De zaak Leopold en Loeb en de vrije wil Door: Feije Wieringa
Op 21 mei 1924 ontvoerden Richard Loeb en Nathan Leopold (twee briljante, maar ook arrogante studenten) de 14-jarige Bobby Franks in Chicago. Daarna sloegen ze hem dood met een stomp voorwerp, verminkten ze zijn lichaam om identificatie te voorkomen en dumpten ze het lijk in een rioolbuis. Een gruwelijke moord, maar eigenlijk niet veel opzienbarender dan menig andere moord. Toch zou deze zaak de criminologische handboeken halen. Dat lag niet aan het moordzuchtige duo, maar aan het proces, waarin hun advocaat een pleidooi hield dat anno 2015 nog steeds actueel is.
Leopold en Loeb waren nauw bevriend en onderhielden waarschijnlijk een homoseksuele verhouding. Niet hun geaardheid was een punt, maar hun nauwe, bijna symbiotische relatie speelde wel degelijk een grote rol in dit misdrijf. Het duo voelde zich nogal verheven boven de massa en dat triggerde hen tot het ondernemen van strafbare akkefietjes, zoals diefstal en brandstichting. Maar ze zochten een heftiger thrill en zo besloten ze om samen een perfecte misdaad te beramen. Dat werd dus de moord op Bobby Franks. Eerder overwogen ze om een familielid te doden, maar uiteindelijk besloten ze om 'at random' een slachtoffer te zoeken. Het ging hun immers om de kick en om aan te tonen dat ze superieur aan het systeem waren.
Losgeld Bobby werd een huurwagen ingelokt en vrijwel meteen vermoord. Vlak daarna belden de moordenaars zijn
familie met de mededeling dat hij was ontvoerd en dat ze losgeld zouden gaan vragen. Helemaal perfect bleek het plan niet, want het lichaam van Franks werd de volgende ochtend al door de politie gevonden. Bovendien woonde Bobby Franks vlakbij de familie Loeb in de buurt. Niet echt een goede start voor een perfecte moord... Verder staken de voeten van het slachtoffer uit de rioolbuis waarin hij was gedumpt. Ook vond de politie op de plaats van het delict een bril, die al spoedig kon worden herleid tot de neus van Leopold.
Regelrechte misser De politie had het slachtoffer in no time geïdentificeerd. Een regelrechte misser als je bedenkt dat het duo tenminste zes maanden had besteed aan de voorbereiding van dit 'perfecte' plan. Mogelijk waren ze geïnspireerd door de hoofdfiguur uit het beroemde boek van Fjodor Dostojewski, Misdaad en Straf, waarin de student Raskolnikov zijn dubbele moord op twee woekeraarsters ook pleegde vanuit de Nietzschiaanse gedachte dat hij een boven de wet staande übermensch was. Vanuit hun studie waren Leopold en Loeb in ieder geval bekend met het gedachtegoed van deze omstreden filosoof.
Bekentenis
Leopold in Stateville Prison
70
Het duo werd al snel in de kraag gevat en binnen tien dagen hadden ze een bekentenis afgelegd. Hiermee leek de zaak afgedaan, want er was bewijs, een bekentenis en er was jurisprudentie. In die tijd stond op dit misdrijf de doodstraf en alles wees erop dat dat ook voor deze beide daders zou gelden. Vanwege het zinloze van het misdrijf, en de brute werkwijze van de moordenaars, haalde de kwestie wel de voorpagina's, maar alles bij elkaar genomen was het een eenvoudige zaak. Toch? Maar toen volgde er een kentering, waardoor de zaak nog steeds in de belangstelling staat. Loebs oom vroeg de destijds zeer beroemde advocaat en tegenstander van de doodstraf, Clarence Darrow, om de verdediging van het duo op zich te nemen. Darrow stemde toe. Hij begreep wel dat hij z'n cliënten
