Schaakmagazine 2019 – december

Webwinkel

Schaakklokken

Boeken

Wedstrijdformulieren en reglementen

Spelmaterialen

CD’s

Handleidingen

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken

www.schaakbond-winkel.nl

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

Colour Chess

Schaakstropdas

€ 7,50

€ 32,50

€ 64,50

Game of Thrones schaakstukken

€ 95,-

Feestdagen actie

Koningen van het schaakbord

Auteur: Paul van der Sterren

Uitgever: Thinkers Publishing

€ 24,95

Winning Ugly in Chess

Auteur: Cyrus Lakdawala – Uitgever: New in Chess Als je liever een slechte partij wint, dan een goede verliest, dan is dit het ideale boek voor jou!

€ 22,95

€ 27,90

Simon de Schaker deel 1 en deel 2, nu met gratis spelletje Check! de beste zet.

U kunt online bestellen, per e-mail of telefoon. Ook kunt u een compleet bestelformulier per post laten toesturen.

Bestelling worden verzorgd door Schaak en Go Winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173, 1013 KH Amsterdam. Tel: 020 6241171, email: info@schaakengo.nl. Bij afname van grotere aantallen geldt een korting. Bezoek voor details de website.

Herbeleef de strijdt tussen Westeros en de White Walkers met deze unieke Game of Thrones schaakstukken. Inclusief stevig opvouwbaar schaakbord.

Colour Chess voegt nieuwe dimensies toe aan het klassieke schaakspel. Door de extra zet naar de laatste kleur welke de tegenstander heeft gespeeld, wordt het spel ineens heel anders.

Sluiting kopij 20 januari 2020

Informatief

Druk

Vellendrukkerij BDU – Barneveld ISSN: 1385-8807

Cover: Jan Timman en Zhansaya Abdumalik foto

foto:

Beste prestatie ooit

Zhansaya Abdumalik staat op de eerste plaats op de wereldranglijst voor meisjes tot 20 jaar. Een goede reden voor toernooidirecteur Loek van Wely om haar uit te nodigen voor een match tegen Jan Timman in Hoogeveen. De grootmeester won, maar Abdumalik zal niet ontevreden zijn met haar nipte verlies. Minder tevreden was Eline Roebers met haar 6e plaats op het WK-Jeugd, een prima prestatie, maar zoals u in het verslag van Robert Ris kunt lezen stond ze twee ronden voor het einde nog alleen aan kop.

Het Nederlandse vrouwenteam was met recht zeer tevreden met een 5e plaats op het Europees Kampioenschap voor Landenteams. Midden tussen de professionele teams uit Oost-Europa, en het was dan ook de beste prestatie ooit op een EK van de Nederlandse vrouwen. Gert Devreese interviewt een van de speelsters, Rosa Ratsma, over het behaalde resultaat, haar ambitie in het schaken, kunstmatige intelligentie en nog veel meer.

In het kader van 150 jaar KNSB (dat is zover in 2023) zal Minze bij

de Weg de komende jaren thematisch de Nederlandse schaakgeschiedenis induiken. In dit nummer de geschiedenis van het nationale mannenteam, in het eerste nummer van 2020 die van het nationale vrouwenteam. Bij de KNSB komen vaak vragen binnen over lesmethoden, in een interview vertelt directeur Dharma Tjiam over de verschillende methodes, waarom we vooral ook goede trainers nodig hebben en doet hij een oproep!

Jeugdtalent Arthur de Winter leerde de schaakregels op internet, ging daarna naar een schaakclub en schaakt nu weer op internet zoals u kunt lezen in een portret geschreven door Peter Boel. Monique van de Griendt ging samen met andere Nederlanders op schaakvakantie met de schaaktrein in Tsjechië.

Alvast de beste schaakwensen voor 2020!

Jeroen Bosch hoofdredacteur

KNSB competitie definitief uitgebreid

In juni 2017 besloot de Bondsraad van de KNSB tot een uitbreiding van de KNSB competitie voor de (pilot)duur van 2 jaar. De KNSB competitie werd daarmee gescheiden van de regionale bondscompetities. Een belangrijke reden voor de pilot was de terugloop in de regionale competities. Daarnaast wilde de Bondsraad het aan alle leden mogelijk maken om deel te nemen aan een zaterdag-competitie. Het huidige seizoen (2019-2020) is het tweede jaar van de pilot. Het bondsbureau kreeg de opdracht om een evaluatie op te stellen. Wanneer de

totale deelname aan zowel de regionale bondscompetities als de KNSB competitie bij elkaar worden opgeteld dan wordt duidelijk dat de pilot in cijfers een succes is (na jaren van teruggang zijn we terug op het niveau van het seizoen 2014-2015). Daarnaast is een peiling gehouden onder alle verenigingen, die waren in grote meerderheid voor de competitie opzet als in de pilot. De Bondsraad van 7 december besloot dan ook om de uitbreiding van de KNSB competitie definitief te maken.

Nederlanders vallen in de Europese prijzen

Tijdens het Europees Kampioenschap rapid/ blitz voor vrouwen in Monte Carlo organiseerde de Europese Schaakbond tevens een gala avond voor de uitreiking van zogenaamde European Golden Pawn Awards. Deze eerste keer ging het om het eren van carrières in de diverse categorieën. Zo ging de prijzen voor Europese Schaaklegendes naar Garry Kasparov en Judit Polgar, werd Nona Gaprindashvili geëerd voor haar hele sportieve carriere en Maya Chiburdanidze als jongste wereldkampioen ooit. Ook Nederlanders werden beloond met een Gouden Pion. Bessel Kok als beste Europese organisator en Geurt Gijssen als beste Europese arbiter. New In Chess won de prijs voor beste Europese schaakblad.

Ziekte voorzitter

Marleen van Amerongen

Vanwege ziekte (acute leukemie) heeft Marleen van Amerongen voorlopig haar werkzaamheden als voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond neergelegd. Haar taken zullen worden waargenomen door de overige bestuursleden. Wij wensen Marleen heel veel sterkte toe met haar herstel.

Boen Tan tegen Jaap Staal in 4e Klasse KNSB (4B) - samen 175 jaar – de partij eindigde in remise (foto: Rudy Bloemhard)

Paul van der Sterren

Fischer Random

The FIDE World Fischer Random Chess Championship 2019. Sinds dat kleine toernooi met die grote naam in Oslo, eind oktober begin november, wil het idee niet uit mijn hoofd dat ik ook eens iets over deze nieuwe variant van het schaakspel zou moeten schrijven. Maar wat?

Aanvankelijk leek het me dat Fischer Random Chess een simpel spel is: “in het begin weet niemand hoe het staat en op het eind wint Carlsen”. Maar dat was voordat hij de finale verloor van Wesley So.

Wat dan? In theorie is het zeker waar dat het volledig overboord gooien van alle openingstheorie iets aantrekkelijks heeft. De schaker wordt bevrijd van de eeuwige ratrace die openingsvoorbereiding heet en kan voortaan fris aan het bord verschijnen. Partijen beginnen dan immers niet meer de avond tevoren in de hotelkamer. Maar in de praktijk? De verliezers zagen er in Oslo niet minder afgepeigerd uit dan in het gewone schaak. En eveneens net als ‘in het echt’ werd de nieuwe spelvorm toch vooral geprezen door de winnaars, misprezen door de verliezers.

En de toeschouwers? Ik kreeg de indruk dat die het – ook weer net als in het gewone schaak – vooral leuk vinden als het snel gaat. Men wil bloed zien en liefst nú. Voor het eerst zagen we hier het onderscheid gemaakt worden tussen slow rapid games en fast rapid games, taalkundig absurd, maar veelzeggend over welke kant het op gaat, want slow is slecht. De wereldwijde trend van slow living lijkt aan het schaken voorbij te gaan.

En toch, ik wil er niet negatief over zijn. Misschien ís Fischer Random wel de toekomst van het schaken. Er wordt ten slotte wel een compleet nieuw speelterrein opengelegd, waar we nog jaren mee vooruit kunnen. Improvisatietalent zal dan de plaats innemen van de traditionele openingstheorie, iets wat ik persoonlijk jammer zou vinden, maar miljoenen anderen waarschijnlijk niet. En voor wie graag studeert is er altijd nog de theorie van het eindspel.

Mocht het inderdaad die kant op gaan, dan mogen we Fischer zo langzamerhand wel de grootste vernieuwer uit de schaak-

Gezocht: schaakvrijwilliger van het jaar 2019

Graag willen wij u vragen om kandidaten voor de titel ‘Schaakvrijwilliger van het jaar’ bij de redactie van SchaakMagazine te melden. Is er in uw omgeving iemand die in de afgelopen periode onmisbaar is geweest voor de schaakvereniging? Het gaat niet alleen om mensen die veel doen, ook kandidaten die een bijzondere bijdrage leveren komen voor de titel in aanmerking.

Ieder jaar worden er vele interessante kandidaten bij ons gemeld. Helaas kunnen wij maar één winnaar uitkiezen. Die keuze betekent dus niet dat de andere kandidaten ongeschikt zijn voor uitverkiezing. Integendeel! Daarom wijzen wij er uitdrukkelijk op dat kandidaten die in vorige jaren niet zijn gekozen opnieuw voorgedragen kunnen worden. Wilt u in dat geval al het materiaal opnieuw naar de redactie

opsturen en niet volstaan met verwijzing naar een voorafgaand jaar?

Wij willen van de kandidaten graag het volgende weten:

• de naam van de vrijwilliger

• een overzicht van zijn of haar activiteiten in de afgelopen jaren

• eventueel andere redenen om de vrijwilliger in het zonnetje te zetten

Aanvullend materiaal in de vorm van krantenknipsels, clubbladen, foto’s, artikelen op websites enzovoort is uiteraard van harte welkom. De winnaar van deze wedstrijd zal in het februarinummer van 2020 in het zonnetje worden gezet. U kunt uw nominatie onder vermelding van Schaakvrijwilliger van het jaar 2019 tot 5 januari 2020 sturen naar schaakmagazine@schaakbond.nl.

geschiedenis noemen. Eerst zijn we op het door hem gepropageerde nieuwe speeltempo overgestapt (met bijbehorende digitale klokken) en nu zouden we dan ook die andere baanbrekende suggestie van hem overnemen, Fischer Random. Dat zijn veranderingen waar Lasker en Capablanca, die andere wereldkampioenen die naar vernieuwing zochten, enkel van konden dromen. Maar misschien droom ik nu ook.

De maand januari staat voor Nederlandse schaakliefhebbers natuurlijk in het teken van het Tata Steel schaaktoernooi in Wijk aan Zee. Dit jaar wordt het toernooi gehouden van 10-26 januari waarbij de hoofdgroep op 16 januari een bezoek brengt aan het PSV stadion in Eindhoven.

Die hoofdgroep is zoals u gewend bent sterk bezet met wereldkampioen Magnus Carlsen, zijn vorige uitdager Fabiano Caruana en natuurlijk Anish Giri. Onder de kanshebbers ook Ian Nepomniachtchi, Wesley So en Viswanathan Anand. Ook Jorden van Foreest speelt net als vorig jaar mee in de ‘Masters’.

Veel organisaties zouden al heel tevreden zijn met het deelnemersveld in de ‘Challengers’. Naast diverse sterke gerespecteerde namen is het vermeldenswaardig dat er 6 tieners meespelen in het veld waaronder de 15-jarigen Nordibek Abdusattorov, Nihal Sarin en Vincent Keymer. Onder de tieners ook de Nederlanders Lucas van Foreest en Max Warmerdam. Naast Erwin l’Ami is dit jaar ook Jan Smeets weer van de partij.

Zie www.tatasteelchess.com voor alle informatie.

Nederlandse vrouwen worden 5e op Europees Kampioenschap

Batumi ligt aan de Zwarte Zee en er worden met grote regelmaat belangrijke schaaktoernooien georganiseerd. In 2018 werd de Olympiade in de Georgische badplaats gehouden, en dit jaar vonden de Europese Kampioenschappen voor Landenteams er plaats. Voor het Nederlandse vrouwenteam bestaande uit Zhaoqin Peng, Anne Haast, Iozefina Paulet, Tea Lanchava, Rosa Ratsma en coach Jeroen Bosch toch een wat vervreemdende ervaring. Zo verbleven we ruim een jaar later op 500 meter afstand van het hotel waar we in 2018 hadden overnacht, en wandelden we langs dezelfde vertrouwde boulevard om ons mentaal op te laden voor de volgende tegenstander. Aan de ene kant wat eentonig, aan de andere kant hoefden we niet te acclimatiseren en het gehele dagritme staat sowieso toch al in het teken van voorbereiden, spelen en analyseren dus in die zin maakt het weinig uit waar je bent.

Van de 32 deelnemende landenteams stond Nederland vooraf als 14e geplaatst. Op een voorbereidingsdag op Papendal hadden we alle teamafspraken doorgenomen en als doelstelling genoemd een plaats in de top-10. Dat klinkt misschien niet heel ambitieus, maar is het eigenlijk wel voor een team dat niet bestaat uit beroepsschaaksters. In tegenstelling tot de Olympiade (waar ongeveer 150 landenteams meedoen bij de vrouwen) zijn er op het EK maar weinig echt zwakke teams, maar nou juist wel diverse hele sterke teams waarvan de gemiddelde rating soms wel 100 punten hoger ligt dan die van Oranje. Meestal eindigt Nederland dan ook rond de 15e plaats, en de laatste top-10 klassering was 14 jaar geleden, en dat was dan ook nog precies plaats 10. Dit jaar liep het anders en dat verschil werd vooral gemaakt in de tweede toernooihelft.

Voor de rustdag won Nederland de matches tegen België en Oostenrijk.

Mabille – Lanchava

Nederland – België

-+-+-+-mk +-+-+-+p pzp-+-wqp+ +-+p+r+P+-zPp+-+

Stelling na 36...Df6

37.fxe4 Dxd4+ 38.Kh1?

Correct is 38.De3 Dxe3+ 39.Txe3 Te5 40.Kf2 dxe4, zwart staat nu een pion voor in het toreneindspel, maar deze gaat weer verloren na 41.Tb3 b5 42.axb5 axb5 43.Ke3 Kg7 44.Tb4. 38...dxe4 39.Db8+ Kg7 40. Db7+ Tf7 41.Dxe4?

Een grote blunder net na het halen van de tijdcontrole, na 41.Dxa6 e3 42.De2 Te7 staat zwart beter maar niet gewonnen. Nu won Tea dankzij 41...Tf1+! 42.Kh2 Dg1+ 0–1

Maar in deze eerste 5 ronden werd er verloren van de op papier sterkere teams van Roemenië, Turkije en Oekraïne. Alhoewel met name die laatste nipt verloren wedstrijd (gespeeld in ronde 3) liet zien dat er in potentie meer mogelijk was. Oekraïne is immers altijd een medaillekandidaat.

In die eerste 5 ronden was duidelijk geworden dat Peng het op bord 1 zwaar had. Dit leidde tot de beslissing om haar na de officiële rustdag nog een dag extra vrij te geven – met 5 speelsters voor 4 borden is er dagelijks een speler die ‘rust’.

Dat bleek een gouden zet: in de laatste 3 ronden speelde ze als ‘herboren’ en leverde zo een belangrijke bijdrage aan het teamresultaat.

In de 6e ronde was een Georgisch talententeam de tegenstander. Geen onverdeeld genoegen want de meisjes hadden lage ratings, maar speelden sterk: de bord 1 speelster had zelfs een prestatierating overeenkomstig met een (mannen) IM-norm. Scherp speelden ze ook. Er kwamen twee Siciliaanse Draken op het bord. Iozefina versloeg de ene vuurspuwer en Rosa de andere.

Ratsma – Donghvani

Nederland – Georgie 3 -+r+qtr-+

zwak. Na 22.Pd5 permitteerde de Georgische zich ook nog de tussenzet 22….axb3? daarbij overziend dat wit niet terug hoeft te slaan. Rosa had geen moeite met het vinden van 23.Th7+! Kxh7 24.Pxf6+ en won snel.

Anne Haast haalde uiteindelijk de volle winst voor het team binnen in een uitstekend gespeelde Hollandse partij.

Koridze – Haast

Nederland – Georgie 3

Stelling na 21…a4

De opening is op een mislukking uitgedraaid voor zwart: de h-lijn is geopend, de Drakeloper geruild en veld d5 dodelijk

Stelling na 11...Kf8

De dames zijn al vroeg geruild, maar zwart staat prettig dankzij haar mooie centrum en het afzijdige paard op h3.

12.Lg5

Dit ziet er actief uit, maar is een beetje een slag in de lucht. Sterker is 12.b3 c6 13.La3+ Ke8 14.Lg8 (14.Lg2) 14...Lf8! 15.Lxf8 Kxf8 16.Lxh7 Kg7 17.Pg5 Th8

Nederland-Oekraine ronde 3 (foto: officiele website)

18.h4 Pd7 19.h5 Txh7 20.Pxh7

Kxh7 21.hxg6+ Kxg6 en zwart stond iets beter in MurdenShablinsky, ICCF email 2008. 12...Te8

Sterker dan 12...Td6 wat nog in 4 partijen in de database voorkomt.

13.Ld2 a5! 14.Tfd1 c6 15.Lg2

Le6 16.Tac1 h6

Beide witte lopers zijn teruggedrongen. Waarschijnlijk was dit het moment voor wit om iets aan dat slecht-staande paard te doen met 17.f3 gevolgd door 18.Pf2.

17.b3 Pd7 18.Lc3 Pc5 19.Lb2

Kf7 20.f3

Nu is het al te laat! Relatief het beste is nog een zet die alleen een computer verzint 20.Ld5! waarmee in ieder geval nog een licht stuk wordt geruild. Zwart staat wel veel beter na bijvoorbeeld 20...g5.

20...a4! 21.b4 a3! 22.La1 Pa6

Nu is de witte damevleugel dodelijk zwak.

23.b5 Pb4 24.Td2 cxb5 25.Lc3 25.cxb5 Tec8! gevolgd door ...Pxa2 wint heel makkelijk.

25...Ta4 26.Tb1 Pxa2!? Een winnend stukoffer, maar gewoon 26...Lf8 was ook goed. 27.Txa2 Lxc4 -+-+r+-+ +p+-+kvl-+-+-+pzp +p+-zpp+r+l+-+-+ zp-vL-+PzPN

R+-+P+LzP

+R+-+-mK-

De verbonden vrijpionnen zijn ijzersterk en wits extra materiaal staat niks te doen op g2 en h3. 28.Td2 Te7!? 29.e4 Tc7 30.Pf2 Le6 31.Pd1 b4!

Wint alles met rente weer terug omdat 32.La1 faalt op 32...a2 33.Tbb2 Tc1.

32.Txb4 Txb4 33.Lxb4 a2 34. Txa2

Of 34.Lc3 Txc3!.

34...Lxa2 en zwart won snel.

0–1

In ronde 7 was Engeland de tegenstander: in tegenstelling

tot het Nederlandse team een bepaald geen homogene ploeg. Op bord 1 en 2 waren ze op papier ietsje sterker dan wij, op de borden 3 en 4 duidelijk zwakker, zodat de opdracht voor alle speelsters vooraf duidelijk was. Anne zette op bord 2 met zwart vanuit een verdachte stelling een koningsaanval op die voldoende was voor zetherhaling. In de voorbereiding hadden we gezien dat de tegenstandster van Iozefina een scherpe Spaanse variant speelde zonder de details te kennen.

Paulet – Longson

maakt

17...d4 18.Dg5 Ld5 19.f6 Pg6 20.fxg7 Tg8 21.Dh6 Lxb3 22. Dxh7! Kd7 23.cxb3 De7 24. Tae1 Pxe5 25.Df5+ Kd6 26. Lb4+ 1–0

Vanuit een degelijk Damegambiet had Peng langzaam een klein voordeeltje gekregen.

Peng – Houska Nederland – Engeland

-+-+r+k+

+p+ntrpsn-+p+-+p+

kwaliteit met 42...Txd6 43. exd6 Td7 maar ook nu volgde 44.Tdh3 f6 45.Th8+ Kf7 46.f5! domineert het zwarte paard, Peng won makkelijk. 1–0

Daarmee was de wedstrijd gewonnen, en toen Rosa haar paardeindspel won was het een walk-over geworden met 3,5-0,5. Spanje was de volgende, op papier iets sterkere, tegenstander. Op bord 1 deed Peng wat ze moest doen en hield Vega Gutierrez in bedwang. Rosa had een spannende Spaanse(!) stelling.

Calzetta – Ratsma

Nederland – Spanje

Stelling na 12.Dc3

12...Lb7

Caruana en Shirov spelen hier 12...Pe7 en dat is dan ook de goede zet. Na 13.e5 Pe4 14.De3 kan dan gewoon 14...Pc5! volgen. In de partij gaat dit natuurlijk niet vanwege 15. exd6+.

13.e5 Pe4 14.De3 d5

Maar dit is positionele capitulatie. Met 14...Pa5 of 14...Pe7 viel nog een beetje te leven.

15.Pd2 Pxd2 16.Lxd2 Pe7 17.f5!

Wit heeft het loperpaar en aanval een kolfje naar de hand van de Nederlands Kampioen. Iozefina

Stelling na 35...Pd7

36.f4

Zwart had nu verder moeten gaan met 36...Pe6 waarna 37. Th3 Kg7 38.Tdh1 er goed uitziet voor wit, maar zwart kan het nadeel binnen de perken houden met 38...Tg8. 36...Pxe5? 37.dxe5! De juiste manier van terugslaan. Wit krijgt nu een sterke koningsaanval ondanks het geringe aantal stukken dat op bord staat. Hoe moet zwart verdubbeling op de h-lijn voorkomen?

Niet 37.fxe5 Pe6 38.Pf4 Pg5! en zwart heeft gelijke kansen. 37...g5 38.Pd4 gxf4 39.exf4 c5 40.Pb5 Ook heel sterk is 40.Pf5.

40...d4 41.Pd6 Td8 42.Td3!

En nu is er niks zinnigs meer te verzinnen tegen de dreiging 43.Th3. Houska gaf daarom de

Stelling na 26...Pc5

27.Lc2!?

Wit staat iets beter na 27.La2 Ta8 28.Ta3! Txa3 29.bxa3 Ta8 30.Le3!.

27...Lxd5 28.Txd5!?

Een interessant kwaliteitsoffer. Wit heeft voldoende compensatie voor de pion na 28.Le3. 28...Dxd5 29.Txc7?

Maar als dit de bedoeling was dan is het kwaloffer onvoldoende. Wit houdt alleen voldoende compensatie met 29.b4! Pd7 30.Txc7 De6 en dankzij het loperpaar en de ietwat onveilige zwarte koningsstelling zitten we in een dynamisch gelijke stelling.

29...Tb7! 30.Txb7 Dxb7

Maar nu Rosa de actieve witte toren heeft kunnen ruilen staat ze duidelijk beter. De volgende zet helpt zwart.

31.Lf6+? Kg8 32.b4 Pd7

Wint een nuttig tempo!

33.Lb3+ d5 34.Lg5 Dc6 35.Le3

Pf6 36.Dd3 Ta8 37.f3 Kg7

38.Lg5 Td8

39.f4 Db6+ 40.Kh1

het dan ook strak af.

TeamNL in het oranje

e4

Een uitstekende 40e zet. Fout is 40...Pe4? 41.Lxd8 en de zwarte dame hangt waardoor het nu remise is.

41.De2

Maar nu staat zwart helemaal gewonnen. Rosa maakt het foutloos af

41...h6 42.Lh4 h5! 43.Da2 d4 44.cxd4 Dxd4 45.Lxf6+ Dxf6 46.Da7+ Kh6 47.Lc2 h4! 48. De3 Dd4 49.De1 hxg3 50. Dxg3 Kg7 en de toren komt naar de h-lijn!

0–1

Eigenlijk verwachtten we nu twee remises op de borden 2 en 3 en daarmee een minimale matchoverwinning. Er kwam echter een onverwachte kink in de kabel. Tea, die bezig was met een uitstekende partij tegen IM Matnadze, speelde niet een torenzet (de toren hing) maar de tweede zet van haar geplande zettenreeks en kon meteen opgeven. Gelukkig won Anne haar betere (maar objectief niet gewonnen) stelling vervolgens geruisloos waardoor de matchpunten toch naar Oranje gingen.

Nu konden we ons op gaan maken voor de laatste ronde waarin we Italië troffen. Iedereen begreep dat het top-10 doel daarmee een reële mogelijkheid was geworden. Natuurlijk, Italië stond hoger op de startranglijst

Velpse

Tijdens een feestelijke bijeenkomst op 22 november presenteerde de Velpse Schaakvereniging het boek ‘Schaakstukken uit Velp’, ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan van de vereniging. VSV werd opgericht in 1934 in de glorietijd van Max Euwe. Het boek beschrijft niet alleen de historie maar ook het heden, met bijdragen van 18 leden, talloze oude foto’s en bevat veel anekdotes onder de noemer ‘bijzondere zetten’. Een speciaal moment op de feestavond was de uitreiking van de erespeld

dan Nederland, maar het is geen Rusland of Georgië. De ronde begon om 11.00 uur – vier uur eerder dan normaal. Desondanks lukte het om efficiënt voor te bereiden en voldoende te slapen. De volgende ochtend stond op vier borden de openingsvoorbereiding op het bord! Peng neutraliseerde op bord 1 met zwart Brunello in een Caro-Kann ruilvariant. Rosa stond met wit erg goed in een Siciliaanse Rossolimo. Misschien iets te goed, want toen ze een kansrijk stukoffer kon plegen deed ze het niet uit vrees dat de partij in remise zou kunnen eindigen. Dat bleek het kantelpunt en Gueci maakte het sterk af. Anne Haast had vanuit een bijna gewonnen stelling IM Olga Zimina helemaal terug laten komen in de partij, maar zoals wel vaker bij Anne was ze veel handiger en slagvaardiger in de tijdnoodfase. Zo trok ze het punt alsnog naar zich toe (Anne werd topscorer van het team met 5,5 uit 8) en stond het weer gelijk. Nu hing alles af van Iozefina.

Sedina – Paulet

Nederland – Italië

Iozefina had bewust naar dit eindspel afgewikkeld. Wit staat een pion voor, maar zwart staat gewonnen dankzij haar verder opgerukte verbonden vrijpionnen en haar actievere koning.

Stelling na 40...e5

41.Kg2 Tc8 42.Kf3 Tc2 43.Lh6 Txb2

Onmiddellijk winnend was 43... d3 44.Ke3 e4! 45.Kxe4 d2. Nu wordt het heel complex.

44.Ke4 Tf2 45.Kd5 Lc7

Niet goed is 45...Txf6 46.Lf8 d3 47.Lxd6 d2 48.Ta7+ en wit houdt remise! Maar beter dan de tekstzet was 45...Lb8! omdat dan na 46.Lg5 Tf3 mogelijk is.

46.Lg5 Tb2!

Nu gaat 46...Tf3? niet vanwege 47.Ta8! waarna 47...Txg3? zelfs verliest na 48.Tf8.

47.Ta3 Tb5+ 48.Ke4 Ld6 49. Ta7+

Sedina verdedigt zich met weinig tijd heel taai. Ze speelde vanaf nu vrijwel voortdurend alleen op increment (30 seconden). Iozefina handhaaft in het vervolg de druk zonder verder te komen. 49...Ke6 50.Ta8?

Juist was 50.Ta6!

50...Tb2 51.Te8+ Kd7 52.Ta8 Lb8?

Nu won 52...Te2+! 53.Kd5 (53. Kd3 Tg2) 53...d3.

53.Kd5 Tb5+ 54.Ke4 Tb1 55. Ta3 Ke6 56.Ta6+ Ld6 57.Ld2 Tb2 58.Lh6 Kd7 59.Kd5 Lb8

60.Ke4? Eindelijk is daar de fout! Juist waren bijvoorbeeld

60.Lg5 of 60.Ta3 en zwart komt niet verder.

60...Te2+! 61.Kf3

Zwart wint ook na 61.Kd3 Tg2 of 61.Kd5 d3.

61...d3 62.Le3 e4+ en hier ging Sedina denkend door de vlag. Na het gedwongen 63.Kxe4 zag ze terecht niet wat ze nog moest verzinnen op 63...d2 met promotie. 0–1

En zo won Nederland ook de vierde match op rij en behaalde een historische 5e plaats op het EK-Landenteams! Dat ons vliegtuig vervolgens met 8 uur vertraging uit Batumi vertrok, waardoor we een nacht in Minsk moesten doorbrengen en uiteindelijk met 33 uur vertraging op Schiphol landden hadden we er zeker voor over. Eindstand 1.

8.

voor 50 jaar lidmaatschap aan vader en zoon Ben en Eric de Winter. Ben werd voor het eerst lid in 1947 en Eric in 1969.

vader en zoon op dezelfde avond werden gehuldigd. Het boek is te koop voor €15, graag een mail naar vsv1@velpsesv.nl.

De avond werd geopend met een partij tussen de oudste en jongste aanwezige: Ben de Winter (94) en Son Stavenuiter (10)

Eric de Winter

Schaakvereniging brengt jubileumboek uit

Mannen stellen teleur op EK

Zo goed als het eindresultaat bij de vrouwen was zo slecht verliep het bij de mannen. TeamNL was als 7e geplaatst in Batumi en eindigde uiteindelijk op de 17e plaats met een score van 9 matchpunten. Nu lijkt die 17e plaats aan de ene kant dramatischer dan het is: een slotoverwinning had nog ongeveer een normale teamklassering opgeleverd. Aan de andere kant zat het er in de laatste ronde niet echt in - Georgië won met 3,5-0,5.

Voor een echt goed teamresultaat mag niemand uit vorm zijn, en zijn er meestal 2 spelers nodig die boven zichzelf uitstijgen. In Batumi was het bijna omgekeerd. We lopen de spelers even langs. Anish Giri deed het redelijk met 5,5 uit 9 op bord 1.

Papaioannou – Giri

Nederland – Griekenland

r+-+-+-tr zplzpn+pmk-zp-+qsnp+

+-+-zp-wQ-

-zPN+P+-zp

+NzP-+P+P+-tRL+PzP +-+R+-mK-

Stelling na 24.Ted1

24...b5!

Deze 'a-positionele' zet werd door Magnus Carlsen geprezen op twitter. De pointe is dat de witte dame gevangen staat na

25.Pca5 Db6+ 26.Kf1 Th5.

25.Pd6

Het beste antwoord - wit krijgt twee pionnen en mooie velden voor het stuk.

25...Th5 26.De3 cxd6 27.Txd6 De7 28.Lxb5 Pf8 29.Pc5 Tb8 30.a4 Th8 31.Lc4 Lc8 32.a5 Nu heeft Giri heel goed gezien

dat hij op de koning af kan gaan.

32...Ph5! 33.Lf1 Pf4 34.Kh1

Ph7 35.b5 Pf6 36.Kg1 P6h5

37.Kf2 Dg5 38.Dd2

En alles staat klaar voor de slotaanval:

38...Pg3! 39.hxg3

Of 39.Lc4 f5!.

39...hxg3+ 40.Ke3

Wit gaat mat na 40.Ke1 Th1 41. Pd3 Pxg2+ 42.Dxg2 De3+ 43.De2 g2!.

40...Th2 41.Dc1 Lh3! en opgegeven.

0–1

Erwin l’Ami was helaas hopeloos uit vorm (2 uit 7), waar zijn deelname aan het Isle of Man toernooi vlak voor Batumi vast debet aan was. Een kras voorbeeld was:

l'Ami - Hillarp Persson Nederland - Zweden

1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Le2 0–0 6.Le3 Pa6 7.g4 c5 8.g5?

r+lwq-trk+ zpp+-zppvlp n+-zp-snp+ +-zp-+-zP-+PzPP+-+ +-sN-vL-+PzP-+LzP-zP tR-+QmK-sNR

8…Pg4! 9.Lxg4 Lxg4 10.f3

Na 10.Dxg4 cxd4 blijft wit ook met een ruïne achter.

10…Lh5 11.Dd2 Pb4 12.0–0–0 cxd4 13.Lxd4 Lxd4 14.Dxd4 Da5 en zwart stond duidelijk beter, maar op de een of andere manier hield Erwin dit nog remise.

Op bord 3 presteerde Jorden van Foreest goed met 5,5 uit 8.

J. van Foreest – Fridman Nederland – Duitsland

-+-+-+-mk +-+-+-zp-+-+-+Rzp zpr+-zp-+-+p+-+-zP +-zP-+-zP-+P+KzP-+ +-+-+-+-

Stelling na 39...Txb5

40.Tc6 a4 41.Ta6!

Niet 41.Txc4 Ta5 en met de toren achter de vrijpion heeft zwart voldoende tegenspel.

41...Tb2 42.Kd2 Ta2 43.Tc6! Maar met de toren voor de vrijpion kan de zwarte c-pion wel genomen worden!

43...Ta1 44.Txc4 Tf1 45.Ke2 Tc1 46.Kd3 a3 47.Ta4 Tf1

48.Ke3 Te1+ 49.Kf3 Ta1 50. Ta8+ Kh7 51.h5! Ta2 52.Ke4

Txc2 53.Txa3 Txf2 54.c4!

Heel instructief. Activiteit is belangrijker dan materiaal. Na 54.Kxe5 Tf3 55.g4 Tg3 56.Kf4 Th3 kan wit niet eens meer iets proberen en is het remise.

54...Tc2 55.Kd5

Nu ondersteunt de witte koning de vrijpion, terwijl de zwarte koning niet meedoet. Jorden won na

55...g6 56.Ta7+ Kg8 57.hxg6 e4 58.Ta3 Kg7 59.Te3 h5 60.c5 Kxg6 61.Txe4 Tc3 62.c6 Kf6

63.Tc4 Td3+ 64.Ke4 Td8 65.c7 Tc8 en opgegeven zonder 66. Kd5 af te wachten. 1–0

Erik van den Doel kon met wit niet echt een vuist maken en had het in zijn vele zwartpartijen vaak moeilijk.

Ook Nederlands Kampioen Lucas van Foreest zal zich meer voorgesteld hebben van zijn debuut. Misschien was het anders gelopen wanneer hij een van zijn kansrijke stellingen zou hebben gewonnen.

L. van Foreest – Sanal Nederland – Turkije

r+qtr-+-+ zppzp-+k+p -+-vlpzp-vL +-+-+l+-+-+-tR-sN +-wQ-+-+PzPP+-zPPzP tR-+-+-mK-

Stelling na 21...Ld6

22.Txf5! exf5 23.Te1! Le5

Of 23...Te8 24.Dc4+ Te6 25.Pxf5 met aanval.

24.Df3 De6 25.Dh5+ Ke7 26.f4

Db6+ 27.Kh1 Df2 28.Tg1?

Een foute zet doet al het voorafgaande goede werk teniet.

Winnend was 28.Pf3 Td2 29.Dh3 Tg8 30.fxe5 Dxg2+ 31.Dxg2 Tdxg2 32.Ph4! na 32...T2g4 is 33.Pxf5+ Ke6 34.exf6+! het meest nauwkeurig.

28...Lxb2 29.Pxf5+ Kd7 30. Td1+ Kc6 31.Pe7+ Kb6 32.Pd5+ Txd5 33.Dxd5 Te8

Opeens staat de witte koning minstens zo onveilig als de zwarte!

34.Db3+ Ka5 35.h3 Te1+ 36.Txe1 Dxe1+ 37.Kh2 Ld4 en nu moeten beide spelers in eeuwig schaak berusten: 38.Da3+ Kb6 39.Db3+ Ka5 40.Da3+ Kb6 41.Db3+ ½–½

Laatbloeier Rosa Ratsma presteert sterk met Damesteam en op NK

‘Als ik eerst IM word, betaalt mijn broer mijn titel’

Rosa Ratsma is als schaakster een laatbloeier. ‘Tot 2014 sloeg ik nooit een schaakboek open. Ik heb schaken heel lang gewoon gezellig gevonden.’ Tweede en derde op het NK dames, lid van de ChessQueens. Vijfde met het Nederlandse damesteam op het EK in Batumi. Schaken is de laatste tijd meer dan gezellig voor Ratsma. ‘Misschien kan ik ooit IM worden.’

Het Nederlandse damesteam haalde een historische 5e plaats op het EK Landenteams in Batumi. Wat is het geheim van dat succes?

We grapten in het damesteam altijd dat het geheim van ons succes in Batumi in het kaartspel Dalmuti lag. Dalmuti is heel simpel en ontspannend, je leert het in twee minuten. En toch verveelde Dalmuti ook na 10 dagen nog niet. We speelden het elke avond, wat tot een goeie verstandhouding leidde in het team. Wat zeker hielp, is dat over de teamopstelling voor de volgende speelronde de avond voordien altijd snel werd beslist, er was weinig discussie over. Er heerste een heel goeie sfeer tussen de dames. We waren ontspannen en

konden daardoor goed focussen en hard werken op ons schaakspel. Nederland begon vrij matig, maar na de rustdag gingen we steeds overtuigender spelen. En we hadden het geluk dat we aan landen werden gepaard waar we op een goeie dag wel van kunnen winnen. Landen als Georgië of Rusland werden ons bespaard, dat was wel heel andere koek geweest.

We waren in Batumi met 5 spelers. De vier basisspelers waren Peng, Anne (Haast), Iozefina (Paulet) en Tea (Lanchava). Ik was zelf reserve, maar heb toch 8 van de 9 ronden gespeeld. We hadden vooraf afgesproken dat iedereen ongeveer evenveel partijen zou spelen.

Foto’s: Harry Gielen

Wat zal je van Batumi bijblijven?

We zijn vooral blij met het resultaat van het hele team. Vooral de grote vreugde van eerste bord Peng blijft me bij, die na een paar matige teamprestaties in Batumi nog eens heel goed presteerde. ‘Zo’n resultaat als dit herhaal ik de eerste 20 jaar niet meer’, zei Peng daarover.

Ben je tevreden over je persoonlijke prestatie?

Niet zo heel erg. Op een aantal kritieke momenten in partijen heb ik het in Batumi laten afweten. Mijn eigen totaalresultaat (4,5 uit 8) was niet om over naar huis te schrijven.

Het teamresultaat in Batumi was wél heel bijzonder. Vier van ons hebben op het toernooi wat rating verloren, terwijl we als Nederlands team juist zo mooi zijn geëindigd. We wisten vrij efficiënt teamwedstrijden te winnen, hoewel alleen Anne Haast een mooie persoonlijke plusscore boekte.

ChessQueens

Je maakt deel uit van de ChessQueens. Biedt dat voordelen voor je individuele schaakcarrière?

De ChessQueens focussen nu vooral op het stimuleren van meisjesschaak in de breedte en op het ondersteunen van jonge talentvolle meisjes, en in mindere mate op onze eigen ontwikkeling als topschaaksters.

Mijn eigen schaaktraining doe ik onafhankelijk van de ChessQueens. Maar misschien motiveert het mooie resultaat in Batumi een aantal dames om zelf weer meer aan schaken te doen. Behalve Maaike Keetman zijn ze niet meer zo actief. Tea en Peng zijn dan wel (bijna) fulltime met schaken bezig, maar vooral door les te geven aan kinderen. Anne, Iozefina en Bianca hebben op dit moment ook allerlei andere prioriteiten. Ik zou het zelf wel leuk vinden om weer meer samen met de andere Queens te kunnen trainen.

Gebeurt er genoeg voor het dames/ meisjesschaak in Nederland?

Er is zeker nog meer mogelijk. Maar dat heeft tijd nodig. Ik geef zelf schaakles in Zeist, waar ik nu woon. De eerste groep staat open voor alle beginnende schakertjes, en toch zijn er alleen jongens. Dat zijn bijna 15 jongetjes, en geen één meisje. En in de hoogste schaakgroep daar zitten ook maar 2 meisjes.

Je ziet dat die jongetjes toch méér hun vriendjes meenemen naar de schaakclub, en dat dat jongensnetwerk almaar blijft groeien. Veel vaders nemen hun zoontjes

ook mee naar de club. Meisjes nemen minder snel hun vriendinnetjes mee naar de schaakclub. Als je begint met een groepje van 10 jongens, breidt die groep zich makkelijk uit door mond-tot-mondreclame, maar komen er toch vooral jongens bij. Dát is waarom meisjes soms niet blijven schaken: ze hebben het blijkbaar lastiger om een netwerk van schakende meisjes op te bouwen.

Laatbloeier

In de jeugdtoernooien waren je resultaten niet heel opvallend, maar je werd recentelijk 2e en 3e op het NK, en je maakt deel uit van het nationale damesteam. In 2017 maakte je een ratingsprong van 150 punten, in 2016 een sprong van 110 punten.

Zie je jezelf als een laatbloeier?

Ja, je kan me wel als een laatbloeier omschrijven. Ik heb sinds mijn 8e altijd met plezier geschaakt. Maar pas in 2014 ontwikkelde ik een nieuw soort interesse in schaken. Tot dan had ik het heel lang gewoon gezellig gevonden. Ik vond het een leuk spel, maar ik sloeg tot 2014 geen schaakboeken open. (lacht)

Toen in 2014 deed ik voor het laatst mee aan het EK t/m 18 jaar, toevallig ook in Batumi. Dat toernooi vond ik ontzettend leuk. Ik presteerde daar verrassend goed en vond het heel fijn om bezig te zijn met de voorbereiding van mijn partijen, en me echt te verdiepen in het schaakspel zelf. Daarna ben ik in mijn studietijd, een tijdje echt aan schaaktraining gaan doen. Naast mijn studie had ik toen immers best wel veel vrije tijd. Dan duurt het altijd even voor die nieuwe schaakkennis verwerkt is en ook invloed gaat hebben op je rating. En in 2016 en 2017 schoot mijn rating inderdaad plots met sprongen vooruit.

Je vermeldt hem op je website. Is er concurrentie met je broer Midas? Eigenlijk helemaal niet.

Helemaal niet?

Ja. Ik heb wel een spannende weddenschap met Midas lopen. Onze ratings liggen heel dicht bijeen. (Fide eind november: Rosa 2274, Midas 2260, red.) Wie van ons het eerst IM wordt, moet de ander zijn IM-titel betalen. Je moet die IM-titel altijd aanvragen bij de Fide, en die titel is niet gratis: je moet er enkele honderden euro’s voor betalen.

We hebben nog geen IM-normen, we zijn nog geen van beiden IM, en het is de vraag of één van ons het ooit gaat worden. Maar als het gebeurt, dan krijgt hij of ik in ieder geval zijn titel gesponsord. Handig. (lacht)

Wat zijn je schaakambities verder nog? IM is misschien ooit mogelijk. Dat lijkt me de hoogst haalbare titel, omdat ik ook andere ambities heb buiten het schaken. Profschaker wil ik niet worden en dan zal GM wel te hoog gegrepen zijn. Ik hoop stiekem wel dat IM gaat lukken. Maar het is nog een lange weg en ik zal er andere dingen voor aan de kant moeten zetten.

Misschien kan het NK winnen me helpen om later IM te worden. Ik ambieer ook de Nederlandse kampioenstitel, al is dat geen obsessie.

Mmm… ben jij niet zo heel ambitieus dan? Je vindt sfeer duidelijk even belangrijk als je schaakresultaten. Het NK winnen, graag, maar het hoeft niet per se… (Lacht een beetje) Ja, da’s een goeie vraag. Ik twijfel er zelf ook wel eens over of ik wel competitief genoeg ben. Want ik vind het vaak ook wel leuk als mijn tegenstander wint.

Een heel sympathieke benadering. Zelf vind ik het zelden leuk als mijn tegenstander wint.

Ik bedoel: ik vind het ook leuk voor mijn tegenstander als die wint, maar het is natuurlijk niet zo dat ik graag een partij verlies, ik win liever zelf. Maar misschien ben ik wel niet competitief genoeg om een echt heel sterke schaakster te worden. Maar ik vind dat niet heel erg: ik kan me daardoor makkelijker focussen op andere dingen in het leven.

Er is misschien ook een goeie kant aan. Je legt daardoor minder druk op jezelf?

Dat klopt wel. Voor sommige speelsters zal zoiets als het NK echt heel spannend of belangrijk zijn. Ik heb dat niet.

Kunstmatige Intelligentie (AI)

Je doet nu een stage-onderzoek bij Deloitte rond kunstmatige intelligentie. Wat onderzoek je?

Ik maak nu daarover mijn masterthesis. Ik doe onderzoek naar black box algoritmes. In kunstmatige intelligentie (AI) gebruiken we steeds meer algoritmes, waarbij we een bepaalde input geven, en er een bepaalde output uitkomt. Maar daarbij is het voor de mens niet meer echt inzichtelijk wat die algoritmes in het systeem juist doen, het zijn als het ware black boxes of zwarte dozen voor de mens.

Een voorbeeld van zo’n algoritme is een neuraal netwerk. Het nieuwe schaakcomputerprogramma AlphaZero maakt gebruik van neurale netwerken en heeft zo zeer goed leren schaken. AlphaZero heeft dankzij die revolutionaire techniek recent de beste schaakengines kunnen verslaan. Bij mijn thesis komt schaken niet ter sprake, maar ik ga wel onderzoeken hoe we meer inzicht kunnen krijgen in het beslissingsproces van zo’n algoritme. Waarom beslist het algoritme nu juist zo, en niet anders? Dat weten we nog niet. Ik ga in mijn onderzoek kijken of we die black box algoritmes transparanter kunnen maken voor de mens.

Ik vind dit onderzoek, dat ik bij Deloitte uitvoer, enorm interessant. Ik weet niet wat ik ga ontdekken, en het is een gloednieuw onderzoeksgebied. Mijn prof aan de Utrechtse universiteit is er nog maar een jaar mee bezig.

Welke job hoop je later te gaan uitoefenen?

Ik wil graag ook een baan krijgen in AI. Er zijn veel mogelijkheden bij bedrijven die bezig zijn met AI. Deloitte zelf is een consultancybedrijf. Consultancy lijkt me zeker een interessante optie, ik hoop er door deze stage achter te komen of het iets voor mij is. Maar ik weet nog niet zeker of het die kant opgaat.

Rosa Ratsma wordt geïnterviewd door Hans Bohm

‘ Oude garde’ bijt van zich af

Het Hoogeveen Schaaktoernooi mocht in het teken staan van de (zeer jonge) aanstormende jeugd, in de 23e editie van dit illustere evenement hield de ‘oude garde’ prima stand. Jan Timman won een spannende match van de 19-jarige Kazachstaanse Zhansaya Abdumalik en in de playoffs van het Open toernooi bleef Sipke Ernst de twee toptalenten Javokhir Sindarov (13) en Viktoriia Kirchei (14) voor. Tussen deze twee in wurmde zich bovendien nog Jan Werle.

In de andere Hoogeveense match, die tussen Alireza Firouzja (16) en Jorge Cori Tello (24), vlogen de stukken er aan alle kanten af en maakte de Iraniër Firouzja zijn status als megatalent volledig waar. Maar in dit blad concentreren wij ons op de verrichtingen van de Nederlanders.

Jan Timman verloor de eerste matchpartij keihard. Twee ronden later sloeg hij terug in een fascinerend eindspel.

Abdumalik – Timman

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.h3 e6 7.g4 h6

Deze Fischer-variant kwam op het bord in alledrie de partijen waarin Abdumalik wit had. In de eerste ronde reageerde

Timman met 7...d5 8.exd5 Pxd5 en na 9.Lg2?! Pxc3 10.bxc3 e5? 11.De2 kwam hij in grote problemen. In de vijfde partij had hij zich beter voorbereid, maar Abdumalik week als eerste af met 9.Pde2. Hierna ontwikkelde zich een belangrijk theoretisch gevecht waarin Timman met zwart goed stand hield. De tekstzet is de populairste optie.

8.Le3?!

8.Lg2 is nauwkeuriger omdat het zwarts antwoord verhindert.

8...b5 9.a3 Lb7 10.Lg2 Pbd7 11.Pde2 g5 12.Dd4!? Pe5 13.0–0 Lg7 14.b3 Verhindert ...Pc4, maar nu is de lange diagonaal wel heel kwetsbaar.

14...h5!

Zwart kon de dame winnen voor drie stukken met 14...Pfxg4 15.hxg4 Pf3+ 16.Lxf3 Lxd4, maar dat vond Timman te speculatief: “Zwart staat hier sowieso beter.” Als wit nu 15.f3 speelt is het dameoffer na 15...hxg4 16.fxg4 wel sterker.

15.Lxg5?! hxg4 16.hxg4 Dc7 17.De3 Pfxg4 18.Dg3 f6

19.Lf4 0–0–0

Een droomstelling voor zwart.

20.Pd4 Df7 21.Tfd1 f5 22.exf5 exf5 23.Lxb7+ Dxb7 24.Dg2

Pf3+

Sterker lijkt 24...Pg6 of eerst

24...Dxg2+ en dan 25...Pg6. Zwart houdt echter druk.

25.Dxf3 Dxf3 26.Pxf3 Lxc3

27.Tab1 Tdg8 28.Kf1 Le5 29. Ld2 Th3 30.Pxe5

Een begrijpelijke zet, maar nu wordt het zwarte e-/f-duo heel sterk. De engine geeft 30.Kg2!?. 30...dxe5 31.Ke2 f4 32.Tf1 Td8 33.La5 f3+ 34.Ke1 Td4

35.Td1 Te4+ 36.Kd2 Te2+ 37.

Kc1 Pxf2 38.Td8+ Kb7 39.Tf8 e4 40.Tf7+ Kc6 41.Tf6+ Kd5

Achteraf opteerde Timman voor 41...Kd7. In het witte kamp ondersteunt de zwarte koning zijn pionnen, maar krijgt hij ook

last van schaakjes. “Leuk werd het wel.” Met een stukoffer probeert zwart zijn pionnen door te laten stoten.

42.Lc7 e3 43.Tg1 Pd3+ 44. cxd3 Kd4 45.Tf4+ Kc3 46.Kb1 Tb2+ 47.Ka1 Tg2 48.Tc1+ Kd2 49.Kb1 Tg6

Te laat nu.

57...Kf1 58.Kc2 Txc1+ 59.Kxc1 f2 60.Tf5 Kg2 0–1

In de volgende ronde nam Timman een voorsprong toen Abdumalik in de fout ging in een remise-toreneindspel.

Timman – Abdumalik

50.La5+ Wit blijkt hier een onwaarschijnlijke redding te hebben: 50. Le5!! e2 (de hoofdpointe blijkt na 50...f2: 51.Tc2+ en nu is het eeuwig schaak omdat 51... Kxd3?? 52.Td4 mat is!) 51.Td4 (dreigt nu weer 52.Lf4 mat) 51... Ke3 52.Td7 en zwart komt niet verder; hij verliest zelfs na bijvoorbeeld 52...f2 53.Ld4+ Kf3

54.Tf7+. 50...Ke2 51.Te1+ Kf2?! 52.Te4 e2 53.Tc1 Kg2 54.Te3 Taai was nog 54.Le1 Th1 55.d4! en na 55...Txe1? 56.Txe1 Kf2

57.Tc1 Tg1 58.d5 is wit met de d-pion net op tijd voor remise. 55...a5! brengt wit nog in een soort zetdwang, bijvoorbeeld

56.d5 Th5 57.Lxa5 Txd5 is nog steeds winnend.

54...Thh6 55.Te5 Th1 56.d4 Td1 57.d5

Stelling na 39.Tc2

Abdumalik ging nu een zetherhaling met 39…Kf6 uit de weg (eerder was al 37...Kf6 38.Tf2+ Kg6 39.Tc2 gespeeld). Dat is objectief onbegrijpelijk, maar vele schakers kennen het verschijnsel.

39...h5?! 40.d6! exd6 41.Kd5 g4 42.e7

42...Ta8?

Een fout, gebaseerd op de misvatting dat 42...Kf7 43.Kxd6 verloren zou zijn wegens de dreiging 44.Tf2+. Zwart kan nu echter ijskoud 43...Ta8 spelen, waarna haar toren aan de goede, ‘lange’ kant van de pion staat: 44.Tf2+ Kg7 en nu moet je nog wel even zien dat 45.Ta2

Txa2 46.e8D Td2+ 47.Kc5 (of c6/ c7) 47...c2 remise is omdat wit de toren niet met een schaakje kan winnen! Daarom is 43...Tb8! veiliger: 44.Tf2+ Kg7 en na 45.Kc7 heeft zwart 45...Ta8.

43.Ke6! d5 44.Txc3 h4 45.Ta3 Tb8 46.Tb3 Ta8 47.Ta3 Tb8

omdat Sindarov een vesting bleek te hebben! Ernst zelf had één van de grootste jeugdige Nederlandse kanshebbers een ronde eerder afgestopt met een ‘positioneel’ dameoffer:

Ernst – Schoppen

r+l+-+k+ +-+-+r+p -wq-+pvl-+ +p+p+p+-vL-zP-+p+ zP-+-zP-zP-+Q+-zPLzP tR-tR-+-mK-

Dit had Abdumalik allemaal gezien, maar wits volgende zet niet.

48.Ta4! g3 49.Tg4+ Kh5 50.h3 Ta8 51.Kf7 1–0

De laatste twee partijen werden na stevige gevechten remise, waarmee Timman de match won. Abdumalik stal de harten van het publiek met haar sportieve gedrag (Jorge Cori Tello overigens ook). Ze gaf Timman zelfs een aardig cadeau ten afscheid.

In het Open schoot de 13-jarige Oezbeekse grootmeester Javokhir Sindarov met een noodvaart (en met briljant spel) uit de startblokken. Alleen in ronde 6 tegen Sipke Ernst ging het bijna mis. Sindarov miste een winst en kwam een toren tegen een dame achter te staan, maar plotseling gaf Ernst remise

Stelling na 22…Tf7

23.Dxc8+! Txc8 24.Txc8+ Kg7

25.Tac1 Db7 26.T8c6

De belangrijke pointe. Zwart kan de e6-pion niet goed dekken, en daarmee stort zijn bolwerk in.

26...h5

26...Dd7 27.Td6 De8 28.Tcc6 Te7

29.Lf1 is nog minder aantrekkelijk.

27.Txe6 Tc7 28.Tc5 h4 29.gxh4

Txc5 30.dxc5

Nu heeft wit weer een dodelijke vrijpion.

30...f4 31.exf4 Dd7 32.f5 Dc7

33.Td6 De7 34.c6 De2 35.Td7+

Kh8 36.c7 De8 37.Td8!

Of ook 37.Tf7!. Zwart gaf op. Een opvallend hulpeloze dame!

Ernst en Sindarov haalden na zeven ronden de halve finales, waarna de hoogste vier plaatsen weer van de rest van het

Open werden gescheiden. De overige twee waren Jan Werle, die ook goed spel liet zien, en een controversieel geval. Het 14-jarige Russische meisje Viktoriia Kirchei, van wie slechts bekend was dat ze in het recente EK jeugd Eline Roebers van een topplaats had afgehouden, speelde ijzersterk – zo sterk dat diverse spelers vermoedden dat er bedrog in het spel was. Het hielp niet dat Kirchei steeds direct na de partij meteen verdween en geen woord Engels sprak, en dat haar vader buiten beeld bleef. De zetten van Kirchei werden met die van de engines vergeleken, en voor de halve finale werden alle spelers gescand en gefouilleerd. Het leverde niets verdachts op. Op de slotdag toonden Kirchei en haar vader Sergey zich in een kort interview opgelucht dat het zo was gelopen, want ook zij hadden de argwaan gevoeld. In de halve finalepartij tegen Sindarov speelde Viktoriia toch weer beresterk, en miste ze een schitterende kans:

Sindarov – Kirchei

Sindarov heeft zojuist op c7 geslagen. Dat had hij niet moeten doen, want Kirchei kon nu toeslaan met 29... Pcd4!!, met de dreiging 30... Pc2 en eventueel ...Pe1. De witte dame kan g1 niet blijven verdedigen, en op 30.Pd2 doet zwart simpel 30...De1. 29... Pcd4 is bij uitstek een zet die elke engine meteen uitspuugt! Kirchei speelde echter 29... Pxc3 en verloor later in het eindspel.

In de troostfinale legde ze het af tegen Werle. Sindarov was met wit in de finale niet opgewassen tegen Sipke Ernst, die die nacht nauwelijks had geslapen en vooral op gevoel de hoofdprijs binnenhaalde. “Eén van de mooiste successen uit mijn leven,” zei de 40-jarige Sipke. En zo manifesteerde de zeer jonge jeugd zich heel nadrukkelijk in Hoogeveen, maar bleef de ‘oude garde’ toch de baas toen het erop aan kwam.

Eindstanden matches:

Timman-Abdumalik 3½-2½

Firouzja-Cori Tello 4½-1½

Eindstand Open finales:

1.Ernst 7½ (totaalscore)

2.Sindarov 7

3.Werle 6½

4.Kirchei 5½

Eindstand Open:

5/6.Pruijssers, Doshi (IND) 7

7.Ganesan (IND) 6½

Stelling na 29.Pxc7

8-10.Schoppen, Zwirs, Beerdsen 6

Sindarov verslaat Kirchei

Sipke Ernst bracht het open op zijn naam

Eline Roebers 6e op WK Jeugd t/m 14

Van 1-13 oktober nam een kleine Nederlandse delegatie deel aan het WK Jeugd in Mumbai. De groep bestond uit Eline Roebers (U14), Khoi Pham (U14) en Jonas Hilwerda (U16), vader Jan Roebers en coach Robert Ris.

Op zo’n uitzending is het altijd maar weer afwachten waar je dan precies terecht komt, maar deze keer werden we goed in de watten gelegd. Het verblijf en speelzaal was in een zeer luxueus hotel met een prachtig uitzicht over de skyline van de stad. Waar op andere jeugduitzendingen vaak wordt geklaagd over het eten was hier duidelijk rekening gehouden met de buitenlandse (zaken)gast. Bovendien werden de slangen en krokodillen in het nabijgelegen meer op ruime afstand gehouden! Kortom: de omstandigheden waren zeer aangenaam en zo kon de focus gelijk op het toernooi.

Voor Khoi en Jonas leek een realistische doelstelling een klassering in de subtop. Khoi behaalde met 7 uit 11 een prima score. Ondanks zijn +3 eindigde hij toch flink in de min met zijn rating, maar dat kwam dan ook vooral omdat hij veel tegen talentvolle Indiërs speelde die underrated waren. Jonas begon sterk met 4,5 uit 6 maar wist in het vervolg nog maar slechts een half puntje aan zijn totaal toe te voegen.

Na een prima 6e plaats op het EK afgelopen zomer in Slowakije was Eline vastberaden om deze keer ook weer voor een hoge eindklassering te gaan. De 13-jarige Amsterdamse bleek gelijk al in goede vorm te verkeren en ging ongeslagen de rustdag in met een overweldigende score van 6 uit 7. Belangrijk was de 6e ronde partij tegen één van de twee Indiase topfavorieten Ravi Rakshitta. Met zwart wist Eline vanuit de opening al soepel gelijkspel te krijgen en hoewel Rakshitta nog heel lang een toreneindspel op winst bleef spelen moest zij uiteindelijk toch in remise berusten.

Na een remise tegen een Armeense in ronde 8 met kansen over en weer, werd in ronde 9 de beste partij van het toernooi gespeeld. Geniet maar van het volgende meesterwerkje!

Roebers-Nasyrova

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.d4 exd4 4.Pxd4 Lb4+ 5.c3 Lc5 6.Le3 Lb6 7.Pf5 g6 8.Lxb6 axb6 9.Pe3 Pf6 10.f3 d6 11.c4 Ph5 Tegen het Schots heeft wit een soort Maroczy-achtige opstelling ingenomen. In de 6e ronde had Nasyrova dit al een keer eerder gespeeld. Haar Poolse tegenstandster speelde toen het logische 12.Dd2, maar Eline komt nu met een sterk voorbereid nieuwtje.

12.g3! f5

Zwart pakt het consequent aan. Na een rustige voortzetting als 12...0–0 kan wit ook de ontwikkeling voltooien met zetten als Pc3, Lg2, 0–0, Dd2, Tae1 etc. met duidelijk voordeel.

13.exf5 De7

Een belangrijke pointe van wits concept is dat 13...gxf5 kan worden beantwoordt met 14.f4! voordat zwart zelf ...f5–f4 kan doen.

14.Kf2?!

Veiliger is 14.Dd2 en zwart kan

niet direct profiteren van de penning op de e-lijn.

14...0–0 15.fxg6 Eline is niet bang en snoept gewoon de pion. Veiliger en wellicht verstandiger was 15. Lg2.

15...hxg6 16.Lg2 Pe5 17.Te1 r+l+-trk+

riaalverlies niet voorkomen. 28...c6

28...Pxf4 29.Pxf4 Txf4 30.gxf4 Txf4 werkt nu niet, vanwege

31.Tg6+!.

29.h4!

Na deze sterke tussenzet wint wit nog een kwaliteit. Natuurlijk niet 29.Pe3? Pxf4!.

29...Df5

29...Dg7 30.Dxh5 cxd5 31.Tg6 wint de dame.

30.Pe7+ Txe7 31.Txe7 Pf6 32. Tae1

En zwart staakte de strijd pas op zet 49.

32...b5 33.Txb7 bxc4 34.bxc4

Dc5+ 35.Kg2 Dxc4 36.Db3

Dxb3 37.axb3 c5 38.Kf3 d5

39.Tb5 Tc8 40.Tc1 Pe4 41.b4

Ta8 42.bxc5 Ta3+ 43.Kg2

Txg3+ 44.Kh2 Tg4 45.Tg1 Txg1

46.Kxg1 Kf7 47.c6 Ke6 48.c7 Pd6 49.Tb6 1–0

17...Df7?

Na deze rustige zet kan Eline haar pluspion consolideren. Na het verrassende 17...Lh3! is het allerminst duidelijk. Het idee is dat na 18.Lxh3 Pxf3! (18...Txf3+? 19.Kg1! levert niets op.) 19.Dxf3 Txf3+ 20.Kxf3 Df6+ 21.Ke2

Dxb2+ 22.Pd2 wit materieel gezien (toren + 2 lichte stukken tegen een dame) er prima voor staat, maar een gebrek aan coördinatie en een onveilige koning biedt zwart prima spel.

18.Pc3 Le6 19.b3 g5 20.Pe4 Dg6 21.Kg1

Het heeft wat tijd gekost, maar wit heeft dan uiteindelijk toch gerokeerd en kan nu genieten van de extra pion.

21...Tf7 22.Pd5 g4?

Eline had gezien dat na 22...Taf8 het sterke 23.Pxc7! Txc7 24.Dxd6 de zwarte stelling doet instorten.

23.f4 Pf3+ 24.Lxf3 gxf3 25. Pg5!

25.Dxf3? is slecht wegens 25... Lxd5 26.cxd5 Pxf4.

25...f2+ 26.Kxf2 Dxg5 27.Txe6

Taf8 28.Df3!

Sterk gerekend door Eline. 28.Dd2? is te gemakzuchtig en faalt op 28...Pxf4! 29.Pxf4 Txf4+ 30.gxf4 Txf4+ en wit kan mate-

Na deze geweldige overwinning stond Eline een half punt voor op twee naaste concurrenten en lag een medaille voor het grijpen, maar helaas bleek het toernooi net twee ronden te lang te duren. In ronde 10 tegen een Mongoolse tegenstandster kwam Eline opnieuw zeer goed uit de Schotse opening, maar in het middenspel en opkomende tijdnood raakte ze steeds meer de controle over haar stelling kwijt. Het resterende eindspel bleek in elk geval praktisch gezien niet meer te houden. Dat was even een flinke tegenvaller die moest worden verwerkt, met bovendien de laatste ronde die al om 10.00 uur begon (gewoonlijk om 15.00 uur). De sterke Kazachstaanse Kamalidenova verraste Eline met het Staunton gambiet tegen het Hollands en werd zodoende wereldkampioen. Een overwinning had nog steeds een gouden plak opgeleverd (en remise zilver), maar eerlijk is eerlijk: dat zat er in de laatste ronde niet echt meer in.

Een behoorlijk teleurstellend einde van twee enerverende weken. Het goede nieuws is dat ze volgend jaar weer een poging mag gaan wagen in dezelfde categorie. Hopelijk dan nog meer Nederlands succes!

Links Eline Roebers net naast het podium (foto officiele website)

In deze

Voorloper:

regels op internet online

super-geheugen

blindschaken

‘Schaken is helemaal mijn ding’

Op zijn 11e was hij in oktober de jongste deelnemer in de Open groep van het Hoogeveen Schaaktoernooi, waar hij 3½ uit 9 scoorde. Hij leerde schaken toen hij 8 jaar en 9 maanden was en werd anderhalf jaar later al tweede in het NK E! Dit jaar werd hij opnieuw tweede, nu bij de D, en hij heeft al aan twee Europese Kampioenschappen meegedaan. Reden voor SchaakMagazine om een portret te maken van...

Peter Boel

Arthur de Winter

“Ik heb schaken thuis geleerd door met mijn zus op Internet de regels op te zoeken. Al snel ben ik bij de schaakclub De Vennep gegaan.”

Arie Meruma zag daar hoe enthousiast Arthur bezig was met de stukken en dacht “Daar moet ik wat mee.” “Hij heeft me allemaal principes van het spel laten zien. Dat was een goede start, ik heb veel van hem geleerd.”

“Arthur heeft een buitengewoon goed geheugen en een goede bordvisie,” vindt Arie. “Hij herkende stellingen en wist dan ook nog om welke spelers het ging! Arthur heeft een enorme passie voor het schaakspel. Hij heeft een winnaarsmentaliteit en studeert hard. Zijn ouders ondersteunen hem goed.”

Al in het eerste jaar stak Arthur er bij de jeugd bovenuit, na anderhalf jaar stopte hij bij De Vennep. Nu heeft hij geen club, maar hij schaakt des te meer: “Ik kijk online video’s, speel veel Puzzle Rush, en ook veel online bullet.” Dat doet hij heel goed, zoals we straks zullen zien. Arthur’s

handle is ‘SharkieCroc’. “Ik kijk ook graag naar commentaren van toernooien op hoog niveau. Garry Kasparov is mijn favoriete schaker.” Zijn ouders trokken internationaal meester Robert Ris aan als trainer. “Met hem analyseer ik mijn partijen en bereid ik openingen voor.” Robert bezoekt Arthur eens in de maand thuis. “Dat is superleuk,” zegt vader Joost. “Arthur leeft er helemaal naartoe.” Arthur analyseerde ook in Hoogeveen de partijen met Robert. ,,We zaten daar met ons hele gezin in een huisje.” Hij heeft een oudere en een jongere zus die wel hebben geschaakt. Maar Arthur is de enige die echt heeft doorgezet. Robert Ris vindt dat Arthur tactisch heel scherp is. “Hij heeft een supergeheugen. Hij kan ook heel goed blindschaken, in Riga won hij daarmee van grootmeester Sipke Ernst en van mij! Arthur is heel gemotiveerd en heeft een sterke wedstrijdmentaliteit. Ik denk dat hij mooie successen op jeugdtoernooien kan gaan halen en dat hij een sterke

grootmeester kan worden.” “Of ik profschaker wil worden? Natuurlijk! Als het me lukt,” zegt Arthur. Een paar dagen voor zijn negende verjaardag deed hij mee aan zijn eerste Grand Prixtoernooi. In 2018 werd hij tweede bij het NK E, achter Tommy Grooten. Dit jaar werd hij weer tweede, nu bij het NK D achter Wendy Huang. Beide keren leverde het een plek op het EK op: vorig jaar in Riga, dit jaar in Bratislava. “Heel leuke reizen, omdat je veel met schaken bezig bent. We hebben ook wel gewandeld in die steden. Er staan mooie oude gebouwen.” In Riga scoorde hij 4 uit 9, dit jaar in Bratislava 5. “Dat had meer kunnen zijn. Ik heb in twee partijen de winst gemist.” Arthur was van het begin af aan gegrepen door het schaakspel. Hij kan er zijn creativiteit in kwijt en alles fascineerde hem meteen: van de vele mogelijkheden tot al die rare openingsnamen. “Schaken is helemaal mijn ding.”

foto Frans Peeters

Geboortedatum: Uit:

School:

Leukste schoolvak: Hobby’s: Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden: Lievelingseten:

23-01-2008

Nieuw-Vennep

obs ‘t Joppe in Nieuw-Vennep natuur

tekenen, buiten spelen Internet geen!

profschaker, of psycholoog

spaghetti

Partijen van Arthur

Hing Ting Lai – Arthur Open Hoorns Kampioenschap 2019

1.d4 Pf6 2.Lg5 d5 3.e3 Lf5 4. Lxf6 exf6 5.Pe2 Ld6 6.Pg3 Le6 7.Ld3 0–0 8.0–0 c6 9.Pd2 Pd7 10.f4

Hing Ting dreigt een stuk te winnen met 11.f5.

10...Pb6 11.c3 Te8 12.Dc2 h6 13.h3 c5

Arthur wordt actief. Wit had nu beter niet kunnen slaan, nu krijgt zwart druk op e3.

14.dxc5 Lxc5 15.Tf3 Pc4 16.Pdf1 Db6 17.Lxc4 dxc4 18.Kh2 Tad8 19.e4 Td3!

Weer slim gespeeld. Als wit twee keer op d3 slaat, komt de zwarte dame binnen op b2.

20.f5 Txf3 21.gxf3 Ld7 22.b4 Ld6!?

Arthur speelt op aanval. Na 22... cxb3 (en passant!) 23.axb3 Dc7 had zijn stelling er een stuk gezonder uitgezien dan de witte.

23.Td1 Lxg3+ 24.Pxg3

Nu moet zwart een beetje oppassen met die open d-lijn. Arthur ziet een eeuwig schaak-

combinatie en aarzelt niet:

24...La4! 25.Dxa4 Df2+ 26.Kh1

Dxf3+ 27.Kh2

Vooral niet 27.Kg1? Dxg3+ 28.Kf1

Txe4 en wit wordt matgezet! 27...Df2+ 28.Kh1 ½–½

Oscar Klaren – Arthur

HSG Open B Hilversum 2019

“Dit was de laatste ronde van de B-groep in Hilversum. We speelden beide op winst om deze groep te winnen.1.e4 c5

2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4

Pc6 5.Le3 Pf6 6.Ld3 Le7 7.0–0

0–0 8.a3 d5 9.exd5 Pxd5

10.Pxc6 bxc6 11.De2 Lb7

12.Pd2 Dc7 13.Pf3 Lf6 14.c3

Tfe8 15.Tfe1 c5 16.Pd2 Tac8

17.Lb5 Ted8 18.Pe4 Le7 19.

Pg3 Ld6 20.Lg5 Le7

20...Pf4! ziet er iets sterker uit. Na 21.Lxf4 Lxf4 heeft zwart het loperpaar.

21.Lxe7 Dxe7 22.Dg4 Pf6

23.Dg5 Dc7 24.Tad1 Db6 25.Lf1 Td5 26.Txd5 Lxd5 27.b4 cxb4 28.cxb4 h6

Nu wordt zwart een beetje teruggedrongen. Met 28...Tc2! kon Arthur het initiatief houden.

29.De3 Db7 30.Tc1 Td8 31.

Dc5 Pe8 32.Da5 Tb8 33.Pe2 De7 34.Pd4 Dg5 35.Tc5 Pf6 36.Tc3

Waarschijnlijk was Oscar een beetje bang voor een koningsaanval van zwart, maar hij had hier wel een pion kunnen pakken met 36.Dxa7.

36...Pe4 37.Dc7 Tb7 38.Dc8+ Kh7 -+Q+-+-+

39.Ld3?

Hij wil handig het paard pennen, maar overziet een krachtige damezet van Arthur die meteen wint! Wit had met 39.Tc2 de deur dicht moeten houden.

39...Dd2! 40.h3

Na 40.Lxe4+ Lxe4 dreigt mat achter de paaltjes en staat ook het paard op d4 in. Zwart wint een stuk. Of 40.f3 De1+ 41.Lf1 Df2+ 42.Kh1 Dxf1 mat; 40.Pf3 Dd1+ 41.Lf1 Pxc3 – het paard staat niet meer gepend! Zwart wint. 40...Dxf2+ 41.Kh2 Dxd4 42. Lxe4+ Lxe4 43.Tg3 Tb5 44.De8 Tg5 45.Txg5 hxg5 46.Dxf7

De5+ 47.Kh1 Df6 48.Dh5+ Dh6

49.Dg4 Lf5 50.Df3 g4 51.Db7

gxh3 52.Dxa7 Le4 53.Kg1 h2+

54.Kf2 0–1

penguingim1 (2934)SharkieCroc (2380)

Lichess Weekly Hyperbullet Arena, 16 maart 2019

“Ik speel veel online, vandaar dat ik graag een online partij laat zien: een overwinning op een grootmeester (Andrew Tang).

Natuurlijk is in 30-seconden-

partijen (hyperbullet) het spel minder nauwkeurig, maar ik denk dat dit je intuïtie traint.”

1.e4 g6 2.Pc3 Lg7 3.Pf3 e6 Een moderne en ook wel wat uitdagende opstelling. Penguingim duikt er meteen in:

4.h4 Pe7?! 5.h5 0–0 6.d4 f5

7.e5 d6 8.h6 Lh8 9.exd6 cxd6 10.Lc4 Pbc6 11.De2?

Na 11.Lg5 staat wit goed. Nu wint Arthur een belangrijke pion.

11...d5 12.Ld3 Pxd4 13.Pxd4 Lxd4 14.Pb5 Lf6 15.c3 a6 16. Pd4 e5 r+lwq-trk+ +p+-sn-+p p+-+-vlpzP

Wat een pionnen! Bijna zonde om daarmee een stuk te winnen.

17.Pf3 e4

18.Lc2 exf3 19.Dxf3 Pc6 20.Le3 Te8 21.0–0–0 d4

22.Lb3+ Kh8 23.Kb1 De7 24. cxd4 Ld7 25.The1 Dd6 26.a3 Pxd4? 27.Lxd4?

Het staat gelijk na een ingewikkelde variant die begint met 27.Txd4.

27...Lxd4 28.Txe8+ Txe8 29. Dxb7 Lc6 30.Dxa6? Le4+

31.Dd3 Lxd3+

En zwart won.

foto Frans Peeters

Machtige magneetaanvallen

Pascal Losekoot

k+-+qtrr+ +-zp-+p+-zpPvln+-+

+Q+N+-zpl

P+-zP-+-+

+RsN-zP-+-+-+-zPP+ +-+-+R+K

Met 1...Le2 verdedigt zwart tegen mat (Da6+ en Db7 mat) en opent ook de h-lijn. Na

2.Dxe2 Th8+ 3.Kg1 Th1+! 4. Kxg1 Th8+ 5.Kg1 heeft zwart opnieuw een magneet: 5... Th1+! 6.Kxh1 Dh8+ 7.Kg1 Dh2 mat. Met één loper- en twee torenoffers heeft zwart het matveld bereikt!

Het tweede voorbeeld ontstaat na 1.e4 d6 2.Pf3 g6 3.Pc3 Lg7 4.Lc4 Pd7?

Bij een magneetaanval wordt de koning door een offer - vaak met toren of loper - uit zijn schuilplaats gelokt. Hierna kan een mataanval volgen. Bij het eerste voorbeeld is zwart aan zet.

r+lwqk+ntr zppzpnzppvlp -+-zp-+p+ +-+-+-+-+L+P+-+ +-sN-+N+PzPPzP-zPPzP tR-vLQmK-+R

In de tien partijen met deze opening die in mijn online database staan, was er maar één witspeler die het direct winnende 5.Lxf7+ speelde. Na 5...Kxf7 6.Pg5+ kan zwart naar de achtste rij gaan en de dame verliezen (7.Pe6), of met 6...Kf6 7.Df3+ Ke5 het centrum bezoeken met zijn koning. Dat loopt uiteraard niet goed af; zo heeft wit twee manieren om mat in twee te geven. Zie je welke?

Opgaven

1. Wit geeft mat in twee r+-mk-+-+ wq-zpp+-vl-+-+-+N+ +-+-+p+-wQ-+-zP-+ +Pzp-+-+-+P+-+-+ +K+-tR-+-

4. Zwart aan zet r+-+-+k+ +-+-+p+-+p+-+P+ +-+-zp-+p -zPq+Pzp-zP +p+R+-+-zP-+-+Q+ +K+R+-+-

Wint zwart met 1...Ta1+?

Kijk bij de opgaven goed of je de koning met een offer naar een onveilig veld kan lokken!

2. Wit aan zet wint r+l+-trk+ zpp+qsn-+-+p+-+P+ +-+n+-vL-vl-zP-+p+ +-+-+Q+P+-+LzP-+ tRN+-+K+R

5. Zwart aan zet -+q+-+k+ +-+l+pvL-+-zp-+pwQ +-+Pzp-+-+-+P+PzP +p+-+-+rzP-+-+-tR +K+-+-+-

3. Wit aan zet wint rsn-wq-trk+ +-+-vlpzp-+pzp-+-+ zp-+-zp-zPR Pzp-+P+-+ +LzPPsn-+-zP-+-zP-+ tRN+QmK-+-

6. Wit aan zet r+q+k+-tr zplsnpzpp+-zp-+-+p+ sn-+LzP-zPp -+-+Q+-zP +-sN-+-vLPzPP+-+P+

6) 1.Lxf7+ Kxf7 2.e6+ Pxe6 (of 2...dxe6 3.Thf1+ Kg7 4. Le5+ en mat volgt) 3.Thf1+ Ke8 4.Dxg6+ Kd8. Wit stond gewonnen en maakte het uit met 5.Dxe6 Dc6 6.Df7 (dreigt Df8) 6...d6 7.Lxd6 exd6 8. Df6+ 1-0 (Lutikov-Osnos, 1964)

5) 1...Ta1+ 2.Kxa1 Da6+ 3. Kb1 Df1+! (3...Da2+ leidt slechts tot remise) 4.Dc1 Dd3+! 0-1 (5.Ka1 Da6+ en 6... Da2 mat)

Dxg2 wint de dame, maar wit kan eeuwig schaak houden na 7.gxf7+ Kg7 8.f8D+ Kxf8 9. Td8+

Da1+ 5.Kd2 Dxb2+ 6.Ke1

Da6+ 3.Kb1 Da2+ 4.Kc1

1...Ta1+ 2.Kxa1

4) Nee, maar het is wel de beste zet!

3) 1.Th8+ Kxh8 2.Dh5+ Kg8 3.g6 en mat volgt snel.

2) 1.Th8+ Kxh8 2.Dh1+ Kg8 (of 2…Kg7) 3.Dh7 mat

1) 1.Te8+ Kxe8 2.De7 mat

Voorbeeld: Zowel 8.Pe2 als 8.Pd5 leiden tot mat op de volgende zet. Maar ook 8.d4 is prima, alleen geen mat in twee.

Oplossingen

JCC in Rotterdam

De derde en vierde speeldag van de KNSB-Jeugdclubcompetitie werden op zaterdag 9 en zaterdag 30 november in Rotterdam gespeeld. Zie voor alle informatie en standen: www.schaken.nl/competitie/jeugdclubcompetitie

Arno Bosch

Jeroen Bosch

De 23–jarige Daniil Dubov is in 2019 opgeklommen tot een van de jonge grootmeesters om in de gaten te houden. In het Grand Prix toernooi van Moskou schakelde hij als laagst gerate speler Anish Giri uit in de eerste ronde. Ook in het laatst gehouden Grand Prix in Hamburg deed hij het goed met overwinningen op Radjabov en Svidler. Zijn selectie voor het Russische team op het EK-Landenteams in Batumi was geen verrassing. Zijn spel misschien des te meer. Hij won verschillende mooie partijen met originele openingsideeën. Het meest indrukwekkend was misschien zijn overwinning op Rasmus Svane waarbij de koning van de Duitser het bord werd overgejaagd (zie pagina 3). In deze rubriek een andere overwinning in de match tegen Armenië. Speelt u mee?

Pashikian - Dubov

EK-Landenteams Batumi 2019

1.d4 f5 2.Pf3 Pf6 3.g3 g6

4.Lg2 Lg7 5.0–0 0–0 6.c4 d6

7.Pc3 c6 8.b3

Een gezonde zet, wit bereidt niet alleen het normale fianchetto voor maar ook Lc1–a3 om de opstoot ...e5 te verhinderen. De hoofdvariant gaat verder met

8.d5 e5 9.dxe6 Lxe6.

8...Pa6

Een normaal veld voor het damepaard in het Hollands. Zwart wil graag ...e5 spelen, maar direct is dat minder goed vanwege 8...e5

9.dxe5 dxe5 10.La3 Dxd1 11.Taxd1 Te8 12.e4 en wit staat wat beter.

Andere zetten om ...e5 voor te bereiden zijn 8...Dc7 en 8...Da5 op die laatste zet reageert wit het best met 9.Lb2 e5 10.Dd2! want 10...e4 faalt dan op 11.Pxe4.

9.Te1 Dc7 10.La3

Wit verhindert ...e5 maar zet de loper kwetsbaar neer wat Dubovs volgende zet verklaart.

Sipke Ernst heeft het open toernooi van Hoogeveen op zijn naam geschreven. Volgens de nieuwe opzet speelt de top-vier na zeven ronden een kruis-

Op 10.Lb2 volgt 10...e5. Zwart krijgt goed stukkenspel na 10.e4 fxe4 11.Pxe4 Pxe4 12.Txe4 Lf5. 10...Da5

In twee eerdere partijen van Pashikian volgde 10...Pe4 11.Dc2 Pxc3 12.Dxc3 Pc5 Dubov wist dus toen hij het Hollands speelde dat hij deze stelling kon verwachten en zal 10...Da5 en zijn volgende zet nog hebben voorbereid. 11.Lb2

Wit is vrijwel volledig ontwikkeld en zwart nog niet helemaal. Kunt u net als Dubov tegenspel creëren?

r+l+-trk+ zpp+-zp-vlp n+pzp-snp+ wq-+-+p+-

-+PzP-+-+

+PsN-+NzPPvL-+PzPLzP tR-+QtR-mK-

De Lezer heeft Zwart

finale. Ernst versloeg hierin Jan Werle, de andere match besliste de 13 jarige(!) Jakovhir Sindarov in zijn voordeel ten koste van de 14 jarige(!) Viktoria Kirchei. In

-+-+k+rtr

zp-+n+pzpp

-+-+p+-+

+-+nzP-+-

PsN-+-+-+

+-+-+-+-

-zP-+-zPPzP

+-tR-+RmK-

1. Wit is aan zet

-trr+-+-mk snp+-+-+p -+-+-zppvl zp-sN-zp-+L+-zpPzP-+ +-+P+-zPl

PzP-sN-tR-zP +-tR-+-mK-

5. Zwart is aan zet

r+r+-vlk+ +Q+-+q+p p+-+-+p+ +-+pvLp+-+-zP-+-+

+-+-zP-+P -+-+-zPP+ tRR+-+-mK-

2. Zwart is aan zet

-+-+-+k+ +-zp-+r+-zp-+l+-wq +P+pzP-+Pzp-zP-+p+ +N+-+n+-+L+-+QzP +-+-+R+K

6. Zwart is aan zet

-+ltr-+-tr zppmk-zppsnp -+p+-+p+ +-+-+-+-+-sNP+-+

+-sN-+-+PzPPtR-zPPzP +-mKR+-+-

3. Wit is aan zet

-tr-+qtr-mk tRl+n+pvlp -+-wQ-snpsN +p+-zp-sN-zPp+P+P+ +-zP-vL-+-+L+-zP-zP +-+R+-mK-

de finalematch nam Ernst in een Dame-eindspel de maat van Sindarov.

-+-+r+-+ +-zp-mkp+R -zp-+-zp-zP +-wqP+Q+-+P+-zP-+ zp-+-tr-+-+-+-+P+ +-+-+RmK-

4. Wit is aan zet

7. Wit is aan zet -+-+-mk-+ +lzp-+-tr-zp-zp-+qzp

Karel van der Weide

Dharma Tjiam: ‘Zo leer je kinderen (beter) schaken’

De schaakbond wil dat zoveel mogelijk kinderen leren schaken, plezier hebben in het spel en het ook blijven spelen. Daarom ondersteunt de KNSB goede, enthousiaste trainers met een opleiding en tips over lesmethoden. Doe ook mee en zorg dat we nog meer kinderen bereiken.

Dharma Tjiam, directeur bondsbureau, krijgt vaak vragen over wat de KNSB van bepaalde lesmethoden vindt. Zijn antwoord plaatst hij graag in een breder kader. Tjiam: ‘Met een lesmethode alleen, kom je er niet. Een goede trainer is essentieel om kinderen enthousiast te houden voor schaken. Kinderen leren graag iets nieuws, maar het nieuwtje kan er snel vanaf zijn. Als leraar moet je het startenthousiasme omzetten naar iets permanents - anders haken kinderen af. Ze moeten lol in het schaken hebben. Als trainer zorg je voor een goede sfeer, voor structuur en rust. Je stimuleert, daagt uit en zet humor in.’

Tjiam: ‘Kinderen moeten het leuk vinden om samen met jou iets te doen. Uiteraard moet je ook goede lesstof hebben. Maar het staat of valt met de trainer. Goede docenten maken het verschil. Ik weet zelf nog goed van wie ik iets leerde en bij wie het niet makkelijk ging. Het is ook aan de trainer om de lesmethodes effectief te gebruiken. Als je

kinderen bijvoorbeeld een uur lang oefenin gen laat maken, zonder ze aandacht te geven, haken ze af. Of je ze nu diagrammen op papier geeft (Stappenmethode), of achter het online programma Chessity zetals je ze lang alleen aan de slag laat gaan, werkt het niet. Als KNSB willen we sowieso dat kinderen ook met een echt schaakbord tegen elkaar spelen. Het bordspel is duizen den jaren oud, heeft nog steeds een heel sterk imago en het blijft een bijzondere ervaring om zo met elkaar in contact te komen.’

Voorbeeldlessen en meester-gezel

Tjiam vindt dat de schaakbond trainers meer kan ondersteunen. ‘We zouden een stan daardprogramma kunnen maken voor het basisniveau. Dat geeft houvast. Dat je ziet hoe je methodes en spelletjes goed inzet, bijvoorbeeld. Trainers moeten nu zelf uitzoeken wat er allemaal aan lesmateriaal beschikbaar is. De hockeybond en de Duitse

voetbalbond werken met zulke voorbeeldtrainingen, we moeten goede voorbeelden volgen. We zouden ook de meester-gezel aanpak kunnen aanbieden. Dat een ervaren trainer een beginnende helpt. Het is een heel oud principe en dat is niet voor niks, het werkt nog steeds. Daar hebben we wel de hulp van ervaren trainers voor nodig. Het zou geweldig zijn als die zich bij het bondsbureau melden.’

Stappenmethode

Tjiam: ‘De Stappenmethode bestaat zo’n vijfendertig jaar en heeft zich meer dan bewezen. Veel kinderen zijn ermee opgegroeid en goede schakers geworden. De methode wordt ook in andere landen gebruikt, zoals in Amerika en Duitsland. Cor van Wijgerden en Rob Brunia hebben goed nagedacht over de ontwikkelingsstadia van schakers. In de opbouw kent het geen gelijke. Als je een betere schaker wilt worden, is het de beste methode die er is. De Stappenmethode is onze officiële lesmethode en blijft een centrale plek houden in onze trainerscursussen op elk niveau.’

KNSB directeur Dharma Tjiam (midden) bij prijsuitreiking van NK E-teams in Rotterdam (foto: Ilja Kalle)

Dharma Tjiam in gesprek met Geurt Gijssen (foto: KNSB)

Een heel waardevolle vernieuwing vindt Tjiam de Mixboeken, boeken vol opgaven met verschillende thema’s, waarbij geen hint wordt gegeven. ‘Zo benader je de wedstrijdsituatie. Tijdens een partij komt immers, als het goed is, niemand je influisteren dat je mat in drie kunt zetten. Dat moet je zelf herkennen. De mixboeken helpen je beter te leren denken.’

Tjiam: ‘De Stappenmethode vraagt veel van de trainer. Er staat veel informatie in de handleidingen, maar de trainer moet ook veel zelf doen om vanuit die handleiding tot een afgebakende les van twintig of dertig minuten te komen. In deze snelle en drukke tijden is dat een flinke uitdaging. Verder zijn de Plusboeken bij elke stap nuttig omdat er nieuwe onderwerpen in staan en omdat ze helpen om beter te leren denken. Maar kinderen willen meestal na Stap 1 door naar Stap 2 in plaats van naar Stap 1 Plus en ouders gaan daar vaak in mee. Een andere nummering zou helpen, maar dat is er helaas niet van gekomen.’

Chessity

Tjiam: ‘Chessity richt zich sinds 2015 meer op beginners en is uitstekend voor het basisniveau, zeg Stap 1. De KNSB heeft hun Piondiploma officieel erkend. Chessity biedt leuke spelletjes, je kunt sterren verdienen en het sluit goed aan bij andere online spellen die kinderen leuk vinden. Je hebt geen diepe schaakkennis nodig om kinderen met Chessity te leren schaken. Het programma ondersteunt het leerproces, dus je kunt als trainer meer een rol van begeleider nemen. Er is ook een robotje, Chessto, dat met je meekijkt en je waarschuwt als je iets fout doet, dat is erg grappig. Chessity verbetert het product voortdurend. Je kunt het goed inzetten als je een basiscursus op school geeft, zeg voor de eerste twintig à vijfentwintig lessen. We gaan daarom zorgen dat Chessity wordt behandeld in onze basisopleiding voor trainers. Wereldkampioen Magnus Carlsen zei dat je vooral moet kijken hoe kinderen nu leven. Laat ze met schaken kennis maken op een manier die daarbij past. Daar hoort dus de tablet, telefoon of computer bij.’

Leren denken

Tjiam: ‘Echte beginners kijken alleen naar de volgende zet. Is dat een veilige zet? Kan ik dat stuk pakken zonder dat ik zelf word gepakt? Hoe trainers dit begeleiden, ligt aan hun persoonlijke voorkeur. Wie zweert bij digitale methoden kiest bijvoorbeeld voor Chessity, een ander gaat voor de papieren werkboeken van de

Stappenmethode. Op het beginnersniveau is dat prima. Waar nodig kan de KNSB trainers helpen bij hun keuze.’

‘Als je het beginnersniveau voorbij bent, wordt het anders’, denkt Tjiam. ‘Schaken is kijken, denken, doen! Maar hoe leer je dat? Tijdens een schaakpartij moet je zelf bedenken wat de reeks volgende zetten zal zijn, inclusief de beste zetten van je tegenstander. Dat aanleren is een moeilijk en langdurig proces. Ik zie hier een centrale rol voor de trainer. Die kan dat voordoen door hardop na te denken en gericht vragen te stellen. Voor een programma is dat (nu nog) veel moeilijker.

Schaakmatties

De KNSB krijgt regelmatig vragen over hoe de online jeugdschaakclub van de KNSB zich verhoudt tot Chessity. Tjiam: ‘Het is onze ambitie om in 2021 de grootste online jeugdschaakclub te hebben, met 15.000 leden. We hebben subsidie van NOC*NSF gekregen om dit te bereiken. We zien het als een aanvulling op bordschaak. De club heet Schaakmatties en we gebruiken hiervoor Chesskid, dat is op dit moment het meest geschikt om een competitie mee te spelen. We gebruiken het als speelplatform en niet om schaken te leren.’

‘De doelgroep voor Schaakmatties bestaat uit lichtgevorderde en gevorderde schakertjes van zes tot twaalf jaar. Het is een leuke manier om te schaken, ook als er op school niet (meer) wordt geschaakt of als er geen club in de buurt is. We mikken met Schaakmatties niet op beginners. Als je online schaken wilt leren, verwijzen we je naar Chessity. Welk platform we gebruiken, staat overigens niet voor de eeuwigheid

vast. Als er een platform komt dat beter voldoet aan onze wensen, kunnen we overstappen. Dat hebben we een paar jaar geleden ook gedaan, toen we van Playchess naar Chess.com gingen met onze toernooien.’

Ander lesmateriaal

Er is ook ander lesmateriaal om beter les te geven. De werkboeken Schaken op de basisschool bijvoorbeeld, die verschijnen in combinatie met een website met spelletjes. Tjiam: ‘Schaken op de basisschool splitst op het basisniveau dingen wat verder uit dan de Stappenmethode doet, andere zaken worden explicieter gemaakt. Het besteedt ook aandacht aan de trainer, met voorbeeldlessen en tips over wanneer je een bepaald hulpmiddel inzet.’

‘Er is enorm veel belangstelling voor schaken’, zegt Tjiam. ‘Ik sprak laatst de ouddirecteur van de Wielerunie, een enthousiast schaker. Hij ging op school lesgeven en verwachtte met acht kinderen aan een scholentoernooi mee te kunnen doen. Dat werden er achtenvijftig! Om het startenthousiasme om te zetten in een permanente belangstelling hebben we veel goede trainers nodig. Dan denk ik ook aan studenten die je onder begeleiding kunt laten starten, of gepensioneerden. Om beginnende trainers te begeleiden, hebben we ervaren krachten nodig. Het liefst met een onderwijsachtergrond of veel ervaring met schaaktraining.’

Meedoen?

De KNSB zou graag meer beginnerscursussen geven op de basisschool. Vooral in grote steden, waar er veel vraag naar is. Iets voor jou? Meld je aan bij het bondsbureau! (bondsbureau@schaakbond.nl)

Dharma Tjiam (rechts) in gesprek met Hans Bohm en Marleen van Amerongen (foto: Harry Gielen)

“Het schitterendste succes, ooit door onze Nederlandsche schakers in den vreemde behaald”

“Hoe is het mogelijk dat onze schakers zich nu zullen leenen tot een spiegelgevecht, dat hoe schoon ook, toch beuzelachtig moet genoemd worden in vergelijking met den ernstigen kamp, die door de hoogste belangen door onze stamverwanten tegen hunne gemeene aanranders wordt gevoerd.” En “Daar waar een toonaangevend Engelsch Schaaktijdschrift (...) zich niet ontziet om op dergelijke onwaardige wijze te spreken, over dat volk, dat ginds vecht voor recht en vrijheid, daar behoeft het wel geen betoog, dat wij met geen Engelschman op schaakgebied iets te doen willen hebben, zoolang door de Engelsche schakers geen protest is aangeteekend tegen de uiting van British Chess Magazine.”

Twee citaten uit de jaargang 1901 van het Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond. Waar gaat dat over vraagt u zich misschien af. Onder enkele Nederlandse topschakers was de vraag opgekomen of het niet een aardig idee zou zijn een landenwedstrijd te spelen tegen Engeland. Prima plan vonden sommigen, onder wie de bondsvoorzitter. Een heel slecht idee meenden anderen, want waren de Engelsen niet op ditzelfde moment bezig in Zuid-Afrika de Boeren een kopje kleiner te maken. Tegen

zulke mensen ga je toch niet schaken? Fikse onenigheid kortom en het zou uiteindelijk negen jaar duren voor er alsnog Nederlandse schakers de Noordzee overstaken.

Tegenstanders op vakantie

Interlandwedstrijden, daar gaat dit artikel over. Wanneer de eerste schaakinterland ooit plaatsvond weet ik niet. Wel is het bekend dat Engeland en Amerika vanaf 1895 regelmatig wedstrijden via de Atlantische telegraafkabel speelden. Het spelen van inter-

landwedstrijden hing dus in de lucht. Zo werden er al vanaf 1904 massakampen gespeeld tussen Nederlandse schakers en een afvaardiging van het NiederrheinischWestfälischen Schachverband. Daar was grote belangstelling voor. In 1904 telde ieder team 23 spelers, in 1906 50, in 1911 56 en in 1914 zelfs 77.

De eerste poging tegen de Engelsen te spelen mislukte dus, de tweede in 1910 slaagde wel, zij het met moeite. Eerst probeerde J.W. te Kolsté het, daarna Rud. J. Loman, een sterke schaker die in Londen woonde. Het lukte niet en ze droegen de organisatie over aan de bond die ook vastliep. Maar kijk, kort voor de geplande datum slaagde oud bondssecretaris H.D.B. Meijer er alsnog in de benodigde gelden bijeen te brengen en dus stak een representatief zevental de zee over.

Helaas, in Londen had Loman vergeten om aan de beoogde tegenstander City of Londen Chess Club door te geven dat de Nederlanders toch nog kwamen en enkele Engelsen waren op vakantie gegaan. Uiteindelijk kon er iets geregeld worden en

“Het kleine Nederland was het gelukt het machtige Groot-Brittanje te overwinnen” schreef dr. Olland ter gelegenheid van de wedstrijd Engeland – Nederland 1912.

wonnen de Nederlanders met 4-3. Een paar dagen later kreeg het Nederlandse team in Bromley de gelegenheid een tweede wedstrijd te spelen tegen een inderhaast samengesteld Engels team. Die ging met 3½-2½ verloren. In het Tijdschrift wordt deze wedstrijd omschreven als EngelandHolland en je zou dit dus onder enig voorbehoud de eerste interland kunnen noemen.

Optimistisch

Volgens de bond vond de eerste officiële landenwedstrijd pas in 1914 plaats, want pas in dat jaar bemoeiden beide bonden zich officieel met de organisatie. Dat Nederland in 1912 een wedstrijd over twee ronden tegen een Engels team met 9-7 had gewonnen telde volgens de bond dus niet. Dr. A. G. Olland schreef in 1912 in het bondsblad: “Het kleine Nederland was het gelukt ten minste op één gebied van sport (...) het machtige Groot-Brittanje te overwinnen. Het schitterendste succes, ooit door onze Nederlandsche schakers in den vreemde behaald, kan nu in de annalen geboekstaafd worden.”

Met die 9-7 overwinning in gedachten gingen de Nederlanders de match uit 1914 optimistisch in. Het werd een deceptie. Engeland won in de Haagse Pulchri Studio de eerste ronde met 6½-1½ en de tweede met 5½-2½. “Dat doet vermoeden dat een jaar eerder (sic) toch niet het sterkste Engelse team achter het bord zat”, schreef het Tijdschrift

Twee oorlogen

Daarmee zat de reeks interlands erop, want de Eerste Wereldoorlog kwam tussenbeide. Pas in 1922 wordt de serie hervat met een wedstrijd tegen Duitsland. Een echte toename van het aantal landenwedstrijden is echter pas te zien vanaf 1927 als in Londen de eerste Olympiade voor schaakteams plaatsvindt. Nederland is bij die wedstrijden meestal van de partij. Uitzonderingen zijn

de vijfde en zesde olympiade, Folkestone 1933, reden onbekend, en Warschau 1935, toen er geen representatief team kon worden samengesteld. Ook aan de 27e Olympiade in Dubai 1986 doet Nederland niet mee omdat Israël niet wordt toegelaten en Nederland met enkele andere landen van deelname afziet.

Heel anders wordt de situatie na de Tweede Wereldoorlog. Vanaf dat moment kan je vijf soorten interlands onderscheiden. De vriendschappelijke wedstrijden waarmee alles begon blijven; vooral in de jaren vijftig, zestig en zeventig van de twintigste eeuw vonden ze regelmatig plaats. Toen in 2000 in Venlo tegen Duitsland de laatste vriendschappelijke interland werd gespeeld, was het verschijnsel eigenlijk al overleefd. De Olympiades, vanaf 1950 in ieder even jaar, vormen de harde kern van de landenwedstrijden, samen met de Europese teamkampioenschappen. Dat laatste toernooi bestond in de eerste negen jaren uit voorronden en een finale. Alleen in het derde en achtste toernooi wist Nederland zich voor de finale te plaatsen. Sinds het tiende toernooi in 1992 wordt er Zwitsers systeem gespeeld en doet Nederland iedere keer mee. Een bijzondere plaats werd in de periode 1953 tot 1979 ingenomen door het Clare Benedict toernooi. Clare Benedict was een rijke Amerikaanse schrijfster die in Zwitserland woonde en haar hart aan WestEuropa had verpand. Zij financierde uit haar bezit en later haar nalatenschap 23 toernooien tussen West-Europese landen. Er speelden steeds zes landen, Nederland was er alle keren bij.

Tenslotte is er een restgroep van interlands: eenmalige of enkele jaren durende toernooien, internetwedstrijden, telexwedstrijden en dergelijke.

Resultaten

Hoe deed Nederland het in al die jaren? Tegen

de tegenstander van het eerste uur behaalde Nederland een licht voordeel, er werd 44 keer gewonnen en 37 keer verloren. Tegen de andere buur Duitsland ziet het er veel slechter uit. De Duitsers wonnen 36 keer, de Nederlanders maar 15 keer. Zowel voor Engeland als Duitsland gaat het om Olympiadepartijen, EK-partijen, Clare Benedict en vriendschappelijke ontmoetingen. In de twee grote toernooien, Olympiade en EK-Landenteams was Nederland meestal een degelijke subtopper. Er waren een paar uitschieters naar boven. In de Olympiade van Haifa 1976 werd Nederland tweede achter de Verenigde Staten, maar in dat toernooi ontbraken de Oost-Europese landen. Daarom moet de derde plaats in Thessaloniki 1988 achter de Sovjet-Unie en in matchpunten gelijk met nummer twee Engeland hoger worden ingeschat. Ook de vijfde plaatsen in de Olympiades van Nice 1974, Moskou 1994 en Bled 2002 mogen genoemd worden.

De grootste successen boekte Nederland bij de Europese teamkampioenschappen. Zowel in Leon 2001 als in Gotenburg 2005 bleef Nederland de rest van Europa voor.

Bijzondere wedstrijden

Iedere interland, ieder toernooi heeft zijn eigen verhaal. We pikken er een paar uit. In München werd in 1936 een niet erkende olympiade gespeeld, gelijk met de Olympische spelen in Berlijn. De FIDE erkende deze Olympiade niet vanwege de antisemitische statuten van de Duitse schaakbond, maar liet alle landen vrij toch deel te nemen. Voor de Olympiade werden de antisemitische regels opgeheven, waardoor veel landen, waaronder Nederland, zich toch inschreven. Opmerkelijk was dat de vrijwel volledig uit joodse spelers bestaande teams van Hongarije en Polen eerste en tweede werden, voor Duitsland. Nederland werd dertiende. Het Tijdschrift verzweeg de wedstrijd.

De Olympiade van Buenos Aires 1939 vond eveneens plaats in duistere tijden. Tijdens het toernooi brak de Tweede Wereldoorlog uit. Het Engelse team trok zich terug en veel spelers waren bang voor de terugtocht over zee vanwege de gevaarlijke situatie. Nogal wat spelers besloten na afloop om in Argentinië te blijven, onder wie de Nederlander De Ronde.

Barre tocht

De meest bijzondere interlands vonden plaats in 1949. De schaakbond had besloten dat het een goed idee was om wedstrijden te spelen tegen drie sterke Oost-Europese landen, Joegoslavië, Hongarije en Tsjechoslowakije. Een ploeg van tien Nederlandse schakers trok

De wedstrijd Nederland – Joegoslavië tijdens de Olympiade van 1954 in Amsterdam. Euwe speelt tegen Pirc, Donner tegen Trifunovic.

met drie auto’s door een verwoest Europa op weg naar Belgrado.

Het werd een reis vol ontberingen. De auto’s kregen problemen, zoals een lekke band, een aflopend wiel, een accukabel die tegen een remkabel schuurde en vlammen veroorzaakte, een warm lopende motor tijdens de beklimming van de Gotthardpas. In Italië werd in de open lucht overnacht om geld voor een hotel uit te sparen. De Ford van het team vertoonde nogal eens kuren en moest in Hongarije bumper aan bumper door een van de andere auto’s naar een garage worden geduwd. Benzine was soms op en kon in Duitsland alleen via bemiddeling van een Amerikaanse officier op de zwarte markt worden gekocht. Op de terugweg weigerde de douane in Roermond de Nederlanders overigens de toegang tot het eigen land. Bij Venlo mochten ze uiteindelijk wel de grens over.

Gek genoeg leden de resultaten niet onder al het ongemak. De wedstrijden tegen de veel sterkere tegenstanders gingen met schappelijke cijfers verloren.

Lodewijk Prins klaagde na afloop in een artikel in Het Parool over de slechte organisatie door de KNSB, wat hem in het bondsblad een berisping door secretaris Slavekoorde opleverde. Het eerste conflict van Prins met de bond. Een andere landenwedstrijd leidde veel later tot de definitieve breuk tussen beide partijen. Prins werd in 1970 niet geselec-

Nederlanders op Ibiza

Op uitnodiging van Erik Holzer, een op Ibiza woonachtige Nederlandse schaakliefhebber, trad op 12 en 13 oktober een grote delegatie Nederlanders aan bij het jaarlijke tweedaagse rapidtoernooi aldaar. Voor Onno Elgersma, Dries Wedda, Arthur Maters, Geert van Hoorn, Alisha Warnaar en Cato de Zoeten was het een unieke gelegenheid de schoolbanken even te verruilen voor een zonniger oord en wat internationale ervaring op te doen. Eind augustus hadden we met de hele groep al een trainingsweek

teerd voor de Olympiade in Siegen. Hartoch, die lager op de ranglijst stond, kreeg de voorkeur en Hans Bouwmeester werd van non-playing captain gepromoveerd tot playing captain. Dat betekende dat de vergoeding door minder mensen gedeeld behoefde te worden. Prins was woedend en beschuldigde de plaatsingscommissie in een interview in Het Parool van ’corruptie, koehandel en zelfbevoordeling’. Het gevolg was een breuk met het KNSB-bestuur dat hem royeerde. Prins was niet onder de indruk: “Dat royement beschouw ik als een groot compliment.” Het is nooit meer goed gekomen tussen beide partijen.

Persoonlijke resultaten

Diezelfde Prins vinden we terug op een aantal toptienlijstjes. Van alle Nederlanders won hij het grootste aantal partijen in landenwedstrijden (108), voor Donner (94) en Timman (87). Maar ook op de lijst met het grootste aantal nederlagen vinden we hem bovenaan, niet vreemd gezien zijn compromisloze speelstijl. Prins verloor 85 keer, op afstand gevolgd door Langeweg (60) en Ree (57).

Ook op de lijst van meest gespeelde partijen staat Prins hoog. Met 275 interlandpartijen staat hij net onder zijn grote rivaal Donner (283) en voor Van Wely (240).

De landenwedstrijden van de vrouwen worden in het volgende nummer van Schaakmagazine beschreven.

Met dank aan Nol van ’t Riet, die alle resultaten van de interlandwedstrijden tot op heden heeft bijgehouden. Van hem zijn de statistische gegevens afkomstig. Al zijn bestanden zijn te vinden op de site van het Max Euwe Centrum bij links/schaakhistorie. Er is ook dankbaar gebruik gemaakt van het artikel van Dirk Goes over Lodewijk Prins op de site van de SGA.

gedaan in Amsterdam, met als thema eindspel, georganiseerd door David Miedema, Nico Zwirs en Merijn van Delft. Op Ibiza werd ons tiental gecompleteerd door Casper Schoppen. De Open Nederlands Kampioen maakte zijn favorietenrol meer dan waar en domineerde het veld volledig met 7,5 uit 8. Het begeleidingsteam maakte het Nederlandse succes compleet door, ondanks de deelname van enkele sterke Spaanse IM's, de gedeelde 2e t/m 4e plek te bezetten met 6,5 uit 8.

Euwe en Prins tegen Spanje tijdens de voorronde van het Europees teamkampioenschap 1958 in Hengelo.

Merijn van Delft

Casper op Ibiza

Kandidatentoernooi 2020

Het kandidatentoernooi komt er weer aan, het toernooi waarin de uitdager van Magnus Carlsen zal worden bepaald. Verheugend nieuws is dat Anish Giri, na zijn debuut in 2016, er met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid weer bij zal zijn.

Hoe verloopt de kwalificatie precies?

Er doen acht mensen mee aan het kandidatentoernooi, waarvan Fabiano Caruana zich als verliezend finalist van de vorige cyclus als eerste kwalificeerde. Dan waren er nog twee plaatsen te verdelen in de World Cup. Uiteindelijk waren het Ding Liren en Teimour Radjabov die de finale haalden. Een nieuw toernooi, de FIDE Grand Swiss, was open voor de top 100 spelers in de wereld en die gaven daar massaal gehoor aan. Wang Hao won dit sterkste open toernooi aller tijden.

Dat brengt de teller op vier deelnemers. Nog twee deelnemers plaatsen zich via de FIDE Grand Prix toernooien. Op het moment van schrijven lijken Alexander Grischuk en Maxime Vachier-Lagrave over de beste papieren te beschikken maar alles zal beslist worden in het laatste GP-toernooi in Jeruzalem. Er zijn nog enkele kapers op de kust, Shakriyar Mamedyarov, Ian Nepomniatchi en Jan-Krzysztof Duda kunnen met een goed slot-toernooi nog een sprong maken.

Het Kandidatentoernooi gaat plaats vinden in Jekaterinenburg (Rusland) en het is traditie dat de organisatie een wildcard aan mag wijzen. In dit geval zal dat op onorthodoxe wijze gaan gebeuren. Grischuk, Nepomniatchi en Alekseenko zijn aangewezen om in een minimatch te spelen om de wildcard. Mochten Grischuk en Nepomniatchi zich plaatsen via de FIDE Grand Prix dan is Alekseenko rechtstreeks geplaats. Wie is Kirill Alekseenko? In 2012 was ik niet erg tevreden toen ik op het EK remise maakte tegen een toen 15-jarige Alekseenko. Inmiddels is hij een paar jaartjes ouder en net de 2700 over

gesprongen. In de Grand Swiss eindigde hij bovendien op de derde plaats en dat vond de organisatie genoeg reden hem deze kans te geven.

De achtste deelnemer wordt bepaald op basis van rating. En wel de gemiddelde rating van februari 2019 tot en met januari 2020. De hoogste gemiddelde rating heeft uiteraard wereldkampioen Magnus Carlsen, gevolgd zijn vorige uitdager, Fabiano Caruana. Lange tijd leek het er daarom op dat Ding Liren zich op rating zou gaan plaatsen. Zoals boven al beschreven plaatste Ding zich in de World Cup rechtstreeks voor het Kandidatentoernooi. Dat was erg goed nieuws voor Anish Giri want daarmee schoof de ratingplaats weer een plekje op, naar de nummer 4 van de wereld! Ik sluit af met een belangrijke partij uit de FIDE Grand Prix. In Hamburg troffen Grischuk en MVL elkaar in de halve finale. Grischuk deed wat hij moest doen om zicht te houden op kwalificatie.

Grischuk-VachierLagrave

1.Pf3 Pf6 2.c4 c5 3.Pc3 d5

4.cxd5 Pxd5 5.e3 e6 6.Lc4 Le7

7.0–0 0–0 8.De2 Pc6 9.Td1 b6

10.d4 Pxc3 11.bxc3 Dc7 12.e4

Td8 13.Le3 Pa5 14.Ld3 Lb7 15.h4!

Instructief! Wit heeft het centrum onder controle en kan nu met deze flankaanval komen. Het is bijzonder lastig voor zwart zich te wapenen tegen de verdere opmars van de h-pion. Vachier Lagrave gaat nu over op actieve verdediging maar erg overtuigend is het niet.

15...b5 16.Lxb5

Niet slecht, maar veel sterker is 16.e5! cxd4 17.cxd4 Pc4 18.Pg5! met enorm initiatief, bijvoor-

beeld 18...h6 19.Dh5! en het piept en kraakt bij zwart.

16...Lxe4 17.dxc5 Lxf3

Het opgeven van het loperpaar moet door Grischuk met gejuich zijn ontvangen. Vermoedelijk was 17...Ld5, met het idee op de volgende zet op c5 terug te nemen, de veilige optie. 18.Dxf3 Lxc5 19.Lf4 19.Lg5! was nog sterker, nu is na 19...Le7 20.Td7! Txd7 21.Lxd7 een verrassende combinatie. Het probleem voor zwart is 21... Tb8 22.Lxe7 Dxd7 23.Dg3! waarna b8 hangt en Lf6 een gigantische dreiging is. Vooral die laatste pointe is bijzonder moeilijk om te vinden.

19...Db7 20.De2 De7 21.h5 Ld6 22.Lxd6 Txd6 23.Txd6 Dxd6 24.Td1

Als zwart nu ook nog 24...Pb7 25...Pc5 26...Td8 en 27...h6 zou mogen doen, staat hij geweldig. Maar die tijd zal hij nooit krijgen. In het vervolg speelt Grischuk tegen het paard op a5. 24...Dc5 25.Td7 Een pionoffer, om het paard in toom te houden. 25...Dxc3

26...h6 27.g3

Grischuk speelt het traag, het paard op a5 staat dan ook volledig buitenspel en er is geen haast.

27...Tf8 28.Txa7 Pc6 29.Td7 Pe5 30.Td8 Dc7 31.Txf8+ Kxf8

Het is een hardnekkige mythe dat dame plus paard een betere combinatie is dan dame plus loper. In deze stelling heeft wit ook nog eens een randpion; de grootste vijand van het paard!

In het vervolg had zwart zich ongetwijfeld beter kunnen weren maar de stelling is hoe dan ook bijzonder slecht.

32.a4 Ke7 33.Le2 Dc3 34.Db1 Pc6 35.Db7+ Kf6 36.Lf1 Pa5

37.Dd7 g5 38.hxg6 Kxg6 39. Kg2 Kg7 40.Lb5 De5 41.Dd3 Dc5 42.Df3 Dd4 43.Le8!

Dwingt zwart tot dameruil want 43...f5 zou te verzwakkend zijn. 43...Dd5

Of 43...Df6 44.Dh5! Pb3 45.a5 en de a-pion is snel.

44.Dxd5 exd5 45.Kf3

En de rest is techniek, zoals dat dan zo mooi heet.

45...Kf6 46.Kg4 Ke7 47.Lb5 Kf6 48.Kh5 Kg7 49.Lf1 Pb3

26.Dd1

De computer, toch al niet zo slecht, is vreselijk goed in dit soort stellingen. Hier wint 26.De4 Tc8 27.Df4! Df6. Niet vanwege 28.Dxf6 gxf6 29.Txa7 Pc6! en het paard ontsnapt. Maar 28.Tc7! Td8 en pas nu 29. Dxf6 gxf6 30.Txa7! en het paard gaat eraf.

d4 51.Lf1 Pd2 52.Ld3

53.Lf1 Pd2 54.Ld3 Pb3

f6 56.Lf1 Pa5 57.La6 Pb3 58.Lb5 Pa5 59.Kg4 Pb7

Pc5 61.a5 d3 62.Ke3 d2 63.Le2

Zwart geeft op. De volgende zet is 64.Ld1 waarna wit rustig de d-pion kan pakken. 1–0

Alexander Grischuk tijdens het Grand Prix in Hamburg (foto Harry Gielen)

Begrijp wat u doet

De Trompowsky

De opening die ontstaat na de zetten 1.d4 Pf6 2.Lg5 is vernoemd naar de eenmalige Braziliaanse kampioen Octávio Trompowsky (1897-1984) die hem in de jaren dertig en veertig speelde. Eén van de belangrijkste spelers die het systeem heeft gepopulariseerd is de Engelse grootmeester Julian Hodgson. Wereld kampioen Magnus Carlsen paste dit verrassingswapen toe in zijn WK-tweekamp in 2016 tegen de Rus Sergey Karjakin.

rsnlwqkvl-tr

zppzppzppzpp

PzPP+PzPPzP tRN+QmKLsNR

Na wits tweede zet is de Trompowsky al ontstaan! Hiermee vermijdt wit allerlei openingen zoals het NimzoIndisch, Konings-Indisch en het Grünfeld-Indisch. Dit systeem wordt vooral gespeeld door spelers die graag scherp willen spelen, zonder al te veel theorie te hoeven kennen. De Brit Julian Hodgson zei ooit dat hij eigenlijk een 1.e4-speler was die geen zin had om theorie te leren en daarom maar voor deze opening koos. De vroegtijdige loperuitval conflicteert met de vuistregel dat het beter is om eerst de paarden te ontwikkelen en dan pas de lopers. Maar wit wil graag een dubbelpion bij de tegenstander afdwingen. Of hem verleiden tot scherp spel als hij de pionverzwakking niet wil. Deze opening wordt vooral gespeeld om een tegenstander te verrassen of om deze uit zijn zogenoemde 'comfortzone' te halen. De Trompowsky belooft scherp

spel waarbij de nodige creativiteit aan de dag gelegd kan worden.

Na het 'normale' 2.c4 c5 3.d5 ontstaat de zogenaamde Moderne Benoni. Omdat de Trompowsky soms overgangen naar deze typische Benonistructuren laat zien, is het verstandig om hier ook enige kennis van te hebben. Na 3...e6 4.Pc3 exd5 5.cxd5 d6 6.e4 g6 heeft wit een pionnenmeerderheid in het centrum en een overwicht op de koningsvleugel, en zwart een meerderheid op de damevleugel. Wit zal aansturen op het doorzetten van e4–e5, zwart op ...b7–b5, allebei om hun pionnenmeerderheid naar voren te krijgen. Voor meer achtergronden hierover verwijs ik naar mijn artikelen over deze opening die u aantreft in onderstaand overzicht: www.schaaksite.nl/2013/05/03/ overzicht-begrijp-wat-u-doet

We kijken naar nu naar:

I) 2…Pe4

II) 2…e6

III) 2…d5

IV) 2…c5

I) 2...Pe4

Omdat dit de meest principiële speelwijze is (aangezien zwart hier geen dubbelpion toelaat) beschouwen we dit als de hoofdvariant. We bespreken eerst de alternatieven.

II) Met 2...e6 vermijdt zwart weliswaar ook de dubbelpion, maar hij komt met minder ruimte te zitten na 3.e4 h6 4. Lxf6 Dxf6 5.Pc3 d6

Wit heeft zijn zwartveldige loper voor een paard ingeleverd. Hij zal proberen met pionnen op de zwarte kleur de zwartveldige loper van de tegenstander in te perken. Omdat hij veel ruimte heeft, is

het voor zwart moeilijk om los te komen. rsnl+kvl-tr zppzp-+pzp-

6.Dd2 Als zwart nu een 'slappe' zet speelt, antwoordt wit met het sterke f2–f4 waarmee hij het pionnencentrum in handen krijgt. 6...g5 Zo verhindert zwart f2–f4, maar hij geeft een aanknopingspunt op de konings-vleugel. 7.0–0–0 (Na het alternatief 7.g3 Lg7 8.0–0–0 Pc6 9.Lb5 Ld7 10.Pge2 a6 11.Lxc6 Lxc6 heeft wit zelfs twee lopers voor twee paarden ingeleverd. Aangezien hij een machtig pionnencentrum heeft en de lopers geen activiteit kunnen ontplooien, zijn de paarden hier zeker niet minder. 12.f4 0–0–0 13.Thf1

Het is wit gelukt om te krijgen wat hij wil: pion op f4, meer ruimte en een redelijk gesloten stelling zodat de zwarte lopers niet veel kunnen doen. In Hodgson-Gabriel, 1995, kwam wit tot winst.) 7...Df4 geeft een voorbeeld te zien hoe wit met een goed paard van een slechte loper wint in het eindspel zoals in de partij Hodgson-Situru, 1996 werd getoond.

III) Ook mogelijk is 2...d5 waarop 3.e3 het meest gespeelde antwoord is. Er zijn twee belangrijke alternatieven:

Wit kan de zwarte pionnenstructuur verminken met 3.Lxf6 gxf6

Zwart slaat naar het centrum toe. Hij wil later daarmee het pionnencentrum in handen zien te krijgen. Een aardig voorbeeld voor wit is Georgiev-Castillo Sanjuan, 2011. Wit stelt zich rustig op en begint later een zogenaamde minderheidsaanval.

Als zwart van het centrum afslaat met 3...exf6 krijgen we in Georgiev-Horvath, 2006, goed te zien hoe de strategie van wit is in deze structuur.

Doorontwikkelen met 3.Pd2 rsnlwqkvl-tr zppzp-zppzpp

is de keuze van de topspelers Artemiev en Andreikin, waarop hun tegenstanders vrijwel steevast antwoorden met 3...c5. Na 4.dxc5 kwam wit in een mooi gespeelde rapidpartij AndreikinWang Hao, 2017, tot winst.

IV) 2...c5 3.d5 Wit pakt het ruimtevoordeel zoals dat in de Benoni ook gebeurt. Het is natuurlijk ook mogelijk om zwart met een dubbelpion op te zadelen. Een mogelijk vervolg is: 3.Lxf6 gxf6 4.d5 Db6 5.Dc1 f5 6.c4

Dit werd voorheen als dubieus gekenschetst. Maar toen de Engelse grootmeester Julian Hodgson daar ooit (in 1994) in een luttel aantal zetten de gerenommeerde Nederlandse grootmeester John van der Wiel mee

van het bord zette in een briljante partij, moest dat oordeel bijgesteld worden. Er zit hier nog een aardige anekdote aan vast want in Gibraltar 2006 kopieerde de Engelse GM Peter Wells het witte spel van zijn landgenoot tegen niemand minder dan Alexei Shirov. Laatstgenoemde was zich nergens van bewust, gebruikte zeeën van tijd en liep volledig in het mes. Zo erg zelfs dat Wells welgeteld één zet zelf heeft moeten verzinnen, waarna Shirov al na 13 zetten de handdoek in de ring wierp...

3.Lf4

De mogelijkheden 3.Lh4 en 3.h4 laten we buiten beschouwing.

3...c5

De bedoeling van zwart is om zo snel mogelijk ...Db6 mogelijk te maken omdat hij wil profiteren van het feit dat wit (te) snel met zijn dameloper eruit is gegaan.

4.d5

Wit gaat voor het ruimtevoordeel en zo wordt het een scherpe stelling! De theorie beveelt ook 4.f3 aan. Er ontstaat dan een ietwat saaie structuur waarin wit met meer ruimte en vrijer stukkenspel heeft na 4... Da5+ 5.c3 Pf6 6.Pd2 cxd4 7.Pb3

Db6 8.Dxd4

rsnl+kvl-tr

In Hodgson-P.Cramling, 1995, sloeg wit op fraaie wijze door de zwarte stelling heen.

4...Db6 5.Pd2

rsnl+kvl-tr

zpp+pzppzpp

-wq-+-+-+

+-zpP+-+-+-+nvL-+ +-+-+-+PzPPsNPzPPzP tR-+QmKLsNR

Wit maakt er een pionoffer van! Maar hij kan ook besluiten om geen pion te offeren met 5.Lc1. Overigens wordt deze mogelijkheid redelijk veel toegepast, omdat wit met f2–f3 het zwarte paard kan verjagen en dan weer een Benonistructuur in kan gaan zoals bijvoorbeeld in Bocharov-Kurnosov, 2008, en Hodgson-Berry, 2001.

5...Pxd2

Ook mogelijk is: 5...Dxb2 Dit lijkt een stuk weg te geven, maar zwart wint het terug via een tactisch grapje. 6.Pxe4 Db4+ 7.Dd2 Dxe4 8.e3 g5 Opnieuw gebruikt zwart tactiek om de ontwikkeling snel te kunnen voltooien. (Of 8...d6 9.Pe2 Db4 10.Pc3 Da5 11.Lb5+ Ld7 12.Tb1 Lxb5 13.Txb5

rsn-+kvl-tr zpp+-zppzpp -+-zp-+-+ wqRzpP+-+-+-+-vL-+ +-sN-zP-+-

Deze stelling kwam ooit op het bord in de partij Je.PiketHertneck, 1993. Piket ging verder met

8.Tb1 Df6

Pion a2 mag niet genomen worden: na 8...Dxa2 9.Dc1 gevolgd door Ta1 gaat de zwarte dame verloren. Piket speelde hier het interessante 9. f4!? en hij won de partij in mooie stijl. Met de huidige sterke engines kan worden uitgevonden dat echter

9.Lb5+!?

nog kansrijker is.

9...Pd7 10.Lxd7+

Als zwart de pion niet meteen wil teruggeven, moet hij met de koning terugnemen.

10...Kxd7

Na 10...Lxd7 11.Txb7 heeft zwart ook problemen vanwege het gebrek aan ontwikkeling.

11.Pe2 r+l+-vl-tr

Ook liggen er diverse mogelijkheden in het centrum met f2–f4 om ooit te proberen met e4–e5 te komen. Voorlopig is het duidelijk dat zwart behoorlijk achterloopt met de ontwikkeling van zijn stukken terwijl zijn koning ook op een obscure plek staat. Deze stelling is nog nooit in een partij op het bord verschenen. Misschien bent u de eerste!

De belangrijkste illustratieve partijen:

• Mamedyarov-Sargissian, 2014

• Hodgson-Gabriel, 1995

• Hodgson-Situru, 1996

• Georgiev-Castillo Sanjuan, 2011

• Georgiev-Horvath, 2006

• Salgado Lopez-Ivic, 2018

• Andreikin-Wang Hao, 2017

• Hodgson-Van der Wiel, 1994

• Wells-Shirov, 2006

• Van Wely-l'Ami, 2013

• Gareev-Sevian, 2015

• Adams-Smirin, 1994

• Georgiev-Gutman, 2007

• Aleksandrov-Kotronias, 2003

• Timman-Rochev, 1999

• Hodgson-P.Cramling, 1995

• Bocharov-Kurnosov, 2008

• Hodgson-Berry, 2001

• Kanep-Zozulia, 2008

• Winants-Wemmers, 2006

• J.Piket-Hertneck, 1993

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

en men vindt dat wit hier iets beter staat. Vermoedelijk omdat wit het centrum aardig in handen heeft. Een paar voorbeelden: Georgiev-Gutman, 2007, Aleksandrov-Kotronias, 2003, en Timman-Rochev, 1999. Ook 8.cxd4 d5 9.e3 is speelbaar.

en wit had meer dan voldoende compensatie voor de pion in Kanep-Zozulia, 2008.) 9.f3 (9.Lxg5?? De5 wint een stuk voor zwart.) 9...Df5 10.Lg3 Lg7 11.c3 d6 12.Ld3 en wit won later in Winants-Wemmers, 2006.

6.Lxd2 Dxb2 7.e4 d6

In deze stelling heeft wit diverse manieren om het initiatief te grijpen. Hij kan operaties via de b-lijn laten verlopen, mogelijk ondersteund met Pe2–c3–b5.

Allemaal samen op de schaaktrein

Šachový vlak 2019

Lekker schaken terwijl een trein je het land laat zien. Dat is de Tsjechische schaaktrein. Een rapidtoernooi van vijf dagen voor een select internationaal gezelschap, in treincoupés. Met clubgenoten en aanhang, een groepje van acht, gingen wij in oktober aan boord.

Op vrijdagochtend vertrokken we van het station in Praag. Vanaf acht uur stond het ontbijt klaar in de regeringssalon op het eerste perron. Bij de aanmelding moesten we onze koffers inleveren. Om het handvat ging een papieren bandje en je kreeg een heel klein bijbehorend kaartje. Goed bewaren maar, zodat je de juiste koffer terug zou krijgen uit de bagagewagon. Belangrijke officials zoals de ministers van transport en van buitenlandse zaken, hielden daarna lange toespraken.

Om elf uur kon er aan boord worden geschaakt in wagons vernoemd naar wereldkampioenen. Natuurlijk hoopten we allemaal in treinstel Euwe te mogen spelen. In elke coupé was tussen de banken een tafel geplaatst met een blauw en wit schaakspel, dit bleken de kleuren van de Tsjechische spoorwegen. Hun witte logo danste op de blauwe velden.

Rondvliegende stukken

Het speeltempo was twintig minuten met een increment van vijf seconden en er stonden de komende vijf dagen elf ronden gepland. Gelukkig telden de potjes niet mee voor de rating, want de omstandigheden maakten het toch een ander spel. Zo zwabberden de stukken nogal eens heen en weer. Reden voor de organisatie om erop aan te dringen dat we zouden noteren - zodat we rondvliegende stukken in geval van een noodstop op de juiste velden terug konden zetten. Ik verloor meteen op tijd en liet het noteren verder maar zitten.

De digitale klokken stonden altijd in de zon waardoor het display onleesbaar werd. Er werd gesjord aan gordijntjes, als die er waren, niemand had wasknijpers meegenomen. Pas halverwege het toernooi trof ik een intelligente tegenstander die onze tafel in z’n geheel oppakte en bij het raam

vandaan zette. De sterkste schakers speelden aan een tafel over de gehele lengte van een wagon. Om bij hun bord te komen moesten ze aanpalende schakers met stoel en al richting hun stukken kiepen.

Bij winst gaf je de uitslag door in de wedstrijdleiderswagon. Dat was vaak een eind lopen en een goede evenwichtsoefening. Bij remise moest de witspeler het melden. Als hij of zij dat vergat, kreeg je allebei een nul. Reden om af en toe een extra controleritje door de trein te maken. Naast het schaken - meestal maar twee korte potjes op een dag - bleef er genoeg tijd over om je medereizigers te leren kennen.

Route trein

Overzicht wagon

Schnitzel met aardappelsalade

In de restauratiewagons aten we varkensschnitzel met aardappelsalade of couscous met geroosterde groenten. Wie bonnen bij de organisatie had aangeschaft, kreeg vijf lunches voor de prijs van vier! Het menu voor alle dagen stond aangekondigd, dus er was iets om je op te verheugen. Mocca coffee bleek filterkoffie en de becherovka likeur werd aanbevolen.

Sommige Nederlanders bezetten al vroeg de Speisewagen, voor een voorbereidend of tussenbiertje: Urquell met alcohol of Birell zonder. Bram van den Berg maakte zoals altijd het meest gebruik van de aanwezige versnaperingen en scoorde acht uit elf, waarmee hij gedeeld tweede werd! Uitrusten kon in de treinstellen voor partners en andere aanhang, waar veel werd gelezen en later gedut.

Het parcours van de trein leek op de kaart een mooi rondje met redelijke afstanden. We verwachtten dan ook aan het begin van de middag bij ons volgende hotel te kunnen inchecken. Dat liep de meeste dagen anders, de trein moest wachten omdat de gewone dienstregeling voorrang kreeg, of er waren werkzaamheden waardoor we om moesten rijden. Zo zagen wij vanachter ons raampje Praag verschillende keren langs komen.

Het verkeerde station

Er bleef helaas weinig tijd over om Karlovy Vary (Karlsbad), Český Krumlov, Brno en Trenčín (net over de grens, in Slowakije) goed te bekijken. Bij aankomst moesten eerst de koffers uit de bagagewagen (naar je bonnetje werd gelukkig niet gevraagd) en dan was het strijden om de taxi’s. Een clubgenoot mopperde dat zijn tegenstander niet alleen een vol punt maar ook z’n taxi had gestolen. De hotels die je via de organisatie kon boeken, lagen niet altijd op loopafstand. Ook als je zelf een hotel had geregeld - wat meestal goedkoper was - kon je pech hebben. Onze trein reed in Brno naar een ander station dan vooraf was aangekondigd.

Op de toernooiwebsite van de Praagse Schaaksociëteit en de Tsjechische spoorwegen (praguechess.cz) waren de geschiedenis en de belangrijkste bezienswaardigheden van de plaatsen op de route aangegeven. Zo keken we vanuit onze hotelkamer in het Slowaakse Trenčín op een inscriptie ter herinnering aan de zege van keizer Marcus Aurelius en zijn zoon Commodus op de Quaden, een Germaanse stam, in het jaar 179. Volgens de Latijnse tekst vochten er toen 855 Romeinse soldaten in Trenčín. In

het plaatsje bezochten we ook het een kasteel, net als in het prachtige Český Krumlov.

Casino Royale

In het kuuroord Karlovy Vary dronken we geneeskrachtig bronwater en logeerden we in hotel Pupp waar filmsterren ons voor gingen en in 2006 de Bondfilm Casino Royale werd opgenomen. De grotere plaats Brno leek volgens clubgenoot Ronald Gouma nog het meest op Utrecht. Vooral de buurt rond het station was grimmig. Ronald vertelde ons drie jaar geleden over de schaaktrein die in 2011 voor het eerst reed. Hij had zichzelf vast ingeschreven, want er was maar beperkt plaats. Gelukkig leek het hem toch gezellig als er meer clubgenoten meegingen.

Dat leverde elke avond leuke etentjes op. Zelfs als we niets afspraken, kwamen we elkaar toch weer tegen. ’s Ochtends moesten we twintig minuten voor vertrek op het station zijn. De groep bleek uiterst gedisciplineerd na de aankonding dat de trein voor niemand zou wachten. Alleen de eerste dag moest een Amerikaan wiens vlucht was vertraagd, achter de trein aan reizen. De laatste dag hield onze locomotief ermee op, iets wat in al die jaren nog niet was voorge-

komen. Dankzij hooggeplaatste vrienden konden we onderweg een nieuwe lenen. Evenzogoed kwamen deelnemers die hun terugreis krap hadden gepland, in de problemen.

Winnaars

De prijsuitreiking vond plaats waar we waren vertrokken: in de Vládní Salonek op het Praagse station. De sterkste schaker van Tsjechië, David Navara, reikte de glazen locomotief uit aan de winnaar, de Duitse grootmeester Michael Prusikin. Beste Nederlanders waren na Bram van den Berg, Peewee van Voorthuijsen, Frans Smit en Mike Hoogland. De damesprijs ging naar Carla Bruinenberg. De totale eindstand vind je op chess-results.com.

Wij bleven nog een nachtje in Praag en sommigen van ons reisden door naar Wenen. Daar had Fischer- Z-er Frans Smit met de Weens-Nederlandse Kineke Mulder een snelschaaktoernooi georganiseerd aan een lange tafel op de Platz der Mensenrechte. De dag erop vertelde Frans ons over het Wenen in 1900 en bezochten we samen de gelijknamige tentoonstelling in het Leopold Museum. Maar dat is weer een heel ander schaakverhaal...

Damesprijs voor Bruinenberg

Agenda Kadercursussen

De volgende cursussen zijn gepland voor 2019-2020. Voor meer informatie zie ook www.schaakbond.nl/bond/opleidingen.

RECENSIES

Opleiding Kaderdocent locatie periode

ST 1 (-20 jr) Jop Delemarre Leiden Dec-mei

ST1 Rick Lahaye Delft Dec- februari

ST2 Jop Delemarre Leiden Jan-juni

ST3 Jop/ Dolf Meijer Utrecht Januari-mei

ST1 Pascal Losekoot Zwaag (NH) Feb-april

ST 1 Eddy Sibbing Amsterdam Feb-mei

Jeroen Bosch

Openingsboeken in soorten en maten

Er worden heel veel schaakboeken geschreven en de meeste daarvan (zo lijkt het) behandelen openingen. Openingsboeken verschijnen er in soorten en maten. Over de populaire Sveshnikov variant van het Siciliaans (Carlsens keuze in zijn WK-match tegen Caruana) schreef Gennadi Timoshenko een interessant boek dat als titel draagt The Chelyabinsk Variation: Its Past, Present and Future (Russell, 2018). Die titel is niet toevallig want het grote punt van Timoshenko (samen met Sveshnikov de grondlegger van het systeem in de jaren ’70 van de vorige eeuw) is dat dit de enige juiste naam is. Verder kraakt hij (tot vervelens toe) door Sveshnikov gegeven varianten af. Wie zich niet irriteert aan deze vete heeft aan The Chelyabinsk Variation een mooi openings-

boek: een heldere indeling in korte hoofdstukken, met een goede mix van uitleg en varianten, en vol met originele ideeën.

Een heel ander soort opening (geen ‘respectabele’ hoofdvariant) is The Hippopotamus Defence (New in Chess, 2019), in Nederland het Nijlpaardensysteem genoemd. Zwart stelt zich daarbij als volgt op

r+-wqk+-tr +lzpnsnpvlpzp-zpp+pzp +-+-+-+-+-+-+-+

Een universeel systeem dus, dat je kunt spelen bijna ongeacht hoe wit opent. Dat idee (het spelen van een opstelling waarvoor je niet veel theorie hoeft te leren) ligt ook aan de basis van Side-Stepping Mainline Theory (New in Chess 2019) van Steve Giddins en de Nederlandse IM Gerard Welling. Zij kiezen voor een solide opstelling (…d6, … e5, …c6, …Pf6, …Le7, …Pbd7) met zwart: het Oud-Indisch tegen 1.d4 en de Philidor tegen 1.e4. Tot slot geven ze richtlijnen hoe je zo ook met wit kunt spelen.

Christof Sielecki voelt zich ook aangetrokken tot het beperken van de theorie en hij biedt naar eigen zeggen een simpel repertoire voor wit gebaseerd op 1.e4: Keep it Simple 1.e4 (New in Chess 2018). In 350 bladzijden biedt hij een repertoire voor de clubschaker met uitleg, een paar eenvoudige varianten en voorbeeldpartijen. Uiteraard vergt deze iets ambitieuzere opzet wel wat meer studietijd dan de vorige twee universele openingsboeken. Sielecki kiest (natuurlijk) niet voor het open Siciliaans maar voor 3. Lb5(+). Tegen 1…e5 haalt hij het Schots Vierpaardenspel van stal. Tegen het Frans (en de Aljechin) is het de Ruilvariant, maar de Caro-Kann bestrijdt hij met 2.Pc3 en 3.Pf3 (momenteel populair onder topspelers).

Ook voor 1.d4 spelers is er een repertoireboek op de markt gekomen. Viktor Moskalenko schreef An Attacking Repertoire for White with 1.d4 (New in Chess 2019). Zijn aanpak verschilt totaal van die van Sielecki zoals de titel ook al verraadt. Moskalenko kiest voor scherpe bestrijdingswijzen: de Vierpionnenvariant tegen het Konings-Indisch, 8.Lb5+ tegen de Benoni en 4.a4/4.f3 tegen het Nimzo-Indisch zijn daar treffende voorbeelden van. Wat merkwaardig in dat aanvallende licht is zijn keuze voor de Ruilvariant tegen het Slavisch en 5.Ld2 tegen de Grünfeld. Tot slot een openingsboek dat zoveel meer is dan een openingsboek: The King’s Indian According to Tigran Petrosian (Russell 2019) geschreven door Igor Yanvarjov. De negende wereldkampioen grapte ooit hoe hij dankzij het KoningsIndisch zijn familie kon voeden en daar zat ongetwijfeld een kern van waarheid in. Petrosjan speelde niet alleen vele prachtpartijen met zijn eigen Petrosjan Variant maar ook in vrijwel ieder andere variant van deze complexe opening – zowel met wit als met zwart. Alle partijen worden geanalyseerd met goede uitleg in woorden. Een openingsboek waar je niet de laatste stand van de theorie uit kan leren, maar wel het KoningsIndisch (en het schaakspel) beter van leert begrijpen.

Schaakmat!

Wit heeft maar een goede zet om te winnen en dat is 36.Lb3! nu gaat de zwarte koning in alle varianten mat. In de partij volgde 36…Ld7 37.Dc1+ Kxb3 38.Dc2+ Ka3 39.Da2 mat 1–0

Combineren

Diagram 1

Romanishin-Otten

1.Tc8+! Ke7 2.Pc6 mat

Diagram 2

Vogel-Sindarov

1…Tc1+! 0-1

Diagram 3

Dixit-Boersma

1.Pdb5+! cxb5 2.Pxb5+ 1-0

Diagram 4

Tabak-Seul

1.Txf7+! Kxf7 2.Dh7+ Kf8 3.Dg7 mat.

Diagram 5 van Foreest-Stavast

1…b6! 2.Pcb3 b5! 0-1

Diagram 6

Bhambure-Werle

1…Pxh2! 2.Txf7 Pf3+ 0-1

Diagram 7 de Jong-Kirchei

1.Pgxf7+! Txf7 2.Pxf7+ Dxf7 3. g5! Pxe4 4.Lxe4 1-0

Diagram 8

Bhambure-Garcia Morales

1.Lxg4! hxg5 2.Lh5 Dh6 3.Le8! 1-0

De lezer aan zet

11...f4

Een nieuw en energiek idee van Dubov. Onder opoffering van een pion wordt de zwarte dame in een keer naar de koningsvleugel gedirigeerd (vaak heeft zwart daar in het Hollands de manoeuvre ...De8–h5 voor nodig). Natuurlijk is het logische 11...e5 (8 punten) ook niet

slecht. Wit gaat verder met 12.Dd2! Bijvoorbeeld: 12...Dc7 (12...exd4 13.Pxd4 Pc5 14.Tad1 Dc7 15.e3 Parligras-Bajarani, Konya 2015.) 13.e4 fxe4 14.Pxe4 Pxe4 15.Txe4 Lf5 en zwart had redelijk tegenspel in Xu-Yu Yangyi, Shenzhen rapid 2016. Iets te traag is 11...Ld7 en wit staat wat beter na 12.e4 fxe4 13.Pxe4. Na 11...Dc7 heeft zwart een vol tempo verloren (wit heeft gratis Lb2 mogen spelen). 12.Dd2

Zwart krijgt goede compensatie voor de pion na 12.gxf4 Dh5 bijvoorbeeld 13.Dd2 Lh3 14.Lxh3

Dxh3 15.Pg5 Dh4 16.f3! Pc7. 12...fxg3

Duidelijk de beste zet, zwart kan de pion niet goed handhaven op f4. De f-lijn is nu open voor de toren en de zwarte dame kan nog steeds naar h5 natuurlijk. Niet 12...Dh5? 13. Dxf4. 12...Ph5 (1 punt) is een idee, maar wit staat wel beter na bijvoorbeeld 13.a3. Hetzelfde geldt voor het agressieve 12... g5?! (1 punt) 13.Tad1 g4 14. Ph4 Dh5 15.d5.

13.hxg3 Pg4

Opnieuw een hele goede zet: ...Dh5 of ...Lh6 en ...Dh5 wordt voorbereid. Op onmiddellijk 13...Dh5 (4 punten) volgt 14.Dg5!. Na 13...Ld7 (3 punten) staat wit wat beter na 14.Pd5 Dxd2 15.Pxf6+. Ook logisch is 13...Lg4 (5 punten) om pas na 14.Ph2 Ld7 te spelen. 14.d5 r+l+-trk+

Het openen van de c-lijn is goed voor zwart. U krijgt 3 punten voor 14...Ld7 en 14...Pc5. 15.Dxd5+

Na dameruil groeit het initiatief van zwart alleen maar en daarom was 15.cxd5 beter alhoewel zwart na bijvoorbeeld 15...Ld7 ook dan prettig staat. 15...Dxd5 16.cxd5 Ld7

Zwart dreigt nu een toren naar c8 te spelen en met ...Pb4 materiaal te veroveren. Pashikian verdedigt daarom nu de loper zodat het gepende damepaard weer kan spelen. U krijgt evenveel (6) punten voor 16...Pb4. Ook 16...Lf5 (4) punten is niet slecht.

17.Tab1 Tac8

Net zo sterk zijn 17...Tfc8 en 17...Pb4 beide ook 5 punten 18.Pe4

Wit verliest uiteindelijk een pion na 18.Tec1 Lf5! 19.e4 (19. Ta1 Pb4!) 19...Lxc3! en nu volgt een lange afwikkeling: 20.exf5 Lxb2 21.Txc8 Txc8 22.Txb2 Tc1+ 23.Lf1 gxf5 24.Pd4 Pb4 25.Pxf5 Pxd5.

18...Pb4

Dit is sterker dan 18...Tc2 (6 punten) 19.Lxg7 Kxg7 waarna zwart wel wat beter staat.

19.Lxg7 Kxg7 20.Pd4 Pc2

Geen punten voor andere zetten, zwart krijgt met deze zet geforceerd een toren op de tweede rij. 21.Ted1 Pxd4 22.Txd4 Tc2

Even sterk is 24...Kh6 (ook 6 punten) bijvoorbeeld:

- 25.Pe6 Ph3+ en 26...Lxe6

- 25.Kxf2 Kxg5

- 25.Tc4!? Txc4 26.bxc4 Kxg5

27.Kxf2 b6

Na 24...Ph3+ (2 punten) is de winst iets lastiger dan in de partij vanwege 25.Pxh3 Lxh3 26.g4. 25.Kxf2 hxg5

Zwart wint materiaal omdat zowel 26...g4 als 26...Txa2 dreigt. 26.Te4 g4

Nog sterker dan 26...Tf7 27.g4 Txa2, of 26...Lf5 27.Txe7+ Tf7 28.Txf7+ Kxf7 29.a4 Txe2+, of 26...Kf6 27.a4 Lf5. Voor een van deze zetten krijgt u 5 punten

27.Txe7+ Kh6

Veel sterker dan 27...Tf7 28. Txf7+ Kxf7 29.Le4 Txa2 30.Tc1. 28.Txd7 Txf3+ 29.Kg1 Of 29.Ke1 Te3. 29...Txg3+ 30.Kf1 Th3

Dit snijdt de zwarte dame af van de koningsvleugel, maar het eindspel dat nu ontstaat is heel prettig voor zwart. Heel slecht is 14.e4? Lh6! 15.Dd1 Dh5 en zwart heeft een ijzersterke aanval. Het veiligste was 14.Pe4 Dh5 15.Dg5! met een gelijke stelling na 15...Dxg5 16.Pexg5. 14...cxd5

Wit verliest nu in de meeste varianten een pion (e2 of a2), omdat wit zich na 23.Td2 Tfc8 24.Tbd1 Lf5 25.a4 h5 amper nog bewegen kan.

23.Pg5

Het verlies van f2 maakt het nog erger voor wit. 23...Pxf2

Het sterkst. U krijgt 4 punten voor 23...Txa2 en 23...h6 24.Pe6+ Lxe6 25.dxe6 Pxf2. 24.Lf3 h6

De meest nauwkeurige zet. Nu wint zwart ook de e-pion en is het dubbele toreneindspel simpel gewonnen. Er volgde nog: 31.Kg1

Niet 31.Te1? Th1+ 32.Kf2 g3+. 31...Txe2 32.Txd6 Thh2 33. Td7 Teg2+ 34.Kf1 Txa2 35.Kg1 Tag2+ 36.Kf1 Tg3 37.Te1 Txb3 38.Kg1 Td2 39.d6 Tb6 en ook de laatste witte pion verdwijnt van het bord.

N I euw b I j Chess b ase

n avigating the r uy Lopez vo L. 1-3

the Ruy Lopez Vol.1

Lopez Vol.2

FRITZ 17

ramm“ (Der fi: Der neue FRI ritz-Engine vonanpassung, Stellungserklätistik, automati- Millionen Partien. bietet Ihnen Zu- erall: Online spielen enbankzugriff Taktiktr und und und. Mit amm auf Ihrem P Chess Base Welt:

ckelt

Ruy Lopez Vol.1

How can White keep track of the manifold solid best way to defuse the risky Schliemann-Jaenisch against the Open Variation are particularly unpleas follow against the Berlin Defence? viewer with a complete premium Ruy Lopez reper mindset and chess understanding of a World guaranteed!

Open Variation are particularly unpleas against the Berlin Defence? complete premium Ruy Lopez reper and chess understanding of a World

Lopez Vol.2 7 or 8.1, DirectX11 graphics card with 256 MB RAM, DVD-ROM drive, Windows Media Player 9 and Internet access to activate the

Vol.3 Dual Core, 2 GB RAM, Windows DirectX11 graphics card with 256 DVD-ROM drive, Windows Media and Internet access to activate the PC Intel Core i7 or AMD GB RAM, Windows 10, DirectX11 card (or compatible) with 512 or more, Windows Media Player ROM drive and Internet access to enjoy high popularity American super GM Fabiano repertoire for White. after 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5. The outlines general approaches track of the manifold solid the risky Schliemann-Jaenisch Variation are particularly unpleas Berlin Defence? complete premium Ruy Lopez reper chess understanding of a World and Modern Steinitz (4…d6) (3…Bc5)

additonalTraining

A world-class player explains oldest openings which continues to enjoy high popularity absolute world top. In this video series, American super GM Fabiano Reeh, presents a complete repertoire for White. Caruana examines all Black replies after 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5. The shows very concrete lines, but also outlines general approaches each variation. How can White keep track of the manifold solid Breyer)? What’s the best way to defuse the risky Schliemann-Jaenisch the endgame against the Open Variation are particularly unpleas guiding threads to follow against the Berlin Defence? provides the viewer with a complete premium Ruy Lopez reper fascinating insights into the mindset and chess understanding of a World Epiphanies guaranteed! Chigorin,

additonal model

N I euw!

• Bonus: Training

System requirements: Dual Core, 2 GB RAM, Windows or 8.1, DirectX11 graphics card with 256 MB RAM, DVD-ROM drive, Windows Media Player 9 and Internet access to activate the

Ca R ua N a a grandmaster in 2007 at the age rating ranks, eventually reaching time at 2844 in 2014. On greatest tournament wins Cup: Starting with seven clear first with a staggering Magnus Carlsen by 3 points. tournament in Berlin, earning the World Championship. match he remains the number

Recommended: PC Intel Core i7 or AMD Ryzen3, 8 GB RAM, Windows 10, DirectX11 graphics card (or compatible) with 512 MB RAM or more, Windows Media Player 11, DVD ROM drive and Internet access to activate the program. age reaching On wins seven staggering Championship.earning number

ChessBase GmbH, Hamburg 2019 which continues to enjoy high popularity this video series, American super GM Fabiano complete repertoire for White. all Black replies after 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5. The concrete lines, but also outlines general approaches

Memorize the opening and play key positions

Recommended: PC Intel Core i7 or AMD Ryzen3, 8 GB RAM, Windows 10, DirectX11 graphics card (or compatible) with 512

Dual Core, 2 GB RAM, Windows 7 or 8.1, DirectX11 graphics card with 256 MB RAM, DVD-ROM drive, Windows Media Player 9 and Internet access to activate the program. Recommended: PC Intel Core i7 or AMD Ryzen3, 8 GB RAM, Windows 10, DirectX11 graphics card (or compatible) with 512 MB RAM or more, Windows Media Player 11, DVD ROM drive and Internet access to activate the program.

MB RAM or more, Windows Media Player DVD ROM drive and Internet access to activate the program.

XP (Service Pack 3), Laufwerk, Windows tivierung, Updates und (Quadcore), 4 GB afikkarte mit 512 MB arte Windows Media Programmaktivierung,

Fritz on various the age eventually reaching 2014. On tournament wins with seven staggering by 3 points. Berlin, earning Championship. the number

© ChessBase GmbH, Hamburg 2019

Memorize the key positions various GmbH, Hamburg 2019 continues to enjoy high popularity series, American super GM Fabiano repertoire for White. replies after 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5. The also outlines general approaches White keep track of the manifold solid defuse the risky Schliemann-Jaenisch

System requirements: Minimum: Dual Core, 2 GB RAM, Windows 7 or 8.1, DirectX11 graphics card with 256 MB RAM, DVD-ROM drive, Windows Media Player 9 and Internet access to activate the program. Recommended: PC Intel Core i7 or AMD Ryzen3, 8 GB RAM, Windows 10, DirectX11 graphics card (or compatible) with 512 MB RAM or more, Windows Media Player 11, DVD ROM drive and Internet access to activate the program.

9 783866

RRP € 29,90

ISBN 978-3-86681-382-3

ISBN: 978-3-86681-735-7 info@chessbase.com www.chessbase.com

817357

unverb. Preisempfehlung 69,90

© ChessBase GmbH, Hamburg 2019 openings which continues to enjoy high popularity this video series, American super GM Fabiano a complete repertoire for White. examines all Black replies after 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5. The concrete lines, but also outlines general approaches variation. How can White keep track of the manifold solid best way to defuse the risky Schliemann-Jaenisch against the Open Variation are particularly unpleas to follow against the Berlin Defence? viewer with a complete premium Ruy Lopez reper the mindset and chess understanding of a World guaranteed!

Fab I a NO

Navigating the Ruy Lopez Vol.1

• Nu met „Fat Fritz“: een extreem sterke neuronale engine met Alpha Zero techniek. Genereert zeer menselijke en methodische analyses.*

• De nummer twee van de wereld legt de Spaanse opening uit.

Die Super Engine der Schach Profis inklusive

Die Super Engine der Schach Profis inklusive Che

Fritz 17 & 79.90

• Verbeterde Fritz 17 engine met traditionele zoektechniek.

Compleet repertoire voor wit op het hoogste niveau.

• Comfortabel beheer van eigen openingsrepertoires met één-klik functies.

Nu ook voor Mac OS (in de download versie)!

• Openingstraining met controle van het resultaat en e-learning techniek.

Nieuwe Fritz Trainer

Honderden kant-en-klare openingsreper-

Automatische toernooien op playchess.com,

3 DVDs met meer dan 15 uur speeltijd

„Blitz & Train“: Fritz genereert uit uw snelschaakpartijen opdrachten voor uw eigen tactische training

Perfecte analyse van eindspelen tot aan zeven stukken dankzij de toegang tot „Let’s Check“.

Spaar met het complete Spaans pakket!

Verbeterde 3D schaakborden wegens real time raytracing.

Fabiano Caruana: “Navigating the Ruy Lopez”

* Sterke grafische kaart met NVIDIA-chip noodzakelijk (Draait ook op CPU, maar duidelijk langzamer)

Zijvarianten (Jänisch gambiet 3…f5, systemen met 3…Pge7, Bird variant 3…Pd4, Smyslov variant 3…g6 en nog veel meer).

Inclusief 6 maanden premium lidmaatschap voor playchess.com en uw ChessBase account. Nu met 11 ChessBase apps voor mobiele training, analyse, live schaken en nog veel meer.

Drie DVDs als pakketprijs voor 79,90 & Leverbaar op DVD of als download