invloed hebben op het ledenaantal?

“Belangrijk is ook het opgeven van leden bij de bond. We komen nog wel eens tegen dat verenigingen niet al hun leden opgeven. Dat moeten ze wel doen, want de KNSB doet allerlei dingen voor die leden. Wij hebben de contributieopbrengsten nodig om die te financieren. Als je leden niet opgeeft dan betalen de anderen meer.

Het is dus ook een kwestie van solidariteit. Een andere reden is dat de subsidie die wij krijgen afhankelijk is van het aantal leden. Hoe meer leden, hoe meer subsidie en hoe meer activiteiten wij voor onze leden kunnen ontplooien.

Het is waar dat niet iedereen rechtstreeks evenveel merkt van onze activiteiten. Wij organiseren bijvoorbeeld evenementen en trainingen, geven een blad uit, verzorgen een website en houden de rating bij. Wij bieden allerlei opleidingen aan, die voor iedereen openstaan. De een maakt daar meer gebruik van dan de ander.”

Vooral de top profiteert van die activiteiten hoor je wel eens zeggen.

“Er is altijd de tegenstelling tussen topsport en breedtesport. Als wij topsporters opleiden die vervolgens in het nieuws komen, profiteren de verenigingen daar indirect ook van. Anders waren wij nooit zo groot geworden.”

De tijden veranderen. Heeft het schaken toekomst, denk je?

“Daar ben ik optimistisch over. Er is vol-

Minze

“Je mag trots zijn dat je schaakt”

doende belangstelling voor schaken. Ook bij de jeugd waar we toch geduchte concurrentie hebben van computerspelletjes.

De latente vraag is er. Als je goed kader hebt dan krijg je de jeugd aan het schaken, een groot aantal verenigingen is daarmee succesvol. Die successen moeten ook locaal geboekt worden. Wij kunnen niet vanuit Haarlem roepen: zo moeten jullie het doen. Maar wij kunnen wel helpen met opleidingen, subsidies, advies enzovoort.”

Het bureau

Wat is de relatie tussen het bestuur en het bondsbureau?

“Het bondsbureau is de uitvoerende organisatie en bereidt het beleid voor. Het bestuur houdt toezicht.

Toen ik net was begonnen werd mij vaak gevraagd: jij wordt voorzitter maar wat is je beroep? Dan moest ik uitleggen dat we een bureau met beroepskrachten hebben, dat ik daarvan de directeur ben, en dat het bestuur uit vrijwilligers bestaat die daarvoor geen cent betaald krijgen. De laatste jaren is de situatie in het bestuur gestabiliseerd. Er is minder verloop en dat is prettig.”

Hoe groot is het bondsbureau?

“Op het bureau werkt nu ongeveer 9 FTE (1 FTE betekent een volledige baan, red.). Daar moet ik wel bij zeggen dat twee FTE’s volledig gesubsidieerd worden, de bondscoach en de talentcoach. De vijf servicepuntmedewerkers die in het land actief zijn vormen samen ook een FTE.”

Er wordt in het land soms gezegd dat ‘Haarlem’ maar van alles bedenkt. “Een sportbond draait op vrijwilligers, bij de verenigingen en de regionale bonden. Daar staat druk op, dat zie je overal. Die mensen verdienen alle lof. Het is de taak van het bondsbureau die vrijwilligers op alle manieren te ondersteunen.

In de beleidsplannen staat wat wij met z’n allen willen. Deze plannen komen in samen-

spraak met de Bondsraad tot stand. Zoals gezegd is ledengroei een belangrijk speerpunt van het beleid. Op die manier kom je bij activiteiten als SpeelZ of internetschaak terecht. We bedenken nooit zomaar wat, het is verankerd in een doel, in het beleidsplan en leden kunnen invloed daarop uitoefenen. De kunst is om draagvlak voor je plannen te krijgen. Mensen verwachten van de bond dat die ieder jaar hetzelfde doet. Dat kan niet. Als je trends ziet, dan moet je daarop reageren. Dat is een reden om in je bestaande pakket veranderingen aan te brengen. Dat roept soms weerstand op, dat begrijp ik wel. Bijvoorbeeld omdat een bepaald evenement niet meer doorgaat. We moeten dan goed uitleggen waarom we iets wel of niet doen. Veranderingen kunnen te snel gaan. Dan moeten we bijsturen en evalueren. Daar moet je flexibel in zijn. Je moet je doelstelling voor ogen houden. We doen op het bondsbureau heel veel. Als je nieuwe activiteiten ontplooit dan moet je ook activiteiten afstoten. Het is de natuurlijke neiging om er meer bij te doen. Het bestuur heeft gezegd dat we een focus moeten aanbrengen, bijvoorbeeld bij de ledengroei. Als je naar de komende jaren kijkt dan zullen we veel energie steken in SpeelZ, het internetschaak en de kaderopleidingen. Je moet je speerpunten een tijdje gelijk houden, je moet dingen de tijd geven.”

Financieel gezond

Hoe staat het met de financiële situatie van de KNSB?

“Toen ik in maart 2007 kwam leek het er niet zo florissant voor te staan. We konden nauwelijks alle rekeningen op tijd betalen. Dat is gelukkig opgelost door de zaken beter te organiseren. In samenspraak met de penningmeester hebben we zuinig geleefd. We hebben de liquide middelen op een goed niveau gebracht en we hebben tegelijkertijd noodzakelijk achterstallig onderhoud aan het pand kunnen uitvoeren. De situatie is in principe gezond, maar we

Nieuwsbrief van de KNSB

Half augustus heeft het bondsbureau een nieuwsbrief verstuurd naar alle schaakverenigingen in Nederland. In deze nieuwsbrief wordt aandacht besteed aan de volgende onderwerpen:

• De opleidingen van de KNSB

• Promotiefilms voor de website van de vereniging

• Schaken op school met SpeelZ

• De activiteiten van de servicepunten

• Internetschaak

hebben het niet breed. Onze inkomsten staan onder druk. De contributie wordt minder omdat het aantal verenigingsleden terugloopt en ook in subsidieland is het moeilijk. VWS beperkt zijn subsidies en NOC*NSF wordt scherper in zijn eisen. Op lange termijn hopen we dat het ledenaantal gelijk blijft en de subsidie niet minder wordt. Financieel kunnen we de teugels niet laten vieren.

Voor evenementen zijn we afhankelijk van sponsors, zie bijvoorbeeld het Nederlands kampioenschap. Dat is moeilijk. We zijn geen TV sport. Schaken heeft wel aantrekkingskracht, kijk naar internet, maar TV moet je vergeten tenzij je een wereldkampioen hebt. Je moet gebruik maken van het schaken als strategische sport. Schaken heeft een interessante doelgroep, mensen die goed zijn opgeleid en vaak kennis hebben van de bètavakken. Dat is aantrekkelijk voor bepaalde bedrijven.”

Meesterlijke sport

Een tijd geleden werd de slogan ‘Schaken een meesterlijke sport’ gelanceerd. Hoe staat het daar mee?

“Daar zijn we twee jaar geleden mee begonnen. We willen uitstralen dat schaken een sport is en dat het meesterlijk is om te doen. Dat je trots op je sport bent. Je moet er wat voor kunnen en het is leuk er bij te horen. We hebben afgelopen seizoen in het land een aantal bijeenkomsten rond dat thema gehad.

Ook dit is een kwestie van lange adem. Het is niet alleen een slogan, je moet je steeds afvragen of de activiteiten die je organiseert eraan voldoen. Je moet je gedragen conform je slogan. Die betekent dat schaken voor kwaliteit staat, niet dat je een meester moet zijn om het te doen. Het heeft niets met je speelkracht te maken. Het straalt trots uit, trots dat je schaakt. Het heeft met imago te maken. Je ziet de trend in de maatschappij: presteren mag weer. Daar sluit het goed bij aan.”

• De voordelen van het KNSB-lidmaatschap

Wie meer wil weten over een van deze activiteiten kan contact opnemen met het bondsbureau van de KNSB: 023-5254025, bondsbureau@schaakbond.nl.

De nieuwsbrief is te lezen op www.schaakbond.nl/knsb/ nieuwsbrief

Spanning op en naast het bord in Khanty-Mansiysk

Op 21 september start de eerste ronde van de 39ste Schaakolympiade, die dit jaar in de Russische stad Khanty-Mansiysk wordt gespeeld. De titelverdediger bij de heren is Armenië, bij de dames Georgië. De aandacht van de schaakwereld zal echter niet alleen op de borden gericht zijn, er worden tevens nieuwe (?) FIDE en ECu presidenten gekozen.

In 1924 vond in Parijs het eerste wereldkampioenschap voor landenteams plaats. Echter pas vanaf 1927 verzorgt de FIDE deze wedstrijden, met een onderbreking van 1939 tot 1950 wegens de Tweede Wereldoorlog. Sinds 1957 zijn er ook schaakolympiades voor dames. Een geweldige bron van informatie over Olympiades is de website http://www.olimpbase.org. Hier vindt u statistieken, partijen en allerlei weetjes over Schaakolympiades, maar ook over andere kampioenschappen voor teams.

Het is de moeite waard even te kijken op de website van de Olympiade in KhantyMansiysk: http://www.ugra-chess.ru/eng/ index.htm. U vindt daar het speelschema en allerlei praktische informatie als u onverhoopt nog naar Siberië wilt reizen om de partijen live te bekijken. Het is waarschijnlijk handiger thuis te blijven, want tijdens de Olympiade zal de site gevuld worden met informatie over de vele FIDE congressen, er zullen foto’s en interviews geplaatst

worden en bovendien zullen de partijen live te volgen zijn.

Verkiezingen

In de Russische stad vinden ook twee belangrijke verkiezingen plaats. Er worden twee presidenten gezocht. Aan het hoofd van de European Chess Union (ECU), www.europechess.net, staat al sinds 1998 de Slowaak Boris Kutin en hij is opnieuw kandidaat voor het hoogste ambt. De andere kandidaten zijn de voorzitter van de Duitse schaakbond, Prof. Robert von Weizsäcker, de Bulgaar Silvio Danailov en de voorzitter van de Turkse schaakbond, Ali Nihat Yazici. Behalve Kutin hebben alle kandidaten hebben eigen websites, waarop zij hun kandidatuur ondersteunen. De manager van Veselin Topalov heeft een website met de overduidelijke titel www.danailov-for–president.com. Inhoudelijk heeft de site echter weinig te bieden. Over zijn team is niets te vinden en behalve een paar interviews en een magere presentatie vindt u vooral veel foto’s van de Bulgaarse manager. De site is bovendien niet up-to-date.

Veel beter is de site van favoriet Yazici, te vinden onder www.wereurope.org. Yazici, die in 2006 nog Bessel Kok ondersteunde in zijn pogingen FIDE president te worden, is nu een trouwe vazal van de huidige FIDE president Ilyumzhinov. Yazici geeft op zijn website vele projecten aan die hij met succes in Turkije heeft georganiseerd. Ook heeft hij grote verdiensten op het gebied van schoolschaak in Turkije. Toch is de strijd volledig open: Von Weizsäcker heeft een enorm sterk team om zich verzameld, daaronder bekende spelers als Nigel Short en Ivan Sokolov en wordt zwaar ondersteund door de oud-wereldkampioenen Karpov en

Kasparov. Op zijn website http://a-brighter-future-for-chess.de/ kunt u meer over zijn missie lezen.

Een nieuwe FIDE president? Anatoli Karpov zelf wil graag in KhantyMansiysk FIDE president worden en reist daarom de wereld rond om stemmen te verzamelen. Op de website www.karpov2010.org kunt u zijn lobbyreis volgen. Verder kunt u op lezen wie zijn prominente adviseurs zijn, o.a. Bessel Kok, en wie in team werken. Natuurlijk ontbreekt een ‘mission statement’ niet en Karpov legt uit wat hij allemaal wil veranderen. Zijn tegenkandidaat is de huidige FIDE president Kirsan Ilyumzhinov, die al sinds 1995 aan het hoofd van de wereldschaakbond staat. Op zijn goed gemaakte campagnewebsite www.onefide.com claimde Ilyumzhinov begin augustus dat reeds 75 landen hun stem aan zijn team hebben beloofd. Karpov zou slechts 22 landen achter zich hebben geschaard. Of dat grootspraak is zullen we in september weten. In elk geval is spanning op en naast het bord in Siberië gegarandeerd.

De opleidingen

De KNSB organiseert ook in het seizoen 2010-2011 opleidingen voor de leden van de verenigingen. Het zijn korte cursussen die op compacte wijze veel informatie leveren. Deze opleidingen zijn specifiek ontwikkeld voor de schaakwereld. Belangstellenden kunnen kiezen uit de trainersopleidingen en de arbiteropleidingen.

De trainersopleidingen

De trainersopleidingen zijn bedoeld voor mensen die les willen geven aan de jeugd en zijn onmisbaar voor een vereniging met een jeugdafdeling. In het seizoen 2010-2011 worden cursussen aangeboden op vier niveaus.

Schaaktrainer Stap 1

In deze opleiding leert de cursist les te geven op het niveau van Stap 1. Deze cursus is erg geschikt voor mensen die het leuk vinden om kinderen de eerste beginselen van het schaken bij te brengen. De opleiding bestaat uit vijf avonden en het maken van opdrachten. Veel ouders die zelf een beetje kunnen schaken volgen deze cursus.

Schaaktrainer 2

De cursus Schaaktrainer 2 leidt op in het lesgeven in de stappen 1, 2 en 3 van de stappenmethode en is bedoeld voor mensen die de jeugd een warm hart toedragen en die de nodige tijd in het lesgeven willen steken. De cursist krijgt veel praktische tips. De deelnemers aan deze cursus moeten zelf een schaakniveau hebben van Elo 1550 of hoger. Naast de cursusavonden moet de cursist ook tijd besteden aan opdrachten en proeflessen.

Schaaktrainer 3

De cursus Schaaktrainer 3 leidt op in het lesgeven in de stappen 4 en 5. Deze cursus is bedoeld voor trainers die lesgeven aan de betere jeugdschakers op de club en voor trainers die bij de servicepunten of in de regio’s aan de slag willen. De deelnemers moeten zelf een rating van 1950 of meer hebben. De cursus telt acht avonden. Ook

van de KNSB

moeten de deelnemers opdrachten maken en worden zij in de praktijk geobserveerd.

Schaaktrainer 4

Deze opleiding is in ontwikkeling en zal in het komende seizoen in samenwerking met reeds actieve trainers worden uitgewerkt.

De arbiteropleidingen

De arbiteropleidingen richten zich op de clubleden die actief zijn als organisator en wedstrijdleider. Goede organisatoren zijn onmisbaar voor een vereniging. Vaak stelt de landelijke of regionale bond de aanwezigheid van een gediplomeerde scheidsrechter verplicht. In het seizoen 2010-2011 worden de volgende opleidingen aangeboden.

Scheidsrechter A

De basisopleiding voor iedere wedstrijdleider. Centraal staat het FIDE-reglement. Ook het KNSB competitiereglement komt aan de orde en soms ook het competitiereglement van een regionale bond. De cursus telt 15 uur, verdeeld over vijf of zes avonden. De cursus wordt afgerond met een examen.

Scheidsrechter B

Scheidsrechters A kunnen zich verder bekwamen door stages voor Scheidsrechter B te volgen. Deze stages kunnen ieder moment van het jaar ingaan. Vooraf aanmelden bij het bondsbureau is noodzakelijk.

Reeds gepland

Indelingsdeskundige A

De basisopleidingen voor organisatoren. De cursist leert de belangrijkste indelingssystemen kennen. Werken met Swiss Master is een onderdeel van deze opleiding, die vier avonden telt. De cursist moet over een PC of laptop beschikken.

De vereniging is koning

Voor alle cursussen geldt dat de KNSB zoveel mogelijk rekening houdt met de wensen van de verenigingen. Daarom worden veel cursussen pas georganiseerd wanneer er sprake is van een concrete vraag uit een bepaalde regio. Wanneer een of meer verenigingen voldoende belangstellenden bij elkaar brengen lukt het bijna altijd om een cursus van de grond te krijgen. Voor trainerscursussen geldt een minimum van tien deelnemers, voor de arbiteropleidingen een minimum van acht. In speciale gevallen kan hiervan worden afgeweken. Neem daarvoor contact op met het bondsbureau.

Uitgebreide informatie over alle opleidingen van de KNSB is te vinden op www.schaakbond.nl/opleidingen bij opleidingen. Hier staan de meest actuele gegevens en de data van de cursussen. Het overzicht wordt regelmatig aangevuld. U kunt ook contact opnemen met de medewerker opleidingen van de KNSB, Sacha Schiermeier. Zij is te bereiken via 023-5254025, e-mail: sschiermeier@schaakbond.nl.

De onderstaande cursussen zijn reeds gepland:

• In Eindhoven wordt op 13 september een proefles gegeven. Hierin is te zien wat deelnemers aan de cursus Schaaktrainer Stap 1 of Schaaktrainer 2 kunnen verwachten.

• Op 27 september zal in Eindhoven een cursus Schaaktrainer 2 van start gaan. Bij voldoende belangstelling is ook een cursus Schaaktrainer Stap 1 mogelijk. Eventueel worden beide cursussen gecombineerd. Docent is Herman Grooten.

• In Utrecht gaat op 30 september een cursus Schaaktrainer 3 van start. Docent is Herman Grooten

• In Amsterdam begint op 11 oktober een cursus Scheidsrechter A. Docent is Aart Strik.

Details en meer cursussen zijn te vinden op www.schaakbond.nl/opleidingen.

Op 14 juli is de oud-voorzitter en erelid van de KNSB, Henk Wille op 83-jarige leeftijd overleden. Op 20 juli nam een groot aantal mensen, onder wie velen uit de schaakwereld, in de Veluwezaal van het crematorium in Dieren afscheid van hem.

Henk Wille bereikte

veel voor het Nederlandse schaakleven

Henk Wille bij een van de vele toernooien die hij toesprak.

Henk Wille (1926 – 2010) heeft zich decennia lang bestuurlijk en organisatorisch verdienstelijk gemaakt voor het Nederlandse schaken. Hij begon daarmee, plaatselijk, bij ASV in Arnhem en, regionaal, in de OSBO. Zijn landelijke rol startte in 1959 als medeorganisator van de Bondswedstrijden in Doetinchem, later uitgegroeid tot het Open Nederlands kampioenschap. Dat betekende in de begintijd veel organisatorisch voorwerk, want ondersteuning vanuit een administratief steunpunt ontbrak toen. De inschrijvingen werden bij de organisator thuis ontvangen en de meegestuurde postwissels voor het inschrijfgeld moesten bij het postkantoor door hem worden ingeleverd.

In 1961 werd Henk Wille lid van het KNSBbestuur. Hij zou dit 28 jaar blijven, waarvan 14 jaar als voorzitter. De Nederlandse schaakwereld leerde hem in het begin vooral kennen als competitieleider. In die tijd was er nog geen Bondsbureau en ook bij dit werk moesten alle voorbereidende en lopende werkzaamheden thuis door de competitieleider worden verricht. Een deel van zijn

zomervakantie werd meestal besteed aan het indelen van de landelijke competitie.

Rustiger vaarwater

In 1974 trad de toenmalige voorzitter van de KNSB af na een geschil met de Bondsraad over de samenstelling van de Bondsraad (er kwamen 52 in plaats van 13 leden). Henk Wille volgde hem als voorzitter op en wist met zijn diplomatieke optreden de rust snel te herstellen. Toch ging het in 1976 weer mis. Dit keer ontstond er een geschil over de begroting, waarop de kosten van het gehouden jubileum van het 100-jarig bestaan van de KNSB zwaar drukten. De breuk werd echter snel gelijmd en Henk Wille wist de bond vervolgens in rustiger vaarwater te loodsen. Gedurende zijn bestuurslidmaatschap kwam er veel tot stand: er kwam een Bondsbureau, het Max Euwe Centrum werd opgericht, er werd een bondssponsor gevonden, de OHRA, het VSB-schoolschaakplan kwam van de grond en de derde klasse werd aan de nationale competitie toegevoegd. Het aantal leden van de KNSB lag boven de 30.000 en diverse top-

Hans Böhm seniorenkampioen

Hans Böhm heeft bij het 37ste Bilderbergtoernooi het seniorenkampioenschap van Nederland gewonnen. In de hoofdgroep streden 24 spelers om de titels bij de veteranen (60+) en senioren (50+). Meervoudig titelverdediger Ad van den Berg eindigde samen met Jaap Vogel op een gedeelde tweede plaats. Vogel had de beste Sonneborn-punten en werd daardoor veteranenkampioen. Hij mag Nederland vertegenwoordigen op het wereldkampioenschap. Er waren 167 deelnemers naar Hotel de Bilderberg in Oosterbeek gekomen.

spelers braken internationaal door. In 1986 werd Henk Wille vanwege zijn 25-jarig bestuurslidmaatschap benoemd tot erelid van de KNSB. Twee jaar later werd hij vanwege zijn vele verdiensten voor het schaken benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1989 trad hij af als voorzitter.

Na zijn aftreden bleef hij actief belangstelling tonen voor het Nederlandse schaken. Hij was een graag geziene gast bij evenementen en vergaderingen. Ook telefonisch hield hij contact met mensen uit het schaakleven. Behalve in de schaakwereld zette hij zijn bestuurlijke capaciteiten ook in op ander gebied, bijvoorbeeld voor de Nederlandse turnbond. Hij schreef ook een aantal boeken, onder andere over de geschiedenis van de Bondswedstrijden, maar ook over voetbal in de Achterhoek en zijn jeugd in deze streek. Zijn periode als voorzitter was een rustige en stabiele periode, waarin veel is bereikt voor het Nederlandse schaakleven.

Herman Hamers

Olympiadeteams gaan naar Siberië

De schaakolympiade wordt dit jaar van 19 september tot 4 oktober gespeeld in de Siberische oliestad Khanty-Manyisk. Het Nederlandse mannenteam bestaat uit Loek van Wely, Jan Smeets, Erwin l’Ami, Anish Giri en Daniel Stellwagen en hoopt op een plaats bij de eerste tien. In het vrouwenteam spelen Zhaoqin Peng, Marlies Bensdorp, Lisa Schut en Arlette van Weersel. De coaches van de teams zijn respectievelijk Vladimir Chuchelov en Jeroen Bosch.

In deze Voorloper:

Rowan van Dijk

speelt graag positioneel

Partijen van Rowan

De zevende rij

Schaken is cool

Jeugdkatern Schaakmagazine

Rowan van Dijk speelt graag positioneel

Hij is twaalf jaar. Twee jaar geleden werd hij vierde bij het NK voor de E-jeugd in Waalwijk en dit jaar derde bij het NK D-jeugd in Rijswijk. Bij het Nederlands Kampioenschap Rapid in Eindhoven in 2009 was hij tweede. En in 2008 haalde hij vijftig procent bij het Europees kampioenschap in Montenegro. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Rowan van Dijk.

Piet Peelen

Zelf lesgeven

“Kunnen jullie mij dat leren?” vroeg Rowan nieuwsgierig aan zijn klasgenootjes die zaten te schaken. Dat konden ze en zo begon het. Twee maanden later ging hij op de schoolclub. Die was ’s middags na schooltijd. Eerst les en dan spelen. Wouter Segijn gaf hem les in de eerste en tweede stap. Nick Hortensius trainde hem vanaf stap 3. Ook ging Rowan schaken op de club, SV Leiderdorp. “Leuke toernooien zijn het NK schoolschaken, de NK’s en onze Battle of the Giants!”

Zelf geeft hij ook al schaakles aan andere kinderen. “Ik vind het bijzonder dat ze zo aandachtig luisterden! Ik heb ze trucjes geleerd. Toen ik die trucjes ook in hun partijen terugzag was ik heel erg trots!”

Toen hij in groep 5 zat speelde

hij voor het eerst mee in het schoolteam. “Ik speelde op het vierde bord. We haalden de kwartfinale. Een jaar later mocht ik op bord 1! We haalden de halve finale. In 2009 werden we Nederlands kampioen!” Een bekroning voor de schoolschaakclub van de Kastanjelaan!

Montenegro

Twee jaar geleden mocht hij naar het EK in Montenegro. “Ik mocht voor het eerst vliegen naar een onbekend land. Dat was best spannend. In het begin speelde ik veel remises. Toen zei

Ted Barendse dat ik door moest spelen. In de 7e ronde won ik een kwaliteit. Toch was het nog niet eenvoudig. Uiteindelijk won ik mijn eerste partij op een EK. Dat ik de les van mijn coach in de praktijk bracht, daar ben ik best trots op!”

Rowan haalde met twee winst en vijf remises een mooie score. Coach Ted over Rowan: “Dat hij zich tijdens een toernooi verbetert is knap. Hij pakt snel dingen op. En het is ook nog een aardige jongen, dus fijn om mee samen te werken!”

Rowan bouwt graag partijen positioneel op en probeert ze dan tactisch af te maken. De ‘Egel’ vindt hij mooi. Dat je vanuit een wat teruggetrokken formatie opeens een tegenaanval lanceert. Ook houdt hij van sterke velden voor zijn paarden. Vooral dat opzoeken en er dan naartoe manoeuvreren!”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

23 januari 1998

Leeuwarden

Beyers Naudé Gymnasium

Taal

Lezen, vissen en schaken

Van vriendjes

SV Leiderdorp en Philidor 1847 Leeuwarden

Architect

Vaders lasagne

Partijen van Rowan

Rowan van Dijk –

Robby Kevlishvili

NK D Rijswijk 2010

1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4

4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e6 6. Lc4

Le7 7. Le3 0–0 8. 0–0 a6 9. Lb3

b5 10. f3 Lb7 11. Dd2 Tc8 12. Tad1 Dc7 13. Kh1 d6

en snel naar de zevende rij!

23. .. Da7 24.Le3 Da8 25.Tc7!

Pd7 26.Ta7 Db8 27.Dxa5 Lf6

28.b3 b4 29.Tc1 Lc3 30.a4!

Na de pionwinst gaat deze vrijpion de partij beslissen. Zwarts lichte stukken kunnen hem niet tegenhouden

30. .. Lg6 31. Dc7 Dxc7 32. Txc7 Pe5 33. a5 en wit won.

Alik Tikranian - Rowan van Dijk

25. .. Td2

Rowan van Dijk - Anna Maja Kazarian Waling Dijkstra Leeuwarden 2009

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 g6 6. Le3 Lg7 7. Dd2 0–0 8. f3 Pc6

Robby heeft prima Siciliaans gespeeld. Rowan grijpt nu zijn kans en ruilt zijn paard en loper tegen een toren en twee pionnen. Dat heet de kleine kwaliteit.

14. Pxe6! fxe6 15. Lxe6+ Kh8

16. Lxc8 Txc8 17. Lf4 Td8 18. Pe2 a5 19. c3 Lc8 20. Pd4 Pxd4 21. cxd4 Le6 22. d5!

Zwarts lichte stukken krijgen geen sterke velden.

22. .. Lf7 23. Tc1

De toren gaat naar de open lijn

NK D Rijswijk 2010

1. d4 Pf6 2. c4 e5 3. dxe5 Pg4

4. Pf3 Lc5 5. e3 Pc6 6. Dd5

De7 7. a3 a5 8. Pc3 Pgxe5 9. Pb5 Lb6 10. Le2 d6 11. Dd1

Le6 12. Dc2 0–0 13. 0–0 d5 14. Pxe5 Pxe5 15. f4 Pxc4

Alik was nu vast f4-f5 van plan, maar dan kun je op e3 slaan. 16. f5 Lxe3+ 17.Kh1 Lxc1.

16. Lxc4 dxc4 17. Kh1 Ld5 18.

Pc3 Lc6 19. e4 Tfe8 20. e5

Tad8 21. Pd1 Td3 22. Dxc4

Wit heeft zijn pion terug, maar ondertussen zijn alle zwarte stukken actief geworden.

22. .. Ted8 23. Pc3 Dh4 24. b4

Dg4

Prima zet, maar 24. .. Lxg2+! 25. Kxg2 Dh3+ 26. Kh1 Dxf1 is meteen mat!

25. Ta2

Rowan was tevreden met deze mooie tactische zet! Maar Alik verdedigt zich uitstekend door zijn dame te offeren. Nu 25. .. Th3! met het idee Dg3 en matzetten was sneller.

26. Dxc6 bxc6 27. Txd2 Txd2 28. Lxd2 axb4 29. axb4 Kf8

30. Pe4 De2 31. Te1 Dc4 32. h3 c5 33. bxc5 Lxc5 34. Pxc5 Dxc5 35. Tb1 Dc2 36. Tb8+ Ke7 37. Lb4+ Kd7 38. Tf8

Db1+

Dubbele aanval dame wint een loper.

39. Kh2 Dxb4 en zwart won gemakkelijk.

13. Dxd5 Dc7 14. Dxa8 Lf5 15. Dxf8+ Kxf8 16. Td2 Db8 17. b3 Dc7 18. Lc4 Da5 19. a4 Rowan verdedigt zich tegen Da3+; nog sterker was 19.Td5! 19. .. e6 20. Thd1 Ke7 21. Td7+ Ke8 22. Td8+ Dxd8

En zwart gaf het tegelijk op. Na 23. Lb5+ Ke7 24. Lc5+ verliest zwart de dame.

De zevende rij

Pascal Losekoot

Torens zijn krachtige stukken, vooral als ze via een open lijn de stelling kunnen binnendringen. De zevende rij is dan vaak een prachtige plek voor een toren. Kijk maar naar de volgende stelling.

Bij de volgende stelling is zwart aan zet. Hij begint met het veroveren van de tweede rij.

Wit heeft de c-lijn in bezit, maar ook de zevende rij. Met 1. Txg7 slaat hij een gat in de koningsstelling. 1. .. Kxg7 2. Tc7+ Kf8 3. Dh6+ Ke8 4. De3+ Kf8 5. De7+ Kg8 6. Dg7 mat.

1. .. Ld4+ 2. Kg2 Vraag 1: Wat gebeurt er na 2. Kh1? 2. .. Tf2+ 3. Kh3 h5 Dreigt Txh2 mat. Vraag 2: Wat gebeurt er nu na 4.

Td2? Wat na 4. Tc2? En na 4. Th1?

Philip Stamma gaf al in de 18e eeuw de volgende voorbeeldstelling.

Opgave 2 (stap 3)

Opgave 4 (stap 4) Wit

Opgave 5 (stap 4)

Zwart aan zet. Zijn c-pion beslist de partij!

1. Txh7+ Ka6 2. Dc8+! Een mooie lokzet. 2. Pc7+ Lxc7 3. Txc7 is minder overtuigend. 2. .. Pb7 3. Dxb7+ Ka5 4. b4+ Kxb4 5. a3+ Ka5 6. Dxa7+ Txa7 7. Txa7, mat.

Opgave 6 (stap 5)

Opgave 6: 1. Txg7 Txf6 2.

Opgave 5: 1. .. Dxd3! 2. cxd3 Tb2 gevolgd door .. c2 en .. Tb1 (Mochtar - Pritchett, 1972).

Opgave 4: 1. Th8+ Lxh8 2. Pe6+ Kg8 3. Lh7 mat (Stamma, 1792).

Opgave 3: 1. Pf8! Dreigt 2. Pg6 mat. Op 1. ..T xf8 volgt 2. Th7+ Kg8 3. Tcg7 mat.

Opgave 2: 1. Kf5! De koning moet helpen. 1. .. h5 2. Kg6! Tg8+ 3. Kxf6 en wit wint (Guljajev, 1926).

Opgave 1: 1. Tc7+ Txc7 2. Txc7+ en 3. Lxf6.

Vraag 1: Op Kh1 volgt uiteraard Pf2+ Vraag 2: Na 4.Td2 wint zwart materiaal met 4. .. Txd2 5. Pf2+; na 4. Tc2 met 4. .. Txc2 5. Lxc2 Pf2+ en op 4. Th1 volgt 4. .. Txa2, opnieuw met de dreiging Pf2.

Ke5!,

Yates, Londen 1922).

Alexandra Kosteniuk is een van de sterkste schaaksters van de wereld. Ze wil de jeugd ook graag aan het schaken brengen. Schaken is cool is haar motto. Tekenaar René Duret maakte deze strip voor haar. Die mochten we van Alexandra in Schaakmagazine plaatsen.

Rapidtoernooi in Mierlo

Op zondag 26 september is het weer zover. Voor de 33e keer organiseert de SV Mierlo-Geldrop op de laatste zondag in september het vertrouwde Nederlands Kampioenschap rapidschaak voor jeugdteams. Ook dit jaar worden er weer circa 500 deelnemers uit binnen en buitenland verwacht, die onderling uitmaken wie zich Nederlands Kampioen 2010 mag noemen. Meer weten of inschrijven, kijk dan op http:// toernooi.mierlogeldrop.nl.

Jeroen Bosch

Eind mei boekte Loek van Wely een mooi succes. In het open toernooi van Chicago wist hij een grote groep grootmeesters voor te blijven door 7½ uit 9 te scoren. In de laatste ronde wurgde hij langzaam maar zeker zijn tegenstander. Doet u het hem na?

Van Wely – Shankland Chicago Open (9) 2010 1. c4 Pf6 2. Pc3 e5 3. Pf3 Pc6 4. g3 Pd4!?

Geen slecht systeem tegen het Engels Vierpaardenspel. Zwart ruilt een stel paarden om zo zijn verdedigende taak lichter te maken. Gebruikelijker zijn 4. .. Lb4 en 4. .. Lc5 of 4. .. d5 5. cxd5

Combineren

Karel van der Weide

Pxd5 6. Lg2. 5. Lg2

Na 5. Pxe5? De7 6. f4 (niet 6. Pd3?? Pf3 mat!) 6. .. d6 7. Pd3 Lf5 heeft zwart uitstekende compensatie voor de pion. 5. .. Pxf3+ 6. Lxf3 Lb4 7. Db3 Lc5 8. 0–0 0–0 9. Td1

Van Wely speelt op het doorzetten van d4. Hij had eerder ervaring opgedaan met 9. d3. Na 9. .. h6 volgde in Van Wely - Piket, Merrillville 1997, nu 10. e3 a6 11. Td1 La7 12. d4 en wit stond wat beter. In de recentere partij Van Wely - Caruana, Amsterdam 2009, ging het verder met 10. Td1 c6 11. Lg2 Te8 12. h3 Lb6 13. Pa4 Lc7 14. e4 d6 15. Le3 Le6 16. Dc2 b5 17. cxb5 cxb5 18. Pc3 Lb6 19. d4 Dc8 met gelijke kansen. Van Wely moet tot de conclusie zijn gekomen dat hij het tempo d2-d3-d4 kan uitsparen door te beginnen met 9.Td1. 9. .. a6 10. e3 d6

Beide partijen hebben geen echte zwaktes. Van Wely heeft echter een kansrijke strategie op het oog. U ook?

De lezer heeft wit

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.

Het Leiden Chess Tournament kende een spectaculaire ontknoping. Met slechts twee ronden voor de boeg stond Erik van den

Doel een punt los van het veld. Door te eindigen met een ‘korte rokade’ ontging de principiële Leidenaar de toernooizege. Nu

wonnen Sergei Tiviakov, Predrag Nikolic en Eelke Wiersma, allen met zeven punten uit negen partijen.

8. Zwart is aan zet

7. Zwart is aan zet

6. Wit is aan zet

5. Wit is aan zet

4. Wit is aan zet

3. Wit is aan zet

2. Wit is aan zet

1. Zwart is aan zet

De Nederlandse schaakwereld is gezegend met jaarlijks honderden toernooien. uiteraard is daar het ‘Mekka van het schaken’, het Corus Chess Tournament. Honderden schakers trekken naar het Open NK Dieren. Er zijn een NK, jeugd-NK’s, negendaagse toernooien en schaakverenigingen en stichtingen organiseren weekeindtoernooien, rapid- en snelschaaktoernooien. Hoe staat het met de kwaliteit van de toernooien? Wat beweegt vrijwilligers om ze te organiseren? Een rondgang langs een aantal organisatoren.

Een toernooi staat of valt bij een goede organisatie. Vaak is er een hecht team van vrijwilligers dat goed op elkaar is ingespeeld. Opvallend is dat er nauwelijks openbare informatie beschikbaar is over draaiboeken. Op de site van de wereldschaakbond staat het ‘FIDE handbook’. De site van de KNSB biedt veel informatie maar weinig over de feitelijke organisatie van toernooien. Organisatoren moeten het vooral hebben van gezond verstand en ervaringen van eigen en andere toernooien.

Honderden schakers zijn actief als organisator of vrijwilliger bij toernooien. Het merendeel beperkt zich tot een ‘consumentenrol’ als speler. “Iedere schaker zou minimaal eenmaal in zijn leven een schaaktoernooi moeten organiseren”, zegt Homburg Apeldoorn-speler grootmeester Artur Joesoepov, die zelf regelmatig toernooien organiseert. “Dat is goed voor de schaakcultuur en spelers ondervinden wat er nodig is voor een goed toernooi.”

Het aantal toernooien in Nederland blijft redelijk constant, is de ervaring van Koos Stolk. Hij is sinds tien jaar medewerker competitie en evenementen van de KNSB. “Per week meld ik vijf tot tien evenementen op onze internetkalender. Dat zijn vooral toernooien.” Het valt Stolk op dat er de laatste jaren in de zomer meer negen-

”Organisatoren in Nederland hebben respect voor spelers”

daagse toernooien zijn. Ook komen er meer tienkampen waarin spelers meesternormen kunnen scoren. Nederland is zo ongeveer het enige land ter wereld waar weekeindtoernooien met zes ronden worden gehouden.

Het afgelopen seizoen heeft Stolk talrijke evenementen op de KNSB-kalender geplaatst:

of schaaksets verhuurd. Soms geeft Stolk desgevraagd organisatieadviezen.

Op de KNSB-site staat hoe organisatoren hun toernooi bij de bond kunnen aanmelden en hoe ze uitslagen kunnen doorgeven voor ratingverwerking. Stolk zou het op prijs stellen als organisatoren beter zouden lezen. “In een vijfde van de gevallen ont-

Wat komt er kijken bij het organiseren van een toernooi

senioren 7, masters 1, meerdaags 50, normaal tempo 94, rapid 176, snelschaak 58, simultaan 5 en internetschaak 9 keer. Over het percentage clubschakers dat toernooien bezoekt, heeft de KNSB geen cijfers.

De organisatie van toernooien is over het algemeen goed, zegt Stolk, die sinds 1989 ook als arbiter actief is. “Dat hoor je ook van buitenlanders.”

De KNSB organiseert zelf het NK, het Open NK, jeugd-NK’s en internettoernooien. De nationale schaakbond faciliteert toernooiorganisatoren op diverse manieren. Op de KNSBkalender worden toernooien aangekondigd, de internetsite besteedt aandacht aan toernooien en bijna wekelijks worden klokken en/

breken er gegevens in de informatie die we nodig hebben voor ratingverwerking.”

Het valt Stolk op dat organisatoren regelmatig onnauwkeurig byes registreren. “Dat levert vervelende situaties op voor mensen die daardoor geen tegenstander hebben.”

Vooral Oost-Europese prijsschakers maken zich bij organisatoren ongeliefd doordat ze op meerdere toernooien condities vragen en zomaar wegblijven als ze het elders beter kunnen krijgen. “Als je hun namen publiceert krijgt je juridisch problemen”, constateert Stolk. “Maar ten aanzien van het Open NK in Dieren kan ik gauw twintig spelers noemen die zonder afzeggen zijn weggebleven. Die krijgen nooit meer condities.”

Het zijn de details waarom het gaat. In Elburg moest een handdoek het probleem van een klapperende deur verhelpen.

BDSV Barneveld

De Barneveldse Dam- en Schaakvereniging (BDSV) hield 15 mei vanwege het 75-jarig jubileum voor het eerst in haar bestaan een rapidtoernooi. Daar kwamen zo’n 100 schakers en 60 dammers op af. In december vorig jaar organiseerde de vereniging voor het eerst een jeugdtoernooi met 120 deelnemers (waarvan 40 dammers) in het kader van een grand prix van regionale bond SGS.

BDSV is een van de ongeveer vijf gecombineerde dam- en schaakverenigingen in Nederland, zegt secretaris Marcel Janssen. Zelf is hij schaker, evenals tweederde van de leden.

Het organiseren het rapidtoernooi is hem goed bevallen. “We doen het volgend jaar weer. Het is leuk, je trekt jeugd en creëert publiciteit rond je vereniging.” Dit jaar gebeurde dat bovendien door in een oplage van 30.000 een speciale krant uit te geven en door simultaans met Timman en Sijbrands. De kosten werden gedekt door middenstanders.

De organisatie was gebaseerd op een draaiboek. “Daarvoor gebruikten we een lijst aandachtspunten van steunpuntcoördinator Pascal Losekoot en een draaiboek uit het boek Schaaktalent ontwikkelen.” Een toernooi organiseren staat of valt bij details, hebben Janssen en medecoördinator Willem de Vries ervaren. “Sommige dingen gingen mis. Dan moet je improviseren. De avond voor het toernooi bleken we geen reserve cartridges te hebben voor de printer. Door commotie na een protest is aanvankelijk de ranglijst na de zesde ronde gebruikt voor de prijsuitreiking.”

Caïssa Elburg

Caïssa Elburg hield zaterdag 5 juni voor het eerst in het 37-jarig bestaan een rapidtoernooi: het Tuingoud Elburg Rapid Tournament. Er waren vier niveaugroepen voor volwassenen, één jeugdgroep en een kleine groep voor jongeren met autisme. “We wilden altijd al een eigen toernooi”, zegt voorzitter Bart Schadenberg van de achttien leden tellende vereniging. Clubgenoot Folke van Dorp heeft een rating van circa 2000 elo en hij wilde met zijn bedrijf Tuingoud direct sponsoren. Ook co-sponsors waren snel gevonden in het dorp waar veel mensen elkaar kennen. Startgeld bieden leidde tot een sterk bezet toernooi met een dozijn titelhouders, waaronder vijf grootmeesters.

Hoewel er flink nagedacht was over de opzet van het toernooi, werd de organisatie toch voor verrassingen gesteld. “Sommige mensen kwamen niet opdagen en er kwamen aanmeldingen aan de zaal. Daar-

door begonnen we later dan gepland.” Gastvrij bood de club deelnemers een lunch met broodjes aan. “Die moeten we voortaan apart houden. Een uur voor de lunch pakten mensen al broodjes.” Het toernooi smaakt naar meer vinden club en hoofdsponsor. Volgend jaar is er weer een toernooi.

Aart Strik: arbiter beter benutten

De kennis en vaardigheden van arbiters worden door toernooiorganisatoren niet altijd goed ingeschat, zegt Aart Strik. Hij is hoofdarbiter bij een reeks toernooien waaronder het Corus amateurtoernooi, het Univé-toernooi in Hoogeveen, het NKjeugd en weekeindtoernooien.

De arbiter kan bijvoorbeeld vooraf geraadpleegd worden over zaalindeling, indelingsprogramma, de plek van de klokken of over naambordjes. “Het is leuk als daar de rating van spelers op staat. Doordat je als arbiter bij meer toernooien komt, kun je suggesties geven over zaken die niet direct te maken hebben met de arbitrage.”

Soms is onduidelijk welke taken de organisatie voor haar rekening neemt en wat aan de arbiter is toegedacht. Bijvoorbeeld rond de registratie van deelnemers en ronden indelen.

Over het algemeen zijn Nederlandse toernooien goed georganiseerd, ervaart Strik. Bij een enkel toernooi merkt hij dat de organisator een ‘groot ego’ heeft en zich-

zelf nogal belangrijk vindt. “Dat is niet echt prettig werken.”

Een draaiboek of lijstje aandachtspunten voor de arbiter krijgt Strik nooit vooraf . “Zelfs bij het NK jeugd niet. Er zijn organisatoren die denken dat het wel goed komt als er een ervaren arbiter is. Dat is een verbeterpunt: ik zou standaard een draaiboek kunnen vragen. Ik heb een keer vlak voor een eerste ronde een discussie gevoerd over de onlogische indeling van een zaal.”

Sponsor en organisator Kees

Schrijvers

Kees Schrijvers (54) is landelijk bekend als toernooiorganisator, sponsor en initiatiefnemer van de site www.schaaksite.nl. Na acht jaar avondstudie (HBO civiele techniek en bestuurskunde) vond hij in 1990 tijd om lid te worden van schaakvereniging De Pionier in Hellevoetsluis. Vrijwel direct werd hij betrokken bij de organisatie van het Open Kampioenschap van de Zuid-Hollandse eilanden, een eendaags rapidtoernooi. Veel genoegen ontleende hij aan het NK rapid dat hij van 2001 tot 2005 in Hellevoetsluis en Vlaardingen organiseerde en sponsorde. In het laatste jaar betaalde hij 20.000 euro vanuit zijn bedrijf. “Klanten heb ik daar niet aan over gehouden. Maar naamsbekendheid is niet verkeerd.” Aan het populaire toernooi kwam abrupt een einde, na een aanvaring met de toenmalige KNSBvoorzitter. “Ik voelde me geminacht. Toen had ik er geen zin meer in.”

Organisator en sponsor Kees Schrijvers mag ook graag zelf een partijtje spelen.

Schrijvers is voorzitter van Stichting Integratieschaak in Spijkenisse. Doelstelling is meisjes en vrouwen voor schaaktoernooien te interesseren. “Dat slaat aan, kijk maar op de website www.weekendtoernooispijkenisse.nl.”

Sponsoren kan je ook in het klein doen, spoort Schrijvers andere ondernemers aan. “Je koopt digitale borden die je uitleent voor toernooien. Of je zet talenten voor een dag in de week op de loonlijst. Dan kunnen ze trainen en spelen in plaats van een bijbaantje nemen. Ze helpen ook nog wat met tekstverwerken.”

Drie jaar was hij sponsor van Schrijvers Rotterdam in de Meesterklasse. “Zoiets doe ik voor een beperkte periode. Ik besteed nu geld aan www.schaaksite.nl.” Die site moet alle Nederlandse schakers een platform geven. “Zelf ga ik me met Simon van der Beek bezig houden met het onderdeel tips en trucs voor toernooiorganisatoren. Het is toch vreemd dat je nergens een goed draaiboek voor een rapidtoernooi op internet kunt vinden?”

Je doet er veel mensen een plezier mee en je levert een bijdrage aan de schaakwereld, motiveert Schrijvers zijn inzet. “Zelf speel ik regelmatig en profiteer ik van de vrijwillige inzet van anderen. Ik geniet het meeste van de amateurgroepen bij Corus. Je leert via het schaken mensen kennen. Ik vond het HSG Open in combinatie met het NK geweldig. Jammer dat die formule verdwenen is.”

BSG Pinkstertoernooi

Edwin Baart (41) organiseert met Tom Fikkert en Lennart Ootes het Pinkstertoernooi van BSG. Het toernooi in het Bussums Denksportcentrum kende in mei zijn 27e editie. Voor Baart was het dit jaar de tweede keer dat hij meedraaide in de organisatie. Hij is teamleider van het eerste, begeleidt de jeugdafdeling en hij is betrokken bij de voorbereiding van de viering van het honderdjarig bestaan van BSG. “Gemiddeld kost het tien uur per week. We zijn een vergrijzende vereniging en het is een uitdaging om de club te vernieuwen.”

Naast het driemanschap kent het Pinkstertoernooi een half dozijn vrijwilligers, vooral barmedewerkers. “Vrijwilligers vinden is een probleem”, ervaart Baart. “We hebben nu geëxperimenteerd met acht live borden. Schaken is voor veel mensen steeds meer een sport om thuis via internet te bekijken. Je maakt het voor mensen die niet in de buurt wonen mogelijk je toernooi te volgen. Het is promotie voor de sport.” Binnenkort wordt het toernooi geëvalueerd. “Ik denk dat we een extra groep tot 1500 elo moeten vormen. Nu zijn de krachtsverschillen in de B-groep te groot. We moeten de byes beter registreren. In ieder geval door dat via één persoon te laten lopen.”

Afek: toernooien in Nederland goed georganiseerd

Het niveau van de toernooiorganisatie in Nederland behoort tot de beste in de wereld, zegt de in Amsterdam wonende internationaal meester Yochanan Afek (58). Hij is geboren en opgegroeid in Israël waar hij tien jaar jeugdbondscoach was en hon derden toernooien als internationaal arbi ter en organisator op zijn naam heeft staan. Dat varieerde van jeugdtoernooien tot zo’n twintig GM-toernooien. “Als vrij williger heb ik simultaans in gevangenissen en gehandicapten georganiseerd.” Als spe ler heeft hij vrijwel alle Europese landen bezocht.

“Vergeleken met de meeste Europese lan den is de organisatie van schaaktoernooien in Nederland erg goed. In de Verenigde Staten heb ik toernooien bezocht, maar ik wilde daar niet meedoen: je betaalt te veel inschrijfgeld, moet je eigen schaakspel meenemen en de speelomstandigheden zijn vaak slecht.”

Organisatoren in Nederland hebben res pect voor spelers en er is oog voor detail, stelt Afek. “Je voelt je welkom. De speel zaal is vaak uitstekend. In andere landen lijkt het vaak of de organisatie meer oog heeft voor commerciële belangen. Het prij zengeld en condities zoals hotels voor meesters zijn hier vaak goed geregeld.”

Deze zomer speelde Afek in vier Nederlandse zomertoernooien: HSG Open, Vlissingen, Dieren en de Atlantis tienkamp in Groningen. “Het Corus toernooi vind ik het mooiste toernooi ter wereld. In Nederland is een prachtige schaakcultuur.”

Afek heeft slechts een enkele suggestie. “Vaak beginnen partijen in Nederland om één of twee uur ’s middags. Het lijkt wel of de organisatie op tijd thuis moet zijn om te eten. In veel landen begint de partij om vier uur ’s middags. Dat sluit beter aan op het bioritme van denksporters.”

Jeugdtoernooien

Nederland kent veel jeugdtoernooien. Het draaiboek kent veel overeenkomsten met toernooien voor volwassenen. Stapels Donald Duckjes, een voetbalveldje en tafeltennistafels bieden een uitlaatklep voor een overdaad aan energie. Ted Barendse is directeur van het NK tot twaalf jaar in Rijswijk. Het toernooi vindt steevast plaats op drie dagen vanaf Hemelvaart. De 80 deelnemers hoeft hij niet te werven, die worden door regionale bonden afgevaardigd. Belangrijke aandachtspunten zijn een zeskoppig organisatiecomité en voldoende vrijwilligers, alsook tijdig contact en afspraken met de locatieverhuurder, de regionale en landelijke schaakbond en de sponsor. Veel aandacht wordt besteed aan public relations. De lijst aandachtspunten is lang en bestaat onder meer uit regelen van een toernooicoach, schaaksets en klokken (inclusief digitale borden), inkoop voor de bar, wedstrijdleiders, partijen inkloppen op de internetsite, een toernooiboek maken,

Altijd een spannend moment. Tegen wie moet ik in de volgende ronde?

Gordel van smaragd

Misschien is er wel een directeur van een waterleidingbedrijf die deze regels leest. Of een andere techneut uit die toko. Hij heeft dit tijdschrift, kan schaken en is dus slim genoeg. Ze kunnen het volgende dus wel begrijpen, of anders wisten ze het al. Elke keer als je de waterkraan dicht draait krijg je 100 milliliter water minder dan waarvoor je betaalt. Een systematische fout. Met een eenvoudig proefje kom je dat te weten. Een jerrycan twee keer vullen. Eén keer achter elkaar, en één keer met vijftig keer de kraan open en dicht. En beide keren de watermeter bekijken. Geen toevallige fout van de meter maar zoals gezegd een systematische! Over een jaar gemeten scheelt dat een slordige vier procent op je rekening. Grappig, kijk maar wat je ervan vindt en wat je ermee doet.

Boeiend zijn in elk geval de vijf smaragden die hierna volgen, een waarlijke gordel van smaragd (Multatuli). Net zo als in de vorige rubriek geheel gewijd aan het Java thema. In die rubriek wees ik u erop hoe je in een tweezet zo mooi de mats in één zet eruit kunt halen ter instructie voor beginnende schakers. Java thema, wat was dat ook alweer: twee mogelijke vluchtvelden van de zwarte koning staan door lijnen onder controle van witte stukken. In de themavarianten sluit zwart één van die lijnen af en wit kan in zijn matzet dan ongestraft die lijn nog een keer afsluiten, als die andere lijn dan maar open blijft. Allemaal te zien in de volgende tweezet.

Michael Lipton

Brittish Chess Magazine 1963

Na sleutelzet 1. La3 dreigt er 2. Tb2. Maar dan moet wel veld c1 onder controle van wit blijven. Dus de ene ‘java-lijn’ is c6-c1. Verder moet de tweede rij wel open blijven, dus dat is de andere java-lijn. De mooie Java varianten zijn derhalve 1. .. Lc4 2. Pc3 en 1. .. Le2 2. Pd2 mat. Instructie: zet de witte loper dus reeds op a3 en laat naar het mat zoeken (Tb2 dus); zet vervolgens de zwarte loper ook nog eens op c4 en laat het mat zoeken; dan zwarte loper op e2 idem. De makkelijke mats zijn dan ook nog die zwarte loper op c2 of laten slaan op e4. Vijf mats in één voor het neefje van oom Jan!

blijven controleren). In de thematische verleidingen 1. Ph6 en 1. Pe3 kun je het neefje laten zoeken naar de zwarte weerleggingen 1. .. Pb3 respectievelijk 1. .. Pe6. Moeilijk, maar te proberen. Al met al een tweezet als een stralende smaragd.

Pdweg 2. Dxe4, Dxc6, Dxd1, Df4, D(x)g4, T(x)e3.

Stefan Dittrich Schach Aktiv 1988

Na sleutel 1. Pd6 dreigt 2. Dd5 mat. Twee java-lijnen: g8-d5 en a2-e6, met bijbehorende themavarianten 1. .. Pe6 2. Pf7 mat (niet 2. Pc4 want de witte L moet veld d5 blijven bestrijken) en 1. .. Pb3 2. Pc4 (niet 2. Pf7 want de witte D moet veld d5

Herbert Ahues

Die Schwalbe 1988

Ook hier een wit paard naar d6, maar nu een verrassende zelfpenning als sleutelzet. En, heel fraai, de thematische verdedigingen van zwart zijn zowaar ontpenningen. Dus 1. Pxd6! Er dreigt nu 2. De5 mat. De ene hoofdvariant luidt 1. .. Pe6 2. Pb5 (en niet 2. Pf5) en de andere 1. .. Pc6 2. Pf5 (en niet 2. Pb5). Ook twee verleidingen in java stijl: 1. Pxe3? Pe6! en 1. Pa3? Pc6!

Gerardus H. Drese

Ajan Suunta 1933, 1e prijs

Een waar juweel tot slot! Misschien is de sleutel niet zo moeilijk te vinden. De vijfde rij lijkt voldoende onder controle, dus de witte toren a5 zou wel eens wat beters kunnen doen. Sleutel 1. Ta3 geeft bovendien de witte dame wat meer armslag: er dreigt 2. Df5 mat. Twee sets java-lijnen: a3-e3, g5-e3 en b4-d4, h8-d4. Dus 1. .. Df4 2. c4 mat, en 1. .. De5 2. c3 mat. Goed bijwerk in 1. .. Dxc2, Tf4, Pxe3, Pg3, Pc3 2. Lxc2, De7, Txe3, Dxh4, d5 mat.

In deze vijf tweezetten zijn heel wat mats in één zet te vinden!

Hubert Gockel

Deutsche Schachblätter 1986, 1e prijs

Precies hetzelfde, zelfpenning gevolgd door ontpenning: 1. Pxc6 tempo. Javavarianten 1. .. Lc4, Le6 2. Pd4, Pe5. Bijvarianten 1. .. Le4, Lxc6, b2, g4, Dweg,

De strakke geometrie van het schaakbord combineren met bollen of andere ronde vormen. Mensen, dieren of planten die afsteken tegen de rechtlijnigheid van het bord. Spelen met geometrische vervormingen. Je kunt het allemaal vinden in de schilderijen van Rick Lelieveld.

De geometrie van het schaakbord

“Er zijn veel kunstenaars die het schaken als thema gebruiken, maar ik ben de enige die schaakborden beschildert. Ik gebruik bestaande borden van 45 x 45 centimeter, die ik aanbreng op een ondergrond van 60 x 60 cm. Ik werk met olieverf, want dat is het enige dat houdt op hout. Ik heb het een keer met acrylverf gedaan, maar dat kon je de volgende dag er zo aftrekken. Een schets op hout maken gaat ook niet. Daarom maak ik eerst een tekening op papier. Ik dek het bord af met airbrush-folie en wat beschilderd moet worden snijd ik weg. Daarna schuur ik het hout, bewerk het met primer en dan kan ik schilderen. Je blijft het verschil tussen het oorspronkelijke hout en het door mij beschilderde altijd zien, ook als de kleur vrijwel hetzelfde is. Je houdt altijd een tint verschil, afhankelijk van de lichtval.”

Zoals zoveel kunstenaars die het schaken als thema gebruiken heeft Rick Lelieveld weinig met het spel zelf. Waar anderen zich vaak laten inspireren door de vorm of door de symboliek van de schaakstukken, wordt Lelieveld vooral geboeid door het geometrische patroon van het schaakbord. Spelen met de geometrie, dat is wat hij graag doet.

Vastenavond

Op de vraag hoe hij bij het schaken als motief is gekomen, heeft hij geen rechtlijnig antwoord.

“Hoe ik bij het schaakbord als motief ben gekomen weet ik eigenlijk niet. Ik ben in Bergen op Zoom bekend als vastenavondkunstenaar. Ik schilder de figuren die op het Bergse carnaval voorkomen. Maar ik wilde meer. Het carnaval in Bergen op Zoom is

heel specifiek en om daarbuiten bekend te worden moet je andere dingen doen. En je moet je als kunstenaar ook ontwikkelen. Het schaakbord wordt vanouds al veel gebruikt. Dat geometrische vind ik interessant omdat je het kunt vervormen met perspectief.

Mogelijk heb ik mijn motivatie gehaald uit een boek van Matthijs Röling, dat ik een jaar of vijf geleden heb gekocht.”

Het procédé dat Rick Lelieveld toepast is bijzonder. Doordat hij schaakborden op een ondergrond plakt ontstaat er automatisch diepte. Hij houdt ervan om te spelen met dat driedimensionale effect. En hij houdt ervan om de kijkers op het verkeerde been te zetten. In Wereldhol bijvoorbeeld beeldt hij een deel van Azië en Afrika af. Dat beeld is zo bekend, dat je automatisch verwacht

Heldenmoes

een bol te zien. Wie goed kijkt en op de tulpen let ziet echter dat hij gefopt wordt. De wereld is niet bol maar hol.

Naast het perspectief speelt Lelieveld ook graag met verwachtingen. Dat geeft zijn werk een licht surrealistische, vervreemdende inslag. Kijk naar Heldenmoes gebaseerd op het Wilhelm Tell verhaal.

“Misschien komt mijn behoefte om daarmee aan de slag te gaan wel voort uit het carnaval, want dat is het feest van de omgekeerde wereld”, zegt hij.

Nauwgezet

Het maken van de schaakschilderijen is een nauwgezet en langdurig karwei. Olieverf moet goed drogen voordat je verder kunt,

zeker een week. Daardoor duurt het twee tot drie maanden voor een schilderij af is. “Maar ik werk wel vaak aan meer schilderijen tegelijk.”

Rick Lelieveld is beroepskunstenaar en zijn vastenavondschilderijen zijn in Bergen op Zoom erg geliefd. Hij zegt: “Mijn werk wordt regelmatig op feesten en bruiloften als cadeau gegeven. Daarnaast geef ik teken- en schilderlessen. Ik heb van de schaakborden behoorlijk verkocht, maar van het vrije werk alleen kan je niet leven.” Zoals alle kunstenaars wil Lelieveld verder. Het schaakwerk was een stap na de Bergen Zoomse werk. “Ik kan mijn fantasie erin kwijt.” Nu zoekt hij naar een lossere toets. “In het Bergse werk val je ook in herhaling.

Het is heel minutieus en dat kan ik heel goed. Maar het is een uitdaging voor mij om losser te gaan schilderen. Ik ben nu bezig met schilderijen van een scheepswrak. Ik heb er nu vijf gemaakt en ze worden steeds losser, steeds abstracter. De vierde klopt nog aardig met de werkelijkheid, in de vijfde heb ik allerlei onderdelen verplaatst.” Inderdaad, na het cartooneske van de Vastenavond en de vervreemding van het schaken is dit een wereld van verschil.

Meer informatie is te vinden op www.rick-lelieveld.nl. Voor een schaakschilderij betaalt u aan huis, dat wil zeggen zonder tussenkomst van een galerie, € 975,-.

Luchtschepen

Bluesgitarist.

Wereldhol

SCHAAKTECHNIEK

Begrijp wat u doet

Siciliaans: Scheveninger 4

Engelse aanval met 6. Le3 en een opstelling met … e6

We zijn toe aan het laatste deel van de Scheveningervariant. Het is ook het vervolg op de varianten na 6. Le3, de zogenaamde Engelse aanval. De vorige keer namen we de positie van de zwarte koning als uitgangspunt en bespraken we (onder A) varianten waarin zwart verder ging met korte rokade. De meest scherpe, onoverzichtelijke en ook meest avontuurlijke stellingen ontstaan als zwart zijn koning in het midden laat en met een direct .. b7-b5 de tegenstander eveneens naar de keel probeert te grijpen.

De stelling die we gaan bespreken komt vanuit de beginstelling als volgt op het bord: 1. e4 c5 2. Pf3 e6

De Scheveningervariant kan vanuit diverse volgordes op het bord komen.

3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. Le3 a6 7. f3

altijd moet beantwoorden met .. h7-h6. Met een dergelijke pionverzwakking komt .. 0-0 nauwelijks meer in aanmerking. Daarmee is er een zeer specifieke stelling ontstaan die door beide spelers bijzonder lastig te behandelen is.

8. Dd2

Het alternatief is om direct 8. g4 te spelen, maar dat heeft meestal geen zelfstandige betekenis.

8. .. Pbd7

Onnauwkeurig schijnt 8. .. Lb7 te zijn. Veelal gaat men verder met 9. g4, maar er is mij altijd uitgelegd dat wit in plaats hiervan sterk 9. a4 kan spelen. Dat leidt na 9. .. b4 10. Pa2 d5 11. e5 Pfd7 12. f4 tot een stelling waarin pion b4 een zorgenkindje is geworden. Zwart wil liever geen .. a6-a5 spelen omdat hij dan veld b5 definitief kwijt is. Met 12. .. Pc5 maakte Fedorchuk in zijn partij tegen Recuero (2007) van de nood een deugd. 9. g4

Daar komt de bajonetstoot. 9... h6

Zoals gezegd min of meer gedwongen. Op 9. .. Pb6 is op dit moment 10. a4 erg lastig voor zwart.

10. O-O-O

Koning in het midden Zwart komt in de diagramstelling met een onmiddellijk 7. .. b5 op de proppen. Zoals de vorige keer al aangegeven werd, zal hij zijn koning in principe in het midden moeten houden. Het komt er namelijk op neer dat zwart de actie g2-g4 vrijwel

10. .. Lb7

Of 10. .. b4 11. Pce2 d5 12. exd5 Pxd5 13. Pf4 P7f6 14. Lc4, Vorobiov - Gabriellian, 2007. 11. h4 Ook veel gepraktiseerd is 11.

Ld3 Daarmee beoogt wit al zijn stukken in het centrum te zetten waarna hij gaat proberen om met een centrumactie de zwarte koning te bestoken. 11. .. Pe5 12. The1 Drie spectaculaire voorbeelden hiermee.

A) Een actie door het centrum bedacht door de uitvinder van het systeem, John Nunn. In zijn partij tegen Marin, Szirak 1987 verliep het spel als volgt: 12. .. Pfd7 13. f4! Nu de zwarte koning in het midden staat, maalt wit er niet om er een pionoffer van te maken. 13. .. b4 In een analyse onderzoekt Ftacnik wat er gebeurt als zwart zich op het pionoffer inlaat. Na 13. .. Pxg4 vervolgt wit uiteraard met het scherpe 14. e5!? Zwart dient dan 14. .. Pc5 te spelen om niet onmiddellijk onder de voet gelopen te worden, maar als hij gedacht heeft daarmee de offers op e6 uit de stelling te hebben gehaald, heeft hij buiten de waard gerekend. 15. Pxe6!? Pxe6 16. f5 Pxe3 17. Txe3 Le7 18. fxe6. Zo’n beetje de enige zet is 18. .. O-O, maar dan levert 19. Pe4! Wit groot voordeel op. 14. Pd5! Het stereotiepe paardoffer om een vuist te maken tegen de niet gerokeerde koning. 14. .. Pxd3+ Na 14. .. exd5 15. fxe5 dxe4 16. exd6 Lxd6 slaat wits aanval door met 17. Pf5. 15. Dxd3 exd5 16. exd5 Le7 Het lijkt niet duidelijk wat wit heeft voor zijn stuk, maar Nunn weet wat hij doet. 17. Pc6! Lxc6 18. dxc6 Pf6?! Ook na 18. .. Pf8 19. f5! gaat de witte aanvalsstorm onverdroten verder. 19. Lb6! Dxb6 20. Txe7+ Kf8 Het gaat mat na 20. .. Kxe7 21. Dxd6+ Ke8 22. Te1+. 21. Dxd6 Kg8 22. g5 hxg5 23. fxg5 Tc8 24. c7! Mooi gezien van Nunn, waarmee hij afwikkelt naar een gewonnen eindspel. Ook winnend was 24. g6!

Men zie:

1) 24. .. fxg6 25. De6+ Kh7 26. Dxf6 met winst; 2) 24. .. Txc6 25. Dd8+ met winst; 3) 24. .. Tf8 25. c7! met winst. 24. .. Dxd6 25. Txd6 Pg4 26. Td8+ Kh7 27. Ted7! De vrijpion beslist de strijd (1-0).

B) 12. .. b4 kwam voor in de partij Anand - Lautier, 2000. De latere wereldkampioen heeft een prachtig stukoffer op lange termijn voorbereid. Door ruimtegebrek geef ik alleen de zetten: 13. Pa4 d5 14. exd5 Pxd5 15. f4 Dd7 16. b3 Pxg4 17. Pb6 Pxb6 18. Pxe6 Pd5 19. Pc5 Lxc5 20. Lxc5+ Kd8 21. Lxb4 Kc8 22. La5 Pgf6 23. c4 Pc7 24. Db4 Dc6 25. Lf5+ Kb8 26. Td6 Df3 27. Lxc7+ Kxc7 28. Te7+ Kb8 29. Txb7+ Dxb7 30. Tb6 Ta7 31. Dd6+ Ka8 32. Txb7 Kxb7 33. Lh3 Te8 34. c5, 1-0.

C) Een derde voorbeeld van een gestrande zwarte koning is een partij Short - Kasparov, 1986, waarin 12. .. Tc8 op het bord kwam. Short ving eerst de zwarte centrumactie bekwaam op en ging daarna als een mes door de boter. 13. Kb1 Le7 14. h4 b4 15. Pa4 Da5 16. b3 Pfd7 17. g5 g6 18. f4 Pxd3 19. cxd3 hxg5 20. hxg5 d5 21. f5 e5 22. exd5 Dxd5 23. f6 Ld6 24. Pc2 a5 25. La7 Kf8 26. Pe3 De6 27. Pc4 Kg8 28. Pxd6 Dxd6 29. Pb2 Tc3 30. Pc4 Dd5 31. Pe3 De6 32. Tc1 Da6 33. Txc3 bxc3 34. Dxc3 Dxa7 35. Dc7 Dd4 36. Dxb7 Dxd3+ 37. Pc2 Th2 38. Dc8+ Pf8 39. Txe5 Th1+ 40. Kb2 Dd2 41. Te8 Dd6 42. Td8 De5+ 43. Ka3 Kh7 44. Txf8 Dd6+ 45. b4, 1-0.

Terug naar de hoofdvariant. 11. .. b4 12. Pa4 Men kwam erachter dat de 'nor-

male' terugtocht van het paard met 12. Pce2 weinig kans op voordeel bood. Een voorbeeld hiermee: 12. .. d5 13. Lh3 dxe4 14. g5 hxg5 15. hxg5 exf3 en zwart greep het initiatief in Ye Jiangchuan - Topalov, 1994. 

het betere 17. .. Da5!? 18. Lxg5

Da5 19. f4! Niet 19. Pxe6? fxe6 20. Txe6+ wegens 20. .. Kf7. 19... Th2 20. Pxe6 fxe6 21. Txe6+ Kf7 22. Dd3!! De mooiste zet van de partij. 22. .. Lg7

Ook na 22. .. Kg7 en 22. .. Kg8 verliest zwart. 23. Df5+ Kg8 24. Txd5 Dxa4 25. Te7, 1-0. We keren opnieuw terug naar de hoofdvariant.

13. b3 Pc5 14. a3

12. .. Da5

Onze landgenoot Loek van Wely experimenteerde een keer met 12. .. d5 maar hij werd daarin opgewacht door niemand minder dan Kasparov, die hem een gevoelig lesje leerde: 13. Lh3 g5 Een nogal radicale oplossing van het stellingprobleem. Zwart wil g4-g5 koste wat het kost verhinderen. (13. .. Da5 is nog een alternatief dat speelbaar lijkt te zijn.) 14. Lg2! Een verbetering op een eerdere partij Kasparov –

Wojtkiewicz, 2000, waarin bleek dat wit niet veel had na 14. hxg5. 14. .. gxh4 15. Txh4 dxe4 Op 15. .. Pxe4 volgt 16. fxe4 Dxh4 17. exd5 exd5 18. Ld5! en wits aanval is al beslissend. Kasparov ging verder met

Een vreselijk ingewikkelde stelling waarmee ‘The boss’, zoals Kasparov werd genoemd, zich zowel met wit als met zwart heeft bemoeid. Hoe sterk hij als schaker was liet hij zien door vanuit deze stelling zowel met wit als met zwart een keer van Topalov (toch niet de minste!) te winnen. De partijen staan in elke database.

14. .. Pxa4 15. axb4 Dc7 16. bxa4 d5 17. e5 Pd7 18. f4

Pb6

16. g5 Pd5 Ook na 16. .. exf3 17. Pxf3 Pd5 18. Ld4 komt wit boven drijven. 17. Txe4 hxg5?

Na deze zet slaagt Kasparov erin om een matnet te weven. Ftacnik merkt op dat het interessant zou zijn om te zien wat Kasparovs intenties waren geweest na

tijtje, gespeeld op het internet tussen twee sterke grootmeesters: Nakamura - Har Zvi, 2007. 19. Th3 Pxa4 20. c4 dxc4 21. Dc2 Pb6 22. Pxe6! fxe6 23. Lxb6 Dxb6 24. Dg6+ Ke7 25. f5 Ld5 26. Txd5!, 1-0.

Illustratieve partijen:

• Recuero - Fedorchuk, 2007

• Vorobiov - Gabriellian, 2007

• Nunn - Marin, 1987

• Anand - Lautier, 2000

• Short - Kasparov, 1987

• Ye Jiangchuan - Topalov, 1994

• Kasparov - Van Wely, 2000

• Nakamura - Har Zvi, 2007

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Heeft u interesse voor een lezing rondom de achtergronden van openingen? Stuur een e-mail naar sterkspel@xs4all.nl.

Zwart staat een pion achter maar hij heeft mooie compensatie vanwege de vele pionverzwakkingen van wit op de damevleugel. Deze stelling is al

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020-6241171 Fax 020-6270885

info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

de meest complete denksportwinkel (advertentie)

Schaak en Go winkel Het Paard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

Poëzie van het schaken

Verrukt door de schoonheid van de schaakstudie was Abram Salomonovich Gurvich (11 februari 1897 - 18 november 1962). Hij werd geboren in Bakoe en ging naar Moskou. Daar was hij een literaire criticus. Andere Sovjet componisten werden geplaagd door de Stalinterreur van de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog. Gurvich werd aan het eind van de jaren veertig een doelwit. Toen was er een golf van antisemitisme waarbij kunstcritici als antipatriottisch werden beschouwd. Gelukkig werd Abram niet geëxecuteerd. In 1961 kon hij een mooi boek publiceren over zijn studies en de eindspelstudie in het algemeen. In zijn werk worden eenvoud en schoonheid gecombineerd. Een belangrijk thema vormt het elegante mat.

1. Abram Gurvich

Tweede Prijs British Chess Federation 1931

2. Abram Gurvich

Eerste prijs Vecherniaia Moskva 1930 (versie)

Wit begint en houdt remise

Het toreneindspel lijkt eenvoudig remise te zijn. 1. Th3 d2! 2. Kxd2 Ta6! Zwart heeft echter een gevaarlijke aanval ingezet en dreigt 3. .. Ta1. 3. Td3+! Td6! Het alternatief is 3. .. Ke7 4. Te3+ Te6 5. Th3 Th6 6. Te3+ Kf6 7. Te1 remise. 4. Txd6+ Ke7 In de eerste fase wordt het idee van Gurvich getoond.

Tegenwoordig kunnen met de computer lastige nevenvarianten worden getest. Daardoor kan aan de liefhebber krijgt steeds gecompliceerder werk worden voorgeschoteld.

4. Abram Gurvich

Derde prijs Shakhmaty 1927

 

Wit begint en wint

Eerst wint wit een loper. 1. Pf3+ Ke4! 2. Pg5+ Ke5 3. Pxf7+ Ke6 4. Ph8! Er dreigt Pc7+. Het gewonnen stuk gaat verloren door 4. Pg5+? Ke7 5. Pc7 Le3+. 4. .. Kd7 5. Pf6+ Kc7 6. La6! Onvoldoende is 6. Lxd5? Ld4 7. Pe8+ Kd8. 6. .. Ld4 7. Pxd5+ Kd6 Nu moet wit toch materiaal verliezen. 8. Pg6! Kxd5 9. e4+! Dit heet een magneetoffer, omdat de zwarte koning naar een fataal veld wordt gelokt. 9. .. Kxe4 9. .. Ke6 10. Lc8+ kost een paard. 10. Lb7 mat.

Als zwart geen materiaal wil kwijtraken, volgt een economisch mat.

Wit begint en wint

Als wit de pion slaat, neemt zwart een paard en is het remise.

Doch wit kan mat dreigen. 1.

P6c7! a1P+! Niet 1. .. a1D 2. Lb6 mat. 2. Kb2 Pb3! Zwart ontwikkelt tegenspel. 3. Kxb3 Lc5! 4.

Lh2! Wit mijdt pat. 4. .. Lg1! 5.

Lf4! Le3! Kan zwart remise houden door zijn loper steeds te offeren? Nee, er volgt een briljante pat-vermijding. 6. Pb6!!

Er zijn drie pointes:

A. 6. .. Kxb6 7. Pd5+ Kc5 8. Pxe3.

B. 6. .. Lxf4 7. Pc4 mat.

C. 6. .. Lxb6 7. Ld2 mat.

Dit vormt een schitterend geheel.

Gurvich begon met het publiceren van studies in 1926. Toen componeerde hij een werk, dat later nevenoplosbaar bleek te zijn. Met genoegen heb ik de zaak verbeterd.

3. Abram Gurvich

Eervolle Vermelding Bakinski

Rabotchi 1926

Correctie door Jan van Reek

Ik heb een tweede fase toegevoegd. Daarin probeert wit te overleven. 5. Th6! h1D 6. g5 De toren en pionnen dekken elkaar. 6. .. De4 7. Kc3 Dd5 Zwarts dame probeert de witte koning in moeilijkheden te brengen. 8. Tf6! Wit offert op het juiste moment een pion. Tot verlies leidt 8. Kb4? Dd4+ 9. Kb5 (9. Kb3 Dc5 heeft als doel de witte koning op a1 pat zetten, waarna elders materiaal valt) 9. .. Kd7 en wit gaat ten gronde aan een mataanval. 8. .. De5+ 9. Kd3! Dg3+ 10. Ke4 Dxh4+ 11. Kf5 Wit heeft een onneembaar fortje gebouwd en houdt remise.

Gurvich stelde drie criteria aan studies:

1. Een natuurlijke beginstelling; 2. Een spelverloop vol strijd; 3. Een heldere oplossing. De correctie van zijn studie voldoet hieraan. Mijn selectie van composities voor deze rubriek is meestal gebaseerd op eenvoud en schoonheid. Dat is nodig voor een groot publiek. Vaak zijn studies veel complexer. In de tijd van Gurvich begon de toepassing van ingewikkelde thema’s.

Wit begint en houdt remise

Er dreigt een loper verloren te gaan voor wit. De tegenaanval vormt zijn enige kans. 1. Pb6+! Kb8 2. Lg3+ Pd6 3. Lxd6+ Hij pakt een paard. 3. .. Kb7 Zwart wint het verloren stuk direct terug. 4. Ld7! Handig lijkt 4. Lc5? Txe8 5. Pc4, maar dan wint zwart met 5. .. Ta6! 6. Pd6+ Kc6 7. Pxe8 Kxc5 8. Pg7 Tf6! 9. Ph5 Tf5 10. Pg7 Te5 en het paard gaat spoedig verloren. 4. .. Kxb6 5. Le5! Th4! 6. Lg3 Td4! 7. Lf2 Taxd7 8. Kc3 Kc5 9. Le3

Een positionele remise is ontstaan. Door de penning raken beide torens machteloos.

De lezer aan zet

11. d4 Uiteraard was dit de bedoeling van de 9e en 10e zet van wit. Zwart is verplicht te nemen op d4 waarna zijn loper buitenspel komt te staan op a7. Van Wely kent de oude stelregel van Tarrasch die voorschrijft dat wanneer een stuk slecht staat de hele stelling slecht is. In het vervolg speelt hij consequent op het begraven van de zwarte loper.

13. Lf4 De beste plek voor de loper. Op 13. Lg5 (1 punt) volgt gewoon 13. .. h6. Na 13. Le3 (3 punten) beschikt zwart over 13. .. Tb8 14. Dc2 Lg4 (niet 14. .. Pg4 15. Lf4) en nu staat de loper aangevallen na 15. Lxg4 Pxg4 (vergelijk het commentaar bij zet 14 van zwart). Verder is het nog te vroeg voor 13. c5 dxc5 14. dxc5 De7.

13. .. Tb8 Natuurlijk moet zwart eerst b7 dekken. 13. .. Lg4? 14. Lxg4 Pxg4 15. Dxb7 verliest gewoon een pion.

14. Dc2 De meest natuurlijk zet, maar 14. Da3 (3 punten) met hetzelfde idee (c4-c5) is interessant. Het nadeel is dat de dame wat verder verwijderd is van de koningsvleugel.

14. .. Lh3 Ook na 14. .. Lg4 15. Lxg4 Pxg4 16. Pd5 (16. c5) 16. .. c6 (16. .. Dd7 17. h3 Pf6 18. Pxf6+ gxf6 19. Kh2) 17. Pc3 houdt wit een plusje vast. Ook 14. .. Le6 15. c5 dxc5 16. dxc5 De7 17. b4 b6!? 18. c6 b5 is wat beter voor wit, maar nu leeft de loper op a7 in ieder geval weer.

15. c5 Of eerst 15. b4 (7 punten).

15. .. Dd7 15. .. dxc5 16. dxc5 De7 17. Pd5! Pxd5 18. Txd5 is erg goed voor wit.

16. b4 Natuurlijk niet 16. cxd6? en de zwarte loper doet weer mee. Wel het overwegen waard is 16. Lg5!? (3 punten) Lg4 17. Lxg4 Pxg4 18. h3 h6 19. Lh4!? om na 19. .. g5 verder te gaan met

20. Lxg5. Voor verder onderzoek kunt u analyseren aan 20. .. Pxf2 21. Dxf2 hxg5.

16. .. Tfe8 Speelbaar is 16. .. Lf5; wit staat beter na 16. .. Lg4 17. Lxg4 Pxg4 (misschien is 17. .. Dxg4 18. cxd6 c6 beter) 18. Pd5.

17. Te1 Dit verhindert .. Lf5 en .. Pe4. Bovendien komt wit een stapje dichter bij zijn eigen doel: zoveel mogelijk stukken ruilen en zwart opgescheept laten zitten met zijn zwartveldige loper. In plaats van de tekstzet levert 17. Pe4 (2 punten) 17. .. Df5 18. Pxf6+ Dxf6 wit niet veel op. Niet goed is 17. Lg5 Lf5 gevolgd door .. Pe4.

19. .. Te8 Dit speelt Van Wely in de kaart. Alle zware stukken gaan nu geforceerd van het bord.

20. Txe8+ Minder goed is 20. Pe4 (1 punt) 20. .. Pd5 21. Ld2 Lb8 (of 21. .. c6) met als plan .. c6.

21. .. Dxe2 Wit staat ook heel goed na 21. .. Dc8 22. De7 en 21. .. c6 22. Dxe8+ Pxe8 23. Pe2.

23. Pd4 Brengt een schijnoffer op c6 in de stelling, en bereidt de manoeuvre Pd4-b3-a5 voor.

23. .. a5 23. .. Pd5? 24. Lxd5 cxd5 en het is niet te zien hoe de loper van a7 ooit nog weer mee gaat doen. 23. .. Kf8 24. Pb3 is geweldig voor wit. Maar minder duidelijk is 24. Lxc6!? bxc6 25. Pxc6 Lxc5 26. bxc5 Ke8 vanwege de ongelijke lopers.

24. a3 24. Lxc6 axb4 25. Ld6 (of 25. Lxb7 Lxc5=) 25. .. bxc6 26. Pxc6 Lxc5 27. Lxc5 Pd5 28. Pxb4 Pxb4 29. Lxb4 is remise.

25. .. Pd7 25. .. Ld7 is wellicht een betere kans, maar de loper op a7 blijft buitenspel staan. 25. .. Kf8 26. Ld6+ Ke8 27. b5 (27. Lxc6+ bxc6 28. Pxc6 Lxc5 29. Lxc5 is opnieuw een hele klus dankzij

de ongelijke lopers.) 27. .. Pd7 28. bxc6 bxc6 29. Lxc6 Kd8 30. Lxd7 Kxd7 31. f3 wint voor wit.

26. Pb3 Niet 26. Lxc6 bxc6 27. Pxc6 Lxc5 28. bxc5 Pxc5 met remise.

26. .. Pb8 26. .. Lb8 lijkt een betere kans: 27. Pa5 (27. Lxb8 Pxb8 28. Le2) 27. .. Lxf4 28. gxf4 b6 29. cxb6 Pxb6 30. Pxc6 Kf8.

27. Le2 Duidelijk de beste zet. Van Wely anticipeert heel goed op .. Pa6. 27. Pa5 (2 punten) 27. .. Pa6 28. Ld2 Lc8 en zwart is klaar voor .. Lb8. 27. Lxb8 (2 punten) 27. .. Lxb8 28. Pa5 Le5 (28. .. Lc8 29. Lxc6 bxc6 30. Pxc6+-)

29. Pxb7 Lc3 30. Lxc6 Lxb4 is remise te houden, bijvoorbeeld 31. Ld5 Lc8 32. Pd6 La6 33. Pxf7 Lxc5.

27. .. Pa6 Geeft Van Wely de gelegenheid om naar een duidelijke winststelling af te wikkelen. Wit staat natuurlijk ook vorstelijk na 27. .. Lc8 28. Pa5.

28. Lxa6 Geen punten voor 28. Ld2 Pc7.

29. Pd4 Ook goed is 29. Pa5 (2 punten).

29. .. Ld7 Zwart komt een tempo te kort voor 29. .. a5 30. Pxc6 axb4 31. Pxa7 b3 32. Le5.

30. Ld6 Geen punten voor andere zetten. De tekstzet voorkomt zwarts enige kans (.. a5) en controleert veld f8. Wit wint nu zonder problemen.

80-100 >2400 70-80 2300-2400 60-70

Combineren

Diagram 1

Van Straaten - Van Hengel 1. .. Ta1+!, 0-1 wegens 2. Kxa1 Da2 mat.

Diagram 2

Vistisen - Ranucci 1. Ld2+, 1-0. Immers 2. Pc5 is mat op de volgende zet.

Diagram 3

Haast - Scherpenisse

1. g5! wint een stuk. Houdt zwart met 1. .. Le7 de Loper, dan volgt 2. Dh4+ Kg7 3. Dh6 mat.

Diagram 4

Michielsen - Pijpers

1. Pf4+! Dxf4 2. Pc5+! dxc5 3. Dd7 mat. 1. Pc5+! en 2. Pf4+! genereert hetzelfde resultaat.

Diagram 5

Wohl - Galjé

1. Txg7+! met stukwinst. Terugnemen verliest de dame na 1. .. Txg7 2. Txg7+ Kxg7 3. Ld4+

Diagram 6

Van den Doel - Kaufman

1. Pxe6+!, 1-0. Na 1. .. fxe6 2. Tg4+ wint wit de kwaliteit. Beginnen met 1. Tg4+ is eveneens toegestaan.

Diagram 7

Rost van Tonningen - Van der Wiel

1. .. e4!, 0-1. Een klassieke overbelasting, bijvoorbeeld: 2. Pxe4 Pxe4 3. Lxe4 Txd1 met stukwinst op e4.

Diagram 8

Kubbenga - Wunnink 1. .. d4! 2. exd4 2. Dxd4 Dxd4 3. exd4 Pb3 4. Tb1 Lf5 -+. 2. .. Pb3 wint materiaal: 3. Ta2 Pxc1 4. Dxc1 Txe2+ 5. Kxe2 De6+ -+.

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Een nieuw begin is de juichende kop waarmee het septembernummer van het bondsblad opent. De bond is overgestapt naar een andere drukker en dat verleidt KNSB-voorzitter

Van Steenis tot een optimistische beschouwing. Onder de leden van de bond worden ruim 15.000 exemplaren van het blad verspreid, maar

Van Steenis ziet het ruim. ‘Gezien de circulatie onder jeugd-teams, in sanatoria en de gezinnen van onze leden is het niet te boud gesproken, als wij zeggen dat het in honderdduizend handen komt.‘

Achter die woorden schuilt een filosofie. Nogmaals Van Steenis: ‘Het bestuur van de KNSB heeft zich sedert enige jaren ten doel gesteld het schaken tot volksspel te maken, omdat leren schaken betekent leren leven, omdat het de geestelijke volksgezondheid bevordert en een belangrijke bijdrage kan leveren aan de oplossing van het steeds nijpender wordende probleem van de juiste vrijetijdsbesteding.‘ Let vooral op dat woordje juiste.

Inhoudelijk lijkt er weinig aan het blad veranderd. Het formaat is echter groter geworden. En ook de naam is gewijzigd. Het traditionele Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond heeft plaatsgemaakt voor Schakend Nederland. Een naam die er bij velen nog steeds in geramd zit, hoewel deze al veertien jaar niet meer wordt gebruikt.

De zomer

Sinds jaar en dag vormen de maanden juli en augustus de periode van de zomertoernooien. Er kan wekenlang bijna onafgebroken worden geschaakt. Hoe zat dat eigenlijk in de jaren zestig?

Het septembernummer van Schakend Nederland maakt duidelijk dat de situatie eerder omgekeerd was. De zomer van 1960 had slechts één groot toernooi te bieden, de traditionele bondswedstrijden van de KNSB. Precies 140 spelers reisden in de eerste week van augustus naar het NoordLimburgse plaatsje Venray waar in het plaatselijke etablissement Prinsenhof wordt gespeeld.

Een opmerkelijk detail van het uitvoerige verslag van hoofdredacteur Slavekoorde gaat over de assistent van de vaste wedstrijdleider Harry de Graaf. We citeren:

‘En dan wordt ons oog telkens weer getroffen door de pij van Pater Otgerus Janssen OFM, door wedstrijdleider De Graaf keurig aan ons voorgesteld als “mijn assistent” Pater Janssen. Wie heeft het ooit meegemaakt dat de wedstrijdleiding van de Bondswedstrijden etc. ten dele in habijt gehuld was? Pater Janssen was – en is – overigens de zachtmoedigste mens die ooit met de wedstrijdleiding belast is geweest. Kwam iemand hem een overwinning melden, dan zou hij nooit verzuimen een kleine buiging te maken en daarbij te fluisteren “Ik feliciteer u daar wèl mee”. En als iemand kwam rapporteren dat hij het loodje had moeten leggen, dan keek de pater hem steevast meewarig aan en murmelde “Och, dàt is jammer!”.‘

De hoofdgroep van de bondswedstrijden, het Open Kampioenschap van Nederland, eindigt in een duidelijke overwinning van Lex Jongsma, die zijn concurrenten Kuijpers, Verholt en Goris twee punten voorblijft.

In zijn verslag noemt Slavekoorde ook de ‘min of meer losse organisatievorm’ als uiting van de ‘onbekommerde zuidelijke levensopvatting’. Venijnig voegt hij daar aan toe: ‘Een sterk staaltje van dit gedragspatroon leverde het Bestuur van de Limburgse Schaakbond, waarvan wij de gehele week geen enkel lid hebben kunnen ontdekken, zelfs niet bij de officiële opening of bij de ontvangst ten stadhuize.’

Exit Fenny ...?

De eerste Schakend Nederland opent met een vraag van hoofdredacteur Slavekoorde: Exit Fenny ...? Hij doelt op het Nederlands vrouwenkampioenschap dat tegelijk met de bondswedstrijden wordt gespeeld. Voor het eerst sinds 1939 gaat de titel niet naar Fenny Heemskerk. De eeuwige kampioene is flink van slag en mag nog blij zijn met de 5 punten die ze uiteindelijk verzamelt. Het hadden er ook twee minder kunnen zijn. De dames Vreeken en Timmer eindigen met 6 uit 7 samen op de eerste plaats. Vreeken wint enkele weken later de beslissingsmatch. Om de vraag aan het begin te beantwoorden: het was geen exit. Fenny zou nog eenmaal terugkomen. In 1961 veroverde ze haar laatste titel.

Illegaal

In juli speelt een Nederlands team mee in het wereldkampioenschap voor studenten en van de Nederlandse afvaardiging scoort Tan een fraaie 10 uit 13. Mooi zou je zeg-

Lex Jongsma was oppermachtig bij de bondswedstrijden.

gen. Nee hoor. De hoofdredacteur legt uitvoerig uit dat het team buiten de KNSB om was gevormd en dus nooit had mogen meedoen. En zeker niet met de ‘Indonesiër’ Tan in de gelederen. Al geeft Slavekoorde onmiddellijk toe dat deze een ‘prachtig resultaat’ heeft bereikt. (MbdW)

OPLOSSINGEN

Recht toe recht aan

1. .. a4! 2. bxa4 bxa4 3. h4 Kc4 (Rowan van Dijk - Kacper Karwowski EK tot tien, 2008) en wit gaf het op omdat na 4. Kc2 h5 de zwarte koning naar b3 of d3 komt. Na 1. .. b4 2. cxb4+ axb4 3. a4 (of 2.axb4+ axb4 3.c4) heeft wit ook een gedekte vrijpion. De zwarte koning moet in het vierkant daarvan blijven en kan niet binnendringen, dus remise. (Piet Peelen)

Omschrijving

Schaakklokken

401 DGT 2010

410-R DGT XL rood

410-B DGT XL beige

501 Oprolbaar demonstratiebord

Bestelformulier

402 BHB toernooiklok, kunststof, zeer sterk

404 Garde klassieke houten analoge klok

406 Digitale Garde klok 75,00

407 DGT 960 vouwbaar Zakschaakklokje met 960 beginstellingen 29,50

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit 7,50

502-A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Standaard kwaliteit 5,75

503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm Met of zonder coördinaten 32,50

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 4,50

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00

509 Houten stukken, maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houten kistje 29,50

541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50

551 Magnetisch zakschaakspel 5,75

558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 29,50

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50 517 Check! Vrolijk schaak kaartspelletje voor beginnende schakertjes ( niveau stap 1 tot 2 ) geënt op de methode van Wijgerden. 12,50 518 Raindropchess, maakt schaken nog spannender! Raindropchess stukken, bord + kaartset Gewoon schaakspel niet inbegrepen. 23,95 519 Raindropchess set kaartjes. 11,95 530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 94,00 510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00

CD’s

708 DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95 709 Tasc chess CD Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00 711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat! Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95

712 Fritz 12. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90

714 Rybka 4, zeer sterk spelend programma 49,50

715 Nieuw: Chesstutor stap 1. CD gebaseerd op de stappenmethode. Zeer geschikt voor zowel kinderen als volwassen als inleiding in het schaakspel. 19,50

716 Chesstutor Stap 2. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,95

Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel

100

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

645 De wereld van de schaakopening 1 1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95

647 De wereld van de schaakopening 3 E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren 24, 95

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

652 Matten 7, schaaktijdschift 11,95

653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide 14,95

654 Bobby Fischer voor beginners. Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer 11,95

655 Schaken: geschiedenis, spelregels, strategie en tactiek. 256 blz. Auteur: John Saunders 24,95

656 Mijn Schaken. Mooie, licht weemoedige schets van de schaakwereld. Auteur: Hans Ree. 22,90

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Proefexamens

Diversen

515 Stropdas marine met KNSB logo 8,50 516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème 1,75 660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekend door Pia Sprong 6,75

u kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar: Schaak en Go winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam, Telefoonnummer 020-6241171 Fax 020-6270885, info@schaakengo.nl, www.schaakengo.nl

655 Schaken: John Saunders 407 Nieuw: DGT 960