Schaakmagazine 2021 – februari

Jorden wint Wijk aan Zee

Anish Eline Roebers wereldkampioen

Max Warmerdam GM

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 128 – no. 1 – februari 2021

COLUMN Paul van der Sterren

Hoogtepunten Gemengde berichten

In het jubileumboek 60 jaar Hoogovens Schaaktoernooi schrijft Lex Jongsma bij het jaar 1981 (Timman en Sosonko winnen samen): ‘Nooit daarvoor, nooit daarna heerste Nederland zó op alle fronten in Beverwijk of Wijk aan Zee.’ Lex zou het beslist niet erg hebben gevonden om te zien dat in 2021 Jorden en Anish samen heersten over Wijk aan Zee, en een punt eindigden boven de regerend wereldkampioen. Het bracht een oud-wereldkampioen tot de volgende tweet:

Eind 2020 was het ook al feest met een wereldtitel voor Eline Roebers.

Op de golven van de Queen’s Gambit was er op tv en in de kranten volop aandacht voor haar unieke prestatie. Merijn van Delft neemt de belangrijkste schaaktechnische momenten door. Begin dit jaar werd Nederland ook nog een grootmeester rijker. Max Warmerdam schaakte 9 maanden lang alleen online, om vervolgens in twee opeenvolgende toernooien tot scoren te komen. Direct daarna leverde hij als secondant van Jorden meteen weer een topprestatie.

Zo staat het laatste gedrukte nummer van SchaakMagazine in ieder geval boordevol hoogtepunten. Schaakbladen worden opgericht en verdwijnen weer. Het op een-na-oudste schaakblad in de wereld gaat in zijn 128e jaargang digitaal verder, vast van plan om ook in de toekomst Nederlandse schaaksuccessen te blijven verslaan.

Voor u ligt het laatste papieren nummer van SchaakMagazine, voorheen Schakend Nederland, voorheen Het tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond. Waar zullen we het eens over hebben? Over het historisch gewicht van dit moment? Over de vergankelijkheid? Over de paradox dat traditie en vernieuwing ten diepste nooit met elkaar in tegenspraak zijn, dat ze niet zonder elkaar kunnen?

Natuurlijk blikken we in dit nummer uitgebreid terug op het Tata Steel Schaaktoernooi dat ondanks corona doorgang vond – maar wel zonder alle schaakliefhebbers in de badplaats die nu online meegenoten.

Jeroen Bosch hoofdredacteur

Twitch kanaal schaakbond

De schaakbond is eind 2020 begonnen met het regelmatig uitzenden op twitch. Twitch is een streaming service (een dochter van Amazon) waarop kijkers live uitzendingen kunnen volgen maar ook achteraf video’s terug kunnen kijken. Twitch is vooral populair onder gamers (e-sports), maar ook onder liefhebbers van muziek en sport.

Tijdens het Tata Steel Chess Tournament zond de schaakbond dagelijks een journaal uit waarin tussen 20.00 en 20.30 de hoogtepunten van die ronde behandeld werden. De uitzendingen werden verzorgd door IM Stefan Kuipers die de zetten van de grootmeesters verklaarde voor het grote publiek. Gezien de vele reacties die we ontvingen werden de uitzendingen hogelijk gewaardeerd, mede ook omdat schaakverslaggeving op internet meestal Engelstalig is.

Wanneer u deze uitzendingen gemist heeft, maar alsnog zou willen zien dan kan dat. Op https://www.schaken.nl/videos zijn alle eerdere uitzendingen terug te kijken. Dat geldt ook voor video’s met topschakers Anish Giri (16 december 2020), Max Warmerdam (13 januari 2021) en Jorden van Foreest (10 februari 2021). Wilt u volger worden van de schaakbond of eens een kijkje nemen? Ga naar www.twitch.tv/schaakbond

SchaakMagazine lezen vanaf April 2021

Het besluit in de bondsraad van 28 november 2020 om SchaakMagazine niet langer op papier te drukken en met de post te laten bezorgen heeft vele reacties opgeroepen. De redactie van SchaakMagazine heeft heel wat e-mails en brieven van leden ontvangen. Veel lezers betreurden het besluit en gaven aan met hoeveel plezier ze het blad al vele jaren lang lezen. Redactie en medewerkers worden uiteraard blij van deze hartverwarmende berichten. Dat neemt niet weg dat dit nummer wel het laatste nummer is dat in 2021 gedrukt en wel bij u thuis wordt bezorgd.

Wij hopen natuurlijk dat u ook in de toekomst SchaakMagazine met plezier zult blijven lezen, ook nu de komende nummers alleen online verschijnen. Daarvoor is het van belang dat uw e-mailadres correct vermeld staat in de Online Leden Administratie (OLA) van de KNSB. Heeft u nog geen e-mailadres doorgegeven, of is dat e-mailadres verouderd? Geef uw e-mailadres dan door aan de ledenadministrateur van uw vereniging. Uw vereniging zorgt ervoor dat uw gegevens correct in OLA staan en dat u ook in de toekomst SchaakMagazine kunt blijven lezen.

Ach, laten we niet te filosofisch worden. Uiteindelijk gaat het met alle revoluties en saneringsrondes hetzelfde: er is onrecht, er vallen slachtoffers, dingen verdwijnen die een beter lot hadden verdiend, maar het leven gaat verder, sereen, onverschillig voor het lijden van de mensheid, en met een altijd weer verbluffende veerkracht.

En wat een veerkracht toonde de Nederlands schaakwereld de afgelopen paar maanden!

Eline Roebers veroverde het wereldkampioenschap bij de meisjes tot 14 jaar, Max

Warmerdam werd grootmeester, er verscheen een herdruk van Zwart op wit en alsof dat allemaal nog niet genoeg was werd het Tata Steeltoernooi een Nederlandse triomf van bijna voorwereldlijke proporties. Heel het land was al bezig de vlag uit te hangen voor Anish Giri toen Jorden van Foreest in de laatste drie ronden naar voren stormde en in een zinderende tiebreak zijn landgenoot op de valreep de toernooizege afsnoepte. Nederland op één en twee boven de wereldkampioen én de laatste uitdager. Dit kan je niet eens meer sensationeel noemen, dit is uniek in de geschiedenis.

Jorden speelde het hele toernooi een modern soort schaak van het hoogste niveau: dynamisch als het kon, degelijk als het moest, geconcentreerd, nauwkeurig, taai en dit alles gefundeerd op een uitstekende openingsvoorbereiding. Bovendien toonde hij zich voor niets en niemand bang, hetgeen een absolute voorwaarde is voor het behalen van werkelijk grote successen. Of hij wil of niet,

hij betreedt hiermee de klasse der overgrootmeesters. Het zal een nieuwe wereld voor hem worden, vol nieuwe mogelijkheden én uitdagingen. Veel succes, Jorden!

Zo begint 2021 dan toch in majeur. Het is misschien een troost voor het feit dat we nu al bijna een jaar lang verstoken zijn van ons vertrouwde clubleven, van de spanning van de wedstrijdsport, kortom van alles wat ons schakersleven vóór de pandemie placht te kenmerken. Het einde is nog altijd niet in zicht, maar we kunnen nu in ieder geval concluderen dat de coronatijd ook goede dingen heeft opgeleverd. Jorden van Foreest als opvolger van Beth Harmon in de rol van aanjager van de schaakkoorts die door Nederland trekt. Wie had het een jaar geleden kunnen bedenken?

Aanraken is Zetten! Heerhugowaard

De corona-pandemie heeft een enorme invloed op ons leven en natuurlijk ook op ons schaakleven. Dat was ook terug te zien in de nominaties voor de schaakvrij williger van het jaar 2020. Onder de nominaties mensen die online schaakles sen geven aan schoolkinderen, of die nou juist kleinschalig iemand opzoeken na een ziekte om met ze te gaan schaken.

De vrijwilliger van het jaar 2020 is de Groningse schaker Govert Pellikaan geworden. Hij is lid van Groninger Combinatie en van SG Staunton, maar hij werd genomineerd door de voorzitters van schaakverenigingen Paul Keres (Utrecht) en SG King (Tilburg)! Niels Ondersteijn en Erik Biemans waren eensgezind in hun oordeel dat Govert de vrijwilliger van het corona-jaar 2020 moest worden.

Tijdens de eerste golf startte Govert op Lichess een competitie met twee teams. Gedurende het jaar groeiden deze Teambattles uit tot een volwaardige online competitie waaraan op een zondagavond zomaar 400 schakers meespeelden. Een prachtig initiatief en het landelijke online karakter verklaart meteen ook waarom de nominatie gedaan is door clubs waarvan onze vrijwilliger geen lid is. Overigens ging de invloed van Govert Pellikaan verder dan alleen de Teambattles. Op het moment dat de KNSB ook een online teamcompetitie begon was Govert meteen enthousiast, gaf diverse tips en hielp met het testen.

Veel verenigingen geven tegenwoordig een jubileumboek uit. Schaakvereniging Heerhugowaard deed het anders. Tussen 1967 en 1993 verscheen het clubblad Z. Samensteller Piet Konijn ging met pensioen en besloot dat er een

boek moest komen. Hij selecteerde bijdragen uit het clubblad door de jaren heen en gaf het uit in eigen beheer. Dit is overigens pas deel 1 van de geschiedschrijving van de vereniging, een volgend deel is al aangekondigd.

Conchita Dwars 50 jaar lid Dordrecht

Met gepaste trots meldde de Schaakclub Dordrecht dat op 1 februari 2021 hun 'Chess Queen' Conchita Dwars 50 jaar lid is van Schaakclub Dordrecht en van de

KNSB. Conchita plaatste zich meerdere malen voor het Nederlands Dames Kampioenschap met een derde plaats als beste klassering. Zie ook www.schaakclub-dordrecht.nl

Henk Bloemink 75 jaar lid Oud Zuylen

In 1945 werd Henk Bloemink lid van de schaakclub Oud Zuylen (Utrecht) en 75 jaar later is hij dat nog steeds! Henk was 25 jaar lid van het bestuur als redacteur van het clubblad, penningmeester en voorzitter. In de jaren dat hij geen lid was van het bestuur zette hij zich echter net zo hard in voor de vereniging. Henk Bloemink was

ook via andere organisaties betrokken bij de schaaksport. Ze organiseerde hij namens de SGS een bedrijvencompetitie, kwam hij voor de NS 8 keer uit op de Europese Spoorweg Olympiade, en was hij lid van de Utrechtse Sportraad waarbij de denksporten binnen zijn portefeuille vielen.

Monique van de Griendt

OPENING

Caruana - VachierLagrave ronde 7

Van Foreest – Anton ronde 6

Veertig jaar geleden wonnen Jan Timman en Genna Sosonko samen het Hoogovens Schaaktoernooi. De 83e editie van het Tata Steel Chess Tournament was een even groot Nederlands succes. Na 13 ronden hadden zowel Anish Giri als Jorden van Foreest 8,5 punten bij elkaar gespeeld. Beide Nederlanders bleven daarmee een trio achtervolgers (Esipenko, Caruana en Firouzja) een halfje voor. Wereldkampioen Carlsen bleef steken op 7,5 en de zesde plaats. Na een bloedstollende tiebreak bleek Jorden van Foreest, en niet Anish Giri, de opvolger te zijn geworden van Jan Timman, de laatste Nederlander die Wijk aan Zee had gewonnen in 1985. Voor Anish een teleurstelling nadat hij het grootste deel van het toernooi aan kop lag en uitstekend schaak had laten zien.

Voor Jorden een droom die werkelijkheid werd en ook de beloning voor zijn ondernemende spel. En passant won de 21-jarige ruim 30 elopunten en passeerde de 2700.

Zonder publiek, met alleen een topgroep en met strenge corona-maatregelen was dit vooraf al een historische editie.

Met twee Nederlandse winnaars en ongelofelijk veel prachtige partijen werd dit Tata Steel Chess Tournament de best mogelijke reclame voor de schaaksport. Moe van alle online toernooien met verkort speeltempo, leken de spelers extra gretig om vanachter een houten schaakbord met een klassiek speeltempo de ene fraaie zet na de andere tevoorschijn te toveren. We concentreren ons in dit verslag op die mooie zetten en natuurlijk op Jorden en Anish.

Anish Giri schoot uit de startblokken.

Het idee van Anish is goed uit de verf gekomen. Net als in Nakamura-Carlsen heeft zwart een massa pionnen op de koningsvleugel voor het stuk. Maar zonder koning op die vleugel en zonder die irritante penning kan zwart op zijn best een soort vesting bereiken.

Dit offer is al een paar keer gespeeld door sterke spelers.

Anish had het niet verwacht voor deze partij, maar had het uiteraard bekeken, en slaagde er in om zijn geheugen aan te spreken.

9.hxg4 Lxg4 10.Le3 Le7 11. Kg2!

De koning dekt het paard om snel te kunnen ontpennen. Niet goed is 11.Kh1 f5! 12.Tg1 h5 13.Pc3 f4 14.Ld2 g5 en zwart stond gewonnen in de online rapid partij Nakamura-Carlsen, 2020.

11...f5 12.De1! Lxf3+ 13.Kxf3 f4 14.Ld2 g5 15.Lc3 Lf6 16. Pd2 De7 17.Th1 h5 18.Ke2

18...g4 19.f3! g3 Zwart heeft nu twee vrijpion nen, maar wit kan ze blokkeren. 20.Kf1 h4 21.Th3 a5 22.a4 b6 23.Kg2 c5 Het gaat erom of wit (1) op een of andere manier de zwarte stelling kan infiltreren of (2) op gunstige wijze d3–d4 kan doorzetten. Anish gaat nu lang manoeuvreren, met als doel om binnen te komen. De opstoot in het centrum brengt meer risico met zich mee. 24.Db1 Kf7 25.b3 Tad8 26.Pc4

Kg6 27.Db2 Th5 28.Tah1 Tdh8 29.Da1 Kg7 30.Lb2 Kg6 31.Db1 Td8 32.De1 Kg7 33. Da1 Tdh8 34.Pa3

Het begin van een nieuwe poging - het paard wordt omgespeeld.

34...Kg6 35.Pb5 Lg7 36.Pc3 Dd8 37.Pe2 T8h7 38.De1 Dd6 39.Dc3

Wit is al behoorlijk opgeschoten.

Op de volgende zet is Dc4 vervelend, gevolgd door Pc3, of door c3 en d4. Met de volgende verzwakking vereenvoudigt Tari de taak van wit.

39...c6? 40.Dc4 Th8 41.La3 Df6 42.Da6! Tb8 43.Lc1 Lh6 44.Da7 Dd8 45.Lb2 Dc8

Hier faalt 45...Lg7 op 46.Pxf4+!. 46.De7 Lf8 47.Pxf4+ en opgegeven, zwart gaat mat na 47…exf4 48.Df6+ Kh7 49. Txh4.

1–0

r+l+kvl-tr +-+-+pzpp p+pzpp+-+ +-+nzP-vL-+-+-zP-+ wq-sN-+-+P+PwQL+PzP +R+-mK-+R

Stelling na 12...Pd5 We zitten midden in een Vergiftige Pion Variant van het Siciliaans. Deze scherpe opening is een peiler in het repertoire van de Fransman. Helaas voor hem werd hij dit jaar consequent opgezocht in de wat minder gangbare varianten en ging het reproduceren van de theorie hem niet goed af. 13.Pxd5 exd5

Juist is 13...cxd5. Caruana nam nu de tijd en vond het fraaie 14.e6!!

Na 14.0–0 neemt zwart op e5 en lukt het hem om kort te rokeren. 14...f6

Het hoofdidee van de Amerikaan is dat de zwarte ontwikkeling ernstig wordt vertraagd waarna de zwarte koning in het midden blijft. Op zowel 14...Lxe6 als 14...fxe6 gaat wit verder met 15.0–0 gevolgd door 16.f5 (meteen 15.f5 en dan rokeren is ook goed!).

15.Lh5+! Kd8 16.Lh4 d4 17.Lf2 Dc3 18.f5 Dxd2+ 19. Kxd2 c5 20.Lf3 en deze overweldigende stelling won Caruana zonder problemen. 1–0

-+-wqr+k+ +-zpl+pvlp+-zp-snpzp zPr+-+-+-sn-zPP+-+ tR-+-+NsNP -+-+-zPP+ +LvLQtR-mK-

Stelling na 21.Pg3

Jorden heeft een Spaanse stelling goed behandeld, maar er was nog weinig aan de hand geweest na 21...Ph7. 21...Ph5? 22.Pxh5 Txh5 23. d5!

Snijdt de verdwaalde toren af. 23...c5 24.Lf4 Lb2 25.Tae3 Df6 26.Lg3 c4 27.De2! Lb5 Wit wint na 27...c3 28.Dc4 Tb8 29.e5!. 28.e5! Lxe5 29.Pxe5 dxe5 30.Lxe5 Texe5

Zwart moet de kwaliteit geven, na 30...Dd8 31.Lc3 Txe3 32.Dxe3 Pxd5 33.Dd4 f6 34.Le4 zit hij in een dodelijke penning. 31.Txe5 c3 32.De3 c2 33.Txh5 gxh5 34.Lxc2 Pxc2 35.De5 Kg7 36.Te4! Ld3? Blundert een stuk weg, maar het eindspel na 36...Dxe5 37. Txe5 is objectief ook gewonnen voor wit. 37.Dg3+ 1–0

In de volgende ronde leverde een Spanjaard met zwart nog een punt op.

8...f6 9.Le3 0–0 10.d5?!

Wit kan beter de spanning handhaven met 10.Te1 d6 11. Pbd2 Kh8 12.h3.

10...Pce7 11.Lxa7 Txa7

-+lwq-trk+ trpzppsn-zpp p+-+-zpn+ +-+Pzp-+L+-+P+-+ +-zP-+N+PzP-+-zPPzP tRN+Q+RmK-

12.d6

Consequent maar wit blijkt niet te kunnen profiteren van de achtergebleven d-pion waar hij zwart nu mee opzadelt. Na 12.c4 d6 krijgt zwart later goed spel met ...f6–f5.

12...cxd6 13.Dxd6 b5 14.Lb3+ Kh8 15.a4 Tb7!

Niet alleen om de pion te dekken, maar ook om na 16.axb5 Tb6 de dame van veld d6 te jagen.

17.Dd1 axb5 18.Pbd2 Lb7

-+-wq-tr-mk +l+p+-zpp -tr-+-+-+ +-+-sN-+-+psnNsn-+ +-+-+-+-zPL+-zPPzP tR-+Q+RmK-

Fraai! Het paard mag niet genomen worden vanwege familieschaak op e2.

25.Te1 Pxc2 26.Dxc2 Te6! Er gaat materiaal verloren over de e-lijn.

27.Dc3 De7 28.Ta5 d6 Tari had hier op kunnen geven, maar speelde in tijdnood nog 29.Pg5 Txe5 30.Taxe5 dxe5 31.Txe5 Df6 32.Dc2 Pd3 0–1

Een onwaarschijnlijk makkelijk ogende overwinning op een sterke jonge grootmeester.

De winnaar van vorig jaar liet sprankelend schaak zien, maar kwam uiteindelijk te kort. Tegen Duda produceerde Caruana in ronde 3 een schitterende aanvalspartij die uiteindelijk verzandde in een onvoltooid meesterwerk. In ronde 7 was het wel raak.

Jorden van Foreest bleef in de eerste ronden indrukwekkend makkelijk overeind tegen achtereenvolgens Caruana, Giri, Wojtaszek, Carlsen en Firouzja. Met vijftig procent tegen vier van de sterkste spelers in het toernooi legde Jorden de basis voor zijn uiteindelijke overwinning. Wat ook hielp is dat hij vervolgens makkelijk tot scoren kwam.

Tari - Van Foreest ronde 7 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4. La4 Lc5 5.0–0 Pge7 6.c3 La7 7.d4 Pg6

Het aantal partijen in de database is nu al heel beperkt. Tari kende deze zijvariant duidelijk niet, en Jorden speelde de hele partij in vlot tempo.

8.Lg5 Lokt een verzwakking uit. Na 8.Lxc6 dxc6 9.Pxe5 Pxe5 10.dxe5 De7 had zwart compensatie voor de pion in Kovacevic-Indjic, Vrnjacka Banja 2020.

Het witte concept is niet van de grond gekomen. Jorden staat klaar voor ...d5 of ...f5, en hij heeft een paard dat graag naar f4 springt. In combinatie met de loper op de lange diagonaal en een mogelijke torenswitch (... Tb6–g6/h6) dreigt zwart een sterke koningsaanval op te zetten.

19.c4 f5! 20.Lc2? fxe4 21.Pg5

Slaan op e4 leidt tot pionverlies (21.Pxe4 bxc4 en 21.Lxe4 Lxe4

22.Pxe4 bxc4), maar nu krijgt de zwarte aanval orkaankracht.

21...Pf5! 22.Pgxe4 Pf4

Zwart dreigt nu eenvoudig ... bxc4, maar ook ...Tg6.

23.Pf3 bxc4 24.Pxe5 Pd4!

Anish had na zijn overwinning in ronde 1 geen vol punt meer binnengehaald, maar ook hij kwam in ronde 7 tot scoren tegen Nils Grandelius die het toernooi erg goed begonnen was.

Giri - Grandelius ronde 7

Stelling na 29.b4

Jeroen Bosch

zppzp-wq-+-+p+-vl-+ +-+-zp-zpp -+-+Pzp-+ +-vLP+-+PzPPsNKzP-+ tR-+-wQ-+R

Een beslagen bril voor Girifoto: Jurriaan Hoefsmit

Esipenko na zijn winst op Carlsen - foto: Alina l'Ami

29...Pc6 30.Lf2 Pe5

Misschien hoopte Grandelius hier op een zetherhaling (op 31.Ld4 volgt weer 31...Pc6), maar Anish komt met een sterk pionoffer.

31.a5!

Geeft de zwakke pion weg en zet alles op een potentiële vrije a-pion. Misschien had de Zweed nu voor het actieve 31...Pg4 moeten kiezen. Na 32.Ld4 volgt 32...Pe3!, en na 32.Le1 kan alsnog 32…Txc3.

31...Txc3? 32.b5 Pg4 33.Ld4

Zonder zwakke c-pion is de witte stelling aanzienlijk opgeknapt. Al zijn stukken gaan naar goede velden en de damevleugelpionnen zijn erg dreigend. In tijdnood komt Grandelius er niet meer aan te pas.

33...Td3?! 34.Pc4! Txd4!?

Of 34...Txd1+ 35.Txd1 d5 36.Pb6 gevolgd door Ta1 en a5–a6.

35.Txd4 Lf6 36.Tdd1 d5?

Wit wint ook na 36...Pe3 37.

Pxe3 Lxa1 en nu 38.Pd5!.

37.Pb6 Pe3?

37...Lxa1 38.Txa1 is ook over en sluiten.

38.Pd7+ Ke7 39.Pxf6

1–0

De grootste verrassing van het toernooi volgde in ronde 8.

- Carlsen

Tfc8 22.d6! Dd8 23.Dxb5 Niet bang voor spoken over de open b-lijn.

23...Tcb8 24.Dc4 Txa3 25.Dc7! De8

Na deze passieve zet staat wit gewonnen, maar het probleem is dat wit ook wint na 25...Df6

26.Dxb8+! Pxb8 27.bxa3. In het vervolg geeft Esipenko de wereldkampioen geen kans.

26.Tg5 Ta4 27.Ta5 Tab4 28.b3

T4b7 29.Dc3 Dd8 30.Lf3 Tb4

31.Dc7 Df6 32.Ta8 Txa8 33.

Lxa8 Df5 34.Kb2 Tb5 35.Dxd7

Tc5 36.Tc1 Dxf4 37.De8+ Kg7 38.d7 1–0

Carlsen ging dus niet zijn 8e overwinning in Wijk aan Zee binnenhalen. Esipenko daarentegen etaleerde zich naast Fiurouzja (en Jorden) als een grote belofte voor de toekomst. Jorden liet in deze ronde andermaal zien dat hij in de openingsvoorbereiding meekan met de wereldtop.

Vachier-Lagrave - Van Foreest ronde 8

16.De1 Dxh4 17.f4 Dxe1 18.Txe1 Txa7 19.Pa3.

16...Dxh4

Beide witte paarden hangen (het paard op d2 vanwege een schaakje op g5) en dus wint zwart het geofferde stuk terug. 17.Df3 Txa7 18.Pb3 c5! 19.

Dg3

In de partij volgde nu 19...Dh5 20.Tae1 Td5 21.f4 en wit had het ergste achter de rug (remise in 32 zetten). Sterker was 19...Dc4! 20.Tad1 Tad7 21.Txd7 Txd7 22.Te1 Td5 en zwart houdt voordeel omdat de witte koning onveilig blijft staan.

De ronde erop moest MVL er alsnog aan geloven tegen een Nederlander. Anish etaleerde weer eens zijn gave techniek.

opgeven omdat zwart na 45.f7 Kg7 met ...Le6 altijd kan afwikkelen naar een remise toreneindspel. Bijvoorbeeld 46.f3 Le6 47.Kc2 Lxb3+ 48.Kxb3 Tf6 49. fxe4 Kxf7 en de witte pluspion zegt weinig. Na 50.c4 Tf4 heeft zwart voldoende tegenspel. Vergelijk deze stelling met de partij op zet 50. 45...Txf6 46.fxe4 Le6 47.e5

Ook winnend is 47.Ld5 gevolgd door 48.c4.

47...Tf1+ 48.Kb2 Lxb3 49. Kxb3 Kg7 50.c4

Giri - Wojtaszek, ronde 10

Kxa4 zijn er twee varianten: - Het pionneneindspel na 44... Kxc2 45.Kxb5 Kd3 (niet 45...e5? 46.Kc4) en na de wedren 46.Kc5 e5 47.b5 e4 48.b6 e3 49.b7 e2 50.b8D e1D wint wit omdat hij dameruil kan afdwingen te beginnen met 51.Db3+.

ronde 9

Wit is veel sneller dan in het commentaar bij zet 43.

50...Tb1+ 51.Ka4 Kf7 52.c5

Ke6 53.c6 Tc1 54.Kb5 Tc2 55.

Te1 Tc3 56.Kb6 Tb3+ 57.Ka6

Stelling na 48...Lb2

Zwart was al in grote problemen, maar met zijn laatste zet overzag hij 49.Txh7! en opgegeven. Zwart staat mat na 49…Kxh7 50.Td7+ Kg8 51.h7+ Kh8 52.Pxg6. 1–0

In ronde 12 speelde de koploper een uitstekende partij tegen Firouzja die uiteindelijk (na taai verdedigen van de Iraniër) na zes-en-half uur spelen toch nog in remise eindigde. Een teleurstelling voor Anish die bij winst een vol punt voor had gestaan op Caruana en Van Foreest.

Giri - Firouzja ronde 12

- Het toreneindspel na 44…Tb8 45.Tc5 Kd4 46.Tc6 ook nu volgt er een wedren 46…e5 47.b5 e4 48.b6 e3 49.Kb5 Te8 50.Tc1 e2 51.Te1 Ke3 52.a4 Kd2 53.Txe2+ Txe2 zwart is sneller, maar wit wint na 54.b7 en zwart kan niet beide vrijpionnen stoppen.

Zo was het bij het ingaan van de laatste ronde nog steeds spannend. Giri werd op een halfje gevolgd door Van Foreest, Firouzja en Caruana. De Amerikaan viel af door een remise tegen Tari. Firouzja wist winnend voordeel tegen Wojtaszek niet te verzilveren. Jorden had samen met secondant Max iets origineels voorbereid.

Van ForeestGrandelius ronde 13 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Dd3!? Een vreemde zet die Carlsen ook met succes tegen de Zweed speelde.

6...Pbd7 7.Le2 b5 8.a4!? Pc5

rwq-+-trk+ +-+lvlpzpp p+-zpp+-+ zP-+n+-+-+-sN-+-+ +-zPQ+L+-+-vL-zPPzP tR-+-+RmK-

Tot hier hadden Jorden en Max de stelling die ochtend op het bord gehad! Een sterk staaltje openingsvoorbereiding! Zoals Max had aangegeven aan 'zijn baas' staat wit hier prettig beter.

18...Ta7 19.Tfb1 Dc8

Zwart verliest materiaal na 19... Tb7? 20.c4!.

20.c4 Pf6 21.Pb5!

Een prachtig concept. De vrijpionnen zijn zeker een stuk waard. 21...axb5 22.cxb5 Lxb5

22...Pd5 23.Lxd5 exd5 24.b6 Lf5 25.Db5 Lxb1 26.Txb1 en zwart moet een toren geven voor een witte vrijpion, waarna wit gewonnen staat dankzij de resterende vrijpion.

23.Dxb5 Pd7 24.Lb7! Dd8 25.a6

28...d5?

Veel taaier was nu 28...Pc5! 29. Db6 Dd7!.

29.Ld6 Dd8 30.Tc1 g6 31.h3 Te8 32.Tc7 Pf6 33.Le5 Pe4 34.Dc6 Tf8 35.Ld4 Db8 36.f3 Txa6

Een laatste poging tot tegenspel. 37.Lxa6 Db4 38.Le5 De1+ 39.Kh2 Pf2 40.Dc3 Dh1+ 41. Kg3 Dg1 42.Tc8! Ph1+ 43.Kh4 Df2+ 44.g3 g5+ 45.Kxg5 f6+ 46.Kh6! fxe5 47.Dxe5

Stelling na 16.Kb1

Om zijn toernooi een andere wending te geven, heeft Magnus met zwart de Najdorf gespeeld tegen de 18–jarige Esipenko.

16...Pc6? 17.Pcxb5! axb5 18.

Pxc6 Lxc6 19.Dc3!

en dankzij deze dubbele aanval wint wit het stuk weer terug.

19...0–0 20.Dxc6 d5 21.exd5

Stelling na 14.Pxa7

Vanuit een wat zeldzame Spaanse variant heeft wit net een zwarte loper op a7 geslagen. Jorden zat nog in zijn voorbereiding en speelde snel

14...Lh3!

Een sterk stukoffer, waarmee zwart optimaal gebruik maakt van zijn ontwikkelingsvoorsprong. Wit houdt voordeel na 14...Lb7 15.Df3 Dxf3 16.gxf3

Txa7 (iets sterker is 16...Tfd8! 17.f4 Txa7 18.Pa3) 17.Lxf6 gxf6 18.Pd2.

15.gxh3 Tfd8! 16.Pd2

Wit houdt gelijke kansen na

Stelling na 40...Td8

Vanuit een hele scherpe Najdorf had MVL een kwaliteit geofferd, maar vlak voor de tijdcontrole was het misgegaan. Anish wikkelt nu af. 41.Txd6!

Ook goed is 41.Dd4 met het idee Ta7, maar de zet van Anish leidt tot een gewonnen eindspel. 41...Dxd6 42.Dxf7+ Kh8 43. Df6+ Dxf6 44.gxf6 Td6 45.f3! Knap gevonden! Wit moet zijn pas verworven vrijpion weer

Ta3+ 58.Kb6 Tb3+ 59.Ka6 Ta3+ 60.Kb7 Tb3+ 61.Kc8 Tb4 62.c7 Txh4 63.Tc1!

Toren achter de vrijpion! Zwart moet de toren geven voor de c-pion.

63...Tf4 64.Kb7 Tf7 65.Te1 g5 66.Kb8 Tf8+ 67.c8D+ Txc8+ 68.Kxc8 h5 69.Kc7 h4 70.Kc6

MVL gaf op. De witte koning is op tijd na 70…h3 71.Kc5 g4 72. Kd4 g3 73.Ke4 g2 74.Kf3. 1–0

In de volgende ronde kwam Anish alleen op kop. In een schijnbare remisestelling ging hij onverdroten door en besliste de partij met een klap!

Stelling na 42…Kd3

Anish speelde nu 43.Tf2

wat een prima zet is waarmee wit huizenhoog gewonnen blijft staan. Toch bleef het nu ingewikkeld. Het is een bekend gegeven: hoe meer winsten hoe lastiger het is om te kiezen. In de diagramstelling was er een geforceerde weg naar een duidelijk eindspel. Na 43.Lxb5+ Txb5 44.

In de database staan twee partijen met 8...b4 9.Pd5 Lb7 Zwart won twee keer, maar Max en Jorden hadden vast gezien dat 10.Dc4! sterk is. 9.De3 b4 10.Pd5 Pcxe4 11. a5!

Stelt zwart voor praktische problemen die er niet zijn na 11.Pxb4 Lb7.

11...Pxd5

Ideaal wanneer je moet winnen is 11...Lb7 12.Pb6 Tb8 13.c3!? met als idee 13...bxc3 14.Ld1!.

12.Dxe4 e6 13.0–0 Ld7 De 'menselijke' zet zoals Max had aangegeven in de voorbereiding. Na het waarschijnlijk sterkere 13...Lb7 14.c4 bxc3 15.Ld1 is de stelling natuurlijk lastig te spelen voor zwart. 14.Ld2 Le7 15.Lf3 0–0 16. Dd3 Db8 17.c4 bxc3 18.bxc3

Wit kan in het vervolg op verschillende manieren winnen. 25...Lf6 26.La5 De8 27.Lc7 Lxa1 28.Txa1?

en mat is niet meer te verhinderen! Op 47…Da7 volgt een fraai mat: 48.Dh8+ Kxh8 49.Txf8 mat. 1–0

Anish nam met zwart risico, maar mocht uiteindelijk blij zijn met een halfje tegen Anton. Direct na de partij werd hem voor de camera gevraagd of hij nog een voorspelling had voor de aanstaande tiebreak? Ad rem als altijd grapte Giri: ‘een Nederlander wint het toernooi’. Dat hij die Nederlander niet werd lag niet aan zijn hoge spelniveau. Uiteindelijk had Giri de betere kansen in de twee vluggertjes die volgden en ook in de allesbeslissende armageddon partij. Het ontbrak Anish net aan dat beetje geluk, en eerlijk is eerlijk Jorden was sneller en

-+-sNPzP-+ zP-sN-wQ-+-zPP+L+-zP +K+R+-tR-

r+l+-trk+ sN-zp-+pzpp+-+-sn-zp +-+-+-+-+-+q+-vL +-zP-+-+PzP-+-zPPzP tRN+Q+RmK-

Giri - Vachier-Lagrave

-+-tr-+k+ +-+q+p+p R+-vl-+p+ +-+Q+lzP-+-+p+-zP +LzP-tR-+-+-+-zP-+ +-mK-+-+-

-+-+-+-+ +-+-+-mkp -+-+-+p+ +-+-zP-+-+P+-+-zP +K+-tR-+-+-+-+-+ +-+-+r+-

-+-+-trk+ +-+R+-+p -+-+-+pzP +-+R+-zP-+-+-+-sN +r+-+pmK-vl-+-zP-+ +-+-+-+-

-+-wq-trk+ trL+nvlpzpp P+-zpp+-+ +Q+-+-+-+-+-+-+ +-+-+-+-+-vL-zPPzP tRR+-+-mK-

Giri versloeg Wojtaszek - foto: Jurriaan Hoefsmit

Tiebreak om de titel - foto: Jurriaan Hoefsmit

WK Jeugd Online:

Eline wereldkampioen

In het oktober nummer van Schaakmagazine heeft u kunnen lezen over de zilveren medaille en de twee bronzen medailles die de Nederlandse delegatie wist te behalen bij het EK Jeugd Online. In december werd het WK Jeugd Online gespeeld en wederom eiste de huidige getalenteerde lichting Nederlandse meiden de hoofdrol op. Machteld van Foreest, Eline Roebers en Wendy Huang wisten door te dringen tot de knock-out fase en na een bijzonder spannende strijd werd Eline gekroond tot wereldkampioen bij de meisjes t/m 14 jaar!

Het EK Jeugd Online was organisatorisch prima verlopen, dus gezien de coronasituatie lag het voor de hand om het WK Jeugd Online op dezelfde manier te organiseren en wederom is men daar uitstekend in geslaagd. Zoiets is niet te onderschatten: er gaan maanden aan voorbereiding door een team van professionals aan vooraf. Er werd wederom gespeeld op het platform Tornelo. Alle software en communicatie moet soepel lopen en de ‘fair play’ strategie moet zowel technisch als psychologisch goed doordacht zijn. Dat is allemaal gelukt en wederom was dit een prachtige gelegenheid voor onze talenten om op het hoogste niveau aan hun schaken te blijven werken in deze uitdagende tijden.

Het WK werd opgedeeld in twee delen: begin december alle continentale voorronden en later in de maand de knock-out fase. Van 7 t/m 9 december was de Europese voorronde: 7 ronden rapid in drie dagen. Van iedere categorie ging de top 3 door, alwaar ook de op rating geplaatste spelers werden toegevoegd aan het veld. Van 19 t/m 22 december was het dan: iedere dag een minimatch, waarna alleen de winnaars doorgingen en zodoende per categorie het veld werd teruggebracht van 16 spelers tot de uiteindelijke kampioen.

Nederland trad met 13 spelers aan bij de continentale voorronden t/m 18 jaar, 16 jaar, 14 jaar, 12 jaar en 10 jaar. Machteld had zich op rating reeds geplaatst voor de KO fase. Het speeltempo bedroeg bij de voorronden 10 minuten + 3 seconden per zet en in de finaleronden 15 minuten + 10 seconden per zet. De minimatches bestonden uit twee rapidpartijen en in geval van een 1-1 stand volgde een armageddon snelschaak partij waarbij zwart minder tijd krijgt, maar wit moet winnen (wit 5 min, zwart 4 min, geen increment).

Bij het EK speelden de meeste deelnemers op een gezamelijke locatie, maar bij het WK speelde iedereen vanuit huis. Zoals gezegd waren er vrijwel geen technische problemen en konden we ons volledig op het schaken richten. Mijn rol was dit keer het runnen van een handvol whatsapp groepen met zowel de toernooiorganisatie als de Nederlandse spelers. Dat had drie functies: 1) informatie van de organisatie doorgeven aan de spelers, 2) korte feedback op de gespeelde partijen met waar nodig een virtueel schouderklopje of wat bemoedigende woorden en 3) waar mogelijk wat tips voor de voorbereiding. Verder werden de spelers natuurlijk vooral ondersteund door hun eigen thuisfront. Zo werd Eline gedurende het hele

toernooi terzijde gestaan door haar vaste trainer Robert Ris.

Wat nu volgt is een kleine bloemlezing uit de partijen van de Nederlandse deelnemers, in chronologische volgorde, met de nadruk op de unieke WK titel van Eline. Natuurlijk was het rapid en online, maar het toernooi wordt door de schaakwereld als onverminderd prestigieus beschouwd en Eline haalde er ook het jeugdjournaal mee.

We beginnen bij de continentale voorronde met de jongens. Liam

bij de jongens t/m 18 jaar, maar na twee remises ging het mis in ronde 5.

- Sorensen, ronde 5

16.dxe5?

Jammer, 16.Lxe5! geeft wit winnend voordeel, omdat de zwarte koning chronisch onveilig staat.

16...Lxc3 17.bxc3 Dxd1 18. Tfxd1 Pd5 19.axb5 cxb5

Inmiddels is de stelling behoorlijk onduidelijk geworden en na de nodige fouten over en weer ging de partij voor Liam verloren.

Zoals Liam zelf ook aangaf, speelde hij dit toernooi veel te wisselvallig, maar met de moed der wanhoop knokte hij zich nog naar de 11e plaats. Onno Elgersma begon bij de jongens t/m 16 jaar ook met 3 uit 4, maar daarna wilde niets meer lukken. Ook dat is een ervaring en nuttig om op te reflecteren. Goed analyse materiaal voor in de training. Yichen Han speelde bij de jongens t/m 14 jaar ook te wisselvallig om een rol van betekenis te kunnen spelen. Arthur de Winter kwam net als bij het EK goed voor de dag bij de jongens t/m 12 jaar en zijn 5 uit 7 score was goed voor een keurige 10e plaats. In de vijfde ronde speelde hij een prachtige modelpartij.

Arthur heeft het allemaal uitstekend neergezet en gaat nu als een mes door de boter: 17.e5! dxe5 18.Pe4!

De mooie pointe - zwart heeft teveel zwakke punten in zijn stelling. 18...Pd7 19.Pd6+ Kf8 20.fxe5 en wit wint makkelijk omdat f7 blijft hangen.

1–0

Tommy Grooten en Oscar Zecha bleven allebei op drie punten steken bij de jongens t/m 10 jaar. Tommy begon goed en viel daarna terug, terwijl Oscar bij zijn internationale debuut moest wennen aan het niveau en pas tegen het einde goed begon te scoren. Zeker bij deze jonge ventjes is de score natuurlijk maar een momentopname

en is de ervaring die ze hiermee opdoen des te waardevoller.

Robin Duson was onze troef bij de meisjes t/m 18 jaar en deed het uitstekend bij het EK, maar bij het WK liep het totaal niet. Dat kan natuurlijk een keer gebeuren. Bij een online toernooi is het lastig het tij te keren als het echt niet lekker loopt.

Cato de Zoeten speelde een degelijk toernooi en eindigde op een keurige 4 uit 7.

Bij de meisjes t/m 14 jaar heeft Nederland momenteel een gouden generatie. Eline ging helemaal los en won haar eerste zes partijen op rij. Ook in de zevende en laatste ronde was ze hard op weg te winnen, maar op ongelukkige wijze raakte ze het initiatief kwijt en verloor. Ze bleek nog steeds op de eerste plaats van deze continentale voorronde geëindigd te zijn en ze bleef heel beleefd in de appgroep, maar van pappa Roebers begreep ik dat ze wel even flink boos op zichzelf was. Dat gevoel kennen we allemaal maar al te goed natuurlijk en het tekent haar geweldige wedstrijdmentaliteit. Eline dus door naar de knock-out fase, waar Machteld op basis van haar hoge rating al voor was geplaatst. Dana Verheij is het derde Nederlandse meisje bij de meisjes t/m 14 jaar en bleef logischerwijs wat in de schaduw van de andere meiden, maar ontwikkelt zich ook prima. Het voordeel van zo'n sterke generatie is dat je je mooi aan elkaar op kunt trekken.

Wendy Huang leverde ook een absolute topprestatie door 1e te worden bij de meisjes t/m 12 jaar! Vijf overwinningen en twee remises voldeden, waarbij ze ook in de twee partijen die remise werden uitstekende winstkansen had. Ze heeft een mooie positionele stijl waarbij ze langzaam maar zeker de druk opvoert. Dus ook Wendy door!

Lauri Maris bij de meisjes t/m 12 jaar en Luna Huang bij de meis-

jes t/m 10 jaar hadden het wat zwaarder, maar bleven er tot het einde goed voor knokken.

En zo traden drie Nederlandse toptalenten aan in de knock-out fase die begon op 19 december. Machteld, Eline en Wendy wonnen alle drie hun eerste minimatch, waardoor ze dus alle drie bij de beste acht speelsters van de wereld in hun leeftijdscategorie horen. Wendy won haar witpartij in de achtste finales in karakteristieke stijl.

Huang - Velea, ronde 1 knock-out

r+-+r+k+ +q+-zpp+p p+-zp-+p+ +p+P+-+-

Wendy oefent op beide vleugels lichte druk uit. 38...Kg7?

Zwart had moeten blokkeren met 38...h5. 39.h5!

Nu krijgt wit een flinke koningsaanval.

39...Db6 40.Th1 Mooie torenswitch. 40...a5 41.Df4

41.hxg6 hxg6 42.Th7+! was hier spectaculair geweest, maar dat is met beperkte tijd op de klok natuurlijk niet makkelijk door te rekenen: 42...Kxh7 43.Dxf7+ Kh6 en nu 44.Ta1! en zwart gaat spoedig mat.

41...Th8 42.bxa5

Wendy blijft de druk op beide vleugels verhogen. 42...Dc5

Na 42...Txa5 43.h6+ komt de zwarte toren ook beslissend buiten spel te staan. 43.h6+ Kf8 44.De4 en wit won.

In de kwartfinale had Wendy het zwaar en wist ze het niet te bolwerken, maar een plek bij de eerste acht is iets om trots op te zijn. Machteld en Eline moesten

Vrolijk

r+-wqk+r+ +l+-+p+p+p+psn-zp +p+-sn-+PvlpzP-+-zP +-sN-zPLvL-zP-+-zPP+ tR-+Q+RmK-

De Winter - Magold, ronde 5

r+l+k+-tr +pwq-+pzpp psn-zppvl-+ +-+-+-+-+-+PzPP+ +PsN-+-+P PvLP+-+L+ tR-+Q+R+K

-zP-+-+-zP +-zP-+QzPRzP-+-zPK+ tR-+-+-+-

in de kwartfinale tegen elkaar. De meiden zijn flink aan elkaar gewaagd, maar in de eerste partij ging het al vroeg mis voor Machteld.

Roebers-Van Foreest, kwartfinale Partij 1 r+lwqk+-tr +-zpnsnpvlp+-zpp+-zp +p+-+-+P -+-zPPzPp+ +-sN-vL-+PzPPwQ-sNP+ +-mKR+L+R

12...Pf6?

Dit blundert de g-pion. Na 12... f5! blijkt zwart volwaardig tegenspel te hebben.

13.e5 Pfd5 14.Pxg4

Eline bleef in het vervolg de controle houden en won.

De tweede partij bleef eigenlijk voortdurend in balans.

Van Foreest-Roebers, kwartfinale Partij 2 -+-+rtrk+ zp-+-+-wqp -zpp+-+p+ +-zp-+-+-+-snN+l+ +-sNP+-+PzPPwQ-+PzP +R+-+R+K

Een korte indruk van deze tweede partij. De stelling is gelijk, maar er kan natuurlijk nog van alles gebeuren.

Machteld oefende vanuit deze stelling nog 40 zetten lang druk uit, maar Eline bleef 40 zetten lang overeind. Dit illustreert het hoge niveau dat de meiden al hebben.

Daarmee had Eline zich gekwalificeerd voor de halve finale. In de eerste partij miste ze een mooie kans en liep tegen een pijnlijke nul aan.

Latifah-Roebers, Halve finale partij 1

32.Df4!

Wit pakt het initiatief.

32...Tc8

32...Dxb3 faalt op 33.Dd6 Le6 34.Dxc6 waarna de zwarte stelling piept en kraakt.

33.Dd6 Df5 34.Tc1!

Eline won de b-pion en schoof het daarna met vaste hand uit.

25...Dc5! het initiatief en bovendien is de witte verdediging hier niet voor de hand liggend.

26.Dxc5 Ta1+!

Een zeer listig tussenschaakje. 27.Lf1?

Serie Veelvoudige Nederlands Kampioenen: Jeroen Piket

20...Ph3+

Met deze zet begon Eline de draad kwijt te raken. De witveldige loper uitschakelen met 20...Pxe4 21.Dxe4 en nu eerst 21...Lf5 is de weg naar een dominante stelling.

21.Kh1 Tf2

Terugkeren naar de vorige stelling met 21...Pf2+ had nog gekund.

22.Tf3!

Met dit listige zetje blijkt wit alle dreigingen te kunnen pareren. Eline verloor hierop snel het initiatief en later de partij.

Toen was het zaak om rustig te blijven en in de tweede partij met beleid te blijven spelen. Daar slaagde ze wonderwel in.

Roebers-Latifah, Halve finale partij 2

Heel knap 1-1 gemaakt en dat betekende een razendspannende armageddon partij, waarbij Eline wit had en dus moest winnen.

Roebers-Latifah, Halve finale armageddon

Wit had op haar beurt de tussenzet 27.Dc1! moeten doen en na 27...Txc1+ 28.Lf1 blijft de schade voor wit beperkt, omdat de toren gewoon op b4 kan blijven staan.

27...bxc5!

Plotseling wint zwart een stuk. 28.Tbb2 Lc4! en wit gaf een paar zetten later op.

In de laatste partij stonden beide speelsters onder ongelooflijk grote druk.

Roebers-Gaal, Finale partij 1

Jeroen Piket heeft een relatief korte schaakloopbaan, omdat hij al op 34-jarige leeftijd voor een maatschappelijke carrière koos. Toch heeft hij in die korte periode een enorme staat van dienst opgebouwd in de schaakwereld. Viermaal werd hij Nederlands Kampioen en daarmee mag hij in deze serie over veelvoudig Nederlands kampioenen niet ontbreken.

Eline maakte hier optimaal gebruik van de ongelijke lopers: 30.h3!

Eerst de koning verbeteren en onderste rij grappen eruit halen.

30...Dg6 31.Kh2 Dd3?

Een kostbare fout. Zwart had hier terug moeten gaan met 31...Dd6+ waarna wit weer wat moet verzinnen om verder te komen.

Er klopt iets niet aan de zwarte stelling en Eline grijpt haar kans: 34.Da8+! Tf8 Na andere zetten blijft er een toren hangen.

35.Dd5! en deze penning overleefde zwart niet.

Finale! Het bereiken van de finale is natuurlijk al een geweldige prestatie op zich, maar dan wil je hem natuurlijk winnen ook. In de eerste partij steeg Eline boven zichzelf uit en won een ijzersterke creatieve partij.

Gaal-Roebers, Finale partij 1

Het is hier goed mis voor wit, omdat de zwarte velden rond de koning niet meer te verdedigen zijn. Maar Eline bleef hier met alle macht wwerstand bieden:

28.c4 Ph5 29.Dd3! Pg3+ 30.Kg1 Db4?

Zwart bezwijkt onder de druk, de tijdnood en de complicaties. 30...Df4! 31.cxd5 Ld4+ was hier winnend geweest, maar is makkelijk te missen.

31.Dxg3

Dat scheelt letterlijk een stuk en nadat Eline nog een tiental zetten haar hoofd koel hield, was de benodigde remise en daarmee de wereldtitel een feit!

Voor insiders is het al langer duidelijk dat Jeroen Piket door gaat breken. Bij de jeugdkampioenschappen van Nederland wint hij zes keer de titel en al op 15-jarige leeftijd wint hij de titel tot en met 20 jaar. Hij komt uit een echte schaakfamilie, broer Marcel is Fide-Meester en zijn vader Joop een sterke Hoofdklasser. In 1989 wordt Jeroen grootmeester en is het ook voor de buitenwacht zichtbaar dat we hier misschien wel met de opvolger van Jan Timman te maken hebben. Zijn eerste NK-titel volgt spoedig, in 1990.

bxc4+ 30.Kxc4 Ke6 31.Lxa7 Kd6 nu net remise maakt. Zoals spoedig duidelijk zal worden maakt het nogal een verschil dat de loper in deze stelling op e1, in plaats van op f8 staat. Zwart lijkt ook na 29.Pd6+ Ke6 30.Pxb5 Lxa5 nog nipt remise te kunnen maken. Wit heeft geen tijd om op a7 te slaan, omdat na ...fxe4 en ...Pf6 de e-pion verloren gaat. Ook heeft zwart na het sterkere 31.exf5+ Kxf5 genoeg tegenspel, zowel na 32.Pxa7 Lb6! en de koning komt via f4 binnen, als na 32.Lxa7 Kf4 33.Lf2 Lb6! 34.Le1 Ke3. 29.a6

De pointe! Het paard op c4 is ondergeschikt aan de vrijpion die wit gaat maken.

29...Ke6

In de partij krijgen we nog te zien wat er gebeurd als zwart het paard op c4 neemt maar de beste kans is vermoedelijk om met 29...Pb8 een eindspel met een pion minder in te gaan. Na 30.Pxe5+ Ke6 31.Pd3 Pxa6 32. Lxa7 heeft wit een technisch gewonnen eindspel. 30.Lxa7!

Weer erg sterk. 30.Pa3 Lc5! geeft zwart goede remisekansen. 30...bxc4+ 31.Kxc4 Kd6

Deze opstelling hebben we eerder gezien met de loper op e1. Het idee is om na 32.b4 Kc7 en …Pb6 op de volgende zet, de pionnen op de damevleugel blokkeren.

32.Lc5+!

Een hele fraaie afwikkeling en het grote verschil met 28...Le1! De loper is uiteraard taboe, omdat de a-pion dreigt door te lopen.

32...Kc6 33.Lxf8 Pxf8 34.a7

De rol van de a-pion is niet meer om te promoveren maar om als bliksemafleider te fungeren. 34...Kb7 35.Kd5

De witte koning gaat nu alle zwarte pionnen opruimen.

35...fxe4 36.fxe4 Pd7 37.Kd6 Pb6 38.Kxe5 Kxa7 39.Kf6 Kb7 40.Kg7 Pc4 41.Kxh7 Pe5 42. Kg7 Kc6 43.Kf6 Pd3 Na 43...Kd6 44.h4 zit zwart in zetdwang en gaat de g-pion alsnog verloren.

Eline greep hier met

Wereldkampioen! Een schitterende prestatie waar nog lang over nagepraat werd en wordt.

Op het eerste gezicht een eindspel waar zwart weinig te vrezen zou moeten hebben. Pikets volgende zet voert de spanning echter op.

27.a5! b5

Met het idee om op de volgende zet met …a7–a6, de pionnen op wit vast te leggen. Dat zal er echter nooit van komen. Zwart had zonder meer op a5 moeten slaan.

28.Kb3! Lf8

Taaier is 28...Le1, omdat 29.a6

Piket-Nijboer NK Hilversum 1990 -+-+-+-+ zp-+n+k+p -zp-+-+p+ +-+-zpp+PvlN+P+-+ +-+-vLP+P -zPK+-+P+ +-+-+-+-

Piket wint van Kasparov tijdens VSB Toernooi analyse - foto: Bas Beekhuizen

r+lwq-+k+ zppzp-+r+p -+-+-+pvl +-+-+-+-+PzPL+-+ vLPtR-+-zPP+Q+Nsn-zP +-+-tR-mK-

-+-+r+k+ zp-+l+-zpp -+pwq-+-+ zP-tRp+-+-zp-zP-+-+ +P+-vLQ+-+-+-zPPzP +-+-+-mK-

-+-+-+k+ zp-+-wqrzpp -+-+r+-+ +pzp-tRp+-+-+-zP-+ +-zP-+QzPPzP-tR-+-zP +-+-+-mK-

-+-+-+k+ +-zp-wqr+-zp-+p+pzp +P+lzP-+-tR-+p+-+ +-wQ-zP-zPr+-tR-zPLzP +-+-+-mK-

-+-+-+k+ +-+-zppvlp -+-wq-+p+ +L+n+-+-+-+-sn-+ +-zP-+-+P -zP-+-+P+ +-+-tRQ+K

-+-+-vl-+ +-+n+-+p P+-mk-+p+ +-vL-zpp+-+K+P+-+ +-+-+P+P -zP-+-+P+ +-+-+-+-

Jeroen Piket met zijn vrouw Jessica in het succesjaar 1994 - foto: Bas Beekhuizen

45.Kf7 Kc5 46. h4 Kd4 47.g4 Kxe4 48.h5 Ph3 49.h6 Kf4 50.Kg6 Pg5 51.b4 Zwart geeft op. De pionnen zijn niet te stoppen. 1–0

Na acht ronden gaan Piket en Van der Wiel aan kop. Cruciaal is de ronde die dan volgt. Manuel Bosboom verslaat daarin Van der Wiel terwijl Piket met een blauw oog wegkomt tegen Paul van der Sterren. Van der Sterren-Piket NK Hilversum 1990

het eindspel nog even goed voor zitten.

Pieterse-Piket NK Eindhoven 1991

In 1992 wint Piket wederom, en wel voor de derde keer op rij. Hij is dan al nummer 24 van de wereld met een rating van 2615 en de overduidelijke favoriet voor de titel. In de eindstand resulteert dit in een voorsprong van anderhalf punt op de nummer 2. Tegen Van der Sterren laat Piket een onvervalst staaltje powerplay zien.

Van der Sterren-Piket NK Eindhoven 1992

zijn loopbaan uiteengezet. Ik raad de lezer aan zijn verslag over het NK van 1993 er nog eens op na te slaan. In dat toernooi speelt Piket dit keer geen rol van betekenis en gaat de titel naar een ontketende Van der Sterren.

Wit aan zet wint met 29.f6+ gxf6 30.gxf6+ Pxf6 31.Lg5! en de penning wint een stuk na 31...Lf5 32.Th8! Tb1+ 33.Kf2 Ke6 34.Th6 Lg6 35.Lh3+! Ke7 36. Pxg6+ fxg6 37.Txg6.

In de partij speelde Van der Sterren 29.g6, en was zwart na 29...f6 40.Pxd7 Kxd7 weer helemaal terug in de partij. Uiteindelijk werd op zet 57 remise gegeven.

‘Herstel van mijn naam’ is hoe Jeroen Piket zijn 1e Nederlandse titel omschrijft in een interview met Jeroen van den Berg voor Schakend Nederland (1990/7). Hij is dan 21 jaar en heeft net een ongelukkig OHRA en Interpolistoernooi achter de rug. Zijn eerste NK-titel voelt dan ook als een bevrijding. Piket maakt 7,5 uit 11 en blijft daarmee Joris Brenninkmeijer een half punt voor.

Ook het jaar erop is Piket de sterkste. Waar zijn speelstijl vooral geassocieerd wordt met dynamiek en tactiek laat hij in dit toernooi zien van alle marken thuis te zijn. Als Gert Pieterse in ronde 6 het Konings-Indisch iets te tam bestrijdt, gaat Piket er in

Zwart staat prettig, maar het is desondanks verrassend dat de partij nog maar 13 zetten zal duren. 17...Pd4+!

Dwingt wit de loper te geven, anders valt c5.

18.Lxd4 exd4 19.b4

Een sleutelmoment in de partij. Wit zou graag Pc4–a5 spelen, met vervelende druk op b7. De volgende zettenreeks is waarom Piket zijn 17e zet speelde.

19...Lxc4 20.Lxc4 b5!

Ineens heeft wit enorme problemen op de damevleugel. En passant nemen is gedwongen, maar daarmee komt de a-lijn open.

21.cxb6 axb6 22.Lb3 c5 23.Pb2

23.bxc5! bxc5 24.Pb2 had wit goede kansen gegeven om de vrijpionnen succesvol te blokkeren. Daarom had zwart er op zet 22 beter aan gedaan eerst 22...b5 te spelen, om pas na 23.Pb2 met 23...c5 verder te gaan.

23...Txa3 24.Td1

Nu neemt zwart na 24.bxc5 uiteraard met het paard terug.

24...b5!

Dreigt …c5–c4 waardoor de volgende zet gedwongen is.

25.bxc5 Pxc5 26.Ld5 Lg7

De partij is over, de zwarte vrijpionnen zijn te sterk.

27.Kb1 d3 28.f3 b4 29.Lc4 Lxb2

Wit geeft op. Na 30.Kxb2 Pa4+ gaat er materiaal verloren.

0–1

Een saillant detail is dat het alleen de 18-jarige debutant Loek van Wely is die Piket een punt af weet te snoepen. Het weerhoudt Piket er niet van met 8 uit 11 de titel te pakken, op een half punt afstand van John van der Wiel.

Met zijn laatste zet, 21...Pf6–h5, dreigt zwart op g3 te slaan. Dat is lastiger te verhinderen dan het in eerste instantie lijkt. 22.Dh2

Na deze zet gaat het snel mis. 22.Kg2 was gedwongen, waarna 222...Pxg3 23.Kxg3 g5 24.hxg5 Dxg5+ 25.Kf2 (25.Kh2 Txe3!) 25... Dh4+ 26.Ke2 Lxf4 27.Kd1 tot zeer onduidelijke complicaties leidt.

Zwart heeft een pion meer, maar de koning op g8 staat op de tocht terwijl de collega op d1 nu juist erg veilig is. Uiteraard kan zwart het op zet 22 ook rustiger spelen.

22...Pxg3! 23.Dxg3 Txe3!

De krachtige pointe. Het fundament is letterlijk onder de witte stelling weggeslagen.

24.Lc1

24.Txe3 Lxf4 is niet veel beter.

24...Lxf4 25.Lxe3 Lxe3+ 26.Kh1 Met twee pionnen voor de kwaliteit, en een aanhoudende aanval, is de zwarte stelling eenvoudig gewonnen.

26...f4 27.Dh2 Lxd4

Pion nummer drie!

28.Pd1 Pe5 29.Lc2 Dh5 30.Kg2

Pxf3

Wit geeft op. Na 31.Txf3 Dg4+ is er geen eer meer te behalen.

0–1

Paul van der Sterren heeft in zijn fantastische boek Zwart op Wit op zeldzaam openhartige wijze

Maar 1994 is misschien wel het beste jaar uit Pikets carrière. Jeroen wint dit jaar trainingsmatches tegen Polugaevsky en Ljubojevic, mogelijk gemaakt door schaakmecenas Joop van Oosterom. Hij wint daarnaast het supertoernooi in Dortmund voor onder andere Yusupov, Adams, Timman en Karpov. Uiteraard mag een NK-titel bij zo’n jaar niet ontbreken en in 1994 wint Piket dan ook zijn vierde en laatste nationale titelstrijd.

We gaan er uit met een fragment uit dat toernooi, tegen Loek van Wely.

Piket-Van Wely NK Amsterdam 1994

In deze Voorloper:

32.b3 Pb6 33.Txb6

Ook 33.Pe4 en 33.d6 waren niet mals, maar wie kan dit kwaliteitsoffer weerstaan? Wit krijgt twee machtige vrijpionnen. 33...cxb6 34.e6 Tff5 35.d6 Td5

Fraai is het plaatje na 35...Te5 36.e7+ Ke8 37.Txe5 Txe5 38.Pb5 Kd7 waar wit rustig de stelling tot het maximum kan versterken alvorens met Pb5–c7 toe te slaan. 36.Pxd5 Txd5 37.d7 Ke7 38.

a4!

Het is handig de damevleugel vast te leggen. Nu dreigt torenruil met Te1–d1, omdat het pionneneindspel eenvoudig gewonnen is.

38...Tg5 39.Td1 Tg8 40.Kc2 Zwart geeft op. Er is geen kruit gewassen tegen de verdere opmars van de witte koning. 1–0

Jeugdkatern Schaakmagazine

Hij is net twaalf, en heel ambitieus. Ooit wil hij tegen de wereldtoppers schaken. Hij werd al twee keer Nederlands jeugdkampioen en heeft sinds begin dit jaar de status van Internationaal Talent. Hij schaakt zo veel mogelijk overal om steeds beter te worden. Dit is een portret van…

Ansh Jakhari

Toen Ansh zes jaar was bood Schaakvereniging Spijkenisse proeflessen aan in de krant. Dat leek hem een leuk nieuw spel om te leren. Nu beheerst het schaakspel voor een groot deel zijn leven. “Het mooie is dat je je stukken overal kunt neerzetten en dat ze daar een functie hebben. Het is net een echte oorlog, en je stelling is net een kasteel: met torens, een koning en een koningin, lopers en paarden, en pionnen als ridders.”

Bij SV Spijkenisse leerde hij de regels van Peter Maes, Rick van der Pluijm en Steyn de Lange. Ansh ging snel vooruit, deed aan veel toernooien mee, en in 2017 werd hij al Nederlands jeugdkampioen in de leeftijdscategorie G. In 2019 deed hij dat opnieuw bij de E-tjes. “Tommy Grooten was mijn grootste concurrent. Hij won in 2018 van me en werd toen kampioen. Nu versloeg ik hem en won ik de titel.”

Ansh kon naar het EK met de Nederlandse ploeg, maar hij koos voor een nog grotere uitdaging: het WK in China. “Ik wilde graag weten

waar ik stond en wilde me meten met de besten van de wereld.” Hij vloog met zijn ouders Sharma en Andjena naar Qingdao, aan de oostkust, en toen moesten ze nog drie uur met de bus naar Weifang, een stad met mooie monumenten en gebouwen. In het toernooi kwam Ansh niet verder dan vier punten uit elf partijen: “Ik was er nog niet klaar voor, ze waren nog te sterk. De beste spelers trainen wel acht uur per dag.”

In juli en augustus 2020 speelde Ansh drie toernooien ondanks de lockdown: in Biel, Suwalki in het noordoosten van Polen, en Innsbruck. “We moesten mondkapjes dragen en onze handen desinfecteren.” Hij versloeg een paar sterke spelers. Hij doet ook al mee in het eerste van Spijkenisse, in de eerste klasse KNSB! Ervaring opdoen vindt hij belangrijk.

Zijn overgrootouders kwamen uit India, waar schaken heel populair is.

Zijn ouders zijn geboren in Suriname.

Zijn favoriete speler is wereldkampioen Magnus Carlsen. “Zijn stellingen zijn altijd interessant en hij speelt het eindspel heel sterk.” Ansh heeft

daar duidelijk van geleerd. Hoewel hij graag aanvalt, snoepte hij al een paar sterke tegenstanders puntjes af in het eindspel.

Ansh wordt nu getraind door grootmeester Jan Werle. Zijn coach vindt dat Ansh een heel goed positioneel gevoel heeft, maar ook scherp kan aanvallen. “Hij heeft een goed geheugen en leert makkelijk, en heeft veel liefde voor de sport.” Als ze grootmeesterpartijen analyseren zegt Ansh soms: “Meester Jan, vindt u dit ook zo’n mooie zet?” “Ansh neemt vaak de tijd om goed over een plan na te denken,” zegt Jan. “Dan zet hij het geluid van zijn computer uit en vraagt mij stil te zijn.”

School is nu het belangrijkst voor Ansh. In 2019 stapte hij een jaar eerder van de basisschool over op het Zuider Gymnasium in Rotterdam. Hij wil later graag wetenschapper worden in de biologie of een medisch vak. Daarnaast droomt hij van een carrière als topschaker: “Veel reizen en spelen tegen anderen op hoog niveau, dat lijkt me een heel leuk leven.”

r+-+-vlk+ zpp+n+p+p -+p+l+p+ +nzP-zp-+N+N+P+-+ zP-+-vL-+P -zPK+-zPP+ +-+-+L+R

-+-+rtrk+ zpp+l+nzpp -+pvl-+-wq +-+p+p+n -+-zP-sN-zP zPPsNLzPPzP-vL-wQ-+-+ +-+-tRRmK-

-+-+-mk-+ +pzp-+r+p -+-+R+-zP zp-zpPzP-tr-+n+-zp-+ +-sN-+-+PzP-+-zP-+ +-mK-tR-+-

‘Je stelling is net een kasteel’

Schaakmat

computerspelletjes trainer op de club

Schaakvereniging Spijkenisse wetenschapper of profschaker sushi

Partijen van Ansh

Ansh – Christopher Stork

Böblinger Open 2019

1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4

4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Le3 Lb4

“Een lastige opening,” vond Ansh. Zwart komt nu naar voren in het centrum.

7.Ld3 d5 8.Pxc6 bxc6 9.e5 Pd7

10.Dg4!

Valt de loper en de pion op g7 aan, zodat zwart geen tijd heeft om op e5 te slaan en terug moet.

10...Lf8 11.f4 g6 12.0–0 Lg7

13.Pe2 c5 14.c3 Tb8 15.Tfb1

De andere toren lijkt wat logischer.

15...0–0 16.b4 c4?

Geeft veel zwarte velden prijs, en daar gaat hij spijt van krijgen.

16…De7 was beter.

17.Lc2 Dc7 18.Pd4 a6 19.a4

Pb6 20.a5

Zo heeft Ansh het geleerd van Jan Werle: haast je niet, rustig verder ontwikkelen, pionnen naar voren.

Zwart wordt helemaal geplet.

21.Pf3 f5 22.Dg3 Df7

39.fxg5 Lg7 40.Ld4 1–0

Ansh - FM Piotr Mulet Suwalki 2020 -+-+rtrk+ zpp+-+p+p -wq-zp-+pvl +-+P+-+-+Pzp-+n+ +P+Q+-+P+-+NzPPzP +L+R+RmK-

21...Pe3!

Een gevaarlijke zet, maar Ansh blijft rustig.

22.fxe3 Txe3 23.Dxd4

Vooral niet 23.Dc2? d3 24.Txd3 Txd3+ 25.Kh1 Td2 of 23.Dd2? d3

24.Pc3 Te2+. Ansh geeft gewoon het stuk terug en houdt een goed eindspel over.

23...Txe2 24.Dxb6 axb6 25.

Tfe1 Tb2 26.Kf1 Lf4 27.g3 Lg5

28.Te2

De actieve zwarte toren wordt uitgeschakeld.

28...Txe2 29.Kxe2 Te8+ 30.Kf2

Le3+ 31.Kf1 Lc5 32.Te1

Zwart staat nog steeds wat actiever, maar in het eindspel met ongelijke lopers loopt wit geen gevaar. Zwart wel, zoals we zullen zien!

32...Te5?! 33.Ld3 Kg7 34.Txe5 dxe5

Er is nog niets aan de hand, maar wit heeft nu toch een gedekte vrijpion. 35.g4 Kh6 36.h4 Le7 -+-+-+-+

45.a6 Kc7 46.a7 1–0

Ansh

Pascal

37.a4!?

Een dappere winstpoging. Wit geeft de pion op h4 om een grote pionnenwals op de damevleugel te krijgen.

37...Lxh4 38.d6 Kg5 39.Le4 Kxg4?

Dat ziet er logisch uit, maar nu gaat het mis! Het blijkt dat de witte pionnen veel harder lopen dan de zwarte, ook omdat de witte koning goed opgesteld staat. 39...Kf6 was nog wel remise.

40.Lxb7

40.b4! was sneller geweest. Wit speelt c4-c5 en a4-a5 en breekt dan door op c6 of a6.

40...Kf5 41.Ld5!

Houdt de koning af.

41...e4 42.b4 Ke5?

Nu gaat hij toch nog de mist in. 42...Ld8! was nodig om de witte pionnenmacht te stoppen. Desnoods kan hij dan zijn loper voor twee pionnen geven.

43.a5! bxa5 44.bxa5 Kxd6

Door slim afruilen is Ansh tegen een sterke speler in een goed eindspel terechtgekomen. Zwart heeft twee zwakke pionnen op de damevleugel.

27.Lf4!

Nu moet zwart eigenlijk een toren ruilen, waarna wit weer de open d-lijn kan pakken en kan drukken op de pionnen op c5 en a5, die op de kleur van zijn loper staan. Daniël ziet dat niet zitten en offert de kwaliteit:

27...Txb3!? 28.Lxb8 Tb2+

29.Kd3 Txb8

Maar hier staat wit al gewonnen: 30.Ta7 Tb4 31.Txa5 Tb3+ 32.

Ke4 Ld4 33.Tb5 f5+ 34.Kd5

Td3 35.Kc6

De koning gaat de vrije a-pion ondersteunen en die mooie loper op d4 doet eigenlijk niets, behalve c5 dekken.

35...Td2 36.a5 Txg2 37.a6 Ta2

38.Kb7

En wit won na nog een paar zetten.

gelegenheid van het droeve gegeven, dat dit vooralsnog het laatste SchaakMagazine op papier is, heb ik teruggekeken in de eerste edities van het Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond en gezocht naar het thema waar alles om draait: het matzetten van den tegenstander.

Oplossingen der -proble men.

zp-zp-+-+P+P+-+-+ +P+-vL-+P -+K+-+P+ +-+-tR-+-

Foto:

collage teams Leiden NK VO

NK Voortgezet Onderwijs

Op donderdag 21 januari werd de NK VO Finale online gespeeld op chess.com. Het NK VO is het Nederlands Kampioenschap voor schoolteams uit het Voortgezet Onderwijs. De 18 finale teams streden in 4-tallen tegen verschillende scholen. Er werd in drie categorieën gespeeld om de Nederlandse titels: VO I (alle leerjaren), VO II (eerste twee leerjaren), VO III (max. 1 clubschaker, alle leerjaren).

Zoals u elders in dit nummer in een interview kunt lezen is Nederland een nieuwe grootmeester rijker! Max Warmerdam speelde 9 maanden geen klassieke partijen vanwege de corona pandemie. Rond de jaarwisseling speelde hij in Italie twee toernooien achter elkaar. Max speelde een ondernemend soort schaak. Uit diverse leuke partijen een mooie overwinning op een Amerikaanse grootmeester - speelt u mee?

Warmerdam-Checa Vergani Cup (4) 2020 1.e4 c6 2.d4 d5 3.e5 Lf5 4.Pd2

Wit probeert allereerst om het zwarte tegenspel met ...c6–c5 eruit te halen. Het idee is dat wanneer het witte centrum in de Doorschuif variant van de CaroKann intact blijft wit ruimtevoordeel houdt.

4...e6 5.Pb3 Pd7

Er zijn ook zwartspelers die toch

besluiten tot 5...c5 na 6.dxc5 Lxc5 7.Pxc5 Da5+ 8.c3 Dxc5 kan wit naast het normale 9.Le3 Dc7 10.f4 ook kiezen voor een storend tussenschaakje met 9.Da4+. 6.Pf3 h6 7.Le2 Pe7 8.0–0 g5

Deze ondernemende zet wordt door veel sterke grootmeesters gespeeld. Veel partijen gaan dan verder met 9.Pe1 Dc7 10.Pd3 Pg6 11.Ld2 0–0–0 met een spannende stelling. De volgende zet van Max is ook populair.

9.a4 Pg6

Dit is een ongebruikelijke zet, Checa speelt meestal Frans, en 'verraste' naast Max misschien ook zichzelf met de Caro-Kann. Normaler is 9...Lg7 10.a5 Dc7 11.Ld2 f6 om op die manier in het centrum te reageren. Een heel ander idee is 9...a5 om te voorkomen dat wit met a4–a5 nog meer ruimte op de damevleugel winthet nadeel van die opstelling is dat de lange rokade niet meer aantrekkelijk is voor zwart. 10.Pe1

Dit is een normale zet in dit type stelling. Het paard is op weg naar

d3 - vanaf dat veld houdt wit ...c5 tegen. Nu zwart net 9...Pg6 heeft gespeeld gaat 10.Pe1 ook nog gepaard met een concrete dreiging: g2–g4 en de loper is gevangen. In Nijboer-Blees, KNSB competitie 2017, won wit een stuk met een variatie hierop na 10...Pe7 11.a5 Dc7 12.Ld2 Tg8 13.Lb4 Pg6 14.Ld6! Lxd6 15.exd6 Dxd6 16.g4!. 10...Pf4

Dus dit was het idee van zwarts vorige zet. Hij wil snel spel ontwikkelen op de koningsvleugel. Hoe reageert u met wit? Kunt u net als Max laten zien dat wit positioneel in het voordeel is?

24.Txe6 1 Txg2+ 25.Kxg2 1 Txe6 26.Dxe6+ 1 en wit won

Totaal 96 (100)

Rond de jaarwisseling werd in het Italiaanse Bassano del Grappa de Vergani Cup georganiseerd; twee klassieke toernooien in dit coronatijdperk. De

twintigjarige Max Warmerdam greep zijn kans en boekte zowel zijn tweede als derde Grootmeesternorm. In het eerste toernooi behaalde Max met

6,5 uit 9 de derde plaats. Het tweede toernooi wist hij zowaar met 7 uit 9 te winnen. De ratingwinst bezorgt hem een plek bij de top-15 van Nederland.

Karel van der Weide

Arno Bosch

Jeroen Bosch

Wind mee in zware tijden: Inventieve verenigingen

Schaakvereniging Voorschoten had zich haar 75-jarige jubileum in december 2020 anders voorgesteld. Een ‘fysiek’ feestje, met een uitreiking van het kloeke jubileumboek (184 bladzijden) en de benoeming van Marcus Driessen en Bert Houweling tot ereleden, zat er wegens de coronamaatregelen niet in. Het boek ‘SV Voorschoten 75 jaar’ is onder de leden verspreid en de ereleden zijn online in het zonnetje gezet.

Voor de Tweede Wereldoorlog werd er al georganiseerd geschaakt in Voorschoten, maar de huidige club werd geboren op 14 december 1945. Toen gaf de sterke LSG-schaker W.H. van der Nat, die in Voorschoten woonde, een simultaan in zijn woonplaats. Van der Nat werd de eerste voorzitter van een nieuwe club die eerst Nutsschaakclub Voorschoten heette, in de beginjaren 50 SV Ons Genoegen, en vanaf 1954 Schaakvereniging Voorschoten. De club groeide gestaag en het eerste team schopte het in 1972 tot de tweede klasse KNSB. Na lang bivakkeren in de nieuw ingestelde derde klasse bereikte het team in 2011 weer de tweede klasse, ditmaal met veel jonge spelers die ongeveer even oud waren: Peter Wilschut (de recordkampioen van de club met twaalf titels), Vincent Blom, Elwin van der Auweraert, Midas en Rosa Ratsma, Igor Damen en later Jip Damen en David Jongste. Deelname aan de interne was een voorwaarde om in het eerste te mogen spelen. “Dit was tot nu toe de sterkste generatie,” zegt erelid Marcus Driessen. “Die hebben elkaar enorm opgejut.” In 2016 promoveerde dit ‘wonderteam’ zelfs naar de eerste klasse. Na één degradatie nestelde Voorschoten zich vanaf 2018 stevig in de ‘Keuken Kampioen Divisie’ van het schaken.

In de jeugdopleiding (Voorschoten kent naast bijna 50 senioren ook bijna 50 jeugdleden) heeft Driessen een grote inbreng gehad.

In 1980, op zijn dertiende, werd hij lid, tien jaar later was hij al bestuurslid jeugdzaken.

“We hebben alles ingezet om de sterkere jeugd te behouden voor onze club,” zegt Driessen. “Krijg je ze niet boven een niveau

groter werd. Ze streken neer op campings in de buurt. “Daar is een heel sterke binding ontstaan. Wij vinden dat presteren altijd samen moet gaan met een goede sfeer.”

Het eerste individuele succes kwam van Vincent Blom, die in 2001 Nederlands kampioen tot en met 9 jaar werd. (Overigens werd Ivan Sakharov in 1999 al kampioen onder 7.)

In 2006 werd Rosa Ratsma meisjeskampioene tot en met 10 jaar bij het ONJK. In 2019 won Cato de Zoeten de nationale titel tot en met 16, en het nieuwste succes kwam van Emma Barbier, die in 2020 meisjeskampioene tot en met 10 werd - zie het vorige nummer van SchaakMagazine!

Voor andere leeftijdscategorieën heeft Voorschoten ook aandacht. Sinds 2000 is er het Maandag Middag Schaak in buurthuis De Boschbloem, vooral bezocht door zestigplussers uit de hele regio, nu 44 in getal. Clublid Symon Algera kwam er zelfs meermalen met de fiets voor over uit Rotterdam.

Een fraai paradepaardje is het clubblad Man & Paard. Dat bestaat al sinds 1977, en er waren altijd al diverse Voorschotenaren met een vlotte pen. Eén van hen is veelschrijver Sander Hilarius, die zijn verhalen doorspekt

met buitenschaakse bespiegelingen en wetenswaardigheden. Uniek aan dit blad is dat in 2010 Rosa Ratsma, toen nog maar 14 jaar, door Driessen werd aangetrokken als hoofdredacteur! Rosa had al verslagen geschreven over internationale jeugdwedstrijden. Met opmaken van tekst had ze geen ervaring, maar dat kwam snel. “Ik heb er heel veel tijd aan besteed, soms was ik tot diep in de nacht bezig. Maar ik vond het erg leuk om te doen,” zegt Rosa. Na een aantal nummers wilde ze stoppen en besloot ze nog één extra mooi nummer te maken. Het werd een kleu-

renuitgave in A4-formaat, via een professionele drukker. Een dure grap, met minstens 40 bladzijden per nummer. Maar het wordt enorm gewaardeerd en de leden hebben het er graag voor over. Dus ging Rosa er toch maar weer mee door, totdat ze het een jaar of vijf geleden te druk kreeg met haar studie AI. Christine van der Ven, lay-outer van beroep, heeft het overgenomen. De jeugdopleiding in Basisschool De Vink, nu geleid door de eveneens jong begonnen Roderick van Kempen, blijft springlevend. Rosa Ratsma kreeg ook op zeer jonge leeftijd een cursus Schaaktrainer-1 en ging les geven. Na een tijdje stapte ze over op lesgeven aan ouders. Voorheen moesten die altijd op de kinderen wachten, nu waren het de kinderen die op hun enthousiaste ouders wachtten. Jip Damen, David Jongste en Kedem Gutkind gaven ook jeugdlessen, evenals bijvoorbeeld Cato de Zoeten en zelfs een paar ouders van wie de kinderen allang geen lid meer zijn. In het coronajaar 2020 is Rosa, die momenteel in het Belgische Blankenberge woont, de enige die lesgeeft – online. Ze werkt nu ook met beginners buiten de club: “Het is interessant om te kijken hoe je zo goed mogelijk concepten als de penning kunt uitleggen.” Ze heeft de wind mee omdat veel mensen, geïnspireerd door de Netflix-serie The Queen’s Gambit, het schaken willen oppakken. Voorschoten organiseert ook blitz- en rapidtoernooitjes op Internet, maar de belangstelling daarvoor is tanende. “Over-the-board spelen blijft het mooiste,” vindt Driessen.

studeerde: “Als je kijkt op de schermen van de laptops in de universiteitsbibliotheek, je wilt niet geloven hoeveel mensen daarop zitten te schaken,” lacht hij. “Het probleem is dat ze zich niet willen committeren.” SG KiNG heeft zich dan ook toegelegd op de organisatie van snelle, vaak ludieke evene menten waaraan ook niet-leden kunnen deelnemen, wanneer ze maar willen. Dat laatste is heel belangrijk en vrij uniek. “Hierin ligt een grote kans voor clubs,” meent Bob. “In de grote studentensteden is er enorm veel potentieel waarvan geen gebruik wordt gemaakt. Dat is zonde.” SG KiNG telt nu 53 leden, waarvan de meesten ook lid zijn bij een andere club.

Zowel Biemans als Jansen nam meerdere jaren deel aan het NK Lightning Chess, dat in 2009 voor het laatst in Apeldoorn werd georganiseerd. Erik had zich al voorgenomen om het evenement ooit eens zelf te organiseren. In 2015 lukte dat met SG KiNG in het Koning Willem II voetbalstadion; een prachtige locatie. Loek van Wely, die het evenement van het begin af aan gesteund en gestimuleerd heeft, won deze eerste editie, die al ruim 120 deelnemers telde. Overige winnaars waren Jorden van Foreest in 2018 en driemaal Hing Ting Lai, die onder meer Anish Giri voorbleef in 2019. Op 9 en 10 mei 2020 werd ook het NK Bullet via Lichess georganiseerd. Jorden van Foreest won. Hij versloeg in de finale Hing Ting Lai, die in de halve finale Giri had uitgeschakeld.

Alle verrichtingen van de club zijn te volgen op de website sgking.nl. De berichtgeving is humoristisch en studentikoos, met veel bier en hier en daar een pin-up. Via de site worden ook masterclasses gegeven, en bijvoorbeeld toernooien in schaakvariaties als rapid en Basque. “We willen ons onderscheiden en iets toevoegen aan het aanbod,” zegt Erik.

gezet met 500 deelnemers, en dat was perfect voorbereid. Echt knap!”

Dat ligt heel anders bij SG KiNG. Deze vereniging werd in 2014 ‘off-line’ gestart, maar heeft zich ontwikkeld tot een levendige online community. Voorzitter en medeoprichter Erik Biemans had sinds 2004 niet meer bij een club geschaakt. Hij miste iets in de schaakwereld, lange partijen vond hij niet meer leuk. Hij wilde het flexibeler en gezelliger maken. Samen met huidig competitieleider Bob Jansen, Bo de Veth en Jos Jacobs – allemaal studenten die elkaar kenden van jeugdtoernooien – startte Biemans een maandelijkse vrijdagavond in het Boulevard Café, dicht bij het station in Tilburg (helaas ging het café dit jaar ter ziele door de coronamaatregelen). Voor 3 euro per avond kon iedereen er snelschaken met muziek, drank en bitterballen erbij. Dat sloeg aan. Bob merkte iets geks op toen hij in Tilburg

De club heeft inmiddels een aantal sterke spelers in het eerste team, dat in de online zaterdagcompetitie uitkomt, zoals Mark Haast, Lars Vereggen en studschaker ten top Bram van den Berg. Er zijn nog twee andere teams online actief.

De mannen van SG KiNG juichen ook initiatieven van anderen toe. Ze werken veel samen met de bevriende club Paul Keres uit Utrecht (zie SchaakMagazine april 2020) en nemen enthousiast deel aan de wekelijkse ‘Team Battle’, een nationaal snelschaakevenement voor clubteams op de zondagavonden. SG KiNG en Paul Keres hebben de organisator daarvan, Govert Pellikaan, zelfs voorgedragen als vrijwilliger van het jaar (zie elders in dit nummer!). “Ik heb Govert nog nooit ontmoet,” zegt Erik, “maar hij heeft out of the blue en met nul ervaring in no time een complete competitie op poten

Er is altijd wel iets te beleven, ook offline. SG KiNG maakt bijvoorbeeld veel gebruik van de schaaktafels van Jesus Medina Molina die in het Spoorpark in Tilburg zijn gerealiseerd, en organiseert daar verschillende evenementen. “Die tafels zijn altijd bezet en dan staan er nog mensen te wachten om aan te kunnen schuiven,” meldt Bob, die zelf in het Guinness Book of Records staat na een snelschaakmatch van 48 uur met Paul Keres-voorzitter Niels Ondersteijn. Daarbij werd 4000 euro ingezameld voor een weeshuis in Cambodja. De algemene ledenvergadering van de club wordt gehouden in pubquizvorm. De club presenteerde zijn activiteiten op de London Chess Conference, die in december online werd gehouden. Dat kwam SG KiNG weer op een uitdaging te staan tot een online rapidmatch tegen de 161-jarige Amerikaanse club Mechanics’ Institute building, op 23 januari. SG KiNG kwam veel sterker op en won met liefst 18-2. De Amerikanen willen het nog een keer dunnetjes overdoen.

Zulke contacten worden tegenwoordig makkelijk gelegd. Beide bestuursleden denken dat er nog veel meer in het vat zit voor het online schaken. “Als de lockdown langer duurt komt er misschien meer belangstelling om langere, serieuze partijen ook online te spelen,” denkt Bob. “Valsspelen lijkt mij maar een klein puntje. Er zijn verschillende beveiligingsmiddelen, en wij geloven in de goedheid van de mens.”

En als de hausse weer inzakt? “Dan gaan we dingen veranderen,” zegt Erik. Dat is immers het handelsmerk van SG KiNG.

Niels Ondersteijn en Bob Jansen na hun wereldrecordpoging met ingezameld bedrag voor Cambodjaans weeshuis

Voorschoten ONJK 2019

Omslag lustrumboek SV Voorschoten

De tijden zijn zwaar voor schakers, maar er zijn ook mogelijkheden. In dit artikel kijken we hoe twee clubs, respectievelijk het 75-jarige SV Voorschoten en het jonge en snelgroeiende SG KiNG, daarmee omgaan.

Schaakvereniging S voorSchoten v 75 JAAR

Leden van SG KiNG

Max Warmerdam (20) kroont zich tot grootmeester in minder dan twee weken

‘Het had ook helemaal verkeerd kunnen uitpakken’

Max Warmerdam boekte in minder dan twee weken in Italië twee GM-normen. Spannend maakte de kersverse grootmeester het op het eind anders wel. ‘Tweemaal een vechtopening als Konings-Indisch als twee remises volstaan? Die Hans Niemann had me na ronde 8 een psycho genoemd. Dan móet je wel weer voor Konings-Indisch gaan tegen hem.’

Je ambitie was al veel langer om grootmeester (GM) te worden?

Twee jaar geleden, op mijn 18e ben ik IM geworden. Maar ik had op mijn 16e al 2 IM-normen gehaald. Ik was toen al bijna IM. Ik had dus al een tijdje de ambitie om grootmeester te worden.

Toen ik 12 was, had ik een rating van 13001400. Maar toen nam ik privé-training bij Boris Friesen, en anderhalf jaar later was ik ineens naar 2100 geklommen. Als je op je 14e al een elo van 2100 hebt, moet je in principe ook GM kunnen worden. Je moet dan wel hard blijven werken op je schaak en veel jeugdtalenten doen dat niet meer rond hun 18e, wanneer ze gaan studeren.

KNSB-seizoen: norm 1

Je behaalde je grootmeestertitel in twee fasen.

Ja, ik haalde die eerste GM-norm in het KNSB-seizoen van 2018-19. De laatste partij in dat seizoen moet in juni 2019 geweest zijn. Dat is nu anderhalf jaar geleden.

In het nieuwe KNSB-seizoen 2019-20 was ik opnieuw goed bezig, en ik deed het ook goed in de Bundesliga. Ik leek dus weer een GM-norm te gaan halen in dat KNSB-seizoen – na zes partijen had ik een TPR van 2650 of zo. Maar toen kwam die covid-pandemie, en werden beide seizoenen (KNSB en Bundesliga) gewoon afgelast.

Ik bleef tijdens de pandemie wel hard trainen. Toen leek het er uiteindelijk eind vorig jaar op dat ik net na een tentamenweek toch weer zou kunnen spelen in Italië. Ik had vakantie en er waren twee open toernooien in korte tijd. Heel veel spelen in korte tijd leek me ideaal.

Je had negen maanden geen klassiek toernooi gespeeld sinds corona uitbrak.

Mijn laatste live-toernooi was Tata, begin 2020. Daarna speelde ik tot maart nog wat partijen in de KNSB-competitie. Dat was alles. Ik keek dus erg naar die Italiaanse toernooien uit, maar besloot om er ook hard voor te werken. Als voorbereiding deed ik niet alleen aan schaaktraining. Ik zorgde ook voor een goed slaapritme en begon ook te diëten, om mezelf nog fitter te krijgen.

Deed je ook aan sport als voorbereiding op die twee toernooien?

Nee, dat niet. Maar over het algemeen ben ik wel fit. Ik sport wel af en toe, maar niet met regelmaat.

Een paar dagen voor Italië gingen we wel steeds meer twijfelen of we nou moesten gaan of niet. Het aantal coronabesmettingen in Nederland ging omhoog en de maatregelen werden steeds strenger. Thomas Beerdsen en ik wilden toch heel graag spelen. We moesten een covid-test afleggen en een certificaat meenemen naar Italië. Bassano del Grappa ligt in Noord-Italië. We zijn er via de luchthaven van Venetië naartoe gereisd.

Bassano Del Grappa: Part One Hoe liep dat eerste toernooi?

Ik won de eerste twee partijen tegen zwakkere tegenstand. In ronde drie maakte ik remise tegen een FM. Ik speelde in de eerste fase van dat toernooi een beetje naar mijn ranking, niets bijzonders eigenlijk. Maar toen moest ik ronde 4 tegen een grootmeester. Daar speelde ik wel een goeie partij tegen, die ik ook won. Ik had dus een goeie start met 3,5 uit 4.

Vanaf welke ronde begon je echt te denken aan de GM-norm?

Je denkt daar áltijd aan. Zolang je een prima start hebt in zo’n toernooi, maak je er bijna altijd kans op. Maar het was een open toernooi. Je weet vooraf niet tegen wie je allemaal gaat spelen. Je kunt pas in de laatste twee ronden zien hoeveel punten je nodig hebt voor de GM-norm. Meestal moet je 6, 6,5 of 7 punten scoren. In het eerste toernooi in Italië moest ik 6,5 halen, en in het tweede 7.

Je hebt dan 3,5 uit 4. Hoe ging het dan verder?

In de vijfde ronde moest ik tegen de op papier sterkste speler uit het toernooi, de Oekraïner Bernadskiy. Die partij verloor ik.

Als ik nog een GM-norm wilde maken, moest ik dus nog flink aan de bak.

In ronde 6 won ik van een Fransman met 2420, een IM, na een heel lange partij.

Tegen de jonge Belg Daniel Dardha, die ook voor een GM-norm ging, speelde ik een goeie, strakke partij, die ik won.

Met 5,5 uit 7 had ik nog maar 1 uit 2 nodig voor de GM-norm. Toen moest ik met wit tegen de Italiaan Luka, een GM met een elo van 2560. Ik wilde wel een beetje pushen voor winst tegen hem, maar tegelijk niet al te veel risico nemen. Maar hij speelde net een variant die ik niet had bekeken. Daarom besloot ik al in het begin van de partij remise aan te bieden en wat rust te pakken met het oog op de laatste partij. Want ik wist ook dat er waarschijnlijk een gunstige pairing zat aan te komen in de laatste ronde. Er waren twee mogelijkheden: ofwel de Italiaanse GM Basso, of een Indiër die aan remise zelf ook genoeg zou hebben voor zijn laatste GM-norm.

Die Indiër zou handig geweest zijn! Jazeker. Ofwel was ik al binnen als ik tegen de Indiër moest, ofwel werd het die Italiaan. Maar die Basso maakt vaak snelle halfjes en had niet echt meer kans op een prijs. Ik kréég de Italiaan, en het werd inderdaad snel remise. En ik finishte met 6,5 uit 9, genoeg voor de derde plek en de tweede GM-norm.

Bassano Del Grappa, Part Two

En hoe liep je tweede toernooi? Het was op exact dezelfde locatie, en het deelnemersveld was voor een groot deel hetzelfde. Ik startte met 3 uit 3 tegen de minder sterke tegenstanders, beter dus dan in het eerste toernooi. Maar na ronde 6 stond vast dat ik ditmaal 7 uit 9 moest halen voor mijn derde GM-norm, omdat ik gemiddeld tegen wat zwakkere tegenstand had gespeeld dan in toernooi 1.

Hoe liep het dan verder na de beginfase?

Ronde 4 had ik wit tegen een grootmeester. Ik beukte er vol in en kreeg een heel goede stelling. Maar ik pakte niet door en toen nam hij ineens de partij over en won hij.

In ronde 5 moest ik met zwart weer tegen de Italiaan Basso waartegen ik in toernooi 1 in de laatste ronde remise had gespeeld. Rond zet 15 bood hij me remise aan. Maar met een remise zou ik misschien daarna nog 3,5 uit 4 nodig hebben, zo flitste door mijn hoofd. Dat leek me niet echt ideaal. Daarom speelde ik door, bleef ik vol pushen en wist die partij ook te winnen. 4 uit 5!

In de zesde ronde kreeg ik een FM van bijna 2400. Voor een norm moest ik winnen en

dat lukte ook. In ronde 7 moest ik tegen de andere leider met 5 uit 6 in dat toernooi. Bjerre Jonas Buhl is een jonge Deen van 15, met een rating van 2560 en al GM. Een getalenteerde, sterke speler, zeker niet te onderschatten. Maar ik wist ook die partij te winnen.

Dan heb je al uit 6 uit 7. In je hoofd ben je dan al dicht bij die derde GM-norm?

Ja, ik moest nog 1 uit 2 halen in de laatste twee ronden. Eerst moest ik in ronde 8 met zwart tegen een Tsjech, weer een GM. Ik kwam best soepel uit de opening, bood remise aan in gelijke stelling, maar hij wilde door. Alleen overspeelde ik hem vrij snel daarna. En toen bood hij zelf remise aan. Op dat moment moet je een belangrijke keuze maken. ‘Ik heb nog 1 uit 2 nodig. Ik kan nu doorspelen en voor de winst spelen. Als ik de partij dan win, ben ik grootmeester. Anderzijds: als ik nu ga pushen voor een paar uur en het dan niet lukt en ik toch met remise vrede moet nemen, ga ik misschien redelijk uitgeput naar die laatste partij, waarin ik toch nog remise nodig heb.’ Het was kiezen tussen mijn rust en proberen remise te pakken in de laatste partij, of nu al de zaak helemaal te beslissen.

Uiteindelijk ben ik toen voor mijn rust gegaan.

Je hebt toen heel erg getwijfeld.

Ja, je kunt ook best kritiek hebben op het besluit dat ik toen heb genomen. Het had achteraf bekeken ook helemaal verkeerd kunnen uitpakken.

Van tevoren was remise zeker een goed resultaat tegen die Tsjech. Toch besloot ik

om Konings-Indisch te spelen, een opening die je juist niet verwacht van iemand die vooraf remise een goed resultaat vindt. Na de partij sprak ik ook met die Tsjech en de Amerikaan Hans Niemann. Niemann noemde me zelfs een soort van ‘psycho’, hij vond dat ik echt een beetje gek was om die opening te spelen, zeker als remise een goed resultaat voor me was.

In de laatste ronde had je weer zwart, tegen Niemann nota bene.

Ja, maar ik was nog niet vergeten dat Niemann me een ‘psycho’ had genoemd. Dan moet je natuurlijk wel wéér KoningsIndisch spelen tegen hem. (lacht) Dat was wel weer een aparte keuze van me: ik heb twee keer remise nodig en speel beide keren Konings-Indisch, ik neem dus risico.

Konings-Indisch is een enorme vechtopening, waarbij je totaal niet voor remise gaat. Maar ik moest ook aan Peter Svidler denken: die heeft gezegd dat als remise een goed resultaat voor je is, het dan vaak een goede strategie is om gewoon op winst te spelen. En als je dan goed speelt, komt die remise wel vanzelf. Maar als je juist heel erg op remise gaat spelen, gebeurt het vaak dat je steeds minder komt te staan, omdat je veel probeert af te ruilen.

Ik speelde dus heel dynamisch in die laatste, beslissende partij. Niemann was ook wel mindgames met me aan het spelen. Hij had heel duidelijk voor de partij laten weten dat hij vol voor de winst zou gaan. Hij zou niet te snel remise geven, wilde gewoon mijn norm verpesten.

Gelukkig speelde Niemann best slecht in die partij. Maar zelf had ik ook zenuwen, ik speelde veel te snel. Daardoor speelde ik niet heel goed, maar wel nog altijd beter dan hij. Ik kreeg heel snel een heel goeie stelling, gewonnen zelfs. En toen bood ik remise aan. En kon hij niet anders dan accepteren.

In die slotstelling tegen Niemann had ik nog kunnen doorgaan. Maar dat leverde alleen 5 extra ratingpunten op. Dan denk je toch: pak gewoon die norm! Die was nu veel belangrijker dan mijn elo.

Nederlands Kampioen

In De Limburger zeg je: de GM-titel is een droom die uitkomt. ‘Ik heb hier bijna mijn hele leven naartoe gewerkt.’

Heb je nu een ambitieprobleem?

Ik ging er al een tijdje vanuit dat die GM-titel een keer zou komen. Dan vraag je je al af welke doelstellingen je daarna nog wilt bereiken. Eén doel is mijn rating naar 2600 te brengen. En ik wil ooit wel een keer Nederlands kampioen worden.

Bij de grote jongens, Giri, Van Foreest…

Het helpt al heel wat dat Giri bijna nooit meespeelt in het NK. (lacht) Op een gegeven moment zal ik wellicht wel een keer meedoen aan het NK. Door mijn prestaties in Italië ben ik naar de 15e plaats op de Nederlandse plaatsingslijst geklommen. Ik heb daar immers zo’n 30 elopunten bijgewonnen.

Hoeveel tijd geef je jezelf voor het realiseren van je twee grote doelstellingen?

Het is heel moeilijk om een tijdslimiet op die rating van 2600 te zetten. Er zijn in deze pandemie heel weinig toernooien. Ik doe ook universiteit, studeer economie, en dat vergt ook tijd. Ik moet bij de keuze voor een bepaald toernooi altijd nagaan of ik het wel kan combineren met mijn studie.

Hoe word je begeleid als schaker?

Boris Friesen was mijn eerste privé-trainer. Rond mijn 14e ben ik overgestapt op Frank Erwich. En nu traint Loek van Wely me al een jaar of drie. Sinds de pandemie begon, heb ik wel niet echt meer gewerkt met Loek.

Samen trainen is een beetje lastig als je geen schaaktoernooi in zicht hebt.

Wat kan je van zo’n sterke en ervaren speler als Van Wely opsteken?

Ik leer veel van Loek over je instelling. Welke mindset je het best aanneemt tijdens een partij. En hij heeft veel ervaring, en dat brengt hij op me over. Toen ik bij hem begon, vond hij dat ik veel meer op initiatief moest spelen bijvoorbeeld. We doen vooral partij-analyses samen.

Wat je in die laatste partij voor je derde GM-norm deed, doet inderdaad aan Van Wely denken. (lacht) Een beetje wel, zeker! Het vergt wel wilskracht en lef om dat Konings-Indisch dan te spelen in die omstandigheden, eerder dan iets dat heel safe is. Maar ik zat er lekker in en Konings-Indisch was één van de openingen waar ik hard aan had gewerkt voor ik naar Italië ging. Dus waarom ook niet?

Secondant van Jorden van Foreest

Je bent secondant van Jorden van Foreest op het Tata-toernooi. Hoe kwam die samenwerking tot stand?

Jorden en ik zijn al een tijdje goeie vrienden. De voorbije twee jaar had Jorden de Noor Johan- Sebastian Christiansen als secondant op Tata. Maar die kon dit jaar niet. En ik had nu vrij in januari. Dus vroeg

Jorden míj. Hij had wel voor de grap gezegd dat ik wel eerst grootmeester moest worden! (lacht)

Wat zal je rol zijn als secondant van Jorden?

Ik zal op Tata bijna uitsluitend openingswerk voor Jorden doen. Ik sta wel een beetje bekend als iemand die zijn openingen heel goed kent, en er ook hard aan werkt.

Maar verder zal ik Jorden in Wijk aan Zee ook gewoon gezelschap houden, zeker in deze pandemie. Er zijn dit jaar geen amateurtoernooien op Tata, alleen maar de deelnemers aan de Masters. Tata is in normale tijden al een beetje een eenzaam toernooi, omdat het zolang duurt, ruim twee weken, en nu met de pandemie is het dat zeker.

Wat hoop je zelf van je secondantschap te leren?

Het is de eerste keer dat ik met Jorden samenwerk op een toernooi. Ik hoop daar veel van op te steken. Op Tata lopen ook andere topspelers rond, zoals Anish. Dat is ook al top. Het is gewoon leuk om weer bij Tata te zijn, al is het niet als deelnemer.

(Dit interview werd afgenomen vlak voor de start van het Tata-toernooi.)

52 ye ar s

S c hak e n NK Open Open UpcoPAY

Neder lands Kampioenschap Schaken 2 02 1 in Dieren

He t Open Neder lands K ampioenschap Schaken wordt v an 2 6 juli tot en me t 5 augustus gespeeld in Dieren. He t toernooi wordt voor de 42ste keer gespeeld in Spor t- en Zalencentrum Theot horne. He t is de 52ste keer in de gemeente Rheden.

In de hoofdgroep wordt gespeeld om de t itel Open K ampioen v an Neder land.

Vanwege de Covid-19 pandemie is het mogelijk dat het maximum aantal deelnemers beperkt wordt.

Sponsors: Hoofdsponsor:

Insc hrijven www.schaken.nl/onk/inschr ijfformulier- onk De inschr ijfgelden zijn onveranderd. Zie voor het nevenprogramma de website.

www.schaken .nl/onk

Jorden van Foreest en secondant Max Warmerdam - foto Jurriaan Hoefsmit Tata Steel Chess Tournament 2021

De Svesnikov 1

Van het Siciliaans weten we dat er veel varianten zijn die vrijwel allemaal op zichzelf staan.

Behalve dat er van vrijwel elke hoofdvariant veel theorie bekend is, dient de speler die probeert een variant te bestuderen, zich ook de belangrijkste kenmerken eigen te maken.

Dat lijkt op het oog op een enorme klus maar aan de andere kant kunnen we ook zeggen dat het soms loont om op basis van de belangrijkste ideeën en concepten zich te storten op het variantencomplex van een bepaalde variant.

Ik heb lang gewacht met het presenteren van de Svesnikovvariant van het Siciliaans. Niet omdat ik het een slechte variant vind - integendeel zelfs - maar vooral omdat er zoveel theorie over bestaat. Door de vuistdikke boeken is het soms moeilijk om (bijna letterlijk) door de bomen het bos nog te zien.

Maar mede door het recente boek van de Nederlandse IM Robert Ris, getiteld The Modernized Svesnikov, ben ik aardig op weg geholpen. Laten we maar eens een poging doen om deze variant, genoemd naar Evgeny Svesnikov (geboren in 1950), onder de loep te nemen.

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6

Ook bekend is een direct 4...e5 (dan heet het de Kalasjnikovvariant - genoemd naar het Russische wapen) waarbij de zetten ...Pf6 en Pc3 niet zijn ingelast.

5.Pb5 d6 6.P1c3

Wit zou kunnen proberen te profiteren van het feit dat hij nog geen paard op c3 heeft staan door nu 6.c4 te spelen. Het nadeel is wel dat hij daarmee veld d4 weggeeft.

6...a6 7.Pa3 b5 8.Pd5 en nu kan zwart verdergaan met 8...Pge7 zodat Lg5 geen probleem meer is.

De zet die kenmerkend is voor de Svesnikov, ook wel de Chelyabinsk Variant genoemd. GM Gennadi Timoshchenko, die daar een boek over schreef (Sicilian Defense The Chelyabinsk Variation: Its Past, Present and Future), is zelfs wat geïrriteerd dat de naam Svesnikov vooral in het Westen de oorspronkelijke naam heeft verdrongen...

Het idee van zwart is om de belangrijke velden d4 en f4 te bestrijden. De gebruikelijke opzet van wit om later met een koningsaanval te beginnen door f2–f4 en/ of g2–g4 te spelen, is na deze zet nauwelijks meer aan de orde. Het grote nadeel van zwarts pionzet is natuurlijk het vrijwillig opgeven van het belangrijke centrum¬veld d5. Dankzij de Boleslavsky-variant weten we al dat het speelbaar was, maar bij de Sveshnikov-variant gaat het nog een stapje verder. Zwart bekommert zich (met name in het begin) nauwelijks om dit veld. Later zal hij echter alles op alles zetten om wit te bestrijden om veld d5 of door zijn heil te zoeken op andere gedeelten van het bord. 6.Pdb5

Zwart laat niet toe dat er een paard binnenkomt op d6. We hebben nu een belangrijke splitsing:

A) 7.Lg5 en B) 7.Pd5

In deze aflevering bespreken we A) maar Fabiano Caruna heeft Magnus Carlsen meerdere malen bestreden met B) de variant die de volgende keer aan bod komt.

A) 7.Lg5

7...a6 8.Pa3

In de eerste variant ontstaat scherp spel, waarin zwart ten aanval trekt. De tweede variant is wat positioneler, waarin wit een voordeeltje probeert uit te bouwen.

Door deze tweede variant uit te werken, leren we de meest essentiële strategische ideeën van de Sveshnikov te begrijpen.

A1) 9.Lxf6

Na deze zet neemt zwart met de pion terug op f6:

9...gxf6

12...Lxd5

Dit wordt het meest gespeeld en zal wellicht de wenkbrauwen enigszins omhoog doen gaan. Zwart had toch het loperpaar als compensatie voor de verzwakte pionnenstructuur? De verklaring is duidelijk: omdat wit een pion op d5 krijgt, is hij in feite het sterke veld kwijt en zwart heeft een mobiele pionnenmassa in het centrum (de pionnen e5/f5/f7 vormen samen een geweldige macht.

13.exd5 Pe7 r+-wqkvl-tr +-+-snp+p p+-zp-+-+ +p+Pzpp+-+-+-+-+ sN-+L+-+PzPP+-zPPzP tR-+Q+RmK-

moet wit rekening houden met ...b5–b4.

17.Tae1 0–0 18.Lb3

Ponomariov-Anand, 2002, een rapidpartij die in het verre eindspel door wit werd gewonnen. A2) 9.Pd5

9... Le7

Wit moet er rekening mee houden dat zwart remise wil maken met 9...Da5+ (SmeetsVan der Wiel, 2006) 10.Ld2 Dd8 11.Lg5 Da5+ enzovoort.

10.Lxf6 Lxf6 11.c3

Met deze stelling treffen we veel interessante partijen aan waarvan Leko-Radjabov, 2006, en Smeets-Kosintseva, 2007, de moeite van het naspelen waard zijn.

12.Pc2 Tb8

17...Tb6 18.Dd3 Le7 19.Pd5 Txb2

Essentieel voor de hele variant is dat wit na 19...Txa6 het mooie 20.Dxa6! Dxa6 21.Pc7+ bij de hand heeft. 20.0–0

Het idee van 7.Lg5 is om de druk op het zwakke punt d5 op te voeren. Wit wil koste wat het kost veld d5 (met stukken) onder controle zien te houden. Een deel van zwarts compensatie voor het weggeven van veld d5 bestaat uit het slecht geplaatste paard op a3. Andere compenserende factoren zullen we later zien. Het is duidelijk dat het paard op a3 afschuwelijk staat en het kost wit veel tijd om dit paard weer in het spel te brengen.

Er zijn drie manieren om te proberen het paard te activeren: 1) het gebruikelijke c2–c3 (nadat wit Pc3-d5 heeft gespeeld) gevolgd door Pa3–c2 en dan te springen naar e3 of b4 om het andere paard (op d5) te ondersteunen;

2) de breekzet c2–c4 (niet altijd effectief omdat zwart soms de stelling kan dichtschuiven met ...b5–b4);

3) door het paard via b1 om te spelen, waar het soms naar d2 gespeeld wordt. Daar staat het in veel gevallen niet geweldig.

8...b5

Wit moet hier kiezen uit: A1) slaan op f6 met 9.Lxf6 of A2) een direct 9.Pd5

De argeloze lezer, die misschien niet vertrouwd is met dit type stellingen, zal hier vreemd opkijken. Zeker als hij dadelijk ook nog ziet dat zwart zich opmaakt om kort te rokeren. Spotten zwartspelers dan niet met alle strategische wetten in het schaakspel?

10.Pd5 f5

Hier blijkt dat de dubbelpion slechts een kwestie van tijd is. Zwart ruilt zijn voorste pion af tegen een witte en ondertussen is hij in het bezit gekomen van een geweldig wapen: het loperpaar waarbij met name de zwartveldige loper node gemist gaat worden door wit in het komende middenspel.

11.Ld3 Le6 12.0–0 r+-wqkvl-tr +-+-+p+p p+nzpl+-+ +p+Nzpp+-+-+P+-+ sN-+L+-+PzPP+-zPPzP tR-+Q+RmK-

Op dit moment heeft zwart een belangrijke keuze.

14.c3

Uiteraard moet ook 14.Pxb5 onderzocht worden omdat het paard taboe is (niet ...axb5? 15. Lxb5+ en zwart boet materiaal in). Na 14...Lg7 15.Pc3 e4 kan zwart met zijn sterke loper op g7 gevolgd door ...Pe7–g6 een gevaarlijk initiatief ontwikkelen in ruil voor de pion. Zhao-Wei, 2015.

14...Lg7 15.Dh5 e4 r+-wqk+-tr +-+-snpvlp p+-zp-+-+ +p+P+p+Q -+-+p+-+ sN-zPL+-+PzP-+-zPPzP tR-+-+RmK-

16.Lc2

Gek genoeg verdient deze terugzet van de loper de voorkeur boven de andere (Le2), hoewel de loper op dit moment veld c2 inneemt, waar eigenlijk het paard naartoe moet.

16...Dc8

Zwart dekt pion f5 nogmaals waardoor ...Pxd5 tot de mogelijkheden gaat behoren en soms

r+lwqk+-tr +-+-+pzpp p+nzp-vl-+ +p+Nzp-+-+-+P+-+ sN-zP-+-+PzP-+-zPPzP tR-+QmKL+R

Wit gaat zo snel mogelijk zijn slecht-staande paard omspelen.

11...Lg5

Het idee van …Lg5 is om straks eventueel de loper van g5 te ruilen tegen een paard (op e3) als daarmee de strijd om veld d5 gewonnen kan worden in zwarts voordeel. Tevens wordt f2–f4 bemoeilijkt. In plaats van deze zet is ook mogelijk: 11...0–0 12.Pc2 Lg5

Op dit moment probeert wit één van zijn belangrijkste ideeën ten uitvoer te brengen namelijk het aantasten van de sterke pion op b5, zodat hij zwaktes creëert in zwarts pionnenstructuur. 13.a4!? bxa4 14.Txa4 a5 15.Lc4 Tb8 16.b3 Kh8 17.Pce3 Le6 18. h4!?

Met deze zet anticipeert zwart op het witte plan met a2-a4. Na a4 kan zwart nu …bxa4 spelen waarna hij druk op b2 heeft. In deze stelling heeft wit een hoop aantrekkelijke en interessante zetten: 13. a4, 13. a3, 13. h4, 13. Le2 en 13. Ld3.

Een lastige keuze, we bespreken er één die een vrij geforceerd karakter heeft:

13.a4 bxa4 14.Pcb4 Pxb4 15. Pxb4 Ld7

Zo wordt a4 gedekt en dreigt ...a6–a5.

16.Lxa6

Wit moet dus de pion terugwinnen, maar nu gaan zijn stukken hangen.

16...Da5

-+-+k+-tr +-+lvlpzpp L+-+-+-+ wq-+Nzp-+p+-+P+-+ +-zPQ+-+-tr-+-zPPzP tR-+-+RmK-

waarna er een stelling is ontstaan met kansen voor beide spelers. Wit heeft het sterke veld d5 in handen, maar daar staat tegenover dat zwart een sterke vrije a-pion heeft en voorlopig ook beschikt over het loperpaar (zeker omdat wit niet genegen is om het mooie paard voor de loper op e7 te ruilen. In Dominguez-Grischuk, 2015 eindigde de partij in remise.

Illustratieve partijen:

• Morovic-Sisniega 1987

• Recasens-Polyakov, 2012

• Zhao-Wei, 2015

• Grischuk-Ivanchuk, 2002

• Ponomariov-Anand, 2002

• Smeets-Van der Wiel, 2006

• Topalov-Leko, 2005

• Kazoks-Pinkovetsky, 2004

• Pichot-Carlsen, 2019

• Leko-Radjabov, 2006

• Smeets-Kosintseva, 2007

• Dominguez-Grischuk, 2015

Geraadpleegde bronnen:

• The Modernized Svesnikov door Robert Ris

17.Dxd6

Min of meer gedwongen en het blijkt tactisch gezien gerechtvaardigd te zijn. Nu zou 17.Ld3 beantwoord kunnen worden met 17...Txb4! 18.cxb4 Dxb4+ 19.Kf1 0–0 en zwart heeft fantastische compensatie voor de geofferde kwaliteit.

• Sicilian Defense The Chelyabinsk Variation: Its Past, Present and Future door Gennadi Timoshchenko

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl (of kijk voor meer informatie over deze serie op www.sterkspel.nl)

r+lwqkvl-tr +-+-+p+p p+nzp-zp-+ +p+-zp-+-+-+P+-+ sN-sN-+-+PzPP+-zPPzP tR-+QmKL+R

r+lwqkvl-tr zpp+p+pzpp -+n+-sn-+ +-+-zp-+-+-sNP+-+ +-sN-+-+PzPP+-zPPzP tR-vLQmKL+R

r+lwqkvl-tr +p+-+pzpp p+nzp-sn-+ +-+-zp-vL-+-+P+-+ sN-sN-+-+PzPP+-zPPzP tR-+QmKL+R

-tr-wq-tr-mk +-+-+pzpp -+nzpl+-+ zp-+Nzp-vlR+L+P+-zP +PzP-sN-+-+-+-zPP+ +-+QmK-+R

-trlwqk+-tr +-+-+pzpp p+nzp-+-+ +p+Nzp-vl-+-+P+-+ +-zP-+-+PzPN+-zPPzP tR-+QmKL+R

-tr-+k+-tr +-+l+pzpp L+-zp-+-+ wq-+-zp-vlpsN-+P+-+ +-zP-+-+-zP-+-zPPzP tR-+QmK-+R

doet iets met je

Langzaamaan ging de KNSB zijn clubs omarmen

In februari 2000 was in het bondsblad Schaakmagazine het volgende te lezen. ‘De pion is de ziel van de schaakpartij, luidt een schaakwijsheid. De schaakvereniging vormt de ziel van het schaakleven, zou je daar aan toe kunnen voegen. Zonder vereniging geen competitie, geen training, geen ontmoetingsplaats, geen schaakcultuur.’ En iets verderop: ‘De KNSB heeft besloten in de komende jaren extra aandacht te besteden aan het verenigingsbeleid.’

Extra aandacht besteden aan de verenigingen. Wat houdt dat concreet in? Betekent het dat er altijd al aandacht is geweest en dat er nu een schepje bovenop wordt gedaan? Hoe zat het in het verleden eigenlijk met de relatie tussen de nationale bond en het plaatselijke schaakleven? We maken een grote sprong terug, naar het jaar 1873 toen de KNSB onder de naam Nederlandsche Schaakbond het licht zag.

Geen belangstelling voor het clubleven

Dat begin was bescheiden met ‘een aantal van bijna 100 leden waaronder 2 dames’. De doelstelling was dat ook. Artikel 1 van het Reglement van de jonge bond luidde: ‘De Nederlandsche Schaakbond stelt zich ten doel de Schaakkunst in Nederland te bevorderen door de spelers der verschillende plaatsen meer onderling in aanraking te brengen.’ (...) ‘Zoo mogelijk’ door ieder jaar een toernooi voor de leden te organiseren. Praktisch gezegd: de bond wil het schaken stimuleren door het organiseren of laten organiseren van wedstrijden. Dat kan het hierboven genoemde jaarlijkse toernooi zijn dat uiteindelijk uitmondde in de nog steeds bestaande bondswedstrijden. Het kunnen kampioenschappen zijn of wedstrijden tussen verenigingen, de KNSB-competitie. Het kunnen internationale wedstrijden zijn. En het kunnen lokaal georganiseerde wedstrijden zijn. Het in 1893 opgerichte bondsblad bood de mogelijkheid die wedstrijden nationaal onder de aandacht te brengen. Dat alles met het doel het schaken te stimuleren.

Het klinkt een beetje cru, maar in grote lijnen bleef het tot in de jaren zestig van de twintigste eeuw daarbij. Natuurlijk, het aantal wedstrijden groeide, Nederland

kreeg gerenommeerde toernooien en zelfs een wereldkampioen, het ledental steeg tot 17.000 een paar jaar na de oorlog, maar wie het bondsblad vanaf de start in 1893 tot in de jaren zestig doorneemt en naar activiteiten zoekt die de bond voor het clubleven organiseerde, komt amper iets tegen. Ja, in het jaarverslag over 1944 en 1945 lezen we dit: ‘Ter vervanging van het verdwenen materiaal (door de oorlog, MbdW) stelde de KNSB eenige honderden schaakspellen en -borden, door bemiddeling van dr. Euwe uit Zweden betrokken, beschikbaar voor de getroffen clubs.’ Maar daar blijft het bij.

De jaren zestig Pas in de jaren zestig verandert er iets, zoals in dat decennium zoveel anders werd.

Misschien kan het verzoek van de Leidse Schaakbond in de bondsraad van oktober 1960, om in het ‘bondsorgaan’ meer aandacht te besteden aan de zwakkere schaker als een voorbode worden gezien. Want inderdaad, de bond richt zich voornamelijk op de betere schaker. Dat geldt ook voor de jeugdactiviteiten die vanaf de jaren vijftig worden georganiseerd. Je vindt het terug in de begroting van de KNSB. Halverwege de jaren zestig treft je daar posten aan voor competitie, bondsblad, wedstrijden, jeugd en organisatie, maar breedtesport of kadervorming zijn nergens te vinden.

Er broeit echter wel iets. Landelijk zie je dat in de oprichting van het ministerie van CRM. Die letters staan voor Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk. De komst van het ministerie geeft aan dat er in de maatschappij meer belangstelling komt voor de belangrijke rol die bijvoorbeeld de sport, de recreatie en het sociaal culturele werk spelen. Zeg maar de organisaties die het mogelijk maken dat de mens zich vermaakt, ontspant en mogelijk ook schoolt.

In het licht van die maatschappelijke ontwikkelingen is het niet vreemd dat in juni 1967 in Schakend Nederland een artikel verschijnt

over de taken van de bond, waarin te lezen valt: ‘(...) er is nog een geweldig tekort aan contact tussen Verenigings-, Onderbondsen KNSB-bestuurders. Daarom blijven er op tal van plaatsen onopgeloste vragen en problemen liggen, zoals: Stimulering clubbezoek, het vasthouden en aantrekken van jonge schakers, het kweken en opleiden van goede bestuursleden, fusieproblematiek in grote en middelgrote steden.’

Kader, kader, kader Kortom, opeens is er belangstelling voor het clubleven. Tegelijk zien de bestuursleden van de KNSB in dat zij als vrijwilligers nooit in de behoeften kunnen voorzien. Er zal een professioneel bondsbureau moeten komen om de gewenste taken uit te voeren.

Dan blijkt het nut van het net opgerichte ministerie. Vanuit Den Haag is er opeens subsidie voor zaken als kadervorming en het bondsbureau. En ook de gemeenten blijken plotseling over allerlei subsidiepotjes te beschikken.

Over het bondsbureau moet in de bondsraad nog wel flink gediscussieerd worden.

Over het nut van kadervorming is eigenlijk iedereen het wel eens. In 1971 komt er een Commissie Kadervorming die de volgende onderwerpen aandraagt waarover bijscholing mogelijk en wenselijk is:

1. Bestuurskader, 2. Schaakinstructeur/ onderwijzer, 3. Wedstrijdleider binnenland, 4. Internationaal arbiter, 5. Jeugdsportleider. Kijk, daar kan je als vereniging iets mee. De omslag in het denken zie je ook terug in de nota Schaak 70, die in juni 1972 door het KNSB-bestuur onder leiding van voorzitter Wim Ruth wordt gepresenteerd. Voor het eerst is er uitvoerig aandacht voor het clubschaak. Er wordt ingegaan op de onderwerpen kader, propaganda, clubbladen en financiën. Bij dat laatste wordt onder andere gewezen op de vele subsidiemogelijkheden van de diverse overheden.

Groeispurt

Vanaf het begin van de jaren zeventig tot begin jaren negentig maakt de KNSB een geweldige groeispurt door. Het ledental stijgt van ruim 17.000 tot rond de 32.000. Welke bijdrage de plotselinge belangstelling voor het clubleven aan de groei heeft

geleverd is moeilijk te zeggen. Duidelijk is wel dat het opleiden van de jeugd, eerst door het boek Jeugdschaak van Berry Withuis, later door de Stappenmethode van Cor van Wijgerden, een grote rol heeft gespeeld. Plus de schaakhausse die ontstond na de match Fischer – Spassky.

Na deze flinke stap voorwaarts in het begin van de jaren zeventig verandert er lange tijd niet veel. De jeugd wordt opgeleid en de bekende kadercursussen worden uitgevoerd. Pas eind jaren negentig ontstaat er nieuwe belangstelling voor het clubleven en andere vormen van schaken, zoals breedteschaak, tientjesleden, schaaksociëteiten, schaken overdag, schaakcafés, enzovoort. Misschien heeft de langzame daling van het ledenaantal duidelijk gemaakt dat er iets moest gebeuren en drong het besef door dat het vasthouden van leden zeker zo belangrijk is als het werven van nieuwe. Ook de frisse wind die de toenmalige directeur van het bondsbureau, Arjan de Vries, laat waaien speelt een rol. Hij komt van buiten de schaakwereld en wordt niet gehinderd door gewoonten en heilige huisjes. En hij blijkt heel handig in het vinden van subsidiepotjes.

De resultaten zijn direct te zien. Vanaf mei 1999 verschijnt in Schaakmagazine een servicepagina met praktische informatie, onder andere voor verenigingen. In februari 2000 schrijft het bondsblad: ‘De KNSB heeft besloten in de komende jaren extra aandacht te besteden aan het verenigingsbeleid. Concreet betekent dit, dat er met ingang van 1 februari 2000 vier schaakconsulenten aan de slag zijn gegaan, die verenigingen kunnen adviseren en helpen bij hun vragen.’

Dat project duurt enkele jaren tot de subsidie afloopt. Het wordt opgevolgd door het instellen van regionale steunpunten die later servicepunten worden genoemd. Naast het bezoeken en adviseren van verenigingen wordt er begonnen met het opzetten van een databank met zogeheten ‘best practices’, goede voorbeelden in gewoon Nederlands. Het resultaat is dat er tegenwoordig op de website schaakbond. nl onder het hoofdstuk Clubs veel praktische informatie voor de schaakverenigingen te vinden is.

Van inmenging tot vitaal

Dat de KNSB zich rechtstreeks tot de clubs richt was overigens tot ver in de twintigste eeuw allerminst vanzelfsprekend. Veel regionale bonden beschouwden dat als een inmenging in hun zaken. Pas toen duidelijk werd dat de bonden steeds moeilijker aan vrijwilligers konden komen en het toch wel handig was om activiteiten uit handen te geven veranderde de situatie. De komst van het internet gaf vervolgens de doorslag. Daardoor was het voor het bondsbureau in 2015 mogelijk alle schaakverenigingen in Nederland rechtstreeks te benaderen voor het onderzoek naar ‘De vitale schaakvereniging’. Daaronder werd volgens dat onderzoek verstaan ‘een financieel gezonde schaakvereniging met een krachtig bestuur die vanuit haar eigen verantwoordelijkheid, realistisch en toekomstgericht activiteiten ontplooit voor zowel haar leden als haar omgeving. De vereniging is in staat nieuwe leden aan te trekken en samenwerkingen aan te gaan om daarmee tevens een actieve functie op lokaal niveau te kunnen vervullen.’

De conclusie van het rapport was dat van de 454 clubs er 329 vitaal waren of vitaal te maken waren. Er is kortom nog wel werk aan de winkel. De KNSB ziet zijn rol daarbij vooral als die van een ‘kennismakelaar’. Of zoals in het jaarplan 2019 van de bond te lezen was: ‘Waar doen clubs het goed en waarom, wat valt er te leren van slechte ervaringen?’ Die benadering maakt duidelijk dat de bond na bijna een eeuw van afstand bewaren in de afgelopen vijftig jaar zijn verenigingen steeds meer is gaan omarmen.

Wim Ruth (links) op 18 april 1974 bij onthulling jubileumboek (100 jaar KNSB) met Hartoch, Langeweg, Euwe en Ree - foto Nationaal Archief

Berry Withuis - foto MEC

Recensie Biografie Wim Andriessen

Wim Andriessen overleed op 14 mei 2017 waarna Jan Timman voor het juni-nummer van SchaakMagazine een warm portret schreef over de uitgever. Nu is er een mooie gebonden biografie verschenen geschreven door Marten Coerts. De fraaie titel Meester in het schaken, grootmeester in het uitgeven is afkomstig van Gert Ligterink, de opvolger van Andriessen als schaakmedewerker van de Volkskrant. Coerts was een vriend en clubgenoot van Andriessen, en aan het boek is verder gewerkt door zijn zoons en door werknemers van New In Chess. Het boek is uitgegeven door de erven Andriessen en met zoveel persoonlijke betrokkenheid met het onderwerp ligt het gevaar van een hagiografie om de hoek. Daar is echter absoluut geen sprake van. Natuurlijk wordt Wim Andriessen geprezen om hoe hij zijn nek uitstak, en met

keihard werken, en dankzij goede relaties met onder andere Timman, Sosonko en Donner, er in slaagde ‘de oprichter van het beste schaakmagazine ter wereld’ te worden. Tegelijkertijd worden de vele ruzies en soms moeizame relaties met medewerkers met een minder hoge rating niet onder het tapijt geschoven. De biografie is zeker boeiend wanneer u geïnteresseerd bent in de geschiedenis van Schaakbulletin en het ontstaan van de uitgeverij New In Chess, maar ook wanneer u graag een portret leest van een self-made ondernemer in de schaakwereld. Een tijdsbeeld van met name de jaren zestig, zeventig en tachtig krijgt u erbij. Een belangrijk deel van het boek bestaat uit door Andriessen zelf gespeelde en geanalyseerde partijen. Dat Andriessen absoluut een schaker van behoorlijk niveau was blijkt wel uit onderstaande overwinning op, de op 18 januari 2021 overleden, grootmeester Lubosh Kavalek.

Andriessen - Kavalek Caltextoernooi Zwolle 1967

Wit staat misschien nog wat beter in beide gevallen, maar duidelijk is het zeker niet.

16.Dh3

Een ijzersterke zet die best lastig is om te vinden omdat wit eerder al Dd1–d3–f3 heeft gespeeld. Toch is een nieuwe damezet de manier om het zwarte idee te weerleggen. Wit staat maar weinig beter na 16.exf6 (2 punten) 16…Dxf6 17.Pd3 Ld6.

16...fxe5

Stelling na 23…Ke6

Er lijkt niet veel aan de hand, maar Andriessen voert dit eindspel met vaste hand naar winst. 24.f4 Tdd5 25.Kf2 Kd7 26.fxe5 Txe5 27.g4 Ta8 28.Lf4 Tb5 29.T1c2 Td5 30.d4 Te8

31.e3 g5 32.Lg3 f5? 33.Tc5 Txc5 34.Txc5 f4 35.exf4 gxf4 36.Lxf4 Te4 37.Kg3 Pxd4 38.Txc7+ Kd8 39.Txh7 Pe2+ 40.Kf3 Txf4+ 41.Kxe2 Txg4 42.Txb7 Th4 43.Tb4! en na deze belangrijke pointe is het uit 1–0 (54).

Wilt u het boek bestellen? Zie de website www.grootmeesterinhetuitgeven.nl

Relatief de beste zet. Zwart heeft ook problemen na een van de alternatieven: - 16...0–0–0 17.Dxe6 en na 17... fxe5 speelt wit de tussenzet 18.Pf3!

- 16...Kf7 werkt ook niet omdat na 17.Pd2 fxe5 18.Pdf3 Dg7 wit een sterk tussenschaak speelt: 19.Dh5+!

ineens heel actief. Na 19.Pef3 Dg6 houdt zwart pion e6 in bevriende handen.

19...Tg8 20.Pf3

Ook goed is 20.a5 (8 punten) vanwege 20...Pxe5 (na 20...a6 volgt alsnog 21.Pf3) 21.Pxe5 Dxe5 22.Tfe1 dezelfde grap als in de partij!

Na het logische 20.Tfe1 (4 punten) heeft zwart de tijd voor 20...h5 waarna wit 21.Pf3? moet nalaten vanwege 21... Dg4!. Natuurlijk niet 20.Pxe6?? Txe6 21.Dxe6 Dxg2 mat.

20...Dg7

Wit wint gewoon na 20...Dg4 21.Dxg4 Txg4 22.h3. 21.Pxf4

wit dankzij de ongedekte torens van zwart en de kwetsbare koning op c8.

Ook sterk maar complexer (en minder logisch) is 23.Tfe1 (9 punten) 23...Dxb2 24.Tab1 (Erg ingewikkeld wordt het na 24. Txe6 Kc7 25.Tae1 Lb4 26.c3 Lxc3

27.Pd3 Txe6 28.Dxe6 Dc2 29. Dxg8 Dxd3 30.Te7+ Kb6) 24... Dxc2 25.Tbc1 Dd2 26.Txe6!.

23...Dxf4 24.Txe6 Txg2+ Ook deze truuk helpt niet. Zwart verliest kansloos na 24... Txe6 25.Dxe6+ Kc7 26.Dxg8 en na 24...Kd8 25.Txe8+ Kxe8 26. De6+. 25.Kxg2 Txe6 26.Dxe6+

Schaakmat!

74...g1T

Minorpromotie tot toren is de snelste weg naar het mat. Let op 74...g1D? is pat! In de partij Aliakbarov - Obregon Rivero, Lichess 2 januari 2021, ging wit mat na 74...g4+ 75.Kh2 g1D, maar 75.Kxg4 stelt het mat uiteraard langer uit. 75.Kh2 Tg3 of 75...Tg4 76.Kh3 Th4 mat.

76.Kh1 Th3 mat.

Combineren

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

11.Lxf4

De meest logische zet. Wit slaat het hinderlijke paard voordat het de witveldige loper van het bord neemt, en bezorgt zwart meteen een zwakke pion. Zwart hoopt natuurlijk op tegenspel over de g-lijn, maar dat compenseert hier niet zijn zwakke pion. Toch zijn er ook punten (3) te verdienen met andere zetten: - Na 11.a5 Pxe2+ 12.Dxe2 a6 heeft zwart het loperpaar, maar f2–f4 komt eraan en de zwarte koning zal altijd een beetje op de tocht blijven staan.

- Ook mogelijk is 11.Lg4 omdat zwart na 11...Lxg4 (na bijvoorbeeld 11...Lg6 volgt alsnog 12.Lxf4 gxf4) 12.Dxg4 h5 13.Dd1 niks beters heeft dan zijn paard maar weer terug te trekken met 13...Pg6. 11...gxf4 12.Ld3

Weer de beste zet. Wit wil graag de actieve loper van zwart afruilen en creert zo ook wat meer speelruimte voor zijn eigen stukken. Bovendien accentueert iedere ruil de zwakke f-pion van zwart op f4.

Speelbaar is ook eerst 12.a5 (6 punten) om daarna pas Ld3 te spelen. Ook 12.Kh1 (4 punten) zou best een nuttige zet kunnen zijn - zwart gaat vast zware stukken op de open g-lijn plaatsen.

12...Dg5 13.Lxf5 Dxf5 14.Dd3

In combinatie met de vorige zet een consequent strategisch plan. Dameruil verliest een pion, en zwart moet dus weer een damezet doen. Andere goede zetten zijn: 14.Pd3 (7 punten) om de witte dame op f3 te zetten, en 14.a5 (7 punten) met terreinwinst op de damevleugel - daarna kan wit alsnog besluiten tot Dd3, of Pd3 en Df3.

14...Dg5

15.Df3

Dit is niet de beste zet, wanneer wit toch zijn dame op f3 wil dan was 14.Pd3 op de vorige zet logischer. Toch is het niet eenvoudig om te zien hoe zwart gebruik kan maken van het tempoverlies en er dreigt natuurlijk wel gewoon 16.Pd3 nu om de f-pion op te halen.

Een goede strategische voortzetting was 15.a5 (10 punten)

15…a6 16.Pc1 om het paard op e2 te zetten en f4 aan te vallen. Met hetzelfde idee is ook meteen 15.Pc1 (10 punten) goed.

Heel interessant is ook 15.Pa5 (10 punten) om 15...Tb8 af te

dwingen - het paard heeft nu zijn werk op a5 gedaan en kan weer naar b3 terug. Wat heeft wit bereikt? Zwart kan niet meer lang rokeren! Tactisch klopt het witte idee van de rokade voorkomen omdat 15...0–0–0 sterk beantwoord wordt met 16.Db3 Pb6 17.Pxb7! Kxb7 18.a5 met winnende aanval.

Een tempo winnen met 15.Pf3 (2 punten) is niet zo sterk als het misschien lijkt vanwege 15... Dg6. Slaan op g6 zou de zwarte structuur verbeteren en de volgende zwarte zet is makkelijk te raden: 16...Tg8.

15...f6

Valt het witte centrum aan, maar op de verkeerde manier! Juist was 15...c5! en nu heeft zwart prima tegenspel na zowel: - 16.c3 0–0–0, als na het scherpe - 16.c4 cxd4 (Hier levert 16... dxc4 17.Pa5 cxd4 18.Dxb7 Tb8 19.Dxa7 Lc5 20.Da6 Pxe5 21. Pxc4 ook een spannende stelling op.) 17.cxd5 Pxe5

- De stelling gesloten houden werkt ook niet omdat pion f4 verloren gaat. 16...f5? 17.Pd3 h5 (Na 17...Tg8 wint 18.Df3 Dg4 19.Dxg4 Txg4 20.h3 Th4 21.Pd2 de pion alsnog.) 18. Df3 Lh6 en nu de loper f4 dekt komen de problemen van de andere kant: 19.Pbc5!

17.dxe5

U krijgt evenveel punten (2) voor 17.Dxe6+ De7 18.Dxe7+ Kxe7 en nu moet u gezien hebben dat 19.Pd3 alsnog een pion wint. Niet goed is 17.Pf3?! Dg6.

17...0–0–0

Dit is nog een goede praktische kans. Het is moeilijk om zwart van goede raad te voorzien. Na 17...Dxe5 volgt 18.Pd3 Df5 (18... Df6? 19.Tfe1 e5 20.Dh5+ verliest)

19.Dxf5 exf5 en zwart moet een vervelend eindspel spelen. Te gevaarlijk is 17...Pxe5 18.Pd4!.

18.Pd4

Dit is duidelijk de sterkste zet. Zwart is terug in de partij na 18.Pf3 Dg6, en ook na 18.Pd3 c5.

18...Te8

18...Pxe5? verliest meteen vanwege 19.Pxe6. 18...Dxe5 leidt ook tot een matige stelling na 19.Pef3 Df6 20.Pxe6 Te8 21. Tfe1!.

19.Pd3

Zwart heeft geen enkel probleem na 19.Pxe6 Dxe5 20. Pxf8 Thxf8 21.Pd3 Df5 hij staat

Deze zet vraagt behoorlijk wat nauwkeurig rekenwerk. 21.a5 is ook een goed idee (ook 8 punten) De witte toren wil naar a4 om pion f4 op te halen. Wit staat iets beter na 21.Tfe1 (2 punten).

21...Pxe5

De Amerikaanse grootmeester overziet de tactische grap die Max wel heeft gezien. Noodzakelijk was 21...Df7 maar na 22.Pd3 staat wit dan wel een pion voor. Zwart krijgt nog wat tegenspel op de koningsvleugel na 22...h5.

22.Pxe5

Veel sterker dan 22.Pd4 (2 punten). 22.Ph5 dwingt zwart tot een kwaliteitsoffer a la Petrosjan: 22...Dxg2+! 23.Dxg2 Pxf3+ 24.Kh1 Txg2 25.Kxg2 Ph4+ en zwart heeft heel behoorlijke compensatie dankzij de loper, zijn centrum en de pion die hij voor de kwaliteit heeft. 22...Dxe5

Wit staat nu een volle kwaliteit voor. Max won na 26...Kc7 27.h3 Ld6 28.Dg4 Dh2+ 29.Kf3 De5 30.Tg1 Df6+ 31.Ke2 Kb6 32.c3 Lc5 33.Df3 De6+ 34.Kf1 d4 35.b4 Ld6 36.Dd3 dxc3 37.Tg6 c2 38. Txe6 c1D+ 39.Te1 Df4 40.a5+ Kc7 41.Dh7+ Kd8 42.Te4 Df3 43.Dg8+ Kc7 44.Dg7+ Kd8 45.Dg8+ Kc7 46.Dg7+ Kd8 47.Dg4 Df7 48.Dh4+ Kc7 49.Dxh6 1–0

Diagram 1 Sinha-Lu 1.Txd7+! Dxd7 2.Lh6+ 1-0

Diagram 2 Nguyen-Beerdsen 1.Pf5+! Kh5 (1…gxf5 2.Txh6 mat) 2.Pg7+ Kh4 3.g3 mat

Diagram 3 Sebenik-Song

1.Lxc6! en spoedig 1-0

Diagram 4 Hamid-Manon 1.Txc8+! Kxc8 2.Pe4 1-0

Diagram 5 Mendonca-Costa

1.Lxg6! hxg6 2.Txg6+ Tg7 3. Tgxf6 won snel voor wit

Diagram 6 Rotondaro-Beerdsen 1…Txg2+! 2.Kxg2 Pe3+ en spoedig 0-1

Diagram 7 Carlo-Moroni

1…Txg1+! 2.Kxg1 Pf3+ 0-1 immers 3.Kf1 Pd2+ met damewinst

Diagram 8 Niemann-Orfini 1.Dxd4!! cxd4 2.Lf6 Zwart kan nog een paar schaakjes geven, maar gaat mat

23.Tae1

Een geweldige combinatie! Het is te begrijpen dat zwart dit heeft overzien. Alles werkt voor

-+k+rvlr+ zpp+-+-+-+p+p+-zp +-+pwq-+P+-+-sN-+ +-+-+-+Q -zPP+-zPPzP tR-+-+RmK-

-+k+-vl-+ zpp+-+-+-+p+Q+-zp +-+p+-+P+-+-wq-+ +-+-+-+-zPP+-zPKzP +-+-+R+-

r+-+kvl-tr zpp+n+p+-+p+p+-zp +-+pzP-wqP+-zP-zp-+ +N+Q+-+-zPP+-zPPzP tR-+-sNRmK-

Jeroen Bosch

-+-tr-+-+ +pzp-+-zpp -+n+kzp-+ tr-+-zp-+p+R+-+-+ zP-+PvL-zP-zP-+PzPKzP +-tR-+-+-

nie U w : c hessBase 16

MATT SE

Uw sle U tel voor nie U we ideeën, na U wke U rige analyse en doelgerichte training!

Nieuw in ChessBase 16*

NIEUW!

IST MATT

ESSBASE

personal, stand-alone chess database that has

standard throughout the world. Everyone uses

• aanbevelingen voor uw repertoire voor elke zet met een enkele klik. uw kunt kiezen wat voor u belangrijk is: hoofdvarianten, modevarianten, aanval, gambieten, zijvarianten, eindspel.

the World Champion to the amateur next door.

more about it. Start your personal success story

choice for anyone who loves the game and

and enjoy your chess even more.

sacrifice patterns, endgame positions etc.

CHESSBASE 14: shows all games with similar pawn

encyclopedia with Elo ratings, upgraded accessyearthe world’s largest database of in-depth

• Overzichtelijk beeld als u diep geanalyseerde partijen naspeelt door de dynamische manier waarop de notatie wordt gepresenteerd.

stand-alone chess database that has the world. Everyone uses Champion to the amateur next door. anyone who loves the game and Start your personal success story chess even more.

than 5 million positions) version: speeds up access to your databases

generates an analysis tree that changes

• Belangrijk nieuws over recentelijk gespeelde nieuwtjes door de directe toegang tot de database.

with time weaker variations are dropped.

different computers running in parallel.

publication of one or more games on the web in a

Deep analysis of a single position with several

REQUIREMENTS: GHz, 512 MB RAM, Windows Vista or Windows XP

• Voorbereiding op tegenstanders waarbij de zwakke punten van de speler worden herkend met betrekking tot uw eigen repertoire.

• Nieuwtjes en trends als aantekeningen in de tactische analyse.

• update service voor de Mega Database met een enkele klik.

ROM drive, Windows Media Player 9. Recommended:

with 256 MB RAM or higher, 100% DirectX compatible

2.4 GHz, 4 GB RAM, Windows Vista, GeForce8 graphics

Media Player 11, DVD ROM drive.

Windows Vista or Windows XP Windows Media Player 9. Recommended: RAM, Windows Vista, GeForce8 graphics or higher, 100% DirectX compatible DVD ROM drive.

games with similar pawn endgame positions etc. Elo ratings, upgraded largest database of in-depth positions) up access to your databases analysis tree that changes variations are dropped. a single position with several computers running in parallel. more games on the web in a Germany info@chessbase.com www.chessbase.com

CH ESSBA SE

NIEUW: ChessBase 16 programma

NIEUW: Big Database 2021 Update Service t/m 31.12.2021

Toegang tot ChessBase Online Database (meer dan 9 miljoen partijen)

Abonnement op ChessBase Magazine voor een half jaar (3 nummers)

ChessBase Premium lidmaatschap (6 maanden)

• Na een update op de Mega Database is er een overzicht beschikbaar van onlangs gespeelde nieuwtjes en theoretische trends.

• Zoeken naar typische tactische stellingen in een bepaalde openingsvariant.

• De slankere zoekaanjager zorgt ervoor dat u de helft minder schijfruimte nodig heeft.

NIEUW: ChessBase 16 programma

NIEUW: Mega Database 2021 Update Service t/m 31.12.2021

Toegang tot ChessBase Online Database (meer dan 9 miljoen partijen)

Abonnement op ChessBase Magazine voor een jaar (6 nummers)

ChessBase Premium lidmaatschap (12 maanden) NIEUW: 250 ChessBase Ducaten

NIEUW: ChessBase 16 programma

NIEUW: Mega Database 2021 Update Service t/m 31.12.2021

Corr Database 2020

Endgame Turbo 5 USB Stick (128 GB) Toegang tot ChessBase Online Database (meer dan 9 miljoen partijen)

Abonnement op ChessBase Magazine voor een jaar (6 nummers)

ChessBase Premium lidmaatschap (12 maanden) NIEUW: 500 ChessBase Ducaten

*Beschikbaar op DVD of als download vanaf 17.11.2020