OBELISK 221

OBELISK NËNTOR 2019

221

Revistë periodike letraro-artistike Viti XI-të i botimit Nr.221/2019 Organ i Shtëpisë Botuese “ADA” Çmimi 100 lekë/ 1 €

Në brendësi: Libër që tingëllon si jeta e autorit nga Roland LUSHI Cikël poetik nga - DAVA NIKOLLI - SUELA ARMATA (CENOLLI)

Vendi më i bukur në botë është atdheu nga Hysen Kobellari Poezi nga Horia Gârbea Shqipëroi nga rumanishtja, Ardian-Christian Kyçyku

PIRRO LOLI

Davidi do flasë..

Cikël poetik

Këngë të reja dashurie... nga Pertit Ruka Thjeshtësia dhe madhështia e jetës...

Nga Prof. As. Dr. Shpëtim ÇAUSHI & MSc. Andi ÇAUSHI

Percy Bysshe SHELLEY

Përgatiti Genci Muçollari 1

...........................

REVISTA OBELISK

12

botime vetëm

1200L Obelisk 221

Organ i Shtëpisë Botuese”ADA” www.botimetada.com Periodike letraro-artistike Viti XI-të i botimit - Nr.221 Nëntor 2019 Del në datë 15 të çdo muaji.

Rregjistruar në ISSN International Centre 45 rue de Turbigo, 75003 PARIS FRANCE

ISSN: 2225-7896 Adresa e redaksisë: Rruga : Mihal Grameno Pall.32 Ap.7 Tiranë cel: +355 68 221 9016 e-mail: rlushi@yahoo.it

Përshëndetje!

Nëse ju pëlqen revista”OBELISK”, dhe shpresojmë t’ju pëlqejë, do të donim t’ju ftonim që të abonoheni për të qenë bashkëpunëtorë dhe lexues të rregullt të saj.

...........................

ABONOHU TANI

Revistën “Obelisk” mund ta gjeni në të gjitha pikat e shitjes së gazetave dhe në libraritë kryesore në Shqipëri (me çmim 100 lekë), në Kosovë (me çmim 1 euro), e në Greqi (me çmim 1 euro).

“Obelisk” mund ta lexoni edhe në internet në adresën: www.botimetada.com Abonimet Europë: 1 vit - 15 euro+pp, Amerikë: 1 vit - 20 usd+pp.

Për çdo vërejtje, sugjerim bashkëpunim kontaktoni në e-mail: rlushi@yahoo.it

1200 LEKË

12muaj 2

Nr. llog. B.K.T Lekë: 515001834 IBAN – AL0220511650001834VAIDALLA Shtypet në shtypshkronjën e Shtëpisë Botuese “ADA” Tel: +355 4 450 53 12 Tiranë 2019 Tirazhi: 500 copë

apo

NËNTOR 2019 P a n a i r i i L i b r i t

“Tirana 2019” Viti që po lëmë pas ishte padyshim një vit suksesi për shtëpinë botuese “ADA”. Titujt e sjellë në këtë vit ishin të shumtë e cilësorë dhe kjo falë punës tuaj plot pasion e dëshirë.

Krahas emrave që kanë vite që bashkëpunojnë me sukses shtëpinë botuese “ADA” ky vit solli plot emra të rinj e premtues. Besimi që ata patën për të bashkëpunuar me ne, u shpërblye me botime cilësore e korrektesë.

Shtëpis botuese “ADA” ka vite që është pjesmarrëse e Panaireve të Librit në qytete të ndryshme të Shqipërisë, si dhe në Panairin e Librit në Prishtinë Projektet për këtë vit janë të shumta.

Bashkëpunëtorët e shtëpisë botuese “ADA” do të kenë rasti të jenë pjesë e disa prej këtyre projekteve ambicioze si albume poetike, konkurse etj.

Të gjithëve Ju uroj një vit plot shëndet e mbarësi.

Ahmet Mehmeti, Kohë e artë : poezi / Ahmet Mehmeti ; red. Agim Vinca.

– Tiranë : Ada, 2019 Zyra Ahmetaj, Kështjellë dhe lëndinë : poezi / Zyra Ahmetaj.

– Tiranë : Ada, 2019 Mario Çaçi, Puthja pagane : poezi / Mario Çaçi ; red. Eris Rusi.

– Tiranë : Ada, 2019 Delina Kreka, Kur heshtja mbart dhembjen : poezi / Delina Kreka ; red. Vasil Tabaku. – Tiranë : Ada, 2019​ Fatmir Hamzallari, Mjekime dhe studime alternative / Fatmir Hamzallari ; red. Kujtim Agalliu. – Tiranë : Ada, 2019 Dava Nikolli, Ekzemë e kohës moderne : poezi-poemë-satirë / Dava Nikolli ; red. Vjollca Shurdha. – Tiranë : Ada, 2019 Arben Petri Trebicka, Për mua s’ka enigmë : vjersha dhe fabula për fëmijë / Arben Petri Trebicka ; red. Yla Neziri. – Tiranë : Ada, 2019 3

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

BOTIMET “ADA” KATALOG 2019 V. M. Dada Fëmijë në kafaze : roman / V. M. Dada ; red. Çelik Petriti. – Tiranë : Ada, 2019 Lumturi Plaku, Përqafova perëndimin : poezi / Lumturi Plaku.

– Tiranë : Ada, 2019 Hamit Kokalari, Kujtime / Hamit Kokalari ; përgat. për bot.

Tomorr Kokalari. – Tiranë : Ada, 2019

Haki Memaj, Koldedi dhe familja ime Tropojë / Haki Memaj. – Tiranë : Ada, 2019 Delo Isufi, Vajza e manaferrave : poezi / Delo Isufi ; red. Viron Kona. – Tiranë : Ada, 2019

Mihal Dedja, Drama I / Mihal Dedja.

– Tiranë : Ada, 2019

Ded N. Luca Gruaja me zemër pranverë : epigrame / Denilu ; red. Delina Kreka. – Tiranë : Ada, 2019

Basir Bushkashi, Zjarre dhe... fllad : poezi / Basir Bushkashi ; red. Kujtim Stana. – Tiranë : Ada, 2019

Ded N. Luca Misterit i ka humbur çelësi : tregime / Denilu ; red. Dorjana Sterkaj. – Tiranë : Ada, 2019

Florian Mehmetaj, Punoi si bleta për emër dhe mbiemër / Florian Mehmetaj. - Tiranë : Ada, 2019

Florent L.Hoxha, Legjionarët : (19392018) : statistikë = Legionnaires : (19392018) : statistics / Florent L. Hoxha. – Tiranë : Ada, 2019

Pranvera Gjoni, Esenca... 1 / Pranvera Gjoni. – Tiranë : Ada, 2019 Kujtim Hajdari, Emri i bukur dashuri : poezi / Kujtim Hajdari. – Tiranë : Ada, 2019 Mihal Dedja, Drama II / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019

Arben Alliu, Me ty, për ty Bulqizë : poezi / Arben Alliu ; red. Fioralba Sinoruka. – Tiranë : Ada, 2019

Lupe.

Tiranë : Ada, 2019

Anastas Pone, Shtigjet e jetës : (monografi, mbresa, kujtime) / Anastas Pone ; rec. Marku Pone ; red. Bujar Xh. Rama. – Ribot. – Tiranë : Ada, 2019

Bukurije Bushati, Avuj në xham : poezi / Bukurije Bushati ; red. Sabahet Lishi. – Tiranë : Ada, 2019

Mihal Dedja, Drama IV / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019

Sami Asllani, Krasitja dhe riformimi gradual i ullirit / Sami Asllani. – Tiranë : Ada, 2019

Bukurije Bushati, Botë e zhubravitur : poezi / Bukurije Bushati ; red. Sabahet Lishi. – Tiranë : Ada, 2019

Mihal Dedja, Drama V / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019

Erget Cenolli, Vdekja më e dobishme se Jeta/ Erget Cenolli ;red. Eljona (Jatagani),

Bukurije Bushati, Vjeshtës në pentagram… : poezi /

Mihal Dedja, Drama III / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019

4

NËNTOR 2019

BOTIMET “ADA” KATALOG 2019 Bukurije Bushati ; red. Sabahet Lishi. – Tiranë : Ada, 2019 Lulzana Dauti, Apokalips : poezi / Lulzana Dauti ; red. Irma Kurti. – Tiranë : Ada, 2019 Mihal Dedja, Novela / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 1, Mihal Dedja, Mihal Novela / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 2, Mihal Dedja, Mihal Novela / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 3, Mihal Dedja, Mihal Novela / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 4,

Juvelta Duri. – Tiranë : Ada, 2019 Jani Duri, Unë jam ai që udhëton me mua : aforizma, paradokse e perifraza / Jani Duri ; red. Juvelta Duri. – Tiranë : Ada, 2019

Mihal Dedja, Mihal Novela / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 5,

Luan Çipi, Krenari për kombin : ese / Luan Kaman Çipi ; red. Arta Çipi. – Tiranë : Ada, 2019

Vladimir Muça, Zërat e shpirtit : poezi / Vladimir Muça ; red. Piro Minguli. – Tiranë : Ada, 2019

Mimoza Pulaj, Djalit larg = Al figlio lontano / Mimoza Pulaj ; red. Klara Kodra. – Tiranë : Ada, 2019

Odise Plaku, Të rendësh i lirë : novelë / Odise Plaku ; red. Shkëlzen Xhoxhi. – Tiranë : Ada, 2019

Pranvera Gjoni, Lady : poezi / Pranvera Gjoni.

– Tiranë : Ada, 2019

Pali Shtëmbari, Engjëj të vrarë : tregime, novelë / Pali Shtëmbari ; red. Albert Habazaj. – Tiranë : Ada, 2019 Jani Duri, Hap sirtarët : (poezi) / Jani Duri ; red.

Mariolla Kostandini, Fluturat e shpirtit : poezi / Mariolla Kostandini ;red. Eris Rusi. – Tiranë : Ada, 2019 Beglije Bylyku, Thellësitë e mençurisë në thjeshtësi : praktika sociale për të gjithë / Beglije Bylyku ; përgat. për bot. Roland Lushi. – Tiranë : Ada, 2019

Nezi Plaku, Edhe ti je dashuri : poezi / Nezi Plaku (Velaj). – Tiranë : Ada, 2019 Iliaz Bobaj, Bota është sa nëna ime : rrëfenjë për fëmijë / Iliaz Bobaj ; red. Rushit Ramabaja.

– Tiranë : Ada, 2019 Iliaz Bobaj, Legjenda e qenit të Sharrit : (legjendë për fëmijë) / Iliaz Bobaj ; rec. Aleko Likaj. - Tiranë : Ada, 2019 Gëzime Shehu (Biçaku), Bleta / Gëzime Shehu (Biçaku) ; red.

Agron Biçaku. – Tiranë : Ada, 2019 Irma Kurti, Kohë për t’u dashur : poezi / Irma Kurti ; red. Enkelejda Ghisalberti (Kurti). – Tiranë : Ada, 2019 Jani Duri, Ftesë në psikiatri : dhe të tjera të kësaj natyre / Jani Duri ; red. Juvelta Duri. – Tiranë : Ada, 2019 Floresha Zyberi (Qyra), Kalvari i dhimbjes : novelë e mbështetur mbi ngjarje të vërteta / Floresha Zyberi (Qyra) ; 5

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

BOTIMET “ADA” KATALOG 2019 Leta Guranjaku, Lotët e dhimbjes : novelë : (kushtuar 26 viktimave të zjarrit në qytezën e vogël Mati) / Leta guranjaku ; red.

Aristotel Spiro, Zihni Elezi. - Tiranë : Ada, 2019 Lumturi Plaku Kronikë e dënimit me vdekje : roman biografik / Lumturi Plaku ; red.

Bardhyl Maliqi. - Ribot.

- Tiranë : Ada, 2019 Kurt Kola, Urrejtje dhe dashuri : roman / Kurt Kola ; red. Dukagjin Hata. – Tiranë : Ada, 2019

red. Eris Rusi. – Tiranë : Ada, 2019 Sokrat Kotherja, Mungesa e shpresës : poezi / Sokrat Kotherja. – Tiranë : Ada, 2019 Veli Varfi, Ismail Kaso Dhëmblani dhe lufta e Gribës : monografi / Veli Varfi ; red. Zenel Gapaj. – Tiranë : Ada, 2019 Shkëlzen Zalli, Kartolina e zileve : poezi për fëmijë / Shkëlzen Zalli ; red. Rovena Vata. – Tiranë : Ada, 2019 Alma Zenellari, Një libër për yjet : poezi për fëmijë / Alma Zenellari ; red. Fejzi Murati. – Tiranë : Ada, 2019 Shefki Karadaku, Toraks : poezi : vendlindjes, vendlindasve / Shefki Karadaku. – Tiranë : Ada, 2019 6

Ruzhdi Keraj, Unë jam Era : roman / Ruzhdi Keraj.

– Tiranë : Ada, 2019 Mihal Dedja, Tregime : ese / Mihal Dedja.

– Tiranë : Ada, 2019 Vol. I, Mihal Dedja, Tregime : ese / Mihal Dedja.

– Tiranë : Ada, 2019 Vol. II, Mihal Dedja, Tregime : ese / Mihal Dedja.

– Tiranë : Ada, 2019 Vol. III, Mihal Dedja, Tregime : ese / Mihal Dedja.

– Tiranë : Ada, 2019 Vol. IV, Mihal Dedja, Tregime : ese / Mihal Dedja.

– Tiranë : Ada, 2019 - Vol. V, Beglije Bylyku, Një dritë më shumë : thënie të arta, mesazhe me ngjyrim satirik dhe fibula / Beglije Bylyku ;

përgat. për bot. Roland Lushi. Tiranë : Ada, 2019

Jani Duri, Libri i Klarës : përralla të shkurtëra për kalamaj të gjatë / Jani Duri ; red. Julveta Duri.

– Tiranë : Ada, 2019 L.2, Daut Hoxha, Socialdemokracia-ideali që frymëzoi reformimin / Daut Hoxha. – Tiranë : Ada, 2019 Ded N.Luca, Psikologjia e vdekjes / Denilu.

– Tiranë : Ada, 2019 Leta Guranjaku, Përse u vonove Perëndi? / Leta Guranjaku ; red. Zihni Elezi. – Tiranë : Ada, 2019 Vasil Kaliva.

Deri kur... : roman / – Tiranë : Ada, 2019 Gjyste Dajani, Këtu më prit : poezi / Gjyste Dajani ; red. Denilu. – Tiranë : Ada, 2019 Bukurije Bushati, Ju e vratë Valbonën / Bukurije Bushati ; red. Sabahet Lishi. – Tiranë : Ada, 2019 Dava Marnoj, Një jetë e rrënuar plot derte / Dava Marnoj ; red. Anila Marnoj. – Tiranë : Ada, 2019

Delina Kreka, Fustani mbi liqen : tregime / Delina Kreka ; red. Agim Demiri. – Tiranë : Ada, 2019 Vita Kozeli (Blloshmi), Një zë në park : tregime / Vita

NËNTOR 2019

BOTIMET “ADA” KATALOG 2019 Kozeli (Blloshmi) ; red. Ndue Lazri. – Tiranë : Ada, 2019 Tomorr Dhrimo, Dosja e hapur : (nëntë tregime në një) / Tomorr Dhrimo. – Tiranë : Ada, 2019 Ded N.Luca, Psikologjia e ekzistencës : (kushtuar vëllaut tim Rrok Luca) / Denilu.

– Tiranë : Ada, 2019 Konstandin Dhamo, Mikeshat e Bllokut : tregime të zgjedhura / Konstandin Dhamo ; Ela Dhamo. – Tiranë : Ada, 2019 Fatjon Kadillari, Bisedë me veten : poezi / Fatjon Kadillari ; red. Eris Rusi. – Tiranë : Ada, 2019 Xhuljeta Kondi, Diçka po vdes mes buzëve : poezi / Xhuljeta Kondi ; red. Arben Bllaci. – Tiranë : Ada, 2019 Beglije Bylyku, Një dritë më shumë : thënie të arta, mesazhe me ngjyrim satirik dhe fabula / V2, Beglije Bylyku ; përgat. për bot.

Roland Lushi.

- Tiranë : Ada, 2019

Delina Kreka, Shtigje të fshehura : poezi / shkroi e red. Delina Kreka. - Tiranë : Ada, 2019 Dava Nikolli, Dimrat e fatit : poezi / Dava Nikolli ; red.

Vjollca Shurdha. – Tiranë : Ada, 2019 Suela Armata (Cenolli), Dremitja e lumturisë : poezi / Suela Armata (Cenolli) ; red. Eris Rusi. – Tiranë : Ada, 2019 Pirro Loli, Aorta e dimrit : poezi / Pirro Loli ; red.

Zimo Krutaj. – Tiranë : Ada, 2019 Hysen Kobellari, Gjahtarët e nuselalës : rrëfenjë / Hysen Kobellari ; il.

Kosta Raka ; red. Anton N. Berisha. – Tiranë : Ada, 2019 Natasha Shule, Gjurmë arratisjesh : roman / Natasha Shule ; red. Gerta Bandilli. – Tiranë : Ada, 2019

Natasha Shule, E dua dritën : poezi / Natasha Shule ; ​red.

Gerta Bandilli. – Tiranë : Ada, 2019 Kujtim Hajdari, Do t’u them... : poezi / Kujtim Hajdari.

– Tiranë : Ada, 2019 Ndue Lazri, Ankesa e mjellmës : poezi / Ndue Lazri.

– Tiranë : Ada, 2019 Sokrat Kotherja, Kryefjalët e shpirtit tim : poezi / Sokrat Kotherja ; red. Ahmet Mehmeti. – Tiranë : Ada, 2019 Mihal Dedja, Vjersha për fëmijë / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 1, Mihal Dedja, Vjersha për fëmijë / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 2 Mihal Dedja, Vjersha për fëmijë / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 3, Mihal Dedja, Vjersha për fëmijë / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 4, Mihal Dedja, Vjersha për fëmijë / Mihal Dedja. – Tiranë : Ada, 2019 V. 5, Denilu Hoteli misterioz : tregime mistike / Denilu. – Tiranë : Ada, 2019 Grisela Veli, Perëndim në trishtim : poezi / Grisela Veli ; red. Alush Avduli. – Tiranë : Ada, 2019 Dava Nikolli, Dasma e gjinkallës : (poezi-fabul-këngë) / Dava Nikolli ; red. Vjollca Shurdha. – Tiranë : Ada, 2019 Sokol Otobashi, Në kërkim të vetvetes : poezi / Sokol Otobashi. – Tiranë : Ada, 2019

7

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

Cikël poetik nga Dava Nikolli DASMA E GJINKALLËS !

-Fabul-

Dielli i gushtit tokën e përvëlon, mbi degë të lisit gjinkalla këndon.

I thërret miqtë në dasëm të vet, s'pyet ajo për të ftohtë, as të nxehtë.

I thirri të gjithë shtëpi për shtëpi, e mbushi atë me pleq e të rinj.

Iu mbush oborri me dasmorë plot, të madhe dasëm ka gjinkalla sot!

Ngrihen e kërcejnë teze e halla, por një problem e ka gjinkalla!

Në cilin lokal të shtrojë drekën ajo? Është gjinkallë, jo dosido!

Pastaj: Ku t'i gjeje gjithë ato pjata?

Iu bënë bashkë dreka e darka.

Ishte vapë e plasën së nxehtit, sa i ra të fikët gjithë miletit!

Veç gjinkalla thanë shpëtoi, këngën e fundit nisi ua këndoi.

U tha: dëgjoni o ju dasmorë!

Këto janë dasmat me shpirt në dorë!

Sarandë: Gusht 2014.

8

STINA IME E BUKUR! I dua stinët krejt pranverë, veç për lulet që i ka të bukura.

Stina ime e dashur, përherë, sepse mbi dorë më ulen flutura...

I shoh bletët tek trëndafili, me dorë ua prek krahët e lehta.

Mbrëmjes kur perëndon dielli, pranë kosheres kthehet bleta.

Oh, moj e bukura pranverë!

Me ty shpirtrat veç lulëzojnë.

Gëzojnë fëmijët, shend e verë, bashkë me zogjtë cicërojnë...

Stinë e dashur të dua shumë, me ty natyra përtërihet, lulëzon.

Vetëm për këtë të adhuroj… në fushë e mal jetë dhuron.

Prill 2016.

UNË DHE GJYSHI !

Të gjithë, i madh e i vogël në fshat, punojnë tokat e tyre ditë e natë.

Një ditë gjyshi më tha: Këtu më prit!

Kthehem shpejt ndaj mos ik!

NËNTOR 2019

Cikël poetik nga Dava Nikolli U ula e prita gjyshin flokëborë, që u kthye me thupra në dorë. Ç'janë këto? Pyeta e frikësuar!

Ndoshta don të më thuprosh mua?

Janë fidanë pemësh tha gjyshi i gëzuar, me lopatë në dorë tokën duke punuar.

Këto janë mollë, të tjerat qershi, ai matanë është ftua, ky këtu man i zi!

Të gjitha këto pemë i ke mbjellur ti?

Pyeta gjyshin duke e parë në sy!

Mbolli gjyshi, baba edhe unë më tha: Askund në fshat, bahçe pa pemë s'ka!

Hapte e mbyllte gropa pemësh gjyshi im, ndërsa unë ndihmoja gjithë gëzim.

Kur sythet çelnin lule plot, ndiheshim më të lumturit në botë!

Kishim fruta, plot edhe perime, rriteshin me mua, ishin jeta ime.

Vazhdimësi…më lanë gjyshi e baba trashëgim, ndaj mbolla dhe unë, bashkë me djalin tim!

Korrik 2016.

LIBRI DHE FJONA! E dua shumë librin; tha Fjona!

Shih sa bukur, duket në duart tona.

Ia hap fletët përditë një e nga një, libri është dituri, i tha gjyshi nën zë!

Korrik 2016.

BLETËT E GËZIMIT Kam dhjetë koshere në shtëpi, u thotë Gëzimi shokëve të tij.

Mbrëmë për bletën lexuam, me babin, sa gjëra për të mësuam!

Sot i shoh bletët krejt i habitur, m'i solli babi në shtëpi, papritur.

Vetë zgjohet bleta çdo mëngjes, mbrëmjeve, rrethon kosheren si thes!

Bleta ime s'ka nevojë për bari, shkon e kthehet vetë në shtëpi.

Nëpër fusha e male çdo ditë kullot, në darkë kthehet e ngarkuar plot!

Krahë e këmbë plot me nektar, sapo kthehet i them puna e mbarë.

Me padurim mjaltin e saj po e pres, me kët' ëndërr zgjohem çdo mëngjes!

I përplas doçkat Gëzimi i vogël, ai e di mirë se bleta nuk është lodër.

Rreth koshereve ditë për ditë ai rri, bletën puntore e ka shumë zili!

Qershor 2016.

FËMIJËT -Këngë-

Libri: Dritare e jetës, është udha jote drejt së vërtetës.

Dëgjo mirë o bukuroshe Fjona!

Vetëm me të mbushen kokat tona.

Fëmijët, kanë vetëm një fytyrë, kanë përfytyrim, imagjinatë të vërtetë.

Janë shpirtra të ndjeshëm, të dlirë, kanë buzëqeshjet që dhurojnë jetë!

Me libër mësojmë të këndojmë, lexojmë vjersha e i recitojmë.

Na mëson të flasim e të shkruajmë, të lajmë, të pastrojmë e të gatuajmë!

Fëmijët kanë shpirtra të shenjtë, ata s'kanë shpirtra të djallëzuar.

Shpirti i tyre s’e njeh ngricën në jetë, kanë imunitet, qëndrueshmëri të zotëruar!

Libri është gjithnjë magji, për çdo moshë, pleq e fëmijë.

Të gjitha shkronjat t'ia puthim fort, sepse është shoku më i mirë në botë!

Janë vetvetja, s'kanë sosia të kopjuar, vetëm ata dhurojnë momente magjike.

Në shkretëtira të egra kanë të lulëzuar, janë hymn i jetës, janë nota melodike.

9

...........................

REVISTA OBELISK

Janë lule-vargjet më të bukura artistike, janë pena poetike më e kompletuar.

Janë muza e pashterrshme e çdo poeti, janë gurra burimore që s'ka të shterruar!

Agroni, gabimin e tij e kuptoi, me zë të lartë, falje gjyshes i kërkoi.

Drejt livadhit fëmijët morën vrapin, pa pyetur gjyshen, Agroni s'bën më hapin!

Dhjetor 2000.

Mars 2016.

MILINGONA E VOGËL

LUMTURI FËMINORE

-Fabul-

Milingona e vogël çdo ditë punon, asnjë sekondë kot nuk i shkon.

Punon në dimër, punon në verë, trupi i saj s'pushon asnjëherë!

Miqtë e saj kurrë s'i sheh në punë, hanë, pinë e flenë gjumë.

Në majë të lisit gjinkalla këndon, pa punë ajo gjithë kohën e kalon!

Kur vjen dimri, fillojnë e bërtasin, prej urie një nga një pëlcasin.

Në verë s'menduan se u vjen uria, ndaj asgjë nuk çuan tek shtëpia!

Kur në dimër e panë veten ngushtë, e kujtuan milingonën, tek punonte në gusht.

Insekteve që në verë me të tallen, në dimër ajo u përgjigjet: Vazhdoni vallen!

Gusht 2016.

GABIMI I AGRONIT Sa vinte Agroni i vogël nga shkolla, dëshironte të bënte veç gola!

Merrte me vehte topin prej llastiku, dhe luante nën kurorën e një fiku.

E sheh gjyshja gjithë habi!

Kishte grumbulluar krejt miqtë e tij.

Kur i gjuanin degët e fikut me top, gjyshja në shpirt kishte dhimbje fort!

Nipin e saj thirri, ngadalë e qorton, "A e sheh degën që loton"?.

Edhe pema ka dhimbje; gjyshja i thotë: Ndaj shko në fushë e luaj me top!

...........................

10

Kur fëmijët në shpirt kanë gëzim, lumturohet shumë shpirti im.

Rreze të arta lëshon më tepër dielli, nga buzëqeshjet e tyre ndrit qielli.

Kur fëmijët në shpirt janë të lumtur, s'ka në botë gjë më të bukur.

Me gazin e tyre qeshet vet natyra... kur u qesh zemra, ua tregon fytyra.

Kur fëmijët, si artista këndojnë, mua shpirtin e zemrën ma gëzojnë.

Në prehër vetëm ata ma ulin diellin, me gaz e hare ma mbulojnë qiellin.

Kur fëmijët vjersha recitojnë, e këngët e Atdheut i këndojnë.

Shumëfishohen gëzimet prindërore, ndaj fëmijët; meritojnë përmendore!

Shtator 2016.

FËMIJËT JANË JETA !

Fëmijët janë portreti më i bukur, janë gonxhe në lulëzim.

Imazh i ndjenjës që rri e strukur, adrenalina e çdo zemre në shpërthim!

Janë pritja e gjatë, janë fjala e durimit, janë hapësira e horizontit pambarim.

Janë shpresa, janë shenja e besimit, janë magjia e shpirtit lindje-perëndim!

Fëmijët, janë bota e mendimit, janë drita që lidh qiellin me tokën.

Përherë engjëj të pafajshëm të trishtimit, loti i tyre, çdo ditë e përmbyt botën!

Gusht 2016.

NËNTOR 2019

Cikël poetik nga Suela Armata Cenolli Ëndërr

Kam kalëruar hënën

Dhe po shëtit nëpër natë!

Vrapon, vrapon, Kali im i artë!

Kur lodhet, shkon te zemra ime!

Troket...

Dhe ajo zgjohet!

Netët e vjedhura Ata e dinë, jetën ma kanë vjedhur, Tani nuk u mungoj më, E heshtur kjo mbrëmje që nuk nxjerr tinguj Nostalgjike, pëshpërit emrin tënd!

Dua netët e vjedhura të m’i kthejnë E jo ditët që zbehin çdo pasion, Nata më vinte e ëndërrt të më merrte E jeta si baba fanatik kurrë s’tha: -Shko!

Ata e dinë, jetën ma kanë vjedhur, Tani nuk u mungoj më, Nata më tundon në ëndrra të më marrë, Nuk më trembin ndarjet, kur dua veç atë!

11

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

Cikël poetik nga Suela Armata (Cenolli) Vala dhe bregu

Dashuri

Brigjeve përplaset deti Thua se me to ka ndonjë inat, Ngjan si një fëmijë çapkën, Do të mbështetë buzët, por s’ka takt!

Në vetminë time Nuk ndihem Kurrë e vetme, Jam me imazhin tënd!

Vjen e ikën i pagojë Veç shushurin e shkumëzon, Nuk e kupton se kur tërhiqet Bregu i thotë: Mos u vono!

Si Don Zhuan breg më breg, Sheh, shëtit, puth e sulmon, Hera-herës kokën brigjeve mbështet Më valët përkëdhelëse u thotë se i dashuron!

Edhe e verbër, Do të bëhem poete!

Mos më tallni, E besoj fort, Nuk më sheh syri Por mendja, Nuk më shkruan dora, Por zemra!

Sytë e natës

Duar hajdutësh

Këta sy të errësirtë Që e shohin agun e ditës

Tek vjen E nuk e vrasin!

Jeta ime tashmë u kyç Si në një labirint errësire!

Në pritje ta kapin Gishtat e thonjëzuar të vdekjes, Siç kapet një dorezë valixheje Nga duar hajdutësh!

Rrezikojnë dritën e tyre

Për një ag mëngjesor E për këtë mbyllen ngadalë

Në heshtjen e mëngjesit!

Qerpikët e tyre bien Sikur të jetë ulur Vetë vjeshta mbi ta!

12

Edhe e verbër do të bëhem poete

Jeta ime me vështirësi merr frymë Në një brengë të heshtur si nata!

NËNTOR 2019

Cikël poetik nga Suela Armata (Cenolli) Vajtimi i një zemre jetime

Zogu që e piku dimri

O zog i qiellit, Merr në sqepin tënd Dashurinë e shpirtit tim E çoja njerkës sime!

Gjithçka shtegtoi me vjeshtën, Ai zog u harrua Duke numëruar pikat e shiut!

Pastaj shko te varri i nënës sime Gërmo, e gjej mes hirit Pak dashuri të padjegur, Mbetur për mua e ma sill!

Me sqepin tënd i ço

Njëmijë të puthura...

Ajo luan Era luan me pemën, I ngacmon gjethet

Ja shkund degët!

Pema ndizet nga inati Dhe fillon të vallëzojë me të!

Në jetimore Kërkojnë, dikë, Kërkojnë!

Në qiell, Në tokë...

U harruar duke numëruar

Gjethet e fundit!

Brenda asaj zemre

U dimërua dhimbja atë vit!

Me krahët e atij zogu,

Iku ai!

Enigmë Kërciti një dorezë, U hap një derë, Kush hyri, kush...?

Mos jam në ëndërr?

Jo...dikush po qesh, Dikush!

Kush je...Largohu!

Fërkime duarsh, Një e qeshur, përsëri...

Kërciti një dorezë, E u mbyll një derë!

Në fund Mbeten sypërlotur, Ju mbetet të çajnë gjokset e tyre Për të përqafuar prindërit!

13

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

“Një trung me degë e gjethe në gjelbërim të dendur. Që e rreh era. Jo si pikturë e stisur, aspak e përsosur, por e natyrshme...

Libër që tingëllon si jeta e autorit nga Roland Lushi Pirro Loli, shkrimtar i njohur, trokiti në portën e ADA-s me vëllimin e nëntë poetik “Aorta e dimrit”. Më parë ka spikatur origjinal ky autor edhe në fushën e Eseistikës dhe në Prozën e Gjatë. M’u duk i çuditshëm titulli dhe, pas një bisede të këndëshme me autorin, nisa t’i lexoj poezitë me kureshtje. Nuk jam kritik, por libri i këtij poeti më futi në mendime dhe emocione që rrallë i kam ndjerë. Libri ka një strukturë, sa unike në vetvete që tingëllon e gjitha si një poemë, po aq dhe tematike, e ndarë në pesë cikle. Nuk gaboj të them se ky libër më tingëllon si jeta e vetë autorit; më saktë, është metafora e vetvetes; një biografi poetike me një forcë përgjithësuese krejt origjinale. Po perifrazoj: “Aorta e dimrit” është autoportret, është pema e tij me inde të buta e të egër, të gjallë e të vdekur. Ose ai vetë.

Portreti ndryshe. “Një trung me degë e gjethe në gjelbërim të dendur. Që e rreh era. Jo si pikturë e stisur, aspak e përsosur, por e natyrshme. Në çdo ind është ADN-ja e tij dhe e kombit, që nga qimet thithëse në tokë, deri te gjethja e majës në syth....

Në të gjithë ciklet shfaqet njeriu shqiptar me vetveten, familjen; është qytetari në rrafshin jetik, në të përpjetat e pjerrta të qenies; është poeti me stuhitë e jetës mbi supe, me një ndjeshmëri rrëqethëse në trojet e krijimtarisë së vet; është poeti që preferon bukurinë e plagëve, dhimbjen

14

e njeriut e të kombit të vet.

Te “Studio dimërore”(17 poezi), mendoj se poeti ka gjetur çelësin e krijimtarisë së vet jo vetëm në poezi. Në qendër është një thëllëzë, simbol gjithëpërfshirës poetik. Gjetja është krejtësisht origjinale. Është një thëllëzë, sa reale aq misterioze; është vetë bukuria në kërkim të përhershëm; ashtu, me pupla të mëndafshta, me të tëra nuancat e ylberit, gjithnjë veshur nuse, gushë e gji stolisur, me gjerdan në grykë; është ai shpendi i trojeve të tij malore Dhëmbel -Nemërçkë; ajo e pakapshmja edhe në gjumë “ E kam parë edhe natën duke qarë me qerpikë të lagur, rrethuar me yje që lotonin dhe prisnin mëngjesin, kokulur, të iknin... E kam parë derdhur lot, gjakosur, të vrarë, kokëposhtë; ngjeshur në rripin e brezit, ose varur në tytën e çiftes kobzezë.”

Gjetja nuk mbaron këtu; sa vjen të formëzohet; ajo prishet duke u bërë më poetike. Dimri i ka mbushur pemët me borë dhe përplot me figura të ndryshme kafshësh e shpendësh... Një degë qënka zgjatur te dritarja e poetit e ka ofruar si dhuratë një thëllëzë bore. Ajo kthehet në burim frymëzimi, në muzë; e pse jo, në objekt arti, në busull, në piksynim, dashnore, grua...?!

Sidoqoftë, si tablo pikture ngjyrash kulluar, ajo ishte e paimitueshme... Dhe lexuesi nuk e ndan dot këtë çast; a është ai shpendi fantastik si trup, apo si imazh.

NËNTOR 2019

Libër që tingëllon si jeta e autorit Ja, këtë thëllëzën e borës, të nesërmen ia fshiu pa mëshirë era dhe shiu. Është dimri i bardhë i krijimtarisë: “Shkruaj e fshi”.

Pirro Loli është gjahtar i gjetjeve artistike: “Shiu pa pushim i gllabëron skulpturat prej bore; gjumi im përgjon thëllëzën që fshehtas zbulon gjinjtë”...Është rruga plot vështirësi, mbushur me të papritura të pakalueshme. Është fjala tjetër, figuracioni poetik që krijon realitete të tjera.

Edhe procesi krijues është “Shkruaj e fshi”. Këtu shfaqet dhe individualiteti i çdo krijuesi. Është ai çasti frymëzues që duhet të shndërrohet në fjalë për të ndriçuar të padukurën, që i jep artit ritmet, shqetësimet, guximin, dhimbjen. Është aorta e muzës që ndriçon me gjak të kulluar honet e Botës, kujtesën, lindjen dhe vdekjen. Bota kuptohet kur del përtej asaj që duket.... ...Dua të mbaj pak rregull në kryqëzimin e tërndafilave, /le të më mbytin ankthet/të më rrethojnë sirenat/klithma e thëllëzës të çajë qiellin me shpatë...

Lexuesi vëren se nëpër poezinë e Lolit fryn një mjegull trishtimi, që merr dhe emrin “dështim” ...”Furtunë /tërsëllimë kosë e mprehtë /vetëtimthi bie përmbi jonxha /e brenda natës i përpin trojet e borës/ dhe fletët e mia me vjersha/...“Po, po thotë ai, dështimi (dhe dyshimi) më mësoi të vërtetën.

Dhe kur m’i zhbënte dimri, (thëllëzën prej bore, fjalën , pikturën “m’i shkrinte” shiu e ngrica, unë e ribëja thëllëzën, ose ndërtoja statujën time prej rëre dhe ere. Ose mungesën e saj.

Një lexues i vëmendshëm do shohë nëpër poezitë e tij një trishtim permanent. Po jo të zi.

Kurrësesi. Duhet thekësuar se esteti Pirro Loli është i bindur në penën e vet. Arti është dyshim, pllenim, vdekje dhe rilindje. Trishtimi, pse jo, është gjenerator i poezisë. Në rrugën e përsosjes arti gjithmonë ka mohuar vetveten. Kështu është

lartësuar më tepër në dramën e zhdukjes së vet, duke u lartësuar shkallë-shkallë. ...Fjala poetike nuk është pasqyrim i sendeve, por emërtim i imazhit të tyre. Simboli i zgjedhur si çelës, në dorë të çdo poeti, është etaloni i Së Bukurës që të krijon lidhje të reja në dukuritë natyrore e shpirtërore. Kështu rritet numri i shqisave në mendje... Alkimia vepron duke e ngritur sendin në nivelin e shpirtit. “Me këtë dritë në gjoks -thotë autori- desha ta mbjell një yll nëpër kryqëzime varresh. Si diell. Të më digjej në heshtje: I Përhershëm, i pikëlluar. Tejpërtej honeve të vdekjes”. Çdo krijues baret nëpër fatet e ekzistencës së vet, pafundësisht të ndryshme, të lodhshme e, shpesh, fatale. Poezia është jetë, brenda jetës e përtej saj; mendim dhe dhimbje, me gëzim dhe trishtim e duket një ndjesi që mund të prekë lumturinë e përkohshme...

Muza e këtij poeti ndoshta është një eros që plagos. Ai është mik me detin. Vini re simbolikën, sa personale, aq edhe tipizuese në portretin që i bën vetvetes , nisur nga një plagë fizike, natyrore(humbjen e zërit) ...“Nuk e di kush më shpoi me shigjetë/kush më la një vrimë në gjoks dhe gjuhën ma preu./Më fal o det, nuk të përqafoj dot si dikur/kur më merrje në gjoks thellësive/ Nuk të flas dot/si dikur që të lutesha për një sirenë të bukur. ( Ndoshta ajo më vrau mua). E mban mend atë ditë/kur më the, mjaft, vëlla: deri këtu pa gojë jam edhe unë/ndalohet puthja. Deri te vrasja/ Deri te rrudhat./Pimë gjak nga njeritjetri./ Dhe ndjehem përqafuar/E lag trupin deri te brinja/Zemrën e hedh tutje të mbytet në dallgën kreshpëruar./Te ty dashnor i përhershëm që puth bregun e egër/Unë pika e lotit në qerpik të syrit/ dhe lulja e kripës mbi shkumë...

15

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

Cikël poetik nga Pirro Loli

DAVIDI DO KUTIA E ZEZË shumë herë kam rënë me vetminë time nëpër guva e shpella të thella pa adresë. zogjtë më gjetën mes degësh e gjethesh të njoma shiu në një re të errët në torrishtë spiunët në dosjen e hapur më kishin të gjallë buzëqeshja më gjeti mes shokësh e miqsh ... kur të bije përgjithmonë do fshihem thellë e më thellë por, e di “kutinë time të zezë” vetëm njera nga ato sykaltërat ma di....

DËSHTIM I PARALAJMËRUAR Dimri zbret nga mali me premtime boshe aorta ime me afsh të ngrohtë ndriçon në heshtje “galeri” të tjera Dimrat mbushen dhe zbrazen nga bora por 16

FLASË...

gabimi është i Zotit që pa kursim ka shpërndarë metafora..

Fluturat e borës dridhen përdridhen në qiell dhe s’bëhen dot zanore e rrokje e fjalë të lindë ujku im i blertë ta shikoj thëllëzën gushës me gjerdan..

Dhe gruan time fatlume thëllëzë të imagjinuar apo imazh. Më mirë bën sikur s’kupton as ajo Kleopatër as unë Mark Anton BRITMËN MA LINTE NË DUAR E di ku flejnë harabelat, ku përgjon me sy të ndezur ujku e di ku këndon thelleza në petalen e gurit po kurrë nuk e mësova folenë e fluturës dhe kur para se të vdiste më qëndronte në qerpik të syrit dhe britmën e bardhë ma linte në duar...

NËNTOR 2019

Cikël poetik nga Pirro Loli VARRI I LULES E këputur, Mornica dhimbjesh duron deri sa vdes Me trupin në ujë.

Pllaka varri muret anësore të vazos Ngjyrë argjendi e floriri Rreth e rrotull saj të gjitha fluturat e bardha veshur në zi.

Kufoma tret gjethet e petalet Më kot shikon ëndrra me rrënjë.

Dhe heq shpirt, shuhet e shuhet në heshtje deri në grahmën e fundit Parfum i tretur në erë Pluhuri i shkundur prej saj.

Mos vallë gurra shekullore ka mbetur pa ujë?

Mos Dhëmbelin më tepër se rrufetë e ka çarë brenga?

Apo, mos ka vdekur qershia ime në kopsht ?

O Sfinks i bukur prej bore tregomë, ç’i mungon dhimbjes sime ...- në mos - , lejomë të iki siç jam nisur Me një karafil të bardhë në dorë ...

POETI DHE KRISHTI

Krishti ishte poet me gisht shkroi në rërën e lagur disa vargje...

Të parët për t’i lexuar u afruan pëllumbat Por në çast dallga dhe era i fshiu ...

DAVIDI DO FLASË....

Që nga zonat periferike qyteti u mbush Me vezullime ...Në letër e plastelinë ngrita shumë kurthe Pendësh Për flutura, sorkadhe bore dhe ujkun e blertë e gugitje hermetike, E drodha e përdrodha fjalën në letër ... Nuk ndryshuan as afshet e shiut.

Po lënda ishte e pabindur. E sertë.

As pikëllimi i borës. Ekuacioni Herë herë dëgjoja ndonjë psherëtimë, u shfaq e u zmadhua. Si hija e një reje të bardhë.

Por sorkadhja nuk rënkoi as ketri as ujku i blertë Unë i lexova vargjet e Krishtit në fytyra ... fëmijësh Vezullues e doja delfinin, por nuk më dha asnjë të Portokaj të fishkur të çara nga uria dhe plagët qeshur asnjë të puthur në buzë. e, nëpër faqet e xhamta ....( E kam parë plagën e Davidit në gjurin e çelën lule krishti djathtë Kur mjeshtri i madh kish dhënë dorën e fundit... : PYETJE PA PËRGJIGJE “Fol vëlla”., i ishte lutur, fol tani! ) Po Davidi prej guri nuk foli. Nuk i ndjeu nervat e Besoj te plagët e Krishtit Që digjen si zjarri holla as pikën e lotit në sytë e autorit; as plagën Dhe në ringjalljen e fluturës Që këlthet nga e çekiçit në gju.... dhimbja. ... Ka qindra vjet që po e pres Po më thuaj: Pse thëllëza ime me gjerdan në Por e di, e di, e di gushë Davidi do flasë një ditë...

Nuk e pranon në gisht unazën e florinjtë ?

O SFINKS I BUKUR ...

O Sfinks i zi prej dëbore I pa kuptimtë – më thuaj- ç’të prera lindjeje paska fjala?

Mos vendlindja ime braktisur?

Ku është më e vërtetë në krevat tim a në imazh te yjtë ... ?

Pse pëllumbat e Pikasos ngriheshin nga tabloja e sapo mbaruar Dhe përplaseshin me avionët e luftës Në qiell ?!

Vërtet nga dashuria Zeusi u kthye në mjellmë?

17

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

Cikël poetik nga Pirro Loli

Pse thëllëza ime prej bore kërkon të mbetet e virgjër ?

“Vërtet e pa Spinoza Zotin në lente?

Vërtet zotin e zuri kolla?”

Pse Salvador Dalia pikturon dhe Krishtin dhe Luciferin Me gjak poetësh? Dhe së fundi, o Zoti im i gjithëfuqishëm, Pse ringjalljen e njeriut e paske harruar?!

GJAK TRËNDAFILASH

Atëherë kur nën dritën e vetëtimës Tregova mbretin lakuriq, nuk isha fëmijë i parritur e thashë - mos shikoni rrufenë si qiellin e ndez por vini re ku pabesisht godet...

Rreziqet i ngarkova mbi shpinë Për të mos rënduar as gjarprin nën gur.

Vetëndëshkim shpëtimtar. I thjeshtë si rrogozi Kokëfortësi. Vetmia ves dhe virtyt... ( I kam provuar të gjitha rrugët dhe rrugicat Kam dalë nga fundi i detit si anije e mbytur i bardhë si kripa.

Kam zbritur nga maja e malit si ortek prej bore i verbër.

Kam hipur dhe nëpër dallgë në një skaf trafikantësh, të gatshëm të më hidhnin në det. Kam udhëtuar dhe në “Anijen e Dehur” të Rembosë.

Nëpër avionë të bardhë modernë kam montuar aortën e zemrës.

Motorët e tyre gumëzhinin dhe pinin me etje gjak trëndafilësh.

TËRNDAFIL I ZI...

Vdekja trëndafil i zi këputur nga mesnata Më pas shpresë e kotë E trurit të zbrazur.

18

Pas meje dikush do flasë në heshtje.

I vdekuri nuk pyet për gjykatësin As për dhurata të arta.

Një metër qiell i zi është varri Sy i kyçur në gjumin e pafund Dimri do krijojë paprerë njerëz prej dëbore.

Mbi baltën time të ëmbël i qetë do iki me një karafil bore në dorë..

Të shkrij pikë e nga një pikë Të këputem si loti.

I ftohtë. Vajtim i përsosur. Violina zogjsh.

A kortezh i heshtur. Shtresë mbi shtresë.

Në harresë.

FJALIMI I QERSHISË NË MORTIN TIM ... Mjafton kujtimi i një thëllëze një fill manushaqeje praruar me vesë, mjafton të lë një buzëqeshje.

Po deshi qershia mbi arkmortin tim le të më thotë një fjalë - Qershia vetëm e lulëzuar të ma lajë borxhin. Çdo pranverë e kam veshur nuse dhe në fustanin e saj qëndisur lule më lule Kam thirrur të gjitha bletët e botës...

NËNTOR 2019

VENDI MË I BUKUR NË BOTË ËSHTË ATDHEU nga HYSEN KOBELLARI

Kur ata dolën mbi sipërfaqe të dheut

dhe i braktisën përgjithmonë birucat e errëta e të frikshme, kishte aguar. Dielli rezear shkëlqente, zogjtë ia thoshin këngës për shtatë palë qejfe. Gjithçka përreth qeshte. Sikur të mos kishte ndodhur asnjë gjë gjatë asaj kohe të errët e të vështirë ...

Natyra gazmendej, e pastër dhe e lirë.

Dukej sikur kishte veshur rrobat e dasmës dhe festës, për të pritur zanat tona të dashura dhe gjahtarët fisnikë oparakë.

E para e mori fjalën Nuselala : - Keni ardhur tek ne me bekimin e prindërve ?

- Po, - iu përgjigjën njëzëri të gjithë vëllezërit.

- Bukuri ! - ngazëlleu Nuselala. - Kush i don e i respekton prindërit, ai respekton veten e tij, mua dhe Zotin ... Ku don ti, të shkojmë, bukuroshi im ?!

Fato Fatmiroshi u hutua në fillim, e i erdhi pakëz zor nga fjalët përkëdhelëse të nuses; iu lidh gjuha dhe nisi të belbëzojë.

- Dua të shkoj ... në vendin tim, atje ku

kam lindur,- tha ai pastaj me sy të përlotur.

- Atje është aq bukur ! Vendi më i bukur në botë është atdheu im. Atdheu im, mëmëdheu im i dashur dhe i dhemshur!

Oh, sa më ka marrë malli ! Kam kaq kohë larguar prej tij dhe malli më gërryen. Nuk e kuptoj nga më vjen kjo dashuri, ky mall, kjo dëshirë. Po... unë kam ardhur këtu për të bërë shkollë. Ty të dua për mësuese, por edhe për nuse ...

- Bukur mirë, bukur fort !, - ia bëri Nuselala. - Edhe unë jam lindur e porositur për këtë, me besë Zoti, për të vënë në vend një amanet të madh ... Do të shkojmë në vendin tuaj të gjithë së bashku. Ai do të jetë edhe vendi im, atdheu im ... Unë kam lindur atyre anëve, mbase ju nuk e dini.

Do të shkojmë kështu siç jemi. Atje do të nisim një jetë të re, për së mbari ... Jeni gati ?!

- Gati ! - u përgjigjën të gjithë njëzëri.

Ishin aty të tre vëllezërit e Fatmiroshit, të trija motrat e Nuselalës përkrah tyre; prapa tyre dremitnin në këmbë tre kuajt: 19

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

Dërdyli, Çilua dhe Kuqua. Doriu po se po.

- Neve të na falni, kakakaaaa !, - ia bëri Pula Hamëse dhe iu afrua njerëzve që t'i përshëndoshte një për një. Prapa e ndiqte me hapin krenar, me kokën lart dhe lafshën të ngrehur Gjel Sybajamka.

- Lamtumirë ! Ne paskëtaj do të shikojmë punën tonë këtyre anëve ... Ky është atdheu ynë. Edhe ne u martuam, sapo vumë kurorë. Na uroni ...

Dhe të gjithë e uruan me gjithë zemër çiftin e ri, për jetë të lumtur dhe me bukë të ëmbël, për jetë të jetëve...

- Mos thuaj Lamtumirë, po Mirupafshim ! - e këshilloi Zana Nuselalë pulën Hamëse.

- Se mali me malin nuk piqen, po gjallesat takohen ndonjë ditë. Kaq është kjo bota jonë, kjo toka jonë, dua të them ... E vogël.

Dhe më e vogël do të bëhet në të ardhmen ... Aq sa të mblidhen të gjithë njerëzit në një vend të vetëm, në një Qytetbotë ... Besoni që kjo njëherë e një kohë do të ndodhë. Mbase rrojmë dhe e gëzojmë.

- Mirupafshim ! Kikikiiiiii ! - ia bëri Gjel Sybajamka dhe i përshëndeti të gjithë, me 20

nga një lëvizje fodulle e plot hir të lafshës së tij të kuqe, çapkëne.

- Zoti iu bekoftë, atje ku të shkoni ! uroi Pula Hamëse me lot në sy.

Të dy shpendët e mallëngjyer kërcyen disa herë pupthi përmbi një shkëmb të sheshtë, të rrafshtë, si sofër, pastaj hapën krahët pash më pash dhe humbën tutje, nga sytë e të gjithëve, larg e më larg.

Të pranishmit që ndodheshin aty mbetën të mallëngjyer për pak çaste. Ishin çaste të rralla, vërtet të lumtura...

Dori Vetëtima i rrinte përkrah Fatmiroshit, krenar e i lumtur për gjithçka kishte bërë në ndihmë të sivëllaut të tij të dashur e të shtrenjtë. Të katra kafshët ishin kuajt më të mirë të botës. Mungonte vetëm Guraka, ai kalë, i cili e kishte hapin sa arrin vështrimi i syrit të njeriut; Guraka, ai kali i shenjtë, kishte shkuar për një punë tjetër, më të rëndësishme se ajo ...

- Para se të nisemi, do të desha t'iu falenderoj nga thellësia e shpirtit që na shpëtuat, na liruat nga errësira, nga ai vendi i mallkuar ku na kishin ndryrë padrejtësisht; për vuajtjet, mundimet,

NËNTOR 2019

VENDI MË I BUKUR NË BOTË ËSHTË ATDHEU sakrificat e flijimet që ndodhën derisa erdhët këtu, për atë shpirtin tuaj të madh, të mbushur plot me dashuri dhe mirësi ndaj nesh ... Flas edhe në emër të motrave të mia të dashura. Ne do të dimë t'ua shpërblejmë këtë të mirë të madhe që na bëtë ! Do t'ua shpërblejmë juve dhe popullit tuaj, njerëzve tuaj të dashur. Ne na falët Lirinë, gjënë më të shtrenjtë të kësaj bote, pas jetës, e cila jepet vetëm njëherë ! Unë kam një plan të bukur për të përmbushur, për ta realizuar së bashku me ju. Nuk po ua tregoj planin tani, sepse kam frikë se ndonjëri prej jush nuk do të besojë në mundësinë e realizimit të qëllimit të tij të madh ...

Kështu foli Zana Nuselalë dhe nxori prej prehrit nën mësallë nga një palë sandale fluturuese për secilin çift. Ua dha t'i vishnin secilit. Vëllezërve më të mëdhenj u ndritën sytë nga gëzimi. Fytyra u mori një nur e bukuri të veçantë edhe dashatoreve të tyre : Punës, Diturisë dhe Harmonisë, motra të Nuselalës.

Dori Vetëtima u ul në gjunjë dhe lëshoi një hingëllimë përkëdhelëse, ndjellëse.

Kalit të bekuar i duhej të mbante paskëtaj dy vetë : sivëllamë Fato Fatmiroshin dhe Zanë Nuselalën plot dritë e bukuri. Po në vend që të pezmatohej, ngaqë mund t’i lodhej e këputej shpina nga ngarkesa, ai e ndjente veten më të kënaqur, më të

fortë dhe më të gëzuar se kurrë. Tani ai fluturonte nga gëzimi dhe hareja, që do të mbante mbi shpinën e vet dy bukuritë e mëdha të botës ! ...

Kur Nuselala dha shenjë për t'u nisur, të gjithë kërcyen paksa nga toka, sikur donin të kapnin ndonjë reze dielli me dorë. Ndjenë në fillim një lehtësim të trupit dhe pastaj nisën të fluturojnë të qetë në të njëjtin drejtim. Padurimi për të shkuar sa më parë në atdhe ishte davaritur, ngaqë kishin fituar aq kohë për shkak të shpejtësisë së fluturimit.

Siç ishin, në krah të njëri - tjetrit bisedonin shtruar, me zë të ulët e plot respekt, loznin, qeshnin e këndonin ...

Kur mbritën mbi pyjet madhështorë të Oparit, Nuselala dhe motrat u mahnitën nga bukuritë e mëdha të atij vendi të bekuar. Dukeshin nga lart tek gurgullonin katër lumenjtë e jetës parajsore : Lumi me ujë të pastër krojesh; Lumi me qumësht të bardhë bagëtish; Lumi me lëng të qelibartë rrushi; Lumi me mjaltë të ëmbël të bletëve që fluturonin përmbi lulet shumëngjyrëshe të lëndinave gjelbëroshe ...

21

...........................

REVISTA OBELISK

Ftesë për lexuesin e revistës OBELISK

Të nderuar studiues, profesorë, studentë, shkrimtarë e nxënës!

Nëse keni shkrime gjuhësore e letrare (ese, punime seminari, punime shkencore, poezi , prozë, analiza të ndryshme letrare e gjuhësore etj) dhe doni t‘i publikoni që të jenë më afër lexuesve tuaj, e që këta të kenë më shumë njohuri rreth krijimeve tuaja, atëherë ne ua kemi mundësuar këtë gjë juve në këto faqe të revistës. Punimet tuaja mund t‘i dërgoni në e-mail: rlushi@yahoo.it ...........................

22

NJË SHËRBIM I RI NGA SHTËPIA BOTUESE “ADA” Revistën”OBELISK”, mund ta gjeni në librarinë pranë Qendrës Stefan (Sheshi Avni Rustemi), librari Art’s pranë bustit “Zogu I” dhe librarinë “ADA” pranë redaksisë, në adresën: Rruga “Mihal Grameno” Pall.

32 Ap.7 (pranë Shkollës së Baletit) si dhe me abonime.

Gjithashtu mjafton një telefonatë nga ana juaj dhe ne mund t’ju sjellim librat e botuar në shtëpinë botuese “ADA” dhe revistën letrareartistike “OBELISK” në adresën, që ju doni pa kosto shtesë.

Cel:+355 68 22 19 016

NËNTOR 2019

Poezi nga Horia Gârbea Horia Gârbea (Horia Gërbea), shkrimtar i shquar bashkëkohor rumun, inxhinier e doktor shkencash, lindur më 10 gusht 1962 në Bukuresht, autor dramash, komedish, vëllimesh poetike, veprash shkencore, romanesh, esesh, kritikash letrare; përkthyes i njohur i Shekspirit. Anëtar i Komitetit drejtues të Bashkimit të Shkrimtarëve të Rumanisë, drejtor i Teatrit të Damaturgëve rumunë.

do të jem nuk dua të të takoj në një rruginë mbuluar me degë bredhash nuk dua të rrimë në ndonjë mullar madje as në pllajën ku vallëzon titania me xhindet madje as në bregun e lodhur të detit dua të të ndjek në një qytet të vjetër e të koklavitur me rrugë të ngushta kufizuar nga varrezat ku të shumtët nuk varrosen nën tokë por nën mbetje të vdekurish të tjerë se kalojmë nëpër tunele për të cilët dihet kaherë që janë dyndur nga fantazmat dhe spektrat

s’mund të numërohen se rrimë pranë shoshoqit në katedrale me stola të lyer nga besimi dhe të krisura nga tinguj këmbanash me luspat e dyshemeve shqyer nga orë qiellore e vajtime organosh vetëm kështu do të mësoj sërish se je ëngjëlli im i freskisë dhe i heshtjes dhe do të të kundroj fshehtas nga fashat e shiut mbi shkallë kaq të moçme sa s’i pranon as bari ndërsa e diela do të jetë një shtatore e gjallë mbi urën e qytetit duke fanitur një gogol grotesk dhe pa kurrfarë identiteti

ëndrra e harruar në këtë ëndërr ka mbetur një ëngjëll e aq si hija e një balone mbi një plazh të shkretë e bota është shpërbërë dhe është zhdukur drejt një trualli që s’e di askush

23

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

Poezi nga Horia Gârbea

në këtë ëndërr vetëm ëngjëlli im dhe makthet e mbledhur bëjnë një botë për të cilën luftoj me mendime të shpërndara e mëkate por ëndrra e çuditshme është ngjizur veç prej ngjyrash të vagullta s’ka fjalë do vdes a do zgjohem siç nuk do të kisha dashur e sigurisht s’do ta mbaj mend

shenjat e kalimit

petalet e lules nuk ruajnë asnjë gjurmë nga dhjetra gjallesat që janë ulur mes tyre as katedralja nuk ka mbi pllakat e hijesuara në ajrin e saj të freskët asnjë gjurmë nga ëngjëjt që e kanë përshkuar

por ka gjallesa siç ka edhe ëngjëj ua dëgjoj gumëzhimën ua kuptoj fëshfërimën e ndër të gjitha gjallesat një flutur e vetme më hyn nga dritarja një ëngjëll i vetëm më kalon mes ëndrrash e nuk më le të paktën një hije

një yll mbi rrugë do të doja të të mbaja në krahë që të shoh 24

gjithë ëndrrat e tua si ca filma muzikorë nuk do të mërzitesha kurrë kur të përsëriteshin do t’i mësoja të gjitha shprehjet dhe të gjitha këngët përmendësh çdo rrahje zemre e jotja do të jetë një tjetër pjesëz do t’i di së shpejti aq mirë sa të mund të hidhem brenda ëndrrave të tua për të luajtur ndonjë rol do të luaj shumë mirë me gjithë talentin që t’i meritoj duartrokitjet ritmike të pulsit tënd dhe gjithë ëngjëjt e tu do të mblidhen të më shohin e të më japin çmime në të gjitha shfaqjet kur të vdes do më gdhendin një yll në rrugën e yjeve do shkelësh mbi të ndërsa unë do ta ndiej hapin tënd si një rrahje zemre më shumë

disa pyetje si ti je vdekja ime dhe pse je kaq e bukur pse i ke sytë kaq shkëlqimtarë e të njomë pse buzët e tua ndritin në terr pse ke duar kaq të buta dhe lëkurën kaq të fisme sa pa të prekur fare

NËNTOR 2019

Poezi nga Horia Gârbea ndiej përmes saj regëtimën e një tjetër gjaku ti je vdekja ime po pse s’erdhe më herët do të të kisha pritur në shkallë me një buqetë trëndafilash mbase do të kishim vallëzuar me atë këngën që më pëlqente ndoshta do të kishim pirë shampanjë në qytetin e zgjedhur prej teje pse erdhe tani si një fqinjë e këndshme që kërkon hua një lugëz sheqer pse tani kur s’ mund të të pres siç e do rasti e as nuk mund të të ndjek nëpër udhët e lagjes së çuditshme që e shihja në ëndërr mes pagjumësish po meqë erdhe pse s’më thua asgjë pse nuk pranon as një gotë me ujë që mund të ta jap e pse s’më kërkon të vij me ty deri tek bukinisti i cepit ku librat e mi dhe të tutë janë zverdhur prej kohësh nën pluhurin erëmirë të fjalëve tona

bregu tjetër kur të mbërrijmë në skajet e detit dhe zoti do të na shohë

si ca nxënës të vonuar do ta porositë ëngjëllin të na pyesë ku jeni endur dhe ç’i keni këto këto plagë nëpër duar se s’keni ecur me duar do të përgjigjemi se jemi shndërruar në merimanga se tetë këmbë na janë rritur falë besimit që të arrijmë katër herë më shpejt në bregun e nxehtë ku na pret mëshira e tij si një det pa asnjë rrudhë do të themi se u plagosëm ndër guacka qelqurina e teneqera u dogjëm me filtra cigaresh e zjarre të harruar duke ditur se uji i detit gjithsesi do të na shërojë po keni ardhur tepër vonë do të tundë kokën ëngjëlli as edhe durimi ynë s’është i pafundëm ndonëse duket i tillë as edhe deti nuk është i paskaj ndonëse ashtu duket e nuk ia sheh bregun tjetër ç’doni tani prej nesh një anije do të përgjigjemi një anije që të notojmë në detin e dhimbsurisë së tij dhe të shohim nëse ka apo jo një fund Shqipëroi nga rumanishtja, Ardian-Christian Kyçyku Ribotohet sipas revistës “Poeteka” - pjesë dhe partner i revistave kulturore europiane EUROZINE. Me lejen e botuesit

25

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

nga botimet “ADA” - Mbi librin “Ankesa e mjellmës” të Ndue Lazrit. -

KËNGË TË REJA DASHURIE… nga PETRIT RUKA Ndue Lazri vjen me një libër të ri poetik. Një libër fund e krye me këngë të reja dashurie. Me sa duket, si të gjithë poetët e sinqertë, tashmë, pas kaq jete e përvoje në fushën e letrave është i bindur se poezia e vërtetë nuk ka kryetemë tjetër veç asaj të dashurisë, himnit për gruan, këtë magje jete, këtë rrënjë të pamposhtur të ekzistencës njerëzore. E aq më tepër për artin, poezinë, këngën, e cila pa gruan vdes e nuk do të lindtte dot. Është ajo, dashuria për gruan që e bën artin të mos reshtë kurrë shatërvani i ndjenjave, metaforave, muzikës së madhe të shpirtit njerëzor.

Dhe libri i ri i Ndue Lazrit është fund e krye i tillë. Pas çdo vargu gjëmon një zemër e dashuruar, e mbushur plot dritë nga një grua e cila i fal këngën, ligjërimin poetik. Blatimi për një zemër tjetër deri në mitizim, gatishmëria për të ecur drejt dashurisë së tij po qe nevoja me çdo çmim, qoftë ai edhe si i legjendave shqiptare ku i vdekuri ngrihet nga varri për të mbajtur Fjalën e Dhënë; "Në të thonë se paskam vdekur, jo, ti mos beso, do gërryej baltë e hekur, do vij domosdo."

Poezia "Pritje" Mbetet e habitshme dhe një mister më vete, se si në tërë poezinë e këtij libri, Lazri shfaqet me kaq gëzim, gaz, shpresë dhe dritë. Duhet të jesh vërtetë 26

një dashnor i pamposhtur jete t'ia dalësh mbanë, që edhe në një moshë të tillë si kjo e poetit, të kesh një poezi kaq djaloshare, kaq rinore, kaq të freskët; "Kur të puth ty, dy re largohen dhe zbulojnë diellin, Kur të puth ty, dy gjethe që bien fillojnë në ajër një vals." poezia "Kur të puth ty" Duke shkruar një mbresë për librin e mëparshëm të tij; “Të duash…ty", pata shkruar se poezia e Ndues është një poezi e qeshur, e buzagastë, me hir të plotë vjershërie, një fjalë e një nocion që po ndihet përgjithmonë e më pak, duke harruar se poezia është mirëfilli qysh në lindje një këngë, një këngë melodioze edhe atëherë kur shkruhet pa rimë e pa metër, duke e pasur atë fshehtazi në gjirin e saj.

Rri e vras mendjen se si ky burrë gjashtëdhjetëecavjeçar di ta bëjë këtë, të këndojë djalërisht. Dhe filloj të besoj se kjo është një gjë e lindur, e ke aty brenda gjenetikisht këtë gëzim, fat, dritë, dashuri të butë ndaj jetës."

Dhe ja, në këtë librin tjetër pas tij gjej të njëjtën gjë, as më pak e as më shumë, po sërish një poezi drite, gëzimi, a thua se koha dhe vitet nuk ia mposhtin dot shpirtin e dashuruar, optimizmin dhe besimin se çdo ditë e çdo orë; një burrë duhet ta flakë nga kalendari

NËNTOR 2019

KËNGË TË REJA DASHURIE…

në se ndalon së dashuruari.

"Dhe nuk je ti magjistarja Circè që i magjepsi grekërit e lashtë, veç kur buzët hap si orkidè m'i sjell pranë të gjitha stinët bashkë..." poezia "Kur më flet nga larg" Të jesh në të gjitha stinët i dashuruar, t'ia presësh një gruaje buzët që para çdo puthjeje t'i hapen si orkide, të jetë ajo për ty gjithmonë një Circe dhe t'i këndosh asaj këngë të tilla. Ja, këtë na thotë ky libër duke dhënë një shembull të bukur se si poezia mund të krijoj tablo të tilla të dashura për syrin e për zemrën duke i lexuar faqe pas faqeje në një libër.

Ndue Lazri është poet i këngëve të thjeshta, të përjetuara, nga ato që flasin drejtpërdrejtë me lexuesin, pa lëmshin e sforcuar të metaforave të ndërlikuara. Është përvoja e gjatë që e dikton këtë në art, është bindja se arti ka nevojë për dëlirësi, gëzim njeriu, mall, gjendje kënaqësie.

"Nga shkrehja e blicit, mjellma ktheu kokën drejt bregut, shikonte e pyeste: -Nga soji ynë të jetë vallë?

Ndërsa ti pozoje e lozje nën hijen e shelgut e fotografin e lodhur e sillje vërdallë...

Mjellma u afrua lehtë me lëvizje princeshe xheloze ndaj syrit tënd, që shponte gurin në zall, T 'u lut:-Ma fal pak krifën prej luaneshe, e mbretërinë e liqenit të tërën ta fal..." poezia "Ankesa e Mjellmës" Në këtë poezi, nga më të bukurat, gjetja është befasuese përmes një lodre artistike me shpirtëzimin e një mjellme që shtanget nga bukuria e një gruaje aty pranë Rozafës. Një mjellme që poeti e vë të pyesë veten "-Nga soji ynë të jetë vallë?" Shija plot aromë që të lënë poezi të tilla është e mrekullueshme, e gjatë, të ndjek pas dhe të mbush me adhurim për mjeshtërinë e sprovuar të poetit Ndue Lazri që na i sjellë këngë të tilla para syve.

Poezitë e tjera jashtë temës së dashurisë janë të pakta, por edhe ato pak dhembje jete që poeti na bie

në libër janë të përjetuara thellë, siç është ajo e ikjes së Nënës, një nga vuajtjet e mëdha të çdo njeriu e poeti në këtë botë.

"Ai mëngjes pranvere kur ike, nënë Brumi i bukës në magje nuk erdh, u thartua, duke pritur duart e tua.

Në gjirin e deleve të trishtuara u tremb qumështi, perimet që të prisnin në kopësht u thanë. .............

Muret, për të mos rënë, u mbajtën tek portreti yt." poezia "Pranverë e hidhur"

Shpresoj që edhe me këta pak shembuj që solla lexuesi i këtij libri të bindet se poezia e Ndue Lazrit është një poezi vetjake, e lindur prej shpirti dhe zemre, që të jep gëzimin që duhet të japë kënga, atë gëzim që vetëm arti di ta bjerë kaq shkurt, thjeshtë, bukur.

I gëzuar që jam ndër të parët që e lexoj dhe po e pagëzoj, ndjehem plot shpresë se ai do ta ketë të lehtë dhe të mbarë rrugën për tek lexuesi.

Dhe si "kumbari" i saj në këtë pagëzim; nuk më mbetet veçse të rithem në shqip formulën e moçme mijëravjeçare: Pastë fat të mbarë!

27

...........................

REVISTA OBELISK

Në vitin 1822 ai mbaroi Hellas, një dramë lirike për luftën çlirimtare të Greqisë kundër Turqisë. Në kohën kur vdiq ai po punonte me The Triumph of Life (Triumfi i Jetës) për të cilën thuhet se është një nga veprat e tij më elegante dhe të arrira.

Vdekja aksidentale e Shelley-t erdhi papritur në një mënyrë që ai e kishte parashikuar në strofën e fundit të Adonais: ... barka e shpirtit tim është shtyrë, Larg prej bregut, larg prej turmës rrëqethëse Velat e së cilës kurrë në stuhi s‘u pagëzuan; Toka masive dhe qiejt sferikë janë copëtuar!

„... dhe lexova strofat e fundit ngadhënjyese te‚ Adonais‘ - qava dhe Shelley i donte barkat dhe i përdorte shpesh ato si kuptova sa shumë vuajmë ne...“ simbole apo imazhe në poezitë e tij. Në korrik 1822 ai dhe një miku tij po lundronin në gjirin e Spezzia-s, Itali, kur një stuhi e menjëhershme u ngrit duke

ALLEN GINSBERG përmbysur barkën. Trupat e tyre të pajetë u gjetën në

tek poema KADDISH breg pas disa ditësh.

28

Pas stuhisë kur zemërimi ende s‘i kish rënë, Uji nxorri trupin e pafrymë të birit në një gjuhëz rëre.

Në fund, ati Zjarr e përpiu me puthjen e tij shtjellore.

Hiri i Shelley-t u varros në varrezën Protestante në Romë pranë varrit të Keats. Shumë herë në poezitë e tij Shelley shkruante për vdekjen në shkretëtirën ujore dhe shpesh kishte parë imazhe të shpirtërave që dilnin nga deti. Poema e tij e fundit mbeti e këputur në mesvargun:

E ç‘është Jeta, aherë! klitha ...

Shelley mbeti i pangopur nga burimet e tokës sado intelektuale dhe joshëse që dukeshin. Ai piu në burimet më të kthjellëta e të dëlira që mund të gjendeshin dhe përsëri nuk i mjaftuan. Ekzistenca e tij e shkurtër ishte një përndritje mbinatyrale në qiellin që vdes në perendim, vetëm për të na dhënë disa dridhje shpirtërore nga burime më të larta për të cilat Shelley aspironte. Dhe ikja e parakohëshme ishte një vegim i lartë duke lënë një jehonë kumbuese në qenjen e cilitdo: „Përkryeni vetet“.

Dhe po të shtonim vargun hyjnor të Keats do të kishim: „Përkryeni vetet. Kjo është mrekullia që është e vërteta, dhe e vërteta, mrekullia“.

Zjarri dhe Uji u shkrinë në një përzierje të pazakontë dhe nga dallga që hovi, buroi

▼

Shelley është një figurë kontradiktore dhe sfiduese e kohërave. Shkrimet e tij janë nga më pasionantet dhe më të fuqishmet e gjithë poetëve romantikë, dhe në të njëjtën kohë nga më intelektualet, plot me spekullime filozofike dhe eksperimentime teknike. Ai solli risi të shkëlqyera dhe eksperimentoi me gjuhën poetike duke shkruajtur shumë, përfshirë një ese për kuptimin dhe rëndësinë e poezisë, The Defence of Poetry (Mbrojtja e Poezisë). Është eksperimentimi stilistik i Shelley-t dhe ambicja e tij e zjarrtë për ta shtyrë gjuhën në mbretëritë e pashprehshmërisë që e bën atë të vështirë. Kjo në aspektin stilistik sepse në atë shpirtëror, Shelley kishte kohë që shikonte vezullime të një bote tjetër, të ndryshme nga ajo ku ai jetonte fizikisht. Një gjë është e sigurtë: çiltërsia pa paragjykime dhe dëshira për të përqafuar mundësi të reja për shprehjen e përvojës njerëzore, janë e vetmja mënyrë që lexuesi të afrohet pranë Shelley-t si qenje komplekse.

Në vitin 1818-1819 dy nga fëmijët i vdesin, por Shelley ishte i aftë ta kapërcente dhimbjen duke shkruajtur poezi të mrekullueshme si Ode to the West Wind (Ode Erës Perendimore), poemën himn për shpirtin Queen Mab (Mbretëresha Mab) dhe dramën filozofike Prometeus Unbound (Prometeu i Zgjidhur).

Mbi gjithë heronjtë adhuronte Prometeun si rrëmbyes të flakës, dhe i këndoi atij një këngë si një flakëz të brishtë që del nga prehëri i vatrës.

Në 1821 botoi Epipsychidion, një poemë eksperimentale dhe të vështirë për mundësitë transhendentale të dashurisë njerëzore. Dhe Adonais, ...........................elegjia e madhe e Shelley-t për vdekjen e John Keats.

NËNTOR 2019

▼ një krijesë e pakapshme dhe flu. Nga babai Zjarr trashëgonte aspirimin e lartësisë, dhe nga nëna dëshirën e etur për t‘u përhapur dhe ngjizur në gjërat përreth.

Ai jetoi, këndoi në vetmi për diturinë, të vërtetën dhe shpresat e larta të lirisë së shenjtë. Dhe të huajt përgjëroheshin të dëgjonin notat e tij pasionante, dhe virgjëreshat dëshiroheshin për sytë e tij të thellë, dhe qetësia kishte rënë në dashuri me atë zë të ëmbël.

Prehja dhe ushqimi i tij pagjak, ishin hapat më të fshehtë të Natyrës që ai i ndoqi si hije.

Ai qëndroi përmbi përmendoret e rinisë, përmes ditës së gjatë shkrumb. Vështroi gjatë në ato trajta të heshtura, përderisa në mendjen e tij shkrepëtinë frymëzime të fuqishme, dhe ai njohu sekretet drithëruese të lindjes së kohës, misteret më të fshehta të kësaj bote të pafund.

U venit! I brishtë si një re u rrit në qiell dhe bashkë me dashurinë, poshtë përflakjes së mbrëmjes, mbaroi.

Ai vdiq si mjegulla përhapet kur shpërthen stuhia dhe si një valë në bunacë, u platit.

Dhe unë ndjeva Një prani që më trazon me ngazëllim E ndjenjave të larta; hyjnore Të diçkaje thellë mpleksur...

Për Muzikën, kur tingull i butë vdes, Shuhet në kujtesëAromat, kur vjollcat e ëmbla thahen, Jeton brenda, fara ku ato ringjallen.

Petalet e trëndafilit, kur ato fishken, Mblidhen për të dashurin shtrat; Dhe mendimet e tua kur ti ikën tej, Dashuria vetë do përhumbet.

Mbretëresha Mab (fragment) Jeta i jep universit të përjetshëm larmi; Vdekja është portë zymtësie dhe terri, Që të çon në ishuj të kristaltë dhe qiej Rrezëllues;

Në vende të lumtura të shpresës përtej, Prandaj o Shpirt! I patrembur bëji ballë vdekjes.

Megjithëse ngrica mund të vrugojë shpërthimin e sythit, Përsëri pranvera do ta rizgjojë jetën

që frymon në tokë, Me vesën e dashur lulen e preferuar

që çel shpatit me myshk Pra o shpirt mos u frikëso, nga dora çliruese

e vdekjes.

Vjeshtë

Dielli i ngrohtë u fik, era vetmitare po vajton, Gjethet degëtharë psherëtijnë, lulezbehtat po fishken; Dhe viti Përmbi tokë, n’shtrat vdekje, mbi qefin gjethesh t’thara, Shtrihet.

Ejani, Muaj, e ikni pastaj, Nga nëntori në maj, N’trishtimin tuaj të paskaj.

Ndiqeni qivurin E vitit t’vdekur acar; Si hijet e muzgut tek shohin prej varrit t’saj.

Shiu i ftohtë po bie, vemja e ngrirë hiqet zvarrë, Lumenjtë u frynë, gjëmimet ndjellin kob Për vitin.

Dallëndyshet hareshëm ikën tej, dhe çdo hardhucë bashkë me to Tek të tyret banesa.

Ejani Muaj e ikni pastaj, Vishuni me të bardha, të zeza dhe gri; Luani me motrën tuaj dritë; Por ende ndiqeni atë qivur Të vitit t’vdekur acar.

Dhe bëjani varrin të blertë si lotët, gur mbi gur.

Përgatiti: Genci Muçollari

29

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

…mbresa, përjetime dhe mendime për monografinë e autorit Viktor Naska.

Thjeshtësia dhe madhështia e jetës…

Në kuadër të 75 vjetorit të çlirimit të Atdheut

Abraham Linkoln “Qeveria e popullit, nga populli, për popullin, nuk do të vdesë kurrë në Tokë” Af. të v. fq. 104.

Libri “Familja Naska në dallgët e jetës” e autorit Viktor Naska është monografi e kësaj Familje në rrjedhat e jetës për dy, dhe më shumë shekuj duke na dhënë rrugëtimin e brezave paraardhes. Është libër fakt mbledhës, nga largësia e kohës që zbret nga forca e malit, duke paraqitur karakter dhe vullnet, në qëndresën e fushës si urtësi, dinjitet dhe mirënjohje, në dallget e jetës si guxim, çmimi i përparimit, për të përballuar, për të ndërtuar, për jetë më të mirë, më humane, më të merituar.

Fëmija i tetë, i fundit i Xha Todit dhe nënë Aspasisë sot ka peshën e rëndë të viteve duke na paraqitur të gjithë faktet e historisë së familjes.

Gjeneza e hershme rrjedh nga lartësitë mijëra vjeçare të Shpatit malor ku banorët autoktonë datojnë që në shekullin e 13. Sipas Prof. Dh. Shuteriqi “njihet një dokument i vitit 1304..” fq. 20 V.Naska.

Natyra e ashpër malore dhe liria e maleve të lartë rriti dhe mëkoi tek njerëzit krenarinë, burrërinë, trimërinë gjatë shekujve, ku edhe zaptuesit nuk mundën ta mposhtin Shpatin dhe shpatarakët.

Arsye madhore para afërsisht dy shekujve motivuan fisin Naska për t’u vendosur në fushat e gjëra të Myzeqesë, për të vazhduar në Berat, dhe rreth viteve 30 të shekullit të kaluar, për t’u vendosur në qytetin e Elbasanit. Afër malit të Shpatit të legjendës, nga ku, ky fis trashëgoi brez pas brezi dashurinë për jetën e lirë, tokën amëtare, urrejtjen për padrejtësinë.

Por këto lëvizje për një jetë më të mirë u shoqëruan me sfida, me vuajtje të rënda, me humbje njerëzish të dashur, duke mos u nënshtruar, duke u përballur me padrejtësinë, duke treguar karakter, trimëri dhe vetmohim të rrallë.

- “e kaluara nuk është monografi historike, por refleks i historisë mbi njeriun” S. Mato fq. 104

30

Njohja që merr lexuesi nga studimi monografik janë faktet jetësore të individit, familjes dhe në kuptim më të gjerë të shoqërisë. Është mendja e autorit V.Naska, që me intelekt të spikatur dhe vërtetësi na paraqet në prozë veprime, ngjarje, qëndresë, luftë për të merituar dhe jetuar jetën, duke ngritur dhe lartësuar emrin lapidar njeri, në baticë të detit, përmes dallgëve, me emra të përvetshëm, emrin e Fisit te nderuar Naska.

- Confucius “lavdia jonë më e madhe nuk është nëse s’bie kurrë, por në të ngritur pas rënies” Af. të v. fq. 28 …Këtu vazhdon me z. Nasi Naska, me vajzën, Gjeraqinën me një histori tragjike, shumë të dhimbshme, por shumë dinjitoze, me djalin Simon Naska, me vajzën Kristina dhe Todi marangozin, floriri i familjes (V.N. fq. 27).

Kontributet e kësaj familje datojnë që në fillim të shekullit 20 me Todi Naskën që ka hyrë në kujtesën historike të qytetit të Beratit si patriot, veprimtar i arsimit dhe lëvizjes kulturore në krah të figurave që nderuan historinë e qytetit. Është pjesëmarrës në çetën e Sali Butkës për flamurin kombëtar shqiptar.

Njohja dhe bashkëpunimi me pionierin e Rilindjes Kombëtare Shqiptare Babë Dudë Karbunara, luftëtar për përhapjen dhe mësimin e gjuhës shqipe bënë që djali i ri Todi ta donte, nderonte si babain e vet, e të mos ndahej deri ne vdekje (V.N. fq. 28). Babë Duda me zë të lartë, që ta dëgjonte populli i Beratit, thërriste: “Jam Shqiptar dhe do të vdes Shqiptar” (V. N. fq. 28).

Todi Naska mori mësimet e para të gjuhës shqipe dhe atdhedashurinë. E dergoi tek një mik për të mësuar zanatin e marangozit, për t’u bërë zot i vetes dhe i familjes, dhe uratën e tij, kur Babë Duda i thoshte: “Të lumtë, o bir, mëmëdheu ka shumë nevojë për të rinj si ty, që të punojnë për të mirën e tij” (V.N. fq 28). Në vitin 1921, në moshën 20 vjeçare, Todi Naska së bashku me I.V., Z.H., H.V. i dërgojnë një letër komandës franceze

NËNTOR 2019

Thjeshtësia dhe madhështia e jetës… në Shkodër, ku i kërkojnë njohjen e pavarësisë të Shqipërisë në kufijtë etnikë, dhe mbështetën idenë e një protektorati amerikan mbi Shqipërinë (ide që qarkullonte në rrethet patriotike shqiptare të kohës) (V.N. fq. 29).

Z. Todi martohet me znj. Aspasi dhe gëzojnë familjen e tyre me tetë fëmijë, por fëmija i parë ishte Kozmai, më pas Anastasia, Simoni, Mihali, Gjinovefa, Pavlina, Petro dhe Viktori. Të gjithë njëri me i nderuar se tjetri, në fushat përkatëse të punës, veprimtarisë, ndershmërisë dhe përkushtimit familjar e shoqëror.

- “Kur arti sintetizon tragjiken dhe madhështinë e njeriut në histori, ai ecën me historinë dhe përfshihet në çdo të tashme dhe të ardhme.” A. Kallulli, fq. 240.

Kozma Naska, ylli i familjes, lindi më 23 nëntor 1921, dhe ra heroikisht më 23 janar 1944. Jetë e mbushur si rrallë kush me aktivitete, veprimtari, heroizma që buronin nga shpirti i tij. I rritur para kohe për t’u bërë shok vullneti, ideali me Baba Todin. Që në fëmijëri të hershme u edukua me ndjenjën e punës, për të ndihmuar babain dhe familjen. Ndoqi shkollën, dhe kur erdhën në Elbasan kreu tri vite të shkollës “Normale”. Zëri i atdheut e thërriste për një detyrë të shenjtë. Toka jonë ka bijtë e saj për ta çliruar dhe mbrojtur atë. Koha kishte nevojë per titanë dhe lindi yje të pashuar. Heroi i Popullit, Kozma Naska tregoi trimëri, thjeshtësi, pjekuri, djalë serioz, komunikues, i thellë në mendime, i guximshëm dhe këmbëngulës, vëlla i të gjithëve. Shokët e zgjodhën Komisar të Batalionit të parë në Brigadën e 2 Sulmuese, detyrë që e kreu me përgjegjshmëri dhe ideal për çlirimin e Shqipërisë.

Të shumta janë aksionet dhe kontributi i Komisar Kozmait. Kthjelltësia dhe arsyetimi e bënin gjithherë të suksesshëm, si në gjykimin politik, por duke mos ndarë fjalët nga veprat. Ai ishte i parë në fushë të betejës. Në betejën e fundit në Brar ai ruajti shokët, dhe u sul vetë si luan, ku dhe bie heroikisht në fushë të luftës.

Mbas çlirimit të vendit, dhe fitores së kualicionit në luftën e dytë botërore Pushteti Popullor vlerësoi dhe ngriti në piedesal kontributin e Heroit të Popullit Kozma Naska, Babait Todi Naska, dhe gjithë familjes së tij. Zyrtarët dhe pushtetarët më të lartë të kohës, bashkërendës me ta lartësuan veprën e Familjes Naska.

Shtatë fëmijët e xha Todit u shkolluan,

krijuan familjet e tyre, dhe mbeten përherë model në thjeshtësi, në punë, në kontribut vlerash njerëzore etike, në humanizëm, në bashkëjetesë të harmonishme me relacionin jetësor, dhe atdhetarë të vërtetë.

Populli dhe historia përjetoi në letërsi dhe art veprën monumentale, kontributin e Heroit të Popullit Kozma Naska dhe familjes së tij, si amanet brezash.

Këto janë orientuesit, referuesit e shpirtit të identitetit të kombit që jehojnë nga thellësia e zhvillimeve historike, si piketa të ndritshme, si krenari individuale, familjare e shoqërore. Këto janë simbolet e punës, kurajos, qëndresës, besnikërisë, sakrificës, vetmohimit, dashurisë, humanizmit, heroizmit, përmes thjeshtësisë dhe madhështisë së jetës.

Ne vitet e pluralizmit autori thekson: “Ne nuk jemi as nostalgjikë, as konservatorë, por demokratë e patriotë të vërtetë që dimë të ruajmë të vërtetën historike” (V. N. fq. 150). Më tej shprehet: “Historia e familjes sonë është e bardhë si bora e maleve, e fortë si betoni, e kuqe si gjaku i derdhur në tokën amë dhe e shkruajtur me gërma të arta” (V. N. fq.

153).

Kushdo që do t’i krijohej mundësia, do t’i binte në dorë ky libër monografi do të ndjente peshën, përgjegjësinë dhe detyrimin, për të shprehur disa rreshta. Disa mendime, për thjeshtësinë dhe madhështinë e jetës që vjen nga individë, dhe familje të spikatura. Rrallë herë gjejmë Familje me kaq pjesëmarrje, angazhime dhe përgjegjësi individuale, familjare, shoqërore dhe atdhetare.

Tetor 2019 Përgatiti: Prof. As. Dr. Shpëtim ÇAUSHI

MSc. Andi ÇAUSHI Bibliografi  Aforizma të vështira, Botime “Falcon”, Tiranë 2013  Sulejman Mato, Arti i të Shkruarit, Shoqata Kulturore – Humanitare “Migjeni” 2002  Adriatik Kallulli, Pema e Jetës, Botimet “OMSCA-1” 2002

31

...........................

...........................

REVISTA OBELISK

32