Christov Kleijn over de Max Euwe Challenge
Ouders zijn onmisbaar voor de jeugd
Een koning van vierhonderd kilo
Het Open Nederlands Kampioenschap wordt dit jaar gespeeld van 27 juli tot 5 augustus. De locatie is traditiegetrouw Zalencentrum Theotorne in Dieren.
Het toernooi bestaat uit de volgende groepen:
Open Nederlands Kampioenschap rating > 2100 27 juli – 5 augustus
Reservegroep A rating < 2150 27 juli – 5 augustus
Reservegroep B rating < 1850 27 juli – 5 augustus
Reservegroep C rating < 1650 27 juli – 5 augustus
Zondag 1 augustus is een rustdag
Zesrondig toernooi 1 voor iedereen 26 – 31 juli
Zesrondig toernooi 2 rating < 1750 26 – 31 juli
Vierkampen voor iedereen 2 – 4 augustus
Aanmelden is mogelijk via http://onk.schaakbond.nl.
Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond
Hoofdredacteur
Minze bij de Weg
Aan dit nummer werken mee:
Bas Beekhuizen (foto’s)
Jeroen Bosch
Frank Clevers
Karel van Delft
Gert Devreese
René Duret
Herman Grooten
Christov Kleijn
Pascal Losekoot
Piet Peelen
Eric van Reem
Jouwert Turkstra
Karel van der Weide
Redactieadres:
Frans Halsplein 5
2021 DL Haarlem
Telefoon: (023) 525 40 25
Fax: (023) 525 43 53
E-mail:
schaakmagazine@schaakbond.nl
Adreswijzigingen naar uw vereniging.
Bondsbureau KNSB:
Frans Halsplein 5
2021 DL Haarlem
Tel: (023) 525 40 25
Fax: (023) 525 43 53
E-mail:
bondsbureau@schaakbond.nl
Internet: www.schaakbond.nl
Verschijning
volgende nummer: week 27 2010
Sluiting kopij: 7 juni 2010
Vormgeving & lay-out:
Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl
Druk:
Koninklijke BDU Grafisch
Bedrijf BV, Barneveld
ISSN: 1385-8807
Voorpagina:
4
22
6
15
Wit staat op promoveren, maar de zwarte dame geeft schaak. Kan wit daaraan ontsnappen?
30.
Het bondsbureau en bestuur van de KNSB, de vele plaatselijke en regionale organisatoren, zij allemaal steken er veel tijd in om in Nederland tot een bloeiend schaakleven te komen. De redactie van Schaakmagazine wil u graag op de hoogte houden van al die inspanningen. Daarom kunt u regelmatig lezen over actieve vrijwilligers in het land en over de activiteiten van het bureau in Haarlem.
Dit keer vragen wij uw aandacht voor Jeroen Bosch, die als hoofd topsport aan het bondsbureau verbonden is. Hij weet als geen ander dat het samenstellen van de Nederlandse kampioenschappen en van de teams voor de olympiade en de Europese kampioenschappen nauwlettend wordt gevolgd. Zowel door de topspelers als door de pers. In een interview met Gert Devreese legt hij uit hoe de keuzes tot stand komen. Een succesvolle activiteit van de KNSB is het KNSB-internetschaak. Nog geen jaar oud en nu al niet meer weg te denken. Wist u dat een vereniging ook zijn eigen toernooien kan organiseren in de Nederlandstalige schaakkamers? En dat kampioenschappen voor het voortgezet onderwijs de overstap naar het spelen via internet hebben gemaakt? Lees erover in dit nummer. De basis van het schaken ligt bij de vereniging, bij het jeugdschaak. Zonder ouders geen jeugdschaak, dat is de boodschap die naar voren komt uit het artikel dat Karel van
Delft schreef. Aan de hand van praktijkvoorbeelden laat hij niet alleen zien hoe belangrijk ouders voor de organisatie zijn, hij beschrijft ook tegen welke problemen ouders van schakende kinderen kunnen oplopen en hoe zij daarmee kunnen omgaan. Heel nuttig zijn de tips wat je vooral als ouder niet moet doen.
Vanzelfsprekend is de jeugd niet het enige waarmee schaakverenigingen zich bezighouden. Kijk maar eens naar het jubilerende BSV in Bergen op Zoom. Daar wordt het 64-jarig bestaan aangegrepen om een groots schaakfestival op te zetten. Voor en door de vereniging. Het gaat een spektakel worden, dat staat nu al vast. Letterlijk en figuurlijk wordt het een activiteit van formaat. Dus allemaal naar Bergen op Zoom op 26 juni. U kunt er alles over lezen in dit nummer van Schaakmagazine
Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine
De Markt in Wijchen is onlangs opgesierd met een groot schaakbord. Op dinsdag 23 maart werden de stenen voor het eerste veld gelegd door Ritchy Duin, de secretaris van SV Het Kasteel. De club wil met het schaakbord een ontmoetingsplek voor de bezoekers van het centrum creëren. Vrijwilligers van de vereniging zullen toezicht houden op de stukken, om te voorkomen dat er materiaal zoek raakt. Het bord zal op zondag 30 mei, tijdens de openingsfestiviteiten van het heringerichte centrum, officieel worden ingewijd met een partij tussen enkele plaatselijke prominenten. Het bord is er niet zonder slag of stoot gekomen. De website van Het Kasteel meldt dat er zeven jaar aan strijd en overleg met gemeente, politieke partijen en ondernemersvereniging aan vooraf is gegaan. Het zijn aanhouders daar in Wijchen.
Geen Nederlandse topspeler komt zo vaak in tijdnood als Friso Nijboer. Geen wonder dat Karel van Delft hem uitvoerig aan het woord laat in het artikel dat hij op de website van het Max Euwe Centrum over tijdnood heeft geschreven. Iemand voor wie tijdnood bijna een manier van leven lijkt te zijn heeft daar vast positieve gevoelens bij, ben je geneigd te denken. Maar niets daarvan bij Nijboer. Hij noemt in tijdnood komen “enorm dom” en weet ook best wat hij er aan moet doen. Niet eindeloos zoeken naar de beste zet, niet steeds maar doorrekenen als je toch wel weet wat je moet doen, fit zijn tijdens een partij, regelmatig weekendtoernooien spelen met gewenning aan het hogere tempo. Nijboer is dan ook erg gebaat bij het tegenwoordig gangbare Fischer-tempo. Die dertig seconden extra per zet hebben zijn resultaat flink verbeterd. Waarom hij ondanks alles toch steeds weer in tijdnood blijft komen? “Koppigheid”, anders kan hij het niet verklaren.
Op dit moment spelen Anand en Topalov in Sofia om de wereldtitel.
Directeur Sportief van de Schaakbond Jeroen Bosch ambieert voor Nederland een vaste plek bij de beste tien landen van de wereld. “Waarom niet? In 2001 en 2005 werd Nederland kampioen van Europa. Veel moeilijker is het om een echte schaakheld te creëren, die mondiaal in de top tien meedraait. We hopen daarvoor op de jonge Anish Giri.”
Hoe komt de plaatsing voor de Nederlandse kampioenschappen tot stand?
Jeroen Bosch: “Het NK Algemeen is dit jaar een gesloten tienkamp. De eerste vier plaatsen gaan naar de eerste vier uit het NK 2009. De deelnemers vijf tot acht worden geselecteerd op basis van de plaatsingslijst op 1 maart 2010. De plaatsen negen en tien zijn wild cards. Maar zo ‘wild’ is de beslissing daarover niet, we doen meestal geen controversiële dingen. Ons uitgangspunt is wel dat jeugd en speciale resultaten voor gaan bij de toekenning van de wild cards. Dit jaar gaat er één naar Robin van Kampen: Nederlands jeugdkampioen tot twintig, speelde goed op Corus en zijn zilveren medaille op het EK jeugd is een bijzondere prestatie.
Het NK Vrouwen wordt in 2010 een gesloten dubbelrondige zeskamp. De eerste drie
plaatsen gaan naar de eerste drie vrouwen uit het NK 2009. De deelnemers vier en vijf komen uit de plaatsingslijst. De zesde deelneemster krijgt een wild card.”
Bondscoach
Hoe worden de teams voor de olympiade en de EK’s samengesteld?
“De Olympiade heeft dit jaar plaats in Siberië. De Nederlandse kampioen van 2010 wordt geselecteerd mits zijn rating minstens 2600 bedraagt. Ook bij de vrouwen wordt de Nederlandse kampioene van 2010 geselecteerd, maar zonder ratingeisen. De volgende drie plaatsen in het Olympiadeteam gaan zowel bij de mannen als de vrouwen naar de mensen met de hoogste elorating op 1 mei 2010. Plek vijf wordt bepaald door bondscoach Vladimir Chuchelov in overleg met mij. Bij de vrouwen beslis ík alleen over de vijfde plek, we hebben immers geen
vrouwenbondscoach.
Voor het EK Landenteams zijn de criteria dezelfde als voor de Olympiade.”
Toch is er ondanks de duidelijke plaatsingscriteria vaak commotie over de selectie.
“Dat ligt inderdaad gevoelig. Ik vind het ook terecht dat spelers voor zichzelf opkomen. Niemand anders doet het immers. Daarom hebben we bij de Bond de criteria herbekeken en geprobeerd om ze duidelijk te formuleren. We willen als Bond zo transparant mogelijk selecteren: we willen uitgaan van eerlijke regels en die ook duidelijk communiceren.
Toch is het duidelijk dat voor landenwedstrijden de bondscoach invloed moet hebben op de selectie. Kijk maar naar het voetbal: ook daar worden niet altijd de beste elf spelers geselecteerd, het moet ook klikken tussen de spelers. Het gaat om een teamwedstrijd, waarbij het teambelang ook prevaleert.
Over het Europees Kampioenschap Individueel beslist Chuchelov niet. Omdat het geen teamtoernooi is, volgen we volledig de plaatsingslijst. De KNSB ondersteunt
de sterkste spelers wel middels de NOC*NSF subsidie Deelname Internationale Evenementen. Voor het afgelopen EK mannen in Rijeka werden zo l’Ami, Giri, Reinderman, Nijboer en Janssen ondersteund. Bij de vrouwen waren dat Peng, Haast, Schut en Van Weersel.”
Regionale kampioenen
Er is altijd een mogelijkheid geweest voor de kampioenen van de regionale bonden om zich te plaatsen voor het NK (via de halve finale van het NK). Hoe staat het met die mogelijkheid?
“Die mogelijkheid is verdwenen. Jammer, zo’n getrapt systeem is wel leuk. Maar in 2009 waren bezuinigingen noodzakelijk. Zo’n halve finale organiseren, kost 10.000 euro. Er was geen kwalitatief aanvaardbare manier meer om dat te doen voor het NK Algemeen 2010.”
Wat kunt u al kwijt over het komende NK in Eindhoven?
Voor het NK 2010, van 10 tot 20 juni, wil de gemeente Eindhoven als sponsor fungeren. Het belooft een mooi kampioenschap te worden en het is ook een logische partner. Dit jaar vormt immers de Eindhovense High Tech Campus de locatie voor het NK. Dat matcht mooi met het imago van schaken en de internetschaakcampagne van de schaakbond.
Ik heb goeie hoop op een sterke bezetting van het NK 2010. De signalen die ik opvang, zijn heel positief. Het definitieve deelnemersveld wordt bekend gemaakt op de KNSB website.
In Nederland kent het nationaal kampioenschap een mooie traditie met een fraaie kampioenenlijst. Neem het kampioenschap van Duitsland: dat werd recentelijk gehouden tijdens het Europees Kampioenschap. Een relatief onbekende meester won als hoogst geëindigde in een open toernooi dat ook als Duits kampioenschap fungeerde. Ook Engeland heeft zo’n systeem om zijn kampioen te bepalen. Wij Nederlanders doen het niet zo slecht. Veel landen kijken met jaloezie naar ons NK. Alleen Frankrijk is met ons vergelijkbaar: daar organiseert men ook jaarlijks een mooi kampioenschap.”
Hoe verloopt de taakverdeling tussen de bondscoach en de talentcoach en uzelf als hoofd topsport precies?
“Ik houd me beleidsmatig bezig met topsport en talentontwikkeling. Voorts adviseer ik het bestuur en heb veel contacten met het NOC*NSF (de nationale sportkoepel waarin bijna alle sportbonden samenwerken), vooral in verband met subsidieaanvragen voor topsporters. Vladimir Chuchelov
zelf kon trouwens ook als bondscoach worden aangesteld dankzij NOC*NSF subsidies. Ik heb die subsidieaanvraag indertijd nog geschreven.
Thomas Willemze is de talentcoach. Hij geeft zelf training aan de toptalenten. Op topsportgebied doe ik het beleidsmatige deel en coördineer de activiteiten, bij Talentontwikkeling doen Thomas en ik dat samen. Ik zit, anders dan Thomas, nooit voor een schaakbord. (lacht) Ik vertel bondscoach Chuchelov welke spelers hij gaat trainen, hoeveel dagen en wanneer. Er komt bij voorbeeld een trainingskamp voor de Olympiade: dat stem ik af met Chuchelov. Ik stuur de brieven naar de spelers, houd me bezig met de organisatorische aspecten, regel hun hotel.
Chuchelov traint diverse Nederlandse topspelers, zoals Van Wely, Smeets, Stellwagen, L’Ami en Giri. Giri’s trainingsprogramma is het meest uitgebreid. Zijn ontwikkeling verloopt ook stormachtig. De bondscoach begeleidt de spelers op internationale toernooien, zoals het EK individueel.
Chuchelov is onze vaste coach voor groepsevenementen zoals de Olympiade en het EK Landenteams, maar schaken is tegelijk ook een zeer individuele sport. Chuchelov speelt dus zelf nog competitie. Voor een trainer is het goed om soms zelf nog achter het bord te zitten. Je proeft dan de sfeer van een competitie. Met Chuchelov hebben we een duidelijke keuze voor één trainer gemaakt, één van zeer hoog niveau.”
Topsportbeleid
Welke doelstellingen heeft de schaakbond met het topsportbeleid?
“We willen als schaakland een vaste plek bij de top tien van de wereld en één van de sterkste West-Europese landen zijn. Dat sluit aan bij de topsportgedachte van NOC*NSF. Voor Olympische sporten wil het NOC*NSF een bepaald aantal Olympische medailles halen. Voor schaken is een sterk resultaat op de Olympiade en het EK Landenteams belangrijk.
Het Nederlandse schaak doet het mondiaal gezien goed. In 2001 en 2005 werden we kampioen van Europa en ook in het landenklassement van de FIDE nemen we een redelijke positie in. Momenteel staan we zowel bij de mannen als de vrouwen veertiende. We willen dus nog wel een paar plaatsen stijgen.
Wat de individuele spelers betreft, willen we graag een schaakheld creëren. Dat is heel moeilijk. Een tijd hadden we als toppers Tiviakov, Van Wely en Sokolov. Van Wely heeft nog een elo van 2700 gehad en in de top tien van de wereld gestaan, maar dat is al een tijd geleden. Smeets evolueert nu
zeer goed, maar we hopen vooral op Giri: de kans dat Giri naar de wereldtop doorgroeit, is absoluut reëel.
Bij de vrouwen hebben we dezelfde doelstelling als voor de mannen. Dat wordt wel zeer moeilijk. De basis bij de vrouwen is veel zwakker. Professioneel schaakster worden in Nederland, ligt niet meteen voor de hand. De maatschappelijke carrière primeert bij de meeste topschaaksters. Marlies Bensdorp en Bianca Mühren zijn eigen talenten en vaste leden van het Nederlandse team, die in hun jeugdjaren altijd goed door trainers zijn begeleid. Maar nu hebben ze hun studies afgerond en gaan ze gewoon werken. Daar moeten we mee leven.
Peng is nog steeds de sterkste. Ze herbezint zich over haar rol in het schaken. Of ze nog een poos wil doorgaan als topschaakster, of eerder een coachende, trainende rol wil opnemen. Bij de bond is er wederzijdse interesse. Peng is de top en een vrouwelijk rolmodel stimuleert jonge schaaksters.”
Wat is de rol van het NOc*NSF?
“De schaaksport is dan wel niet Olympisch, maar ze heeft een vrij goed statuut in Nederland, ondanks de scherpe criteria. De schaaksport is in sommige andere landen minder goed bedeeld. Schaken is in Nederland een topsport van categorie 1, zoals een boel andere sporten. Dat statuut garandeert financiële ondersteuning, zo hebben we geld voor een bondscoach en een talentcoach.
Eén van de criteria is de bestaande internationale concurrentie in een topsport. Schaken is dan zeer groot: de Wereldschaakbond FIDE heeft ruim 160 landenleden, dammen bijvoorbeeld heeft veel minder landen.”
Goed presteren
Hoe was het om als hoofd topsport zelf mee te spelen in de finale van een NK?
(lacht)” Ik heb toen aan die finale van het NK deelgenomen als schaker, niet als hoofd topsport. Als schaker ben ik niet heel actief. Ik heb nooit profschaker willen worden. Daar was ik ook niet sterk genoeg voor. Maar als ik toch een keer zelf schaak, wil ik wel graag goed presteren. Er hangt voor mij veel minder vanaf dan voor veel andere spelers en dat blijkt soms wel een voordeel. Zo heb ik vorig jaar in een toernooi in Hamburg mijn eerste GM-resultaat geboekt.
En ik heb veel plezier beleefd aan dat NK (in 2006, geloof ik). Ik had de laagste rating van iedereen, maar behaalde hetzelfde aantal punten als Jan Timman en werd gedeeld tiende elfde.”
Hoe bent u bij de KNSB terechtgekomen?
“Ik ben eerst afgestudeerd op Engels in Nederland. Daarna heb ik nog een Engelse master behaald in Engeland. Terug in Nederland zocht ik eigenlijk een promotieplek bij een universiteit. Dat liep echter
moeilijk. Ik was toen als schaker actief in de Nederlandse en Duitse competitie en toenmalig KNSB-bestuurslid Joop Piket vroeg me of ik trainer wilde worden bij de KNSB. Ik had toen ook al contacten met New In Chess waar ik voor het Jaarboek werkte. Door die verschillende activiteiten ben ik geleidelijk het schaken ingezogen. Ik werd KNSB-coach in 1996. Als landelijk trainer verzorgde ik gedurende enkele jaren veel trainingen. Sinds 2001 zit ik in mijn huidige functie.”
u bent bekend van de boekenserie SOS (Secrets of Opening Surprises).
“Ik werd bij de KNSB in 1998 gevraagd om een rubriek te verzorgen in Schaakmagazine, De Lezer aan Zet. In hetzelfde jaar werd ik vervolgens ook gevraagd voor een rubriek in New in Chess door Dirk Jan ten Geuzendam. Hij had een idee voor een openingsrubriek die elke maand in New in Chess zou verschijnen en waarbij gebaande paden zouden worden verlaten. Ik wisselde die rubriek maandelijks af met Bram van der Tak. Maar toen Bram na een tijd niet genoeg ideeën meer had, bleef ik alleen over. Na enige tijd vroeg de uitgeverij me om er aparte boeken van te maken. Sindsdien verschijnen er twee SOS-boeken per jaar. Binnenkort verschijnt nummer twaalf.”
Wat is het belang van de SOS-serie, maken schakers er gebruik van?
“De reeks is een succes. Ik doe het ook niet in mijn eentje. Andere medewerkers leveren bijdragen, grootmeesters en meesters. Ik vind het heel leuk om te doen: zo doe ik ook wat aan de inhoudelijke schaakkant en kan ik mijn kennis van het Engels toepassen. Ik word regelmatig over SOS aangesproken. Dan stoten grootmeesters me aan: ‘Ah, jij hebt hierover geschreven’. De heel jonge Carlsen zocht vaak inspiratie in SOS.”
Is, als iedereen SOS ideeën gaat gebruiken, de verrassing dan niet weg?
“Daar ben ik niet zo bang voor. Schaken is immers zo rijk dat dat geen probleem is. Leuk is dat sommige SOS-systemen ineens uitgroeien tot hoofdvarianten, ineens mainstream theorie worden. Een voorbeeld: het Spaans Vierpaardenspel. 4. Lb5 en dan 4. .. Ld6, waarbij de loper verrassend voor de pion komt te staan. Korchnoi speelt dat graag met zwart.”
Ruim drie jaar geleden is de formule van Schaakmagazine gewijzigd. Schaakmagazine werd een blad dat zich vooral toelegt op het belichten van de achtergronden van het schaken in Nederlands. Dat gebeurt in de vorm van interviews, reportages en beschouwingen. Schaakmagazine is daardoor in de eerste plaats een leesblad geworden. De verhouding leestekst en schaaktechnische tekst bedraagt ongeveer 65 tot 35 procent. Ook is sinds de wijziging van de redactieformule meer aandacht besteed aan fotografie en opmaak. De derde aanpassing betrof indertijd het opnemen van vier vaste jeugdpagina’s in het hart van het blad.
De redactie van Schaakmagazine wil graag van u weten van u vindt van de huidige opzet van het blad. Wilt u meer leestekst of ziet u liever meer diagrammen? Wilt u meer nieuws uit bond en vereniging of leest u liever meer interviews? Welke vaste rubrieken stelt u wel of niet op prijs? Wat ontbreekt volgens u in het blad?
Om uw mening te peilen plaatsen wij vanaf vrijdag 30 april een enquête op de website van de KNSB. Op de startpagina van www.schaakbond.nl treft u een link naar het lezersonderzoek aan.
Wij stellen uw mening op prijs en hopen op een grote deelname. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt om Schaak-magazine aan uw wensen aan te passen.
“Nederland doet het mondiaal goed”
De Nederlandse Kampioenschappen schaken worden dit jaar in Eindhoven gespeeld. Het NK Algemeen en het NK Vrouwen zullen van 10 tot en met 20 juni plaatsvinden op de High Tech Campus Eindhoven.
De High Tech Campus Eindhoven is een samenwerkingsverband tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid. Veel innovatieve bedrijven hebben zich gevestigd op dit terrein, dat wordt omschreven als een vierkante kilometer pure denkkracht.
Frans Schmetz, Managing Director van de campus noemde de komst van de schakers een perfecte ‘match’. “De Campus is een plek waar uitzonderlijke geesten zich thuis voelen. Topschakers en medewerkers van de Campus-bedrijven spreken dezelfde taal en delen dezelfde passie voor het oplossen van complexe problemen.”
Ook bestuurslid topschaak van de KNSB, Jan Stomphorst, noemde de locatie ‘logisch’. “Schakers zijn bij uitstek strategen, denkers met een meer dan gemiddelde belangstelling voor technische studies. Schaken is een sport die dankzij innovatie een stormachtige ontwikkeling doormaakt.”
Het NK Algemeen bestaat uit een gesloten tienkamp. Het NK Vrouwen wordt gespeeld in de vorm van een dubbelrondige zeskamp. De eerste speelronde van beide toernooien is vrijdag 11 juni. Dinsdag 15 juni is een vrije dag voor het algemeen toernooi; de vrouwen spelen dan wel.
Actuele informatie over beide toernooien, waaronder het deelnemersveld, is te vinden op http://nk.schaakbond.nl.
Het KNSB Internetschaak is negen maanden na het begin in september 2009 een vast onderdeel van het schaakaanbod geworden. Ruim duizend mensen hebben intussen de weg gevonden naar de Nederlandstalige schaakkamers op PlayChess, waar ze regelmatig een partij spelen. Tien procent van hen was nog geen lid van de KNSB.
Tweewekelijkse toernooien
Op 28 november 2009 gingen de tweewekelijkse toernooien van start, waar gespeeld wordt om KNSB meesterpunten. De toernooien vinden op zaterdagavond plaats en trekken per keer ruim vijftig deelnemers. In totaal hebben nu meer dan 150 schakers aan deze toernooien meegedaan. Een harde kern is regelmatig van de partij, anderen laten zich incidenteel zien. Aanmelden is iedere veertien dagen mogelijk.
Eigen toernooien
Er is meer mogelijk bij KNSB Internetschaak. Organisatoren die een eigen internettoernooi willen laten spelen kunnen zich met ideeën bij het bondsbureau melden. Denk bijvoorbeeld aan een internetkampioenschap voor de eigen vereniging. De KNSB beschikt bij PlayChess over acht speelkamers, er is dus capaciteit genoeg. De kosten zijn gering en bedragen slechts € 30,- voor
een wedstrijdleider die door de KNSB wordt geleverd. Organisatoren kunnen ook zelf voor een wedstrijdleider zorgen. Daarvoor is een handleiding beschikbaar.
Een voorbeeld van een organisatie die de mogelijkheden van KNSB-internetschaak heeft aangegrepen is het Open NK Snelschaak in Dordrecht. Op 18 april werden twee kwalificatietoernooien gespeeld. De nummers een en twee van beide toernooien konden een plaats in het toernooi van 24 april verdienen.
De competitie voor scholen van het voortgezet onderwijs heeft ook de weg naar PlayChess gevonden. De voorronden worden in de komende periode gespeeld. Op zaterdag 12 juni vindt de landelijke finale plaats. Deze wordt gespeeld bij het Nederlands Kampioenschap in Eindhoven. Het is de bedoeling in het seizoen 20102011 te beginnen met een Internet Schoolschaakcompetitie voor het Voortgezet Onderwijs.
Alle informatie over KNSB Internetschaak is te vinden op www.internetschaak.nl.
Van donderdag 29 april tot zaterdag 8 mei wordt in Haarlem het NOVA NK Jeugdschaken gespeeld. In dit toernooi wordt gespeeld om de titels in de categorieën A, B en C, dat zijn de leeftijdsgroepen tot twintig, zestien en veertien jaar. In groep A zal Robin van Kampen zijn titel verdedigen. Alle groepen spelen negen ronden Zwitsers. Met uitzondering van de eerste en laatste speeldag beginnen de rondes om 11.30 uur. De slotdag begint om 10.00 uur; eventuele beslissingswedstrijden worden direct na het beëindigen van de normale speelronde gespeeld. Woensdag 5 mei is een vrije dag. Het toernooi wordt gespeeld bij sponsor ROC NOVA College, Zijlweg 203, 2015 CK Haarlem. Voor informatie zie http://nkjeugd.schaakbond.nl.
HiQ Invest NK Jeugdschaak
Het HiQ Invest NK Jeugdschaak is voor de jeugd tot en met twaalf jaar. Dit toernooi wordt traditiegetrouw in het Hemelvaart weekend in Rijswijk gespeeld. Het toernooi duurt van 13 tot en met 15 mei. Voor informatie zie www.schaakbond.nk/jeugd/njk/nkd.
Bilderbergtoernooi
In het Bilderbergtoernooi wordt gespeeld om de Nederlandse titels bij de senioren (50-plus) en veteranen (60-plus). De 38ste editie van dit toernooi wordt gespeeld van 10 tot en met 16 juli. Plaats van handeling is Hotel De Bilderberg in Oosterbeek. Het senioren- en veteranenkampioenschap telt zeven ronden Zwitsers. Beide categorieën spelen in één groep. Naast het titeltoernooi zijn er de seniorentoernooien. Deze beginnen op 12 juli en tellen vijf ronden Zwitsers.
Deelnemers aan beide toernooien moeten op of voor 31 december 1959 zijn geboren. Aanmelden is mogelijk tot 18 juni 2010. Informatie is te vinden op www.seniorentoernooi.nl. Inlichtingen kunt u ook krijgen bij H. Kuiphof, Elzenpas 14, 6666 HE Heteren, 026-4722087.
De Max Euwe challenge in café Batavia 1920 is gewonnen door christov Kleijn. Zeker zo belangrijk voor de jeugdspeler uit Den Haag was dat hij gedurende het toernooi virtueel de ratinggrens van 2400 passeerde waardoor hij voldeed aan de eisen voor de IM-titel. Een paar maanden eerder, tijdens het Schaakfestival in Groningen, had hij al zijn derde en laatste IM-norm behaald. Op verzoek van Schaakmagazine keek christov Kleijn terug op het toernooi.
Afek – Kleijn
Stelling na 18. .. e5
Deze stelling had ik in de eerste ronde op het bord tegen Afek. Hier heeft wit de inte-
ressante optie 19. g6!? Na afloop hebben Yochanan en ik, bijgestaan door een hoop sterke spelers, nog ruim een uur deze stelling geanalyseerd. Ik raad iedereen aan om dat zelf ook te doen, want het is zeer leerzaam.
De eerste paar zetten zijn redelijk geforceerd: 19. .. hxg6 20. Dxg6 d5! Zeer nuttig, omdat het niet alleen tijd wint maar ook c2 ongedekt komt te staan en de zesde rij vrijkomt. Nu is Lxd5 de meest voor de hand liggende zet, maar dit faalt: 21. lxd5 exd4 22. Tf3 Op 22. Tg1 komt Df4+ en Df6. 22. .. Tb6 23. lxf7+ Kh8 Noem het een klein wonder, maar die koning gaat niet mat! 24. Dh5+ Th6 en zwart staat gewonnen. Meer kritiek is de zeer lastige zet 21. Dg3 Hier wist Rybka echter uitkomst te bieden: 21. .. lf6 22. le3 dxe4 23. lh6 Tb6! En weer slaagt zwart erin om alles te dekken via de zesde rij.
Naast g6 was er een nog variant die ik graag wil laten zien, omdat het de mogelijkheden van beide kleuren mooi laat zien. 19. f4!? a4 20. ld5 Wit heeft geen tijd om zwart met tempo op b3 te laten slaan. 20. .. exd4 21. f5 Tbc8 22. Td2 d3 23. g6 h6 24. gxf7+ Kh8 25. Tg1 lf6 26. Tg6 lxb2+ 27. Kd1 dxc2+ 28. Ke2 lb5+ 29. Kf2 Dc5+ 30. Kg2 De3! En nu h6 gedekt staat hoeft zwart zich nergens meer zorgen om te maken en staat hij gewoon het halve bord voor.
Wat er in de partij zelf gebeurde was niet zo interessant. Yochanan vergat even dat ik over de zet g7-g6 beschikte en bracht de subtiele verbetering Tg1 aan in de g6-variant. Toen deed ik dus zelf g6, incasseerde het stuk op d4 en won eenvoudig.
In de vijfde ronde speelde ik met wit tegen Xander Wemmers en had ik voor de vierde keer de kans om IM te worden, door virtueel de grens van 2400 te overschrijden. Na een opening, waarin we denk ik allebei nog veel kunnen leren, kwam er een interessante stelling op het bord.
Kleijn – Wemmers
Stelling na 26. Te3
Hier zaten we rond zet 25 en was Xander dus traditiegetrouw richting tijdnood aan het gaan. De actie die hij begint om mijn koningsstelling op te blazen is niet alleen zeer ambitieus maar ook ietwat ironisch. 26. .. a5 27. bxa5 Ta8 28. axb6 Txa3 Wie A zegt ... 29. Pce4 Deze aftrekaanval zou direct een kwaliteit gewonnen hebben, als zwart niet nog een trucje had. 29. .. Ta1+ 30. Kb2 Ta5 Nu is Pc5+ niet mogelijk wegens Txc5 en d1 blijft hangen. 31. Ta3 Tb5+ 32. Kc1 De7 Hier miste ik een grote kans om niet alleen sneller maar ook eenvoudiger te winnen: 33. Pd6+! Dit paard kan niet genomen worden wegens het röntgenschaak op a7. Dus zit er weinig anders op dan 33. .. Kxb6, waarna wit 34. Pxb5 Kxb5 35. Ta1 speelt, en de onveilige koning biedt zwart weinig hoop op een gezonde toekomst. Ik speelde echter 33. Pc5+ waarna er na 33. .. Txc5 34. bxc5 Dxc5 uiteindelijk een eindspel ontstond dat ik totaal mishandelde. Toen ik uiteindelijk nog een kans kreeg wist ik echter wel toe te slaan.
Zo kwam ik dus op 3½ uit 5 en was de titel binnen. Echter, ik had nog een doel en dat was het winnen van het toernooi. Gelukkig was er na de vijfde ronde een rustdag, zodat ik de titel ’s avonds kon vieren in Snowworld onder het genot van een biertje en een vinger die de verkeerde kant op wees.
Ook de partij in ronde 6 was best leuk. Ik had zwart tegen Gurpreet Singh en wederom was de opening niet van hoog niveau. Maar gaandeweg kreeg ik toch een stelling die me wel lag.
Singh – Kleijn
Stelling na 16. Pd2
Singh had een paar zetten voor deze stelling op het bord kwam een fout gemaakt door zijn paard naar a4 te spelen. Dat dit paard nu buitenspel staat komt hem duur te staan.
16. .. Pf5! Een vervelend zetje dat wit twee keuzes laat die allebei onprettig zijn: of het geven van de loper voor het paard, of het wegspelen van de dame. Wit koos voor het eerste. 17. lxf5 exf5 18. Pf3 En maken dat die diagonaal gesloten wordt. 18. .. h4 19. Df4 h3 20. g3 In deze stelling wist ik al vrij zeker dat ik ging winnen en koos daarom iets te gemakzuchtig voor een redelijke zet, terwijl er een geforceerde winst in zit. Deze winst zag ik uiteraard pas toen ik mijn zet had gedaan, waarna ik dacht: ojee, niet weer hè? De winst is vrij fraai: 20. .. g5 21. Dxf5 Pf2+ 22. Kg1 (na Txf2 komt Dd1 en mat) 22. .. Le4 en ineens staat de witte dame ingesloten! Ik deed het als volgt: 20. .. Dc8 21. Kg1 Dxc2 22. ld2 Td8 23. Tac1 Dd3, 0-1. Singh had nog slechts een minuut, en met de dubbele dreiging Lxf3 en De2 in de stelling kon hij weinig anders meer dan opgeven.
Nadat ik in de zevende ronde van Lisa Schut had gewonnen stond ik met 5½ uit 7 gedeeld eerste met Shiven, van wie ik had verloren. In de achtste ronde stond er een zware test op het programma: Li Riemersma, de nummer een geplaatst, met zwart. Ik wist al vrij snel een gelijke stelling te krijgen, maar op een of andere manier ontstond er toch weer een heksenketel.
Riemersma - Kleijn
Stelling na 17. Pc6
Hier heeft zwart de optie om op a6 te slaan, waarna hij twee torens voor een dame krijgt. Heel makkelijk is het daarna echter niet, vanwege het witte loperpaar. Ik koos voor 17. .. Pxc6 18. Txc6 lb7 19. Tc3?! Wit offert een kwaliteit voor een aanval die er zeer gevaarlijk uitziet, maar het valt allemaal best mee. 19. .. la6 20. Dh5 lxf1 21. lc2 f5?! Als er twee keuzes gemaakt moeten worden, is de foute snel gekozen. Dit maakt het lastiger. Na 21. .. g6 22. Dh6 Lxg2 23. Kxg2 f5 24. Lb3 Tf7 heeft wit wat vervelende druk tegen d5, maar omdat deze pion niet zo heel vaak aangevallen kan worden is dat eigenlijk niet eens zo erg. 22. Th3 h6 23. lxf5 Tf6 24. Kxf1 De8 Hier miste Li een interessante kans met 25. Lg4. Het eindspel is dan totaal niet duidelijk, dus zwart moet wat anders doen: 25. .. Db5+ 26. Le2 Db7 27. Tc3 (om Tc8 te voorkomen) Lb4 28.Tc2 en zwart staat beter, maar d5 blijft een zorgenkindje. Het ging als volgt verder: 25. Dg4 Df7 26. Tf3 Tf8 27. ld7 Txf3 28. le6? Txf2+ 29. Ke1 Tf1+, 0-1. In plaats van Tf1+
had ik echter nog het mooie: 29. .. Lb4+ 30. Kd1 Te8!! 31. Lxf7+ Kxf7. De witte schaakjes drogen snel op, waarna de matdreiging wit een toren gaat kosten.
Dan nog een verliespartij. In de laatste ronde speelde ik tegen Alina Motoc, met wie ik elke dag een half uur voor de partij al aan de bar zat. Zij bleek in die vierenhalf uur meer over mij geleerd te hebben dan ik over haar, want ik verloor eigenlijk vrij kansloos. De opening daarentegen was zeer interessant, en die wil ik dan ook graag analyseren.
zeer mooi toernooi, waarin leuke partijen gespeeld werden en de sfeer bijzonder goed was.
Eindstand:
1. Kleijn 6½
2. Shiven 6
3. Wemmers 5½
Kleijn – Motoc
Stelling na 13. .. Th7
Zwart (Motoc) heeft hier zojuist 13. .. Th7 gespeeld. Van deze zet raakte ik nogal ondersteboven, aangezien ik alleen Pe5 kende en Th7 nog nooit gezien had. Ik bleek de enige in het café te zijn (zelfs nog inclusief de barjuffrouw geloof ik, die nauwelijks kan schaken) en ging derhalve een uur in de denktank. Daar kwam iets spectaculairs uit wat niet goed was (namelijk 14. Pd5). Waar ik uiteraard het meest naar had gekeken was 14. 0-0+ Kg8, waarna de ellende begint. Waar ik vastliep was het volgende: 15. g6 Tg7 16. Tf7 Txf7+ 17. gxf7+ Kg7. Hier echter heeft wit het fraaie 18. f8D+ Pxf8 19. le8! wat min of meer de weerlegging is van Txf7?. Dus komt er 16. .. lxh4 (in plaats van Txf7) 17. Dxh6 Txf7 18. Txf7+ Kxf7 19. Tf1+ lf6 20. Dh7+ Ke8 21. Dg6+ Kf8 22. e5 dxe5 23. Pe4 Db6+ 24. Kh1 axb5 25. Pxf6 Ke7 en wit moet eeuwig schaak gaan geven met Dh7+. Overigens had wit al eerder eeuwig schaak kunnen geven, maar 22. e5 is nog een optie om het te proberen. Ik kan echter moeilijk geloven dat wit in deze variant niet ergens meer heeft dan remise, maar wellicht moet dat nog gevonden worden. Alina verdedigde zich echter keurig na mijn speculatieve Pd5 en won. Voor de toernooizege maakte dat inmiddels niet meer uit, en ik vond het al met al een
4. Riemersma 5
5. H. Vedder, Bezemer, G.P. Singh 4½
8. Motoc 4
9. Schut 2½
10. Afek 2
De deelnemers aan de Max Euwe Challenge in café Batavia 1920 werden verrast door de komst van twee studentes antropologie. Ze kwamen in het kader van een observatieopdracht de schakers observeren. Daarbij letten ze vooral op de houding van de spelers achter het bord. Dat schaken een denksport, een hoofdsport is, komt uit de resultaten van die observatie duidelijk naar voren. De studentes Ianthe Dickhoff en Roos Ligthart merkten op dat de speler die aan zet is voortdurend een of twee handen bij zijn hoofd houdt. De houdingen zullen iedere schaker bekend zijn: hand onder de kin, aan de wang, op het voorhoofd, tussen neus en lippen, langs de wenkbrauwen. Of voor de mond met de duim aan de ene kant en de rest van de hand aan de andere. Ook wordt er gewreven, gekrabd en geplukt. De speler die niet aan zet is doet het
anders en zit met zijn armen rond zijn middel of over elkaar gevouwen op tafel.
Dickhoff en Ligthart merken ook op dat de spelers soms elkaars houding lijken te kopiëren. Als de een op tafel steunt doet de ander het ook, de hoofden worden soms op identieke manier ondersteund. Dat de spelers vaker van houding wisselen naarmate de partij langer duurt kom ook al heel bekend voor: de spanning neemt toe en er moeten snel beslissingen worden genomen. Handen zweven en trekken zich terug. Het lichaam weerspiegelt het twijfelen van de geest.
Al met al komen Dickhoff en Ligthart (vooraan op de bank) niet met spectaculaire inzichten, maar het kan nooit kwaad om eens met de blik van een buitenstaander naar de rituelen van het schaken te kijken.
Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020-6241171
Fax 020-6270885
info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl
de meest complete denksportwinkel
• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge
• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino
• Legpuzzels en breinbrekers
• Boeken over over mathematische puzzels
• Gezelschapsspellen
Enschede in hartje zomer. Dat betekent schaken. Ofwel, concreet: het Euro chess Tournament (EcT). Ook dit jaar wordt de grootste stad van Overijssel weer overspoeld door jongelui die maar één ding willen: schaken, schaken en nog eens schaken. Er is dit jaar een belangrijk extraatje. Wat dat is? Dat vragen we aan Wim Arns, de voorzitter van het EcT.
legt u eerst eens uit: wat houdt het Euro chess Tournament in?
Arns: „Het Euro Chess Tournament bestaat eigenlijk uit twee toernooien die tegelijkertijd worden gehouden. Allereerst het aloude Open Nederlands Jeugd Kampioenschap (ONJK). Het is inmiddels het 36e ONJK. Dit toernooi heeft een lange historie met op de erelijst grote namen zoals bijvoorbeeld grootmeester Peter Heine Nielsen, die de laatste jaren constant in de top honderd van de wereld staat. Zijn rating is nu 2652. Het
We hebben de spanning lang genoeg opgevoerd. In de aanhef spraken we over een extraatje, nog wel een belangrijk extraatje. Wat mag dat dan zijn?
„Het nieuwe is dat het Euro Chess Tournament dit jaar onder de Jeugd Grand Prix toernooiencyclus van de ECU valt, de European Chess Union ofwel Europese schaakunie.”
Nog een andere belangrijke W die in geen enkel artikel mag ontbreken, de W van Waarom?
„Omdat we willen proberen meer deelnemers uit het buitenland bij het toernooi te betrekken. Het mooie van de Jeugd Grand Prix toernooiencyclus van de ECU is dat de winnaar van die cyclus prachtige uitnodigingen tegemoet kan zien zoals een uitnodiging voor het Europees jeugdkampioenschap in zijn of haar categorie. De eerste grootmeesters zijn al gecontracteerd.”
Nog meer extraatjes?
„Dit jaar zal er voor het eerst een kampioenschap voor jongens en meisjes tot acht jaar worden ingevoerd. Dat was een van de voorwaarden van de ECU om bij de toernooiencyclus te worden aangesloten. En daarnaast hebben we een aantal extraatjes, die weliswaar niet helemaal nieuw of uniek zijn maar wel iets extra’s zijn naast het schaken, zoals een prijzenpot van 9.000 euro, de mogelijkheid om te kamperen, eten in de mensa van de universiteit, voetballen, zwemmen, tennissen en tafeltennissen. Verder zorgt de universiteit voor een aantal workshops tijdens welke men kennis kan maken met activiteiten op het gebied van de wetenschap.”
Alleen maar goed nieuws?
„Nee, we hebben helaas moeten bezuinigen op het deelnemersaantal bij de Young Masters. De ondersteuning vanuit de Universiteit Twente wordt afgebouwd. Dit jaar zullen de Young Masters wedstrijden voorlopig voor het laatst plaatsvinden, voor 2011 zijn er geen middelen meer toegezegd. We zullen de Young Masters dus op moeten geven, tenzij er een andere externe geldgever komt. Wel willen we in ieder geval het ONJK zeker stellen, daarover zijn we in onderhandeling.”
In de afgelopen jaren hebben we in deze rubriek veel surftips gegeven, maar we willen ook graag weten welke websites prominente persoonlijkheden uit de schaakwereld aansturen. In deze tweede aflevering stelt de 25-jarige grootmeester Erwin l’Ami uit Woerden zijn favoriete websites voor.
Nederland
“De website van de KNSB is sterk verbeterd,
sinds Tom Bottema de site op zich heeft genomen en ik kijk ook af en toe op www. schakers.info, die weliswaar niet meer zo actueel is, maar wel interessant blijft door de columns. Naar de nieuwe site www. schaaksite.nl heb ik nog niet vaak gekeken, maar ik denk dat het een veelbelovende site is, met interessante bijdragen van Herman Grooten en Dimitri Reinderman. Het is niet eenvoudig voor een nieuwe schaaksite een plaatsje te vinden in het weblandschap”.
chesscafe
“Een andere site die ik regelmatig bezoek is www.chesscafe.com. De analyses bij veel schaaksites zijn vaak erg mager, omdat de verslagen snel op het web gezet moeten worden, maar Chesscafe is schaaktechnisch hoogwaardig. De columns van Dvoretsky en Müller zijn van erg hoog niveau en er zijn op de site meer goede columns te vinden. De bijdragen van Stefan Bücker zijn bijvoorbeeld erg vermakelijk”.
“De beste schaaksite op dit moment is www. chessvibes.com . De site is snel, de lay-out ziet er goed uit en Peter Doggers zoekt
Schaakvideos.nl is een idee van Arjon Severijnen, Stefan en Rick Kuipers. Stefan Kuipers en Arjon Severijnen maken schaakvideo’s waarin op leerzame wijze een onderwerp uit het schaakspel wordt behandeld. Rick Kuipers zorgt voor de techniek.
De website richt zich uitdrukkelijk niet op de actualiteit, maar heeft een educatieve opzet. De auteurs bedenken zelf onderwerpen, maar de kijkers kunnen ook onderwerpen aandragen. De onderwerpen worden op twee niveaus behandeld: voor de beginner en voor gevorderden. Met dat laatste lijkt de wat betere clubspeler te worden bedoeld.
Gratis
Iedere bezoeker van de site kan eens per dag een video bekijken. Wie meer wil moet
steeds naar nieuwe wegen om de site nog aantrekkelijker te maken. Een andere favoriet blijft TWIC. Voor een professional is het handig dat alle lopende toernooien daar simpel te volgen zijn en dat elke week een grote partijverzameling wordt aangeboden.”
“Sinds kort twitter ik ook, je kunt me vinden onder ‘erwinlami’. Het is natuurlijk net zo zinloos als Facebook en Hyves, maar het is een aardig tijdverdrijf. Verder schaak ik ook online, waarbij ik veel liever op ICC speel dan op Playchess. Ik vind het bord op ICC prettiger dan op Playchess. En dat is voor een schaker toch een belangrijke factor!”
zich laren registreren. In beide gevallen is de toegang tot de site overigens gratis. De auteurs bieden de bezoekers ook de mogelijkheid om tegen betaling eigen partijen te laten analyseren. Dat kan in de vorm van een analyse in pgn-formaat, die per e-mail wordt toegestuurd, of een analyse die in de vorm van een video op de site wordt gezet. De kosten bedragen respectievelijk 12.50 en 17.50 euro. (MbdW)
In deze Voorloper:
Thomas Beerdsen is een echte aanvaller
Partijen van Thomas
Over de open e-lijn
Lekker schaken in Waalwijk
Jeugdkatern Schaakmagazine
Met zijn blonde hoofd en Feyenoord-shirt valt hij op. Een graag geziene gast op toernooien. Twaalf maal Nederlands kampioen, waarvan vijf met teams. En hij speelde al twee Europese Kampioenschappen en een Wereldkampioenschap. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Thomas Beerdsen.
Toen hij vier jaar oud was zag hij een schaakbord in de kamer staan. Nieuwsgierig wilde hij weten wat dat was. Maar zijn vader vond het nog te vroeg. Twee jaar later leerde hij Thomas de spelregels en gaf hem het werkboek Stap 1. Op school werd ook schaakles gegeven. “Eerst kregen we een uur les. Pas daarna mochten we spelen. Toen ik in groep 5 zat mocht ik al op het eerste bord. De Prinses Margriet haalde bij het NK de halve finale!”
Meesterklasse
“Met mijn vader ging ik kijken bij de schaakclub De Schaakmaat. Ze speelden echter op zaterdag en dan voetbal ik! Bij De Toren in Arnhem spelen ze op vrijdag, dus ben ik daar gaan spelen. Sinds twee jaar schaak ik bij de senioren van Schaakstad Apeldoorn. Dit jaar speel ik in de 3e klasse
KNSB. Ik heb al 5 uit 7. Hoogtepunt was zijn invalbeurt in het eerste team in de meesterklasse. De Nederlands kampioen 1998. Rini Kuijf, bleef hem de baas.
“Ik train bij de SBSA met Merijn van Delft en Yochanan Afek en bij De Toren met Willy Hendriks. En elke week met Stefan Kuipers. Alles vind ik leuk, maar vooral tactiek. Lokken en dan een paardvork.”
Sponsoractie
Bijzondere toernooien waren het WK en EK. Dat was in Turkije, in Montenegro en Italië. “Lekker warme landen”, vertelt Thomas. “Na het ontbijt voorbereiden, ’s middags spelen en na afloop analyseren met de trainer. En soms tussendoor even zwemmen. Heel leerzaam en gezellig!”. Afgelopen jaar werd een sponsoractie georganiseerd. Doel was
zijn trainer IM Merijn van Delft mee te laten gaan. Thomas gaf drie simultaans en een lezing. “Een soort spreekbeurt, maar dan voor volwassenen. Dat was best spannend.” De actie werd een succes. Vader Marco: “De SBSA, Schaakstad Apeldoorn, de gemeente, VDS, particulieren en zijn voetbalclub ZVV hielpen mee. Die plaatste een link op hun site met een gastenboek. Sowieso combineert hij goed met zijn teamgenootjes. Afgelopen zaterdag werd hij gewisseld zodat Thomas ook nog kon schaken!”
“Thomas is een echte aanvaller en altijd vrolijk. Hij is een doorzetter. Als het moet doet hij een schepje erop.” Thomas geniet van toernooien waar ook ruimte is om lekker samen te voetballen of tafeltennissen. “Ik wil graag profvoetballer en grootmeester worden!”
Geboortedatum: 13 september 1998
Uit: Apeldoorn
School: Prinses Margriet
Leukste schoolvak: Rekenen en gym
Hobby’s: Voetballen, computeren
Schaken geleerd: Vader Club: Schaakstad Apeldoorn, De Toren Arnhem
Wat wil je worden: Grootmeester en profvoetballer
Lievelingseten: Pizza Hawaï
Thomas BeerdsenPavlo Vorontsov
EK D-jeugd Fermo 2009
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 lb4 4. e5 Pe7 5. a3 lxc3+ 6. bxc3 b6
7. Dg4 Pf5 8. ld3 h5 9. Df3
Pc6 10. Pe2 Pce7 11. lg5 Dd7
12. Pf4 g6 13. h3! Dc6 14. Kd2 h4 15. g4 Pg7
axb5 12. Pxb5 Ta7 13. Pxa7 Da5+ 14. c3 Dxa7 15. 0–0 Pe7 16. Pe3 Db7?! 17. Dxd6 Dxe4 18. Tad1 Pc6 19. Dc7 le6 20. Tfe1!
Thomas brengt zijn laatste stuk in de aanval. 20. .. le7
Thomas heeft uitstekend gespeeld! Tijd om het af te maken met een aftrekaanval.
16. lxe7! Kxe7 17. Pxg6+ fxg6 18. Df6+, 1–0
Thomas BeerdsenAndré Huis in ‘t Veld Schaakstad 2009
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 6. Pdb5 d6 7. lg5 a6 8. Pa3 b5 9. lxf6 Dxf6 10. Pd5 Dd8 11. lxb5!?
21. Pd5! lxd5 22. Txe4 lxe4
23. f3 ld8 24. Db7 0–0 25. fxe4
Pa5 26. Db5 lc7 27. b4 Tb8 28. Dxb8+ lxb8 29. Td8, mat.
Thomas BeerdsenHenk Eleveld
Schaakstad 2009
1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pf3
lg4 4. le2 Pc6 5. d4 e6 6. c4
lb4+ 7. Pc3 Dd7 8. d5 exd5 9. cxd5 Pce7 10. Dd4 lxc3+ 11. bxc3 f6 12. c4 Pg6 13. Tb1 b6 14. De4+ Kf7
Een lekker open partij. Thomas begint met een aftrekaanval. Op de tegenaanval plaatst hij slim zijn loper tussen met schaak!
15. Pg5+ fxg5 16. lxg4 Te8
17. le6+ Txe6 18. dxe6+ Dxe6
19. Dxe6+ Kxe6 20. lxg5 h6
21. le3 Pf6 22. Ke2 Pe5 23. c5 Pd5 24. Thc1 Td8 25. cxb6 cxb6 26. Tb3 Td7 27. Td1 Tc7
28. Tc1 Td7 29. h3 Tf7 30. g3 g5 31. ld4 Td7 32. lxe5 Kxe5
33. Tc6 Td6 34. Txd6 Kxd6 Goed afgeruild door Thomas. Zijn toren kan actief worden en is sterker dan het paard.
35. Kf3 Ke6 36. Ta3 Kf5? 37. Txa7, 1–0
Marcel Boel - Thomas Beerdsen
Schaakstad 2009
Wit heeft zonet b3-b4 gespeeld. Dat was niet goed. 35. .. Txc2!
Thomas zijn specialiteit! Lokken en paardvork. Na
36. Txc2 Pe3+ 37. Kf3 Pxc2 wint zwart ook nog de pion op b4. (0–1)
Pascal losekoot
Wit heeft – indirect – de zwarte loper op e7 gepend. Zodra deze weggaat volgt de aftrekaanval Pxc6. 1. De2! Voorkomt rokade vanwege Pxd7. Met de koning in het midden zal zwart het lastig krijgen. Naar dit soort stel-
lingen kijken we in deze Voorloper.
We gaan het dit keer hebben over de kracht van de open e-lijn. Kijk eens naar de eerste stelling.
Zo ook hier. Zwart is aan zet, maar rokade kost een stuk. Zwart speelde 1. .. Pb6 (?), maar verloor na 2. Txa6 Txa6 3. Dxb5+ twee belangrijke pion-
nen. 1. .. Kf8 is ook niet fijn, omdat de h8-toren dan niet meedoet.
Soms kan zwart ontsnappen dankzij ‘mat achter de paaltjes’. Kijk maar:
Opgave
Opgave 5: Wit aan zet wint (stap 4)
Opgave
Opgave 6: Wit aan zet wint (stap
–
vanwege
1. f5!,l en
1. d6!, 1-0. Er dreigt Dxe7 mat.
2) 1. d5 Sluit de loper in. 1. .. exd5 2. Dd2, 1–0 (NissenJacobsen, Kopenhagen 1916)
1. .. 0-0! Want als wit nu 2. Dxe7 speelt, dan volgt 2. .. Tfe8 en de zwarte dame kan niet geslagen worden vanwege mat. Wit kan zich ternauwernood redden met 3. Pxd5! cxd5 4. Db4, maar staat na 4. .. Txe1 5. Dxe1 Dxc2 slecht. Oplossingen 1) 1. Lb5 Tc6 2. Lxc6, 1-0
In Waalwijk werd lekker geschaakt om de titels bij de jeugd tot tien jaar. Zestig jongens en meisjes waren op 2 en 3 april naar Brabant gekomen om negen partijen te spelen. Dat was voor Michal Slomczewski en Anna Maja Kazarian nog niet genoeg. Ze scoorden allebei 7½ uit 9 en moesten een beslissingstweekamp spelen. Daarin was Michal de beste.
Bij de meisjes verloor Jessie Hogenkamp haar eerste partij, maar daarna won ze acht keer achter elkaar. Toen was ze kampioen. cheryl looijer werd tweede. Michal, Anna Maja, Jessie en cheryl mogen allemaal naar het wereldkampioenschap in Griekenland. Op de foto’s kan je zien hoe enthousiast iedereen schaakte. Ad Bruijns maakte de foto’s.
Jeroen Bosch
Op dit moment wordt in Sofia de WK match gespeeld tussen wereldkampioen
Anand en zijn uitdager Topalov. Topalov won als voorbereiding het prestigieuze toernooi in linares. Anand liet in Wijk aan Zee minder zien, maar mepte in februari in de Duitse Bundesliga wel de Poolse grootmeester Kempinski van het bord. Speelt u mee?
Anand - Kempinski Bundesliga Heidelberg 2010 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. le2 e6 7. 0–0 le7 8. a4 Pc6 9. le3 0–0 10. f4 Dc7 11. Kh1 Te8
Via een Najdorf-volgorde is het spel overgegaan naar de klassieke Scheveninger.
12. lf3 Pd7
Een zeer ongebruikelijke voortzetting. Uit de WK matches is bekend 12. .. Ld7 13. Pb3 Pa5 14. Pxa5 Dxa5 15. Dd3 Tad8 16. Tfd1 Lc6 17. b4! Dc7 18. b5 Ld7 19. Tab1 met een betere stelling voor wit in Anand - Kasparov, New York WK match (9) 1995. Anand won deze partij maar verloor daarna de match. Voor 12. .. Tb8 zie bijvoorbeeld de modelpartij Anand - Ivanchuk, Morelia/Linares 2008, die door Herman Grooten in zijn rubriek 'Begrijp wat u doet' behandeld werd in SM 2009-2. Ook 12. .. Lf8 is populair. 13. De1 lf8 14. Df2 Tb8 15. Tad1
Anand heeft al zijn stukken ontwikkeld en is klaar voor het middenspel. Zwart moet nog een manier vinden om zijn damevleugel mee te laten doen. 15. .. Pxd4 16. lxd4 b6 Kempinski heeft een stel paarden geruild om zijn witveldige
loper op de lange diagonaal te plaatsen. Als hij zijn plan kan voltooien is er weinig aan de hand. Kunt u net als Anand profiteren van de witte ontwikkelingsvoorsprong?
vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.
De lezer heeft wit
U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 29
Wit wint met 30. Dxb8 materiaal. In de partij gaf Kempinski trouwens al op na 28. Tg3+.
Het Europees Kampioenschap in het Kroatische Rijeka kende een aantal deelnemers uit Nederland. Bij het EK Heren, gewonnen door de rus Ian Nepomniatchi, draaide Dimitri Reinderman
lang in de top mee. Door een ongelukkig slot eindigde hij op 7 uit 11, een score die de solide Erwin l’Ami eveneens wist te behalen. Veterane Pia Cramling won bij de dames, waar Zhaoqin
Peng beste Nederlandse was. Het goede optreden van de jongedames Lisa Schut en Anne Haast in dit sterk bezette veld, geeft hoop voor de toekomst. Karel van der Weide
“Je zoekt wat publiciteit”, zegt BSV-voorzitter René Punt bescheiden. Maar het zou wel eens kunnen uitdraaien op de meest spectaculaire schaakgebeurtenis van dit jaar. Hoe schaken de hoofdact van een straattheaterfestival wordt is op zaterdag 26 juni te zien in Bergen op Zoom.
Jubilea worden altijd gevierd als een veelvoud van het cijfer 5 in het geding is. Voor schakers ligt dat anders, voor hen heeft het getal 64 een magische betekenis. Vandaar dat BSV uit Bergen op Zoom het oprichten van de vereniging in 1946 aangreep om een feestje te bouwen. En laat het dit jaar nou ook nog eens 150 jaar geleden zijn dat er in Bergen op Zoom voor het eerst in verenigingsverband werd geschaakt.
René Punt: “We hebben de getallen 64 en 150 gekoppeld en drie jaar geleden zijn we over een jubileumviering gaan denken. We zijn met vijf, zes ideeën naar de gemeente gegaan en zij hebben het idee van het levend schaakspel omarmd. Met onze activiteit willen we de aandacht vestigen op onze club. Veel mensen schaken op internet, maar onze bewering is dat spelen op de club iets anders is. Op een club kan je in sociaal opzicht iets vinden. De gemeente vond dat ook. Ze willen de stad uitstraling geven en onze activiteit zou mooi gecombineerd kunnen worden met het jaarlijkse straattheaterfestival. Dat was gunstig voor ons; we hebben op die manier de benodigde acteurs bij de hand en we
hebben geen vergunning nodig, want die is er al voor het festival. En je staat met je activiteit centraal op de Grote Markt.” “We vormen nu de hoofdact van het festival,” voegt BSV-secretaris Arjon Severijnen toe.
Grootste schaakspel
Het eerste idee bestond uit het opvoeren van een levend schaakspel. Later werd dat plan uitgebreid met het laten maken van een reusachtig schaakspel.
Punt: “Iemand van de winkeliersvereniging maakte ons attent op beeldhouder Peter de Koning uit Steenbergen. Die had een paar jaar geleden de grootste tafel ter wereld uit één stuk hout gemaakt. Hij zocht de
gelegenheid om iets met het schaakspel te doen. Voor de Keukenhof had hij al eens een paar grote schaakstukken gemaakt. Wij hebben hem voorgesteld voor ons jubileum een reuze schaakspel te maken. We Schaakfestival in Bergen op Zoom op 26 juni
wisten dat hij het een leuk idee zou vinden en hij was meteen akkoord. De pionnen zijn intussen af. Peter heeft door de winter wat vertraging opgelopen. Het hout was bevroren en daar kon hij niet mee werken. Hij koopt oude meerpalen op, daarom worden de stukken zo zwaar. Dat schaakspel blijft zijn eigendom, wij hebben alleen de vervoerskosten. Hij hoopt hiermee zelf publiciteit te krijgen en in feite sponsort hij ons dus.
We wilden met onze stukken graag in het Guinness Book of Records komen, maar zij willen ons plan niet accepteren. Om voor een record in aanmerking te komen moeten de stukken het Staunton model hebben. Dat was voor Peter niet interessant, zoiets maak ik in veertien dagen, zei hij. Hij wil een echt gebeeldhouwd spel maken, waar hij iets van zichzelf in kan leggen. De koning wordt ruim drie meter. Het grootste spel in het Guinness Book of Records heeft een koningshoogte van ongeveer 1.25 meter. We trekken ons niets van Guinness aan, we maken gewoon het grootste schaakspel. Of Guinness meedoet is hun zaak.”
Het is de bedoeling dat het levend schaakspel een echt spektakel wordt, niet alleen maar het spelen van een schaakpartij. Om daarvoor te zorgen zijn de plaatselijke toneelverenigingen ingeschakeld. De witte en zwarte partijen zullen vanuit verschillende delen van de stad optrekken naar de Grote Markt. Daar neemt Hans Böhm het
stander. De acteurs die de stukken spelen zullen echt acteren en waar mogelijk spontaan reageren op de gebeurtenissen. De kostuums van de schaakfiguren zijn ook afkomstig van een toneelvereniging. De echte vuurproef komt daarna als er ook een partij gespeeld wordt met het reuze schaakspel.
René Punt: “Dat wordt nog een opgave, met ons tweeën konden we net een pion tillen. De koning wordt naar schatting 400 kilo. Gelukkig komen er wielen onder. We moeten nog bedenken hoe we het spel in het centrum krijgen en waar we het tijdelijk gaan opslaan.”
De schaakdag wordt afgesloten met een andere opmerkelijke activiteit, een schaaksimultaandiner. De deelnemers eten in een
150 Jaar schaken in Bergen op Zoom
De geschiedenis van het georganiseerd schaken in Bergen op Zoom is bekend vanaf 1860. Over de eerste jaren weten we niet veel. In Zet na zet (1977), het jubileumboek ter gelegenheid van vijftig jaar Noord-Brabantse Schaakbond schrijft G. van der Waals: ‘Het is 1860 als in Bergen op Zoom de vereniging ‘Strijdlust’ het licht ziet, een jaar later gevolgd door het ’s-Hertogenbosche ‘Ströbeck’. Van beide verenigingen weten we niet meer dan de naam. (…) Zij verdwenen even geruisloos als zij de kop opstaken. (...) In de vorige eeuw zijn nog drie namen van opgerichte Brabantse verenigingen gevonden. Ten eerste de in 1891 opgerichte Bergen op Zoomse Schaakclub (welke niet hetzelfde is als het huidige BSV, want deze is in 1951 uit ’t Fort ontstaan).’
We moeten tot het tweede decennium van de twintigste eeuw wachten, voor er echt harde gegevens komen. Opnieuw Van der Waals: ‘De vereniging E.D.N. (Ende Desespereert Nimmer) uit Bergen op Zoom werd de 14e oktober 1919 opgericht (...) tot de ondergang in januari 1962. (…)Na bijna 43 jaar konstante strijd was de wanhoop ten top gestegen.’
Van E.D.N. is veel materiaal bewaard gebleven en daarmee is het de eerste goed gedocumenteerde schaakvereniging in Bergen op Zoom.
Het huidige BSV wordt opgericht in 1946, in een periode dat veel verenigingen het licht zien. Daaronder zeven schaakverenigingen, van wie nog twee de naam BSV dragen: de Baarnse Schaakvereniging en de Bennekomse Schaakvereniging. In de jaren daarna slokt BSV de andere verenigingen ’t Fort en E.D.N. op. Daarna blijft het de enige schaakvereniging in Bergen op Zoom.
van de restaurants rond de Grote Markt. Ondertussen komt Hans Böhm langs om zijn zetten te doen.
Gezonde vereniging
Met ongeveer zeventig leden, veertig senioren en dertig jeugdspelers is BSV Bergen op Zoom een gezonde vereniging. Tien jaar geleden is de club meer activiteiten gaan ontplooien.
René Punt: “We streven naar kwaliteit en goed materiaal. We hebben ons kader naar de trainers- en de arbiteropleidingen gestuurd. Op het ogenblik hebben we zeven jeugdleiders. We willen niet te groot worden, want dan boet je aan kwaliteit in. Met dit aantal jeugdtrainers moeten we het doen.”
Het organiseren van het festival vergt veel, maar er is ook een pluspunt. “Je brengt op deze manier wel je vereniging bij elkaar, je hebt bijna iedereen nodig. Verder heeft De Pion uit Roosendaal alle medewerking toegezegd. Dat maakt de uitstraling van de activiteit nog groter. We verwachten een grote drukte, het festival trekt jaarlijks tienduizenden mensen. Denk aan de Kalverstraat.”
Arjon Severijnen: “We hebben in dit proces met schade en schande geleerd. We hebben weken aan een mooie sponsorbrief gewerkt, maar hebben gemerkt dat zoiets niet werkt. Je moet het hebben van netwerken. Netwerken en lobbyen, dat is het belangrijkste. Het hele project kost ruim 10.000 euro. We hebben de begroting bijna dicht. Het restant kan de vereniging desnoods zelf betalen. We wilden beslist niet de vereniging financieel op het spel zetten.
De gemeente heeft een flinke garantiesubsidie gegeven. Een paar bedrijven dragen ook bij, maar het is lastig daar veel te vinden omdat de tijden zo slecht zijn.”
Zie voor actuele informatie: http://jubileum.bozschaak.nl
Ouders spelen een belangrijke rol in het jeugdschaken. Er zijn weinig jeugdtalenten die de top halen zonder dat hun ouders hen op allerlei manieren ondersteunen. Jeugdafdelingen van veel schaakverenigingen en schoolschaakclubs draaien grotendeels op ouders. Ouders geven les, organiseren interne en externe competities, rijden met kinderen naar toernooien. Ze beheren de bar, begeleiden schaakkampen, betalen contributie en ze maken soms een website voor de jeugdafdeling. Ouders zijn belangrijk voor het jeugdschaken. Alleen... ze worstelen soms wel met een paar vragen.
Er overkomt je wat als beginnende schaakouder
“Best wel heftig om een beginnende schaakouder te zijn”, zegt een vader in het boek ‘Schaaktalent ontwikkelen (www. schaaktalent.nl). Spannende kampioenswedstrijden, onvermoede ontplooiingskansen voor zijn zoon, roddelcircuits, reizen naar toernooien in verre oorden, nieuwe sociale contacten, interessante internetsites, stapels schaakboeken in huis, je weet niet wat je overkomt.
De Duitsers Jörg Sommer en Bernd Rosen zijn auteurs van het boekje Hilfe, mein Kind spielt Schach (Help, mijn kind schaakt). Ze geven uitleg over de schaakwereld en houden de ouders een spiegel voor omtrent hun rol. Een cartoon met een grijnzende pappa met een bordje ‘Mijn zoon is de beste’ leidt het hoofdstukje in. ‘Jeugdtoernooien zijn leuk, maar er zouden geen ouders moeten zijn’, schrijven ze. Ouders die pal bij het bord staan, zetten voorzeg-
gen, beslissingen van arbiters aanvechten, na partijen luidkeels verkondigen dat hun kind ‘eigenlijk’ gewonnen stond, luid praten tijdens partijen, hun mobieltje niet uitzetten, er passeren wat donkere kanten van het fenomeen schaakouder de revue. De auteurs hebben een goede suggestie voor deze ouders: gedraag je, neem een leuk boek mee en ga dat lezen buiten de speelzaal.
communiceren en ouderbijeenkomsten
Ouders hebben vaak vragen over jeugdschaken. Zeker als ze nieuw zijn bij een vereniging en ook als hun kind ambities heeft en topsport wil bedrijven. Communicatie is het sleutelwoord. Clubbestuurders, toernooiorganisatoren, trainers en coaches doen er goed aan ouders helder uitleg te geven over de gang van zaken in de sport. Dat kan door regelmatig een praatje te maken. Het kan ook door infor-
matie op een website te zetten en door af en toe een ouderbijeenkomst te organiseren. Op zo’n bijeenkomst kunnen onderwerpen aan de orde komen als de manier waar op de vereniging is georganiseerd, wat er in lessen gebeurt, welke praktische bijdrage ouders kunnen leveren of bijvoorbeeld hoe ouders kinderen met ambitie kunnen begeleiden. Een belangrijke functie van ouderbijeenkomsten is dat ouders met elkaar in contact worden gebracht en ervaringen kunnen uitwisselen. Een trainer kan bijvoorbeeld vertellen over de opzet van schaaklessen en ouders kunnen daar vragen over stellen. Ook vraagstukken als zelfstudie en stress bij toernooien kunnen ter sprake komen.
Ouders hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. Als ze iets niet begrijpen of zich over iets verwonderen, kunnen ze ook zelf met trainers en bestuursleden contact opnemen.
Bestuursleden en trainers van schaakclubs
zijn in de regel vrijwilligers die hun best doen, maar zeker niet alwetend zijn. Het is belangrijk dat ouders hen informeren over bijzonderheden van hun kind, bijvoorbeeld omtrent familieomstandigheden of gezondheidsproblemen. Net als scholen vervullen verenigingen een belangrijke rol in de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen.
Jeugdafdeling De Schaakmaat draait op ouders
De ongeveer 70 leden tellende jeugdafdeling van de Apeldoornse vereniging functioneert grotendeels door de inzet van ouders. Na een mindere periode floreert de jeugdafdeling weer door de inzet van een groep nieuwe ouders. Jeugdleidster Marian Koekkoek kan zelf niet schaken. “Absoluut niet.” De docente Nederlands aan een middelbare school is via haar kinderen bij het schaken betrokken. “Schaken is prachtig. Ik begrijp de bedoeling van het spel. Ik vind het gewoon leuk om activiteiten te organiseren en ik kan goed les- en spelvormen ontwikkelen.” Als je als coördinator goed luistert naar de mensen die wel kunnen schaken, kun je samen een uitstekende jeugdafdeling ontwikkelen is Koekkoeks ervaring.
De jeugdafdeling heeft elke vrijdagavond van 18.30 tot 22.00 uur clubavond in wijkcentrum De Stolp. Er zijn diverse niveaugroepen en er zijn drie activiteiten: les in de Stappenmethode, onderlinge competitie en analyseren van eigen partijen. Daarnaast nemen veel kinderen deel aan de externe competitie van de regionale bond OSBO en toernooien. De jeugdafdeling organiseert dat.
Van de twaalf lesgevers zijn er acht ouders van kinderen. De andere lesgevers zijn volwassen leden van de club en een enkel voormalig jeugdlid. Sterkere jeugd helpt bij het analyseren van partijen.
Doordat de sfeer prima is raken steeds nieuwe ouders gemotiveerd om mee te helpen. Onlangs heeft een handvol ouders meegedaan met een KNSB-cursus lesgeven Stap 1. Ouderavonden of een systematisch ouderbeleid kent de club niet. Enthousiaste ouders lopen een tijdje mee met een ander en er is veel informeel onderling overleg. Yanien Veenendaal speelde in haar jeugd mee met meisjeskampioenschappen. Nu ze zelf een schakend dochtertje heeft komt ze Stap 4 of 5 lesgeven. Kunstschilder Ranko Skenderija speelde vroeger in Joegoslavië schaak. Nu zijn zoon en dochter schaken, heeft hij de weg naar het schaken teruggevonden. Hij geeft les aan beginners en is teamleider. “Ik kan het nog net houden tegen mijn zoon, maar theoretisch is hij me
al voorbij.” Lucas Smid verschijnt zelf nooit meer achter het wedstrijdbord. Ooit had hij als achttienjarige een rating boven de 2000. Dat is ruim genoeg om met veel plezier analyselessen te verzorgen.
Huisschaker Wim Huzen heeft drie schakende kinderen. Hij werd ooit gevraagd door een leraar om de schoolschaakclub van De Wegwijzer op te zetten. Op de school voor bijzonder onderwijs van zijn dochter richtte hij ook een schaakclub op. Voor De Schaakmaat organiseert Huzen allerlei zaken zoals het Apeldoorns jeugdschaakkampioenschap. “Het is leuk om met een groep enthousiaste mensen kinderen een leuke vrijetijdsbesteding te geven. Het valt me wel op dat er voor talenten weinig faciliteiten zijn. Mijn oudste zoon speelt nu bridge in de nationale jeugdselectie. Daar zijn veel meer faciliteiten dan voor jeugdige topschakers.”
Tips voor het omgaan met vrijwilligers
Ouders die zich inzetten voor een jeugdafdeling zijn vrijwilligers. Ze willen dat doen als ze het leuk en nuttig vinden. Veel ouders beschouwen het ook als een morele plicht om een bijdrage te leveren aan verenigingen waar hun kinderen lid van zijn. Om ouders op een goede manier bij een vereniging te betrekken, is het nuttig dat een bestuur een paar zaken voor ogen houdt: neem ouders serieus, informeer hen goed, betrek hen bij besluiten, vraag hen om hun mening en maak concrete afspraken. Veel ouders zijn eerder bereid een taak op zich te nemen als deze niet veel tijd kost, concreet omschreven is en aansluit bij hun mogelijkheden en interesses. De ene ouder wil op zaterdagen chauffeur zijn naar toernooien, een andere de bar beheren als het kroost toch aan het schaken is en een ander vindt het leuk om les te geven of partijen te analyseren met kinderen. Een beproefd recept om de motivatie flink op peil te houden is om jaarlijks een leuke activiteit met de ouders te organiseren.
Wat moeten ouders van jeugdschakers niet doen?
1. Te hoge eisen stellen. Wil je kind kampioen worden of wil je als ouder je eigen behoeften via je kind realiseren.
2. Te lage eisen stellen. Als je als ouder het hele land doorrijdt om toernooien te bezoeken, mag je best van je kind verlangen dat hij aan zelfstudie doet.
3. Continu bij het bord van je kind kijken. Dat kan bij kinderen tot spanning leiden, met af en toe kijken is niets mis.
4. Je na afloop van een partij met de analyse bemoeien. Dat kun je beter aan
trainers en andere spelers overlaten, geef je kind de ruimte zijn eigen individualiteit te ontwikkelen. Uiteraard kun je best eens troosten of een belangstellende vraag stellen over partijen. 5. Deelnemen aan roddelcircuits. Het is niet gezond als overambitieuze ouders zonder kennis van zaken overdreven vaak kletsen over ambities en vooral over andere ouders en kinderen die er niet bij zijn.
Hoe ga je als ouder om met een getalenteerd kind
Yassine Mouhdad (11) was vijf jaar toen hij van opa Hans leerde schaken. Net voor zijn zesde verjaardag speelde hij zijn eerste partijen tijdens het Apeldoorns jeugdkampioenschap. Kennelijk had hij talent want hij scoorde direct boven de vijftig procent. Yassine werd lid van De Schaakmaat en moeder Sabine en vader Sellam betraden een compleet nieuwe wereld. Omdat De Toren in Arnhem door de inzet van ouders veel activiteiten organiseerde, veranderde Yassine van club. “Die ouders gingen mee naar veel toernooien”, zegt Sellam Mouhdad. “Toernoeien bezoeken is belangrijk. Kinderen kunnen er in de praktijk uitproberen wat ze hebben geleerd. Dat vinden ze erg leuk.”
Mouhdad kende in die tijd alleen de schaakregels. “Ik verbaasde me er over dat schaken zo intensief kan zijn en zoveel tijd kost als je wat wilt bereiken.” Die tijd is er niet altijd want Yassine heeft nog twee nietschakende zusjes die eveneens aandacht
vragen. “Het is belangrijk dat je met andere ouders afspraken kunt maken over om de beurt naar toernooien rijden bijvoorbeeld.”
Inmiddels heeft Yassine zeker vier nationale titels behaald. “Misschien meer, dan moet ik zijn bekers natellen. Het gaat ons er vooral om dat hij leert plezier met sportieve uitdagingen te combineren.”
Als schaakouder voelt Mouhdad zich geconfronteerd met diverse problemen. “Yassine heeft nog geen discipline om zelf te studeren. Hij wil wel graag dat we samen op de computer partijen van Topalov of Kasparov naspelen. Hij wil dan de goede zet ontdekken en ik moet zeggen of het goed is. Als ik niets doe, doet hij ook niets. Juist één op één trainingen met bijvoorbeeld Stefan Kuipers werken heel goed bij hem.” Mouhdad vindt het moeilijk te bepalen of hij te hoge eisen aan zijn zoon stelt. “In hoeverre stimuleer ik hem als hij een trainingschema moet volgen en in hoeverre oefen ik te veel druk op hem uit? Daar zou ik graag met andere ouders of deskundigen over willen spreken. Ik merk dat meer ouders dat probleem ervaren. Je hebt vragen maar je kan er nergens mee terecht. Met mijn vrouw praat ik er over en soms met een andere schaakvader.” Van de regionale of nationale schaakbond geeft Mouhdad nog nooit een initiatief op dat gebied gemerkt. “Een ander probleem is de prestatiedruk die Yassine zichzelf oplegt tijdens toernooien. Dan blokkeert hij soms en komen de tranen los. Hoe moet je daar als ouders mee omgaan? En hoe ga ik zelf met mijn verwachtingen om? Soms ben ik ook teleurgesteld als het
niet goed gaat, dat merk je kind toch direct en dat is niet goed.”
Eddy Sibbing over ouderbijeenkomsten
“Betrek ouders bij de organisatie”, stelt ook Eddy Sibbing. Hij is manager van het Max Euwe Centrum en voorheen jarenlang consulent en servicepuntmedewerker van de KNSB. Bij veel verenigingen worden ouders niet bij de club betrokken, is zijn ervaring. Dat gebeurt onder het motto ‘ze kunnen toch niet schaken’. Daarbij vergeten de clubs dat ouders wel allerlei nuttige taken kunnen vervullen en soms wel degelijk jeugd kunnen begeleiden. “Het wordt hoog tijd dat de KNSB hier beleid op ontwikkelt en systematisch aan verenigingen en ouders laat zien welke belangrijke toegevoegde waarde ouders kunnen hebben”, stelt Sibbing. Op de site van het Max Euwe Centrum www.maxeuwe.nl staat een aantal artikelen van zijn hand over dit thema.
KNSB-beleid
Bestuurslid jeugdzaken van de KNSB Monique Stam stelt dat ouderkwesties vooral een zaak zijn van de regionale bonden en verenigingen. De KNSB heeft een aantal servicepuntmedewerkers in dienst en daar kunnen ouders en verenigingen met vragen terecht. Talentvolle jeugdspelers en hun ouders kunnen contact opnemen met KNSB-talentcoach IM Thomas Willemze. Hij organiseert niet alleen trainingen, maar adviseert ook over allerlei kwesties rond topsport.
Soms als je het Tijdschrift van de Koninklijke
Nederlandse Schaakbond van vijftig jaar geleden inkijkt heb je het gevoel dat er weinig veranderd is. Wat lezen we in het verslag over de vergadering van de bondsraad op 2 april 1960: ‘De hoofdschotel van de vergadering vormden de reglementen. (...) Daar in het Competitiereglement enige principiële wijzigingen zijn aangebracht, wordt het concept hiervan ter bespreking aan de vergadering voorgelegd en omdat dit uiteraard artikelsgewijze moet geschieden neemt dit veel tijd in beslag.’ Inderdaad, sommige zaken zijn van alle tijden.
Opmerkelijk detail uit deze Bondsraad: ‘de Hoofdredacteur (met hoofdletter) en de redacteuren (worden) allen zonder hoofdelijke stemming herbenoemd’. Door de Bondsraad. Daar zou je nu toch vreemd van opkijken.
Amsterdamse hegemonie
Het begin van de jaren zestig, dat was de tijd waarin de Amsterdamse club overheersten in de clubcompetitie. Van 1947 tot 1965 kwam de kampioen bijna altijd uit Amsterdam. Alleen het Haagse DD wist de hoofdstedelijke hegemonie twee keer te doorbreken. In het seizoen 1959/1960 wint VAS met grote voorsprong. Onder de acht tientallen in de hoofdklasse treffen we nog twee Amsterdamse teams aan. VVGA en ASC eindigen in de middenmoot. Opmerkelijk is dat VAS II dit seizoen promoveert naar de hoofdklasse.
lijk gaat het niet goed met hem. ‘Tan dreigde de tragische held van het toernooi te worden. Tenslotte kwam het hoge woord er bij de bescheiden Amsterdammer uit: hij sukkelde met de spijsvertering, aangezien hij gewend is op z’n Oosters te eten. Onmiddellijk werden maatregelen genomen. Daarna finishte Tan met 3½ uit 4 en haalde het nog met een punt voorsprong op Apking, die de zesde plaats bezette.’ Met hem gaan Bouwmeester, Langeweg, Van de Pol en Jonkman naar de finale. Van Tan zullen we nog het nodige horen.
In deze periode is het Nederlands kampioenschap nog geen jaarlijkse gebeurtenis. Er wordt om het jaar gespeeld, soms nog onregelmatiger. Donner werd in 1958 kampioen en heeft zijn titel sindsdien niet hoeven te verdedigen. Daar wordt wel aan gewerkt. In het Drentse Dieverbrug wordt een kandidaten-toernooi gespeeld. De beste vijf spelers plaatsen zich voor de finale in 1961. De in Amsterdam wonende Indonesiër Tan behoort tot de favorieten, maar aanvanke-
Hoofdredacteur Slavekoorde heeft in zijn verslagen altijd veel aandacht voor de bestuursleden en organisatoren. Zo ook in Dieverbrug. Dit schrijft hij over competitieleider Modderman, die ook even langs kwam. ‘Modderman leverde zelfs nog een geheel aparte prestatie: hij werd nl. kampioen aan tafel. Modderman at veel, vlug en met grote happen, en vestigde – onder aanmoediging van alle aanwezigen – een record dat in geheel Drenthe niet gemakkelijk zal worden overtroffen.’ Wat dat record behelst laat Slavekoorde in het midden. Een paar kilometer verderop, in Diever, wordt Frans Kuijpers opnieuw jeugdkampioen van Nederland. Hij zal niet hebben vermoed dat hij drie jaar later al kampioen bij de senioren zal zijn. Bij gebrek aan een foto uit deze jaren plaatsen we van hem een foto van ruim tien jaar later. (MbdW)
Nederland beschikt sinds enkele jaren over een fraaie schaakzomer. De open toernooien in Hilversum, Leiden, Dieren en Vlissingen maken het mogelijk om van eind juni tot half augustus vrijwel zonder pauze te schaken.
Het BDO Tournament in Haarlem gaat die periode met nog eens een week verlengen.
Het BDO Tournament bestond in de afgelopen jaren uit twee tienkampen, het Premier Tournament waarin een grootmeesterresultaat kan worden behaald en het Challenger Tournament voor regionale en jeugdige toppers. Die toernooien werden aangevuld met enkele losse activiteiten, zoals een schaakfilm en een simultaan op de Grote Markt. De organisatoren wilden echter een meer structurele aanvulling en hebben
besloten om naast de gesloten groepen een open toernooi in het leven te roepen.
Die stap is mogelijk geworden door de komst van het Denksportcentrum Het Spaerne. Dat bestaat enkele jaren en kan flink wat schakers huisvesten. Maximaal wel 200 spelers, maar zo hoog mikken de organisatoren Paul Tuijp en Frits Welling van de organiserende vereniging Het Witte Paard niet. Zij zijn al tevreden als op de eerste editie 80 mensen afkomen en hopen stilletjes op nog wat meer.
Het BDO Open zal twee groepen tellen. In groep A kunnen spelers met een rating boven 1850 terecht, groep B is voor spelers onder 1900. Op grootmeesters wordt niet gemikt, maar misschien kan een aantrek-
kelijke eerste prijs toch enkelen verlokken. De winnaar van de A-groep mag volgend jaar in het Challenger Tournament uitkomen.
Het BDO Open wordt gespeeld van 21 tot 29 augustus en telt negen ronden Zwitsers. Voor het Premier Tournament hebben Robin van Kampen, Dimitri Reinderman en Thomas Willemze toegezegd. In de Challenger groep zal Manuel Bosboom meespelen.
Het toernooi wordt mogelijk gemaakt door BDO, hotel Lion d’Or en de Stichting Topsport Kennemerland.
Meer informatie op www.hwphaarlem.nl.
De f2-f4-variant.
Dit is het tweede deel van een verhandeling over de Scheveningervariant van het Siciliaans. Hierin komt het accent te liggen op het zogenaamde f4-systeem. De Scheveninger kan via diverse zetvolgordes ontstaan, een van de meest gehanteerde is de volgende: 1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6
ter het bord heeft bedacht. Je geeft altijd schaaktechnisch instructieve voorbeelden. Maar wat je er ditmaal omheen schrijft is naar mijn mening helaas van beneden je eigen niveau.
Met vriendelijke groeten van Henk Smout
Antwoord Herman Grooten:
Beste Henk,
Bedankt voor je reactie. Dat Keres de zet achter het bord heeft bedacht, wist ik inderdaad niet en alleen al daarom verdient de grote man de credits voor dit systeem. In de partij Maroczy - Euwe, Scheveningen 1923 was de zetvolgorde inderdaad als volgt:
C) 6. f4
D) 6. Le3
De varianten onder A) en B) kwamen de vorige maal aan bod, tijd om nu de varianten onder C) bij de kop te nemen.
c) Systeem met 6. f4
Voordat we de draad opnemen wil ik graag eerst een e-mail die ik n.a.v. mijn vorige artikel kreeg publiceren:
Beste Herman,
De truc van de witte openingsbehandeling in Maroczy - Euwe, Scheveningen 1923, is de voorbereiding van f2-f4 door 9. Kg1-h1. Lc1-e3, in jouw voorbeeld al op de 9de zet en zonder commentaar gepasseerd, deed Wit pas toen het omspelen van Pc6 naar c4 van de baan was.
En van de bajonetsteek 6. g2-g4 geef je nota bene de stampartij. Hoewel de regels voor de naamgeving van schaakopeningen niet bindend zijn vastgelegd en je op dat punt soms rare dingen kunt waarnemen, is in het geval van de Keres-aanval de speelwijze naar de uitvinder genoemd. Dat kan ik toch nauwelijks raadselachtig vinden. Keres zelf schrijft dat hij g4 ach-
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. le2 e6 7. O-O le7 8. Kh1 O-O 9. f4 Dc7 10. Pb3 a6 11. a4 b6 12. lf3 lb7 13. le3 Pb4 14. De2 d5 enz.
Je noemt het uitstellen van Le3 in verband met het omspelen van het paard naar c4. Een kleine blik in de database leert dat 8. Le3 (in plaats van het door Maroczy gespeelde 8. Kh1) verreweg de meest gespeelde zet (door o.a. Topalov en Radjabov) is. Van het omspelen van het paard naar c4 hoeft wit niet wakker te liggen. Als wit genoeg tijd heeft kan hij zijn dametoren naar het centrum spelen en dan .. Pa5-c4 beantwoorden met Le3-c1 of in sommige gevallen met Lxc4 zijn loperpaar opgeven in ruil voor enkele tempi.
We keren nu terug naar het eerste diagram. In deze stelling hadden we vorige keer geconstateerd dat er vier belangrijke varianten zijn: A) 6. Le2 B) 6. g4
Deze speelwijze werd aanbevolen door John Nunn in zijn serie boeken Beating the Sicilian. Afhankelijk van hoe zwart zich opstelt kan wit twee interessante strijdwijzen kiezen.
• De Boey-opstelling officieus genoemd naar de ‘uitvinder’ hiervan, de Belgische meester Jef Boey. Wit kiest voor een aanvalsopzet met Lc1-e3, Dd1-f3, 0-0-0 en dan snel g2-g4 of zelfs f4-f5.
• De Nunn-aanval, zoals ik het systeem gedoopt hebt. Wit neemt een opstelling in met Lf1-d3, Pd4-f3 (na e5 van zwart), 0-0, gevolgd door Dd1-e1-h4. Dit systeem is al even onder de aandacht gekomen bij de Najdorf. Daar werd de fraaie partij NunnCserna behandeld. We zullen hier een andere aanvalspartij van Nunn tonen.
We gaan beide aanvalssystemen afzonderlijk doornemen:
I) 6. .. Pc6
Een natuurlijke ontwikkelingszet, die wit soms in de kaart speelt.
Wit heeft zeer agressieve bedoelingen. Hij beoogt zo snel mogelijk met de lange rokade iets over de d-lijn te beginnen. Tevens staat hij klaar om vroegtijdig met g2-g4-g5 de bekende bajonetaanval te starten. Iets meer verborgen, maar daarom niet minder gevaarlijk is het idee om met Pd4xc6, gevolgd door Lf1-c4 en f4-f5 druk te zetten op punt e6. Er zijn twee belangrijke alternatieven:
A) 8. .. e5 9. Pxc6 bxc6 10. f5 Da5 11. lc4 Tb8 Deze stelling bleek voordelig voor wit te zijn in de partij Radjabov - Morozevich, 2006.
B)
Hiermee brengt wit een kansrijk pionoffer. 10. .. Pxd4 11. lxd4 e5 12. fxe5 dxe5
De pointe van wits opzet blijkt uit de variant: 12. .. Lxg4 13. Dg3 dxe5 (op 13. .. Lxd1? volgt 14. exf6 Lxf6 15. Lxf6 en wit wint)
14. Lxe5 Dc5 15. Lxf6 Lxf6 16. Td5! (niet zo duidelijk is 16. Dxg4?! Lxc3 17. bxc3 Dxc3 en zwart heeft tegenkansen.) 16. .. Dc8 17. Tg1 Le6 18. e5 Lxd5 19. Pxd5 met winst.
13. Dg3 Pxg4 14. Pd5 en wit had goede kansen in de partij Sax - Kasparov, 1983.
II) 6. .. a6
Zo hoopt zwart de stelling weer in ‘Najdorf-banen’ te leiden. Er zijn nu twee mogelijkheden:
A) 7. le3
Het duurde een tijdje voordat men inzag dat dit niet de juiste volgorde voor wit is om op voordeel te hopen. Zwart antwoordt direct met 7. .. b5 om op 8. Df3 verder te kunnen gaan met 8. .. lb7 waarna de loper precies op tijd op de diagonaal van de witte dame gezet wordt. Het logische vervolg is 9. ld3 Pbd7 10. g4 b4!
Dit idee werd toegepast door Timman.
11. Pce2 Pc5 12. Pg3
Hier kwam Timman met een mooi diep strategisch idee voor zwart.
12. .. Tc8!
De bedoeling is om het paard op c5 extra dekking te geven. 13. g5 Pfd7 14. h4 e5! Hier gaat het om: zwart verovert nu geforceerd veld e5 voor een van zijn paarden. En wat erger is voor wit: hij moet ook nog min of meer zijn zwartveldige loper inleveren.
15. Pb3 exf4 16. lxf4
Nu volgt het werkelijke strategische idee.
16. .. Pe6!
In de partij Chandler - Timman, 1984, ging wit verder met 17. Pf5 (na 17. Le3 Pe5 18. De2 Pxd3+ 19. cxd3 d5 staat zwart
uitstekend.) 17. .. Pxf4 18. Dxf4
Pe5 en met dit geweldige paard had zwart de betere papieren.
B) 7. Df3
Een interessant idee waarmee wit op tactische wijze zijn paard in het centrum wil handhaven.
8. .. Pc6
Na 8. .. Dxd4 9. Le3 is de dame gevangen. De Nederlandse meester Manuel Bosboom speelt in vluggertjes 9. .. Dxc3+ 10. bxc3 Ld7 en beweert dan dat het speelbaar is voor zwart, maar zijn oordeel moet ernstig betwist worden!
9. Pxc6 bxc6 10. b3
Omdat gebleken is dat wit met 7. Le3 net te laat is (zwart krijgt precies genoeg tijd om zijn loper op b7 tegenover de witte dame te zetten), kiest wit voor deze volgorde.
7. .. Db6
Met deze damezet wil zwart het witte paard naar een slechter veld jagen alvorens hij met Dc7 verder gaat. Daarmee bereidt hij namelijk b7-b5 voor zodat hij op e4-e5 wel Lb7 kan doen.
B1) 8. Pb3
De normale voortzetting.
8. .. Dc7 9. g4 b5 10. g5 Pfd7 11. le3
Er zijn in de loop van de tijd vele ideeën uitgeprobeerd door diverse witspelers zoals 11. Ld3 Lb7 en nu onder meer 12. Dh3 met de dreiging g5-g6. In de meeste gevallen ontstaan scherpe stellingen waarin de zwarte kansen gelijkwaardig zijn. Een voorbeeld:
11. .. Pb6 12. 0-0-0 P8d7 13. Dh3 b4 14. Pe2 Pc4
In de partij Polgar - Kasparov, 1996 had zwart na de min of meer gedwongen ruil van wits loper op e3 tegen het zwarte paard geen enkel probleem meer.
Nu zwart de b-lijn heeft in plaats van de c-lijn, stelt wit zich zo op. De loper staat mooi op b2 en wit bereidt 0-0-0 voor.
10. .. lb7 11. lb2 d5 12. 0-0-0
Deze zet wordt afgekeurd, maar anders valt het witte concept in duigen.
12. .. Da5 13. e5 Pd7 14. Pa4 Dc7
In de partij Almasi - Kasparov, 1994 kreeg zwart al snel de overhand omdat de witte koning toch bepaald niet veilig staat.
Tot slot heeft u een partij uit het Nunn-plan te goed, uiteraard van de meester zelf:
Nunn – Grünfeld telexpartij 1981
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. f4 Dc7 7. Pf3 Pbd7 8. ld3 g6 9. O-O lg7 10. De1 O-O
Hier is 10. .. b5 de beste zet. Door nog even te wachten met de rokade, kan zwart zich staande houden op de koningsvleugel.
11. Dh4 b5 12. f5
De witte aanval loopt inmiddels als een trein. Het is leerzaam om te zien dat Nunn geen tijd verliest met zetten als Kh1 of Le3. Hij wil de loper in één zet naar h6 spelen, waarna hij verder zal gaan met Pf3-g5, een verdubbeling op de f-lijn en de offers zullen niet uitblijven.
12. .. lb7?
Een blunder, maar als een normale zet al niet werkt, is dat een veeg teken.
13. fxg6 fxg6
Hier gaat 13. .. hxg6 14. Pg5 al helemaal niet.
14. Pg5
Nu doet wit het zelfs zonder Lh6 en trekt hij direct flink van leer. 14. .. Pc5
15. Txf6!
Het eerste offer om de koning in verlegenheid te brengen.
15. .. Txf6 16. Dxh7+ Kf8 17. le3
Wit moest zijn ontwikkeling nog voltooien en tevens worden vervelende schaakjes uit de stelling gehaald.
17. .. Pxd3
17. .. Dc8 om veld e6 extra dekking te geven faalt op 18. Pd5! Lxd5 19. exd5 Dg4 20. Lxg6 en de beslissende klap zal niet lang meer uitblijven.
18. cxd3 Dd7
Nu is 18. .. d5 relatief beter. 19. Pd5! lxd5 20. exd5 Df5 21. Pe6+ Txe6 22. dxe6 Dxe6 23. l h6 en opgegeven. Belangrijk is nog dat 23. .. Lxh6 faalt op 24. Dh8+ Kf7 25. Tf1+ Df6 26. Txf6+ exf6 27. Dxa8 . (1-0)
lllustratieve partijen:
• Sax - Kasparov, 1983.
• Chandler - Timman, 1984. • Polgar - Kasparov, 1996.
• Almasi - Kasparov, 1994.
• Nunn – Grünfeld, 1981.
Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.
Een stokoud boekje. Oom Jan leerde zijn neefje eerst de loop der stukken. Oom Jan nu opgelet: vergeet om daarna direct een partijtje met hem te spelen, maar leer hem nu het ultieme doel van ons mooie spel: de koning mat zetten. Het neefje heeft nog geen partijtje gespeeld en is dus nog niet geconditioneerd (!) op zaken als ‘wit staat een heleboel stukken vóór’ of zelfs ‘wit staat beter’. Dus, leg hem eens (de voor ons vreemde) stelling voor ná de sleutelzet van een gewone tweezet. En vraag: kun je matzetten in één zet. En vraag nog niet ‘wat zou jij met zwart hiertegen doen’. Dat is nog te moeilijk, lijkt me. Help hem daarbij een beetje. Maar als zo’n verdediging eenmaal op het bord staat, dan wel weer de vraag: heeft wit nú een mat. Probeer het eens! Ik ben benieuwd naar uw ervaringen.
Daarom in deze rubriek allemaal tweezetten, uit het ‘linker’ rijtje. Lijnen, daar gaat het in deze regels ook over, rechte lijnen, van lopers, torens of dame op het schaakbord.
teert door, die nu nutteloze torenlijn, ook te interfereren: 2. Pe3 mat. Niet door 2. Pb6, want dat kan pas na 1. .. Pg6. Wellicht vindt je pupil dit ook nog. Bijvariant: op zetten van Pg5 heeft wit 2. Le4 mat. Ja zeker, weer een mat!
Java thema
Dit probleem is een heldere realisatie van het zogeheten Java thema. Genoemde twee torenlijnen (e1-e6 en a6-e6) bestrijken dat eventuele vluchtveld e6 van de zwarte koning. En één van die torens moet dat blijven doen: Java thema. Wat het probleem helemaal completeert zijn twee knappe verleidingen die geheel in stijl zijn met het Java thema 1. Pg4 Pg6! en 1. Pd7 Pe2!
Yves cheylan
Mem. Hassberg 1987/88, 1e prijs
“Lui, il parle français comme une vache espagnole”, sprak de fransman Cheylan, wijzend op mij, tijdens een congres van problemisten. Spaanse koe. Niet zo aardig, maar dit probleem mag er zeker wel zijn. Sleutel 1. Dd7 dreigt 2. Da4 mat. Twee sets van Javalijnen: Tb1 en Dd7 naar d1, Tb1 en Tg3 naar b3. Varianten 1. .. Pc1 2. Pe3 mat (niet 2. Pd4, en niet 2. Dd1), 1. .. Pb2 alleen 2. Pd4 mat. Op 1. .. Pb4 werken die paardmats niet, maar wel 2. Dd1 mat. Twee bijna oplossingen zijn er: 1. Dxc5? Pf3! en 1. Dg7? Pe4!
Daniel Papack
Die Schwalbe 1992, 1e prijs
Een waar juweel tot slot! Een moeilijk te vinden sleutel 1. Tdf5 dreigt 2. Dd5 mat. Java varianten 1. .. e6 2. Pd6 en 1. .. e5 2. Pf6 mat. Dezelfde verdedigingen als in probleem nummer twee (bijwerk overigens 1. .. gxf5, Pxf4, Pe5 2. Dxf5, Txf4, Txe5) maar de kracht van deze tweezet ligt in de verleiding 1. g8D tempo. Op 1. .. e6, e5 volgen nu 2. Pf6, Pd6. Net andersom als na 1.Tdf5! Zwart heeft echter 1. .. Lg1! Op alle andere zwarte zetten zijn de mats gemakkelijk te vinden. Vijf schitterende problemen om eens los te laten op de neefjes.
Stefan Dittrich
1e prijs Sächsische Zeitung 1983
Oom Jan: zet de sleutelzet 1. Pc4 alvast op het bord. En laat je pupil zoeken naar (de dreiging) 2. Te5 mat. Nu komt het moeilijke. Misschien vindt jouw neefje de verdediging 1. .. Pe2. Anders dus met wat hulp. Er zijn twee lijnen die veld e6 controleren. Zwart onderschept de lijn van de e-toren. 1. .. Pe2 dus. Wit profi-
H.V. Tuxen
Skakbladet, 1930
Waarschijnlijk het eerste probleem met dit thema, een ouwetje dus. De Deen Tuxen woonde toen op Java, vandaar de naam. Na sleutel 1. lg8 dreigt 2. Txe7 mat. Varianten 1. .. e6 2. Pf6 mat (niet 2. Pd6 want de witte d-toren moet veld d5 blijven bestrijken) en 1. .. e5 2. Pd6 mat (niet 2. Pf6 want de witte f-toren moet veld f4 blijven controleren). Glashelder.
K.A.K. larsen
Skakbladet 1933
1. ld8 dreigt 2. Th4 mat. Een schitterend probleem vanwege de zwarte ontpenningen: 1. .. Le4 2. Pf4 mat (niet 2. Pg5) en 1. .. Le7 en nu wel 2. Pg5 en niet 2. Pf4. Het Java thema in optima forma! Twee elegante bijvarianten: 1. .. Pg2 Pf3 en 1. .. Th1 Tg3 mat.
17. e5 Wit moet snel zijn. Deze opstoot opent lijnen richting de zwarte koning (of dwingt het sluiten van de diagonaal h1–a8 af). Minder goed is 17. f5 (3 punten) vanwege 17. .. Pe5, hoewel wit dan ook wat voordeel houdt. Op 17. Dg3 (1 punt) gaat zwart verder met 17. .. Lb7.
17. .. dxe5 Zwart kan veel ellende voorkomen met 17. .. d5 maar staat dan na het rustige 18. Le2 positioneel minder. Zwart heeft geen enkel probleem na 18. f5 Pxe5 mits hij tijdig de pion terug geeft: 19. fxe6 (19. Dg3 Ld6) 19. .. Pxf3 (19. .. fxe6? 20. Lh5!) 20. exf7+ Dxf7 21. Dg3 Le6 22. Txf3 Dg6. Zwart zou graag 17. .. Lb7 spelen, maar na 18. exd6 Lxd6 wint wit een pion met 19. Lxg7!.
18. .. lc5 Relatief nog de beste zet. Zwart verliest na 18. .. Pxe5? 19. Lh5 Pg6 20. Lxg6 hxg6 21. Le5!.
19. lh5 Duidelijk de sterkste zet. Op klaarlichte dag wint wit een pion. 19. le4 (2 punten) is zeker speelbaar. Zwart kan zich echter verdedigen met 19. .. Tf8 want na 20. Dh4 h6 21. Tf6 neemt zwart gewoon het aangeboden materiaal: 21. .. Pxf6 (21. .. gxf6? 22. Dxh6 f5 23. Td3+-) 22. exf6 Lxd4 23. Txd4 De5! 24. fxg7 Kxg7 25. Td3 f5 26. Tg3+ Kf7. 19. Tfe1 (1 punt) is te passief. 19. lc6!? (2 pun-
met 21. .. Lxd4 22. Txd4 (22. Dxd4 Dxc2!) 22. .. Dxe5 23. Txd7 Dxe4 24. Txf7 Db4!. Geen punten voor 19. Pe4 Lxd4 en wit krijgt problemen met pion e5.
19. .. Tf8 Niet beter is 19. .. Kh8 20. Lxc5 Pxc5 21. Dxf7 en wit staat bij uitstekende stelling een gezonde pion voor.
20. lxf7+ Het meest natuurlijk. Toch kan wit het slaan op f7 ook nog even uitstellen. Men zie: 20. Pe4 (4 punten) 20. .. Lxd4 (20. .. g6 21. Le2 is ook heel goed voor wit.) 21. Lxf7+! Kh8 22. Txd4 (of 22. Dxd4 Dxe5 en wits pionstructuur is beter dan die van zwart en dat geeft hem een langdurige plus.) 22. .. Pxe5 (22. .. Dxe5 23. Pd6) 23. Pg5 h6 24. Tf4!. 20. lxc5 (4 punten) 20. .. bxc5 21. Lxf7+ Kh8 is ook beter voor wit. Wanneer zwart met het paard terugneemt volgt 20. .. Pxc5 21. Lxf7+ Kh8 (21. .. Txf7?? 22. Dxf7+ Dxf7 23. Td8+ en mat.) 22. Dh4.
21. Pe4 Anand dirigeert ook het paard de goede kant op. Eveneens mogelijk is 21. Tde1 (3 punten) want na 21. .. Lxd4 22. Dxd4 Pxe5 beschikt wit over 23. Txe5 (Veel minder duidelijk is het na 23. Le8!? Txe8 24. Txe5 Lb7, of na 23. Dxe5 Dxe5 24. Txe5 Tb7 25. Kg1 Tbxf7 26. Txf7 Txf7 27. Pd5 Tb7) 23. .. Txf7 24. Txf7 Dxf7 25. Dd8+ Dg8 26. Dd6 met groot positioneel voordeel.
Voor al uw schaakzaken: boeken, DVD’s, cD’s, borden, stukken en klokken. Al meer dan vijf jaar een begrip!
Piusstraat 381, 5021 JB Tilburg Tel: 013-5439890
Website: www.schaakboekenspecialist.nl
Email: info@schaakboekenspecialist.nl
21. .. Pxe5 21. .. Lxd4 was noodzakelijk waarna wit zowel met 22. Txd4 als met 22. Dxd4 een prettig voordeeltje houdt. Na de tekstzet staat zwart verloren.
22. Pxc5 Dit wint in alle varianten. Toch krijgt u evenveel punten voor 22. lxc5 (6) 22. .. bxc5 23. Dg3 waarna zwart zijn lot ook niet ontloopt:
• 23. h6 24. Pd6 Pxf7 25. Txf7 Txf7 26. Pxf7+ Dxf7 27. Dxb8+-.
• 23. Txb2 24. Lg6! Txf1+ 25. Txf1 De7 26. Dxe5 hxg6 27. Dxb2+-.
• 23. Txf7 24. Txf7 Dxf7 25. Td8++-.
Minder goed is 22. Lxe5 Dxe5 23. Pxc5 Dxc5! (23. .. bxc5 is identiek aan de partij). Wit wint een pion met 22. Pg5 (1 punt) 22. .. Lxd4 23. Dxd4 h6 24. Pxe6 Lxe6 25. Lxe6.
23. lxe5 De meest geforceerde maar opnieuw niet de enige winstvoortzetting. 23. lxc5 (2 punten) 23. .. Txf7 (23. .. Pg4 24. Dg1 Td8 25. b4) 24. Ld6! Dd7 en wit wint het paard terug dankzij de onderste rij grappen. Toch is dit minder duidelijk dan de partij. 23. lc3 (5 punten) is wel even krachtig als Anands voortzetting. Maar dan moet u wel gezien hebben dat wit na 23. .. Pxf7 (23. .. Pg4 24. Dh4+-; 23. .. Pg6 24. Lxg7+! Kxg7 25. Df6+ Kh6 26. Td3 e5 27. Tff3+-) wint dankzij de esthetische loperzet 24. Le5!, vanwege 24. .. Dxe5 25. Dxf7!.
24. lg6 Deze krachtzet had Anand gepland toen hij op e5 sloeg. 24. lh5 (1 punt) 24. .. Tg8 is maar weinig beter voor wit.
24. .. Tg8 24. .. Txf2?? faalt wederom vanwege de zwakke onderste rij: 25. Td8+ Tf8 26. Tdxf8 mat. Of 24. .. Df6 25. De2 De7 26. Dh5 h6 en nu wint 27. Dh4! Txf1+ 28. Txf1 Dd6 29. Dg3 e5 30. Dd3 (30. Dxe5+-) 30. .. De7 31. Tf7 een combinatie die zo in de leerboekjes kan.
25. lxh7 Dit wint geforceerd. Geen punten voor 25. Dh4 h6.
26. Dh4+ 26. Td3 (2 punten) is even goed.
27. Td3 27. Tf3 (2 punten) 27. .. Tb4 28. c4 wint ook.
let op: Om tot de juiste prestatierating te komen voor deze aflevering van De Lezer aan Zet, moet u uw aantal behaalde punten met 2 vermenigvuldigen voordat u in de tabel kijkt.
Diagram 1
Schut - Berend 1. Dh1!, 1-0.
Diagram 2
Van Weersel - de Seroux 1. Txc4! met stukwinst en spoedig 1-0.
Diagram 3 l’Ami - Maiorov 1. Txe6!, 1-0. Zie 1. .. Pxe6 2. Df6+ Pg7 3. Dxd6 en wint.
Diagram 4
Malachi - Ris 1. .. Pxh2!, 0-1. Bijvoorbeeld: 2. Kxh2 Th6+ 3. Kg3 Dh4+ 4. Kf3 Dg4 mat.
Diagram 5
Giri - Kanarek
1. ld1!, 1-0. Zwart moet met zijn dame de verdediging van het paard op c6 loslaten.
Diagram 6
Nisipeanu - Reinderman
1. g4!, 1-0. Damevangst midden op het bord.
Diagram 7
Haast - de Seroux
1. Txf7+!!, 1-0. Na 1. .. Kxf7 2. Lh5 Kf6 3. Lxg6 Kxg6 4. b5 staat zwart buiten het vierkant.
Diagram 8
Zawadzka - Schut
1. Dg6!! hxg6 2. hxg6+ Kg8 3. gxf7+ Kxf7 4. le6++ Kg6 5. lf7 mat.
Op zaterdag 27 maart is de vroegere wereldkampioen Vasili Smyslov in Moskou overleden. Hij werd 89 jaar. Hoewel hij slechts een jaar wereldkampioen is geweest behoorde hij ruim twintig jaar tot de absolute wereldtop. Boris Spasski noemde hem een van de schaakgenieën van de twintigste eeuw.
Smyslov leerde op zesjarige leeftijd schaken van zijn vader en zoals zo vaak bij de echte topspelers gingen de ontwikkelingen snel. In 1938 werd hij met zeventien jaar jeugdkampioen van de Sovjet Unie, twee jaar later deelde hij al de derde plaats in het algemeen kampioenschap van de Sovjet Unie. In 1948 eindigde hij achter Botwinnik als tweede in de vijfkamp waarin om de vacante wereldtitel werd gespeeld.
Wereldtitel
Ook in het vervolg bleef Botwinnik zijn grote tegenstander. Nadat hij in 1953 het kandidatentoernooi in Zürich op overweldigende wijze had gewonnen, mocht Smyslov een jaar later een match om de wereldtitel spelen. Het werd 12-12 waardoor Botwinnik zijn titel behield.
Bij de volgende gelegenheid was het wel raak. Smyslov won ook het kandidatentoernooi van Amsterdam 1956 en kon Botwinnik in 1957 opnieuw uitdagen. Dit keer won hij, het werd 12½-9½. Botwinnik had recht op een revanchematch en heroverde zijn titel een jaar later met 12½-10½. Daarna kwam Smyslov niet meer in de buurt van de wereldtitel, met een curieuze uitzondering in 1984. Smyslov was toen 61, zijn leeftijdgenoten hadden de
1. Kg2 De4+ 2. Kh2! Niet 2. Kh3? Dh1+ 3. Kg4 De4+ 4. f4? h5+ of 2. f3 De2+ 3. Kh3 h5 of 2. Kf1 Dh1+ 3. Ke2 De4+. 2. .. Df3 3. a8D Dxf2+ 4. Dg2, 1–0. Als pion h4 op h2 gestaan was het wel remise. (Piet Peelen)
strijd om de wereldtitel al lang opgegeven. Smyslov versloeg in de halve finale van de kandidaten matches Robert Hübner nadat een rouletteballetje in zijn voordeel had beslist. De voorafgaande tweekamp was in 7-7 geëindigd, ook de vier extra partijen hadden geen winnaar opgeleverd. In de kandidatenfinale was Smyslov echter kansloos tegen Gary Kasparov. In 1991 veroverde hij toch nog een keer een wereldtitel. Hij werd eerste bij het eerste wereldkampioenschap voor senioren.
Muziek
Smyslov was een man van vele kwaliteiten. Hij was een goed zanger en studeerde als bariton vele jaren muziek. Nog in 1950, toen hij al tot de absolute schaaktop behoorde, deed hij auditie bij de befaamde Bolsjoi Opera in Moskou. Volgens een artikel in de New York Times stond Smyslov ten tijde van zijn overwinning op Botwinnik officieel geregistreerd als muziekstudent. Hij bleef zijn liefde voor de muziek altijd trouw en sierde mening schaaktoernooi op met een optreden.
De schaakstijl van Smyslov kan het best omschreven worden als positioneel. Hij streefde naar harmonie op het bord, naar
samenwerking tussen alle stukken. Dat paste prima bij zijn schijnbaar onbewogen uiterlijk. De kalmte die hij uitstraalde intimideerde menige tegenstander. Natuurlijk kon hij ook combineren, maar zijn combinaties dienden een hoger doel, het uitvoeren van het strategische plan.
Vasili Smyslov was een van de weinige grootmeester die zich ook met eindspelstudies bezighield. In zijn laatste jaren kon hij vanwege zijn slechte ogen geen partijen meer spelen, maar studies componeren ging nog wel. Hier een tamelijk eenvoudig voorbeeld. Ondanks het beperkte materiaal en de ongelijke lopers wint wit.
Vasili Smyslov
Wit speelt en wint 1. g8P+ Lxg8 2. Kf6 Kh7 3. g5 d3 4. Lf4 Kh8 5. Le5 Kh7 6. Lc3 d2 7. Lxd2 Kh8 8. Lc3
Schaakklokken
401
501 Oprolbaar demonstratiebord
402 BHB toernooiklok, kunststof, zeer sterk
404 Garde klassieke houten analoge klok
406 Digitale Garde klok
407 DGT 960 vouwbaar Zakschaakklokje met 960 beginstellingen 29,50
De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)
Spelmaterialen
502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit 7,50
502-A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Standaard kwaliteit 5,75
503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm Met of zonder coördinaten 32,50
504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 5,50
505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50
506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00
509 Houten stukken, maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50
540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houten kistje 29,50
541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50
551 Magnetisch zakschaakspel 5,75
558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 29,50
Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)
501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50 517 Check! Vrolijk schaak kaartspelletje voor beginnende schakertjes ( niveau stap 1 tot 2 ) geënt op de methode van Wijgerden. 12,50 518 Raindropchess, maakt schaken nog spannender! Raindropchess stukken, bord + kaartset Gewoon schaakspel niet inbegrepen. 23,95 519 Raindropchess set kaartjes. 11,95 530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 94,00 510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00
cD’s
708 DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95 709 Tasc chess CD Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00
711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat! Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95
712 Fritz 12. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90
714 Rybka 4, zeer sterk spelend programma 49,50 715 Nieuw: Chesstutor stap 1. CD gebaseerd op de stappenmethode. Zeer geschikt voor zowel kinderen als volwassen als inleiding in het schaakspel. 19,50
621 KNSB Notatieformulieren Dubbel
100 vel met doordruk 13,50
630 KNSB Notatieformulieren enkel
100 vel. Geen doordruk 7,50
972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50
Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl
Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal Boeken
645 De wereld van de schaakopening 1 1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95
647 De wereld van de schaakopening 3
E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren 24, 95
650 De Kracht van het paard.
Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95
651 De macht van het loperpaar. Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95
652 Matten 7, schaaktijdschift 11,95
653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste
Auteur: Karel v.d. Weide 14,95
654 Bobby Fischer voor beginners.
Het wonderlijke leven van Bobby Fischer
Auteur: Renzo Verwer 11,95
655 Schaken: geschiedenis, spelregels, strategie en tactiek. 256 blz. Auteur: John Saunders 24,95
Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.
Werkboeken
Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.
Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)
Proefexamens
4 stuks 1,70 9450 Proefexamens stap 5+, 4 stuks 1,70
Diversen
515 Stropdas marine met KNSB logo 8,50 516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème 1,75 660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekend door Pia Sprong 6,75
u kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar: Schaak en Go winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam, Telefoonnummer 020-6241171 Fax 020-6270885, info@schaakengo.nl, www.schaakengo.nl
