Schaakmagazine 2019 - april

Webwinkel

Schaakklokken

Boeken

Wedstrijdformulieren en reglementen

Spelmaterialen

CD’s

Handleidingen

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken

www.schaakbond-winkel.nl

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

Devoted to Chess – The Creative Heritage of Yuri Razuvaev –Boris Postovsky

€ 29,95

Mahoniehouten schaak- dambord

Mooie mahoniehouten schaakbord met aan de achterzijde een mooi ingelegd dambord. Veldgrootte schaakbord = 5cm Veldgrootte dambord = 4 cm

€ 42,50

Polgar Schaakset – Judith Polgar

Prachtig ingelegd schaakbord gemaakt van Esdoorn en Acacia hout, voorzien van een handtekening van Judith Polgar. De zwart/ blanke stukken komen in een Walnoten doos en zijn dubbel verzwaard. KH: 95 mm.

€ 239,-

Fritz 16 – Chessbase

Wat heeft een schaakspeler nodig? Een schaakpartner, een trainer, een schaakbibliotheek en een schaakserver om online te kunnen spelen. FRITZ 16 bezit dit allemaal voor beginners tot toernooi spelers en is bovendien het enige Nederlandstalige schaakprogramma voor op de computer.

€ 69,90

Sleutelhanger ‘I love Chess’ Leuke sleutelhanger voor de allergrootste schaakfans

€ 4,50

Check! De beste zet Snel en leerzaam spelletje voor beginnende schakers. Wie lost de problemen het snelst op? Met Check! kun je de stof van Stap 1 en 1+ oefenen, alleen of met anderen.

Voor 1 tot 4 spelers.

DGT starterbox

Deze handige set voor beginners bevat een opvouwbaar schaakbord met 5cm velden, verzwaarde kunststof stukken en een oefen CD-rom met 45 lessen en 1500 oefeningen

€ 12,50

van: €19,95 voor:

€ 10,00

In dit boek, samengesteld door Boris Postovsky, delen tientallen schakers en tijdgenoten anekdotes en inzichten in schaken die Razuvaev hen gaf. Daarnaast worden ook zijn beste partijen en interviews uitgelicht. U kunt online bestellen, per e-mail of telefoon. Ook kunt u een compleet bestelformulier per post laten toesturen. Bestelling worden verzorgd door Schaak en Go Winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173, 1013 KH Amsterdam. Tel: 020 6241171, email: info@schaakengo.nl. Bij afname van grotere aantallen geldt een korting. Bezoek voor details de website.

Als alle stukken goed staan is het tijd voor een pionzet.

foto: Alina l'Ami

foto: Bas Beekhuizen

Bijzonder

De KNSB bestaat uit dertien regionale bonden en vijf zogenaamde bijzondere bonden. Deze vijf bonden zijn ‘bijzonder’ omdat ze zijn opgericht voor een bepaald type schaker. Zo zijn er bonden voor liefhebbers van probleemschaak, eindspelstudie, correspondentieschaak en computerschaak. Een vijfde bijzondere bond, die alweer 55 jaar bestaat, is opgericht voor gewone schaakliefhebbers: schakers met een visuele beperking. Monique van de Griendt geeft ons een inkijkje met een verslag van het Open NSVG Kampioenschap.

Bijzonder is ook de samenwerking tussen drie regionale bonden, Herman Hamers schetst hoe men kwam tot die samenwerking en waar dit concreet al toe heeft geleid: een gezamenlijke competitie. Over competitie gesproken: in de meesterklasse bezocht Johan Hut het cruciale duel BSG-LSG.

De elfde editie van het Batavia toernooi kende een experimentele toernooiopzet, en was vooral dankzij drie meesternormen ook heel

Carlsen komt langs op clubavond

geslaagd zoals Merijn van Delft beschrijft. Een ander origineel normentoernooi is de Mokumse Meesters waarvan de partijen gespeeld worden op Amsterdamse clubavonden.

Opmerkelijk was de entree die AlphaZero in 2018 maakte in de schaakwereld. Natasha Regan en Matthew Sadler schreven er een boek over en SchaakMagazine sprak met de auteurs. Benjamin Bok zette in 2018 een speciale stap: de jonge grootmeester besloot zijn schaakcarrière te combineren met een studie aan de Universiteit van Saint Louis en vertelt over het schaakleven in de Verenigde Staten. Een wereldkampioen die langskomt op de clubavond om te snelschaken dat is wel heel speciaal toch? Het overkwam de leden van de schaakvereniging in Willemstad!

Jeroen Bosch hoofdredacteur

Leden van de schaakvereniging in Willemstad op Curaçao mochten op 19 februari een opmerkelijke bezoeker verwelkomen op hun clubavond. Magnus Carlsen vierde vakantie op het eiland, en liet zich door Alex Roose overhalen om samen met zijn zus Ingrid langs te komen. Een prachtige verrassing voor de schaakliefhebbers op het eiland – minder verrassend was de uitslag van het snelschaaktoernooi dat gewonnen werd door de wereldkampioen met een 100% score!

Verenigingsprijs 2018

De verenigingsprijs 2018 is gewonnen door SV Erasmus uit Rotterdam. Zij wonnen deze prijs van €1.000,- op basis van het aantal leden dat zij over 2018 per saldo erbij hebben gekregen (20).

De volledige top 10:

1 S.V. Erasmus - Rotterdam +20

2 ASV - Arnhem +16

3 Groninger Combinatie – Groningen +15

S.V. Voorburg – Voorburg +15

Eerste Goirlese Schaakclub - Goirle +15

6 HSG – Hilversum +14

7 S.V. DBC – De Bilt +13

JSV Kralingen – Rotterdam +13

9 S.V. Wageningen - Wageningen +12

S.C. Woerden - Woerden +12

De Koddige Koning uit Rotterdam is in 2018 nieuw opgericht en mag om die reden niet meedingen naar de prijs, maar scoorde wel al 30 leden.

Carlsen in actie, met geheel links zuster Ingrid die toekijkt. (Foto: Ted Peterson)

Paul van der Sterren

Vladimir Kramnik

En weer is een van onze grote kampioenen gestopt. Vladimir Kramnik, de man die in 2000 Kasparov versloeg en zeven jaar wereldkampioen bleef, maakte een dag na het Tata Steel Toernooi bekend dat hij de toernooiarena verlaat. Op dezelfde abrupte manier nam ook Kasparov afscheid, zij het dat die zijn laatste toernooi (Linares 2005) won (maar wel de slotpartij verloor), terwijl Kramnik laatste werd. Vóór Kasparov kwam het vrijwel niet voor dat oud-wereldkampioenen zo radicaal hun carrière beëindigden. Alleen Botvinnik deed dat, na Oegstgeest 1970, maar die liep toen al tegen de zestig. Alle anderen bleven schaken tot hun dood en/of verdwenen geleidelijk uit beeld.

Hebben Kasparov en Kramnik een nieuwe trend gezet? Het zou best kunnen. De schaakwereld is natuurlijk totaal veranderd ten opzichte van de tijd waarin de topspelers maar af en toe een toernooi hoefden te spelen om hun status te behouden. Botvinnik

speelde toen hij eenmaal wereldkampioen was nog maar nauwelijks. Carlsen daarentegen speelt het ene toptoernooi na het andere. En al hoeft hij in die toernooien zijn wereldtitel niet te verdedigen, zijn prestige en zijn positie als nummer één van de ratinglijst staan voortdurend op het spel, dus de druk is er altijd. Het is logisch dat zelfs de allerbeste schakers op die manier sneller ‘verslijten’ dan vroeger. In dat opzicht is de mens gewoon een machine. Hoe intensiever het gebruik, hoe minder lang het ding meegaat, zeker als sommige onderdelen niet vervangen kunnen worden.

Er werd al tijdens het toernooi veel gespeculeerd over het spel van Kramnik. Ooit een toonbeeld van soliditeit (Kasparov slaagde er in hun WK-match niet in om ook maar één keer van hem te winnen) viel hij nu in vrijwel iedere partij vooral op door een roekeloosheid die ver over alle grenzen heen ging. Bescheiden als ik ben, herkende

Uitbreiding KNSB competitie

De dit seizoen gestarte pilot 'Uitbreiding KNSB competitie' krijgt komend seizoen een vervolg. Twijfelde u eerder nog over deelname aan de nieuwe klassen KNSB competitie en wilt u alsnog meedoen? Naast de huidige deelnemende teams kunnen nieuwe teams toegevoegd worden.

Een vereniging mag voor het seizoen 2019-2020, naast de al bestaande teams, zo veel als gewenst nieuwe teams inschrijven voor de vierde klasse en lager.

Deadline inschrijving

Voor de vierde klasse is de deadline 1 juni 2019, voor de vijfde klasse en lager is die deadline 1 september 2019. Alle ingeschre-

ven teams zijn online te vinden via ‘KNSB competitie’ en ‘Opstarten KNSB competitie 2019-2020’.

Hoe in te schrijven? Indien u een nieuw team wilt inschrijven voor de KNSB competitie vierde klasse of lager dan kunt u dit doen met dit formulier https://www.schaken.nl/ competitie/informatie-knsbcompetitie/opstarten-knsb-competitie-20192020/aanmeldformuliernieuwe

Werkwijze indelen nieuwe teams: Met behulp van de verwachte gemiddelde rating van het nieuwe team wordt het team ingedeeld.

ik er mijn eigen spel in uit mijn laatste toernooi, het Nederlands Kampioenschap in 2001. Net als Kramnik had ik enkele maanden eerder al besloten dat ik zou stoppen. Het gevolg was dat ik me al vóór het toernooi een ander mens voelde, me op geen enkele manier aan mijn oude toernooiregime hield, van iedere partij genoot, en ten slotte roemloos onderaan eindigde.

Dit heet genieten van je afscheid. Puntentellers kunnen dit niet bevatten, maar het punt is dat je, op dit punt gekomen, nou juist geen punten meer telt. Het ga je goed, Vladimir, en bedankt voor al je schitterende partijen.

Deloitte NK Schaken 2019

Van 1 tot en met 7 juli worden in Amsterdam de Nederlandse Kampioenschappen Schaken verspeeld, wederom gesponsord door Deloitte. Het is een bijzondere editie omdat het NK Schaken voor de 75e keer wordt georganiseerd. Titelverdedigers zijn Sergei Tiviakov en Zhaoqin Peng.

NK Algemeen

Sergei Tiviakov

Erwin l'Ami

Jorden van Foreest

Benjamin Bok

Erik van den Doel

Ivan Sokolov

Jan Werle

Lucas van Foreest

NK Vrouwen

Zhaoqin Peng

Tea Lanchava

Rosa Ratsma

Iozefina Paulet

Anna-Maja Kazarian

Arlette van Weersel

Maaike Keetman

Het Deloitte NK Schaken is vrij toegankelijk voor bezoekers. Dagelijks wordt er live commentaar gegeven en zijn er diverse andere schaakactiviteiten.

Officiële website Deloitte NK Schaken: www.schaken.nl/nk-schaken

BENJAMIN BOK OP ZIJN PLEK IN SAINT LOUIS (VS)

‘Ik ontwikkel me hier op veel verschillende fronten‘

In augustus verruilde grootmeester Benjamin Bok (24) zijn woonplaats Veldhoven voor Saint Louis (Missouri), het centrum van de Amerikaanse schaakwereld. De huidige nummer vier van Nederland combineert een studie bedrijfseconomie met topschaak aan de Saint Louis University (SLU). “Ik heb het naar mijn zin en ben van plan hier vier jaar te blijven,” aldus de jonge grootmeester die in juli deelneemt aan de 75e editie van het Deloitte NK Schaken.

Het interview met Benjamin Bok vindt eind februari plaats, enkele dagen voordat de Veldhovenaar een sterk bezet toernooi gaat spelen met tien deelnemers bij de Saint Louis Chess Club. Het evenement heeft de fraaie naam Spring Chess Classic. Bok: “Deelnemers zijn onder anderen Vassily Ivanchuk en oud-wereldkampioen Rustam Kazimdzjanov. De gemiddelde rating van dit toernooi is 2660. Als het gaat om sterke tegenstanders kom ik hier volop aan mijn trekken.” Uiteindelijk behaalt de Nederlander in het loodzware veld een score van 4 uit 9, met onder andere overwinningen op Vassily Invanchuk en Varuzhan Akobian.

Bedrijfseconomie en topschaak

Het feit dat Saint Louis is uitgegroeid tot hèt centrum van het georganiseerde Amerikaanse schaakleven, was voor Benjamin Bok een belangrijke reden om in 2018 in te gaan op een aanbod van de Saint Louis University (SLU). De jonge Brabantse grootmeester kan hier een studie bedrijfseconomie combineren met topschaak op de nieuwe schaakafdeling van SLU. “Ik volg hier een vierjarige bacheloropleiding bedrijfseconomie,” zegt de winnaar van het Groningen Chess Festival in 2017. “De schaakafdeling bestaat pas sinds het seizoen 2016/2017 maar telt inmiddels zes grootmeesters en twee internationaal meesters.”

Naast Benjamin Bok zijn dat Dariusz Swiercz (Polen-VS), Alexander Ipatov (OekraïneTurkije), Francesco Rambaldi (Italië), Cemil Can Ali Marandi (Turkije), Akshat Chandra (VS) en Nikolas Theodorou (Griekenland). Ook telt de schaakopleiding een sterke vrouwelijke schaker, internationaal meester en damesgrootmeester Dorsa Derakhshani uit Iran. Coach van de schaakacademie is grootmeester Alejandro Ramirez, afkomstig uit Costa Rica. Al met al dus een zeer inter-

nationaal gezelschap. Momenteel is Bok dus bezig aan zijn eerste studiejaar in de VS. “Ik volg nu nog een algemene studie bedrijfseconomie, na het eerste jaar ga ik mij verder specialiseren.” Daarnaast is hij (uiteraard) veel aan het schaken, samen met zijn teamgenoten. “Het grote voordeel is dat alles zich afspeelt op de campus,” vertelt Benjamin Bok. “Zowel de colleges als de schaakactiviteiten.” Naast gezamenlijke trainingen nemen de spelers van SLU ook deel aan teamwedstrijden, zoals de Pan American Collegiate Chess Championship. Dit is een jaarlijkse competitie voor de beste universiteiten uit de VS, Canada en Mexico. In totaal spelen zo’n zestig universiteiten tegen elkaar in teams van vier schakers. In 2017 behaalde Saint Louis University de derde plaats in de finaleronde van vier teams. SLU speelt doorgaans

tegen sterke equipes als de University of Texas Rio Grande Valley, Texas Tech University, University of Texas at Dallas en Webster University, waar Susan Polgar de schaakacademie heeft opgezet. “Er zijn meer universiteiten die van plan zijn een schaakprogramma op te zetten en er komen meer universiteitstoernooien. Het collegeschaak groeit dus in de VS.”

Uiteraard zijn er nauwe banden tussen de universiteit en de sterke Saint Louis Chess Club. Grote stimulator van het schaken in deze stad in de staat Missouri is miljardair Rex Sinquefield, die voorzitter en president is van de schaakclub. Sinquefield studeerde in de jaren zestig aan de Saint Louis University.

Grote afstanden

Over het verschil tussen het schaakleven in de Verenigde Staten en West-Europa zegt Benjamin Bok: “Zoiets als de Meesterklasse in Nederland of de Bundesliga in Duitsland kennen ze niet in de Verenigde Staten. Daarvoor zijn de afstanden te groot.” Wel is er dus het Pan American Collegiate Chess Championship voor universiteiten. Bok speelt sinds begin dit jaar ook voor de Saint Louis Arch Bishops in de (online) Pro Chess League. “Daarnaast speel ik natuurlijk ook de nodige individuele toernooien,” zo

Geboren: 25 januari 1995

Grootmeester sinds: 2014

Huidige FIDE-rating: 2635

Huidige positie wereldranglijst: 135

Huidige positie Nederland: 4

Belangrijkste prestaties:

Winnaar London Chess Classic Open (2015);

Winnaar Daniël Nooteboomtoernooi Leiden (2016);

Winnaar Groningen Schaakfestival (2017).

Tweemaal gekwalificeerd voor de World Cup (2017 en 2019).

Benjamin Bok voor de Golden Gatebrug in San Francisco, voor een collegetoernooi met zijn universiteitsteam.

CV Benjamin Bok (24)

vertelt de Nederlander. “Inclusief de Spring Chess Classic heb ik sinds augustus 2018 al deelgenomen aan drie toernooien in Saint Louis en een in San Francisco. Ook heb ik een toernooi gespeeld in Mexico.”

Een ander verschil tussen de VS en Europa is de opzet van de toernooien. Bok: “Er worden hier vaak twee partijen op een dag gespeeld, in West-Europa is het doorgaans een partij.” De live registratie van de toernooien in de VS zijn doorgaans minder goed verzorgd dan in Europa. “Ik heb de afgelopen maanden vrij veel toernooien gespeeld maar helaas waren de livestreams, zetten en uitslagen vaak moeilijk of helemaal niet te vinden.”

World Cup en NK Schaken

Tijdens vakanties aan de SLU heeft Benjamin Bok ook tijd om aan schaakevenementen deel te nemen buiten de Verenigde Staten. Zo was hij in januari even terug in Nederland voor een bezoek aan familie en vrienden. In juli is hij een van de acht deelnemers aan het Deloitte NK Schaken in Amsterdam. “Dat toernooi moest ik vorig jaar op het laatste

moment laten schieten vanwege gezondheidsredenen. Gelukkig kan ik dit jaar wel van de partij zijn.”

De Veldhovenaar kijkt uit naar zijn deelname aan het Nederlands kampioenschap. Dat geldt uiteraard ook voor de World Cup in Khanty-Mansiysk (Rusland) die begint op 9 september. Benjamin Bok kwalificeerde zich voor dit prestigieuze toernooi dankzij

een achttiende plaats op het Europees kampioenschap van 2018. “Het is de tweede keer dat ik aan de World Cup mag deelnemen. De vorige keer werd ik helaas in de eerste ronde uitgeschakeld, hopelijk kom ik dit jaar wat verder, want het is een erg bijzonder toernooi” zo besluit hij.

www.slu.edu/life-at-slu/chess-team/index.php

Ivanchuk - Bok, St Louis 2019

1.e4 e5 2.Pc3 Pf6 3.g3

Van Ivanchuk kan je alles verwachten, in deze partij kiest hij voor het op topniveau ongebruikelijke Weens.

3...d5 4.exd5 Pxd5 5.Lg2 Pxc3 6.bxc3 Lc5 7.Pf3 Pc6 8.0–0 0–0 9.Te1 Lg4 10.De2 Dd7

Zwart heeft gelijk spel. Ivanchuks volgende zet is nieuw.

r+-+-trk+

11...Df5! 12.Dxc5 Lxf3 13.d3 b6 14.Db5 Lxg2 15.Kxg2 Dd7

16.Lb2 a6 17.Da4 Tfe8 18.Te3 Te6 Benjamin heeft zijn stukken gezond neergezet. Hij kan zowel in het centrum spelen, alsook op aanval met ...Th6.

19.Tae1 Th6 20.h4 b5 21.Db3 g5!? 22.Lc1!?

Ivanchuk is niet tevreden met een remise door zetherhaling na 22.hxg5 Dh3+ 23.Kf3 Dh5+ 24.Kg2 Dh3+.

22...gxh4 23.Te4 h3+ 24.Kh2 Tf6

30.Kxh3

Wit kan een nuttig verdedigingstempo winnen met 30.Tg1 De2+ 31.Kxh3 Dh5+ 32.Kg2 Pxe5.

30...Tg6

Een prima zet, maar nog sterker was 30...Dh5+ 31.Kg2 Pxe5 32. Tf4 Txf4 33.Lxf4 Pg4 en de veiligheid van de witte koning blijft een probleem.

31.Lf4 Pe7

11.Db5

Op pionwinst spelen met 11.Dc4 is geen goed idee, na 11...Lb6 12.Pxe5? Pxe5 13.Txe5 Tfe8! heeft zwart een geweldig initiatief voor de pion. Na 14.d4 Txe5 15.dxe5 Dd1+ 16.Df1 Dxc2 17. De1 Te8 stond zwart al duidelijk beter in Hector-Melkumyan, London 2017.

Beter is 24...Tg6 waarna zwart 25.Le3 kan beantwoorden met 25...Kh8 gevolgd door ...f5. Wit speel daarom 25.Th4 waarna het ongeveer gelijk staat na 25...Df5 26.Le3 Td8 het is eerder wit die op moet passen: zo staat zwart bijvoorbeeld heel goed na 27.Txh3? e4!.

25.Le3 Te8?! 26.a4! Tb8 27. axb5 axb5 28.f4

Agressief, maar nu komt de witte koning wel wat op de tocht te staan. Na een zet als 28.Da3 (idee Dc5) zou wit wat beter staan.

28...Dg4! 29.fxe5 Df3

Dreigt mat!

Benjamin gaat punt g3 aanvallen, nog sterker was 31...Pd8! om het paard op e6 te plaatsen vanwaar het f4 aanvalt. 32.e6! Pf5 33.exf7+ Kg7

Db4+ en beide spelers kunnen de herhaling niet ontwijken. 34.f8D+?

Dit ziet er ook gevaarlijk uit, er volgt nu een lange en geforceerde afwikkeling

34...Txf8 35.Te7+ Pxe7 36. Txe7+ Kh8 37.Le5+ Tff6! 38. Lxf6+ Txf6 39.Te8+ Kg7 40. Dg8+ Kh6

De kritieke stelling waarin Ivanchuk vermoedelijk in tijdnood zat. Wit kan geforceerd remise maken met 34.Le5+ Kf8 35.Db4+! Kxf7 36.Db3+ Kf8 37.

en nu zijn beide koningen op de h-lijn terecht gekomen, maar daar staat de zwarte paradoxaal genoeg helemaal veilig en de witte helemaal niet! Er dreigt 41...Dh1+ en 42...Dh5 mat, en na een zet als 41.Te1 volgt 41... Tg6 met winst. En daarom gaf Ivanchuk op. 0–1

Benjamin Bok tijdens Tata Steel 2018 (Foto: Harry Gielen)

Arthur Pijpers wint experimenteel 11e dMP

Batavia toernooi

Na tien prachtige edities van het Batavia toernooi stond de 11e editie begin maart in het teken van nieuwe ontwikkelingen. Het was wederom een gesloten GM toernooi met tien deelnemers, maar voor iedere klassieke partij werd een snelschaak tiebreak gespeeld. Op de openingsavond werd een Hand & Brain toernooitje gespeeld en de vijfde ronde werd op locatie gespeeld in het Stadsarchief van Amsterdam. Arthur Pijpers bleef de concurrentie met 5,5 uit 9 nipt voor en won het toernooi. Het nieuwe toernooiformat met snelschaak tiebreaks voor de reguliere partijen is bedacht door globetrotter Lennart Ootes. Tegenwoordig werkt Lennart voor veel toptoernooien (zie lennartootes.com) en is zodoende direct betrokken bij de discussie over het hoge remisepercentage in de wereldtop. Het Batavia toernooi heeft daar natuurlijk geen last van, maar was wel een goede gelegenheid om wat nieuwe ervaringen op te doen. Het idee is twee snelschaakpartijen en indien nodig een beslissende armageddon snelschaakpartij. Mocht de reguliere partij remise worden, dan zorgt de tiebreak voor een ongelijke verdeling van de punten. Kortom, 2 punten voor de winnaar en 0

punten voor de verliezer van de reguliere partij, en in het geval van remise krijgt de winnaar van de tiebreak 1 punt en de verliezer 0,5 punt. Het gevolg is dat een keer winnen en een keer verliezen meer punten oplevert dan twee remises. Deze 2-1-0,5-0 puntentelling is echter minder extreem dan de 3-1-1-0 voetbal puntentelling. De spelers moesten in het begin erg wennen, maar gaandeweg begon het verrassend vertrouwd te voelen. De eerste voorzichtige conclusie lijkt te zijn dat het nieuwe format niet zo goed past bij een normtoernooi (waar de klassieke puntentelling leidend moet zijn voor het bepalen van de titelnormen), maar zeker meer tests verdient op een hoger niveau.

Tijdens het Hand & Brain toernooitje op de openingsavond werden de (groot-)meesters gekoppeld aan schaakfans, hetgeen erg gezellig was en goed beviel. Dit pro-am idee dat bekend is uit de golfsport willen we zeker verder ontwikkelen. De ronde op locatie in het Stadsarchief leverde mooie plaatjes en enthousiaste reacties op. Het Stadsarchief is een schitterend historisch gebouw, één van de meest bijzondere locaties in Amsterdam. De ontvangst

Deelnemers in het Stadsarchief. (Foto: Bas Beekhuizen)

was zeer hartelijk en het voelde goed dat we het schaken op deze manier onder de aandacht konden brengen van een groter publiek.

Bij het Batavia toernooi kan traditiegetrouw iedereen van iedereen winnen. Dat bleek wederom toen de zeer ervaren Nederlandse grootmeester John van der Wiel na een matige start van 1 uit 5 een overtuigende overwinning boekte met zwart op de nummer 1 geplaatste GM David Arutinian (2555). Ook Stefan Kuipers zat niet lekker in het toernooi en eindigde net als Van der Wiel op 3 uit 9. De rest van de spelers eindigden op 4,5 of 5 punten, zo dicht zat het bij elkaar, met alleen Arthur Pijpers op 5,5 punt. Het moet gezegd dat Arthur diverse gewonnen stellingen remise liet lopen, dus de toernooioverwinning was meer dan verdiend.

De uit Aruba afkomstige Amsterdammer Jasel Lopez ging lange tijd verrassend aan de leiding en was de enige die de GM norm, die op 6,5 uit 9 lag, nog enige tijd in het vizier had. Geen GM resultaat dus, maar er voldeden maar liefst drie spelers aan de IM norm. Rotterdammer Rick Lahaye ging recentelijk voor het eerst de 2400 grens

over en scoorde na een tussenpauze van tien jaar zijn tweede IM resultaat. Jasel Lopez en Felix Meissner uit Hamburg gingen tijdens het toernooi tegelijk de 2400 over. Jasel scoorde zijn tweede IM resultaat en Felix zijn eerste. Max Warmerdam scoorde een degelijke 5 uit 9 en Koen Leenhouts kwam na een moeizame start keurig terug op 4,5 uit 9. De sympathieke roodharige grootmeester Simon Williams eindigde ook op 50% en werd tijdens het toernooi aangesproken door diverse fans van zijn platform www.gingergm.com.

Rick Lahaye won de prijs voor de beste eindspelbehandeling.

Lahaye - Williams

Stelling na 26…Tc8

27.Pb4 c6 28.c5!

Een goed getimede breekzet.

28...Ke7

Na 28...d5 29.Pd3 komen de zwarte centrumpionnen niet ver en worden ze kwetsbaar.

29.Pd3 e4 30.cxd6+ Kxd6 31. Pb2!

De witte stukken krijgen mooie velden. Normaal gesproken heeft degene met de toren niet veel te vrezen in het eindspel, maar Rick weet de stelling volledig onder controle te krijgen.

31...Tf8 32.Ld2 h5 33.Le3 Hier had wit meteen de koningsvleugel moeten vastleggen met 33.Lf4+ Kd5 34.h4.

33...a6 34.Pc4+ Ke6 35.Lf4 Kd5

Zwart had hier een pion kunnen ruilen met 35...h4.

36.h4 Kd4 37.Kf2 Tf5 37...Kd3 faalt op 38.Pe5+. 38.Ke2

Txf4+

Wederom de actieve oplossing, maar de zwarte damevleugelpionnen zijn niet snel genoeg.

43...Tf6 44.b5 ziet er ook winnend uit.

44.gxf4 Kxa4 45.Pf7 Kxb4

46.Pe5 c5 47.Pxg6 a5 48.Pe5 c4 49.f5 c3 50.f6

1–0

Voor de volgende overwinning won Koen Leenhouts de best game prize.

Leenhouts - Lahaye

r+-+kvl-tr

Na 17...axb5 18.Txa8+ Kf7 19. Td1 zijn de witte torens te sterk.

18.Lxa8 Pf5 19.Txa6 Pd4 20. Le3 Pxe2+ 21.Kg2 Pc3 22.Lf3

Qua materiaal gaat het nog wel voor zwart, maar wederom worden de witte torens te sterk. 22...e5 23.Ta8+ Kf7 24.Ta7 Ke8 25.Tfa1 e4 26.Lh5+ g6

27.Tb7!

Stukje bij beetje vergroot wit de controle over de stelling.

38...Kc3

Simon Williams gaat altijd voor de actieve verdediging, maar zwart blijkt het af te leggen in de race.

39.Ke3 Kc2 40.Kxe4 Kb1 41. a4 Ka2 42.b4 Kb3 43.Pd6

14.Pb5!

Gebruikmakend van twee penningen.

14…Dxe5

Nu hangen er opeens twee stukken bij wit.

15.Dd3!

De schitterende elegante pointe: beide stukken zijn tactisch gedekt en de aanval wordt versterkt.

15...f6

15...Pd5 faalt op 16.Lxd5.

16.Lf4

Dwingt kwaliteitswinst af. 16...Dxb5 17.Dxb5 cxb5

Koen blijft het tot het eind toe dynamisch aanpakken. 27...gxh5 28.Taa7 Pd5 29. Txd7 Pxe3+ 30.fxe3 Lc5 31. Tab7 Lxe3 32.Tg7 Een passend slot, de witte torens zetten mat.

1–0

Heel spectaculair was ook de volgende partij.

Pijpers - Leenhouts r+lwq-+k+ +-+-vlrzpp p+-zp-+-+ +-+P+-+P+Q+-sn-+ +-+-+-+P -vLLsN-zPP+ +R+-tR-mK-

Stelling na 29.Tfe1

29...Lxh3!?

Koen klapt er meteen vol bovenop. Ruimte maken voor de zwarte dame met het rustige 29...Lf8 was objectief misschien het beste.

30.gxh3 Lh4 31.Pf3 Pxh3+

De zwarte aanval lijkt nu vast te lopen, dus volgt het volgende

32...Txf3!

Zeer energiek gespeeld.

Het tegenoffer 33.Lxh7+! blijkt de weerlegging te zijn van het zwarte spel. De varianten zijn ingewikkeld, maar het komt er op neer dat de zwarte koning ook kwetsbaar komt te staan.

33...Dg5+ 34.Kxf3

Zwart staat nu een volle toren achter, maar de witte koning wordt opgejaagd:

34...Tf8+ 35.Ke2 Txf2+ 36.Kd3 Dd2+ 37.Kc4 Tf4

Wint voldoende materiaal terug om de stelling in evenwicht te brengen.

38.Lc3

Een blunder in tijdnood. 38.Kb3 was nodig.

38...Dxc2

Dit laat eeuwig schaak toe. Eerst 38...Txe4+ was winnend geweest.

39.Tb8+ Kf7 40.Tb7+ Kg8 41. Tb8+ ½–½

Het precieze toernooiverloop, alle partijen en foto's zijn terug te vinden op de toernooisite: http://batavia1920.nl/chess/. Het Batavia toernooi is op zoek naar nieuwe geldschieters om de hoogwaardige kwaliteit van het evenement te blijven waarborgen. Indien u bent geïnteresseerd in samenwerking met het Batavia toernooi, schroom niet om contact op te nemen!

Drie meesternormen. (Foto: Bas Beekhuizen)

Is AlphaZero een Game Changer?

Het schaakspel is al vaak door computerwetenschappers gebruikt als een ideale manier om hun ideeën uit te testen. Duidelijke spelregels en een objectieve maatstaf (winnen of verliezen) maken dat er wetenschappelijk verantwoorde conclusies getrokken kunnen worden. Beroemd is natuurlijk het IBM programma Deep Blue dat wereldkampioen Garry Kasparov in mei 1997 wist te verslaan. In 2018 trok een computer match de aandacht van de (schaak)wereld: AlphaZero tegen Stockfish waarbij de eerstgenoemde duidelijk aan het langste eind trok. Waarom was hier iets bijzonders aan de hand? Iets dat vergelijkbaar was met de nederlaag van Kasparov tegen Deep Blue van ruim twintig jaar geleden.

De versie van Stockfish die in 2018 ‘achter het bord verscheen’ was op dat moment de sterkste engine die we kenden. Een programma waar schakers en programmeurs een hele hoop kennis in hebben gestopt en dat op basis van die voorgeprogrammeerde kennis de beste zetten probeert te vinden. AlphaZero had echter bijna geen voorgeprogrammeerde kennis: het moest het doen met de spelregels zoals we die allemaal kennen. Daarna werd AlphaZero een sterke schaker door in een paar uur tijd miljoenen partijen tegen zichzelf te spelen: hier was dus sprake van kunstmatige intelligentie.

AlphaZero werd ontwikkeld door het bedrijf DeepMind dat in 2010 werd opgericht door Demis Hassabis een voormalig wonderkind en computerwetenschapper, die het bedrijf in 2014 aan Google verkocht. In 2016 versloeg AlphaGo de beste Go-speler van de wereld, iets wat op dat moment niet voor mogelijk werd gehouden en het gebeurde bovendien op een wijze die ‘creatief en intuïtief’ kon worden genoemd. Naast schaken zijn er ook ‘Alpha’s die zich hebben toegelegd op Shogi (Japans schaak) en de game Starcraft. Het uiteindelijke doel van DeepMind is niet om de beste te worden in alle spelletjes, maar om grote wereldproblemen op te lossen: denk aan rechtspraak, medische diagnostiek, klimaatproblematiek, etc.

Terug naar de match van AlphaZero tegen Stockfish. Dat door middel van kunstmatige intelligentie het sterkste schaakprogramma van de wereld werd verslagen was op zichzelf bijzonder genoeg, maar wat de match voor schakers extra speciaal maakt is dat AlphaZero heel anders speelt dan hoe we van ‘computers’ gewend zijn. In plaats van een op materiaal ingestelde speler die denkt in termen van +0,23 pionnen, bleek AlphaZero er een heel andere speelstijl op na te houden. Een speelstijl die deed denken aan een romantische periode in het schaken waarin er stukken geofferd werden om een langdurig initiatief vast te houden. Allerlei

oude en nieuwe concepten waren te destilleren uit het spel van AlphaZero: spelen op initiatief boven alles, oprukken met randpionnen, een voorkeur voor ongelijke lopers en nog veel meer.

De sterke Engelse grootmeester Matthew Sadler was zo gefascineerd door de nieuwe ontwikkelingen dat hij samen met Natasha Regan een boek schreef voor New In Chess genaamd Game Changer. Op 25 januari 2019 werd het boek tijdens het Tata Steel toernooi officieel gepresenteerd aan de pers in Wijk aan Zee. SchaakMagazine interviewde de auteurs.

Interview Natasha Regan en Matthew Sadler op 25 Januari in Wijk aan Zee

Plaats van handeling is een kale kleedkamer in de Moriaan, een op zich weinig inspirerende omgeving maar dat stoort de twee auteurs duidelijk niet. Zowel Natasha Regan (NR) als ook Matthew Sadler (MS) vertellen met groot enthousiasme over hun project. Met name MS is bijna lyrisch over spel van AlphaZero: hij heeft duidelijk genoten van de partijen. Hij laat zich ontvallen dat hij de laatste anderhalf jaar al zijn vrije tijd besteed heeft aan het analyseren van de partijen van AlphaZero!

JB: Fischer deed ooit de uitspraak: ‘1.e4 is best by test’. Is nu aangetoond dat die uitspraak niet correct is? Na miljoenen partijen is de conclusie van AlphaZero dat 1.d4 (in combinatie met 1.c4 en 1.Pf3) het beste repertoire is. Is dat de ultieme waarheid?

NR: Het is zeker zo dat AlphaZero een mooi uitgebalanceerd openingsrepertoire heeft in combinatie met een sterk ‘game plan’. Maar ik weet niet of dit de ultieme waarheid is. Ik zou me kunnen voorstellen dat volgende iteraties ook een ander resultaat op zouden kunnen leveren.

MS (lachend): Ik denk wel dat 1.d4 de sterkste is! Dat bevalt me ook heel goed want 1.d4 is altijd mijn eigen openingszet geweest.

JB: Je krijgt het gevoel bij AlphaZero dat we de computer menselijke eigenschappen kunnen toedichten of dat we ons met AlphaZero kunnen identificeren, veel meer dan met engines als Stockfish, Houdini of Komodo. Zien jullie dat ook zo? Bijvoorbeeld

Matthew Sadler.

in een van de partijen tegen Stockfish offerde AlphaZero plotseling met …Peg4 een stuk. Dat deed me denken aan de stijl van de Nederlandse IM Manuel Bosboom, Matthew kent hem wel.

MS: Jazeker je kunt inderdaad het gevoel krijgen dat AlphaZero menselijk is. In ieder geval speelt hij veel intuïtiever. Natuurlijk rekent hij ook goed, maar er komt veel meer

Voorbeeldfragment uit Game Changer

Stockfish 8AlphaZero London, 21.12.2017 r+-wqr+k+ zp-+l+pvl-+-zp-snp+

18...Peg4

An astonishing idea, initially assessed at about a pawn plus for White by my engines whereas AlphaZero gives itself a 52.2%

positiegevoel bij kijken en hij speelt ook volgens een soort vastomlijnd plan, in plaats van, zoals bij veel enginevarianten, dan gaat het ineens die kant op en dan weer de andere kant.

Op de partij die je noemt heb ik een week zitten analyseren met allerlei engines om het stukoffer van AlphaZero te weerleggen, maar het is me niet gelukt. Het is ook een

expected score at this stage –not bad for a Black game!

19.fxg4

There is no convincing way to decline the sacrifice. For example:

19.Lg5 Pxf2+ 20.Txf2 Pxe4.

19...Pxe4 20.Pxe4 Txe4

21.Lf4

heel goed voorbeeld van hoe AlphaZero speelt. Hij perkt de witte koning in met de opmars van zijn h-pion, en offert een stuk voor activiteit.

JB: Hoe ga je te werk bij dat analyseren?

MS: Eerst kijk ik zelf naar het bord en geneer ik allerlei ideeën. Daarna bekijk ik mijn ideeën met allerlei top engines. Wat trouwens ook opvalt is dat Stockfish een fantastische verdediger is. Over het algemeen kun je zeggen dat AlphaZero veel positiever speelt.

JB: Een groot verschil tussen AlphaZero en Stockfish (en andere engines) is de manier waarop ze stellingen beoordelen. De engines evalueren in pionnen (+0,32 betekent +0,32 pion), terwijl AlphaZero in kansen denkt (63% betekent dat AlphaZero denkt dat hij in 100 partijen 63 punten zal halen in een bepaalde variant). Wanneer we het hebben over een 0,00 beoordeling – een van de lastige dingen in het werken met engines en iets dat veel voorkomt – dan kan het zijn dat Stockfish 0,00 zegt en AlphaZero 57% en dat ze allebei gelijk hebben, toch?

NR: Ja absoluut! AlphaZero gaat er niet vanuit dat zijn tegenstander altijd de beste zet zal spelen en hij zoekt de meest kansrijke voortzetting (die waar de tegenstander het meest fout kan doen). Natuurlijk kan het nog steeds zo zijn dat het bij de beste voor-

What has been the result of 18...Peg4? Black has opened the e-file, and the h8-a1 diagonal has been cleared for Black’s dark-squared bishop. Black has created pawn weaknesses in White’s position: the isolated pawn on d5 and the doubled g-pawns.

After ...Lxb2 on move 22, Black has recouped a second pawn for the piece while isolating the a-pawn and creating a passed c-pawn. However, a key part of the compensation has not yet been mentioned: the pawn on h3 combined with the opening of the centre means that White’s king becomes a target

in two ways:

1. Along the a8-h1 diagonal.

2. Along the back rank (with invasion via the e-file). This seems to be enough for Black to maintain the balance despite the piece deficit. Indeed, White has many pitfalls to avoid!

De partij wordt nog verder besproken maar het zou teveel ruimte in beslag nemen om dat allemaal over te nemen.

Perspresentatie in Wijk aan Zee vlnr Dirk-Jan ten Geuzendam, Matthew Sadler en Natasha Regan.

zetting gewoon remise is (en bij 57% is dat waarschijnlijk ook zo).

MS: Tegelijkertijd is het ook zo dat AlphaZero nieuwe mogelijkheden ontdekt om te spelen. Heel belangrijk is ook dat hij materiaal niet belangrijk vindt en dat het mogelijk is om in veel stellingen materiaal te offeren voor het initiatief (of een slechte koning van de tegenstander).

Ook interessant is om je te realiseren dat Stockfish ook fouten maakt. Ze zijn alleen heel lastig om af te straffen: mij zou het niet lukken, maar AlphaZero lukt het wel!

MS: Een van de kenmerken van AlphaZero is dat hij heel graag speelt met ongelijke lopers en dat hij daar heel goed in is.

JB: Wat betekent dit voor de topspelers?

NR: Traditionele engines zijn goed in rekenen, en AlphaZero is goed als een intuïtieve speler. Het is opvallend dat er veel ruimte blijkt te zijn voor het soort spel dat AlphaZero laat zien. Er is dus best veel te ontdekken voor topspelers.

JB: Wat zou je talentvolle jeugdspelers adviseren?

Voorbeeldfragment uit Game Changer

MS: Ik ben sowieso geen groot fan van het analyseren met engines. Je wordt veel sterker van zelf analyseren. Zo zou ik de partijen van AlphaZero gewoon ouderwets op een schaakbord naspelen en dan later je eigen ideeën checken met een engine. Dus bedenk eerst zelf een idee en ga het dan pas met een engine analyseren. Daar boek je het beste resultaat mee.

Wat de lange termijn plannen zijn in een positie, dat kun je heel goed leren van AlphaZero. Dus ook in die zogenaamde 0,00 stellingen.

JB: En wat heeft de clubspeler eraan?

NR: Dankzij AlphaZero krijg je als clubspeler die gewoon plezier wil hebben gewoon een hele nieuwe toolkit. Bijvoorbeeld de opmars met de randpion, dat is ook gewoon ‘fun’! Zelf heb ik in mijn competitiepartijen inmiddels een heel aantal keren gewoon mijn h-pion opgespeeld. Dat betekent niet dat ik plotseling heel veel succes heb, maar het heeft me wel veel lol opgeleverd. Het is gewoon leuk om nieuwe dingen uit te proberen, en omdat ik aan dit boek heb zitten werken heb ik een heleboel nieuwe manieren van spelen ontdekt.

Matthew Sadler, Natasha Regan

Game Changer: AlphaZero's Groundbreaking Chess Strategies and the Promise of AI

New In Chess 2019

Prijs € 22,50

416 pagina’s

Section B – How AlphaZero has designed its opening repertory

It’s interesting to compare AlphaZero’s opening choices. As Black, AlphaZero restricts its opening repertoire severely, meeting 1.e4 invariably with 1… e5 – the most popular choice at the top level – and 1.d4 with 1…Pf6 2.c4 e6, aiming for the Nimzo-Indian after 3.Pc3 Lb4 and the Ragozin Defence after 3.Pf3 d5 4.Pc3 Lb4.

As White, it favours 1.d4 openings heavily and plays almost exclusively systems where the king’s knight is placed on f3. It also opens 1.Pf3 fairly frequently, and though these games often transpose to

standard 1.d4 openings, it also plays the anti-Nimzo-Indian move order 1.Pf3 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.Dc2 with some regularity.

Anti-Nimzo-Indian move order

In this line, White gains the bishop pair after a subsequent …Lxc3, Dxc3 – typical for the Nimzo-Indian – but without occupying the centre with the d-pawn. AlphaZero has had great success keeping its pawns on d3 and e3 and placing the dark-squared bishop on the long diagonal with b2-b4 and Lb2: there are some fantastic examples of this structure in this book.

AlphaZero seems to have emerged at an opening choice that matches the current best practice of the top players, although its notable reluctance

to venture 1.e4 does stop it from being the complete modern opening player!

Sergio Harnandan wint Open NSVG Kampioenschap

De Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten, opgericht in 1964, organiseert jaarlijks een open toernooi, een ledenweekend en een correspondentieschaak-competitie. De NSVG telt zo’n vijftig leden en zou graag meer mensen met een visuele beperking bereiken om ze kennis te laten maken met de schaaksport. Schaakmagazine sprak twee enthousiaste leden.

Open Kampioen Sergio

Harnandan: ‘Ik voelde de druk om dit toernooi te winnen want mijn rating van 1822 was een stuk hoger dan die van de rest. De opkomst uit het buitenland viel dit jaar wat tegen. We hadden vijfentwintig deelnemers en speelden daarom allemaal in één groep. Ik had me voorgenomen om geen remises aan te nemen maar in spannende stellingen gewoon door te spelen. In de laatste ronde kon Alaettin Gundogmus het toernooi nog winnen door mij te verslaan, hem remise aanbieden had dus geen zin. Ik kwam slechter uit de opening maar kreeg gelukkig een stuk cadeau en won het toernooi met zes uit zes.’

Sergio (34 jaar) schaakt sinds zijn vijftiende. Hij begon bij schaakvereniging Messemaker en speelt sinds zijn achttiende bij Sc Zeist. Daar komt hij uit

voor het eerste team, zowel in de vierde klasse KNSB als in de hoofdklasse SOS (de gecombineerde competitie van drie regionale bonden). Sergio maakte kennis met toernooien voor slechtzienden op het IBIS in Haaksbergen. Dit Internationaal Blinden Integratie Schaaktoernooi werd begin april al voor de 45e keer georganiseerd. Sergio: ‘Daar doen naast blinde schakers ook zienden mee, net als in het NSVG Open. Hugo Roman bijvoorbeeld, hij is een vaste begeleider van slechtziende deelnemers uit België.’

‘Daarvoor wist ik niet dat er aparte toernooien zijn voor visueel gehandicapten’, zegt Sergio. ‘Door die toernooien ben ik op veel plekken op de wereld geweest. In 2005 deed ik mee aan het jeugdwereldkampioenschap in Griekenland, waar ik negende werd in een

sterk deelnemersveld. Later speelde ik in het Europees kampioenschap, het Wereldkampioenschap en een Olympiade – allemaal in Griekenland. Op de Olympiade van 2012, in India, deed een Braziliaans team van vier blinden mee, zonder begeleider, want daar was geen geld voor. Ze waren helemaal zelf uit Rio gekomen, twee keer overstappen! Ik ken ziende mensen die zo’n reis niet aandurven.’

De jongste deelnemer aan het open toernooi in februari was NSVG secretaris Lucas de Jong (25 jaar, rating 1656). Hij werd gedeeld derde. Lucas leerde de loop van de stukken van zijn moeder en speelde af en toe tegen zijn vader, totdat hij kennismaakte met het toernooi in Wijk aan Zee, dat toen nog Corus heette. Lucas: ‘Dat boeide me zo dat ik op mijn vijftiende oefenmateriaal heb gezocht en serieuzer ben gaan schaken. Ik kon al snel op een redelijk niveau meekomen. Eind 2009 speelde ik mijn eerste toernooi voor de rating en werd ik lid van schaakvereniging SMB in Nijmegen.’

‘Als leerstof gebruikte ik Lekker Schaken’, vertelt Lucas. ‘Daarvan had iemand de stellingen uitgeschreven. Met een tekstbestand zonder opmaak kan ik prima uit de voeten, er zijn veel geautomatiseerde mogelijkheden om boeken te lezen. Mijn computer heeft een braille leesregel, maar met de diagrammen kan de

software niks. Het is jammer dat de Stappenmethode niet aangepast beschikbaar is. Dat is een fijne leermethode met veel extra opgaven. Ik leer nu vooral door veel te spelen en ik analyseer mijn partijen met Fritz.’

Lucas deed namens de NSVG, als bijzondere bond aangesloten bij de KNSB en de International Braille Chess Association (IBCA), aan vier internationale toernooien mee. ‘Het wereldkampioenschap jeugd in 2013 in Servië, in 2015 het zeslandentoernooi in Frankrijk (met Nederland, België, Duitsland, Groot-Brittannië, Ierland en Frankrijk), de olympiade in Macedonië (2017) en weer het zeslandentoernooi – ditmaal met Zwitserland in plaats van Ierland - dat vorig jaar in Ermelo werd gehouden. Ik speel meestal aan het tweede of derde bord. In Nederland hoor ik dus bij de beste schakers, maar we zijn niet zo’n heel sterk land. Op de olympiade in 2017 werden we 19e van de 27 landen. Vooral de topborden zijn in het buitenland sterker, daar hebben ze spelers met een rating van 2200 waar wij ongeveer 1800 hebben.’

Lucas: ‘Misschien zijn ze in het buitenland beter georganiseerd. Veel spelers leren daar schaken in een blindeninstelling. In Nederland gaan blinden niet langer naar speciaal onderwijs. Hierdoor is het moeilijker om potentiële leden te bereiken, de ledenaanwas kwam vanuit de instituten. Op een gewone school denken ze misschien dat schaken niks is voor slechtzienden, ze kennen de mogelijkheden niet.’

Tijdens het open toernooi nam voorzitter Bastiaan Gramser een vrije ronde om in een workshop

kun je de stelling aftasten zonder die per ongeluk te veranderen. De zwarte velden liggen hoger dan de witte. Om onderscheid te maken tussen je eigen stukken en die van de tegenstander, hebben de zwarte stukken aan de bovenkant een spijkertje.

Lucas: ‘Elke speler heeft zijn eigen bordje en een aangepaste schaakklok. Ik heb een digitale klok uit Spanje, met een koptelefoontje. Ik druk op een knopje en dan hoor ik hoeveel tijd ik en mijn tegenstander nog hebben.

de velden. Wij weten niet anders, het gaat vanzelf. Natuurlijk kunnen zienden altijd op mijn bordje kijken of we dezelfde stelling hebben.’

‘Ik denk tijdens een partij nooit aan mijn tegenstander’, zegt Lucas. ‘Ik merk bij wedstrijden voor de externe competitie soms dat teams overleggen over wie er tegen mij speelt. Niet iedereen vindt het even prettig om de zetten door te geven. Ik heb meegemaakt dat er op het laatste moment nog twee spelers

ONLINE JEUGDSCHAAKCLUB

van bord wisselden. In de OSBO (Oostelijke Schaakbond) kent iedereen me wel. Ik doe mee aan algemene toernooien zoals het Open NK in Dieren en het Bevrijdingstoernooi in Wageningen. Ik val natuurlijk op, zeker als ik mijn hond meeneem! Dat is trouwens alleen handig als ik de weg goed weet, ik moet hem aansturen en

Elk najaar organiseert de NSVG een ledenweekend. Lucas: ‘Sinds vorig jaar spelen en overnachten we in Hotel Dennenheul in Ermelo. Het is kleinschalig en heeft een prima service, ze hebben regelmatig visueel gehandicapten te gast. Op vrijdag is de ledenvergadering, op zaterdag en zondag schaken we. Wie een vierkamp wint, plaatst zich voor een hogere en zo kun je uiteindelijk clubkampioen worden. Pieter Couwenberg volgde mij dit seizoen als kampioen op.’

Eindstand Open NSVG

Kampioenschap

1. Sergio Harnandan 6

2. Jan Boer 5

3. Pieter Couwenberg 4

4. Alaettin Gundogmus 4

5. Lucas de Jong 4

6. Peter Smit 4

7. Jan Bouke Tiersma 4

8. Martinus Spriensma 4 Totaal 25 deelnemers

Pieter CouwenbergSergio Harnandan

1.d4 Pf6 2.Lf4 d5 3.e3 Lf5 4.Pd2 e6 5.Pgf3 h6 6.c3 c5 7.h3 Pc6

8.Le2 Ld6 9.Pe5 Lxe5 10.dxe5 Pd7 11.Pf3 0–0 12.Lb5 Db6 13.Lxc6 bxc6 14.b3 Da6 15.Dd2 Tfd8 16.0–0–0 Tab8 17.Thg1

-tr-tr-+k+

Sergio: ‘De slotzet vond ik wel mooi. Ik had ook niet verwacht dat ik tegen Pieter die goed in vorm was en het London systeem speelt, toch uiteindelijk vrij eenvoudig kon winnen.’ Meer informatie op: www.nsvg. nl, ook voor materiaal. ibcainfo.org en IBIS-schaaktoernooi ibis-tournament.com

Online Jeugdschaakclub

Begin april telt de Online Jeugdschaakclub Nederland bijna 2200 leden. De eerste officiële toernooien zijn gestart.

NK viertallen met 3 kwalificatietoernooien en finale op 21 juni (vrijdagmiddagen) Steeds 5 ronden zwitsers waarbij de beste vier resultaten van teamgenoten tellen voor teamresultaat.

NK voor scholieren (individueel) op 4 zondagmiddagen Verdeeld over 6 ratingklassen

spelen alle deelnemers steeds 3 ronden van 15 minuten per persoon per partij.

Pionklasse (<199), Loperklasse (200-399), Paardklasse (400599), Torenklasse (600-799), Dameklasse (800-999), Koningsklasse (rating 1000 en hoger) Er zijn prijzen te verdienen voor alle spelers die in de top

10 eindigen per klasse over 4 speeldagen gemeten. Tevens zijn er prijsjes voor alle overige deelnemende spelers. Het is dus altijd prijs bij dit NK. 1e Chesskid Games (internationaal)

De meest actieve Nederlandse jeugdspeler geboren in 2008 of later op de Online Jeugdschaakclub Nederland in de maand april (meeste sterren verdiend) ontvangt een uitnodiging voor de 1e

Chesskid Games. Op zaterdag 1 juni organiseert Chesskid deze internationale Chesskid Games met deelnemers uit 7 landen. 10 jeugdspelers gaan de strijd aan over 3 onderdelen: Hands en Brains, Snelschaak en Puzzel Duel en krijgen daarbij ondersteuning van een eigen Grootmeester (de Brains).

Voor data en tijden zie: www.schaken.nl/ojscnl

Eric van Breugel

In deze Voorloper:

traint graag live-bord is chique heeft sterke winstwil

schaakt nu in Amerika

‘trofee van een meter!’

Toen hij vijf was leerde Alexander schaken bij de kinderopvang. In de zomer waren ze op familiebezoek in Bulgarije. Daar komt zijn moeder vandaan en is schaken populair. “Ik vond het meteen leuk. Dus gingen we naar de schaakclub, ESV in Eindhoven. Daar kreeg ik les en speelden we competitie. Jos Sutmuller was er de jeugdtrainer die mij op weg geholpen heeft waardoor ik echt enthousiast werd. Ik behaalde er mijn stappendiploma's.” Hij speelde zijn eerste toernooien voor de Eindhoven-cup. “Dat was leuk want ik speelde tegen andere kinderen en op andere plaatsen.” Na bijna twee jaar reisden ze verder Brabant in en ging Alexander bij de senioren spelen. Vader Marnix: “Daar kreeg hij meer tegenstand en het werd wel eens laat. Zo viel hij in de auto al in slaap!” Ook ging hij spelen bij andere jeugdclubs zoals De Pionier in Helmond en de Blerickse SV. In Helmond op vrijdagavond

Hij is 12 jaar. Toen hij pas 8 jaar oud was won hij het NK E in Waalwijk! Een paar maanden later won hij de titel bij de F. Met zijn schoolteam uit Eindhoven werd hij 3e van Nederland. In december 2016 werd hij 3e bij de US Nationals en in mei 2018 2e in zijn leeftijdscategorie. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Alexander Rutten.

Alexander Rutten

met groepen op ieder niveau en veel afwisseling. Jeugdleider en trainer was Arjan Smit. “Die kwam soms op de fiets naar ons toe. Dan besprak hij mijn partijen en gaf verder les.” Marnix: “Arjan ging heel goed om met de kinderen en hij heeft Alexander goed verder gebracht.” Ook gingen ze naar tweedaagse toernooien zoals weekendtoernooien of het De Legibus-toernooi in Helmond. “Bij het NK rapid in Eindhoven in 2014 speelde ik voor het eerst op een live-bord. Dat was best chique! Ik was nerveus, maar won alle partijen.” Als 8-jarige speelt hij het NK E. “De eerste dag speelde ik niet goed. Maar de volgende dag won ik vier keer en de barrage om de titel!” En een mooie grote beker. “Bij het WK in Griekenland waren superveel kinderen. Elke dag voorbereiden, spelen en analyseren. Mijn tegenstanders kwamen van Mongolië tot Peru!” Daarna verhuizen ze tijdelijk naar Amerika voor Marnix' werk. “We

wonen sinds april 2016 in Georgia, wat vier keer zo groot is als Nederland. Meteen werd ik bij de US Nationals 3e en gedeeld 2e met blitz. Vorig jaar werd ik 2e en die trofee is een meter hoog!” Naar een toernooi rijden duurt soms 5 uur. “Ik heb meer concurrentie, dus train ik meer. De laatste tijd stimuleert GM Alonso Zapata mij scherper en aanvallender te spelen. Ik vind het fijn om mijn hersens te gebruiken. Denken, visualiseren en concentreren, schaken is veel meer dan houtjes verschuiven!” Arjan: "Alexander is sterk gemotiveerd om vooruit te komen. Hij traint graag en vindt het leuk om naar oplossingen zoeken, vooral in lastige stellingen. Hij speelt geconcentreerd en heeft een sterke winstwil." Hij is bijna 'US National Master'. “Mijn rating is 2146, nog 54 punten winnen. Later wil ik grootmeester worden.”

Piet Peelen

Geboortedatum: Uit:

School: Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

4-12-2006

Alpharetta, Georgia (USA) (voorheen Eindhoven)

Fulton Science Academy

Natuurkunde

Voetbal, basketbal, gitaar

bij de kinderopvang

De Pionier, Helmond

Partijen van Alexander

GM Varuzhan AkobianAlexander

Simultaan 2016

1.Pf3 c5 2.e3 d5 3.b3 Pc6 4.Lb2

Pf6 5.Lb5 Ld7 6.0–0 e6 7.d3 Le7

8.Pbd2 Tc8 9.Lxc6 Lxc6 10.Pe5 0–0 11.f4 Pd7 12.Pdf3 f6

Dwingt het witte paard tot ruil, waarna een gelijke stelling overblijft.

13.Pxc6 Txc6 14.De2 Te8 15.a4

Een andere aanpak is met 15.c4. 15...b6 16.Tae1 Lf8 17.e4 d4

De stelling openen met g4-g5 beviel de grootmeester nu blijkbaar minder goed.

18.Lc1 Tc8 19.Df2 a6 20.f5 exf5 21.exf5 Dc7 22.Txe8 Txe8 23.Te1 Pe5

-+-+rvlk+

+-wq-+-zpp

pzp-+-zp-+ +-zp-snP+P+-zp-+-+

+P+P+N+-+P+-wQPzP

+-vL-tR-mK-

24.Pxe5

Iets meer kansen geeft 24.Te4 Ld6 25.Lf4 Pxf3+ 26.Dxf3 Txe4 27.Dxe4 waarna zwart niet de loper kan slaan vanwege mat.

24...Txe5 25.Ld2 Ld6 26.g3 De7 27.Txe5 Dxe5 28.Df3 Lf8

29.Kf2 b5 30.axb5 axb5 31. Df4 Dd5 32.Df3 De5 33.Df4 Dd5 34.Df3 De5 35.Df4 ½–½ Keurig gespeeld door de net 10-jarige Alexander en daar

mag hij trots op zijn! Aan de 25 deelnemers gaf Akobian slechts nog een andere remise af.

Carter Peatman -Alexander

Charlotte 2018

1.d4 Pf6 2.Lf4 c5 3.e3 g6 4. Pd2 cxd4 5.exd4 Lg7 6.c3 0–0 7.Pgf3 d6 8.h3 Pc6 9.Lh2 Te8 10.Le2 e5 11.Pb3

Hierna pakt Alexander ruimte en wat voordeel. Actiever is 11. dxe5 dxe5 12.Pc4.

11...e4! 12.Pfd2 Pd5 13.0–0

Dg5 14.Kh1 Pf4 15.Tg1 Pxe2 16.Dxe2 d5 17.Pf1

Wit gaat de sterke pion op e4 tegenhouden. Actiever was er druk op te zetten met 17.f3 f5 18.Tae1.

17...b6 18.Dd2 De7 19.Te1 Le6

20.De3 f5 21.f4 a5 22.Df2 a4!

Door de opmars van de a-pion wordt pion c3 zwak. Daarom had wit nu beter 23.Pc1 kunnen spelen. Dan kan later Pe2 de zwakke pion dekken en daar staat het paard beter dan op b1, zoals in de partij. 23.Pbd2 a3!

24.b3 Tec8 25.Pe3 Pa7 26.Pb1 Pb5 27.Dd2 Tc7 28.Tc1 Tac8 Zwart valt met drie stukken de pion aan, maar wit heeft hem voldoende verdedigd. Dus gaat zwart verder zijn stelling verbeteren.

29.Tc2 Dd7 30.Tgc1 Lf6 31.Lg3 h6 32.Df2 Kh7 33.Lh4 Lg7 34.Lg3 Lf7 35.De2 De8 36.Kh2 Lf6 37.Kh1 Le6 38.Kh2 Lg7 39. Kh1 Kh8 40.Kh2 Kg8 41.Kh1

-+r+q+k+ +-tr-+-vl-zp-+l+pzp +n+p+p+-+-zPpzP-+ zpPzP-sN-vLP P+R+Q+P+ +NtR-+-+K

41...Lxd4!

Breekt door de witte verdediging. 42.cxd4 Pxd4 43.Dd2 Pxc2 44.Txc2 d4!

Prachtig gespeeld en nu blijkt hoe ongelukkig het paard op b1 staat. Wit geeft het meteen weg, maar ook na 46.Pc2 Dc8 47.Pbxa3 d3 staat wit verloren.

45.Txc7 Txc7 46.Dxd4 Tc1+ 47. Kh2 Txb1 48.Pc4 Lxc4 49.Dxc4+ Df7 50.Dc8+ Kh7 51.Lf2 Td1

52.Lxb6 Td2 53.Dc3 Txa2 54. Ld4 Db7 55.De3 Tc2 56.La1 Tc8

57.Dd4 Te8 58.De3 a2 59.h4 h5

60.Lc3 De7 61.Kh3 Ta8 62.La1 Td8 63.g3 Td1 64.Dc3 Txa1 0–1

Alexander-Luke Scott

Paracin 2018

1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5 c5 4.c3

Pc6 5.Pf3 Db6 6.a3 Ph6 7.b4 cxd4 8.cxd4 Pf5 9.Lb2 Ld7

10.Le2 h5 11.0–0 Tc8

Een interessant idee van GM

Buhmann is 11...Le7 12.Dd2 g5 13.Td1 g4.

12.Kh1 Pa5

Victor Kortchnoi speelde dit een

zet later en dat was sterk: 12... Le7 13.Pc3 Pa5!

13.Pbd2 Pc4 14.Pxc4 dxc4

15.Tc1 Da6 16.d5!

Opent de stelling waarna wit actiever staat.

16...exd5 17.Dxd5 Le6 18.Dd2 Le7 19.Df4 b5 20.Pg5 Db6

21.Lc3 Lxg5 22.Dxg5 Dd8 23. Df4 De7

Voorzichtiger is dameruil aanbieden met 23...Dh4. 24.Ta1! g6?! 25.a4! a6 -+r+k+-tr

26.axb5

De 11-jarige Alexander valt prima aan op de damevleugel!

26.Tfd1 0–0 27.Td6 is een fraai idee. Zwart kan niet slaan vanwege zijn zwakte op de zwarte velden. Na 27...Pxd6

28.exd6 Dd8 29.Dh6 straalt de witte loper op c3 door de zwarte koningsstelling en de inval van de witte dame beslist de aanval.

26...axb5 27.Ta5 Tb8 28.Lf3 0–0 29.Lc6 Ld7? 30.Ta7! Tfd8

31.e6!

Een prachtige zet om de partij af te maken!

1–0

astronaut sushi

Foto: Frans Peeters

Het draait om dames

Pascal Losekoot

Zwart speelde hier 1...Dc7+. Na 2.Db6+ Dxb6 3.Kxb6 ontstaat een eenvoudig gewonnen pionneneindspel, zal wit gedacht hebben. Maar zwart had een

Opgaven

1. Wit geeft mat in één

-+-+q+-+

wq-+-+-+Q

q+-+Q+-wq

+-mk-+-+q

-+-+-wQ-wq

wqQ+-mK-wQq

-+-wQ-+Q+

+-wqQ+-wQ-

4. Wit aan zet wint

-+-wQ-+-+ +-+-+-+-+-+-+-+ +-+-+-+-+-+-+-+

Deze keer kijken we naar eindspelen waar beide partijen een dame hebben. Bij Dame-eindspelen moet je oppassen voor onder meer röntgenaanvallen en matdreigingen, maar ook voor eeuwig schaak en pat. Het eerste voorbeeld komt uit een partij die meer dan een eeuw geleden werd gespeeld: Chigorin tegen Schlechter, 1905. Wit heeft twee verbonden vrijpionnen, maar moet uitkijken voor eeuwig schaak.

enorme verrassing en speelde 2...Ka8!! Na 3.Dxc7 is het pat, en op 3.Ka6 volgt eeuwig schaak: 3…Dc8+ 4.Ka5 Dc3+ (of weer 4…Dc7) 5.Ka6 Dc8+ etc.

Remise! Wat een ontsnapping! Overigens wint wit na 1...Dc7+ 2.b6 wel: bijvoorbeeld 2...Dc6 3.Dd8+ Kb7 4.Dc7+ Dxc7 5.bxc7 Kxc7: de witte koning loopt naar de f-pionnen terwijl zwart de a-pion moet tegenhouden. Het tweede voorbeeld (uit een recente grootmeesterpartij) laat zien hoe het helemaal mis kan gaan vanuit een ogenschijnlijk

onschuldige situatie.

-+-+-+-+

+-mk-+-+-

Eeuwig schaak ligt op de loer en na 1.Kg2 of 1.Ke2 is er niets aan de hand. Wit blunderde echter

met 1.Ke3? en na 1...Db6+! was wit gedwongen dames te ruilen: 2.Dxb6+ Kxb6 3.f3 Zwart won dit lastige pionneneindspel, kan je uitvinden hoe?

6) 1.Dd7! (dreigt zowel 2.Dd8 als 2.Df7 mat) 1...Dg3+ 2.Kh7! Dxb3 en nu haalt wit de dame op met 3.Dd8+ Kf7 4.Dg8+ (Troitzky 1924).

Bij de opgaven mag jij telkens de onderbreking zoeken. Kijk wat er wordt aangevallen en of je iets tussen de verdediger hiervan kan zetten!

2. Wit aan zet

-+-mk-+-+

+-zp-+-+-

-zp-+-+-+

+P+KwQ-+-

-+-zPP+-+

+-zP-+-+-

q+-+-+-+

+-+-+-+-

Wat is beter: 1.Kc6 of 1.c4?

5. Zwart aan zet wint -+-+-+-+ +-+-+-+Q+-+-+-+ +-+-+-+-+-zP-+-zp +-zP-+-+q PzP-+k+-+

+-mK-+-+-

3. Wit aan zet wint

-+-+k+-+

+-zPq+-mK -+-+-+-+

+-+-+-+Q+-+-+-zp +-+-+-+-+P+-+-+ +-+-+-+-

6. Wit aan zet wint

5) In de partij SchalloppGoering, Altona 1872(!) won zwart als volgt: 1...Dd3! Wit mag nu geen dames ruilen omdat zwart dan eerder (en met schaak!) promoveert, daarom is 2.De5 De3+ ook niet goed. 2.Da4 (voorkomt mat op d1) 2...Dd2+ 3.Kb1 De1+ (3...Dd1+ is niet goed: na 4.Dxd1 Kxd1 promoveert wit met schaak) 4.Kc2 Dd1 mat.

4) Eerst voorkomen dat zwart schaak kan geven op f1: 1.Df6! (wat ook nog Da1 mat dreigt) 1...Ke1 (1...Da7 2.Df1 mat) 2.De5+ Kf2 3.De2 mat (Kovalenko 1969).

3) 1.Kf6! Dxa4 2.c8D mat (Mitrofanov, 1970).

2) In de partij werd 1.Kc6?? gespeeld, waarna zwart met 1...Da8 mat gaf. Oeps! 1.c4 leidt tot winst, bijvoorbeeld 1...Da8+ 2.Ke6 Dc8+ 3.Kf6 Dg4 4.De7+ Kc8 5.De6+ met dameruil.

1) 1.Ke4 (Losekoot, 2019)

Ke5 12.Kd1 Kd4 en nu hebben we dezelfde stelling als net, maar met wit aan zet: 13.Ke1 Kd3 14.Kd1 e2+ 15. Ke1 Ke3 en wit wint.

Kd3 leidt tot remise, maar door een driehoekje te maken met je koning win je: 10... Kd5! (of 10…Ke5) 11.Ke1

Kd4 6.Kf2 Kxe4 Zwart heeft een vrijpion 7.Ke2 Kd4 8.Kd2 e4 9.Ke2 e3 10.Kd1 en nu moet je precies spelen: 10...

Vraag bij voorbeeld 2: In Mamedov - Pultinevicius, 2019, won zwart na 3.f3 Kb5 4.fxg4 door middel van de -"outflank ing" techniek: 4...Kc4 5.Ke2

Vierde Kwalificatietoernooi NJSK (ABC) in Eindhoven

Van 8 tot en met 10 maart werd in Eindhoven het laatste kwalificatietoernooi gespeeld voor de Nederlandse Jeugdschaak

Kampioenschappen in Assen (categorie ABC). Er werd gespeeld in de TU Eindhoven.

Zie de website http://njsk.nl/ voor alle deelnemers aan de diverse NK’s.

Arno Bosch

Jeroen Bosch

Het open Aeroflot toernooi in Moskou was ook dit jaar weer sterk bezet. Elo-favoriet was de 19-jarige Chinese grootmeester Wei Yi. Hij eindigde op 6 uit 9 een halfje achter Sasikiran die het snelst uit de startblokken was gekomen. De verrassende winnaars met 7 uit 9 waren de 43–jarige Kaido Kulaots en de 18–jarige Haik Martirosyan. De ervaren Estse grootmeester had de beste tiebreak en werd uitgebreid geprezen voor zijn opmerkelijke prestatie - met een rating van 2542 stond hij op een bescheiden 62e plaats in de startranglijst! Bovendien lukte het hem om een serie jonge GMs (Maghsoodloo, Firouzja, Dubov en Wei Yi) te vloeren. Van zijn Armeense cowinnaar gaan we nog meer horen in de toekomst. Speelt u mee met zijn volgende overwinning?

Martirosyan-Gagare, Aeroflot Open 2019

1.d4 Pf6 2.Pf3 d5 3.c4 e6 4. Pc3 Le7 5.Lg5 h6 6.Lxf6 Lxf6

7.Dc2

Een scherpe zet, wit bereidt de lange rokade voor. De hoofdvariant gaat verder met 7.e3 0–0

8.Tc1 c6 9.Ld3 Pd7 10.0–0.

7...0–0 8.0–0–0

Een andere variant is 8.e3 waarna een aantal partijen van Nederlandse topgrootmeesters van belang zijn: 8...c5 (Een goed alternatief voor zwart is 8...dxc4 9.0–0–0 c5 Mamedyarov-Giri, rapid St Petersburg 2018.) 9.dxc5 Da5?! 10.cxd5 exd5 11.0–0–0 Le6 (11...Lxc3) 12.Pxd5 Tc8 13. Kb1 en zwart is in serieuze problemen. Na 13...Lxd5 14. Txd5 stond hij een pion achter in Kasparov-Timman, London 1984, en na 13...Txc5 14.b4! is het eindspel goed voor wit, Van Wely-Geller, Tilburg 1993.

8...Pc6!? 9.e4 dxc4 10.e5 Pb4 11.De4 Le7

11...Lg5+ 12.Pxg5 Dxg5+ 13.f4 was de stampartij Ree-Georgiev,

Wijk aan Zee 1985. 12.Lxc4 Ld7 Op het vaker gespeelde 12...c6 gaat wit doelgericht verder met 13.h4. Zwart heeft het loperpaar en een redelijk solide stelling. Hij wil verder gaan met de hergroepering ...Lc6 en ...Pd5, of eventueel met ...b5 om een aanval te starten op de damevleugel. Met tegengestelde rokades belooft het natuurlijk een scherpe strijd te worden. De witte troef is met name veel meer ruimte en, dankzij de pion op e5, de mogelijkheid om een koningsaanval op te zetten.

r+-wq-trk+ zppzplvlpzp-+-+p+-zp +-+-zP-+-snLzPQ+-+ +-sN-+N+PzP-+-zPPzP +-mKR+-+R

De lezer heeft Wit

Loek van Wely maakte bij het Leidse Noteboomtoernooi zijn comeback in de ‘jungle’. Zo karakteriseerde hij in een interview op renzoverwer.wordpress.com deze

toernooivorm. Vooral de zaterdag, met drie serieuze partijen, is loodzwaar. De toernooiwinst moest Van Wely aan collega GM Predrag Nikolic laten. Hij werd

nog wel gedeeld tweede met Casper Schoppen, Jeffrey van Vliet en Simon Elgersma. Karel van der Weide

-+-+-+-+ +-+-+pmk-+-+-zplzp +-+-wq-zpp+N+-+-+

+P+n+QzPP+-+-zP-zP +-+L+-mK-

1. Zwart is aan zet

-+-+r+-+ +l+-+pmkp pzp-zp-wq-+ +-+P+PzpN+rsNP+-+ +p+-tR-+-zP-+-+PzP +-+Q+R+K

5. Wit is aan zet

-+-+-trk+ zpl+-+-zp-zp-tRnwqPzp tr-+-+N+R -+p+p+Q+ +-sN-vL-+-zPP+K+-+ +-+-+-+-

2. Wit is aan zet

-trn+-+k+ zp-+-+r+-zp-+l+-wq zP-+-+-+p Q+Nzp-+p+ +-+P+-zP-+-+P+LzP +-tR-+RmK-

6. Wit is aan zet

-+-+-tr-+ zp-+q+-mkp -sn-sNpsnp+ +-+-+-sN-+-+-+-+ +-+-zPQ+-+-+-zPPzP +-tR-+-mK-

3. Wit is aan zet

-+-+-trk+ +-zpl+-+p -+-+-sn-+

r+-tr-+k+ +-wq-vlpzpp p+lzppsn-+ sn-+-+-+-+-+PzP-+ +PsN-sNL+PvL-wQ-+PzP +-tR-+RmK-

4. Wit is aan zet

Hecht LSG-IntelliMagic koerst op titelprolongatie af

Na zeven van de negen ronden is de beslissing in de Meesterklasse vrijwel gevallen. BSG kon op gelijke hoogte komen met LSG IntelliMagic door de onderlinge wedstrijd te winnen, maar LSG won in Bussum met 5,5-4,5 en nam vier matchpunten afstand. Dat was dus met recht een vierpuntenduel. En Passant en HMC Den Bosch blijven drie punten achter. LSG kan in de achtste ronde op 13 april kampioen worden door hekkensluiter De Stukkenjagers te verslaan. Gebeurt dat niet, dan is het toch nog billenknijpen voor de ploeg uit Leiden, want HMC is de tegenstander in de laatste ronde.

BSG-LSG was een van de cruciale wedstrijden van dit seizoen. De eindstand van 5,5-4,5 wijst op een thriller, maar dat viel mee.

LSG heeft met 5-3 voorgestaan en was bij die stand al vrijwel zeker van de zege. Opvallend was dat er snel een 1-1 op het scorebord kwam door twee miniatuurtjes.

Cornette-Schoppen

1.Pf3 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 d5 4. e3 Le7 5.b3 0-0 6.Lb2 c5 7. cxd5 Pxd5 8.h4 Pc6 9.Dc2 h6

Na andere zetten zou waarschijnlijk Pg5 volgen, waarna zwart ook zijn pionnenstelling moet verzwakken.

10.a3 b6 11.g4 Lb7 12.g5 h5

13.Pe4 Tc8 14.Tg1 e5

Kennelijk voelt zwart zich ongelukkig met zijn stelling, want de bedoeling van dit pionoffer wordt niet duidelijk.

15.Pxe5 Pxe5 16.Lxe5 Te8

17.f4 Lf8

18.Pf6+

Die kun je zien aankomen. Na 18…gxf6 19.gxf6+ Kh8 20.Df5 is het over en uit.

18…Pxf6 19.gxf6 Dd7

Zwart kan de stelling niet dichtschuiven, want na 19…g6 20. Txg6+ wordt hij matgezet.

20.fxg7 Le7 21.Ld3 Lxh4+ 22.Kd1

Zwart geeft het op. Hij moet 22…f6 spelen om Lh7 mat te voorkomen, maar ook dan gaat het helemaal mis.

Van der HeijdenRoobol

1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7

4.e4 d6 5.f3 0-0 6.Pge2 c5 7. d5 e6 8.Pg3 exd5 9.cxd5 a6

10.a4 Pbd7 11.Lg5 Dc7 12. Dd2 Tb8 13.Le2 c4 14.Tc1 b5

15.axb5 axb5 16.b4 h5

Roobol dacht achteraf dat 16…

cxb3 17.Pxb5 Dd8 18.Le3 La6 het beste was voor zwart, maar hij wilde de stelling complex houden.

17.0-0 Ph7 18.Lh6 Db6+

vonden de spelers dat wit nog wel even had kunnen doorspelen: 20.Le3 Dd8 21.Pxb5 Txb5 22.Lxc4 Tb8 23.Pe2 en wit heeft twee pionnen voor het stuk. Toch is opgave niet vreemd na wat wit zal hebben gezien als een dom stukverlies.

Er zullen lezers zijn die geen van de vier spelers kennen, maar er zullen zeker ook lezers zijn die zich alleen afvragen: wie is Cornette? Die vraag hield de Leidenaren na afloop ook bezig en uitten ze op diverse plaatsen. BSG verscheen aan de hoogste twee borden met de grootmeesters Maxime Lagarde en Matthieu Cornette. Dat zijn de nummers zeven en twaalf van Frankijk, maar in Nederland vrijwel onbekend. De twee Fransozen waren pas een paar weken lid van BSG en de klacht van de LSG’ers was: zij kunnen

zich voorbereiden op ons, maar wij niet op hen. BSG, en overigens ook En Passant, doet dit voortdurend. De Bussumers lieten in de eerste zeven ronden één keer Lagarde, Cornette en Marcus Harvey opdraven en twee keer Jesus Garrido Dominguez en Florian Grafl. Plus nog een paar andere incidentele invallers, maar die zijn bekend. De LSG’ers wezen erop dat bijvoorbeeld in de Bundesliga alleen mag worden gespeeld met spelers die voorafgaand aan het seizoen zijn opgegeven. Bovendien betwijfelen ze of zoiets als dit in andere sporten mogelijk is.

Een hecht team

Het is goed dat juist LSG dit aankaart. Want nu de ploeg ruimschoots op kampioenskoers ligt, is het duidelijk dat de klacht niet voortkomt uit frustratie of jaloezie. Bovendien is LSG het meest hechte team, met de kleinste selectie. BSG en En Passant stelden in zeven wedstrijden achttien spelers op, LSG twaalf. De Leidse titelverdediger speelde ook de voorgaande twee seizoenen met twaalf spelers en al tien jaar lang met niet meer dan vijftien. Veertien of vijftien kwam alleen

19.Kh1

Een blunder. 19.Le3 was hier de enige zet en dan heeft zwart niets bijzonders.

19…h4

Wit geeft het op. Achteraf

Arthur Pijpers.

voor als er vanwege plotselinge absentie iemand uit een lager team of de teamleider opgesteld moest worden. Oneerbiedig gezegd: invallers die toch zouden verliezen. LSG is een team met een relatief klein Elo-verschil tussen het hoogste en het laagste bord. Alleen Predrag Nikolic steekt erboven uit, maar die speelt niet altijd mee. Het team heeft niet de sterkste topborden van de Meesterklasse, maar wel de sterkste staartborden. Dat ze vaak van bordvolgorde wisselen, een opvallend kenmerk van LSG, is ook omdat dat gewoon kan. Behalve Nikolic is niemand grootmeester en bijna iedereen meester.

Opvallend is ook de trouw door de jaren heen. Van de twaalf die dit jaar hebben gespeeld, zijn er acht al tien of meer jaar bij. Sinds de promotie in 1996 speelde LSG 21 seizoenen in de Meesterklasse. Dat waren 191 wedstrijden, ik tel één keer twee wedstrijden uit de playoffs mee. Daarvan speelde Michiel Bosman er 176 en Edwin van Haastert eentje minder. Ook Mark van der Werf, Rudy van Wessel, Martin Roobol, Eelke Wiersma en Stefan van Blitterswijk speelden er meer dan honderd. Alleen laatstgenoemde is er niet meer bij, Arthur Pijpers en Jan-Willem de Jong completeren het achttal dat de tien jaar heeft volgemaakt. Topscorer sinds 1996 in de hoogste klasse is Van Haastert met 102 punten, maar liefst 22 meer dan Bosman. Dat zal hij dus nog lang blijven. Procentueel scoort Nikolic natuurlijk goed met 67% uit 36 partijen, maar opvallender is Pijpers met 68% uit 71 partijen.

Historische tweede plaatsen

BSG-teamleider Thomas Willemze reageerde tegenover

De Gooi- en Eemlander (redacteur Robert Toret) laconiek op de kritiek. “De regels staan het toe. Robert Ris speelt regelmatig toernooien in het buitenland en heeft zo een aardig internationaal netwerk. Als je dan toch met gastspelers gaat werken, kun je maar beter zorgen dat het versterkingen zijn. Het ging hier wel om de landstitel. Of je de regels moet veranderen, daar kun je over discussiëren. Anderzijds: we willen toch allemaal een zo sterk mogelijke competitie?”

De Bussumers waren nog nooit landskampioen. In 2001, op dat moment voorlopig het laatste gesponsorde jaar, haalden ze een historische tweede plaats door in de halve finale van de play-offs de Gooise aartsrivaal HSG te verslaan. In de finale was De Variant met 6-4 te sterk, dat was geen blamage. BSG’ers Jeroen Bosch en Yochanan Afek hebben nog warme herinneringen aan die finale, zij versloegen respectievelijk Jan Timman en Rafael Vaganjan. Nog dichter bij de landstitel was BSG in 2015. De ploeg eindigde in matchpunten gelijk met kampioen Charlois Europoort en werd tweede op een verschil van drie bordpunten. Een onverwachte uitslag in de laatste minuten van de laatste wedstrijd van Charlois zorgde voor een verras sende ontknoping. Willemze nu: “We waanden ons een uur lang landskampioen.” Vervolgens was hij tegenover de regionale journalist weer laconiek: “LSG bestaat 124 jaar en is vorig jaar pas voor het eerst landskampi oen geworden. BSG bestaat 108 jaar, dus we hebben nog even. De aanhouder wint.”

Strijd om promotie

Spannend is de strijd om de promotie naar de Meesterklasse. In 1A was Groninger Combinatie de huizenhoge favoriet. Met Sipke Ernst, Jan Werle, Nick Maatman, Erik Hoeksema en soms Sergei Tiviakov en Joris

Brenninkmeijer hoort het team in de hoogste klasse thuis. Deze zes spelers scoorden in de eerste zeven ronden 28,5 uit 31, waar bij Werle met 6 uit 7 nog de minste was. Na vier zeer ruime overwinningen verloor het in de vijfde ronde opeens met 6-4 van het laaggeklasseerde ASV uit Arnhem. Paul Keres uit Utrecht nam de kop over met de maximale matchscore, maar in de zesde ronde wonnen de Groningers de onderlinge wedstrijd met 5,5-4,5. Nadat Paul Keres in de zevende ronde gelijkspeelde tegen subtopper UVS (Nijmegen), lijkt Groninger Combinatie op basis van matchpunten, bordpunten en een ogenschijnlijk eenvoudig programma toch weer de favo-

riet. Jammer voor de Utrechters, die dit jaar hun vijftigjarig bestaan vieren en al sinds mensenheugenis in de eerste klasse spelen.

In 1B zal het tot het einde spannend blijven. HWP Haarlem en Oud Zuylen Utrecht staan samen bovenaan, Caïssa (Amsterdam) volgt op twee punten. HWP en Caïssa ontmoeten elkaar nog en Oud Zuylen Utrecht krijgt de sterke subtopper Zukertort Amstelveen nog tegen zich. De eventuele promotie van de Haarlemmers naar de Meesterklasse zal voorafgaand aan het seizoen door niemand zijn voorspeld. Dat is dan een van de ontwikkelingen die de competitie zo leuk maken.

Schoppen.

Edwin van Haastert.

Predrag Nikolic.

Schoonheidsprijs

De schoonheidsprijs werd in competitieronde 7 door juryleden Hans Ree en Herman Grooten toegekend aan Jan-Willem de Jong voor zijn overwinning op Thomas Willemze.

Thomas Willemze –Jan-Willem de Jong

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6 4.d3 Lc5 5.c3 0–0 6.Lb3 a6 7.h3 d6 8.Lg5

r+lwq-trk+ +pzp-+pzpp p+nzp-sn-+ +-vl-zp-vL-+-+P+-+ +LzPP+N+P PzP-+-zPP+ tRN+QmK-+R

8...Pe7!?

Een interessante, nog vrij onbekende zet. De motieven zijn wel bekend: in ruil voor een licht kreupele koningsvleugelstructuur krijgt zwart een open f-lijn en, bij het ontbreken van de witte dameloper, mooie velden voor zijn laatste paard. Over het principiële witte antwoord had loperliefhebber Ree zijn twijfels.

9.Lxf6 gxf6 10.Ph4

Consequent! Het zwarte paard komt niet aan de bak. Maar er is nog wel het loperpaar, en dat zullen we weten.

10...Pg6 11.Pxg6

Ruilt het aanvalspaard af, maar Grooten vond 11.Pf5 meer voor de hand liggen.

11...hxg6 12.Pd2 c6 13.Df3

Kg7 14.g4

Ree geeft hier 14.h4 en h4-h5, om het komende zwarte tegenspel over de h-lijn te verhinderen.

14...b5 15.Pf1 a5 16.Pg3 a4 17.Lc2

r+lwq-tr-+ +-+-+pmk-+pzp-zpp+ +pvl-zp-+p+-+P+P+ +-zPP+QsNP PzPL+-zP-+ tR-+-mK-+R

SOS-COMPETITIE

17...b4!

Om nog even te onderstrepen dat de witte koning geen veilige vleugel heeft.

18.cxb4 Lxb4+ 19.Kf1 Th8

20.Kg2 Th4! 21.Tad1 Lc5

22.Pe2 Dh8 23.Dg3 Dh6 24.f4

Probeert wat activiteit te genereren. Het niet al te aantrekkelijke alternatief was 24.d4 exd4 25.b4 (zoals Grooten aangaf gaat 25.Pxd4 Lxd4 26.Txd4 mis vanwege 26...Lxg4) 25...axb3 26.Lxb3. 24...exf4 25.Pxf4

26.Ph5+ Txh5 27.gxh5 Dxh5 Grooten: ,,Nog sterker was 27... Tb8 28.b3 Tb5 29.h4 Tc5 30.Lb1 en nu heeft zwart het wonderlijke 30...Tc1! 31.Txc1 Dd2+ 32.Kf3 De3+ 33.Kg2 De2+ en mat.”

28.Td2 Le5 29.Ld1 Dh6 30.Df2 Dg5+ 31.Kf1 Ld4 32.h4

32.Dxd4 Dxd2 33.Le2 biedt ook geen soelaas wegens 33...a3 of 33...Tb8.

32...Dh6 33.Dh2

25...Ld4!

Op naar e5! Wit wint nu een kwaliteit. Dat levert tevens een verloren stelling op, maar er was niets anders.

SOS-competitie

Aanleiding

Het acroniem SOS staat hier niet voor Save Our Souls, maar voor de gemeenschappelijke competitie van de SGS (Stichts-Gooise Schaakbond), de OSBO (Oostelijke Schaakbond) en de SBO (Schaakbond

Overijssel). Deze drie regionale bonden raakten een aantal jaren geleden in gesprek om te kijken of er mogelijkheden tot samenwerking waren. Aangezien de regionale bonden binnen de KNSB juridisch autonoom zijn, is samenwerking alleen mogelijk wanneer de bonden hiermee instemmen.

Het initiatief kwam nu vanuit drie regionale bonden zelf. Er was behoefte aan samenwerking om de bestuurlijke krachten te bundelen en het schaakaanbod in de regio aantrekkelijk te houden.

Dit seizoen onderging de KNSB-competitie

33...Lh3+!

Zelfde pointe!

34.Tg2 Dd2

Met mat in 2. 0–1

Herman Hamers

een wijziging. Het aantal klassen werd uitgebreid en de landelijke en regionale competities werden losgekoppeld. Er is geen promotie- degradatieregeling meer tussen de landelijke en regionale competities. Een speler kan voortaan voor een club landelijk spelen en tegelijkertijd voor zijn club of voor een andere club regionaal. Hoe houd je de regionale competitie in dit krachtenveld aantrekkelijk en vitaal? Het aantal teams in de regionale competities liep terug en de reisafstanden werden hierdoor ook groter.

Illustratie: Arno Bosch

Samenwerking

SGS, OSBO en SBO besloten te gaan samen werken en hierbij te starten met een heel concreet punt, een punt dat voor alle leden zichtbaar is en van persoonlijk belang, dat was de externe regionale competitie. De doelstelling hierbij was: “het competitieschaken voor zoveel mogelijk schakers mogelijk maken op alle niveaus en met acceptabele reisafstanden”.

Er waren duidelijke verschillen in de regels voor de competitie per regionale bond. Soms speelde de hoogste klasse op zaterdag, het speeltempo en het aanvangstijdstip kon verschillen en de beroepsprocedures bij geschillen liepen uiteen. Over al deze punten zijn eenduidige afspraken gemaakt. Vanwege de uitbreiding van de KNSB competitie, kon er regionaal niet meer op zaterdag worden gespeeld. Afgesproken werd om alle wedstrij den ’s avonds te spelen, het aanvangstijdstip werd kwart voor acht. Het speeltempo werd 100 minuten plus 10 seconden per zet. Er kwam een gemeenschappelijke promotiedegradatieregeling en een uniforme beroeps procedure.

De clubs zijn bij de hele procedure via extra informatiebijeenkomsten en algemene vergaderingen nauw betrokken geweest. De hele besluitvorming verliep vlot en zonder grote problemen.

Seizoen 2018-2019

Dit seizoen is de nieuwe regionale opzet gestart. Er zijn 3 hoofdklassen, 5 eerste klassen, 7 tweede klassen en 5 derde klassen. De deelnemende teams zijn ingedeeld in geografische groepen (“piramides”) van bij voorkeur acht teams per klasse. Er zijn zoveel klassen als het aantal ingeschreven teams en de verwachte reisafstanden mogelijk maakten.

Bij de indeling van de teams staat een regionale indeling van de teams voorop, er wordt rekening gehouden met een zoveel mogelijk evenredige verdeling van de speelsterkte. Het streven is om de maximale reisduur te beperken tot een uur per auto enkele reis.

De SOS stuurt de resultaten van alle in de SOS-competitie gespeelde partijen door naar de KNSB voor de ratingverwerking. Dit gebeurt via het systeem Netstand; de KNSB speelt een faciliterende rol.

De competitieleiding organiseert een finaleronde voor de kampioenen van de hoofdklassen, aangevuld met de beste nummer twee. Hieruit komt dan de nieuwe SOS-kampioen voort.

Viertallen- en bekercompetitie

Behalve de achttallen-competitie is er ook een SOS-viertallen-competitie. De opzet is

sneller: 90 minuten plus 10 seconden.

De bekercompetities zijn nog niet in het SOS-systeem ondergebracht. Er zijn hiervoor nog aparte competities per regionale bond. Het betreft hier een afvalsysteem, dat moeilijk over meerdere regio’s te organiseren is. Je kunt dan bijv. een wedstrijd krijgen tussen een team uit Utrecht en een team uit Enschede. Op een doordeweekse avond is dat vanwege de reisafstand niet te realiseren.

Eerste ervaringen

Voor clubs die midden in een regionale bond liggen, zoals Zeist in de SGS, verandert er weinig wat betreft de regionale indeling. Voor clubs die in een grensgebied liggen, zoals Putten, kunnen de tegenstanders uit de SGS en uit de OSBO komen. De speelsterkte kan per team meer uiteenlopen. Wanneer er KNSB-spelers ook regionaal willen spelen kan dat immers. Hierdoor gaan teams er soms in kracht spectaculair op vooruit. Zo heeft Paul Keres een heel sterk team in de hoofdklasse A.

Voor invallers is wel een regeling gemaakt. Een speler mag niet invallen in een team wanneer die 75 ratingpunten meer heeft dan de sterkste vaste speler in het team. Dit

Verder in de tijd

Voor de SGS, OSBO en SBO is het samenvoegen van de competities een eerste stap op weg naar een verdere samenwerking. Die kan liggen bij de jeugd of bij individuele kampioenschappen. Het gaat dan om samenwerking op praktisch gebied en op het gebied van het uitwisselen van kennis en informatie. Ook wordt er gekeken in hoeverre de reglementen geharmoniseerd kunnen worden en of er een gemeenschappelijk financieel beleid kan worden gevoerd. De drie bonden blijven overigens aparte rechtspersonen. Uiteraard volgt er na dit seizoen ook een eerste evaluatie van de nieuwe competitieopzet.

Tot slot

De ervaringen met de nieuwe opzet van de regionale competitie zijn overwegend positief.

Voor de spelers die in beide competities (landelijk en regionaal) willen deelnemen is het een druk programma. Er is een ruimer schaakaanbod ontstaan.

Het blijkt ook dat wanneer je wilt of genoodzaakt bent samen te werken, het starten met een concreet project de meeste kansen biedt. De KNSB kan hierbij een ondersteunende en faciliterende rol spelen.

Organiseer een 345-kampioenschap: een groot feestje!

Op zondag 10 maart organiseerde de Haagse schaakbond voor alle basisscholieren in hun regio het basisscholenkampioenschap. De oudere kinderen uit de groepen 6,7 en 8 speelden 7 ronden met klok (15 minuten per persoon per partij). De kinderen uit de jongere groepen (3,4 en 5) speelden 5 ronden die steeds 30 minuten duurden (zonder klok). De puntentelling was als volgt: 3-2-1 (winst-remise-verlies).

De jeugdleider van de Haagse schaakbond, Max Kanbier, tekende met zijn team voor de organisatie. SchaakMagazine was benieuwd naar wat er zoal komt kijken bij de organisatie van met name het 345-kampioenschap voor de jongste jeugd, en stelde een paar vragen.

Is het leuk om een 345 kampioenschap te organiseren? De organisatie van een 345-kampioenschap is een hele klus, maar zeker de moeite waard. Uiteindelijk is het niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de organisatie een groot feestje! Het zijn voornamelijk jonge schakers die een van hun eerste schaaktoernooien spelen en dus echt geïntroduceerd worden in het schaaktoernooiencircuit.

Hoe hebben jullie het vooraf aangepakt?

Voorafgaand aan het toernooi is het handig om te inventariseren waar alle schoolschaakleden in de eigen regio zich bevinden. Die schakers kunnen gratis deelnemen dankzij de KNSB-subsidie. Bij sommige scholen kunnen er wel meer dan 100 schoolschaakleden aangemeld zijn, maar vaak betreft het tientallen. Het persoonlijk aanschrijven van een contactpersoon kan dan soms direct tientallen deelnemers opleveren. Ook clubschakers kunnen natuurlijk uitgenodigd

worden om het deelnemersveld aan te vullen en aan te sterken. Meestal brengen die dan ook wel een aantal klasgenoten mee om toch ook kans te maken in het scholenklassement.

Het zijn nog jonge kinderen die nog weinig schaakervaring hebben, hoe pak je dat aan?

Tijdens het toernooi is het belangrijk dat de kinderen lol hebben en hun eigen partijen kunnen spelen. Laat ze rustig hun partij spelen, grijp niet in totdat de kinderen de wedstrijdleiding erbij roepen en geef ze vooral geen klok. Schaken vinden ze al lastig zat, een klok ernaast maakt ze zenuwachtig en haalt het schaken weg. Arbitreren werkt altijd op deze leeftijd, ook voor de clubschakers. Na afloop van elke ronde moeten de kinderen lekker kunnen rennen, het liefst buiten of door een paar gangen en eventueel door de zaal als iedereen klaar is. Zo’n middag is anders wel erg lang voor de meesten. De tijd tussen de rondes moet daarom ook niet veel meer zijn dan 5 of 10 minuten, net genoeg om de volgende ronde in te delen en de kinderen te laten razen, maar niet te lang zodat ze zich gaan vervelen.

talentvolle schoolschakers behouden binnen de regio. Het liefst zien we ze natuurlijk verder groeien, eventueel bij een vereniging. Op die leeftijd zijn prijzen een goede motivator: veel en grote bekers voor zowel de individuele schaker als de scholen werken daarom als een soort magneet voor de kinderen. Als het financieel haalbaar is, wordt het ook gewaardeerd als er een medaille en/of vaantje is voor de spelers zonder beker. Zo’n aandenken zorgt ervoor dat de schakers maar al te graag terugkomen en mogelijk op een manier verslaafd raken aan ons mooie spel, zodat er uiteindelijk een clublid uit voort komt en mogelijk zelfs een Nederlands kampioen(e)!

En wie wonnen er op 10 maart?

1e Nutsschool – Wassenaar, 2e HSV – Den Haag, en 3e Galvani – Den Haag.

En al die mooie bekers op de foto?

Belangrijk is dat we deze jonge en vaak

Denkt u erover om een 345 toernooi te organiseren in uw omgeving? Voor vragen kunt u altijd contact zoeken met het bondsbureau van de KNSB. Alle informatie vind u hier: www.schaken.nl/nk-schoolschaak/ bo345/kwalificaties

345 toernooi in Den Haag. (Foto: organisatie)

Geslaagde Groninger massakamp op Schiermonnikoog

Op zaterdag 23 maart werd de traditionele Groninger schaakmassakamp op een bijzondere locatie gespeeld, namelijk op Schiermonnikoog. Schakers van verschillende verenigingen uit de stad (Groninger Combinatie, Lewenborg, LOS, Sissa en Staunton) ontmoetten ter plaatse het team van Schiermonnikoog, om te strijden om de wisselbeker. Het idee om de massakamp op het eiland te spelen ontstond door een nieuwsbericht in 2018 dat Schiermonnikoog zichzelf tot schaakeiland benoemde. Een halfserieus twitterbericht dat het eiland een interessante locatie zou kunnen zijn voor de massakamp, gevolgd door een aanmoedigende reply van de

En zo namen een kleine 40 schakers de boot voor een dagje Schier. Het dagprogramma begon met een optionele excursie door schakend ecoloog Bauke Koole. Daarna was het tijd voor de wedstrijd in de fraaie historische Teensmazaal van Hotel van der Werff. In de inspirerende ambiance met foto’s van bebaarde kapiteins en historische schepen werden drie ronden gespeeld en was er een aanschuifsimultaan voor belangstellenden.

De ranglijst van de massakamp wordt sinds een aantal jaar bepaald op grond van ‘W-We’, oftewel wie het beste presteert ten opzichte van de eigen rating. Dat maakt dat ook de minder sterke verenigingen

stonden. Naast de wisselbeker ontving Staunton ook het Schier-schaakspel met karakteristieke witte en rode stukken, naar de twee vuurtorens op het eiland.

De mooie dag werd afgesloten met een hapje op het eiland en de laatste boot weer terug. De

dag viel zo goed in de smaak dat de spelers van LOS (Locatie Ongebonden Schaken) zich hardop afvroegen of het mogelijk zou zijn om Schiermonnikoog volgende seizoen als locatie voor hun thuiswedstrijden te kiezen. Zou dat een unicum zijn voor de KNSB-competitie?

Bekerfinale en NK snelschaken 75 plus

Philidor Leiden bestaat dit jaar honderd jaar. Om dat te vieren organiseert Philidor de KNSB bekerfinale op Hemelvaartsdag 30 mei. Voor een extra feestelijk tintje wordt tegelijkertijd het NK snelschaken voor 75-plussers georganiseerd. Het speeltempo is 7 minuten per persoon plus 5 seconden toevoeging vanaf de eerste zet. Beide evenementen

vinden plaats in het Denksportcentrum in Leiden. Het NK snelschaken 75+ begint om 12.00 uur en telt 7 ronden Zwitsers. Inschrijfgeld 10 euro, lunch met brood en soep inbegrepen. Maximaal 48 deelnemers, met geboortejaar 1944 en eerder. Aanmelden vóór 26 mei bij secretaris@philidor.nl of michielvergeer@hotmail.com.

Speelzaal

Schaken op Schier. (Foto: Bart Beijer)

Michiel Vergeer

Begrijp wat u doet

Het Londen Systeem

Een vrij populaire opening is het Londen Systeem, genoemd naar het toernooi uit 1922 dat in de Engelse hoofdstad gespeeld werd. Het ontstaat meestal als wit vanuit de beginstelling de zetten d2–d4, Pg1–f3 en Lc1–f4 op het bord brengt en dat ook nog laat volgen door c2–c3 en e2–e3. Die laatste zet wordt soms voorafgegaan door h2–h3 omdat wit zijn loper op f4 koestert en als het even kan liever niet door een zwart paard (met ...Pf6–h5) laat afruilen.

1.d4 Pf6

We nemen een min of meer willekeurige volgorde omdat wit ernaar streeft om de opstelling in te nemen uit het volgende schematische diagram:

Een ander idee is dat wit gaat werken met Pf3-e5 en als zijn loper van f4 is weggespeeld, kan hij overgaan naar een soort Stonewallopstelling met f2-f4 waarbij hij de ‘slechte loper’ al buiten de keten heeft.

2.Pf3 e6

De opstelling met 2...g6 3.Lf4 laten we buiten beschouwing.

3.Lf4

rsnlwqkvl-tr zppzpp+pzpp -+-+psn-+ +-+-+-+-+-zP-vL-+ +-+-+N+PzPP+PzPPzP tRN+QmKL+R

Hiermee brengt zwart de mogelijkheid ...Dd8–b6 in de stelling. Spelers met het DameIndisch op hun repertoire gaan verder met 3...b6 4.e3 Lb7.

Waarom wit niet beter eerst 5.h3 kan spelen, geeft Peter Heine Nielsen, de secondant van Magnus Carlsen, aan in zijn analyse van de partij CarlsenThomashevsky, 2016. Nielsen refereert aan een oude partij Rubinstein-Aljechin, 1926 waarin zwart 5.h3 beantwoordde met het interessante 5...Ld6!? Het idee is dat hij zijn koningsloper wil ruilen voor die zwartveldige van wit omdat wit nu een tempo heeft gespendeerd aan 5.h3. 6.Lxd6 cxd6

Deze logische ontwikkeling van het paard komt veruit het meest voor. De neiging om snel met 4...Db6 te komen als wits dameloper er vroeg uit is gespeeld, kennen we bijvoorbeeld uit de Trompowsky. 5.Dc1 Dit wordt gezien als het beste antwoord. Een aardige partij hiermee is Grachev-Stark, 2007.

5.c3 d5 6.Pbd2

r+lwqkvl-tr zpp+-+pzpp

+-zPLzPN+P

PzP-sN-zPP+

tR-+Q+RmK-

De witspeler beoogt een Slavische opstelling op het bord te zetten met als belangrijk verschil dat er geen loper op c1/ c8 bevrijd hoeft te worden, omdat die al ‘buiten de keten’ op f4 naar een actief veld is ontwikkeld. Wat natuurlijk opvalt is het stevige pionnencentrum op c3–d4–e3 en dat valt voor zwart lastig te ondermijnen. Wit hoeft ook niet stil te zitten, want er zijn actieve plannen mogelijk zoals het doorzetten van e3–e4 of c3–c4. Dat laatste plan kan wit beter direct kiezen voordat hij het damepaard ontwikkelt. Want vanaf b1 kan het paard – na het doorzetten van c4 – naar het actievere veld c3 ontwikkeld worden.

Over deze opstelling kan ik het niet laten om een kleine anekdote te vertellen. In de jaren ‘80 had ik te maken met een speler uit mijn omgeving die al rond zijn 15de bijna van meestersterkte was. Maar helaas werd schaken zo belangrijk voor hem dat zijn relatie met ons spel – op zijn zachtst gezegd – onder druk kwam te staan. Verliezen kwam zo hard aan, dat hij het schaakbord al redelijk snel (letterlijk!) het raam uitgooide. Toen hij het veel later weer eens ging proberen, bleek dat verliezen nog altijd niet tot zijn vocabulaire hoorde. Mede daarom speelde hij het Londen Systeem Het kenmerk van de witte opzet was, zoals hij het heel humoristisch formuleerde, een soort ‘langzaam naar voren schuivende vesting!’ Ofwel: verliesgevaar moest met zo’n stevige opbouw volledig uitgebannen worden!

De dubbelpion is geen probleem voor zwart. De voorste gaat naar d5 en als wit zijn ruimte-overwicht wil vergroten, zal hij toch ergens een keer c2–c4 of e3–e4 moeten spelen waarna de dubbelpion weer verdwenen is.

Wit ontwikkelt eerst het paard om later te bepalen waar zijn koningsloper naartoe gaat.

6...Ld6

Het is altijd een netelige kwestie hoe zwart zijn koningsloper in het spel brengt. De ruil kan ongunstig uitpakken voor zwart, omdat zijn pionnen voorlopig zijn gefixeerd op wit, de kleur van zijn andere loper, die daarom niet zo goed is. Vandaar dat 6...Le7 een volwaardig alternatief is.

7.Lg3

Wit ruilt niet zelf, maar laat dat liever aan zijn tegenstander over. Daarmee voorkomt hij dat zwart zonder slag of stoot tot de opmars ...e6–e5 kan komen.

7...0–0 8.Ld3

4...Pc6

Een ander (strategisch) idee is 8.Lb5. Een aardig voorbeeld hiermee is Carlsen-Karjakin, WK Blitz 2015.

8...b6

Zwart wil zo snel mogelijk zijn ontwikkeling voltooien en speelt zijn loper naar b7. Uiteraard is het ook mogelijk om te proberen tot ...e6–e5 te komen en met 8...De7 wil zwart dat doel zien te bereiken. Men vervolgt dan meestal met 9.Pe5 Pd7 10.Pxd7 Lxd7 11.Lxd6 Dxd6 en nu staat wit weer voor een principiële keuze. 12.dxc5! Met deze ruil, die er op het eerste gezicht onvoordelig voor wit uitziet, bereidt wit een overval op klaarlichte dag voor! 12... Dxc5 r+-+-trk+ zpp+l+pzpp

hij gaat uiteraard voor groter wild. 19.Td1 Wit wil graag met f2–f4 gaan werken. Dus om deze zet te begrijpen, moeten we inzien dat wit eerst de mogelijkheid ...Dc4–d3 uit de stelling moet halen, want dan hangt e3. Waarom wit zo graag f2–f4 wil doen, is dat hij via Th1–f1–f3 en misschien Df7+ Kh8 gevolgd door Tf3–h3 mat een nieuw aanvalsstuk in het spel kan krijgen. Zwart is dus min of meer gedwongen tot e6–e5 en dat ging ook snel mis in de partij Kamsky-Shankland, 2014.

9.e4

Deze logische opmars is gespeeld door de grote specialist Gata Kamsky. Belangrijk zijn zijn partijen tegen Nakamura in 2015 en 2016, tegen Jakovenko in 2017, Goryachkina in 2016, Muzychuk in 2016 en Moradiabadi in 2016.

Er zijn nog twee alternatieven die aandacht verdienen:

10.e5

Er ontstaat een structuur zoals we die kennen uit het Frans.

10...Ph5

r+lwq-trk+ zp-+-vlpzpp -zpn+p+-+ +-zppzP-+n -+-zP-+-+ +-zPL+NvLPzP-sN-zPPzP tR-+QmK-+R

Zo krijgt zwart (na ruil op g3) de beschikking over het loperpaar. Zoals altijd ligt wits werkterrein op de koningsvleugel, terwijl zwart aan de andere kant van het bord iets zal willen terug doen. De meningen zijn verdeeld over hoe wit moet verder gaan:

11.a3

Op het oog is zwart er niet slecht aan toe. Maar ineens tovert wit een konijn uit zijn hoge hoed! 13.Lxh7+! Een volkomen onverwachts loperoffer! Hoe kan dat zomaar? 13... Kxh7 14.Dh5+ Kg8 15.Pe4

r+-+-trk+ zpp+l+pzp-+n+p+-+ +-wqp+-+Q -+-+N+-+

+-zP-zP-+PzP-+-zPPzP tR-+-mK-+R

Dat is dus het idee! Vanwege de penning over de vijfde rij komt het paard met tijdwinst in de aanval en omdat zwart vrij weinig verdedigers heeft, dreigt hij in rap tempo ten onder te gaan. 15...Dc4 16.Pg5 Tfd8 Praktisch gezien de enige zet om de strijd nog voort te kunnen zetten, maar eigenlijk is zwart al de soep in gespeeld... 17.Dxf7+ Kh8 18.Dh5+ Kg8 Wit heeft al tenminste eeuwig schaak, maar

9.De2 kwam voor in partijen met versneld tempo, te weten Kramnik-Hou, 2016, en Le Quang-Caruana, 2017, die allebei door wit werden gewonnen.

9.Pe5 Dit is een van de meerdere interessante mogelijkheden die wit tot zijn beschikking heeft en die het vaakst op het bord komt. 9...Lb7 10.f4 Op deze manier maakt wit er definitief een Stonewall van. In de Hollandse Stonewall met verwisselde kleuren staat er nog een loper op c1 en die wordt dan met grote moeite (c1–d2–e1–h4) omgespeeld zodat hij buiten de pionnenketen terecht komt. Dat is dus de grote verdienste van het Londen Systeem dat de ‘slechte’ loper al naar buiten is gebracht alvorens wit de keten sluit.

9...Le7

Het lijkt het beste voor zwart om de spanning te handhaven omdat de witte stukken anders te snel naar buiten springen.

De meest gespeelde zet. Verder zijn er nog de volgende ideeën:

11.Pg5 Zo probeert hij onmiddellijk duidelijkheid te verschaffen over dat paard op h5. 11... Lxg5 12.Dxh5 g6 13.De2 is dan een min of meer geforceerd zetverloop. In J. van ForeestSvane, 2016, brak wit door de zwarte stelling heen terwijl in Lupulescu-Aleksandrov, 2016, zwart dat initiatief neersloeg.

11.De2 Een mooi voorbeeld is Kamsky-Taborsky, 2015.

11.Pf1 leverde vrijwel niets op in Nakamura-Svidler, 2018.

Een normale zet is natuurlijk 11.0–0 en daarmee werd een spannend gevecht geleverd in Kamsky-Nakamura, 2015, dat uiteindelijk in remise eindigde.

11...a5

Met deze stelling zijn diverse partijen gespeeld. Een zeer interessante partij tussen Grischuk en Nakamura, 2015, geeft een

goede indruk van de mogelijkheden voor zowel wit als zwart.

De belangrijkste illustratieve partijen:

Carlsen-Tomashevsky, 2016

Rubinstein-Aljechin, 1926

Grachev-Stark, 2007

Carlsen-Karjakin, 2015

Kamsky-Shankland, 2014

Kamsky-Nakamura, 2015 en 2016

·

Kamsky-Jakovenko, 2017

Kamsky-Goryachkina, 2016

Kamsky-Muzychuk, 2016

Kamsky-Moradiabadi, 2016

Kramnik-Hou, 2016

Le Quang-Caruana, 2017

J. van Foreest-Svane, 2016

Lupulescu-Aleksandrov, 2016

Kamsky-Taborsky, 2015

Nakamura-Svidler, 2018

Kamsky-Nakamura, 2015

Grischuk-Nakamura, 2015

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op www.schaaksite.nl /2013/05/03/overzicht-begrijpwat-u-doet/

Via het nieuwe onlineplatform https://www.chessable.com/ kunt u kennismaken met de eerste twee boeken Understanding before Moving (respectievelijk Ruy LopezItalian Structures en Queen’s Gambit Structures)

Videolessen in het Nederlands treft u aan onder: http://videos.chessbase.com/ PubPoint/List?category= Training%20TV%20Chessbase %20Netherlands

Voor de twee boeken Begrijp wat je doet 1 en 2 over respectievelijk de SpaansItaliaanse en de Damegambiet structuren staat meer info op www.sterkspel.nl.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

‘Mokumse Meesters’ brengt topschaak naar de clubs

Van 5 februari tot en met 18 april vindt in Amsterdam en Amstelveen een bijzonder toernooi plaats: Mokumse Meesters. Tien sterke schakers uit de hoofdstad en directe omgeving spelen op uiteenlopende clubavonden niet alleen om bescheiden geldprijzen maar vooral om IM-normen. Het idee komt van schaakarbiter Arno Eliëns.

“Ik liep al een tijdje rond met het idee voor Mokumse Meesters maar pas het afgelopen jaar is het concreet geworden,” aldus Eliëns. Hij is vooral bekend als schaakarbiter, onder andere bij het Deloitte NK Schaken. “Doel is om sterke en talentvolle Amsterdamse schakers IM-normen te laten behalen. Tevens kunnen we zo topschaak naar de SGA-verenigingen brengen.” SGA is de regionale Schaakbond Groot-Amsterdam die in 2019 vijftig jaar bestaat.

Bij de clubs

Eliëns bedacht een bijzondere formule: geen aangesloten toernooi op één locatie maar uitgesmeerd over de speelavonden van diverse verenigingen. Dit zijn in eerste instantie Caissa (dinsdag), VAS (donderdag) en Zukertort Amstelveen (vrijdag), aangevuld met AmsterdamWest (donderdag), De Raadsheer (woensdag), ENPS (vrijdag) en ook Batavia 1920. Dit bruine café nabij Amsterdam CS is niet alleen de thuisbasis van het gelijknamige (groot)meester toernooi maar ook van Fischer Z en SOPSWEPS ’29.

“Mokumse Meesters voldoet aan de FIDE-reglementen om een IM-norm te kunnen halen,” vervolgt Eliëns. “De ronden hoeven niet aangesloten en op één locatie te worden gespeeld. Wel moet het speeltempo mini maal negentig minuten bedra gen plus een increment dertig seconden per zet. Wij hanteren dit speeltempo omdat we de partijen willen afwerken op de clubavond. De start is steevast om 20.00 uur, het begin van de interne competities.”

Buitenlanders

Voor het behalen van IM-normen moest Arno Eliëns ervoor zorgen dat er van de tien spelers minimaal vier schakers spelen voor een buitenlandse schaakfederatie. Eliëns: “Dat is gelukt, in de regio Amsterdam wonen voldoende sterke schakers die niet voor Nederland uitkomen.”

Zo speelt Francisco Hernández Iglesias voor Spanje, IM Demre Kerigan vertegenwoordigt Turkije, speelt Tjark Vos namens de Nederlandse Antillen en FM Jasel Lopez voor Aruba. De overige deelnemers zijn de Nederlandse IM’s Hing Ting Lai, Albert Blees en FIDE-meester Barry Brink – die tijdens Tata Steel Chess 2019 zijn derde meesternorm behaalde - FM

bekend als perschef van Tata Steel Chess, en Khoi Pham, de talentvolle jeugdspeler van VAS en Caissa.

Verschillend aantal partijen

Op het moment van het interview – 5 maart - is pas eenderde van alle partijen gespeeld. Voor Arno Eliëns is het daarom onmogelijk de winnaars te voorspellen en, nog belangrijker, spelers die een IM-norm kunnen behalen. “Voor de spelers die geen internationaal meester zijn, is 6,5 à 7 uit 9 nodig voor een IM-norm. Bij dit toernooi houden we trouwens maximaal rekening met de agenda van de spelers. Vandaar dat Tobias Kabos reeds vijf partijen heeft

twee.” Eliëns is zoveel mogelijk aanwezig bij de partijen als hoofdarbiter en organisator. “Lukt het niet, dan kan ik altijd een beroep doen op Eric Roosendaal en Gerie Opgenhaffen. Zij zijn ook gediplomeerd arbiter.”

Tot dusver heeft Eliëns vooral positieve reacties gehoord. “De spelers vinden het leuk om bij verschillende clubs te spelen. Ook de clubs zijn enthousiast, ze stellen graag hun clublokaal en materiaal ter beschikking. Zo hoeven we geen extra kosten te maken.”

Grootmeesters

Of er een vervolg komt weet hij nog niet maar de kans is aanwezig. “Mogelijk probeer ik in een volgend toernooi of ik ook grootmeesters aan de start kan krijgen. Maar goed, eerst maar eens dit toernooi tot een goed einde brengen,” zo besluit hij.

SAMEN LATEN WE HEEL VEEL

MENSEN WINNEN

Nederlandse Loterij is de organisatie achter zeven bekende kansspelen: Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en Toto.

Samen laten wij heel veel mensen winnen en niet alleen met miljoenen aan prijzengeld. Jaarlijks investeren we ook miljoenen in de Nederlandse sport en 18 goede doelen op het gebied van gezondheid en beweging. We steunen jong en oud, olympisch en paralympisch en van revalidatie tot gehandicaptensport.

Door mee te spellen met één van onze spelen draag je dus direct bij aan onze missie, een gelukkig, gezond en sportief Nederland!

WAAR HEEL NEDERLAND WINT

NEDERLANDSELOTERIJ.NL

Devoted to Chess

De naam Yuri Razuvaev (1945-2012) zal niet bij iedere Nederlandse schaker meteen een belletje doen rinkelen. In 1975 speelde hij in Amsterdam in het IBM toernooi en eindigde daar onder Hans Bohm, maar boven Jan Timman, Genna Sosonko en Hans Ree. In de jaren ’90 speelde hij in de grote knock-out toernooien in Tilburg. Rond die tijd stond hij ook nog in de top-50 van de wereld, alhoewel ik denk dat hij in de Sovjettijd een nog sterkere schaker was. Toch is zijn speelsterkte niet de reden dat er onlangs in het Engels een boek verschenen is dat een eerbetoon mag worden genoemd aan Razuvaevs schaakleven en werk (het gaat om een vertaling van een Russisch origineel).

Mijn eigen eerste associatie met de naam Razuvaev is die van een auteur wiens veelgeprezen boek ik nooit gelezen heb. Ik heb meerdere Russische trainers horen zeggen dat het beste boek over Rubinstein geschreven is door Razuvaev, het is verschenen in

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

13.a3

Een normale zet, wit dwingt het paard tot een verklaring. Toch is het niet duidelijk of dit de beste zet is.

Ook het directe 13.d5!? (6 punten) is het onderzoeken waard 13...Dc8!? (13...exd5

14.Pxd5 Lc6 15.a3 - 15.Kb1!15...Pxd5 16.Lxd5 Lxd5 17.Txd5 De8 18.Kb1 is zetverwisseling met de partij.) 14.Pd4?! (Wit staat een tikje beter na 14.dxe6 Lxe6 15.Lxe6 Dxe6) 14...exd5 15.Pxd5 Pxd5 16.Lxd5 c6 17.Lc4 c5 en zwart stond goed in Hodgson-Arlandi, Forli 1992. Ook mogelijk is het altijd nuttige 13.Kb1 (6 punten) waarna zwart kan kiezen voor het pionoffer 13...b5!?, hier lijkt 13...Lc6 14.d5 exd5 15.Pxd5 een voor wit gunstigere versie van de partij. 13...Lc6

Sterker is het inlassen van 13... b5! na 14.Lb3 Lc6 15.d5 Pxd5 16.Pxd5 Lxd5 17.Lxd5 exd5 18. Txd5 De8 (Daus-Raffaele, corres-

het Russisch, Italiaans en er schijnt ook een Duitse editie te zijn, maar makkelijk verkrijgbaar zijn ze niet. In Devoted to Chess wordt er ook meerdere malen aan dit Rubinsteinboek gerefereerd, en wordt Razuvaev geprezen als een groot schaaktrainer en auteur, en daarnaast ook als een sterke grootmeester die het aan een harde wedstrijdmentaliteit ontbrak om de echte top te halen.

Devoted to Chess is echter geen biografie. Het boek is samengesteld door Boris Postovsky (een andere legendarische Russische trainer), maar geschreven door vele sterke schakers. De twee belangrijkste pijlers in het boek zijn geselecteerde en geanalyseerde partijen van Razuvaev, en artikelen van de hand van Razuvaev en interviews met hem. Er staan prachtige partijen in het boek, met hele fraaie analyses van Razuvaev zelf maar ook van vele andere grote spelers. Zo analyseren Karpov, Kasparov en Kramnik partijen van Razuvaev

pondentie 2007) heeft zwart ten opzichte van de partij een nuttig tempo gewonnen! Het zou dan gelijk staan.

14.d5

Wit heeft geen keuze, na andere zetten bezet zwart het stopveld d5 met zijn paard en staat positioneel beter.

14...Pxd5 15.Pxd5 exd5 16. Lxd5 Lxd5 17.Txd5

Na een lange slagenwisseling wint wit een tempo en houdt dankzij het ruimtevoordeel kansen op een koningsaanval. Na dameruil verdwijnt ieder voordeel dat wit eventueel heeft: 17.Dxd5 Dxd5 (17...c6) 18.Txd5 Tfd8 19.Thd1 Txd5 20.Txd5 Td8.

17...De8 18.Kb1 b5

Deze pion had al op b5 kunnen staan zoals wij weten! Zie de opmerking bij de 13e zet van zwart.

19.h4

Dit is de beste zet. Martirosyan speelt op de wending Pg5 met koningsaanval. Het is een interessante stelling om te analyseren. Wit heeft allerlei verschillende plannen:

speciaal voor dit boek! De artikelen van Razuvaev gaan over het geven van training, over de overgang van het middenspel naar het eindspel, maar ook over openingsvarianten als bijvoorbeeld Razuvaevs eigen gambiet en de Rubinstein variant van het Spaans vierpaardenspel.

Deze twee pijlers in het boek worden geflankeerd door herinneringen van grote schakers. Sommige zijn kort (en misschien een beetje obligaat), maar de beste van die herinneringen (Kramnik en Tomashevsky springen er onder andere uit) schetsen een mooi portret van een iemand met een ‘diep begrip van het schaakspel’ (Kramnik).

Na het logische 19.Thd1 (8 punten) bezet wit de d-lijn. Zwart krijgt voldoende tegenspel met het actieve 19...Tb8 20.Td7 b4!.

Ook een normale zet is 19.Tc1 (7 punten) na het nauwkeurige 19...c6 20.Td2 c5 is de zwarte stelling (ook visueel) behoorlijk opgeknapt.

Ook het directe 19.e6 (7 punten) komt in aanmerking. Zwart hoeft echter niet te slaan en kan zijn loper nu mooi op de lange diagonaal plaatsen met 19...Lf6! (19...fxe6 20.Dxe6+ Kh8 21.Tc1 is wat beter voor wit.) en nu:

- 20.e7 Dxe7 21.Dxe7 Lxe7 22.Txb5 en het eindspel staat gelijk.

- 20.exf7+ Dxf7 en met zo’n loper kan zwart niet minder staan. Wanneer wit op b5 slaat 21.Txb5 dan volgt bijvoorbeeld 21...a6 22.Tc5 Tab8 23.Pe5 Db3 en zwart doet volop mee.

Tot slot komt ook 19.Te1 (6 punten) - om e5–e6 voor te bereiden - in aanmerking. Na 19...c5 (Nu niet 19...b4 20.axb4

Tb8 vanwege 21.e6 fxe6 22. Dxe6+ Df7 23.b5) 20.e6 fxe6 21.Dxe6+ Df7 kan wit echter niet op e7 slaan omdat de toren op d5 blijft hangen en daarom staat het ook hier gelijk. r+-+qtrk+ zp-zp-vlpzp-+-+-+-zp +p+RzP-+-+-+Q+-zP zP-+-+N+-zP-+-zPP+ +K+-+-+R

19...b4

Zwart gaat op zoek naar tegenspel. Na 19...c5 20.Pg5 g6 21.e6 Lxg5! 22.hxg5 Dxe6! 23.Dxe6 fxe6 24.Txc5 staat wit wat beter in het dubbele toreneindspel. Minder goed is 19...c6 20.Td3 c5?! (20...Td8) 21.Pg5 g6 22.f4! en wit staat erg goed. Nemen op g5 met 22...hxg5? 23.hxg5 verliest omdat wit nu over 24. Tdh3 beschikt.

20.Pg5

Opnieuw sterk gespeeld. Na

20.axb4 (3 punten) is 20...Tb8

21.Pg5 g6 22.e6 een ook voor de partij belangrijke variant, na 22...Txb4!? (22...f5 is ook goed) 23.exf7+ Dxf7 blijft er bij beide partijen van alles hangen. Het staat gelijk na zowel 24.Pxf7 Txe4 als ook na 24.Dxb4 Dxd5 25.Dxe7 hxg5 26.hxg5 Dd3+ 27. Ka2 Dc4+ met eeuwig schaak.

20...g6

Verliezend is 20...hxg5? 21.hxg5 g6 (21...f5 22.exf6) 22.Dh4 en mat. Het openen van de h-lijn is daarom steeds een probleem voor zwart.

20...Lxg5 21.hxg5 bxa3 is een idee, maar na 22.gxh6 g6 23.b3! staat de zwart koning toch iets onveiliger en wit kan wanneer er een eindspel aankomt snel de a-pion veroveren. (De witte koning gaat toch naar a2.)

21.axb4

Maar hier heeft wit een belangrijk alternatief, namelijk het energieke 21.e6!? (5 punten)

Nu heeft zwart verschillende mogelijkheden:

- 21...hxg5? 22.hxg5 Kg7 23.exf7 Dxf7 24.De5+ en wint.

- 21...Lxg5 22.Txg5! Dxe6 (Wit wint na het onvoorzichtige 22...hxg5? 23.hxg5 Dxe6 24. Dh4, en ook na 23...fxe6 24. De5) 23.Dxe6 fxe6 24.Txg6+ Kh7 25.Txe6 is weer iets beter voor wit.

- 21...fxe6 22.Te5! (22.Dxe6+ Kh8 23.axb4) 22...Tf6 23.Txe6

Txe6 24.Dxe6+ Kg7 25.De5+ Lf6 26.Dxc7+.

- 21...f5 22.Dc4 Td8 23.Pf7 (23. Txd8 Dxd8 24.Pf7 Dd2) 23... Txd5 24.Dxd5 en wit lijkt heel goed te staan, maar met 24... Da8 houdt zwart het onder controle. Remise is de meest waarschijnlijk uitslag na

25.De5 De4+ 26.Dxe4 fxe4. 21...hxg5

Maar dit is een grote fout! In bijna alle varianten die we gezien hebben is het openen van de h-lijn verliezend en dit moment is geen uitzondering. Nodig was 21...Tb8! waarna 22.e6 Txb4 23.exf7+ Dxf7 leidt tot een gelijke stelling die we al bekeken hebben in het commentaar bij zet 20 van wit.

22.hxg5 Kg7

Op 22...Lxg5 wint wit met 23. Dg4 en nu

- 23...De6 24.Dxg5 Df5+ (24...

Dxd5 25.Dh4 Dd3+ 26.Kc1)

25.Dxf5 gxf5 26.Th5 en wit houdt uiteindelijk twee pionnen meer over.

- 23…De7 24.Dh3 en ook nu moet zwart afwikkelen naar een verloren dubbel toreneindspel met 24...Lh4 25.Dxh4 Dxh4 26.Txh4. r+-+qtr-+ zp-zp-vlpmk-

punten) 25...Txf6 26.Txc7.

25...fxg5 26.Db7

Even goed is 26.De5+ (6 punten) 26...Tf6 27.Th7+ Kxh7 28.Dxf6, en 26.De3 (6 punten)

26...Tf6 27.Dh3.

26...Kf6 27.Df3+

Duidelijk de beste zet - geen punten voor andere zetten.

27...Kg7

De koning komt in een matnet na 27...Kxe6 28.Te1+ Kd6 29.Db7. 28.Dc3+ 28.Db7 Kf6 herhaalt slechts de zetten.

28...Tf6

Recht toe recht aan

Na 1.g4! g6 2.g5! Lg7 3.Lxd5! won wit een pion in Alexander Rutten-Nestorovic, 2018. Ook

1.g4 g5 2.Le5 Lxe5 3.Txe5 Pc4 4.Txg5 levert een pion op. 1.h4 is minder doortastend.

Combineren

Diagram 1

Cchung-Elgersma

1…De1+ 2.Kg2 Le4 0-1

Diagram 2

Van Wissen-Pham

23.e6

Andere zetten winnen niet.

Bijvoorbeeld:

- 23.Dd4 (2 punten) 23...Td8

24.e6+ f6 25.Td7 Txd7 26.exd7

Df7 27.Th3 Td8 28.Dh4 Dd5

29.Dh7+ Kf8 30.Dh8+ met zetherhaling na 30...Kf7 31.

Dh7+ Kf8.

- 23.Td3 (2 punten) 23...Th8

24.Txh8 Dxh8 25.e6 (25.Th3

Dd8 26.Dh4 Dd1+ 27.Ka2

Da4+) 25...Lxg5 26.Tg3 Te8 (Niet 26...Lf6? 27.exf7+–; wel kan 26...Dd8 27.exf7 Dd1+ 28. Ka2 Da4+ met eeuwig schaak.)

27.Txg5 Txe6.

23...f6

Wit wint ook na 23...Dc6 24.Dh4 (of 24.b5 Dxe6 25.Te5 Dd6 26.Txe7) 24...Lxg5 (24...Th8 25.Dd4+!) 25.Txg5 Dxe6 26.

Dd4+ f6 27.Tc5 c6 (27...Tf7 28. Dh4+–) 28.b5! Tfd8 29.Db4. En 23...Lxg5 24.Txg5 Dxe6 25.Dd4+ f6 26.Tc5 leidt tot dezelfde stelling als in de vorige variant.

24.Td7

Wit wint ook na 24.gxf6+ (6 punten) 24...Lxf6 (24...Txf6 25. De3) 25.Td7+. En ook na 24.Td3 (6 punten). Het plan is om te verdubbelen over de h-lijn, en na 24...Th8 25.Txh8 Dxh8 26. gxf6+ Lxf6 kan de toren alsnog naar de zevende rij met 27.Td7+ Kh6 28.g4 en zwart houdt het niet droog.

24...Td8

Het is uit na 24...fxg5 25.De5+ Tf6 26.Th7+ Kxh7 27.Dxf6 Dxd7

28.Df7+!.

25.Txc7

Ook winnend is 25.gxf6+ (4

29.Th7+

U krijgt evenveel punten (6) voor 29.f4, 29.g4, en 29.Dh3 29...Kxh7 30.Dxf6

En wint wit het stuk met rente terug. Hij staat totaal gewonnen, er volgde nog

30...Td1+ 31.Kc2 Td2+ 32.Kb3 (Niet 32.Kxd2? Dd8+ 33.Td7 Dxd7+! 34.exd7 Lxf6 en zwart wint!) 32...Kh6 33.Txe7 Td3+ 34.Kc4 Dd8 35.Dg7+ Kh5 36. Dh7+ Kg4 37.Td7 Db6 38.f3+ Kg3 39.Dh3+ Kf2 40.Txd3 a5 41.f4 Dxb4+ 42.Kd5 Db7+

Db4+ 44.Kd7 Db5+

Db4+ 46.Kf7

1.Txe6! 1-0 immers 1…Dxe6 2. Pxh6+

Diagram 3

Nikolic-Otten

1.Tc7! 1-0 op 1…Dxc7 volgt 2. Pxe6+

Diagram 4

Berresheim-Villwock

1.Pcd5! exd5 2.exd5 en wit wint het stuk met rente terug.

Diagram 5

Van der Velden-Sharsov

1.Pe6+! fxe6 2.fxe6 Dd4 3.Dh5!

Diagram 6

Van Wely-Klapwijk

1.De8+ Kg7 2.Txf7+ Lxf7 3.De5+ Kg8 4.Tf1 1-0 de toren op b8 sneuvelt.

Diagram 7

Schoppen-Van der Velden

1.gxf6! f1D 2.Tg5+ Kh8 (2…Kf7 3.Tg7+ Ke8 4.Db8+ gaat mat.)

3.f7+ Dd4 4.Dxd4+ 1-0

Diagram 8

Van Vliet-Bekker

1.Pd6!! een fraaie ‘desperado’. Na 1…Kxd6 (1…exd6 2.Dxb7+ Ke8 3.Te1+ enz.) 2.Dxb7 gaat zwart midden op het bord mat.

Trai N e N a LS Car LS e N , Carua N a & CO !

Sneller, comfortabler en efficiënter. maak gebruik van de voordelen van het nieuwe cheSSbaSe 15 programma. de nieuwe programmapakketten zijn een combinatie van het nieuwe cheSSbaSe 15 programma en de nieuwe big / mega databaSe 2019.

978-3-86681-382-3

Leverbaar vanaf half november 2018

ChessBase 15 programma

Nieuw: Big Database 2019

Nieuw i N C H eSS BaS e 15:

• „instant analysis“: elke partij die niet geanalyseerd is, wordt tijdens het laden bijna zonder vertraging van commentaar voorzien (optioneel). grote fouten en tactische motieven worden gefilterd. er wordt een waarderingsprofiel aangelegd.

• „replay training“: naspelen van een partij zonder de notatie te zien. er worden automatisch trainingsvragen gegenereerd en tips voor elke zet gegeven. daarbij komt dat de resultaten nauwkeuriger met punten worden gewaardeerd.

• verbeterd zoekvenster voor tactische motieven (aftrekschaak, vork enz) en voorbeelden voor manoeuvres en materaalverdeling.

• uitgebreide zoekmogelijkheden voor openingen laten de populariteit van de opening zien en de evaluatie van de daaruit volgende eindspelen.

• verbeterde zoekversneller levert voor stellingen en materiaal nauwkeurige resultaten. nieuw ontwikkelde zoekversneller voor motieven en plannen.

• partij analyse met tactische motieven en verbeterde herkennning van tactische wendingen.

• nieuwe, haarscherpe 3d-borden dankzij de raytracing-technologie.

ChessBase 15 programma

Nieuw: Mega Database 2019

ChessBase 15 programma

Nieuw: Mega Database 2019

Partijenservice tot 31.12.2019

Toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 8 Mio. partijen)

Half jaar abonnement op het

ChessBase Magazin (3 nummers)

ChessBase Premiumlidmaatschap (6 maanden)

Online Shop: www.chessbase.com

Partijenservice tot 31.12.2019

Toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 8 Mio. partijen)

een jaar abonnement op het

ChessBase Magazin (6 nummers)

ChessBase Premiumlidmaatschap (12 Maanden)

Partijenservice tot 31.12.2019

Corr Database 2018

Nieuw : eindspel-Turbo 5 op een 128 GB uSB Stick

Toegang op de ChessBase

Online Database (meer dan 8 Mio. partijen)

een jaar abonnement op het

ChessBase Magazin (6 nummers)

ChessBase Premiumlidmaatschap (12 Maanden)